You are on page 1of 30

YALIN DÜŞÜCE VE YALIN ÜRETİM YÖNTEMLERİ

Öğr. Gör. Dr. Orkun BAŞKAN

Hafta 5 1
Ders İçeriği

- Önceki Dersin Hatırlanması


- Tam Zamanında Üretim
- Yalın Üretimde tek parça akışı ve çekme (kanban) sistemi, kanban
kuralları, kanban dolaşımı, kanban hesabı

2
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Yalın Üretimde Değer
• Değer
• Değeri müşterinin ihtiyaçlarını karşılayacak ürünü (veya hizmeti) üretmek
adına gerçekleştirdiğimiz faaliyetlerdir.
• Geleneksel “Değer” tanımlarını sorgulayınız?

3
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Değer Akışı Haritalandırma (DAH)
• Değer akışı, değeri üretmek için gerçekleştirilen faaliyetlerin bütünüdür,
• Değer akış haritası ise bu faaliyetler bütününü ve bu süreçteki bilgi akışını
görselleştirmek adına çizdiğimiz haritadır.
• Süreç değer akışı
• Ürün grubu değer akışı
• Toplam değer akışı

4
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Niçin Haritalandırma?
• Üretimde tek bir prosesten ziyade bütünü, akışı görebiliriz
• İsrafın yanı sıra israf kaynakları da gözümüze çarpmaya başlar
• Üretim prosesleri ile ilgili şirket içi ortak bir dil oluşturmamıza katkıda bulunur
• Sahada alınan kararların takibi zordur. Bu kararların sistematik bir şekilde alınmasına ve
üretimin düzene sokulmasına yardımcı olur
• Hammaddeden nihai ürüne kadar tüm süreçlerin ele alınması, daha iyi süreçlerin
tasarlanmasına yardımcı olur ve yalın üretim felsefesine geçişte önemli bir adım oluşturur.
• Bilgi ve malzeme akışı arasındaki ilişkiyi görünür kılar
• Akışı sağlamak adına alınması gereken önlemleri belirlememizi (stok seviyesini gibi ölçülen
değerlerin iyileştirilmesi) mümkün kılar.
5
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
DAH Nasıl Çizilir?
• Ürün Ailesi: Benzer proseslerden geçen ve özellikle üretimin
son aşamalarındaki proseslerde ortak ekipmanların kullanıldığı
ürünler grubudur.
• Değer akış haritasında seçilen ürün ailesinin ne olduğu, ürün
ailesinde kaç farklı bitmiş parça numarası olduğu, müşteri
tarafından ne kadar ve ne sıklıkta istendiği açıkça yazılmalıdır.
• Değer Akış Yönetici: Bütün prosesleri ve her birinin nasıl
planlandığını bilen kişidir.

6
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
DAH Nasıl Çizilir?
• Ürün Gamının Seçilmesi
• Mevcut Durum Haritasının Çizilmesi
• Gelecek Durum Haritasının Çizilmesi
• İş Planı Oluşturulması ve Uygulanması Aşaması

7
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Mevcut Durum Haritası
• Değer katan ve değer katmayan faaliyetleri (israfları) gösterir.
1. Müşteri bilgilerinin, talep/teslimat verilerinin toplanması,
2. Süreçlerin (bizzat) dolaşılarak resmedilmesi,
3. Tedarikçilerle ilgili bilgi toplanması,
4. Malzeme akışlarının çizilmesi,
5. Bilgi akışlarının eklenmesi,
6. Değer yaratan ve yaratmayan zamanların tespiti.
7. Veri kutularının doldurulması,
Not : Teslimattan başlayarak akış yönünün tersine doğru çalışın.
8
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Mevcut Durum Haritası
Malzeme Akış Sembolleri

9
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Mevcut Durum Haritası
Bilgi Akış Sembolleri

10
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Mevcut Durum Haritası
Genel Semboller

11
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
12
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Gelecek Durum Haritası
• Gelecek Durum haritası oluşturulur ve yapılması gerekenler planlanır
• Bir öncelik sırası oluşturulur ve plan uygulanır.

