TEMAT : Życie gwiazd.

Diagram Hertzsprunga-Russella np. http://t2.gstatic.com/images?

q=tbn:ANd9GcQOg33_JMXA38DmpgUilNzTfEMhht9uneh2Xri5viFdrrK2yidSFg

Diagram Hertzsprunga-Russella (H-R) podaje zależność pomiędzy jasnością absolutną a temperaturą

w skali Kelvina

Jasność absolutna -jasność obserwowana jaką miałaby gwiazda umieszczona w odległości 10

parseków od Słońca

Gwiazdy to ciała niebieskie, zbudowane z gorącego gazu zwanego plazmą. Powstały one i
nadal powstają w ogromnych obłokach gazowych zwanych mgławicami. Głównym oddziaływaniem
jest grawitacja, pod jej wpływem obłok materii międzygwiazdowej zaczyna się kurczyć. Powstaje
wówczas protogwiazda. Jeżeli masa protogwiazdy jest mniejsza niż 0,08 masy Słońca to świeci ona
krótko, stygnie i staje się czarnym karłem. Jeżeli masa protogwiazdy jest większa to staje się ona
gwiazdą właściwą. Gwiazda znajduje się wówczas w ciągu głównym diagramu Hertzsprunga-
Russella. Po wyczerpaniu wodoru wnętrze gwiazdy kurczy się, a warstwy zewnętrzne rozrzedzają się.
Gwiazda przesuwa się na diagramie H- R do obszaru zajmowanego przez czerwone olbrzymy. W
ostatnim etapie ewolucji z gwiazdy pozostaje jedynie jądro - biały karzeł.

Gwiazdy o masach rzędu kilku mas Słońca przesu

wają się w stronę ciągu głównego. Po wyczerpaniu się helu, gwiazda ponownie staje się czerwonym
olbrzymem. Część tego typu gwiazd kończy swój żywot olbrzymim wybuchem, któremu towarzyszy
gwałtowny wzrost jej jasności – stąd nazwa gwiazda supernowa. Gdy we wnętrzu powstaje jądro
żelazowo- niklowe, gwiazda kończy swoją ewolucję i przekształca się w gwiazdę neutronową lub
czarną dziurę.

TEST:

1. Ostatnim etapem ewolucji najmasywniejszych gwiazd jest stadium:

a) białego karła
b) pulsara
c) czarnej dziury
2. Absolutną wielkością gwiazdową nazywamy jasność gwiazdy, jaką by zaobserwowano, gdyby
umieścić tę gwiazdę w odległości
a) 10 pc
b) 1pc
c) 10j.a.
3. Przyjmowanie kolejnych stadiów ewolucyjnych gwiazd jest uzależnione od:
a) miejsca jej utworzenia w galaktyce
b) momentu jej powstania
c) masy początkowej gwiazdy
4. Diagram Hertzsprunga – Russella przedstawia gwiazdy w zależności:
a) mocy promieniowania od temperatury
 b) wielkości gwiazdy od jasności
c) mocy promieniowania od odległości
5. Jeśli na niebie zaobserwowano gwałtowny rozbłysk, zwany supernową, to końcowym etapem
gwiazdy jest:
a) biały karzeł
b) protogwiazda
c) gwiazda neutronowa