30/08/2023

BÀI 3: GIỚI THIỆU VỀ TRÁCH NHIỆM

XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP

GV: LTT. Xuân 1

Mục tiêu
• Hiểu tầm quan trọng của TNXH của DN và quá trình phát
triển của khái niệm
• Giải thích TNXH là gì
• Mô tả và phân tích các thành phần của tháp TNXH của
Carroll
• Hiểu mối quan hệ của TNXH của DN và các chức năng của
DN

GV: LTT. Xuân 2

1
 30/08/2023

Nội dung
1. Sự phát triển và các định nghĩa về TNXH của DN
2. Tháp TNXH của Carroll và các thành phần TNXH của
DN
3. Các tranh luận và TNXH của DN
4. Mức độ đáp ứng và kết quả đóng góp cho XH
5. Doanh nghiệp – Công dân tốt của XH

GV: LTT. Xuân 3

CÁC LOẠI TỔ CHỨC

GV: LTT. Xuân 4

2
 30/08/2023

TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP LÀ GÌ?

GV: LTT. Xuân 5

TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP LÀ GÌ?

CSR & CÁC ĐỐI TƯỢNG HỮU QUAN

Tại một thời điểm, có nhiều đối tượng hữu quan đòi hỏi sự chú
ý của nhà quản lý. Theo anh chị, nhà quản lý sắp xếp độ ưu tiên
các đối tượng hữu quan như thế nào?

GV: LTT. Xuân 6

3
 30/08/2023

TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP LÀ GÌ?

CSR & CÁC ĐỐI TƯỢNG HỮU QUAN

Từ quan điểm trách nhiệm với xã hội: tính pháp lý của ĐTHQ

Từ quan điểm của quản lý (tính hiệu quả - efficiency): quyền lực của ĐTHQ

Các câu hỏi cần lưu tâm:

1. Những ai là ĐTHQ của DN?
2. Phần liên quan của họ với DN là gì?
3. Có những cơ hội và nguy cơ nào đến từ những ĐTHQ này?
4. TNXH của DN với từng nhóm ĐTHQ là gì?
5. DN có những chiến lược/hành động hoặc quyết định nào để giải
quyết/phản hồi các loại trách nhiệm này?

GV: LTT. Xuân 7

TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP LÀ GÌ?

• Đối tượng hữu quan của DN là ai?

GV: LTT. Xuân 8

4
 30/08/2023

TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP LÀ GÌ?

• Đối tượng hữu quan của DN - Bất kỳ nhóm hoặc cá
nhân nào có ảnh hưởng tới hoặc bị ảnh hưởng bởi
quá trình hoạt động của doanh nghiệp (Freeman,
1984)
• Bao gồm: khách hàng đã được xác định, nhân viên, nhà
cung cấp, người cho vay, chính quyền địa phương, cơ
quan chủ quản, các tổ chức môi trường, …
• Làm thế nào để sắp xếp thứ tự ưu tiên ĐTHQ?
– Quan tâm của ĐTHQ
– Quan điểm chiến lược
– Tính pháp lý xã hội

GV: LTT. Xuân 9

Câu hỏi???
• Mối quan hệ giữa doanh nghiệp và xã hội (nơi mà DN
hoạt động) là gì?
• Trách nhiệm mà DN có với xã hội là gì (khi DN theo
đuổi mục tiêu lợi nhuận)?

GV: LTT. Xuân 10

10

5
 30/08/2023

Câu hỏi thảo luận

• Đối tượng hữu quan của

DN anh/chị đang làm việc
là ai?
(Phân tích theo 5 câu hỏi về
ĐTHQ)

GV: LTT. Xuân 11

11

Sự phát triển của khái niệm CSR

Từ thiện, lợi Khả năng sinh lợi dài Môi trường là yếu tố Tự nguyện, ĐTHQ,
nhuận, tôi đa hạn, tuân thủ pháp đầu tiên được nhắc xã hội, môi trường,
hóa lợi nhuận là luật, tự nguyện, đáp đến, tự nguyện, pháp social, tạo lợi
trách nhiệm duy ứng kỳ vọng của XH, lý, ĐTHQ nhuận
nhất (nam) doanh nhân

Before 1950- 1960- 1970- 1980- 1990- 2000-

1950 1960 1970 1980 1990 2000 Now

Kết quả hoạt động XH

Nhiều hơn việc tạo ĐTHQ, định nghĩa
của DN, lý thuyết ĐTHQ,
lợi nhuận, giá trị của CSR của Carroll
lý thuyết đạo đức kinh
xã hội, định nghĩa CSR (gồm 4 loại trách
doanh, doanh nghiệp-
đầu tiên và quan nhiệm
GV: LTT. Xuân công dân 12
trọng (Bowen, 1953)

12

6
 30/08/2023

Các khái
niệm liên
quan đến
TNXH của DN

GV: LTT. Xuân 13

13

TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP LÀ GÌ?

