Professional Documents
Culture Documents
MSSV: 21151336
Bài Thực hành/Mô phỏng số: 08
Tên bài thực hành/Mô phỏng:
Biến đổi điện áp AC - AC
Trả lời các câu hỏi trước khi thực hành thí nghiệm
1. Ứng dụng và cấu hình của các mạch điều chỉnh điện áp AC 1 pha, 3 pha.
Trả lời:
Ứng dụng: Mạch điều chỉnh điện áp xoay chiều sử dụng để điều khiển bếp điện, lò điện,
điều khiển chiếu sáng, truyền động cầu trục, máy quạt, máy bơm, các dụng cụ điện, máy hàn,
máy xi mạ kim loại (điều chỉnh điện áp của phần sơ cấp)
2. Công thức tính trị hiệu dụng điện áp tải của mạch điều chỉnh điện AC 1 pha tải
R.
Trả lời:
3. Trong trường hợp tải R và R, L hệ số công suất phụ thuộc như thế nào vào góc kích.
Trả lời:
*Tải R:
PR UR IR 𝛼 𝑠𝑖𝑛(2𝛼)
Cosφ = = = √1 − 𝜋 +
S IR V 2𝜋
*Tải R,L:
2
Pt 𝑅(𝑖𝑡(1),𝑟𝑚𝑠 )
Cosφ = =
S 𝑖𝑡,𝑟𝑚𝑠 𝑢𝑠𝑟𝑚𝑠
Trong đó:
4. Về chức năng, 1 cặp SCR mắc đối song song tương đương với linh kiện bán dẫn
nào?
Trả lời:
Về chức năng, 1 cặp SCR mắc đối song song tương đương với linh kiện bán dẫn
TRIAC.
5. Dòng qua linh kiện trong mạch điều chỉnh điện áp AC bị ngắt do nguyên nhân gì?
Trả lời:
Nguyên nhân: góc điều khiển nhỏ hơn góc tới hạn.
6. Tính liên tục hay gián đoạn của của dòng điện trên tải R, L của bộ điều chỉnh điện áp
AC phụ thuộc vào yếu tố nào?
Trả lời:
Khi góc điều khiển lớn hơn góc tới hạn, dòng điện qua tải sẽ bị gián đoạn. Khi góc điều
khiển bằng góc tới hạn thì điện áp trên tải là lớn nhất, dòng điện tải là liên tục. Nếu góc kích
điều khiển nhỏ hớn góc tới hạn thì điện áp trên tải trở thành điện áp DC, vì vậy cần phải khống
chế sao cho góc kích ≥ góc tới hạn (α > αth).
7. Góc điều khiển tới hạn được hiểu như thế nào và làm thế nào để tính toán nó?
Trả lời:
Góc tới hạn là góc tắt dòng. Góc mà giá trị của cuộn dây được nạp và xả, khi cuộn dây
xả ra kết thúc thì phi là góc tới hạn.
Công thức:
L
th arctan
R
8. Làm thế nào để khống chế sao cho điện áp trên tải AC 1 pha không trở thành DC?
Trả lời:
Luôn giữ cho góc điều khiển lớn hơn hoặc bằng góc tới hạn.
9. Mạch biến tần Hình 9.5, 8.6 là biến tần kiểu trực tiếp hay gián tiếp, nêu cấu trúc và
chức năng của từng khối.
Trả lời:
- Bộ biến tần ở hình 8.6 và 9.5 là biến tần kiểu trực tiếp.
- Khối đầu tiên là mạch điều khiển, được điều khiển qua biến trở. Khối này có chức năng
phát ra xung kích cho SCR ở mạch công suất hoạt động
- Khối tiếp theo là khối công suất gồm tải và mạch biến đổi điện áp gồm 2 SCR nối song
song với nhau. Khối này có chức năng biến đổi điện áp AC đầu vào thành điện áp AC
đầu ra nhưng có tần số thay đổi
11. Giả sử tải tiêu thụ điện áp pha 110V thì bộ nghịch lưu 3 pha (AC - DC - DC - AC, với
kỹ thuật điều khiển kiểu 6 bước, điện áp ngõ vào 234V, công suất tiêu thụ trên tải lớn) bộ
nghịch lưu 3 pha có thể thực hiện được không, cần thay đổi gì?
