אהל נפתלי

‫תק והוכנס לאינטרנט‬
‫‪WWW. hebrewbooks.org‬‬
‫ע״י חיים תשע״א‬
‫ספר‬
‫אהל נפתלי‬
‫זייעד )ויגדערל^^ע מעע^־ות ‪3‬זן דעם הייליגין צדק ‪fS‬‬
‫" ’ ןערן*‪»1‬ר נפתליזצללרדהפוןר^^יץ ‪:‬‬
‫יזיר האבץ דאס איבער גמזנצם אדף ז^ארגאן‬
‫ליינען ‪ .‬את ד סין‬ ‫’ כדי ‪:‬ערער ןאל‬
‫דאס גרויסקייט ‪0‬זן דעם היילי‪4‬ץ צדק ‪ .‬אוג ‪Ipl‬‬
‫ארוים נעטין א מוסר ןויא אזא « דץ?זן השי״ח ‪:‬‬
‫‪8‬‬
‫כל הזכויות שמורות אצל‬
‫הוצאת אמונה‬
© Copyright 1969 by
M. G. & J. G.
EMUNA PUBLISHING
142 Rodney Street
Brooklyn, N.Y. 11211
388-8812 — 384-0002
‫ב*‬ ‫אהי נפתלי‬
‫ל®! ו ! ״ ? י מ ז ד ק י ' נ מ י’ *' ! ^ ׳ ( ח ״ ד י ‪:‬‬ ‫ך ז ר ל ל ע ® ®׳ ת‬
‫מר צדיק איז ג?וי?ז?ן אדן אדרים וויא ‪}1‬ר איז ארדן נזןקזט^ן האט‬
‫שמאט בראד אדן איהם י גיפרזןנט דבי ן זאל אןך מיך‬ ‫‪pe‬‬
‫פ§ל איז ןר ארדן ג‪/‬קומזןן אזג ידן גטין האט איהם דןד דבי גי?;גטפ^ר■‬
‫זיא באלד ניגזןט ‪m‬‬ ‫ניטראפין ידן יאה ‪ .‬האם‬ ‫שטוב ארדן האט‬
‫וידב אז זיא איז ג^שטאגלן בדא ד^ם ^ד איז ד^ר ' נאך ניווזןז^ן בדא‬
‫שפיגיל אוג זיא האט זיך גיצודט ד׳ מיבלי אגאנץ יאהר ‪ .‬אזג ‪ t p‬נאך‬
‫׳האט ^ר זיא גיפרעגט פאר וואס איז געקוםזןן רזןר גביר ר׳ הירש נ ^ ד‬
‫רבי׳ן ר׳‬ ‫דארפמט דיא ריןי צירין ר‪.‬יא גיפ^לסט האמ^ר פון דוקלא »‬
‫ראן מיר אז‪1‬י אויןי אזם גיצירט‪ .‬האט מיבלי אוג ^ר האט פאר איהם רןןמאן«‬
‫זיא איהס גיענטפזןרט איך וויל ר?ן זדן טאכט^ר אז ןר קריגט ׳ ניזאו‬
‫נאד ריר אלדן 'גיפזןלין איך וויל קדן שירוך ׳ פון איר^ט ווזןגןן האט‬
‫אגד־^רן אויך גיפ^לין ‪ .‬אזוי וויא איהם ר^ר רבי גיזאנט אז ^ר זא“‬
‫‪’ f‬האט דאס דזןר ה;ןרט איז ^ר זיך משרך זדן מיט' ר׳ נפתיץן ד^ט‬
‫באלד *ארוב‪/‬ןר גיפארין קדן זלאטשזב ןר איהם באלר גיהןרם ‪«<:‬ג טןן‬
‫«א דזןס דכין ד׳ מכלי אזג אזוי האם רארטין גימאכט ריא חנאיס ‪:‬‬
‫פין ךאפשיץ ‪: y r f‬‬ ‫נאןד אווינךעךליבע מע^ה פין ך ‪3‬ין ר'‬
‫רןר רבל ד׳ מינרלי גיהדם?ן א»ן‬ ‫א‪1‬ינ ד^ר שטאט ראפשיץ איז נפטר‬
‫צלגרלן ליבם כרי ם^ן זאל גלוואר‬ ‫גיוואר^ן* ד^;ר רב זזןנין ^טליכן‬
‫וו^רלן ווער ‪ oy‬האט ראם גלזאגט‬ ‫בשלי בתים ג;ןפאר^ן צו' ר;ןם רבין‬
‫אוג ^ר האט גלפר^גט אל^ מןןנטשין‬ ‫ד מינרלי פון רימינוב זדא זאלין‬
‫וואם זדא ז^נלן דארטלן ג^ווע^ן‬ ‫אידמ׳פרזןגין ווזןסין זדא זאלין אויף‬
‫וו^ר ‪ oy‬האם ראס נלזאגם ‪ .‬האבק‬ ‫טןטין פאר אדן רב ‪ .‬אזג זדא ז^נין‬
‫זד׳א אלן גלענטפזןר* אז ’ידא האבק‬ ‫^רטלן גיבלובין אויף שבת‪ -‬בדא‬
‫ראם נלשם ניזאגט‪ .‬האט רןר ד«ל‬ ‫•לוש סעודות האט דןר רבי ד‬
‫ר׳ מןנדלי נלזאגט גוא הןהט ‪iro‬‬ ‫טןנדלי אהן ג^הויבען צו רדדין »ן‬
‫ראך אז דאם איז גןווןזןן אדןכתז‬ ‫רןם רבנות פון ראפשיץ פליצלינג‬
‫פון הוטמןל אם ןר האם זדא גלהדפון‬ ‫^ז ארוים געגאננלן אילן קול טי•‬
‫אי ‪M‬‬ ‫טארלן ^‪5‬לן ר ^י א איג‬ ‫ראם לשון ? וו^ן ר׳ גפתלל ראןיזןד‬
‫אויף צזא נןטין »אר אלין רב‬ ‫זדן‬ ‫»אי מ^לין איו^ק ידגלן‬
‫ק^ין ראיזידן האגק מיא ‪1‬י*י‬ ‫»‪8‬ין גלש^פט וואלט נלדך גיווןזזק‬
‫גיי אן‪:‬‬ ‫‪($‬להם א‪1‬יןו צינאר^ןן ה ^‪ 1‬באלר‬
‫אהל נפתלי‬ ‫‪4‬‬
‫פרן דעם ר‪1‬גי׳ן ר׳ נפתלי פרן רא§עיץ זצ״י‬ ‫נאן? אוויניקלליכע‬
‫שטארק בייז געווארען ארג ער א‪:‬‬ ‫ד ע ך פאט^ר פרן ד?ס רפי׳ן ר׳ נפתלי‬
‫נילאפלן צר רעם 'נאטשאלנלק ארג עו‬ ‫איז ירננן הלוט נ^וו^ין רב ארג‬ ‫׳י‬
‫ה^ט מלט זיך נענרפען אללן סטראזשניק‬ ‫ד?ר שט^‪.‬ט האריח^נקא אללן מאל‬
‫או‪ :‬ער ‪§-‬ט זללא אי!לן נלזעצט א?נ‬ ‫איז רארט אתם דורך נינאננין ד|ר‬
‫תפיפה אררן ‪ -‬אזוי מלא דער רב פרן‬ ‫שפאלזןר זללדזן ארג ד?ר צדיק ר׳‬
‫דןזרטלן איז ד^ם נלוואד געווז^רען‬ ‫מרדכי'פרן נעספיי וואם זרא זזןגין‬
‫ה‪$‬ט אלהט זללער באנק גלטאחן אויף‬ ‫דאמאלס נינאנגין ארג נלרה ארנ זללא‬
‫דיא צווייא צדיקים איו עד ‪83‬לד‬ ‫»ןגלן" ניגאנגין ארג ציריסוג^ םלבושים‬
‫אתכער ניגאננלן צר רעם גביר ארג‬ ‫כדי מןן ז^ל ‪ Kjf‬נישט' ד?רק?נון‬
‫ער האט איחס ניבעטין' אז ער י אל‬ ‫ארנ ד?ןר רב פרג הארי^נקא האט‬
‫זיך פא־ין אז טען ז§ל זייא ארויפ‬ ‫זייא ד^רק^נט איג וו?ן »‪5‬א י^נין‬
‫ל^זין‪ .‬פרן דער תפיסה אר‪ :1‬דער‬ ‫ד^רטין ^וו^זין האט א;ן גביר פרן‬
‫נבור איז נעוועזין אילן למדן אריך‬ ‫ד^רטין חתרנה גימאכט ז^גין זייא‬
‫ארג ער האט מחבר נעי‪.‬עז?ן‪ 1‬אלין‬ ‫נינאננין אויף דז^ר חתרנה ארנ ז«א‬
‫ספר ארג ער האט שטענדדג נלבעטין‬ ‫ד»בין זיך נ^יןצט א‪1‬יבין זרהן ‪ .‬האט‬
‫רעם רב אז ער ז^ל איהם נעכין‬ ‫דז^ס נכיר שטארק פארדראסין‬
‫איין הסכמה אזיף זללן ספר ארג רעד‬ ‫איז נ^וועז^ן איין‬ ‫^בז^ר בעוויל‬
‫רב ד»ט אלהס נישט נלוואלט נעכין‬ ‫רויבי^ר ט>^נטש' האט ‪ Sy‬זללא נישם‬
‫בעווייל ער האט געפינען ארג ז?לן‬ ‫גימ‪%‬ט פארשעסין’ נאר אויף ד^ר‬
‫ספר עטליכע אפלקורסישע ווערטער‪.‬‬ ‫חתונה איז נ?; ‪?:‬ז?ן *א*ן נרויפ^ר‬
‫דררכער יעצט אז דער רב האט אלהם‬ ‫נכיר ז?^ר א״ן ב״זןר טז^נטש ‪ .‬האט‬
‫ניבעטון אז ער זן»ל זללא פר!לא‬ ‫‪ ny‬ניואגט צר ‪ a p‬בעל הכית ארג‬
‫טאכיון האט ער איהם ניענטפערט‬ ‫ןטליכ? ט;}נ ארוס וו^ל איך חתרנה‬
‫אז איוע־ וועם'טור נעיין אלון' תסכטה‬ ‫מרובין מ?ן זרהן ארנ ‪5‬ןז דיא ד§ז‪.‬ינ?‬
‫אויף נזרן ספר ורעל איך טיך פוארין‬ ‫אעלין קרטען צר סיר ארנ זיו וווןלין זיך‬
‫זללא צר באפרלזען‪ .‬אבער אז אידד‬ ‫^צין כלא סיר אויך אויכין ^הן וו^ל‬
‫וועט טלר נלשט נעכין יעצט קיין‬ ‫איך זווא ווווז^ן מיון ב ח‪ .‬ה^בין‬
‫הסכמה אויף ם‪5‬ן ספר ז^לט איחר‬ ‫זויא זוך ניזוימט ג§ך ןטליבזן טאנ‬
‫מן פארזעצערט אז א!ך וועל זלל»‬ ‫ארג זייא ז^נון גינאננין א^יף ד?ר‬
‫תזרטלן לאזלן זיצין עטללכע חדשים ‪,‬‬ ‫חחאה אויך ארג זלוא האבין זיך‬
‫איז דאמאלס דער רב נעקרטען צמישין‬ ‫ד^רטין אויך ניז^צט אויבון’^הן איז‬
‫דיא ניסארקלן ארג ער האט 'זיך )‪:‬ישט‬ ‫ד^ר נכלר צר נינאננין צר יווא ארג‬
‫ניקענט ניפינען קלון עצה האט ער‬ ‫ער ד^ט זלך ניקרינט טיט זולא ז«נ‬
‫איהם נונעבין אללן הסכמה אוג עד‬ ‫עד האט זללא נלהללסען ארויס נללן פון‬
‫גכלר‬ ‫האט זללא באפרללט אוג‬ ‫זולן שט־כ ארג וויא זללא האבין נישט‬
‫האט נלדרלקט זיין פטר טלם רעם‬ ‫זליא‬ ‫ניווןןלט נללן ארוים האט ’‬
‫רכלנ׳סןהסכטה‪ .‬אילן מאהל איז נע^'םען‬ ‫שטארק נישלאגין ‪ ,‬אבער ידא האבין‬
‫אללן סוכר ספרים קלון לינסק ארג‬ ‫ןר‬ ‫«יד& גיענטפערט ה^רטע רייד‬
‫דארסלז‬
‫ג‪6‬‬ ‫אהל נפתלי‬