• ‘Trách nhiệm xã hội của

doanh nghiệp bao gồm
các kỳ vọng về kinh tế,
pháp lý, đạo đức và từ
thiện mà xã hội kỳ vọng
vào doanh nghiệp vào
một thời điểm nhất
định.’ (Carroll 1979)

GV: LTT. Xuân 14

14

7
 30/08/2023

TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP LÀ GÌ?

Tháp TNXH của Carroll (1991)

GV: LTT. Xuân 15

15

TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP LÀ GÌ?

Tháp TNXH của Carroll (1991)

Trách nhiệm kinh tế: Trách nhiệm cơ bản của doanh nghiệp là tạo ra sản
phẩm và dịch vụ để tạo lợi nhuận cho nhà đầu tư .

Trách nhiệm pháp lý: Trong khi thực hiện vai trò kinh tế , các DN được
mong đợi phải tuân thủ pháp lý, các quy định, tuân theo các chuẩn mực
và giá trị xã hội.

Trách nhiệm đạo đức: Các DN còn được mong đợi tuân thủ các chuẩn
mực đạo đức của XH. Các mong đợi này khá mơ hồ (so với các yêu cầu về
pháp lý) và do đó các DN gặp nhiều khó khăn trong việc thực hiện các
trách nhiệm này.

Trách nhiệm nhân ái: DN có thể tham gia các hoạt động vượt qua khỏi sự
mong đợi của XH, bao gồm: các hoạt động thiện nguyện, hỗ trợ, quyên
góp.
GV: LTT. Xuân 16

16

8
 30/08/2023

TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP LÀ GÌ?

• Tìm hiểu thông tin về sự cố nước mắm diễn ra

cuối năm 2016.
• Phân tích đối tượng hữu quan của vấn đề này.
• Trách nhiệm của Vinastas và của công ty T&A
Ogilvy đối với các đối tượng hữu quan
GV: LTT. Xuân 17

17

CHIẾN LƯỢC VÀ CSR

• Tầm nhìn
• Sứ mạng
• Chiến lược
• Chiến thuật

GV: LTT. Xuân 18

18

9
 30/08/2023

CHIẾN LƯỢC VÀ CSR

• Tầm nhìn– vì sao DN tồn tại, xác định những nhu cầu
mà DN dẫn dắt/định hướng để giải quyết (cho khách
hàng)
• Sứ mạng – DN sẽ làm gì để đạt được tầm nhìn của mình
• Chiến lược– DN sẽ thực hiện sứ mạng của mình như
thế nào, phân tích môi trường cạnh tranh như thế nào
đễ đạt được lợi thế cạnh tranh bền vững
• Chiến thuật – các quyết định quản trị hàng ngày để
triển khai chiến lược công ty

GV: LTT. Xuân 19

19

CHIẾN LƯỢC VÀ CSR

Phương tiện
(hoạt động bỏ qua những bổn
phận với các ĐTHQ rộng hơn)

C SR
chi man
ến g
lượ tính
c Kết quả
(Tối đa hoa lợi nhuận, giá
cổ phiếu tăng)
GV: LTT. Xuân 20

20

10
 30/08/2023

CHIẾN LƯỢC VÀ
CSR

CÁC ĐTHQ
CHÍNH CỦA DN

GV: LTT. Xuân 21

21

CHIẾN LƯỢC VÀ CSR

GV: LTT. Xuân 22

22

11
 30/08/2023

CHIẾN LƯỢC VÀ CSR

4 bước trong việc sắp xếp thứ tự ưu tiên các ĐTHQ

1. Xác định các ĐTHQ có liên quan đến 1 vấn đề cụ thể
2. Phân tích bản chất của vấn đề để thấy sự liên quan
đến hoạt động của DN
3. Sắp xếp độ ưu tiên của các ĐTHQ và các quan tâm và
nhu cầu của họ
4. Hành động nhanh và cẩn trọng, cố gắng thỏa mãn
nhiều ĐTHQ nhất có thể, theo độ ưu tiên

GV: LTT. Xuân 23

23

CÁC TRANH LUẬN ỦNG HỘ VÀ PHẢN BÁC CSR

Các kết quả chính do CSR gây ra cho DN và xã hội:

