Droit: ‫تلخيص شامل‬

‫ يوميات طلبة اإلقتصاد‬:‫ قناتنا على اليوتيوب‬/ ‫ كمال أحمد‬:‫إعداد‬

: "le Droit commercial" ‫( التعريف ديال القانون التجاري‬1

Est l'ensemble des règles qui régissent les relations entre commerçants et
non commerçants, et qui fait partie le droit privé.
) Le droit commercial est une branche du droit privé(

:"code de commerce "‫) مدونة التجارة‬2

"la loi n°15-95" ‫هي القانون‬
Dahir 1996‫" وفقا ل‬le gérant des actes de commerce" ‫اللي كينظملينا التجارة‬

‫ خاص يكون الشخص‬:‫( الشرط اللي خاص يتوفر فالشخص باش يمارس التجارة‬3
‫ " و حسب مدونة األسرة‬la capacité commerciale "‫تكون عندو األهلية التجارية‬
:‫ يعني بالفرنسية‬،‫ سنة‬18‫تحدد سن الرشد ف‬
Le législateur dans le code de famille : l’âge de majorité c’est 18 ans

‫" ؟‬peut exercer le commerce "‫" واش يمكن يزاول التجارة‬le mineur "‫) القاصر‬4
‫ يعني‬،‫ ممكن يمارس التجارة و لكن بشروط‬،‫ سنة‬18 ‫القاصر هو اللي كاتكون عندو أقل من‬
:‫بالفرنسية‬
Peut exercer le commerce sous certaines conditions
:‫" فيه أنواع‬le mineur "‫و القاصر‬
 ‫¶ ‪:le mineur émancipé‬هو اللي كيكون السن ديالو كبر من ‪ 12‬لسنة و صغر من ‪18‬‬
‫لسنة‪ ،‬يعني‪:‬‬

‫‪ 12>âge>18‬هادي كاتقرا ️⬅ ‪est âgé moins de 18‬‬

‫أما إيال لقيتي فالتمرين ‪au moins de 18‬راه غل ط‬
‫إذا هذا الشرط ديالو باش يمارس التجارة خاص يوافقوا والديه و إيال كانت عندو ‪ 16‬سنة خاص‬
‫يعطيه القاضي اإلذن بمزاولة التجارة يعني" ‪" déclaration de majorité‬‬
‫¶ ‪ :le mineur non émancipé‬هو اللي كيكون السن ديال و يا إما صغر من ‪ 12‬لسنة يا‬
‫إما كيساوي ‪ 12‬سنة‬
‫يعني ‪12 ans≤ âge :‬‬

‫‪ )5‬الراشد الغير قادر" ‪"le majeur incapable‬‬

‫واش يمكن يزاول التجارة" ‪ "peut exercer le commerce‬؟‬
‫هذا كيكون واصل لسن الرشد و لكن مايمكنش يزاول التجارة‪ ،‬يعني الشخص اللي عندو مرض عقلي‬
‫يعني بالفرنسية‪Ne peut en aucun cas exercer le commerce :‬‬

‫‪ )6‬األجنبي" ‪ "l’étranger‬واش يمكن يزاول التجارة" ‪"peut exercer le commerce‬‬

‫الجواب‪ :‬ممكن يمارس التجارة و لكن بشروط‪ ،‬يعني بالفرنسية‪:‬‬
‫‪Peut exercer le commerce sous certaines conditions‬‬
‫و الشرط هو أنه خاص تكون عندو ‪ 20‬سنة على األقل إيال بغا يتاج ر‬

‫‪ )7‬المرأة المتزوجة" ‪"la femme mariée‬‬

‫واش يمكن تزاول التجارة" ‪ "peut exercer le commerce‬؟‬
‫الجواب‪ :‬آه‪ ،‬تقدر تمارس التجارة و بال ماتحتاج موافقة زوجها‬

‫‪ (8‬الحرمان التجاري "‪: "la d’échéance‬‬

‫اللي هو عبارة على منع من طرق القاضي على التاجر‪ ،‬يعني التاجر ماغايبقاش عندو الحق ينشئ‬
‫شي تجارة أو يسيره ا يعني بالفرنسية‪:‬‬
‫‪La d’échéance est interdit par le juge de diriger, gérer un activité‬‬
‫‪commerciale‬‬
‫أو ممكن نݣولوا ليه أيضا التشطيب" ‪" la radiation‬‬
 ‫ سنوات‬5 ‫ هنا إيال صدر عليك هاد الحكم ماغايبقاش عندك الحق تمارس التجارة على األقل‬،

