ภาษาราชการ

ภาษาราชการเป็นภาษาที่ใช้ติดต่อราชการ ใช้ในรายงานการประชุมราชการ เอกสาร หรือประกาศต่าง ๆ ของ

หน่วยงานราชการ ภาษาราชการยังรวมถึงภาษาที่เป็นภาษาทางการของประเทศไทยอีกด้วย

หนังสือราชการ คือ 1) เอกสารที่มีไปมาระหว่างหน่วยงานราชการกันเอง หรือไปมาระหว่างหน่วยงานราชการและ

หน่วยงานอื่นที่ไม่ใช่ราชการ หรือไปมาระหว่างบุคคลภายนอกที่ติดต่อหน่วยงานราชการ 2) เอกสารทีเ่ ป็นหลักฐานในงาน
ราชการ 3) เอกสารที่จัดทําขึ้นตามกฎหมาย ระเบียบ หรือข้อบังคับ และ 4) เอกสารที่เป็นเอกสารอิเล็กทรอนิกส์ของทาง
หน่วยงานราชการ หนังสือราชการแบ่งประเภทได้ ดังนี้

1. หนังสือภายนอก คือ หนังสือทีใ่ ช้ตราครุฑในการเขียนติดต่อระหว่างหน่วยราชการ หน่วยงานภายนอก หรือบุคคลที่มีการ

ติดต่อกับหน่วยงานราชการ ประกอบด้วย 1) ส่วนหัวเรื่อง ได้แก่ ชื่อส่วนราชการเจ้าของหนังสือ ที่ วันเดือนปี เรื่อง คํา
ขึน้ ต้น การอ้างถึงและสิ่งที่ส่งมาด้วย (ถ้ามี) 2) ส่วนเนื้อเรื่อง ได้แก่ สาเหตุของการส่งหนังสือ ผลสืบเนื่องของหนังสือ และ
เนื้อหาของหนังสือ 3) ส่วนท้ายเรื่อง ได้แก่ คําลงท้าย ชื่อและตําแหน่ง (ผู้ลงนามเป็นหัวหน้าระดับกระทรวงหรือผู้ได้รับ
มอบหมายแทน) ส่วนราชการเจ้าของเรื่อง และสําเนาส่ง (ถ้ามี)
2. หนังสือภายใน คือ หนังสือที่ติดต่อกันภายในหน่วยงานราชการเท่านั้น ลักษณะของหนังสือจะอยู่ในลักษณะของบันทึก
ข้อความ มีความเป็นพิธีการน้อยกว่าหนังสือภายนอก 1) ส่วนหัวเรื่อง เหมือนหนังสือภายนอกทุกประกาย แต่ส่วนของชื่อ
หน่วยงานเจ้าของเรื่องจะต้องมีเบอร์โทรติดต่อกํากับด้วย 2) ส่วนเนื้อเรื่อง เหมือนหนังสือภายนอกทุกประการ 3) ส่วนท้าย
เรื่อง เหมือนหนังสือภายนอกทุกประการ แต่ผู้ลงชื่อส่วนม้ายจะเป็นหัวหน้าระดับกรมหรือผู้ที่ได้รับมอบหมายแทน
3. หนังสือประทับตรา ใช้ตราครุฑเหมือนหนังสือภายนอก ประกอบไปด้วย 1) ส่วนหัวเรื่อง ได้แก่ ที่ และถึงเท่านั้น 2) ส่วน
เนื้อหา มีเนื้อหาเหมือนหนังสือภายนอก 3) ส่วนท้ายเรื่อง ได้ต้องระบุคําลงท้ายใด ๆ แต่จะเป็นการะบุชื่อส่วนราชการที่ส่ง
หนังสือออกไปพร้อมเบอร์โทรศัพท์และโทรสารแทน

*หนังสือสามส่วนแรก เป็นหนังสือที่ใช้โต้ตอบ ส่วนหนังสือสามส่วนต่อไปนี้ เป็นหนังสือเพื่อใช้เป็นหลักฐาน*

4. หนังสือสั่งการ ได้แก่ คําสั่ง ระเบียบ ข้อบังคับ หน่วยงานราชการใช้ตราครุฆ หน่วยงานนอกระบบราชการใช้ตราประจํา

หน่วยงาน แต่ต่างกันที่ คําสั่ง คือ การสั่งโดยผู้มีอํานาจโดยชอบด้วยกฎหมาย ระเบียบ คือ คําสั่งที่ผู้มีอํานาจได้วางไว้ให้เป็น
หลักปฏิบัติงานประจํา และ ข้อบังคับ คือ ข้อความที่ผู้มีอํานาจกําหนดใช้โดยอาศัยอํานาจของกฎหมายที่บัญญัติให้กระทํา
ได้
5. หนังสือประชาสัมพันธ์ ได้แก่ ประกาศ แถลงการณ์ ข่าว หน่วยงานราชการใช้ตราครุฆ หน่วยงานนอกระบบราชการใช้ตรา
ประจําหน่วยงาน แต่ต่างกันที่ ประกาศ คือ ข้อความที่ชี้แจงให้ทราบหรือบอกแนวทางปฏิบัติ แถลงการณ์ คือ การชี้แจงให้
เข้าใจถึงเหตุการณ์และกิจกรรมต่าง ๆ ในหน่วยงานโดยทั่วกัน และ ข่าว คือ ข้อความที่ทางหน่วยงานเห็นสมควรว่าเผยแพร่
ได้ทั่วไป
6. หนังสือจัดทําขึ้นเป็นหลักฐานราชการ คือ หนังสือที่ราชการออกไว้โดยไม่จัดอยู่ในหนังสือชนิดอื่น ๆ ข้างต้น

หนังสือราชการนั้นจะต้องมีความรวดเร็วและความลับที่แตกต่างกัน ได้แก่ ด่วนที่สุด ด่วนมาก ด่วน และ ลับที่สุด ลับมาก

ลับ นอกจากนี้การใช้ระดับภาษา การเลือกใช้คําต่าง ๆ คําเชื่อม และการใช้สญั ลักษณ์ในหนังสือราชการก็จะต้องถูกต้องและ
สอดคล้องกับประเภทหนังสือเช่นกัน