ENG 1 (ORAL COMMUNICATION)

DEFINING COMMUNICATION  Words, pictures, gestures or anything that may

 COMMUNICATION IS A PROCESS be used to signify or represent another thing,
 Communication does not simply begin when concept, or info is considered a symbol.
we open our mouths to say something, and  Symbols are arbitrary, which means that any
neither does it end when we finally receive a symbol can be used to represent a concept, as
reply from our interlocutor. long as the meaning is shared by a group of
 A continuous and constantly changing process, people.
influenced by a lot of factors, making it  Nonverbal symbols; sign language, body
difficult to determine where exactly language, facial expressions, gestures and
communication begins or ends. postures.
 Communication does not happen in isolation
 MEANING IN COMMUNICATION IS INDIVIDUALLY
 COMMUNICATION IS SYSTEMIC CONSTRUED
 It happens within various systems.  Individuals involved in communication play a
 System; an organization of interdependent significant role in meaning construction as they
elements or component parts that from a actively create meaning taken from
complex whole and achieve a certain purpose experiences through symbolic representation.
 A family is an example of a system that  People give their own meaning to a
influences an individual’s pattern of phenomenon using their background
communication; basic organizational unit in knowledge, previous experiences, behaviors,
society. and ways of viewing things, principles, and
attitudes.
 COMMUNICATION INVOLVES COMMUNICATOR, NOT
CORRECTING COMMUNICATION MISCONCEPTIONS
JUST A SPEAKER AND A LISTENER
 Facial expressions, gestures, and eye contact
 COMMUNICATION OCCURS EVEN WITHOUT
also contribute to the construction of meaning
COMPLETE UNDERSTANDING
in a conversation.
 Communication doesn’t always require a
 Since communication is a continuous process,
serious intention to transfer information on the
it is impossible for one to actually take back
part of the communicators.
what was said.
 Phatic communication which primarily serves
 Once an utterance has left someone’s mouth,
as a mean to establish rapport or maintain
the consequences of that statement has
connections rather than convey or receive info.
already left an impression on the listeners.
 Wherein communicators actually have no need
 It is important to be careful with one’s choice
to know the answers to a specific question.
of words and use of language.
 COMMUNICATION DOES NOT ALWAYS SOLVE
 COMMUNICATION IS IRREVERSIBLE
CONFLICTS
 Since communication is a continuous process,
 Communication is only a tool for expression
it is impossible for one to actually take back
and, depending on how the communicators
what was said.
use this tool, may bring about positive or
 Once an utterance has left someone’s mouth,
negative results.
the consequences of that statement has
already left an impression on the listeners.
 NO SINGLE PERSON OR EVENT CAUSES ANOTHER’S
 It is important to be careful with one’s choice
REACTION
of words and use of language.
 Communication does not occur in a vacuum.
 It is inaccurate to say that a particular
 COMMUNICATION IS PROACTIVE
expression directly caused a reaction.
 When people receive information, they actively
 Since communication is an ongoing process, it
evaluate the content and purpose of the
is impossible to point out where exactly the
message and the credibility of the speaker.
reaction was coming from.
 This is why the audience is a very important
factor when giving a public speech.
 COMMUNICATION IS NOT SIMPLE
 Meaning rests not only in the person who
 Most believe that communicating is an inherent
conveys the message, but the receiver is also
ability and that being a good communicator
involved in the active construction of meaning.
doesn’t require practice, training, or further
studies. The opposite, however, is true. Even
 COMMUNICATION IS SYMBOLIC
the best communicators experience confusion
 Symbols are representations use to
and misunderstand others.
communicate and interpret one’s thought and

