Professional Documents
Culture Documents
Hasła W Lalce I Lalka Jako P. Realistyczna 2
Hasła W Lalce I Lalka Jako P. Realistyczna 2
o Narrację tworzy opis i opowiadanie z dialogami. W Lalce obecnych jest także wiele
opisów miejsc i postaci
o Powieściowa rzeczywistość ukazana jest zgodnie z zasadą mimesis, czyli
naśladownictwa, odbicia, „kopiowania” rzeczywistości. Powieść prezentuje
wydarzenia fikcyjne o wysokim stopniu prawdopodobieństwa życiowego. Prus od-
tworzył w Lalce polskie realia końca lat 70. XIX w. Umieścił je w roku 1878 i 1879, a
retrospekcje sięgają lat 30. Wiele epizodów, jak występ Rossiego czy proces o kra-
dzież lalki, ma swoje źródło w prawdziwym życiu Warszawy końca XIX w. Akcja utwo-
ru (poza pobytem Wokulskiego w Paryżu, Zasławiu i epizodem w Skierniewicach) roz-
grywa się w Warszawie. Realia znanego miasta uwiarygodniają przedstawione wyda-
rzenia.
o Bohaterowie prezentują wiele cech typowych, jednak z drugiej strony obdarzeni zo-
stali także przymiotami indywidualnymi, co dodatkowo wzmacnia ich autentyzm
o Świat przedstawiony zyskuje walor autonomii wobec narratora. Narrator
w Lalce sytuuje się jako odtwórca rzeczywistości, nie mający żadnego wpływu na bieg
wydarzeń. Prowadząc narrację w trzeciej osobie, dąży do uniezależnienia obrazu
świata od subiektywnego punktu widzenia. Autor realizuje postulat „naukowości
literatury”. Objawia się on w przeprowadzonej przez Prusa wnikliwej analizie życia
społeczeństwa polskiego drugiej połowy XIX w. i głównych problemów epoki.
o Galerię postaci wypełnia wielu bohaterów, począwszy od głównych, poprzez
drugoplanowych, aż po epizodycznych. Bohaterowie, reprezentując różne warstwy
społeczne, tworzą panoramiczny obraz społeczeństwa. Bohaterowie łączą cechy
typowe z indywidualnymi. Charakterystyka bohaterów prowadzona jest
bezpośrednio i pośrednio. Bohaterowie są pogłębieni psychologicznie, mają
skomplikowane charaktery i nie zawsze można ich jednoznacznie zakwalifikować
do grupy „dobrych” lub „złych”.
o Fabuła oparta jest na zasadzie przyczynowo-skutkowej i chronologicznym układzie
wydarzeń. Zasada ta nie ma jednak bezwzględnego charakteru – w tok następujących
po sobie wypadków mogą być wprowadzone informacje o faktach sprzed akcji.
Fabuła jest wielowątkowa. Zakłada niepowtarzalność przedstawianych wydarzeń –
tzn. nie może być ona powtórzeniem znanej historii. Główny wątek powieści – mi-
łość Stanisława Wokulskiego do Izabeli Łęckiej i uparte starania tego bohatera o wej-
ście w środowisko panny – został urozmaicony o wiele wątków pobocznych. Rozwój
wydarzeń następuje do momentu zwrotnego, w którym akcja całkowicie zmienia
swój kierunek. Punkt kulminacyjny w Lalce ma miejsce wówczas, gdy Wokulski w cza-
sie jazdy pociągiem przysłuchuje się rozmowie Izabeli i Starskiego. Ci drwią z niego,
prowadząc konwersację w języku angielskim, nieświadomi, że specjalnie dla ukocha-
nej nauczył się tego języka i rozumie sens ich słów. Wywołuje to katastrofę – pod
wpływem tego incydentu Wokulski ostatecznie zrywa z Łęcką.
o Narracja jest „przezroczysta”, czytelnik nie odczuwa obecności narratora. Trzecio-
osobową narrację Lalki cechuje zwięzłość, jasność i obiektywność. W wypowiedziach
postaci pojawia się indywidualizacja języka. Dialogi bohaterów Lalki cechuje realizm
językowy (dostosowanie języka do pozycji społecznej i osobowości postaci), stąd
przypominają one naturalną mowę (proste zdania, potoczne słownictwo, wypowiedzi
nacechowane emocjonalnie).