CHƯƠNG III.

1: PHÂN TÍCH ĐẶC SẮC NGHỆ THUẬT QUA NHÂN

VẬT THẦN KỲ TRONG TRUYỆN CỔ TÍCH
1. Nhân vật thần kỳ trong truyện cổ tích
Nhân vật thần kỳ được chia thành hai loại: đó chính là nhân vật thần kỳ theo tuyến
thiện và hai chính là nhân vật thần kỳ theo tuyến ác. Trong bài nghiên cứu sau đây,
chúng tôi sẽ chỉ phân tích nhân vật thuộc tuyến tốt.
1.1. Nhân vật thần kỳ trong truyện cổ tích thường là bà tiên hay ông bụt. Ông bụt
và bà tiên được tạo ra nhờ trí tưởng tượng của con người thời xưa, góp phần giúp
nhân vật chính khi họ lâm vào hoàn cảnh khó khăn của mình. Trong truyện cổ tích
ông bụt hay bà tiên thường xuất hiện với hình ảnh của một người ăn vận rách rưới,
hay một bà lão ăn xin nhằm thu hút sự
thương cảm của nhân vật chính. Khi
nhân vật chính giúp đỡ họ, họ sẽ cảm
kích và khi đó, họ quay lại nhân dạng
vốn có của họ và đáp ứng ước muốn của
nhân vật chính. Trong truyện cổ tích
Việt Nam, nếu là nhân vật thiện sẽ thiện
tuyệt đối, còn nhân vật ác sẽ ác tuyệt
Hình tượng ông bụt trong truyện cổ tích Tấm Cám
đối. Trong trí tưởng tượng của người xưa, Nguồn: https://btgcp.gov.vn/ton-giao/hinh-tuong-
nhân vật thần kỳ thường sẽ là một ông but-trong-van-hoa-dan-gian-va-lien-he-thuc-tien-
postyLnzNWKnJD.html
bụt râu tóc bạc phơ, luôn nở một nụ cười
hiền hậu cùng với câu hỏi “Vì sao con khóc”. Bụt có thể hiện ra khi nhân vật chính
gặp trở ngại với hoàn cảnh đang vướng phải, hoặc khi họ có một ước muốn gì đó
chưa đạt được, Bụt sẽ giúp họ đạt được nó. Ví dụ, khi Tấm bị cô em Cám hãm hại
cướp hết rổ cá khô, sợ bị mẹ kế la nên Tấm ngồi khóc, khi ấy Bụt hiện lên và ban
cho Tấm một con cá Bống cùng lời dặn dò. Nhân vật thần kỳ thường sẽ ban cho
nhân vật chính những điều kiện thuận lợi để họ vượt qua thử thách, hoàn cảnh khó
khăn trong cuộc sống. Có thể nói, thế giới nhân vật thần kỳ là một thế giới lung
linh, huyền ảo, nơi thể hiện mọi khát khao của con người về một cuộc sống hạnh
phúc, viên mãn.
1.2. Nhân vật thần kỳ có vai trò rất quan trọng trong việc kết nối các nhân vật khác
với nhau, góp một phần không nhỏ vào một kết thúc có hậu của nhân vật chính. Sự
xuất hiện của nhân vật thần kỳ cũng một phần nào đó nêu bật lên ý nghĩa vẫn còn
rất nhiều người quan tâm đến những con người lâm vào hoàn cảnh khốn khổ và ra
tay giúp đỡ cho họ. Quan niệm của tác giả dân gian về Tiên - Bụt là những người
mang đến cho nhân vật chính một cuộc sống như họ mong muốn và luôn giúp đỡ
khi con người chúng ta lâm vào cảnh đường cùng và khó khăn và khi đó nhân vật
chính sẽ từ bỏ, họ sẽ là những nhân vật cứu rỗi nhân vật chính, giúp nhân vật chính
đạt được những mong ước và giúp nhân vật chính thoát khỏi những hoàn cảnh đen
tối mà họ phải đối mặt. Tiên - Bụt là những nhân vật luôn mang lại một không khí
tích cực cho nhân vật chính nói riêng và cả câu chuyện nói chung. Chính vì thế,
trong truyện cổ tích, hầu hết đều có sự xuất hiện của hai nhân vật Tiên - Bụt. Tiên -
Bụt luôn luôn được người đời ví như những “vị cứu tinh” của các nhân vật chính
diện trong truyện cổ tích khi họ gặp khó khăn hay lâm vào cảnh đường cùng, khi
ấy Tiên - Bụt sẽ xuất hiện và giúp họ vượt qua nó. Cuối cùng, theo tôi, Tiên - Bụt
chính là hiện thân của những con người luôn luôn thương người và quan tâm đến
người khác, giúp đỡ họ khi họ gặp khó khăn hoạn nạn trong cuộc sống, cũng một
phần nào đó nêu lên được ước mong được quan tâm và giúp đỡ của người xưa.

Tài liệu tham khảo

1. Vai trò của yếu tố thần kỳ trong truyện cổ tích trong chương trình Văn - Tiếng
Việt (SV Bùi Thị Huyền Trân, SV Võ Thị Ngọc Mai, Ths Phạm Thị Minh Hiếu)
2. Thế giới nhân vật kỳ ảo trong truyện cổ tích thần kỳ của các dân tộc Việt Nam
(Chuyên ngành Văn Học dân gian Nguyễn Thị Dung)