‫וואם ^ר האט גישט קיין ןנטפ^י‬ ‫דןןרוןזין אי» ניוו^זין ז‪5‬ין פאטזןר‬
‫אכןךי זיין• םאט^ר האט איוט נישט‬ ‫ארג הן^ט ןר ניזןהן בייא ‪ o p‬מוכר‬
‫נילאזט אריין אונ ז‪5‬ן ׳*וטוב אר״ין‬ ‫•פרים ראם ספר פון דןם נכיר טיט‬
‫אונ ;ןר האט שטארק ניויזלגט פאר‬ ‫זזן זוהן׳ם הסכמת ה^ט ‪ ny‬ראם‬
‫זיין פאט^ר אונ ןר האט אלחם‬ ‫גיקויפט אזג »ז ^ר ד»ט דרינק‬
‫ניפרןנט וואם איז מיין זינר אונ זזין‬ ‫גיקיקט ^טליכן ‪3‬ל^טליף ’ ה^ט ןד‪.‬ר‬
‫פאטןר האט איהס נישט נןוואלט‬ ‫^רק^נט' א» ד^ר מחכר איז איזן‬
‫ןנטפןר‪.‬ין אונ ןר האג־ איהון אפיל‪1‬‬ ‫אפיקורס ה<ןט איהם שטארק פאדראםין‬
‫נישט ניוואלט אהן קיקין פיז ץר איז‬ ‫א‪1‬יף ז?ן מהן ‪6‬אר ווןן‪ 0‬ןןר ד‪.‬ןןט‬
‫ניוואר ניווארין*םון טןנטשין וואס זייא‬ ‫איחס נינ^בין איין הסכמה 'אונ ^ר‬
‫האבין איהם ניפרןנט אז ' ^ר איז‬ ‫הןןט נימייגט אז זיין מהן איז אויך‬
‫בייז פאר וואם ^ר האט ניג;!בין זללן‬ ‫אז‪ 1‬ניווארין הן^ט ןר *יריסןן זיינן‬
‫הסכמה א‪1‬יף דןם אםיקורסישין ספר‬ ‫קלייד^ר אזנ ןר האט שטארק ניוויינם‪.‬‬
‫האט ;ןר איהם נישריבין ריא מעשה‬ ‫אונ זיין זוהן דןר רב פון הארידןנקא‬
‫סיט ד;ןם נכיר וואם ןר האט ‪pH‬‬ ‫ה^ט נישרןבין בריף ‪ w‬זיין פאטזןר‬
‫נוזןצט ריא צווליא צריקים אזג‬ ‫א‪ 3‬ןר ןר האט איהם נישט ניןןנטפ^רט‬
‫^ר האט איהם ניטיזט גןנ;ין ‪pH‬‬ ‫האט ןר זןןז שטארק ניזארנט א‪1‬יף‬
‫הסכמה א‪.‬יז ראמאלם ה^רשט של^ם‬ ‫ען פאטןר איז ^ר נים איין קזין‬
‫ניווארין ‪' :‬‬ ‫ליגמן ןד זאל ניוואר ווןרין פאר‬
‫אןוי^דעךל^ע מעז|ה פון דעם ךבי׳ן ר׳ ;?תלי פון רא?עיץ זצ״ל‬
‫א) רןר רבי ר׳ נפתלי איז ראם איז אויף זיין ןלטןר גיווארלן י ג‬
‫‘ ןר שטן מאהל ניקומין צו דןם זןנין מיר אדיין נינאננין ’צו דיין‬
‫רבי׳ן ר׳ אלימלך פון ליזןנסק צו פאט’;ןר נאך אילן נדכה האט ןןר‬
‫ווןרין זיין תלמיד האט איהם ד^ר אונז ד^רקאנט אונ ^ר האט אונז‬
‫רבי ר׳ אלימלך נישט ניוואלט צו נינןכלן ןטליבע נילדינן פטבעות‬
‫נןטין פאר איין תלמיד אונ ^ר האט אוג אז טיר זזןנלן ארוים נינאננין‬
‫איהם ניזאנט דיא ‪ .‬ביסט איין זוהן האבין סיר רןר זןהן אז ראם איז‬
‫בון איין רוצח האט איהם ד^ר רבי נללד^נע מטבעות האבלן מיד נלטלינט‬
‫ר׳ נפתלי ניפרןנט מיט וואם איז מיין אז ;ןר האט זיך טועה ניווןזען׳ ז> א‬
‫טאטן ניווןזלן אר‪ 1‬צח האט איהם מיד צורי’ק ארללן נןנאגנןן צו אימש‬
‫דןר דבי ר׳ אלימלך ניןנטפןרט אז אונ סיר האבלן איהם ניזאגט רבי‬
‫איך בין נינאננין אונ נלות מיט מיין איהר האט אליך ט‪1‬עה ניווןזןן איתר‬
‫ברירןר רןר רבי ד׳ זועזא זי׳ע ‪ .‬האט אונז גענזןנלן נילדןנן מטבעות‬
‫האבין סיר ש‪1‬ין נלוואלט אהלים נילן אינ איהר האט גלטללנם אז זילא זןנין‬
‫זזןנין טיר דורך נינאנגין דורך רןר קופ^רניא האט ער אונז ניןנטפןרט‬
‫שטאט לינסק דא וולא דיין פאטן;ר אלך האב טיך נישט ט‪1‬עה ניןןזןן‬
‫בעווייל‬
‫אהל גפתלי‬
‫נר?;פןר^ פדרנה וויא איד״ר‬ ‫אגן‬ ‫גזןותרל אין יויוס וו?ר איהר ז?נט‬
‫^נין‬ ‫‪np‬‬ ‫דורן‬ ‫זענ ‪ 3‬אוב‬ ‫נאר איהר זאלט וווסען «י ווזןן און‬
‫פיר גי ^גנ ^ן נןןן א?ן ״ י?ד ז‪ 6‬מ‬ ‫ז^ר ני ן אזויי פוהל י^רין אמ נלות‬
‫גלות ;‬ ‫זולא איזזר וו^לט אלן נזןקזסק זיוא‬
‫‪ ps‬ראפשיץ זצ״ל ‪i‬‬ ‫גאןי אןזינךעךליכע מעשה פון ך ‪4‬ין ר׳‬

‫ניוו^יען פון דארטלן בין איך נלפארלן‬ ‫ד?‪ -.‬שטאט פראנקפורט האט‬
‫קגן" ברללן אוג אלך האב נללערינט‬ ‫גלוואהנט ד?ןר גאון וואם‬
‫אוג דעם בית הסררש פון ר׳ דניאל‬ ‫האב צהבר נלווזןן דאם סיפר פרי‬
‫יפה או‪ :‬אזוי וויא דיא שמאט מ^גפשלן‬ ‫מנדלס אללן מאהל" איל דורך גלפארין‬
‫אז אלך‬ ‫נלווארל]‬ ‫זענלן ניוואי‬ ‫דורך פראנקפורט ד ן י גאון ר׳ מאיר‬
‫יולא‬ ‫ביין שוין^ נלקומען ז^נלן‬ ‫ווללל ו״ל וו^ן ^ר אלז גיפארון קוון‬
‫אלע מאהל גלקוםןןן 'צו מלר ולך לארלן‬ ‫בזןרללן ווןלרלן רב אלו ^ר גינאנגון‬
‫אוני עם^ אלי יג א יגער גלפעלין וואם‬ ‫זלך ז^הן מלם דעס גאון ד^ר מחבר‬
‫איך האב יגא ניפסקלנט ’ אוב דו‬ ‫פון פרל מגדלם "ה^ט זלך ד^ר פרל‬
‫גאנצל שטאט זענלן נאר גלק(זם?ן צו‬ ‫פנדים שטארק ניפרללט מלט' אלהם‬
‫טיר זיך לאדלן' אוג אז אלך האב‬ ‫האט פון זגגזןט וו^גלן גלמאבט‬ ‫אוג‬
‫גיז^הן אז איך האב נישט קללז צג ט‬ ‫אללן נרויסע סעודה ‪‘ .‬אוב ’מלט?; י?ר‬
‫אפילו צו ראוויג^ן האב איך מלך‬ ‫שעודה האט אלהם ד^ר פרל טנדלם‬
‫באקל^רט אז אלך ז^ל מלך פאנלן‬ ‫אווי נלזאגט? חאטש אלהר פ ^ ג פ‬
‫פאר אגן בטלן אוג אלך האג‪ :‬איוי‬ ‫פיך גלשט קללן עצה פון ‪ e o p‬וו^נלן‬
‫גלטזזד׳ן ‪8‬י יג א ז^נלן ^קימלן זל»‬ ‫וו^ל איך אגך זאגלן טגן' ע צ ה‪ ,‬אז‬
‫לוןדין פאר סיר האב אלך יג « פלהי‬ ‫איהר וו?ןם קומען" קגן ^רללן אוג‬
‫טאהל נ ע פ ^ג ם ז ^ ר ע טענות אוג‬ ‫אויזי יי?® יי^יח דארטלן רב זאלט‬
‫אלך האב "יגא נלזאגט אז^ל^בל‬ ‫איהר אגך מאכלן "אזוי וויא אגן‬
‫ווערפער*אז יג א זאללן’ מגנלן ‪ m‬אלך‬ ‫בטלן אוג גלגך וולא אלהר ז^נט נלשט‬
‫§אר שטגא נאך נלשט זג;ןרע טענות‬ ‫נלנגט אוג וו^לט זאכין וו?ט אלהר‬
‫אוב זג א ה^בלן טלר אזוי לאנג נלזאגט‬ ‫קענלן זלצלן אוב לןןרנין אוג אז אלהד‬
‫ביז יג א ז^נלן סלד נעוואדלן אוג זי א‬ ‫‪ ,‬וועט מלך נלשט הערלן אוג אלד‪ %‬וו^ם‬
‫זענלן א וו’ |ק נענאנגלן &ון מלר אוג‬ ‫ווגזלן אגער חבטה איז נלשט נלניג‬
‫אאזוי האב אלך געטאהן פלתל ם§הל‬ ‫וואס אלהר ווזןט נלשם האבלן קגן‬
‫אוג פון"' רענםסאייט 'אהן ז?בל‪ '1‬זללא‬ ‫צילט צו לערנלן נ^ר אלהר וו^ט «זפילו‬
‫עוין גישט'נלקו’ מןן צו‪,‬טיד אוג איך‬ ‫נלשט האנלן קגן צג ט צו דאווינ^ן‬
‫בין נלזעסלן או? נעל^ילנט במנוחה‬ ‫גןןויגל ''יוא אוי אגן נרויסע שטאם‬
‫אוג אלך' האב דאיטלן מחבר גלוו^זין‬ ‫«ונ אלך אלגן האב שוין דאם גיפריבט‬
‫טגנע ספ‪-‬ים‪ .‬ד^ריב^ר ז^‪ 1‬לפ אלאר‬ ‫איך גלז^הן אז עס אלז גיס‬
‫אויך אוו* טאהן ו קט אגך גיט ילין‬ ‫אזוי אלך בין נלוועיען א דיין אוג‬
‫בו ; ובבא ;‬ ‫דן סגן רג ‪3‬ין אלך' שטארק ארוס‬
‫ד‪7‬‬ ‫אהל נפתלי‬
‫נאןי אווי;ךעךליכע מעשה פון רעם רגניץ ר׳ נפתלי פון ראפעיץ זצ״ל ‪:‬‬
‫דןןם מי שברך האבלן זללא אד‪,‬ן‬ ‫ל ע ר גאון ר' מנהם טענדול איז‬
‫געיהויבלן צו זלננלן ’דעם טי שברך‬ ‫ניווןןזין רב אוג דןןר שטאט‬ ‫״‬
‫האט דז^ר רופא נעשרלגלן א‪1‬יף זילא‬ ‫ל^שנוב אוג דער גאון וו^ם סען ה^ט‬
‫אוג ער האט זללא נעזאגט אלז‬ ‫איהס נערופין זסלאווער חזן איז‬
‫דער חזן נלשט דא ‪ ’ .‬אוב ער האט‬ ‫דארטין נווועזלן חזן אוני דער צדיק‬