:‫ يعني‬،‫إذا التشطيب كيدار باش يحيد الصفة ديال تاجر على مستوى السجل التجاري‬
La radiation est une opération pour la qualité commercial au niveau du
registre de commerce
effectué par le juge et commerçant :‫و كيديرها القاضي مع التاجر‬

‫يعني أشنو الغرض اللي كيخلي‬ :"les actes de commerce" ‫( األفعال التجارية‬9

:‫ أفعال اللي هما‬4 ‫ هما عبارة على‬،‫لواحد يمارس التجارة‬

Par nature, par accessoire, par forme et mixte
:‫الشرح ديال كل وحدة فهادوا‬
Les actes de commerce par nature :
‫ تشري شيحاجة و تعاود تبيعها بثمن طال‬:‫" مثال‬par l'objet "‫هادي كاتكون على قبل شي هدف‬
‫ع‬
‫' و أيضا كاتكون متعلقة بالنشاط الصناعي أو‬Achat et revente de marchandises " ‫مثال‬
‫ي‬ ‫ " الحرف‬l'activité industrielle ou
artisanale " ‫ يعني‬Les actes de commerce
par accessoire:
Sont les actes faits par les sociétés commerciales
‫ مثال تشري ش ي عربة باش تبقا تهز فيها‬،‫هادي كاتكون على قبل الحاجة اللي غاتساعدك فالتجارة‬
‫السلع ة‬
l'achat d'un véhicule pour livraison de marchandises : ‫بالفرنسية‬
Les Actes de commerce par forme :
:3 ‫اللي هما‬
la lettre de change et billet à ordre et les formes des sociétés
commerciales

Les actes de commerce mixte :

 "caractère commercial "‫ يعني فيها جزء تجاري‬،‫هادي كاتكون مخلطة‬
"caractère civil "‫و فيها جزء مدني اللي كيديروا الغير تاجر‬

le commerçant tient sa qualité par ? "‫) كيفاش تقدر تكتاسب صفة تاجر‬10 par

l'immatriculation au registre du commerce et des sociétés ¶ ‫يعني‬

‫خاص يسجل راسو فالسجل التجار ي‬
par l'accomplissement d'actes de commerce habituel et professionnel ¶
:‫ كاتعني‬habituel
‫" بصفة اعتيادية‬la répétition d'acte de même genre" ‫خاص يبقا يمارس نفس التجارة‬
"l'habitude"
:‫ كاتعني‬Professionnel
‫ ماشي يتاجر عامين مثال و يحبس التجارة لمدة و يعاود‬،‫خاص يبقا يمارس التجارة بصفة مستمرة‬
‫يرجع‬
‫خاص يكون ملتازم فالتجارة ديال و‬
"déployée l'activité d'une façon continue, régulière et indépendante "‫يعني‬
:"les acteurs commerciales "‫) األصناف التجارية‬11

:‫هما عبارة على جوج أنواع‬

"les individus "‫اللي هما األفراد‬: personne civile ¶
personne "‫ يعني‬،‫" كيتعتابر شخص مدني‬non commerçant"‫)الغير تاجر‬
) "civile
" les entreprises "‫ اللي هما الشركات‬:personne morale ¶

La domiciliation : )12
‫" كاديرها مع واحد من األصناف التجارية‬contrat "‫هي عبارة على عقد‬
 ‫ " باش يكريليك المقر ديالو‬morale "‫" أو‬personne civile "‫سواء كان‬
‫" هو أنه عندك الحق‬domiciliation"‫ " الشرط ديال هاد ال‬le siège"

Les sources du droits :(13 ‫ديرو فمدينة وحدة‬

:‫كاينقاسموا لجوج أنواع‬

‫ اللي كيكونوا عبارة على مصادر مكتوبة‬:les sources directes ¶
:‫" اللي هما‬sources écrites"
La constitution – les conventions internationales – la loi
:les sources indirectes du droit commercial ¶
:‫اللي هما جوج‬
– la doctrine – la jurisprudence
)Les sources non écrites : les usages et les coutumes(

Les obligations liées à l'exercice d'une activité commerciale : )14 : ‫يعني‬

‫األشياء الضرورية اللي خاص تكون فأي نشاط تجاري‬

la tenue d'une comptabilité ¶
l'immatriculation au registre de commerce ¶
ouverture d'un compte bancaire ¶

: "le fonds de commerce "‫األصل التجاري‬ )15

‫ يعني‬C'est un bien meuble incorporel
‫بالدارجة كيتݣال ليه الساروت التجاري‬

La nature des biens vendus : )16

‫إذا السلع ممكن تكون عبارة على سلع ملموسة أو سلع غير ملموسة‬
‫ هي اللي كاتكون عبارة‬:"biens corporels "‫¶ السلع الملموسة‬
"marchandise/terrain "‫على مكان تجاري أو عربة‬
: "biens incorporel "‫¶ السلع غير الملموسة‬
 La clientèle – Achalandage – contrat attaché un fonds – droit au bail
) "client de passage "‫كيعني هو القدرة ديال التاجر باش يجيب زبائن جداد‬
"Achalandage"( Les effets de commerce : )17
C'est un titre négociable/ c'est un moyen de transfert de fonds (chèque)