feelings.
FIL 1 (Komunikasyon at Pananaliksik)
KAHULUGAN NG WIKA
 HENRY GLEASON
 isang dalubwika; pinakakilalang batayan sa
pagbibigay ng kahulugan sa wika. Ang wika ay
isang masistemang balangkas ng sinasalitang
tunong na pinili at isinaayos sa paraang
arbitraryo upang magamit sa komunikasyon ng
mga taong kabilang sa isang kultura.
 EDWARD HOWARD STURTEVANT
 isang dalubwika; Ang wika raw ay isang sistema
ng mga arbitraryong simbolo ng mga tunog para
sa komunikasyon ng mga tao.
 PAMELA CONSTANTINO
 Pilipinong dalubwika; Ang wika ay maituturing
na behikulo ng pagpapahayag ng damdamin,
isang instrumento rin sa pagtatago at
pagsisiwalat ng katotohanan.
 UP DIKSYONARYONG FILIPINO (2001)
 binigyang kahulugan din ang wika bilang lawas
ng mga salita at sistema ng paggamit sa mga ito
na laganap sa isang sambayanan na may iisang
tradisyong pangkultura at pook na tinatahanan.
KONSEPTO NG WIKA MASISTEMANG ISTRUKTURA NG WIKA
 Ang wika ay may pattern at istruktura. Kapag pinagsama-
sama ang mga tunog ay makakabuo ng mga salita. Ang
mga salitang pinagsama-sama ay nakabubuo naman ng
mga parirala at pangungusap. Ang mga pangungusap
naman ay makakabuo ng mga talata upang magkaroon
ng makabuluhang pakikipag-ugnayan at komunikasyon.
 SISTEMA - kaayusan o order. Maaari rin itong aralin o
suriin sa iba't ibang antas nito mula sa pag-aaral ng mga
makabuluhang tunog (ponolohiya), mga salita
(morpolohiya), mga parirala at pangungusap (sintaks),
at mga kahulugang nabubuo (semantiks).
 SINASALITANG TUNOG
 Ang tunog na ito ay mga simbolo na mayroong
kahulugan na nabubuo dahil sa prinsipal na
aparato sa pagsasalita o tinatawag ding speech
organ tulad ng ating mga dila, panga, labi,
ngipin, babagtingang tinig, matigas at malambot
na ngalangala, at iba pa (Santiago, 2003).
 ARBITRARYO
 napagkasunduan ng isang grupo ng tao na
mayroong iisang kultura; binubuo ng mga tunog
na may katumbas na kahulugan at
pinagkasunduan ng mga taong nakatira sa isang
komunidad.
 ARTIKULO NI JESUS FER RAMOS (1998)
 ang grupong ito ay pinagkasunduan ng mga
salitang nabubuo sa wikang ginagamit sapag
iyon ang nakaugaliang gamitin.
 KOMUNIKASYON
 Ang wika ay kasangkapan sa komunikasyon ng
dalawa o higit pang taong nag-uusap, kung saan
naibabahagi ng tao ang kanyang naiisip at
nararamdaman (Mag-atas, et al.).
 COMMUNI ATUS
 salitang latino na ang ibig sabihin ay “ibinahagi,"
natutulungan ng wika na maibahagi ng isang tao
ang kanyang mga kaalaman, nararamdaman,
mga pananaw, at mensahe sa ibang tao.
 KULTURA
 Sinasalamin ng wika ang kultura o ang paraan ng
pamumuhay ng isang grupo ng tao. Repleksyon
din ang wika ng karanasan, kasaysayan at mga
bagay na pinapahalagahan ng grupo sa lipunan.
 DINAMIKO O BUKAS SA PAGBABAGO
 Maliban sa mga konseptong binanggit hinggil sa
pagpapakahulugan sa wika, may mga dalubwika
rin na inilarawan ang wika bilang dinamiko o
bukas sa pagbabago. Sa pagpasok ng mga
makabagong gamit pangteknolohiya, ang wika
ay nagbabago dahil din sa pangangailangan ng
tao sap agusbong ng iba’t ibang grupo sa bansa.
MGA MAHALAGANG KONSEPTONG KAUGNAY SA WIKA
 DIYALEKTO
 ang pagkakaiba-iba sa isang wika dulot ng sosyo-
heograpikong kadahilanan (Ramos, 1998, p.7).
 Baryasyon sa loob ng isang wika, kung saan
mayroong pagkakaiba ang wikang sinasalita sa
dalawang tao na naninirahan sa magkaibang
lugar.
 Halimbawa:
Tagalog ng mga taga-Batangas: Ala e, ang bait
naman nito!
Tagalog ng mga taga-Nueva Ecija: Kabait naman
ng tao nere!
Tagalog ng mga taga-Cavite: Ay pagkabait ng
taong ito!
 BERNAKULAR
 tinatawag ding wikang panrehiyon na mga
katutubong wika sa isang lugar o komunidad.
 wikang hindi sinasalita o malayo sa sentro tulad
ng Metro Manila.
 LINGUA FRANCA
 wikang komon; ginagamit ng dalawang tao na
may magkaibang unang wika o nagmila sa
magkaibang komunidad upang magkaroo ng
ugnayan.
 TATLONG URI NG LINGUA FRANCA
o Rehiyonal na lingua franca
o Pambansang lingua franca
o Internasyonal na lingua franca
 WIKANG PAMBANSA
 kumakatawan sa pambansang pagkakakilanlang
ng isang nasyon at ito rin ang wikang
nagbubuklod sa mga mamamayan.
 WIKANG OPISYAL
 wikang ginagamit sa ahalos lahat ng opisyal na
transaksyon ng pamahalaan.
 WIKANG PANTURO
 wikang Filipibo ang wikang panturo sa Pilipinas
ayon sa Saligang Batas.
 BILINGGWALISMO
 Tawag sa dalawang wika.
 BILLINGWAL
 tawag sa taong kayang magsalita ng dalawang
wika.
 MULTILINGGWALISMO
 tawag sa higit na dalawang wika
 MULTILINGGWAL
 tawag sa taong kayang magsalita ng higit sa
dalawang wika.
 HOMOGENEOUS
 sitwasyong pangwika na tumutukoy sa isang
lugar na mayroon iisang wika at walang mga
baryasyon, dayalekto o pagkakaiba-iba sa
pagbigkas ng mga salita at sa sistema ng
pagbubuo ng mga pangungusap. Ngunit may
pagkakataon na hindi maiiwasan ang
pagkakaiba-iba sa loob ng wika.
 HETEROGENEOUS
 sitwasyong pangwika kung saan maraming
wikang sinasalita, baryasyon o dayalekto ang
isang lugar o komunidad.
 UNANG WIKA
 “inang wika” o sinusong wika dahil ito ang
kinamulatan ng isang tao mula ng siya’y
isinilang.
 IKALAWANG WIKA
 Sumunod sa wikang natutunan ng isang tao.
LINGGUWISTIKONG KOMUNIDAD
 lingguwistikong lipunan o speech community kung saan
ito ay grupo o komunidad ng mga tagapagsalita na
KONSEPTONG NAGPAPAHAYAG NG BARAYTI AT BARYASYON
mayroong pagkakaunawaan at magkakaparehong estilo
sa kanilang pakikipag-ugnayan at pakikipag-usap sa
kanilang kapwa. Sila ay nagkakaunawaan at
nagkakasundo sa paggamit ng isang barayti ng wika na
may sariling patakaran sa paggamit ayon kay Gerard
Van Herk (2012). Ayon naman kina Carmen Llamas at
Peter Stockwell sa kanilang artikulo na Sociolinguistics
(2010), ang lingguwistikong komunidad ay ipinangkat
batay sa kanilang nasyonalidad, edad, kasarian, lugar na
pinaninirahan at iba pa.
 SOCIOLINGUISTICS
 isang disiplina sa pagaaral ng relasyon ng wika at
lipunan. Inaaral din sa disiplinang ito kung paano
naiiba ang paggamit ng wika sa iba pang
komunidad, lugar at etnikong grupo ayon kay
Gerard Van Herk.
BARAYTI AT BARYASYON SA WIKA
 MGA VARAYTI NG WIKA (2002) NI NILO S. OCAMPO
 madalas nagkakaroon ng barayti sa wika sa
anyong pasalita lalo na sa Pilipinas kung saan
ang mga tao ay nakikipag-ugnayan sa kapwa na
nagmula sa iba pang rehiyon at namuhay sa