‫זללא געשאלטען אוג דער רב אלז אויך‬ ‫צדוק פון ‪5?:‬םכוז‬ ‫»«ן שפאלזן'אונ‬
‫דארטל|' געוועזען האט ער נלזאגט‬ ‫האנין בילא' ;‪:‬להם אלע נא‪5‬ט נו;“^רינט‬
‫דעס רופא'אז בללא אלע בעלי בתים‬ ‫סתרי תורה אין אוג דער שטאט האט‬
‫זלנגלן זללא בעווללל זללער'רבי אלז שוין‬ ‫ט־^ן נלשט גזןוויסטיפון'זללן נרויםקייט‬
‫אדן אלטער מאן‪ .‬אבער עם האט‬ ‫אז> ^ר אלז שטענדלג ^נאננלן אויף‬
‫גאר נישט' נעהאלפין דער ר‪ 1‬פא האט‬ ‫אל^ ברלתל׳ן אוג אויף אלע חתונ‪ 1‬ת‬
‫שטארק געשרלנען אויף''דעם חזן בלז‬ ‫םא‪5‬לן א טי שברך אזג אז זרנע צווייא‬
‫אדנער פון דו צוודא תלטירלם האט‬ ‫תלטלדלם האבלן נלזזןהן זללן נרליסקללט‬
‫נישט גלקעגט לדרלן רעם זיזיון פזץ‬ ‫זעגלן זילא ’ טלט איהם מלט גלגאגגלן‬
‫זדן רבל׳ן ’ איז ער א פער נעשפרינגלן‬ ‫אויף אלע סעודות אוג אז ןר האט‬
‫אוג ער האט 'דעם רופא ' געגעכלן‬ ‫ניוואלט זלננלן דז^ם טי שברך' האבלן‬
‫אפאט ש אוג ער איז באלד אנטלאפיע‬ ‫זליא’ אלהם נלשט נילאזט זלננלן ’נאר‬
‫אוג זדא זענלן אויך אנטלאפין ’ אונ‬ ‫ז^יא האבלן גלזלננלן דזןם טי שברך‬
‫דער רופא האט נלמסרת דעם רב אוג‬ ‫א» דוי^בעלי בתים ז;ןנלן באשטאנלן‬
‫דעם חזן אוב זדגע צוודא ' תלמידים‬ ‫א^יף זייז^ר טי שברך אויך‪ .‬אללן‬
‫פאר דעם פדיץ אוג זדא האבלן זיך‬ ‫מאהל אלז נלווזןזין אלין ברלת מילה‬
‫גימלזט ' אללע אוים ציען פיון יער‬ ‫ב^א ‪ n p‬ר‪ 1‬פא ז^נין זדא א הין‬
‫שטאט לעשנוב ;‬ ‫גןנאנגלן' אונ אז ‪ by‬אלז גזןקומען צו‬
‫פון רעם ןביץ ר׳ נ^תליפון ךא?שיץזצ״ל‪:‬‬ ‫אווץדעלליכע‬

‫דעם שנאר‪ 3‬צין אוג צום סוף אלז טדן‬ ‫רבי ר נפתלי פון ראפשיץ האט‬
‫פאטער אויף געשטאנען צו פיי א א»‬ ‫דער צדלט אדן מאהל בלן איך‬ ‫׳י‬
‫ער האט זיך נלשט גיויואשלן דו הענר‬ ‫גלטלאפין טיט מדן פאטער דו נאצט‬
‫בעוודל ער איז א‪1‬יף נלוועזין א נאנצי‬ ‫וון יום כפור האט מדן פאטער‬
‫נא‪ 5‬ט א« רעם בעט אוג ן‪1‬־ האט‬ ‫א נאנצע גא‪ 5‬ט אזוי געשנארבט ראם‬
‫*‬ ‫גללערינט ;‬ ‫אלך האב נישט געקאנט שלאפען ד‪1‬רך‬
‫מדל‬ ‫ר•‬ ‫^אף או^‪:‬זמ־־ל^ע סע^;‪ .‬רואם ^ער‬
‫וואם איך האב אידום אזוי §ארשעםט‬ ‫ד ע ר זאסלאוו^ר חץ איז ניווזןיון ד?ם‬
‫דאס האב איך געטאהן בעחדל איך‬ ‫בעלשמ׳ם א תלמיד אןנ ן;ר ד‪.‬ץט‬ ‫י‬
‫האב געוויסט אז ער ’וועט אה;ן הללבין‬ ‫נ^ר נושט גיקזןנט זיגנין ‪ .‬א״ן מאהל‬
‫זאנין מזמור לדודי וועלין ’מלר נישט‬ ‫האט א להם דער בעל שם ניז^גט אז‬
‫קאנלן אוים האלטין דעריבעי האב‬ ‫ןר וועט זרן' א חץ ‪£‬ץ ד‪7‬ןנםמאלט‬
‫אלך אידס אוועק ניוואר&לן'ג;ון דעש‬ ‫ןןוד‪.‬ן איז ןר נ^וו^רין אללן גיט^ר‬
‫עמוד‪ .‬דער נאך האט *דער רבי טיט‬ ‫זיננ^ר אמ א;ן נרדמנו• חץ‪ .‬א‪!:‬ן‬
‫אלהם נירעט אע האט איהם !;לבעטון‬ ‫ם‪$‬הל איז ער ^קזמין קיין ליזז^נסק‬
‫אז ער זאל איהם עפלם דער צ״יען‬ ‫אזג עד ה^ט ניוזי^לט מקבל שבת זרן‬
‫פון דעמ^בעל שס האם דד אידס‬ ‫האט 'איהם דער דכי ר׳ ץליטל^ §ון‬
‫דער צלללט אז דער ב’על שס האט‬ ‫ליזעגמק נלשט גילאזט אמ זללן זוהן‬
‫שטענדלב נעלע־ינט מיט אליהו חנביא‬ ‫ד^ט איחס גיבעטין׳^אז ער ז^ל איהם‬
‫אלזידאם רעמ״רביץ נישט נעוועזלן‬ ‫ל^זלן מקבל שבת זללן 'בעוון־ל ער‬
‫קללן פלאן‪ ,‬האט ער איחס דער צליל•‬ ‫איז נלוועזלן רעם בעלשנז׳ם אתלסלד‬
‫אז דער בעל שם האט ניזעתן אלין‬ ‫ד»ט ער איהם באזזוא״לט ‪ .‬אלז דער‬
‫כלי האט ע‪ -‬דערקאנט וועד'עם איז‬ ‫חץ צו געגאננין צו *רעם עמזד איג‬
‫ניוזעזין דער בעל מלאכה §ון דער בלי‬ ‫ער האט סקבל שבת נלוועזלן אז עד‬
‫איז ראס אז־יך נישט נווועזלן דעס‬ ‫איז צו נעקזמלן צ! מזמור לדוד איז‬
‫רבי׳ן קללן ווינדער ‪ .‬דער נאך הא•‬ ‫צו נעגאננלן דער רבי ר׳ אלימלך אוג‬
‫אלהם דער חזן דער צלללט אז דער‬ ‫ער האט אלהם אוועק נע־מטלבמ §ץ‬
‫כעל שם'האט ניוולמט דו מחשברת‬ ‫דעם עמוד אוג ער אלללן האם גיעגדינט‬
‫וראם דער בעל מלאכה ^ ט גימראכט‬ ‫דאם דאווענין‪ .‬נאך דעם דאווענין‬
‫ווען ערי האט דו כלי ניסאכט אלז דאס‬ ‫האט לער רבי ניזאנט צו דעם ע‪1‬לם‬
‫איהם שוץ גיוועזין א ‪5‬ן ווינד׳ער ‪:‬‬ ‫איד‪ %‬זאלם אליך גישט פארוויגרערון‬
‫מ״ל דיאט עחד־מ* ‪:‬‬ ‫רואסדער ‪ *aj‬ר׳‬ ‫או^דעך‪1‬י^ע‬

‫זללן אוג דענו ‪ P‬י ק האס דער חץ‬ ‫ד ע ך זאמלאווער חזן האם ניהאט‬
‫ניזאגם אז ער וועט נישט קאנץ‬ ‫אילן משורר אוג דער זואך‬ ‫’‬
‫מקבל שבת הין אתן זדן טש(רר‬ ‫זואס דער חזן איז נפטר ניווארין אום‬
‫האם מען אויס גידופי! אז ער זאל‬ ‫!ירטאג האט דער סשןרר ניזאנט‬
‫קומען דעריכער םיו ער אחין גילו‬ ‫צו זיין וזליב אז זיא זאל איהם אוץ‬
‫אוג עם איי אזוי נינועזין ‪ “I‬האס!‬ ‫^רלטען זללגע שבת׳דיני מלבושים‬
‫זיך ניל;ןנט אונ ז?ון בעט אדללן א*‬ ‫בעוויל מען האם מכבד ניוועזין רעם‬
‫עד איז נפ«־ גיזוארץ ז׳י״ע וז«‪:‬י״א ‪:‬‬ ‫זאסלאוועו־ חץ אז ער זאל סקבי שבת‬
‫‪9‬‬ ‫ה‬ ‫אהל נפתלי‬
‫|אך אלוזךעךליכע מעע{ה פון ךבין ר׳ ‪?1‬תלי פון ךא?׳‪¥‬יץ זצ״ל ‪:‬‬
‫אונ האט ניזאנט‪ 1‬אז טןן ניט טיר‬ ‫האט‬ ‫דעף רבי ר׳ נפתלי פון‬
‫שון אביסיל טילןןו איז ן‪ 0‬גאר א^׳י‬ ‫זיך א;ין ט<ןהל ניהיםין ^בין‬ ‫’‬
‫ודא וואס^ר אביסיל שטארקן טילך‬ ‫ה<ןט ‪0‬ץן איהם ניווןנט ‪ts‬‬
‫פ^רדרן‪ ,‬איך נישט אלז י‪ 5‬ן אריים‬ ‫ן ‪ 0‬איז נישט דא איז ןר בייז ניווארין‬
‫שטארק ברז גיוזארין אוין! איוש״ אוג‬ ‫אוב ןר איז אררן נילזןפין אוג קןןןד‬
‫זןר האט איחם ניוואלט זאגין »םר‬ ‫אר!ון אוג האט ניזזןנט פאר ם!ןן‬
‫ד;ןר וורל איז אררן ניקוטןן ריא‬ ‫הןןרוו»ניא קיסט סיר ניט אסןןהל‬
‫פרויא רואם זיא האט דאמאלס ניוורגט‬ ‫אביסיל טילןך ? ד<ןןט איהס זיין‬
‫פאר איוש א« זיא האט יןצט אוקל‬ ‫אילדים ניפ^נט וויא אזוי מ^נ ם;ןן‬
‫ניוירנט אונ זיא האט ניזואגט רבי‬ ‫•יוי ןיזןרנין וו^נון אזוי ארן קלייניקייט‬
‫ב׳ה איך האב ש‪1‬ין טילןך זוו נןבין‬ ‫י| ר וויל אי» אדיין נ^קוטןן איין‬
‫‪6‬אר דיא קינ ^ר אבןר זןם איז הדל‬ ‫§רויא א« ויא האט ניוויינט פאר‬
‫וואסזןר אהן מז ייא י ^נקך זןנין‬ ‫איהם אז >יא האט ניהאט איין‬
‫דאהר וויא שטןקןנים רגג' ירט‬ ‫*זויליננ אונ זיא ה<ןט נישט קרן‬
‫טתפיל איך זאל האבין ניטזן טילןך‬ ‫םילןןי זרא « נ^בלן צו זרנין האט‬
‫האטןר איהר ניןנטפןרט נרט אהרם‬ ‫‪ y‬איהר ני^נטפזןרט נרט אהרם אוג‬
‫אונ נאט וו^ט ה^לפין ‪ .‬איז אזד‬ ‫נאם וו^ט ד^לפון אונ זרן ארדים‬
‫גויו^זון • «« ירן אלמט הואגוז ‪Vte‬‬ ‫האט פארנןםין נאןי אטאל איוש צו‬
‫פארשטאנלן וואם זרן שוקחר האט‬ ‫פר^נין ‪ .‬אוג אז ^‪ 0‬איז פאר ברא‬
