02 Lehim Yapıştırma Kaynak Problemler

Lehim / Yapıştırma / Kaynak
Bağlarının Mukavemet Hesapları
Örnek Problem Çözümleri
BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Makine Mühendisliği Bölümü
1 Prof.Dr. Kadir ÇAVDAR
Lehim / Yapıştırma / Kaynak Bağlarının Mukavemet Hesapları
Statik yükte emniyet hesabı:
Zayıflık faktörü (v1)
Alın Kaynakları’nda
Çeki, Bası ve Eğilme Gerilmeleri için v1 = 1
Kayma Gerilmesi için v1 = 0,8
Boğaz Kaynakları’nda
Tüm Gerilme Türleri için v1 = 0,8


Kalite Faktörü (v2):
Kaynak kalite faktörü:

- Kaynak edilecek malzeme
- Yapılan ön hazırlık (Örn. Ağız açma)
- Seçilen yöntem ve elektrod
- Kaynak elemanın eğitimi
- İşlem sonrası kaynak dikişinin kontrolüne bağlıdır.
Bu maddeler hepsi sağlanıyorsa kaynak 1. kalite, bir tanesi sağlanmıyorsa kaynak

2. kalite, iki tanesi sağlanmıyorsa kaynak 3. kalite olarak hesaplamalarda kabul edilir.
1. Kalite kaynak için v2 = 1;

2. Kalite kaynak için v2 = 0,8;
3. Kalite kaynak için v2 = 0,5; alınır.

Dinamik yükte emniyet hesabı

 TD  gSM
 k em = v1  v 2 ;  k em = v1  v 2
S S
 TD  g SM
 k em = v1  v 2 ;  k em = v1  v 2
S S








Problem 6.2
İç çapı 30 mm olan, alüminyum saçtan üretilmiş bir borunun tabanı aynı malzeme ile yapıştırılarak
kapatılacaktır. Tabana 250 N kuvvet geleceği bilinmektedir.
Kullanılan yapıştırıcının statik kayma mukavemeti 50 N/mm2 olup emniyet katsayısının 10 alınması
istenmektedir.
a. Nasıl bir yapıştırma konstrüksiyonu uygularsınız?
b. Kapağı boyutlandırınız.


Problem 7.1
Patlamış bir silindirik basınçlı kapta, kaynak dikişlerindeki yırtılma dikey yönde mi yoksa yatay yönde mi olur?
Neden?
Çözüm 7.1
Malzemede herhangi bir anormallik olmadığı takdirde yırtılma dikey yöndeki dikişte olacaktır. Çünkü yatay
yöndeki dikişlerde oluşan gerilme, dikey dikişlerde oluşan gerilmenin yarı değerindedir.
Teknik kurallara göre iç ve dış basınç farkı 0,1 bar veya daha büyük olan kaplar basınçlı kap olarak kabul edilir.
Basınçlı kaplarda hem yan saçlar hem de taban saçları birbirleriyle alın kaynağı kullanılarak birleştirilir. Saçlar
birbiri üzerine bindirilmez, boğaz kaynağı yapılmaz.
Şekil 7.34 Küresel Kazanda Kuvvetler

Şekil 7.33 Silindirik Kazana Gelen Kuvvetler

Şekil 7.33 Silindirik Kazana Gelen Kuvvetler
İç basınç nedeniyle kazan genişlemeye çalışır,

dikişler çekiye zorlanır. Silindirik kazandan
genişliği u, uzunluğu l olan küçük bir
parçayı düşünelim. Bu parçaya;
FN  p ∙ u ∙ l
normal kuvveti etkiyecektir (Şekil 7.33).
Eksene dik kesitteki F kuvvetleri, basıncın zorlamasından meydana gelmiştir ve FN ile
dengededirler. Eksene paralel kesitteki kuvvetler (Fl) ise basıncın silindirik kazanın
tabanlarını zorlamasından meydana gelmektedir, ancak bu kuvvetlerin normal kuvvet FN
yönünde bileşenleri yoktur. Dolayısıyla normal kuvvetin dengelenmesine katılmazlar.
Yani sadece F kuvvetleri ve (FN) kuvveti kendi aralarında kapalı bir vektör zinciri
oluştururlar.


