Tổng hợp: Thầy Lê Hữu Hải SĐT: 0378.062.

888

CHUYÊN ĐỀ: CÁC BÀI TOÁN HOÁN VỊ (BUỔI 2)

Họ và tên:.........................................Ngày:..................................
I. LÝ THUYẾT
Hoán vị: Cho n phần tử khác nhau (n≥1). Mỗi cách sắp thứ tự của n phần tử đã cho, mà
trong đó mỗi phần tử có mặt đúng một lần, được gọi là một hoán vị của n phần tử đó.

Định lí: Số các hoán vị của n phần tử khác nhau đã cho (n≥1) được kí hiệu là Pn và
bằng: Pn=n(n−1)(n−2)...2.1= n!
Ví dụ: Tính số cách xếp 6 bạn học sinh thành một hàng dọc.
Giải
Mỗi cách xếp 6 bạn học sinh thành một hàng dọc là một hoán vị của 6 phần tử.
Vậy số cách xếp 6 bạn học sinh thành một hàng dọc là P6=6!=720

II. BÀI TẬP NÂNG CAO:

Question 1. Có bao nhiêu cách sắp xếp các chữ cái và chữ số của từ AMO2022 sao cho
các chữ số luôn đứng cạnh nhau?
Giải:
Coi 2022 là một kí tự => còn lại 4 kí tự => Có 4! = 24 cách xếp.
Số cách xếp 2022 = 4! : 3 ! = 4
Vậy có tất cả số cách xếp là 24x4 = 96 cách
Question 2 (IMC 2018-V1). How many ways are there to arrange the letters and digits
of the word “HUUHAI20220” so that the letters always stand together?
Có bao nhiêu cách sắp xếp các chữ cái và chữ số của từ “HUUHAI20220” sao cho các chữ
cái luôn đứng liền nhau?
Giải: Coi HUUHAI là một ký tự nào đó => Còn lại 6 vị trí
=> Ký tự HUUHAI có 6 cách đặt => Còn lại 5 vị trí dành cho 3 số 2 và 2 số 0
=> 1 2 3 4 5 => 4 + 3 + 2 + 1 = 10 cách
=> 6x10= 60 cách
HUUHAI có 6 vị trí => I có 6 cách đặt, A có 5 cách đặt, còn lại 4 vị trí cho 2 chữ H và 2 chữ
U có 6 cách => 6x5x6 = 180 cách
=> 60 x 180 = 10800 cách xếp
Đáp số: 10800 cách

Question 3: Một chồng sách gồm 3 quyển sách Toán khác nhau, 2 quyển sách Vật lý
khác nhau, 4 quyển sách Hóa học khác nhau. Hỏi có bao nhiêu cách xếp các quyển sách
trên thành một hàng ngang sao cho 3 quyển sách Toán khác nhau đứng cạnh nhau, 2
quyển Vật lý khác nhau đứng cạnh nhau?
GIẢI: 3 sách toán + 2 sách Vật Lý + 4 sách Hóa học
Coi 3 quyển sách toán là 1 quyển sách nào đó
2 quyển Vật Lý là 1 quyển sách nào đó
Nếu làm như vậy ta có: 6 quyển sách
=> ( 6 x 5 x 4 x 3 x 2 x 1) x (3 x 2 x 1) x (2 x 1) = 8640 cách
 Tổng hợp: Thầy Lê Hữu Hải SĐT: 0378.062.888

Đáp số: 8640 cách

Question 4: Xếp sáu bạn: A,B, C, D, E, F vào một ghế dài. Hỏi có bao nhiêu cách xếp sao
cho hai bạn A và F ngồi hai đầu ghế?
Số cách xếp A, F ngồi ở hai ghế đầu là : 2!=2 cách.

Số cách xếp B;C;D;E vào bốn ghế còn lại là hoán vị của 4 phần tử nên có 4!=24 cách.
Số cách xếp thỏa yêu cầu bài toán: 2.24=48 cách.
Question 5 (IMC 2017-V1). Một nhóm học sinh gồm 3 bạn nữ và 4 bạn nam xếp thành 1
hàng sao cho 3 bạn nữ không đứng liền nhau trong hàng đó (trường hợp chỉ có 2 bạn nữ
đứng cạnh nhau vẫn được). Hỏi có bao nhiêu cách xếp hàng như vậy?
GIẢI: Sử dụng tư duy phần bù
Có tất cả 7x6x5x4x3x2x1 = 5040 cách sắp xếp 7 bạn trên
Sau đó ta đi đếm số cách mà 3 bạn nữ đứng cạnh nhau-> Coi 3 bạn nữ nhóm lại thành 1 bạn
=> Vậy còn tất cả 5 vị trí (nhóm của các bạn nữ + 4 bạn nam) sẽ có 5x4x3x2x1 cách
Bản thân trong 3 bạn nữ lại có 3x2x1 cách hoán vị
Vậy có 5x4x3x2x1x3x2x1 = 720 cách
Vậy số sao cho 3 bạn nữ không đứng liền nhau là 5040 - 720 = 4320 cách
Đáp số: 4320 cách

Question 6. Trong một buổi liên hoan, cần xếp 6 người ngồi xung quanh một cái bàn tròn.
Hỏi có bao nhiêu cách xếp họ vào bàn ngồi? Hai cách xếp được gọi là khác nhau nếu có ít
nhất một người sao cho người ngồi sát phía bên phải người đó trong hai cách là khác nhau.
GIẢI: Ở bài toán quy tắc bàn tròn hoàn toàn khác với các bài toán xếp hàng ngang vì khi
bàn xoay tròn các vị trí có thể trùng nhau nên phải người thứ nhất phải ngồi vào 1 vị trí đầu
tiên để làm mốc:
=> Người thứ nhất chỉ có 1 cách ngồi
Đối với 5 người còn lại thì có 5! cách hoán vị
=> Có tất cả 5x4x3x2x1= 120 cách
Đáp số: 120 cách

Question 7. Có 5 học sinh nam trong đó có bạn Hải và 3 học sinh nữ trong đó có bạn Liên.
Hỏi có bao nhiêu cách xếp tám học sinh nói trên ngồi vào một bàn tròn sao cho hai bạn Hải
và Liên không ngồi cạnh nhau? (Hai cách xếp chỉ khác nhau một phép quay được coi là như
nhau)
GIẢI: Sử dụng tư duy phần bù
Theo bài trên ta có tất cả số cách sắp xếp 8 người vào bàn tròn là 7x6x5x4x3x2x1= 5040cách
=> Hải và Liên ngồi cạnh nhau nên coi họ là 1 người thì còn lại 7 người
=> Khi đó với quy tắc bàn tròn sẽ có 6x5x4x3x2x1= 720 cách và bản thân trong 2 bạn Hải,
Liên lại hoán đổi vị trí cho nhau nên có 720x2=1440 cách để hai bạn ngồi cạnh nhau
Vậy tất cả số cách để Hải và Liên không ngồi cạnh nhau là
5040-1440 = 3600 cách
Đ/S: 3600 cách