‫ניטרנט האט ןר איוש עזוין נאר‬ ‫נינאננין ןטליבן וואכין איז דןר‬
‫נישט ניזאנט אונ ^ר האט שויין איהט‬ ‫רבי נאןי אמאל ניקוט^ אונ ק;]ןו‬
‫נישט נאך ניקלןרט זי׳זג וזנכייא‪:‬‬ ‫אררן אוג האט שטארק נ^צ^רינט‬
‫פון ןפ;י׳ן ד ;פתלי * פון ןפאשיץ זזג״ל ‪I‬‬ ‫^ך ק ךליכ ע‬

‫ןר זרא ניזאנט אז ירא זארין נאן‬ ‫(ןןג ין ר שטאטדזקלא איז ניווזןזין‬
‫צו דןם דבין ד׳ נפתלי בןוורל ‪^.‬ד‬ ‫יר^ר שטארקן ווינטין אונ‬
‫האט ראם נודם ניווןזין טיט זרן‬ ‫אז דןר רבי ד׳ נפתלי האט חתונה‬
‫תפלה וואט ןר האט ניב^טלן אז דיא‬ ‫גיהאם פון דוקלא האט ןר נישט‬
‫ווינטין זאלין אוו^ק נרן ^וורל ריא‬ ‫גיק^נט לרד^ן דיא ווינטין פון דארטין‬
‫ווינטין האבןן אווןק ניבלאזין אלן‬ ‫האט ^ר תפלה ניטאן ז^נין זרא שוין‬
‫האט‬ ‫שלאפקרטין אונ אז ןר‬ ‫נלשט ניוו^זין אוג ר^ר נאך איז‬
‫פאר יאנט דיא ווינטין זן‪:‬ין דיא‬ ‫ניווןזין ‪6‬יהל שלאפקרטין אוג ד^ר‬
‫שלאפקרטין צוריק ניבליבץ אוג‬ ‫שטאט איז טןן ניפארין צו דןם‬
‫שטאט ‪:‬‬ ‫דבי׳ן ד םןנדלי פון רוםי«ב האט‬
‫אהל נפתלי‬ ‫•‪1‬‬
‫ר׳ נפתלי פון רא?עיץ זצ׳ל ‪:‬‬ ‫נאך אווינדעךלי‪ 5‬ע מ‪&5‬ה פון דעם‬
‫נללא דיר אהללם או־נ נאט וו?ט באנליקץ‬ ‫ךןן ר רבי ר׳ נפתלי פןן ראפשיץ‬
‫דללן וו?ןנ‪ .‬אוג ד^ם אצדזןרין מ«נ‬ ‫'י י אי» אין מאהל ניוו^זלן ‪ 3‬לא‬
‫איז דן'ר רזןנדאר ניקוטין א ב ^ ה‬ ‫זללן רביץ ר־ אללסלל פון ליזןנסק‬
‫פר יין איו‬ ‫זאנין ‪i‬־‪ ny‬רכי׳ן או‬ ‫אוג ד^ר רבי ר׳ זןלימלך איז דאמאלם‬
‫ניהארנית גיווארין טיט אללן טיתה‬ ‫»וז?סלן אוג גיל^דינט טיט ייני‬
‫משונה אוג אז‪ 1‬י וויא ^ר אייו ארל׳לן‬ ‫חלטידים • האס דזןר רפי ר' נפתלי‬
‫ניקוטין צו ד^ס רכי׳ן האט^ר ^רק־^נש‬ ‫דןרזןהן דורך ד;ןם פענצט^ר אז א‬
‫אז דאם איזיני שט ניווןזין ‪ i p‬רבי‬ ‫»^נטש לויפט צו ד׳־מ רבי׳ן איי ^ר‬
‫ר' אליטלןי איז ער ניבליבין שטלין‬ ‫‪5‬ןדוי‪ 0‬ניגאננין אוג ןןר האט איהם‬
‫אוג ער האט נ אי י נישט נירזןט ה^‪■1‬‬ ‫האט‬ ‫‪4‬ןפרןגט וואס ווללסטו ?■‬
‫דער ’ רבי ר' אלימלך איהם 'נייהייסין‬ ‫דןך י ם?נטש^ ניטילנט אז דאס אלי‬
‫דערצלללין וואם 'עם איז ניוועזין הא■‬ ‫ד^ר רבי ר׳ אליטלך האס ^ר איהם‬
‫ער איהם דערצלללט ריא נאנצע מעשה‬ ‫ד^‪-‬צלללס אז 'ן ר איז אר^נדאר אונ‬
‫האט דער רבי ר׳ אלימלך פארן‪2‬זטאנץ‬ ‫ז?ין פ ר ^ זויל אידס שדין נישט האלטין‬
‫אז דאס' איז גיוועזין ר׳ נפתלי ה§«‬ ‫אזנ ‪ y‬וויל אלהט אללן ז^צלן אונ‬
‫ער איהם גיזאנט ’ נפתלי דיא נןענם■‬ ‫תפיסה ארללן דאט דער רבי ר׳ נפתלי‬
‫שוץ ניט דיא קינטץ האט דער רבי‬ ‫האט זיך‬ ‫«־נומ?ן זללן שט^^ין אונ‬
‫ר׳ נפתלי זיך פארענטפער^אז דעו־ובןר‬ ‫ןןד>ן נישפארט זללן קאפף' אז־וי וויא‬
‫איז ער ארוים ניגאננין' צו דעס רענדאר‬ ‫ד?ר רבי ר׳ אללטלך פלזןגט מאתן אוג‬
‫כדי דער רבי זאל נישט ד|‪{1‬ר»ין‬ ‫ן ר ה^ט גיז^גט ‪ oy‬זאל אי מן אוים‬
‫מפסיק זללן אונ מיטץ לערגץ סי■‬ ‫רללס^ן ?‪ dj‬זאל איהם ’ אדים פליק^ן‬
‫דיא תלם ‪T‬ים זי״ע ועכי״אן‬ ‫האט גיז^זנס צו דן ם ר^נדאר‬ ‫‪m‬‬
‫אויינרערל^זן םע׳|ה פון רעם ךבי׳ן ר׳ ג_גןתלי פון ראפעיץ דדל ‪:‬‬
‫דעך גאון ר׳ אברוס ליב איז א עם שטללט אוג ספרלם אז אללן מ‪-‬עגד‬
‫מ^ל גיפארין טיט ייג ע חבירים וועיט מגולנל או‪ :‬אללן הונד אוב‬ ‫’‬
‫‪ w‬דע□ רבי׳ן ר׳ נפתלי פון ראפשיץ בעווללל מיר פאילן יעצט צו אין‬
‫‪ m‬אזוי !זיא זליא זענץ ’ארויס רבי׳ן דעריבער בללט ער אוג‬
‫*י^רין פון דער שמאט' איז נאך וויא ער האט דאט גלזאנט איז תןר‬
‫*ילאפין אלין נרויפער הינד נאך זן א וואנלן' איבער ניפארלן אויף‬
‫אוג^ ער האם גיבילט אלאנני צללט הונ‪-‬דם קאפך! אוג ער איז ניפילנער®‬
‫אאבין זין דיא הסידים שטארק פאר האט דער גאון נלזאגט עם ווללזט ז»ויפ‬
‫דעי גאון ר׳ אברת□ אז ער האט נל־אט א' תיק‪1‬ן ‪ .‬אמ‬ ‫ווינדערט‬
‫ללב זללא גיזאנט' אז ראם מיז זללן אז זללא ^ענלן ניקוטען קללן ר^פשיין‬
‫אללן גילנזל פו( אללן מתנגד בעוויל איג זללא זענין נינאגגין שלום ג»ןווין‬
‫הא*‬
‫‪n‬‬ ‫ו‬ ‫אהל נפתלי‬
‫‪ enyn‬הן^‪ 3‬ין‬ ‫זדא הא ‪3‬ין ראם‬ ‫האט ר^ר רבי »!לא גיזאגט ז יוננזן לדט‬
‫זי א באלר פארשטאנין וואט י*ון‬ ‫^ ה ר וודסט אז ראם וו^ם ריא וו^לט‬
‫טיגינ איז אז ן ר האט גיז^הן טיט‬ ‫זאגט אז טתננרים^ וחןרין טנולגל אוג‬
‫רזח הקורש ריא ג אנ צן מעשה ‪r t‬״‪} K‬‬ ‫*ונד ראם איז אטת ? אזנ אזוי וויא‬
‫^אך אווינדערליכע ©עשה ‪3‬ון ך‪3‬י׳ן ר׳ נ^תלי )«ן ך^עיץ זןי״ל ‪:‬‬
‫איהם אנאמין נןכין נפתלי אזזי מזא‪.‬‬ ‫ד^ר גאון הנ׳ל האט גיוזאלט‬
‫איך הדם אונ ןם איז ט;{קי אזוי‬ ‫׳י^יאהילט פארין האט ^ר גיפרזןגט‬
‫גיווזןזון ראם ןרשטי קיגד איז גיוו^זין‬ ‫דזןס רבי׳ן מדן וודב איז מעוברת א‬
‫איז‬ ‫א נקבה ’ אא ראם אנד^וי‬ ‫וואסער נאמין זאל איןי ג^בין ‪D p‬‬
‫גיווזןזין אדן זכר אוג ן ר האט‬ ‫קינד אז זןם ווזןט זדן אזכר האט‬
‫אירע אגאטין גינןן‪ 3‬ין נפתלי אז>י‬ ‫איהם דזןר'רבי נןן^נטפ^רט ראם קינד‬
‫האט‬ ‫וויא דןר הדליגןר רבי‬ ‫ווזןט זין אדן נקבה אוג ד^ר גאף‬
‫ניהדסון ‪:‬‬ ‫זדן אזכר אוג ריא זאלסט‬ ‫וזןט‬
‫®ין ‪ 5‬א‪?3‬עיץ זצ״ל ‪:‬‬ ‫^אף אווי^^עלליכע ה| ^ י ׳ ®יו ל^י׳ן י'‬

‫אין וואלד לעבין בעלז אוג אז אדן‬ ‫דעף רבי ר׳ יהושע פון ב^לז האט‬
‫צר האט ניזעהן אז ראם אגהןרי צד‬ ‫גיזאנט צו ‪ o p‬נאון'ר׳ יצחק‬ ‫״‬
‫שטארקט זיך אלב^י ולא האבין ודא‬ ‫פון סטיטשין סדן ט א טן האט מיך‬
‫ניישט גיוואלט אז דער שונא זאר‬ ‫האט ניקענט‬ ‫גילץרונט אלץ וואט‬
‫צו געמין זדער פעיטעגלן האבין זי א‬ ‫אונ אלע סודות מאם ער האט מקבל‬
‫נימאבט אדן' גרויםען נדיב 'אוג זי א‬ ‫נייוועזין בדא זיני רבים האט ער טיר‬
‫האבין באהאלטין ידעד פערטעגלן אונ‬ ‫איבער ניענטפערם חוץ פון צוודא‬
‫רעם גרוב אונ אלך בין שוין עטללכע‬ ‫?אבין אויף אדן זאך האט ער סיר‬
‫מאהל גל‪6‬ארלן דורך רעם וואלר אמ‬ ‫גיזאגט בעט מיך וועל איך דיר זאנין‬
‫אלך בלן גי־כטאנלן אויף דעם ארם‬ ‫האב איך איהם ניענטפערט איך ודיל‬
‫אונ אלך וויל נלשט אוים זאנלן קיץ‬ ‫דיך נישט בעטין אז איך וועל דארפין‬
‫שום מענטש ‪ .‬אונ ראם וואם רער‬ ‫זזיסען זזעל איך אלין וויסען אזג‬
‫טאטע האט מלר נלזאנט א\יף דער‬ ‫אויף דער אנדערער זאך האט ער‬
‫אגדערער זאך או ער מעט סיר גלעט‬ ‫סיר גיזאגט איך בעט דיך אז דיא‬
‫אוים’ זאנלן האט ער מלר דעי צדלט‬ ‫זאלטט טיך גישט בעטין בעוודל איך‬
‫דלא ווערטער אוני רעם ווינגוזער ‪£‬ון‬ ‫וו’על דיר גישם אוים זאגין אוב דיא‬
‫רעם יאר תקפ״ז אלו רער רבי ר׳‬ ‫ערשטי ואך בין איך אלדן ניוואר‬