ibang uri ng lipunan. Mahalaga sa pag-aaral ng
wika sa lipunan ang pagkakaroon ng
pagkakaibaiba dahil bahagi ito ng ating pang-
araw-araw na pakikipag-ugnayan sa iba't ibang
uri ng tao.
 DIMENSYON HEOGRAPIKAL
 nagkakaroon ng barayti at baryasyon sa wika
dahil sa lugar na kinalalagyan ng mga nagsasalita
ng isang particular na wika.
 DIMENSYON SOSYAL
 tumutukoy sa katayuan sa buhay ng isang
indibidwal.
 REGISTER O JARGON
 mga teknikal na salitang ginagamit lamang sa
particular na larangan, disiplina, at propesyon.
 SOSYOLEK
 pagkakaroon ng pagkakaiba-iba sa paggamit ng
wika at mga salita batay sa grupong
kinabibilangan; propesyon, trabaho, at
larangan.
 DIMENSYON KONTEKSTWAL
 pagkakaiba sa paggamit ng wika batay sa
konteksto ay nakabatay sa indibidwal na
pakikiharap ng tao ayon sa kaharap o kausap,
anong okasyon o kaganapan, at kung ano ang
pinag-uusapan.
 KONTEKSTO
 sitwasyon o pinagyarihan ng komunikasyon.
 PUNTO (ACCENT)
 paraan ng pagbigkas na nagpapakilala sa
tagapagsalita kung saan siya nagmula o ang
rehiyon na kanyang kinabibilangan.
 STANDARD NG WIKA
 itinuturing na wasto o tamang pagsulat at
pagsasalita ng wikang Filipino. Ayon kay Nilo S.
Ocampo (2002), isang barayti ang tawag sa wika
na nagiging batayang sa mga nakalimbag sa
wikang Filipino na mga aklat, pahayagan, at mga
nababasa at nakikita sa socmed.
 IDYOLEK
 nakagawiang pamamaraan sa pagsasalita ng isang
indibidwal na kaugnay ng personal na kakayahan
ng tagapagsalita; kalidad ng boses, paggamit ng
particular na bokabularyo at pagbigkas.
 TENOR/TONO
 tumutukoy ito sa kung sino ang kausap at ano ang
reaksyon ng mga taong nagusap; antas ng stilo sa
pagsasalita – pormal, hindi pormal.
 MODE/PARAAN
 tawag sa pagkakaroon ng pagkakaiba sa paraan ng
pagsulat at pananalita ng isang tao. Iba ang
paraan at mga salitang ginagamit ng tao sa
kanyang pagsusulat sa kanyang pagsasalita.
 ARGOT
 sikretong salita; tumutukoy sa mga natatanging
bokabularyo na wala sa ibang wika o maaaring
isang particular na grupo lamang ang nakakaalam
upang hindi maintindihan ng ibang taong hindi
kabilang sa kanilang grupo; salitang kolokya,
salitang balbal o slang.
 PIDGIN
 barayti ng isang wika na napaunlad para sa mga
gawaing praktikal tulad ng pangangalakal sa ibang
grupo ng tao na iba ang wikan sinasalita;
“nobody’s native language.”
 CREOLE
 nadebelop na pidgin at lumagpas sa tungkulin nito
bilang wika ng pangangalakal at nagging unang
wika ng isang komunidad. Nagiging creole ang
isang pidgin kapag matagal na panahon itong
nagagamit at nagkakaroon na ito ng istruktura sa
pagbuo ng mga pangungusap.
MGA TEORYA NG PINAGMULAN NG WIKA
1. Tore ng Babel
Batay sa istorya ng Bibliya, iisa lang ang wika noong
unang panahon kaya't walang suliranin sa
pakikipagtalastasan ang tao. Naghangad ang tao na
higitan ang kapangyarihan ng Diyos, naging
mapagmataas at nag-ambisyong maabot ang langit, at
nagtayo ng pakataas-taas na tore. Mapangahas at
mayabang na ang mga tao, subalit pinatunayan ng Diyos
na higit siyang makapangyarihan kaya sa pamamgitan
ng kaniyang kapangyarihan, ginuho niya ang tore.
Ginawang magkakaiba ang Wika ng bawat isa, hindi na
magkaintindihan at naghiwa-hiwalay ayon sa wikang
sinasalita. (Genesis kab. 11:1-8)
2. Bow-wow
Ayon sa teoryang ito, maaaring ang wika raw ng tao ay
mula sa panggagaya sa mga tunog ng kalikasan. Ang
mga primitibong tao diumano ay kulang na kulang sa
mga bokabularyong magagamit. Dahil dito, ang mga
bagay-bagay sa kanilang paligid ay natutunan nilang
tagurian sa pamamagitan ng mga tunog na nalilikha ng
mga ito. Marahil ito ang dahilan kung bakit ang tuko ay
tinatawag ng tuko dahil sa tunog na nalilikha ng
nasabing insekto. Pansinin ang mga batang natututo pa
lamang magsalita. Hindi ba’t nagsisimula sila sa
panggagaya ng mga tunog, kung kaya’t ang tawag nila
sa aso ay aw-aw at sa pusa ay miyaw. Ngunit kung totoo
ito, bakit iba-iba ang tawag sa aso halimbawa sa iba’t
ibang bansa gayong ang tunog na nalilikha ng aso sa
Amerika man o sa Tsina ay pareho lamang?
3. Ding-dong
Kahawig ng teoryang bow-bow, nagkaroon daw ng wika
ang tao, ayon sa teoryang ito, sa pamamagitan ng mga
tunog na nalilikha ng mga bagay-bagay sa paligid.
Ngunit ang teoryang ito ay hindi limitado sa mga
kalikasan lamang kungdi maging sa mga bagay na likha
ng tao. Ayon sa teoryang ito, lahat ng bagay ay may
sariling tunog na siyang kumakatawan sa bawat isa at
ang tunog niyon ang siyang ginagad ng mga sinaunang
tao na kalauna’y nagpabagu-bago at nilapatan ng iba’t
ibang kahulugan. Tinawag din ito ni Max Muller na
simbolismo ng tunog
4. Pooh-pooh
Unang natutong magsalita ang mga tao, ayon teoryang
ito, nang hindi sinasadya ay napabulalas sila bunga ng
mga masisidhing damdamin tulad ng sakit, tuwa, sarap,
kalungkutan, takot, pagkabigla at iba pa. Pansinin nga
naman ang isang Pilipinong napapabulalas sa sakit.
Hindi ba’t siya’ y napapa-Aray! Samantalang ang mga
Amerikano ay napapa-ouch! Ano’ng naibubulalas natin
kung tayo’y nakadarama ng tuwa? Ng sarap? Ng takot?
5. Yo-he-ho
Pinaniniwalaan ng linggwistang si A.S. Diamond (sa
Berel, 2003) na ang tao ay natutong magsalita bunga
diumano ng kanyang pwersang pisikal. Hindi nga ba’t
tayo’y nakalilikha rin ng tunog kapag tayo’y nag-eeksert
ng pwersa. Halimbawa, ano’ng tunog ang nililikha natin
kapag tayo’y nagbubuhat ng mabibigat na bagay, kapag
tayo’y sumusuntok o nangangarate o kapag ang mga ina
ay nanganganak?
6. Yum-yum
Katulad ng teoryang ta-ta, sinasabi rito na ang tao ay
tutugon sa pamamagitan ng pagkumpas sa alinmang
bagay na nangangailangan ng aksiyon. Ang pagtugong
ito ay isinasagawa sa pamamagitan ng bibig ayon sa
posisyon ng dila. Katulad halos ng teoryang ta-ta ang
paliwanag ng mga proponent ng teoryang ito sa
pinagmulan ng wika
7. Ta-ta
Ayon naman sa teoryang ito, ang kumpas o galaw ng
kamay ng tao na kanyang ginagawa sa bawat partikular
na okasyon ay ginaya ng dila at naging sanhi ng
pagkatuto ng taong lumikha ng tunog at kalauna’y
 nagsalita. Tinatawag itong ta-tana sa wikang Pranses ay
nangangahulugang paalam o goodbye sapagkat kapag
ang isang tao nga namang nagpapaalam ay
kumakampay ang kamay nang pababa at pataas katulad
ng pagbaba at pagtaas na galaw ng dila kapag binibigkas