SONUÇ: Her iki gerilme için yaptığımız hesap, eksen yönündeki gerilmelerin teğetsel
gerilmelerin yarısı olduğunu göstermektedir. Silindirik kazanı çember şeklinde çevreleyen
dikişler eksen yönünde gerilmeye, uzunlamasına dikişler ise teğetsel gerilmeye karşı
koyacaklardır. Dolayısıyla aynı kalınlıktaki dikişlerden, eğer yüksek basınçtan dolayı bir
hasar meydana gelecekse, eksen yönündeki gerilmenin iki katı olan teğetsel gerilme
tarafından zorlanacak olan uzunlamasına dikişler hasar görecek, yırtılacaktır.

Problem 7.3
Küçük dişliden büyük dişliye M1 momenti aktarılmaktadır. Büyük dişli takıldığı mile iki tarafından boğaz dikişi
ile kaynak edilmiştir. Aşağıdaki şekle göre bu kaynak dikişi emniyetli midir, hesaplayınız.
Bilinenler:
r1
M1
Çözüm 7.3 a=5

r2 120 d mm
i= = =3 M 2 = M 1  i = 640  3 = 1920 Nm
r1 40
r2
1920  103
k =   k em = 30 N / mm 2
 
  (70 − 60 ) 
4 4
2 
 32 60
+5  30,97   k em = 30 N / mm 2
 2 
Tam sınır değerde gerilme oluşmaktadır. Eğer dişli çark mekanizmasının verimi 0,90 alınırsa M2 = 1728
Nm olur. Bu durumda kaynak dikişinde oluşan kayma gerilmesinin değeri 27,87 N/mm2 olacağından
kaynak dikişi için “emniyetlidir” yorumu yapılabilir.






43,3
AğM
68



Fyo ve Fyg kuvvetlerinin kaynak dikişinde oluşturacakları eğilme momentleri:



2 2 2
 k x     k x  k y  k 
  +  ky  − +   1,1
 k xem   k yem  
k xem  k yem  k em 
   
 k ax 133,1
= =  0,59
 k üx 221,9


Şekil 7.28’den St37 malzemesinin çeki zorlanması, B5

zorlanma grubu; çentik K4 durumu ve  = 0,59
için em = 118 N/mm2 okunur.
Şekil 7.28 Kaynak edilmiş parçaların çentik hali K0-K4 ve zorlama

grubu B5 ve B6 için zorlamanın karakteri  ya göre mukavemet
emniyet değerleri






Bu aşamada; yeterli emniyeti

sağlamak için kaynak dikiş kesitinin
arttırılması önerilir.
Buraya kadarki kontrollerin ardından
son olarak kayma gerilmelerini de
emniyet gerilmeleriyle
karşılaştırmamız tavsiye edilir.


Problem 7.9
Şekilde verilen bijon anahtarı kaynaklı konstrüksiyonla imal edilmiştir. d1 ve d2 çaplı çubuklar
gövdeye 3 mm kalınlığında ikinci kalite kaynakla bağlanmıştır. Kola en fazla F=300 N
büyüklüğünde kuvvet uygulanacağına göre kaynak dikişlerinin dayanımını hesaplayınız.
d1 = 12 mm, d2 = 16 mm, Ak = 360 N/mm2, Ak = 210 N/mm2




02 Lehim Yapıştırma Kaynak Problemler

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

02 Lehim Yapıştırma Kaynak Problemler

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Lehim / Yapıştırma / Kaynak

Bağlarının Mukavemet Hesapları

Örnek Problem Çözümleri

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Statik yükte emniyet hesabı:

Zayıflık faktörü (v1)

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Kalite Faktörü (v2):

Kaynak kalite faktörü:

Bu maddeler hepsi sağlanıyorsa kaynak 1. kalite, bir tanesi sağlanmıyorsa kaynak

1. Kalite kaynak için v2 = 1;

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Dinamik yükte emniyet hesabı

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Şekil 7.34 Küresel Kazanda Kuvvetler

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Şekil 7.33 Silindirik Kazana Gelen Kuvvetler

İç basınç nedeniyle kazan genişlemeye çalışır,

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Çözüm 7.3 a=5

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Fyo ve Fyg kuvvetlerinin kaynak dikişinde oluşturacakları eğilme momentleri:

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Şekil 7.28’den St37 malzemesinin çeki zorlanması, B5

Şekil 7.28 Kaynak edilmiş parçaların çentik hali K0-K4 ve zorlama

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

Bu aşamada; yeterli emniyeti

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

BUÜ/Mühendislik F. Makine Elemanları 1

You might also like