‫נפתלי פון ראפשיץ נלוועזלן אויף אין‬ ‫ניווארין אוג ראם איז דיא זאך אין‬
‫שבת אונ רער שטאט ראווע האט‬ ‫מאהל איז ניוועזין אדן מלחמה אונ‬
‫מיין ’‬
‫אהל נפתלי‬ ‫‪n‬‬
‫דקר רפי‬ ‫קלנד דלא ווייסט ‪6‬אר‬ ‫»!!; פאט^ר נישיקם זנוני צוו״א «הן‬
‫האט נישט גייוןזלט אז אין זאל מ ן‬ ‫קיין ר^וו^ אויף ש‪ 3‬ת צוא ר^ם רבי׳ן‬
‫אוג זללן בית המדרש בליא קבלת שבח‬ ‫ר' נפתלי אז‪ :‬ד^ר דבי האט זי א‬
‫דאם אלז בקווללל דקר רבי ה§ט גלזאנט‬ ‫האט‬ ‫עטארק מקרב ניווזןזון אזג‬
‫נ ^ן טזמלר שיר 'ליום השבת אללן‬ ‫זייא נןז^נט איןי הא ‪ 3‬נינזוונט 'אז‬
‫קדיש אזוי וולא זיובבל בן שאלתיאל‬ ‫אל^ר פ§ט^;ר וו^ט 'אויןי קוס^ן צז‬
‫מקט זאגלן ווקן משיח מקט קזטקן‬ ‫סיר איןד מאלט נן^רין זיך « 'זזןהן‬
‫אוג קר הןזט נלוולסט אז אלן האב‬ ‫פיט אלהס או‪ :‬מ^ן איןל זאל וויסז‪5‬ן‬
‫אללן ניטקן קןזפף ווקל אין דקב! קדיש‬ ‫אז ?;ר וו^ט קזמ^ן ‪,,‬ו ^ ל ט' איןי ד’^‬
‫באלד איבקר נקםין דקרובקר האט‬ ‫גיווען נאך אין ישבת‪ .‬אזם זלנטאנ‬
‫עי מלן ניהללמלן נללן א!נ דקם אנדקרלן‬ ‫?;?נין זי א אהדם נופארין אזג זליא‬
‫בית המדרש ארללן אבקר ' אל)י האב‬ ‫ד^בין די^רצלולט זי^ר פ^^טןר וו^ם‬
‫פא‪-‬טטאנלן זללן מללנלנ האב אין פין‬ ‫ד^ר רבי האט גיזאנט האט‬
‫נלכאנט גל‪-:‬ן וויא אלן הקר נלשט‬ ‫וו^ט פארי;‬ ‫פ^ט^ר נןז§נט אז‬
‫או‪ :‬אלן האב רקם קדיש באלד אל‪5‬‬ ‫איז ן ר דינסטאנ ‪8‬רוים נופזןרין פזן‬
‫נינומקן או‪ :‬אוס זיגטאג א! אלן בי}‬ ‫גז^לז אזנ פזןיויל זןר איז ניוו?זון‬
‫נלנאגנלן סלן נלזקגינקן טיט ^<להם‬ ‫אללן שלאפי^ר''ט^נטש' תאט ן ר ניסוזט‬
‫האט קר פלר נלזאינט בקלזקר רב אלן‬ ‫יןזין אוג י^ד^ר ׳‪:‬טאט וויא ’‪,‬ןד אלז‬
‫בלן ניווקזלןבלא רקם רבי׳ן פון אפטא‬ ‫דורן גיפארלן'אוג פון י^ד־^ר עטאט‬
‫אילרקד קר אלז גפ׳טי נלמארלן האט‬ ‫ז^נין מלט איהם גלפארין פיתל מ^נטשון‬
‫קר סיר 'נלזאנם ראפשיצקר רב אלן‬ ‫אי־נ אום פרללט^ג איז קר נלקום?ן קד!‬
‫האלט שוין בדא אווקק גילן פון דקר‬ ‫י־אווק טיט ררילא הלגדקרט מקנששין‬
‫ווקלט קימט אוג אללן' באזזנדקד חדר‬ ‫אז‪ :‬וויא קם אלז נלקופקן צו' פנתה‬
‫מקל אין אללן אלבקד קגט‪ 5‬קדין אלק‬ ‫ד‪.‬אט ד קי רבל אלהם פבפד ניווקזלן‬
‫סודות וואם אין האב מקבל גיווקזין‬ ‫‪8‬ז קד 'זאל דאווינקן פנחה האט ■קר‬
‫פון גלללגק רבים איז קר סלט טיר‬ ‫נידאוולנם אונ ג אן ' מנחה האט דקר■‬
‫נלגאגגלן או‪ :‬אללן באזונדקי חדר אזנ‬ ‫י נ י אלהש ניזאגט בקלזקר רב נקמט‬
‫קר האט טלר אגפלקקט גו־ויפק סודות‬ ‫אילן אילקרק מקנטשלן'אונינללט דאווינקן‬
‫ע״כ וולל אין זללא אללן אלבקר‬ ‫או‪ :‬דקם אנדקרלן בית המדרש אררן‬
‫קנטפקרלן האט קי־ מין אוין גינוטקן‬ ‫ה^ט 'זלן דקר בקלזקר רב נלמאכט‬
‫אונ אללן באזונדקר חדר אוג קר האט‬ ‫נלללן וויא קהד' הקריט נלט האט איהש‬
‫זייא מיר אנפלקקט אויף דקר ז אן‬ ‫דקר ר‪ 3‬י נלזאנט נ אן אמאהל או‪ :‬קר‬
‫בקט אלן דין אז דיא זאלסט טון‬ ‫תאט זין מיטקר ' ניפאכט וולא קר‬
‫נלשט בקטין אז אלן זאל זליא דיר‬ ‫תקרט • נלשט האט קר איחס נלזאגט‪.‬‬
‫אנפלקקלן בקווללל אלן ווקל דיר גישט‬ ‫דאם דרלטק מאהל האט קר זלן ווללטקר‬
‫א‪:‬פלקקלן דיא סודות ‪ .‬אזג ו־ןפ‬ ‫ניפאכט נלןון'קר חקרט נישט ה‪'8‬ט‬
‫אללנלנלם יאר וואם דקר רבי ר׳ נפתלי‬ ‫קר איהם ש‪1‬ין מללן גישט נלז^גט‬
‫פון ראפעיץ האט דיא סודות אנפלקקט‬ ‫אוב דקר רבי האט אלללן נלדאווינט‬
‫צו דקש בקלזקר רב אלז קר נ»טר‬ ‫פאר רקם קמזר אוג מילן פאטקר דקר‬
‫נ־מארין !‬ ‫בקלזקר רג ה^ט טלר ניזאגט מלון‬
‫‪-------------‬‬
‫ז‪3,‬ז‬ ‫אהל נפתלי‬
‫ןאןז א>וי;ךעךלינע מע׳|ה פןן ן־עם ^ןי׳ן ד נפתלי פוין ר^שיץ זצ״ל ‪:‬‬
‫פארבארנין פון איהם האט עד איהם‬ ‫איין מאהל ד»ט ד^ר דכי ר׳ נפתלי‬
‫גוזאגט אור תדטט אז ולא בעלי‬ ‫פו’ן ר^פשיץ אב גיר^נם חצות‬ ‫״‬
‫בתום וויסון נושט פון םי_ין גרויסקדט‬ ‫אזג דזןם בית המדרש או‪-‬נ ןןר ה^ט‬
‫ווען זדא זאלון וווסען ווארטין ידא‬ ‫פארג^]םין צו פאר שליפון דוא טור‬
‫זיך נושט ניקרינט טיט טיר ’ האט דער‬ ‫איז ארדן גיקוטען אדן בעל הבית‬
‫בעל הבית גימדנט אז ער רימט זיך‬ ‫האט ןןר זיך באלר אויף ניהויבון פון‬
‫טיט זדן נרויסקדט איז ער ארוי®‬ ‫ר^ר זןרר כרי ר‪7‬ןר בעל ר״בית זאל‬
‫אימם‬ ‫עי האט‬ ‫נינאננין אוב‬ ‫נישט״וווסען אז ;ןר ר‪/‬ןכט אב חצות‬
‫גישענר ;‬ ‫אוג בזןוויול ןר האט זוך גוווא״ט‬
‫^אך אווי^דערלינע סע^ה פון רעם ןןבי'ן ר׳ ^פתליפון ^א‪5‬ןקי׳ן זצ׳י*‪:‬‬

‫אנפלעקט רעם סור האט איר‪.‬ם דיא‬ ‫ד ע ר קאמינקער רב איז ניוועזין ארן‬
‫רביצין ניפרעגט אויב ער האם ניד״ערט‬ ‫״ תלמיד ברא רעם צריק ד׳ נפתלי‬
‫אדי אדן סוד פון זדן רבי׳ן פון‬ ‫פון ראפשיץ אונ 'נאך זדן רבונם‬
‫ראפשיץ האט ער אידר גיענטפערט‬ ‫פטירה איז ער ניפאיין צו דעס צדיק‬
‫אז ער איז א טאהל ניוועזין ערב‬ ‫ר' שלום פון בעלז אדן מאל האט‬
‫פסח אוג ראפשיין אוג ער י מיט זרן‬ ‫דער צריק פון בעלז נוזאנט *צו אים‬
‫חכר ר׳ חיים פון צאגז זענין גיוועזק‬ ‫אז ער וועט אים אנמלזןקין ארן סוד‬
‫אוג קעך אוג זדא האבין אהן גיברירא‬ ‫וואפ ער האט זיך אהןיניברדט אויף‬
‫אויף פסח איז אידן* ניקומען צי ז״א‬ ‫דעם טאג פון זרן פטידה אזג עד‬
‫א;נ קעך אררן דעד רבי ר׳ נפתלי אא‬ ‫האט איהם דעם סוד אנפלעקט אוג‬
‫ער האט זרא ארן גיראטט דעם סור ‪:‬‬ ‫נאך רעם וואס ער האט איהם‬
‫^אך אווינדעהלינע ם§י|ה פון ךעם ך^י׳ן ‪ n‬נפתלי פון ראפשיין זצ״ל ‪:‬‬
‫זרן האנד אז מען זאל אזץו הערין‬ ‫ד ע ך רב פון אילינוב איז ניוועזין‬
‫צו טאנצין אונ ער איז א בוסיל‬ ‫רעם ראפשיצערם א תלמיד איין‬
‫נעשטאנון אונ ניקלערם אוג ער האט‬ ‫מאל אוג שסחת תורה האבין דיא‬
‫ניזאגט א‪ 1‬יב ארן זעלנער פאלט אונ‬ ‫חסידים פון רעם דאפשיצער ניטאנצט‬
‫דער מלחמה דארפון׳דען דיא רעשט‬ ‫אויף זרן הויף אונ דער רבי איז‬
‫זעלנער שוין אנטלויפין נר;ן דן«‬ ‫נעשטאנין אונ שטוב אונ ער האט‬
‫מלחמה דארף זוך ‪8‬ירין וורטער אמ‬ ‫ארוים ניקיקט דורך רעם פענצטער‬
‫ער האם גיהרסין וורטער טאגצין‬ ‫פליצלוננ האט דעד דבי גיטאבט מיט‬
‫׳ דעד‬
‫רב »ן !«ןלינז‪3‬‬ ‫ז;ץ תלמוד‬ ‫נןזו^ר גלוואדון‬ ‫איז‬ ‫דןר‬
‫זללה׳ה זי״ע ועכי׳א ‪:‬‬ ‫‪8‬ז א« רןר רגע אי» נפטר גוווארין‬
‫עון ךבין ד ‪34‬תלי »ן ר^שיץ מ־״ל ;‬ ‫מ ך ^■ויגךעו־ליכע‬

‫פאר וואם קר איז שוין ניווארלן ר‪ 3‬י‬ ‫ךןנ ף ר‪ 3‬י ר׳ נפתלי פזן ראפעיץאיז‬
‫קר וואלט ' באדארפין ווארטיין ברז‬ ‫ש&זןנדיג ‪3‬ייז ניוועזון אויף רעם‬ ‫*‬