Trả lời:
Bộ nghịch lưu ba pha có thể thực hiện nhưng cần đảm bảo điện áp đầu ra của bộ nghịch
lưu cũng bằng 110V.
12. Giả sử tải tiêu thụ điện áp pha 220V thì bộ nghịch lưu 3 pha (AC - DC - DC - AC, với
kỹ thuật điều khiển kiểu SinPWM, điện áp ngõ vào 245V, công suất tiêu thụ trên tải lớn)
bộ nghịch lưu 3 pha có thể thực hiện được không, cần thay đổi gì?
Trả lời:
Bộ nghịch lưu 3 pha có thể thực hiện được nhưng cần thay đổi điện áp ngõ vào còn
khoảng 200V để đảm bảo điện áp ngõ ra không vượt quá 200V. Điều này có thể được thực hiện
thông qua một biến áp giảm áp trước khi đưa vào bộ nghịch lưu.
13. Dạng sóng dòng điện trên tải R, L có giống hình Sin không, tại sao?
Trả lời:
Không, vì khi tải có cuộn dây sẽ sinh ra sức điện động tự cảm nên quá trình dẫn của
SCR kéo dài hơn so với trường hợp tải thuần trở.
14. Hãy nêu một vài ứng dụng của bộ đóng ngắt điện áp AC 1 pha và 3 pha.
Trả lời:
Bộ đóng ngắt điện áp xoay chiều sử dụng để đóng ngắt nguồn cho các lò nhiệt, điều
khiển chiếu sáng, truyền động cầu trục, máy quạt, máy bơm, bộ tụ bù . . .
.
15. Giải thích về quá trình hoạt động của mạch khi điện áp trên tải là điện áp DC,
đóng và ngắt điện áp kích xung cho bộ đóng ngắt 1 pha.
Trả lời:
SCR nào được kích trước nó sẽ dẫn, tại thời điểm SCR tiếp theo được kích dẫn thì do
SCR trước đó vẫn đang dẫn nên lúc này SCR còn lại phải chịu một điện áp ngược khiến cho
SCR vẫn tiếp tục khóa. Khi SCR trước đó ngưng dẫn thì SCR còn lại đã không còn xung kích,
cho đến chu kỳ tiếp theo thì SCR trước đó lại được kích và khóa SCR còn lại đến hết chu kỳ và
cứ lặp lại như vậy tạo thành điện áp DC trên tải.
16. Giải thích về quá trình hoạt động của mạch khi điện áp trên tải là điện áp AC,
đóng và ngắt điện áp kích xung cho bộ đóng ngắt 1 pha.
Trả lời:
Giả sử SCR được phân cực thuận ở bán kỳ dương của nguồn AC, và ta tạo 1 xung cho
SCR kích ở một góc alpha thì SCR sẽ dẫn từ alpha đến pi do thỏa mãn điều kiện được phân cực
thuận và được kích. Ở bán kì âm của nguồn AC SCR phân cực nghịch nên ngưng dẫn, trạng
thái ngưng dẫn được duy trì trong suốt bán kì âm (Vo =0V). Đến nửa chu kì kế thì quá trình
được lặp lại.
A. Bộ biến đổi điện áp xoay chiều 1 pha, 3 pha trực tiếp
I. Biến đổi điện áp xoay chiều 1 pha trực tiếp tải R:
Kiểm tra nóng SCR:
SCR Đèn Tình trạng
Sáng khi cấp xung và
SCR 1 Hoạt động bình thường
tắt khi không được cấp
Sáng khi cấp xung và
SCR 2 Hoạt động bình thường
tắt khi không được cấp
Sáng khi cấp xung và
SCR 3 Hoạt động bình thường
tắt khi không được cấp
Sáng khi cấp xung và
SCR 4 Hoạt động bình thường
tắt khi không được cấp
Sáng khi cấp xung và
SCR 5 Hoạt động bình thường
tắt khi không được cấp
Sáng khi cấp xung và
SCR 6 Hoạt động bình thường
tắt khi không được cấp
Dạng sóng điện áp điều khiển đồng bộ đầu vào A-A- (24VAC):
Bảng 8.1: Kết quả giá trị đo UAC (α) khi tính toán theo phương trình lý thuyết và theo
VDC*(α)
1 2π 2 α sin 2α
UR = √ ∫ ui (θ)dθ = U√1 − +
2π α π 2π
Điện áp đầu ra theo lý thuyết và thực hành có sự chênh lệch với nhau do sai số đến từ thiết bị
đo và bộ thí nghiệm.