La lettre de change : )18 encaissé avant

la date d’échéance ¶ endossé à une autre
personne ¶
client‫ لل‬fournisseur‫" كاتكون عبارة على ورقة كيتبها ال‬la lettre de change "‫إذا هاد‬

👆🏼 ‫و خاص تحتارم هاد الشرطين‬

Registre de commerce”le RC” central: )19
OMPIC‫كيدار فل‬
office national de propriété industrielle de commerce :‫و اللي كيعني‬
‫اللي كيكون خاص بالمدن الكبرى‬

Immatriculation : )20
C'est le premier action pour obtenir le RC
inscription ‫ كاتجي ل‬Immatriculation‫و من بعد هاد ال‬

:‫" يمارس التجارة‬non commerçant" ‫واش يمكن للشخص الغير تاجر‬ (21
‫ و إال غايتعرض لعقوبا ت‬immatriculation ‫ بشرط يكون دار ل‬،‫ آه‬:‫الجواب‬

fonds de commerce : ‫ال ُمعامالت اللي تقدر دير بال‬ (22

: la cession¶
Vente de fonds de commerce
apports en société par fonds de commerce ¶
Notissment de fonds de commerce ¶
 ‫يعني الرهن‬
gérance libre ¶
‫" و كيدير معاه‬gérant libre "‫يعني إيال ماقدرش التاجر يسير األصل التجاري ديالو كيعطيه لهاد‬
" contrat
" ‫ " عقد‬fonds de commerce "‫" مايمكنش يبيع هاد األصل التجاري‬gérant libre" ‫و‬
‫هاد ال‬

La coutume : )23
source non écrite de droit commercial ¶
la répétition d'usage ¶
c'est une pratique ¶
‫ " هي عبارة على الممارسات التجارية اللي كاتكون منباثق ة انطالقا من‬coutume"‫يعني هاد ال‬
‫العادات و التقاليد‬
"prolonge dans le temps et dans l'espace" ‫و كاتنتاقل من وقت آلخر‬

Parmi les critères de l'acte de commerce : )24 un

critère de spéculation pour objet (bénéfice) ¶
‫يعني الواحد كيمارس التجارة باش يحقق أربا ح‬
un critère de répétition de l'acte dans le temps ¶

‫ باشي كل مدة تبدل التجارة‬،‫و خاص تبقا ملتازم بنفس التجارة‬

Les déclarations et les opérations qui doivent effectué au )25 niveau de

registre du commerce
l'immatriculation ¶
modification statut ¶
la radiation ¶
 Qui avoir les qualités de commerçant ? )26
revendre ¶
‫يعني الشخص اللي كيبيع و يشري كاتكون عندو صفة التاجر‬
‫ يعني المدير ديال شركة‬le gérant d'une société ¶

‫كاتكون عندو صفة التاجر‬

‫" ماكاتكونش عندهم صفة التاجر‬les employés "‫ بالنسبة للموظفين‬:‫مالحظة‬

Comment une société commerciale acquiert la personnalité )27

juridique ?
en immatriculation au registre de commerce :‫ الجواب الوحيد هنا هو‬Les

personnes interdits d'avoir la qualité du commerçant : )28

personnes moins de 18 ans ¶
maladies mentaux ¶

Les éléments du fonds de commerce : )29

La clientèle – le nom commercial – les droits de la propriété
industrielle

La capacité : )30
:‫" منقاسمة لصنفين‬capacité "‫" كاتكون هاد األهلية‬code de famille "‫حسب مدونة األسرة‬
"jouissance "‫¶ شخصية‬
exercice ¶

Finalité du nantissement )31

Privilège et garantie et protége les créances

:"le droit de préférence "‫حق األفضلية‬ )32

 Le créancier paye au premier lieu

Les activités commerciales : )33

Sont 19 activités commerciales selon l'article 6

La prescription en droit de commerce c'est 5 ans )34

la preuve : ‫الحُجة‬ )35
" par écrit" ‫ خاص يجيب حجة مكتوبة‬:"commerçant "‫¶ بالنسبة للتاجر‬
‫ خا ص يبرر‬:"non commerçant "‫¶ بالنسبة لغير تاجر‬
" justifier la somme "‫مثال استنادا إلى الشهود‬

.‫النهاية‬