ang salitang ta-ta.
8. Sing-song
Iminungkahi ng linggwistang si Jesperson na ang wika ay
nagmula sa paglalaro, pagtawa, pagbulong sa sarili,
panliligaw at iba pang mga bulalas-emosyunal.
Iminungkahi pa niya na taliwas sa iba pang teorya, ang
mga unang salita ay sadyang mahahaba at musikal, at
hindi maiikling bulalas na pinaniniwalaan ng marami.
9. Hey you!
Hawig ito ng teoryang pooh-pooh. Iminungkahi ng
linggwistang si Revesz na bunga ng interpersonal na
kontak ng tao sa kanyang kapwa tao ang wika. Ayon kay
Revesz, nagmula ang wika sa mga tunog na nagbabadya
ng pagkakakilanlan (Ako!) at pagkakabilang (Tayo!).
Napapabulalas din tayo bilang pagbabadya ng takot,
galit o sakit (Saklolo!). Tinatawag din itong teoryang
kontak.
10. Coo Coo
Ayon sa teoryang ito, ang wika ay nagmula sa mga
tunog na nalilikha ng mga sanggol. Ang mga tunog daw
na ito ang ginaya ng mga matatanda bilang
pagpapangalan sa mga bagay-bagay sa paligid, taliwas
sa paniniwala ng marami na ang mga bata ang
nanggagaya ng tunog ng mga matatanda.
11. Babble Lucky
Ayon sa teoryang ito, ang wika raw ay nagmula sa mga
walang kahulugang bulalas ng tao. Sa pagbubulalas ng
tao, sinuwerte lamang daw siya nang ang mga hindi
sinasadya at walang kabuluhang tunog na kanyang
nalikha ay naiugnay sa mga bagay-bagay sa paligid na
kalaunan ay naging pangalan ng mga iyon.
12. Hocus Pocus
Ayon kay Boeree (2003), maaaring ang pinanggalingan
ng wika ay tulad ng pinanggalingan ng mga mahikal o
relihiyosong aspeto ng pamumuhay ng ating mga
ninuno. Maaari raw kasing noo’y tinatawag ng mga
unang tao ang mga hayop sa pamamagitan ng mga
mahikal na tunog na kalaunan ay naging pangalan ng
bawat hayop.
13. Eureka!
Sadyang inimbento ang wika ayon sa teoryang ito.
Maaari raw na ang ating mga ninuno ay may ideya ng
pagtatakda ng mga arbitraryong tunog upang
ipakahulugan sa mga tiyak na bagay. Nang ang mga
ideyang iyon ay nalikha, mabilis na iyong kumalat sa iba
pang tao at naging kalakaran sa pagpapangalan ng mga
bagay-bagay (Boeree, 2003).
14. La-la
Mga pwersang may kinalaman sa romansa. Ang salik na
nagtutulak sa tao upang magsalita.
15. Ta-ra-ra-boom-de-ay
Likas sa mga sinaunang tao ang mga ritwal. Sila ay may
mga ritwal sa halos lahat ng gawain tulad ng sa
pakikidigma, pagtatanim, pag-aani, pangingisda,
pagkakasal, pagpaparusa sa nagkasala, panggagamot,
maging sa paliligo at pagluluto. Kaakibat ng mga ritwal
na iyon ay ang pagsasayaw, pagsigaw atincantation o
mga bulong. Ayon sa teoryang ito, ang wika raw ng tao
ay nag-ugat sa mga tunog na kanilang nililikha sa mga
ritwal na ito na kalauna’y nagpapabagu-bago at
nilapatan ng iba’t ibang kahulugan.
16. Mama
Ayon sa teoryang ito, nagmula ang wika sa mga
pinakamadadaling pantig ng pinakamahahalagang
bagay. Pansinin nga naman ang mga bata. Sa una’ y
hindi niya masasabi ang salitang mother ngunit dahil
ang unang pantig ng nasabing salita ang
pinakamahalaga diumano, una niyang nasasabi
ang mama bilang panumbas sa salitang mother.
17. Rene Descartes
Hindi pangkaraniwang hayop ang tao kung kaya't likas
sa kaniya ang gumamit ng wika na aangkop sa kaniyang
kalikasan bilang tao. May aparato ang tao lalo na sa
kaniyang utak gayundin sa pagsasalita upang magamit
sa mataas at komplikadong antas ang wikang kailangan
niya hindi lamang para mabuhay bagkus magampanan
ang iba't ibang tungkulin nito sa kaniyang buhay.
18. Plato
Nalikha ang wika bunga ng pangangailangan. Necessity
is the mother of all invention. Sa paniniwalang ito, gaya
ng damit, tirahan at pagkain, pangunahing
pangangailangan din ng tao ang wika kung kaya;t
naimbento ito ng tao.
19. Jose Rizal
Kung lahat ng likas na bagay ay galing sa Poong
Maykapal, bakit hindi ang wika? Naniniwala ang
pambansang bayani na kaloob at regalo ng Diyos ang
wika sa tao
20. Charles Darwin
Nakikipagsalaparan ang tao kung kaya't nabuo ang wika.
Survival of the fittest, elimination of the weakest. Ito
ang simpleng batas ni Darwin. Upang mabuhay ang tao,
kailangan niya ng wika. Ito ay nakasaad sa aklat na
Lioberman (1975) na may pamagat na “On the Origin of
Language”, sinasaad dito na ang pakikipagsapalaran ng
tao para mabuhay ang nagtuturo sa kanya upang
makalikha ng iba’t ibang wika.
21. Wikang Aramean
Believes that all languages originated from their
language, Aramean or Aramaic. Syria. May paniniwalang
ang kauna-unahang wikang ginagamit sa daigdig ay ang
lenggwahe ng mga Aramean. Sila ang mga sinaunang
taong nanirahan sa Syria (Aram) at Mesopotamia.
Tinatawag na Aramaic ang kanilang wika.
HUM 1 (21st Century Literature from the
Philippines and the World
LITERATURE
 The body of oral or written works of language
expressing significant human experiences in creative
and unusual manner which has stood the test of time
because of its universal appeal.
CLASSIFICATION OF LITERATURE
A. POETRY
 It is a form of literature written in verse or stanza
that uses figurative languages and rhythmic
qualities in expressing feelings and ideas.
1. NARRATIVE
 It is a poetry that tells a story. A story is made up
of a setting, characters, events, and conflicts. It
typically begins with descriptions of characters
and setting.
a) EPIC
 It is a story about great deeds of
heroes.
 Ex. “Life of Lam-ang” by Pedro
Bukaneg
b) BALLAD
 It is a kind of poem or song narrating
a story in short stanzas.
 Ex. “Don’t Cry, Joni” by Conway
Twitty
c) SONNET
 It is a fourteen-line lyric poem
focusing on a single theme. –
 “Shall I Compare Thee to a Summer’s
Day?” by William Shakespeare
d) ODE
 It is a long formal poem expressing a
strong feeling of love or respect for
someone or something.
 “Ode to the West Wind” by Percy
Bysshe Shelley
3. DRAMATIC
 It is specifically written for the theater. A
poem in which one or more characters speak.
a) MONOLOGUE
 It is a long speech about the feelings
or emotions of a person which is
addressed to the audience or to other
people.
 Ex. “The Defense of Brutus” by
William Shakespeare
b) SOLILOQUY
 It is a long speech wherein the
speaker is talking to himself or
herself.
 Ex. Excerpt from “Romeo and Juliet”
by William Shakespeare
c) CHARACTER STRETCH
 It is a short essay describing a person;
literary profile of one character.