Tối đa hóa lợi nhuận

Cạn kiệt nguồn lực/tài

nguyên

Thiếu bổn phận

Trách nhiệm theo luật

GV: LTT. Xuân 24

24

12
 30/08/2023

CÁC TRANH LUẬN ỦNG HỘ VÀ PHẢN BÁC CSR

Ủng hộ CSR:
Ø CSR cải thiện kết quả hoạt
động của DN thông qua sự hợp
tác, danh tiếng, sự thỏa mãn
của khách hàng và nhân viên
Ø DN có các nguồn lực có giá trị
để giải quyết các vấn đề xã hội,
VD cải tiến hoặc tuyển dụng
Ø “Iron Law of Responsibility”.
DN sẽ mất quyền lực nếu không
hoạt động một cách có trách
nhiệm.
Phản bác CSR:
Ø CSR gây lãng phí nguồn lực
Ø Các DN thiếu kiến thức cụ
thể để giải quyết các vấn đề
xã hội
Ø Các DN chỉ có trách nhiệm
với cổ đông, chứ không có
trách nhiệm với cộng đồng

GV: LTT. Xuân 25

25

CÁC TRANH LUẬN ỦNG HỘ VÀ PHẢN BÁC CSR

GV: LTT. Xuân 26

26

13
 30/08/2023

2
7

CÁC TRANH LUẬN

ỦNG HỘ VÀ PHẢN
BÁC CSR

GV: LTT. Xuân

27

5 ĐỘNG LỰC THÚC ĐẨY HOẠT ĐỘNG CSR

1. Vấn đề tiền bạc
2. Sự bền vững
3. Toàn cầu hóa
4. Truyền thông
5. Thương hiệu

GV: LTT. Xuân 28

28

14
 30/08/2023

MỨC
MỨC ĐỘ ĐÁP ỨNG
ĐỘ ĐÁP ỨNG XÃ
XÃ HỘI
HỘI CỦA
CỦA DN
DN

Trách nhiệm (Responsibility): chỉ

Trách nhiệm (Responsibility): chỉ
về trạng thái/điều kiện chấp nhận
về trạng thái/điều kiện chấp nhận
bổn phận
bổn phận

Đáp ứng (Responsiveness) có

Đáp ứng (Responsiveness) có
nghĩa là một điều kiện chủ động và
nghĩa là một điều kiện chủ động và
có hành động.
có hành động.

GV: LTT. Xuân 29

GV: LTT. Xuân 29

29

MỨC ĐỘ ĐÁP ỨNG XÃ HỘI CỦA DN

Re-active Defensive Accommodative Proactive

McDonalds only Many tobacco Many firms have Toyota’s hybrid fuel
started offering companies have ensured that there car “Prius” was not
vegetarian burgers aggressively employment policies initially successful
as a results of the attempted to conform to the and hardly met its
“mad cow” health undermine the link various protections cost, but Toyota
scare in mid-1990, between smoking required by EU persisted in the
which affected and cancer legislation belief that this was
customer demand the future

30

15
 30/08/2023

THÀNH QUẢ ĐÓNG GÓP XÃ HỘI (CSP)

Thành quả (performance): những gì DN có khả năng

đạt được, từ mức độ đáp ứng của DN.

CSP đo bằng 3 khía cạnh: (1) các loại trách nhiệm, (2)
mức độ đáp ứng, (3) các vấn đề (từ các ĐTHQ) liên
quan

GV: LTT. Xuân 31

31

THÀNH QUẢ ĐÓNG GÓP XÃ HỘI (CSP)

GV: LTT. Xuân 32

32

16
 30/08/2023

DOANH NGHIỆP CÔNG DÂN (CORPORATE CITIZENSHIP)

2 TRƯỜNG PHÁI VỀ DOANH

NGHIỆP CÔNG DÂN

DN LÀ 1 CÁ THỂ CÔNG DÂN DN LÀ NGƯỜI CUNG CẤP CÁC

PHẦN LIÊN QUAN
Ø The individual citizen Ø Social rights
Ø The universal citizen Ø Civil rights
Ø The corporate citizen Ø Political rights
Ø The business citizen

33

DOANH NGHIỆP CÔNG DÂN (CORPORATE CITIZENSHIP)

DN là 1 công dân

34

17
 30/08/2023

DOANH NGHIỆP CÔNG DÂN (CORPORATE CITIZENSHIP)

DN là người cung cấp các phần liên quan

Social rights provide individuals with the freedom to realize their

human potential and aims in life
Civil rights protect the individual against interference that makes
them unable to enjoy their rights
Political rights enable people to participate in the political process
and governance of society

35

THẢO LUẬN

CSR – TRÁCH NHIỆM CỦA AI?

GV: LTT. Xuân 36

36

18