Đồ thị biểu diễn giá trị hiệu dụng VR theo góc điều khiển như sau:
III. Sơ đồ biến đổi điện áp xoay chiều 3 pha trực tiếp tải R:
Dạng sóng điện áp đầu vào VA, VB, VC, trên cùng trục tọa độ:
Nhận xét kết quả dạng sóng:
Kết quả theo thí nghiệm:
- Biên độ: Vp = 2 × 10 = 20 (V)
Kết quả theo lý thuyết:
- Biên độ: Vp = 12√2 = 16.97 (V)
- Dạng sóng khi đo giống với dạng sóng lý thuyết
- Điện áp đầu vào là điện áp xoay chiều ba pha AC hình sin và giữa các pha lệch nhau
1200. Giá trị biên độ điện áp có sự chênh lệch so với lý thuyết đến từ sai số của bộ thí
nghiệm và thiết bị đo.
Dạng sóng điện áp VRA, VRB, VRC, trên cùng trục tọa độ với α = 900:
Nhận xét kết quả dạng sóng:
Kết quả theo thí nghiệm:
- Biên độ: Vp = 2 × 10 = 20 (V)
- Dạng sóng khi đo giống với dạng sóng lý thuyết
- Khi α = 900, mỗi pha có hai SCR và một SCR sẽ được kích ở nửa bán kỳ dương và dẫn
hết bán kỳ dương của pha đó rồi ngưng dẫn, đợi đến nửa bán kỳ âm thì SCR còn lại dẫn
đến hết bán kỳ âm của pha đó. Như vậy có thể tại một thời điểm sẽ có hai SCR dẫn
cùng lúc với nhau, dạng sóng đo được là bán kỳ âm và bán kỳ dương của sóng sin bị
xén đi một nửa ghép lại với nhau.
Dạng sóng điện áp VRA, VRB, VRC, trên cùng trục tọa độ với α = 1350:
Nhận xét kết quả dạng sóng:
Kết quả theo thí nghiệm:
- Biên độ: Vp = 10 × 1.3 = 13 (V)
- Dạng sóng khi đo giống với dạng sóng lý thuyết
- Khi α = 1350, mỗi pha có hai SCR và một SCR sẽ được kích dẫn sau 3/4 bán kỳ dương
và dẫn hết bán kỳ dương của pha đó rồi ngưng dẫn, đợi đến 3/4 bán kỳ âm thì SCR còn
lại dẫn đến hết bán kỳ âm của pha đó. Do góc kích α quá lớn nên gần như tại một thời
điểm chỉ có một SCR dẫn, dạng sóng đo được là bán kỳ âm và bán kỳ dương của sóng
sin bị xén đi một nửa ghép lại với nhau.
IV. Biến tần kiểu SinPWM
1. Kỹ thuật điều khiển biến tần gián tiếp SinPWM tải R
Dạng sóng điện áp pha VAG:
Bảng 8.12. Quan hệ giữa điện áp lý thuyết và điện áp đầu ra thực tế (thực hành)
Nhận xét kết quả Bảng 8.10: Điện áp đầu ra VAG và VAB có giá trị thấp hơn điện áp ngõ vào
do sự tổn hao lớn trên mạch do quá trình đóng cắt liên tục của khối công suất. Cuộn cảm L thu
và phóng năng lượng về nguồn nên điện áp trên tải lớn hơn so với tải R.
Điện áp đầu ra lý thuyết được tính theo công thức:
Vd
VAG = ma
2
Vd
VAB = √3ma 2
--------------------Hết-------------------------