‫קר ווקט אלט ווקרין וואלט קר דאן־■‬ ‫צדיק ר׳ צבי אוויוק פזן דיגוב זצ׳ל‬
‫גילקבט נאןי פלנעף אונ צוואנציג יאהר‬ ‫מאל האס קי גןזאנט פאר וואם‬
‫אוג אז דקר צדיק ר׳ צבי א!דזיק פון‬ ‫קר א‪.‬ת ‪ t ; 3‬אויף אורע בקווויל קר‬
‫די«ב איז נפטר ניווארון האבין' דלא‬ ‫ווא& נוהקרס א״ן ‪ 3‬רמ אויף דקס‬
‫תסלדלם אלכקר נלרקפונט האכון ז?לא‬ ‫מיפמקל אז דקר צדוק ר׳ צבי איוזיק‬
‫ניפלנקן אז קר איז גלווקזרן רבי פינקף‬ ‫פזן דינזב זאל זין רבי פינקף אזב‬
‫’‬ ‫׳ אוג צוואנצלג יאהר ;‬ ‫בויז «»־יף אידצ‪£‬‬ ‫זמזאגצוג יאר אלז‬
‫ר־אפשיץ זצ״ל ‪t‬‬ ‫<י‪ !.‬ינדערליכע טעשהפון רלני׳ן ר' נ ^ ל פון‬

‫אלז גוללו גלשט דא נאר רדיצקן‬ ‫ד עך רבי ר' נפתלי פון ראפשלץ אלז‬
‫בינטללןז אזוי האבלן זללא זיך נלשפארט‬ ‫אללן סאל נקשטאנלן אום פרב‬ ‫״י‬
‫א לא‪:‬נק צללט דקר נאך ה§ט קר‬ ‫» ‪ ai‬כפור אוב מארק אונ קר ר‪.‬אט‬
‫נלזאנט רבש׳ק איך'יולל אונ זיא וויל‬ ‫גיזואלט קויפלן ‪ 3‬י א אלון ברלסטלן‬
‫טאהן‬ ‫קקן אלך‬ ‫‪:‬לשט וואס‬ ‫רקטלןי אונ קר האם אלהר נלוואלט‬
‫איז קר גינאננלן אונ שוהל אר^ן‬ ‫איין מאכלן אללן בלנטקל רקטלך ”זיא‬
‫אזנ זז^ט אהן נלהויבלן זאנלל כ ר‬ ‫נלזאגט אז זיא ד‪.‬אט י פקרצלן‬
‫כינטליןי ” או; קר האט גיזאגט אז קם‬
‫^יינ ‪1‬עלל'?ע מקעה פון דעם ךגני־׳ן ר׳ נפתלי פון ראפשיץ ‪i rvT‬‬
‫איין מאהל אלז ניקוטקן אללן פרויא דער צדלק גלזאגט דיזק ‪,‬־וקרטיקר !‬
‫״ ’ פאר רקס צדלק פזן ראפשלץ אלך הא‪ 3‬אפילו’ פ!זנט צו זאגלן •אר‬
‫א> זלא האט ' נלהאלטלן איהר קלנד איך מלז זאנלן ראם קלנד אלז !‪:‬לשט‬
‫אזיף דקר האנד אוג זיא האט נלווללנט אוים גקלללזט נלווארלן האט דלא פרויא‬
‫פאר אלהם אז איהר קינד אלז שלאף מודה גיווקזין אז קם אלז טאקל נלשט‬
‫אויף דקר שלאפקללט אבצקס־ינג האט אויס נלל;זט ניווארלן אוג דלא הסידיס‬
‫האבי‪:‬‬
‫ח ‪li‬‬ ‫אהל נפתלי‬
‫האט‬ ‫אז ד;ןר חני‬ ‫פארשטאנון‬ ‫זזאבין זלא ניפ^ג ® *ין וו‪<5‬גין זיא‬
‫זי׳צ‬ ‫טיט רוח ' הקודש‬ ‫גןז׳^הן‬ ‫אח האט זיא גיז ^גט אז ז‪.‬יא וואונט‬
‫וזגבי׳א ;‬ ‫^ ר צוג מול פון ראפשיץ ד^פלן זי א‬
‫נאןי אווינדערלי‪ 5‬ע מ?שה פון דעם ךבי׳ן ר׳ נ ^ לי פון ראפ ז‪15‬יץ זצ״ל‬
‫<{יין ם^ל איז גווו^זון ד^ר גאון צו דןר ערר אוג ןר איז פאר חלישת‬
‫״ * וואם זןר האט סחבר 'גיוועזין ניווארין אוג דןר רבי אלז דאמאלפ‬
‫דאם ספר רביד ''הזהב אויף סוכות גלשטאנלן בללא' דןם עמוד אוג ’זללן‬
‫או‪ :‬ראפשיץ אוג דןר גא‪ 1‬ן האט פנלם אלז גיווןולן צו מזרח זללט א?נ‬
‫דאמאלם גיהאט א״ן מכה אויף זרן דןר רגע וואט רןר גאון האט ^חן‬
‫&ים איז ןר ניז^סון לעבין ‪ o p‬אויבון גיהויבלן צו חללשין האט ד ער רבי‬
‫ב^וווול ן ר האט מורא ניהאט ט^מןןר באלד דער פלהלט אוג’ ער אלז צו‬
‫וון® מזןן אוהם שטופין אום הושענה נלנאנגלן צו אלהם אוג ער האט אלד»‬
‫רבה איז גישטאגלן לןבין איהם אלון גלזאגט ישראל בער לעב 'עם טל®‬
‫חסיד אוג אז ן ר ה^ט אוים גיקלאפט דיר’ זעכער ווללא קום זשע ארללן מל®‬
‫דיא ה‪ 1‬שענה ‪.‬האט ן ר אום נןרין מיר אוג שטוב ארללן וועסט דלא דיר‬
‫נלטיאפלן רןם גאון אלון קלאט אוג אונטער לענלן הלון הארץ מלט ‪8‬‬
‫זללן פים ארללן אלז רןר גאון נ פאלל; בלסלל בראגפלן אוג אללן קלבעל ‪i‬‬
‫פון ן־עם ^בי׳ן ר׳ נפתל; פון רא^שיץ זצ׳ל ‪:‬‬ ‫ןאך אוויו;‪.‬ךעלליכע‬
‫גיקלעפט באנאנד ארן מאל איז דיא‬ ‫רביר הזהב‬ ‫הער‬ ‫ד ע ך גא‪1‬ן‬
‫צוורא חבירים ארן נלגאנגין’ ארן שנא®‬ ‫ווען ער ר‪,‬ןןמ' נאןו גינעסין קעסט‬ ‫׳י‬
‫אוג זרעדעהערצער ארנים אויף דעם‬ ‫בילא זללן' שווער הוןט ער גיהאט אללן‬
‫אנדערין אונ זרא ה^בין נישט גיוויסט‬ ‫זבר דער חבר' ה^ם אויןו דאמאלם‬
‫§אר האס דאם אלז*אונ אז דער רבי‬ ‫‪:‬לגעסלן' קעסט אוג דיא צווילא תבירים‬
‫האט גיטלללט דיא קירני חלות האט‬ ‫ה^בין זיך שטארק ליב ויהאם אללנער‬
‫ער גינומען צוויא קלרני חלהז וו^ם‬ ‫דעם אנדערין אוג זדא זענין שטענדיג‬
‫זרא זעגין גיוועזין באהעפט אוג ער‬ ‫גיפאדין באנאנד קללן ראפשיץ אוג זרא‬
‫האט זרא צינומין אוג האט גינעביין‬ ‫זענין שטענדיג ניזעסין ברא דעם רביגם‬
‫דעם ארן חלה אוג דע= אין חיהיאוג‬ ‫טיש באגאנד אוג דער רבי פון ראפ׳םיץ‬
‫נאך רעם טיש זענץ ירא אהרם‬ ‫פלעגט טרלען קלרני חלות ‪ 3‬רא דעם‬
‫גלגאנגין אוג זרא האכין ארן גייהויבין‬ ‫טיש אוג צו' דיא צוורא חברים האט‬
‫צו קלערין אוג רעם אוג זי א הא»ץ‬ ‫עך שטענדיג גינעבין צוורא קלליני‬
‫ניזאנט' ארנער צו' רעם אנדערין׳ ווא®‬ ‫חלות וואם זי א זעגץ ניוועזין צז‬
‫אהל נפתלי‬ ‫»‪1‬‬
‫גיקייגץ טללן וויא פדי^ר אזנ ‪a p‬‬ ‫ד‪.‬ז\ט ד^ד ר ‪3‬י אינן ד‪?,‬נפ ניט^ן וו^ם‬
‫איו ניוו^וין פרללטאג צו נאנ‪.‬ט אוג‬ ‫ה^ט » נןמין דיא חלות אמ ה^ט‬
‫ש ‪ 3‬ת ‪3‬ללא טאג ןוז וללא >ןנין ניזוןסץ‬ ‫אזנו נינןבין ד^ם איו ון‪ 5‬ןר דורך‬
‫‪3‬ללא דןם טיש ה^ט ן ר וללא שוץ‬ ‫‪ n p‬שנאה מן(‪1‬ם סיר האבין א;ינןר‬
‫גיגי^בין צווללא קלללני הל‪ 1‬ת וק^ם וללא‬ ‫אויף ‪ » a p‬ה טין ‪ .‬האכין ומא זיך‬
‫ו^נין ניווןזין ‪* a S p »3‬ווי‘ לויא‬ ‫פא ^ ט ץ אונ זילא האבין נישיקט‬
‫&ןר דאם^לם ה§‪ 3‬ץ וללא גי ^ הן‬ ‫ג^ך בר^נפין אמ וילא האכין ניפרינקץ‬
‫אז ?ר ו^רט ‪8‬לץ מיס ולין רמת ד‪.‬כךר»‬ ‫להייפ א» וללא ה^‪ 31‬ץ ויך ליבןר‬
‫זצ׳ל‪:‬‬ ‫פון ךעט לו^י׳ן ר• נ ^ ל י פ ח‬ ‫ןאןד אוו^ךוןךליכע‬

‫האט ויך ‪8‬רום נינארטילט דיא‬ ‫ךן^־ ר ‪3‬י ר׳ אליטלך ‪6‬ון ליז^נסק‬
‫ערשטי טאל איו דאם חדר ניווארין‬ ‫האם ויך נוגע גמוןוין ןר האט‬ ‫י‬
‫‪6‬ול טיט לעבטיקללט אוג או ער דא®‬ ‫נ ‪ r‬אווינט ^ רי ב אוג א;ן ‪ 3‬א מנ ר| ר‬
‫זיך אדום גיגארטללט דאט ■?!!נדערי‬ ‫חרר אוב דןר ר‪3‬י ר־ נפתלי פון‬
‫טאל איו נ!^ך מללן לעכטיגע■ ניויארין‬ ‫ראפשיץ איו ניווןוץ ז״־ן תלמוד‬
‫ד‪|,‬פ רעד רבי■ ד' נפתלי שויץ נ־ש®‬ ‫אז‪ 5‬־^ר ר<ןןט שט^נדיג ניוו^לט וןד‪.‬ן‬
‫ניקענט ארים האלטין אוג ה^נו אהן‬ ‫וויא אווי ז;ן ר‪3‬י דאוויגט מעריב‬
‫ניהויבין צו חלישין אוג עד ‪ -‬א *‬ ‫אללן מאל ד^ט ן ר ויך ןןרללין נינאגבית‬
‫שטארק נישרינין איו צו נינאננץ‬ ‫«זנ רעב חדד ארללן אזנ ^ר ר‪,‬ןןט‬
‫דער רבי צו אידע אוג ער ז‪»^.‬‬ ‫זי־ באהאיפץ אינטזןר ד^ס ‪?3‬ןט‬
‫אידע נ‪-‬ו^נט ף נפתלי דיא ביסט‬ ‫אונ ודא זן‪ 0‬איו ניקוטין צו מעריב‬
‫‪ p‬נליא עוין ארויס אא אויב דיא‬ ‫איז ד^ד דבי ר׳ ^ליסלך ארללן‬
‫וועסט רא זללן ווען איך וועל פלד‬ ‫ניקומ^ן אונ רעם חדר ארלון אונ‬
‫^ ז ס נארטלין ‪ o p‬דריטע ם§ד‬ ‫עך■ האם פארשל§םין דיא טוהר אונ‬