c) METRICAL TALE d) DIALOGUE

 It is a long poem that tells a story  It is a conversation between two
about ordinary people concerned persons.
with ordinary events.
 Ex. “Evangeline” by Henry Wadsworth e) PLAY
Longfellow  A literary composition intended to be
represented by actors impersonating
d) METRICAL ROMANCE the characters.
 It is a long poem that tells a story
about novelty or royalty. f) COMEDY
 Ex. “Sir Gawain and the Green Knight”  A literary work with an agreeable
by Gawain poet or Pearl poet ending.
2. LYRIC  Ex. “Miss Louisa and the Outlaws” by
 It is a poem that expresses personal and Frances B. Watts
emotional feelings.
a) SONG g) TRAGEDY
 The words are set to music and are  A drama in which the main character
intended to be sung. suffers tragic events.
 Ex. “Florante at Laura” by Francisco  Ex. “Titanic” by James Cameron
Balagtas

b) ELEGY
 A solemn and formal poem about
death.
 “Annabel Lee” by Edgar Allan Poe
B. PROSE
1. FICTION b) AUTOBIOGRAPHY
 It is a literature form that describes imaginary  It is a written information of a person
events and people. written by himself.
a) SHORT STORY  Ex. “Diary of a Young Girl” by Anne
 It is a short work of fiction which can Frank
be read in just one sitting. It has one
plot only. c) JOURNAL
 Ex. “The Necklace” by Guy de  It is a personal reflection of someone
Maupassant about his experiences or opinions.

