ΕΝΟΤΗΤΑ 2,

Δραστηριότητα 5

Η αξιοπιστία αποτελεί το πρώτο από τα βασικά χαρακτηριστικά, το οποίο είναι

απαραίτητο να διαθέτει ένα όργανο μέτρησης και αφορά την σταθερότητα των
αποτελεσμάτων ενός εξεταζομένου σε 2 διαδοχικές εφαρμογές ενός τεστ. Με άλλα
λόγια, ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για να περιγράψουμε την συνέπεια/ακρίβεια των
αποτελεσμάτων σε επαναλαμβανόμενες μετρήσεις ενός γνωρίσματος. Ο βαθμός
αξιοπιστίας ενός ψυχομετρικού εργαλείου επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες,
(τόσο εσωτερικούς όσο και εξωτερικούς), και πρέπει να ληφθούν υπόψη ώστε να μην
υπάρξει μείωση της αξιοπιστίας.

Όσον αφορά την πρώτη κατηγορία, (δηλαδή τους εσωτερικούς παράγοντες),

αναφερόμαστε στο ίδιο το τεστ και τα χαρακτηριστικά του. Ένας τρόπος, λοιπόν,
μείωσης της αξιοπιστίας ενός εργαλείου είναι η κατασκευή ενός μικρού σε έκταση
τεστ ή ενός υπερβολικά μεγάλου. Ένα μικρό, σε έκταση, τεστ παρουσιάζει πιο
χαμηλή αξιοπιστία, καθώς μετρούνται πιο λίγα δείγματα συμπεριφοράς, αντιθέτως η
ύπαρξη πολλών και μακροσκελών ερωτήσεων, οδηγεί τον εξεταζόμενο, λόγω
κούρασης ή πλήξης, στο να απαντά αυτόματα ή στην τύχη για να το ολοκληρώσει
γρήγορα. Επομένως, είναι σημαντική η επιλογή των ερωτήσεων του τεστ, ο αριθμός
των οποίων πρέπει να είναι ικανοποιητικός, όπως επίσης και η
αντιπροσωπευτικότητά τους. Οι διφορούμενες, μη ξεκάθαρα διατυπωμένες ή
δύσκολες γλωσσικά ερωτήσεις, που δεν ανταποκρίνονται στο επίπεδο των ατόμων-
στόχου του τεστ, επίσης, συμβάλλουν στην αύξηση του σφάλματος μέτρησης, καθώς
και στην μείωση του βαθμού αξιοπιστίας. Παράλληλα, οι ασαφείς και μη κατανοητές
οδηγίες χορήγησης μπορούν να συμβάλουν στην μείωση αυτού.

Όσον αφορά την δεύτερη κατηγορία, τους εξωτερικούς, δηλαδή, παράγοντες,

πρέπει να ληφθούν κι αυτοί υπόψη και να ελεγχθούν από τον ερευνητή, καθώς
επηρεάζουν την αξιοπιστία ενός ψυχομετρικού εργαλείου. Αυτοί, περιλαμβάνουν τις
συνθήκες χορήγησης και την βαθμολόγηση των τεστ, τους ίδιους τους εξεταζομένους
καθώς τα χαρακτηριστικά αυτών. Πιο συγκεκριμένα, οι τροποποιήσεις στις οδηγίες
χορήγησης του τεστ, αλλά και οι δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες κάτω από τις
οποίες χορηγείται, όπως οι ενοχλήσεις ή ο θόρυβος κατά την διάρκεια του τεστ, η
πολύ χαμηλή ή υψηλή θερμοκρασία, έχουν ως αποτέλεσμα την μείωση της συνέπειας
των αποτελεσμάτων. Σχετικά με την βαθμολόγηση, ο υποκειμενικός τρόπος (σε
ερωτήσεις ανοιχτού τύπου)που διορθώνει και βαθμολογεί ένας αξιολογητής, είναι
δυνατόν να αποτελέσει άλλη μια πηγή σφάλματος, και άρα μείωσης της αξιοπιστίας
(συχνά αυτό συμβαίνει σε προβολικές μεθόδους). Εκτός από το γεγονός πως η
βαθμολόγηση δεν γίνεται με βάση τις οδηγίες, δεν υπάρχει μεγάλο εύρος των
βαθμολογιών με αποτέλεσμα να προκύπτει μεγάλη ομοιογένεια και στους βαθμούς,
ενώ υπάρχει το ενδεχόμενο να γίνουν σφάλματα κατά την αξιολόγηση ή στον
υπολογισμό των βαθμολογιών. Ωστόσο, πέρα από τους διορθωτές, οι ίδιοι οι
εξεταζόμενοι, επίσης, επηρεάζουν σημαντικά τον βαθμό αξιοπιστίας και τα
αποτελέσματα δεν είναι τα προσδοκώμενα, λόγω των ανειλικρινών ή ψευδών
απαντήσεών τους, της απουσίας κινήτρου είτε λόγω κούρασης, άγχους ή κάποιας
ασθένειας.

Με βάση τα παραπάνω, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως αρκετοί είναι οι

παράγοντες που επηρεάζουν τον βαθμό αξιοπιστίας ενός ψυχομετρικού εργαλείου. Τα
αποτελέσματα μπορεί να μεταβάλλονται είτε λόγω εσωτερικών είτε λόγω εξωτερικών
καταστάσεων, επομένως η μη συνέπεια στις μετρήσεις, να μην οφείλεται στο
ψυχομετρικό εργαλείο και την αξιοπιστία του αλλά σε μία αλλαγή στις συνθήκες , οι
οποίες προκάλεσαν αυτήν την διαφορετικότητα στους βαθμούς. Η εκτίμηση της
αξιοπιστίας είναι ιδιαίτερα σημαντική, προκειμένου να καταλήξει κάποιος στη σωστή
ερμηνεία και χρήση των αποτελεσμάτων. Απαιτείται, λοιπόν, η κατασκευή
μεγαλύτερων σε έκταση τεστ, η ξεκάθαρη και κατανοητή από όλους διατύπωση των
ερωτημάτων και των οδηγιών χορήγησης, καθώς και η αντικειμενικότητα και καλή
εκπαίδευση και εμπειρία στον τρόπο βαθμολόγησης.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Κουλάκογλου, Κ, (2020). Ψυχομετρία και Ψυχολογική Αξιολόγηση. Αθήνα:

Πατάκη.

-Κωνσταντίνου,Μ., Παπαγεώργη,Ι., Μαλεγιαννάκη,Α.X (2022): Ψυχομετρία στην

Εκπαίδευση & στην Εκπαιδευτική Ψυχολογία. Αθήνα: Gutenberg