‫מעט ריר דילן נשטה אוים י נר‪ .‬ן פון‬ ‫ה^ט ויך ניגיטןן דיא נארטיל ויך‬
‫נרויס ליכטיקללס ;‬ ‫^־זם « נ^רטיין אוג ‪ 8‬ווי וויא ?הר‬
‫זצ״׳י* ‪1‬‬ ‫^אןד אררי^^־ערלי^ע טעע‪1‬ה פון ^עם ־>דק ר׳ נ ^לן פון רז^עי ‪f‬‬
‫ןן‪ 7‬ןן רער ערשטער נאפ^לי^ן האט ‪ | ’3 p‬תפלה גיטןןן אז רוסין ז«ןל‬
‫׳’ ’ מלחטה ניהאלטין טיט רוסין האט אללן נעטין דיא טלדזטה אונ רעד רבי‬
‫‪ n p‬רבי ר* טעגרלי פון ריסנוב הפלה ר׳ נפתלי ה^ט נ^ך דאטאלם נינעטין‬
‫גיטאן אז נאפאליאן ו^ל אללן נעטין קעסט בר־א זללן שוועד אוג דוקלא‬
‫דיא מלחמה ^כער דער מניד פון אוב ער ה^ט אויך תפלח ניטאן או‬
‫^ןזניץ א א ‪ n p‬רבי ‪ 6‬ון לובלין רוסין וןןל אללן נעמין איו עד גיפזןרין‬
‫קייז‬
‫‪7‬נ‬ ‫ט‬ ‫אהל נפתלי‬
‫אלז ן ר נלפארין קרן קאינלץ צו ‪n p‬‬ ‫איז ניקוםןן צז‬ ‫קיין רומינוב »ונ‬
‫אלהס‬ ‫סגלר אז רזןר מניר זאל‬ ‫ר׳ טןנ רי ^ן אום ןרב פשח א‪ 1‬נ דזןר‬
‫באשיצלן אז ר׳ מזןנרלי זאל אלוט‬ ‫רבי ר׳ מענילי איז דןןמאלם נ^שט‪$‬ןנין‬
‫גלשט קאנין מענלש זרן אוב ‪ ^ 1‬ר טנלר‬ ‫אוג האט ד^ר לא‪.‬גט דיא טצות אזג‬
‫פלי^נט שט^נדיג ללגין אוג ארן‬ ‫אויבין א יי ן אוב אלןן מאל האט‬
‫בזןוולל ןר איז נלוו^זין אלן שלא&^ר‬ ‫ניזאגט נאןי פינק! הונרןרט ריפישן‬
‫מז^נטש אוב ווןןן ר^ר רבי ר נפתלי‬ ‫זאלין פנ«דין אוג דןןי מלחמת ב^וידל‬
‫איז נלקום^ן איז פונקט ד^ר מניר‬ ‫א« רזןם טאג איז ניווןזין אין נרויסץ‬
‫נלווןוין אוב טקוה האט זין ר^ר רבי‬ ‫מלחמה אוני^ם איז אזוי ניוו;ןזין אוג‬
‫ר׳ נפתלי ארלן נלללנט אונ רןם‬ ‫האט ניזאנט‬ ‫דןר מלחמה אזוי וויא‬
‫סנידס בזןט ארלן ‪ .‬אונ אז ^ ר מניר‬ ‫פללצלינג איז ארי; גיקזמ^ן ר^ר רבי‬
‫אלז גלקומזןן פון ד^ר סקור‪ ,‬אוג ■ןד‬ ‫ר׳ נפתלי אוג זןר האט איהם נלזאנט רבי‬
‫האט נלוואלט זין אבלסלל ללנלן ד׳א»‬ ‫נאפאליאן איז ראך אלן טמא א«‬
‫אל הם ר;ןר רבי ר׳ נפתלי גלזאגט אז‬ ‫אין טמא וו^רט ראן נרחה אויף‬
‫ןר ווןט אלהם נלשט לאזלן ז!ף ללנרו‬ ‫פסח שני אלג זןר אלז באלר אנטלאפין‬
‫צלטלן ^ר וו^ט אלוש צו זאנלן אז‬ ‫אר‪1‬ים האט ר^ר רבי ר׳ מינרלי איהם‬
‫ןר וו^ט באשלצ^ן אויף איהם‬ ‫גיהלסין חאפלן אב^ר זלא ד״אבין איהם‬
‫פאר ר׳ מזןנדלין האט אלוש ^ ר‬ ‫שוין גלשט גלטלנ?ן ^וו ל ל ןר אין‬
‫טגלד צו נלזאגט אלז ן ר דאמיס‬ ‫באדר אווז^ק גלפארלן אויף זלן וואנין‬
‫דןם‬ ‫חןרשט ארוים נלנאננלן פון‬ ‫יואם ן ר האט זיך אהן ניבררט קרן‬
‫בן ט ;‬ ‫דיקלא מ זין שווןר ‪ mm .‬נ אן פסח‬
‫«ן ךעם ך?‪:‬יץ ר׳ ^?תלי )«ן רא^עיץ זצ״ל‪:‬‬ ‫^ןו אווינדעכליכע‬
‫ך ע ף נביר ר׳ משד‪ ,‬פאלאנטשןר סיס זלא ניזאנט ן‪ 0‬אלז טיר זלןר ;)‪ 1‬שאד‬
‫זלן זור‪,‬ן ר׳ מ^נדיל ז?נלן ארן וואס אלן האב דורן א לן אויף נו ‪ p‬רט‬ ‫’‬
‫פאל ארלן נלקוממ^ן צו ד^ס רבי׳ן צו רלדין סלט דזןם רבי׳ן כזןוולי‬
‫ר׳ ^נר^לל פון רלמיגוב האבלן זי א אין האב אלוש נלוואלט ‪ 6‬ר;ןנלן'וואט‬
‫ווזןט זלן אוג &יפצינ יאר ארוס‬ ‫דארטין גיטרא&לן ‪ D p‬רבי׳ן^ר׳ נפתלי‬
‫פון ראפשלץאוג אזוי וויא זלא ז^נין אוג רי^ר רבל ר׳ ^נ רי ל האט גיזיאג)׳‪ :‬אוף‬
‫ארלן גלקומ^ן האט ‪p‬ר ראפ שי^ר זלן ^לטןןד אז פלפצלג יאר נ אן ‪c p‬‬
‫אויף גי ‪p‬רט ‪6‬ון זלן רלדין אוג אז אלז גלוו^זלן דיא מלהמד‪ ,‬פון ‪c p‬‬
‫אנדןרלן נאפאליאן ‪:‬‬ ‫>לא זןנין ארויס נינאננין האפ ?י‬
‫גאל אווינדערליכע‪ ,‬מעשת פון ל‪3‬י'ן ר' נפתלי פו; ךאפ־&־ץ מי׳ל ;‬
‫איויף נולדגט זרן סידור אויף איהם‬ ‫ך ע ך רב• ר׳ נפתלי איי אמן טאל‬
‫אוב ער האט ניזאגט על חטא‬ ‫גיוועזין ברא זמן רבי׳ן אום יום‬ ‫’‬
‫נאןד דער 'שמונה ’ עשרה האס ‪1f‬‬ ‫נפור אוג ער א!־ז נעשטאנון שמונה‬
‫ניזאגט צו רעם מענטש דיא י האסם‬ ‫עשרה אמן ניבוינלן אן• נישטאנין‬
‫גוזלנדינט אוני דיא ’ זאגסט אוייף מ ר ;‬ ‫אונטער איהם אמן מענטש אונ האט‬
‫זצ״ל ‪:‬‬ ‫נאך אוויגדעךליפע מעשה פון דעם רפין ר׳ נפתלי פון‬
‫כפור אוג זמנע וומסע פללדעילן איג‬ ‫ך ע ף רבי ר׳ נפתלי פון ראפשיץ‬
‫יום כפור במאי נאכט ’ האט עיר א“״־•‬ ‫אלז אמן מאל אום ערב יום‬ ‫י’’‬
‫גלראוולנט פאר דעט עמוד אוינ דורך‬ ‫כפור גלזעסלן אונ שטארק גלוומנט אלז‬
‫דער היטץ אלז צו נאננלן דער ציקער‬ ‫ארמן נינאנגלן זמן זוהן צו אלהם אונ‬
‫אוב עם אלז נלווארלן אמן פלעק אויף‬ ‫ער ה§מ איהם נלפרענט פאר וואם‬
‫זמנעיפללדערלן אונ דער פרליא האט‬ ‫ער וומנט אזוי האט• ער אלהם ניענטפערט‬
‫עד דערזעהין דע□ פלע־ אוין! זלל’נע‬ ‫»מן קינד איך ’ שעס סלןר לללער פ אי‬
‫פללדעילן' האטי ער נלטמנט אז ע>פ‬ ‫נאט ארמן צו נמן' דאוולנען כעוומל‬
‫האט 'אלה□ גלטראפלן אמן סקויה ר׳ל‬ ‫אין האב אלע יאר צו גלזאנט דעם‬
‫האט ער נלזאנט צו זמן ;וד׳ן איך‬ ‫אללבערשטלן אז אונ דלא ימים נוראים‬
‫חאב מיך פארזיכערט אויף דלר זעה‬ ‫וועל אלך שוין תשובה מאן אונ צום‬
‫וואם עם האט 'מלך ניטיאפן־ן אמ‬ ‫סוף האב אלך נלשט תשובה גלטאן‬
‫ער האט א נאגצלן טאנ ^מטארק נלווללנט‬ ‫האט אלהב זמן זוהן נלענטפערט‘ איך‬
‫בל•‪ .‬לער נאנצער 'עולם ‪-‬אבין אויך‬ ‫זא’נ דיר צו אז דלא וועסט שוין דעם‬
‫גיוומנט אונ זמא האבלן אלע תשובה‬ ‫ת־ם כפור תשובה טאן האט ער איהם‬
‫גיטאן אונ מוצאי •ום בסורי האם ער‬ ‫ניענטפערט אז דיא זאגסט מיר צו‬
‫ניזל‪ 5‬ט רעם צלקער אונ זמנל‪'.‬פלידערלן‬ ‫נללב איך דיר אוג ער ’ איז נלנאננלן‬
‫אונ ע ר' ה ^ ט ’אלהם נלשט נלפונען‬ ‫סלט אלהם צו דעם' טלש ער זאל‬
‫האט ער הערשט פארשט־אנלן אז עיר‬ ‫עסלן דלא סעודה המפסקת אונ נאך‬
‫ה^ט זלך 'אום זוסט חושד ניוועזילן‬ ‫דער סעודה האט ער נלטרלנקלן וואםער‬
‫בעוומל דער פלעק אלז גלוועזלן סון‬ ‫פלט צלקער אוג ער'האט זיך באהאלטלן‬
‫י‬ ‫דעס צלקער‪:‬‬ ‫אללן ׳מטליקלל צ'לקער אויף מוצאי יום‬
‫ראפשיץ ‪1‬צ״ל ‪:‬‬ ‫נפתלי פון‬ ‫אווינד ע רליכע מע שה פון ד ע ם‪ .‬ף ‪3‬י׳ן ר'‬ ‫אך‬
‫איין מא^“ האט דער רבי ר׳ נפתלי רבי׳ן ר׳ יודא צבי סון ראדזל' א‪ 1‬נ‬
‫סון רוןפשיץ נלזאנט צו רעם עפללכע י^ןד ‪8‬רום וועבט דלו! »מן‬
‫אילן‬
‫®‪1‬‬ ‫אהל נפתלי‬
‫א« דלא וו^סט ב^נטשלן [־־לא מדלן‬ ‫אללן רבי אונ דלא וו;ןםט ב^נטשין‬
‫ב^ט אלך דלך אז' דלא זאיסט אהן‬ ‫דלא יודלן ע׳ב בזןט אלך דלןי ‪{5‬ז דלא‬
‫הללבלן בללא מלר האב אלך נלשט נלוואלט‬ ‫זאדסט אהן הללבלן בללא מלר אזג‬
‫אזג אלך האב נ^^ך הללנט חרטה אויף‬ ‫דלא זאלסט מלך ב^נטשלן צזם ^רשטלן‬
‫‪ c p‬זזןה זש^ דלא אויך אז דן־א זאלסם‬ ‫נלשט ניוואלט אלהם ב^נטשלן‬ ‫ד^ט‬
‫נישם חרטה האבלן האט חןר צדיק‬ ‫האט איהם ד^ר ראפשלצ^ר גלזאנס‬