b) NOVEL d) DIARY
 A book length prose fiction consisting  It is daily record of a person dealing
of several chapters. with a particular subject.
 Ex. “Noli Me Tangere” by Jose Rizal e) ESSAY
 It is a written composition in
c) LEGEND moderate length exploring particular
 A story believed by certain groups of issues.
people about events happened in the
past. f) LETTERS
 Ex. “Si Malakas at Si Maganda” by  It is a written message.
Remedios F. Ramos  Ex. Friendly Letters

d) FOLK TALE g) REPORT/DOCUMENTS

 A story believed by certain groups of  It is a piece of information describing
people about supernatural beings. events presented to someone.
 Ex. “Pedro Penduco” by Francisco  Ex. PSA Birth Certificate
Coching

e) MYTH
 A story that explains the origin of A COMPARISON ON LITERARY PERIODS IN PHILIPPINE HISTORY
something in which gods or
A. Philippine Literary Periods and Significant Works
goddesses are involved.
 Literary works itself are broader than it seems so
 Ex. “The Story of Echo and Narcissus”
people have grouped them time and time again.
by Ovid
You can categorize it by its: (1) purpose – examples
are fables which guide us through life; (2) genre –
f) FABLE
poems are versed literary works while proses are
 - A brief story usually with animal
stories that is not written in verse, and more; (3)
characters that teaches a lesson.
historical – what timeline did a literary work start
 Ex. “The Crow and the Pitcher” by
to exist; (4) geographical –where the literary work
Aesop
originated; (5) ethnical aspect – what race the
author belonged to or the racial group who made
g) PARABLE
this literary work possible, and more.
 It is a short narrative that illustrates a
moral or spiritual lesson.
 The literary works we will be talking about
 Ex. “The Parable of the Prodigal Son”
throughout the time are divided into two
Luke 15:11-32
categories: Philippine literature, and world
literature. These two categories are still divided into
h) FAIRY TALE
a handful of little groups but for now, we will start
 It is a fantasy story.
with our own Philippine literature. When we say
 Ex. “Cinderella” by Charles Perrault
Philippine literature, we mean literary works made
by and for Filipinos in and out of the country. And
2. NON FICTION
for our country’s literature, we group it mainly
 It is a form of literature that is based on facts,
through historical significance or literary history.
real events, and real people.
For this, let’s have a little trip down to memory lane
a) BIOGRAPHY
today and get back to your past lessons in
 It is a written information of a person
Philippine history.
written by other people.
 Ex. “Will in the World: How
Shakespeare Became the
Shakespeare” by Stephen Greenbalt
 HISTORICAL SIGNIFICANCE TO LITERATURE’S LITERARY GENRES LITERARY WOKS OTHER
PERIOD LITERATURE PURPOSE DIMENSIONS/ASPECTS
CONNECTED TO THE
PERIOD
PRE-COLONIAL (1.8  ethnic groups for religious  prominent  Ibalong  linguistic: uses
MILLION BC – 1521 started to rituals; style of genre:  Biag ni Lam-Ang own vernacular
AD) emerge all warnings; oral literary  The Monkey and languages
throughout the explanations on pieces through: the Crocodile
Philippine natural  The Legend of  ethnic: literary
archipelago phenomena;  folk speeches Mt. Mayon works are by tribal
honor, and like… riddles group or by
rejoice heroes’ (bugtong) balangay
triumphs; and, proverbs
conquests, (salawikain)
develop culture  geographic: from
 folk narratives all over the
like… epics and Philippines
other poems
myths,
legends, fables

 songs like…
lullabies and
other songs
SPANISH  -archipelago in for teaching  poems: awit, Religious Works  linguistic: uses
COLONIZATION Southeast Asia Christianity, and korido, dalit,  Mahal na Pasion primarily Spanish,
(1521 – 1898) which they the Spanish pasyon ni Jesu Christo by Tagalog and
named after conduct and (religious, Gaspar Aquino de vernacular
the Spaniards’ demeanor to romantic and Belen languages
current king Filipinos; revolutionary)  Si Tandang Basio
(Philippines) entertainment; Macunat by Fr.  ethnic: literary
information;  sinakulo, Miguel Lucio works by
 introduced and, revolution moro-moro,  Prinsipe Rodante provinces
Christianity sarswela, by Jose de la Cruz
saynete  geographic: from
 official Secular Works all over the
language was  essays and  Noli Me Tangere Philippines
Spanish novels (usually by Jose Rizal
revolutionary)
 publications  Pag-ibig sa
sprouted to  songs Tinubuang Lupa
support to and by Andres
revolt against Bonifacio
the  La India Elegante
government y El Negrito
Amante by
Francisco
Baltazar
AMERICAN  English for cultural and  poems  How My Brother  linguistic: uses
OCCUPATION became an literary  short stories, Leon Brought English, Spanish,
(1898 – 1941, official development, novels Home a Wife by Filipino and the
1944 – 1946) language entertainment  essays Manuel Arguilla regional/vernacula
and information  plays  Condemned by r languages
 public school  films Wilfredo Ma.
system was Guerrero  ethnic: literary
introduced  Soledad by works by
Angela provinces
 publications Manalang-Gloria
and magazines  Dalagang Bukid  geographic: from
continued to by Jose all over the
grow for Nepomuceno Philippines
Filipino writers
 JAPANESE  Japanese for  plays World War II  -linguistic: uses
OCCUPATION occupied entertainment,  poems  Bughaw Pa sa Japanese, Filipino
(1941 – 1944) AND Philippines in information,  short stories, Likod ng Ulap by and vernacular
POST-WAR World War II and revolt novels Genoveva languages
(1946 – 1972)  essays EdrozaMatute
 comic books  comics (but not  Tutubi by  ethnic: literary
sprouted digital) Gonzalo K. Flores works by
 films  The Good Fight provinces
 vernacular by Manuel L.
languages Quezon  geographic: from
were okay in  Sino Ba Kayo? by all over the
literature but Julian Cruz Philippines
English was Balmaceda
banned  The Dawn of
Freedom by Abe
Yutaka and
Gerardo de Leon