13
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Gelecek Durum Haritası - ÖU

14
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
TAKT Zamanı
• Takt Zamanı = Çalışma Süresi / Günlük Talep

15
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Tam Zamanında Üretim (JIT)
JIT (Just In Time) tüm birimlerin katılımıyla en az maliyet ve en yüksek müşteri
memnuniyetini sağlayacak sürekli iyileştirmeyi amaçlayan bir stratejidir.

JIT’in üç temel ana esası;


Savurganlığı ve kaçağı elimine ederek önleme,
Toplam kalite kontrolü,
Personel ve işçi politikalarıdır.

16
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Kalite
• Her seferinde mükemmel parça
• İşçi sorumluluğu
• Yeni müşteri tanımı
• Yeni bakım çantası
• Dur ve problemi sapta
• Makinalar her zaman hazır
• Görünebilir (saydam) yönetim

17
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Personel ve İşçi Politikaları
Klasik yönetimdeki “insan tembeldir, devamlı kontrol altında tutulmalıdır” (Güvensizlik –
Denetim)
JIT’da“insanlar düşünüldüğünden daha akıllıdır ve kendilerine üstlerinden daha yüksek
standart koyarlar” (Güven- Az kontrol)

Uzmanlaşma yerine genel beceriler (çok yönlü işçiller)


Yaptıkları işe değil, yapabilecekleri işler için ücret
Sürekli eğitim

İşçilere verilen güven ve öz kontrol sayesinde, işçi kendini ürün oluşumunda önemli
hisseder ve işe daha iyi uyum sağlar, bu da iş garantisini getirir. İş garantisi sayesinde,
sorumluluk verme, katılımla yabancılaşmayı yok etmek gibi sorunlar ortadan kalkar.
18
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Tam Zamanında Üretim İlkeleri
Her üretim birimi, hem müşteri, hem
sunucudur.
Müşteriler ve sunucular, üretim sürecinin
uzantısıdır.
Sürekli olarak basite giden yollar aranmalıdır.
Problemi çözmek yerine, önlemek gerekir.
Malzeme, yarı mamul, mamul, ihtiyaç
duyulduğu anda ( tam zamanında ) üretilir ya da
elde edilir.
19
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
İtme ve Çekme Sistemleri
İten sistemler, klasik planlama mantığı üzerine kurulmuş sistemlerdir, çeken sistemler
üretim planlaması minimize edilmiş, tam zamanında üretim sistemleridir.

İten sistemlerde üretim ve envanter kontrolü, talep tahminlerine dayanır ve ara stokları
bulunur.

Kanban sisteminde ise hesaplanmış minimum market ya da kutu adedi mantığına dayalı
asgari stok kavramı geçerlidir.
20
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
İtme ve Çekme Sistemleri Farkları
İtme Çekme
-Öngörülere ve tahminlere göre üretim planlanır. -Müşteri talebine ve fiili tüketime göre üretim planlanır.
-Her proses kendi üretim planına göre çalışır. -Her proses tüm sistemin hızını belirler.
-Kapasite farklılıklarına göre hız değişkendir. -Kritik proses tüm sistemin hızını belirler.
-Büyük partiler ile çalışılır. -Küçük partilerle çalışılır.
-Düşük kapasiteli ama ihtiyacı karşılayan, basit
-Yüksek kapasiteli çok fonksiyonlu makinalar kullanılır.
makinalar ile çalışılır.
-Model değişim süreleri uzundur. -Model değişim süreleri kısadır.
-Makine tiplerine göre yerleşim vardır. -Akışa göre yerleşim vardır.
-İletişim kısıtlıdır. -Görsel yönetim ile sürekli iletişim sağlanır.
-Tahmini/gecikmiş bilgiye göre hareket edilir. -Gerçek zamanlı kesin bilgiye göre hareket edilir.
-Akış süresi uzundur. -Akış süresi kısadır.
-Stoklar yüksektir. -Stoklar azdır.
21
-İsraflar yoğundur. -En az israf ile üretim yapılır.
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Kanban