Post-War
 Off the Aleutian
Islands by
Amador T. Daguio
 Mga Ibong
Mandaragit by
Amado V.
Hernandez
 Sa Pula, Sa Puti
by Francisco
“Soc” Rodrigo
 Anak Dalita by
Lamberto
Avellana
LATE 20TH  vernacular, for cultural  plays  Prometheus  linguistic: uses
CENTURY Filipino and development,  poems Unbound by English, Filipino,
(1972 – 2000) English entertainment,  short stories, Ruben Cuevas regional/vernacu
languages information and novels  Dreamweavers lar languages
were used in revolt  essays by Marjorie
literature  movies Evasco  ethnic: literary
 documentaries  Reportage on works by
 political  biographies Politics and Other provinces
landscape was Essays by Nick
the biggest Joaquin (Quijano
influence for de Manila)  geographic: from
literature  The Philippines all over the
by Carmen Philippines
GuerreroNakpil
 Utos ng Hari at
iba pang Kwento
by Jun Cruz Reyes
 Dog Eaters by
Jessica Hagedorn
 In My Father’s
House by Elsa
Martinez
Coscolluela
 Pilipinas Circa
1907 by Nicanor
Tiongson
 Minsa’y Isang
Gamugamo by
Lupita Aquino-
Kashiwahara
 Abangan ang
Susunod na
Kabanata by Jose
Javier Reyes
Regional Literature (Bicol)

After discussing about literary works grouped according to history, we’ll discuss about literature according to our
places here in our country. For the next topic, we’ll discuss our own literature in our region, Bicol. You may have known
some folk speeches or tales in our region but what do we really know about our own literature?

Bicol literature talks about you and me, us, Bicolanos–our aspirations, dreams, history and culture. Our
literature is rich yet a lot of works are still to be discovered. Let’s see the timeline on the next page and note the
developments our region had through time.

PRE-COLONIAL SPANISH AMERICAN POST-WAR ERA CONTEMPORARY ERA

COLONIZATION ERA OCCUPATION ERA
Literature is Mariano Perfecto Drama flourished Rev. James Reuter, Some writers who
transmitted through created An Parabareta more especially with S.J. – his students developed their craft
word of mouth in (first Bikol newspaper) Asisclo Jimenez as a translated English in this era are:
every generation. Like and Imprenta de zarzuela writer using plays to Bikol. The
early Filipinos, Nuestra Señora de drama for social adaptations were *H. Francisco V.
literature is used for Peñafrancia (first commentary. staged at plazas in Peñones Jr. (poet)
everyday life such as printing press) Protest Naga.
in working songs, dramas were ways for Rawitdawit still *Carlo O. Aureus
religious rituals and expressing anger to flourished and was E.g.: Handyong by (playwright, author of
educating the youth. the Spaniards. Bikol used in political Orfelina Tuy; Ibalon novels and stories)
corrido, a local criticisms. Operata by Jose
E.g.: folk speeches version of Tagalog Calleja Reyes *Merlinda C. Bobis
(tigsik, rawitdawit), corrido also E.g.: Banuaang (poet, author,
folk tales (legends - flourished. Tinoboan by Asisclo playwright)
Mt. Mayon; Jimenez; Balosbalos
epicsIbalong; myths – E.g.: Comedia na dapit Sana by Eustaquio E.g.: Agta sa Burabod
Story of Magindara) sa Dios o manga Dino by Merlinda Bobis;
cahayagan can Arog Kaini Palan by
pagcamondag ni Jesus Abdon Balde Jr.
(Comedy about God
or expressions on
Jesus’ birth)

Agta sa Burabod (excerpt)

By Merlinda C. Bobis

nagbibilog na an bulan, nagkakakolor naman sa sakuyang boot

namimilog na an sakuyang daghan; na natatago kan tapis kong nahihigot;
sa tubig nagmamaris-mis na itom, alagad, an pagburak nin pagmawot dai ninda aram,
nagkukutab-kutab na kublit nin diklom. ta an kublit ko nangingintab na baligang.

digde sa burabod, pigkukugos ako kan banggi, nagbibilog na an bulan,

pigkakarigos kan maliputon niyang huni namimilog na an sakuyang daghan;
piglilindongan kan tonog an kolor ko, an rosal, an kanda, asin sampagita,
pighuhuruhinghing an sakong sikreto. nagpapaurogan sa pagkamestisa.

burubanggi kong sadiri an burabod na ini, nagbibilog na an bulan,

burubanggi kong sadiri an banggi, namimilog na an sakuyang daghan.
ta an saldang dai minatugot magkarigos ako– sa agang banggi, manghihilod ako ki husto
pag an agta nahiling, daing maraning tawo. ta may barayle–na arog kan dati–dai ako imbitado.

nagbibilog na an bulan, kaya ako an mapabayle digde sa burabod,

namimilog na an sakuyang daghan, imbitado sana su daing mga mata, su mga tawong lipod,
namumuti an dalan ki kamya, sinda na namomoot sa banggi, sa tonog, sa itom,
naglalaad-laad an bandera española. sinda na makakamate kan pagkugos, kan pagsayaw sako
kan diklom.
 Fast Facts:
 Merlinda Bobis is a poet, playwright, fiction and creative non-fiction writer from Tabaco City, Albay who migrated
to Australia.
 In her poem above, she must have become more aware of racial discrimination when she went to Wollongong,
Australia as there are more cases of race issues there with the aborigines.