Kanban
Kan Ban
Sinyal
Kart Sinyal
Kartı

22
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Kanban
• Kanban, kartlı bir sinyalizasyon sistemidir.
• Malzeme akışını kontrol için kullanılan görsel bir araçtır.
• Operasyonlar arası geriye doğru bilgi akışını ileriye doğru malzeme akışını sağlar.
• Üretim operasyonlarında neyi, ne kadar, ne zaman üreteceklerini ve nereye
göndereceklerinin bilgisini içerir.
• En etkin sürekli iyileştirme aracıdır, malzemeyi iş emrine eşleyerek görsel yönetim
olanağı sağlar.

23
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Kanban Kart Bilgileri
Parça adı
Parça numarası/kodu
Parça sayısı
Kanban numarası
Teslim süresi
Tedarikçi ve alıcı istasyon
Bir kanban kartında yer alabilecek ikincil bilgiler (ilave bilgiler) ise;
Görsel içerik, Barkod, Parçanın ağırlığı, Parçanın detaylı tanımı, Süpermarket numarası

24
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Kanban

25
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Kanban Akışı

Bilgi

İstasyon 1 İstasyon 2
(Tedarikçi) (Müşteri)

Malzeme Çekilir

26
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Kanban Çeşitleri
1. Üretim kanbanı: Bir önceki istasyonun üretmesi gereken parça tipi ve miktarını
belirleyen kanban türüdür. (İstasyon üretim kanbanı yoksa, üretim yapmaz).
2. Çekme kanbanı(hareket kanbanı): Bir istasyonun kendisinden önceki istasyondan
çekeceği ürünün miktarını ve türünü gösteren karttır. (Çekme kanbanı yoksa önceki
istasyondan parça çekilemez).
3. İkmal(tedarik) kanbanı: Tesis içindeki bir depodan bir imalat alanına gezen kanban
kartıdır.
4. Tedarikçi kanbanı: Ana firma ve tedarikçi rasındaki Kanban’dır

27
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Video
• https://www.youtube.com/watch?v=ZIv2e61SH1A
• https://www.youtube.com/watch?v=tX0ppW0o8JI (25.)

• https://www.youtube.com/watch?v=Mdyyyu41dZ4 (1.00-)

28
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Kanban Hesabı
Kanban Sayısı Stok
Kanban Kart Sayısı = Gerekli Stok / Taşıyıcı Kapasitesi

Gerekli Stok = D(p+w)(1+i)

C= Taşıyıcı Kapasitesi
D = Bir ürün için günlük veya saatlik talep (birim: adet/gün veya adet/saat).
p = Parça başına işlem süresi (çevrim süresi de dikkate alınabilir)
w = Kanban kartlarının bekleme süresi (örneğin kartların taşınma, toplanma ve bekleme süreleri)
i = Güvenlik katsayısı (sistemdeki kayıpların oranını gösterir)
29
Copyright ® 2021, Orkun Başkan
Kanban Kuralları
1. Bir istasyon, her zaman kendisinden önceki istasyondan (veya ara stoktan) sadece kanban kartı
ile malzeme çekebilir.
2. Hiçbir istasyon kanban kartı miktarından daha fazla ürün üretemez.
3. Kanban kartı olmaksızın herhangi bir üretim veya malzeme hareketi yapılamaz.
4. Herhangi bir arızalı parça, kanban kartı ile bir sonraki istasyona gönderilmez.
5. Kullanılan kanban kartlarının sayısı sürekli olarak azaltılmalıdır. Bu azaltma işlemi, operasyonun
verimsiz olacağı noktada kesilir.
6. Talepte meydana gelen ufak değişimlerde kanban kartı sayısı değiştirilmemelidir.
7. Büyük talep değişikliği veya proses değişikliklerinde kanban kart sayısı yeniden
hesaplanmalıdır. 30
Copyright ® 2021, Orkun Başkan

You might also like