Marxist criticism concerns with the analysis of the clash of opposing social classes in society, namely; the ruling class
(bourgeoisie) and the working class (proletariat) as it shaped the events that transpired in the story.

Authors and Works of National Artists in Literature

NATIONAL ARTISTS IN LITERATURE YEAR AWARDED LITERARY WORKS
1. Jose Garcia Villa 1973 Footnote to Youth
2. Amado H. Hernandez 1973 Mga Ibong Mandaragit
3. Nick Joaquin 1976 May Day Eve
4. Carlos P. Romulo 1982 I am a Filipino
5. N. V. M. Gonzales 1990 The Bread of Salt
6. Francisco Arcellana 1990 The Mats
7. Edith L. Tiempo 1999 A Blade of Fern
8. F. Sionil Jose 2001 Ermita
9. Alejandro Roces 2003 My Brother’s Peculiar Chicken
10. Virgilio S. Almario 2003 Ibong Adarna
11. Bienvenido Lumbera 2006 Sulyap at Suri sa Nababagong Lipunan
12. Lazaro Francisco 2009 Maganda Pa Ang Daigdig
13. Cirilio Bautista 2014 The Archipelago

‘Di Na Tayo Umiibig Tulad Noon

ni Virgilio S. Almario
Di na tayo umiibig tulad noon,
Dibdib nati’y walang init ng bituin
Pagkat puso’y mga plastik at de-motor.
Guniguni’y bantulot nang maglimayon,
Humihingal nang maglubid ng buhangin,
Di na tayo umiibig tulad noon.
Bawat liham na lagdaan ay may karbon,
Bawat sumpa’y kasunduang nakapapel,
Pagkat puso’y mga plastik at de-motor.
Natutuos nating lagi ang ginugol,
Halik nati’y patubuan kung isiil,
Di na tayo umiibig tulad noon.
Tanglaw nati’y hindi buwan kundi neon
Kung ibulong ang pagsuyo sa ‘sang motel,
Pagkat puso’y mga plastik at de-motor.
Kahit pusong umibig ngang walang-gatol
Hahatulan nating musmos o nabaliw,
Di na tayo umiibig tulad noon
Pagkat puso’y mga plastik at de-motor.

Fast Facts:
 Virgilio Senadrin Almario, better known by his pen name Rio Alma, is a Filipino visual artist, author, poet, critic,
translator, editor, teacher, and cultural manager. He is a National Artist of the Philippines. He formerly served as
the chairman of the Komisyon sa Wikang Filipino (KWF), the government agency mandated to promote and
standardize the use of the Filipino language. On January 5, 2017, Almario was also elected as the chairman of the
National Commission for Culture and the Arts (NCCA).
 In the poem ‘Di Na Tayo Umiibig Tulad Noon, the speaker laments the dying art of wholehearted love, saying that
we do not love as we have before because our hearts have become mechanical, unloving, and insincere.

Historical criticism relies heavily on the author and his world. In the historical view, it is important to understand the author
and his world in order to understand his intent and to make sense of his work. In this view, the work is informed by the author’s
beliefs, prejudices, time, and history, and to fully understand the work, we must understand the author and his age.
PEH 1 (PHYSICAL EDUCATION AND HEALTH)

AEROBIC AND ANAEROBIC EXERCISES

TOTAL FITNESS
 It is how well the body performs in each one of the components of physical fitness as a whole.

Aerobic Exercises
 refers to the type of repetitive, structured physical activity that requires the body's metabolic system to use oxygen to
produce energy.
 Improves the capacity of the cardiovascular system to uptake and transport oxygen.

Anaerobic Exercises
 refers to any activity that breaks down glucose for energy without using oxygen. Generally, these activities are of short length
with high intensity. The idea is that a lot of energy is released within a small period of time, and the oxygen demand
surpasses the oxygen supply.

PROPER ETIQUETTE AND SAFETY IN THE USE OF FACILITIES AND EQUIPMENT:

1. Take care in using facilities and equipment.
2. Use only the equipment that you already know how to operate.
3. Be alert and aware in the training area.
4. In performing exercises and movement in general, practices good form first.
5. Bring back all equipment in place after use.
6. Do not hug the equipment.
7. Return the equipment properly, and leave the venue clean.
8. Move on the double; do not loiter around the venue or hang on to equipment doing nothing.
9. As a general rule always be nice.

WARM UP, STRETCHING, AND COOLDOWN ROUTINE:

 Warm Up – (as it relates to physical activity and exercise) is any activity, either physical or mental, that helps to prepare an
individual for the demands of their chosen sport or exercise.

 Stretching – a physical exercise that requires putting a body part in a certain position that'll serve in the lengthening and
elongation of the muscle or muscle group and thus enhance its flexibility and elasticity.

 Effects of Stretching – Improves flexibility delaying impaired mobility associated with aging.

 Cooldown – similar to warming up. You generally continue your workout session for five minutes or so, but at a
slower pace and reduced intensity.

Here are some examples of cool-down activities:

 To cool down after a brisk walk, walk slowly for five to 10 minutes.