‫‪6‬ןן ראדזל ארויף נילללנט ז;!נן ה ק ד‬ ‫מ ק אלך בלן נילווזןזלן בללא י^ס צדלק‬
‫אויף זללן קאפף אז‪-‬נ ד‪.‬א» איהס‬ ‫«?ן ברדיטשוב האע ‪ ny‬סלר א‪1‬יך‬
‫ניב ק ט ש ט ; ’‬ ‫•לזאנט דלא וו^סט’ אט^הל זללן ארבי‬
‫^‪.‬יי ל מ ‪:‬‬ ‫ר׳ נ‪/^.‬לי‬ ‫גאך אווינרעךליכע גזעשה ה־אם דער ‪3‬־‪3‬י‬
‫‪m‬‬ ‫רבי׳ם ‪ op‬רבי׳ן ‪6‬ון לובלין‬ ‫ךןן ך רבי ר' בונם פון פרשיסחא‬
‫‪ nr op‬הקד‪1‬ש בקוללל דיא נטרא‬ ‫האט אללן מאל גיזאגם צו דזןם‬ ‫׳‬
‫זאנט אז הזק ‪8‬ארטרללבט אלין תלסוד‬ ‫רבי׳ן ר' מנחם נזזןנדיל ‪£‬ון קאצק‬
‫דארף מ^ן מיט איהם פארטרולבק זללן‬ ‫אויב מזןן ווןט מיך הללסין נללן אונ‬
‫רבי׳ן ‪ .‬האט זיך צוא איהנז ןןן ניר&ין‬ ‫דזןס ניהנס י ארללן וואם זאל איך‬
‫ר^ר רבי פון קאצק אוב ׳ןר האט‬ ‫דאמאלם טאן ן האט ק איהם נאר‬
‫איהם אזוי גיזאגט אללך איז ראם נישט‬ ‫וישט גיקט‪;-:‬ןרם האט' ד;ןר רבי ר׳‬
‫קילן נפקא מינה אב^ר סיר ‪B| cyfl‬‬ ‫‪3‬זגס ד^ד נאך אלללן גיזאגם איך‬
‫צוא ניץ קו מק‪:‬‬ ‫מןל מיר ‪.‬הללםין טיט גזןיבין מללנן‬
‫ד נ‪|).‬דןלי האט ^יציילמ ‪:‬‬ ‫^אך אווינדערליכע ט^שה רואם דער ‪.‬ך ‪3‬י‬
‫איך האב דאסאלש גיזאנט בליא דעט‬ ‫ך עף רבי פון לובלין האט דזןר צדלם‬
‫טיש אוג ער האט מיר ניזאגט דיא‬ ‫הללנט האט מען ניבראצט צום‬ ‫'י‬
‫ו^רה אונ דיא מעשה איז אזוי ניוזעזץ‬ ‫דין אללן כעל לעבירה אוג מען האט‬
‫ער איז ניוועזין ארן כעל עוללה איז‬ ‫איהם גיפרענט אפשר האסט דיא אללן‬
‫ער ניפארין קרן לובלין טיט חסידים‬ ‫מענטש אז ער זאל אויף דיר לערנין‬
‫אונ שבת ברא שלוש סעודות איז ער‬ ‫א זכות האט ער גיזאגט אז דער‬
‫אביסיל אררן גינאננין אוג מרן בית‬ ‫רבי פון לובלין קען איהם האט מען‬
‫המדרש אררן אונ ער האט ניהערם מרן‬ ‫מיך גיפרעגט האב איך ניזאנט אז‬
‫תורה וואם איך האב גיזאנט האב אין‬ ‫איך קען איהס ניישט האט ער ניזאגט‬
‫איהם נימיזם ארן טובה טוהן דארטץ ;‬ ‫אז ער 'נירענקט נאך היא תורה מאם‬
‫^אף ^־ויןךערליכין מע‪:‬׳ןה פון ‪'3p can‬׳] ר׳ ג «‪1‬לי ‪3‬וןך^>טיץ ומדל ן‬
‫‪y‬‬ ‫גיהויבין איבער צו ^ טין ה;^ט‬ ‫ר ‪3‬י ר׳ פןנדילן‬ ‫איין ס^ל האט‬
‫ןיןז נישט ניו^לט באבןטין!‬ ‫״ ’ נלזאנס צן ד^ם רבי׳ן ר׳ נפתלי דיון‬
‫ומרל איז איבן גיקוטןן אין פדויא‬ ‫פנים אלו אין גיע‪ 1‬טאלפ פון אין נבלה‬
‫מלט א;ין שלאף קלנד דו*ןפ ח ך דגי‬ ‫^פשר איז דא אללן של^בטער שוחט‬
‫צו איהם גלז^נם ‪ ny tn‬ז^ל ד^ס‬ ‫»?וא איף אוג שמאט האט" ?ר איחס‬
‫קינד ב^נטשלן ה§ט דןןר ר^פשלצןר‬ ‫עוחט איז ניט האם‬ ‫*ד׳ןנטפ^יט‬
‫ד^ט‬ ‫צו איהס נלואנט ד^ר ווןןם‬ ‫אלהם דער רבי ר׳ ס^נדיל^ וויטןר‬
‫אללן נלשטאלט ‪8‬ון אללן גבלה‬ ‫אין של^נט^ר‬ ‫גיזאגט ^‪.‬פשר איז‬
‫ד^ר רבי‬ ‫נישט ב^נטשלן האט‬ ‫‪ ohir‬אוג אין דארף ל?בין'א?וז|ר‬
‫ניואנס צו'איהס אז ’ רא‪i‬ס אלז אין‬ ‫שט<ןט האט ד?ר רבי ר' נפתלי אהן‬
‫פיקוח נפש ‪? 3‬וויל ןם ק’׳‪5‬ן ק?!ג?ר‬ ‫ניהויבין צו שריאין אונ זןר האם‬
‫נישט ה^לפלן ’ נ^ר אחוץ וו^ס איחר‬ ‫גיזאגט ברן איןז רןןן אין ערב ‪£‬אר‬
‫תןרשט ^ננ‪ 1‬קיגר‬ ‫ד ‪8‬םאלם' ד^ט‬ ‫דיא שוחטים פון דיא ד^רפ^ר ה§פ‬
‫גלב^נטשט ‪:‬‬ ‫איחס דןר רבי ר׳ ט^נדיי? ‪9‬הן‬
‫פון ‪3‬־‪ qj7‬ן־בי׳ן ר' נ^תלי פון ר־^^יץ זצ׳ל‪J‬‬ ‫^אף אוףידערליכע‬
‫האם ‪ y‬ניז^תן וולא דןר נןןנצוןר‬ ‫ד ע ר רבי פון לובילן הןום אללן ט^ל‬
‫רינט וללא אלון‬ ‫עולם לא‪ 5‬ט 'אוב‬ ‫נלואנט צו ד?ם רביץ ר׳ נפתלי‬ ‫’‬
‫פון דיא ‪ t p‬וו^נין ניל?‪ 3‬טן ר האט‬ ‫או איר וווןט נישט זאנלן אגאנץ‬
‫‪ y‬פארשטאנין אז דוןר ראפשיצןר‬ ‫יאר קללן גלללכווןרטיל ‪ 1‬ון ם איר זללן‬
‫האט נלזאנט אין נלילך'וו^ו־טלל האט‬ ‫**ווי וויא איך האט ד^ר רבי ד‬
‫‪ y‬אלדם גלרופין אוג ‪ y‬האט איהם‬ ‫־נפתלי נלז^נטצו אי־& ‪8‬ז אלהד ו‪ 1‬ן ט‬
‫ניואנס מלר האבלן דאןז '^לס״נלשסיסט‬ ‫נלשט ש טין אווי לאננ שטונה עשרה‬
‫אז דלא זאלפט נישט ז^לן קלין גל?ןי‬ ‫ןו^ל אלך נישט ז^נלן קין נלללנווןרטלי‬
‫ווקיטלל האט ‪ y‬אלחם גיענטו! ^־ט‬ ‫דער ‪.‬נאןד זע‪:‬לן וללא נינאננין ראוולנ^ן‬
‫אייך האב ראך אילך נ‪,‬חאגט אז איחד‬ ‫‪ m‬ד^ם בית המדרש א רין אוג וויא‬
‫ווןט שטללן לאנג דיא שמונה עשרה‬ ‫ן פ אלו ניקזמ^ן צו שטונה עשרה‬
‫וו^ל איך ואנין ב^ידלדל איך ^‪2‬‬ ‫איו ד^ר רבי לאנג נ^שטאנין אוג‬
‫נלשט מאם רזןר מלל צו מאהן‪ .‬וי׳ע ‪J pK‬‬ ‫אנוי וויא ן ר ה!עט ולך אוים נלרלקט‬
‫ןאןז אווינ‪,‬ךעךליכע ם‪^5‬־ז פון ך?יץ ר׳ ג ^יי »ן ך^«יץ מויי ‪:‬‬

‫אללן מאל <ץז עד ארויס גלנאגנין אמ‬ ‫ך‪ 7‬ן ר רבי ר׳ נפתלי פון ראפשיץ האט‬
‫ד^ס בית ‪.‬הכסא אררן וי?ן די אלי‬ ‫ליג נלהאט צו ואנין וו^רמלרןי‬ ‫י־‬
‫^יאילן‬
‫י א ‪21‬‬ ‫אהל נפתלי‬
‫רעם שליסול אונ ער האט ניזאנט‬ ‫גיווזןזין אונ לובלין בדא ‪ a p‬רבי׳ן‬
‫אז דערלבער נעטט ער זלןי* מלט העם‬ ‫*‪ nt‬זןר האט ‪£‬ארגןם‪.‬ין ‪ D p‬שליסיל‬
‫שללסלל כעוו״ל ער ה<‪,‬וט מורא‬ ‫«ין ידן קעסטיי וואם ער האט ד‪»5‬רוגלן‬
‫נלהאט ט^מער וועט' אלד& דער דבי‬ ‫גיהאט זדן געלד ‪ 8‬יז ער ב ‪8‬לר ‪8‬ר!!ן‬
‫י‬ ‫באגנבינען ‪:‬‬ ‫גיקומען אוג ער האט זיןי גינוטען‬
‫גאןז אווי^דערליכע כ;עשה פון ‪.‬ךבין ר׳‪.‬נןותלי פון ראפשיץ ז‪:‬י*ל ‪:‬‬
‫רבינ׳ם וועגלן האט ער אלהם אלע‬ ‫ד מ ך רבי ד נפתלי פון ר^פשלץ אלז‬
‫מאל נלענטפערט נללן בלז ׳■!ללא זענין‬ ‫׳' ’ גלוועזלן או‪ :‬לובללן אוג רעם טאג‬
‫צו נלקוטען 'צו רעם קבר פון ד׳עם‬ ‫זואם דער רבי אלז נפטר גלוואדלן אונ‬
‫צדלק ד׳ שבנא אוג דער אללזערנער‬ ‫האמאלם אלז גלווארלן אילן מחלוקת‬
‫קאב האם נלשט גלוויסט אז דארט‬ ‫צוולשלן דיא חמלדים אונ צוולשלן דלא‬
‫אלז ראם קבר פון רעם צריק האם‬ ‫זלןד‬ ‫מתנגדים וועגלן העד קרקע‬
‫איחס רער ראפשיצער‘ נלפו־עגט \ צו‬ ‫הער דבי ר׳' נפתלי גלמאכט אזוי וולא‬
‫זאל אלך דא^אום געמלן האט ער‬ ‫אילן מתנגד אוג עד ה^ט גלזאגט צוא‬
‫גיזאנט יאה’ הויןט רער ראפשילצער‬ ‫דיא מתננהים איןו האב גיט־זט פארלן‬
‫ןןר«ן גלהויבלן צו גראבלן דער ווליל‬ ‫צוא דעם רבי׳ן בעווילל איך ‪-‬אב‬
‫האט רעד רב רער אללזעדנער קאפ‬ ‫טורא גיהאט פאר דליא ‪n‬ם ‪T‬ים וואם‬
‫רער זעהן אויף רער מזובד‪ ,‬אז‬ ‫זייא זענין שקצים ‪ ,‬אונ אזוי וויא‬
‫דארטלן איז ראם קבר פון העם צדיק‬ ‫זייא ר^בין ניהערט אז ער איז איין‬
‫ר*’ שכנא הןזם’ ער נלזןןגם צוא רעם‬ ‫סתגנד האבין זילא איהם איים ניקליבין‬
‫ראפשלצער אז ער זאל א‪1‬יף הערץ‬ ‫אוג העם אללזערנים קאפ ‪ 1‬דא‪ 0‬איז‬
‫‪ h‬גרוןבלן בעווילל ער האט נישם‬ ‫^ ר רב פון לובלין! אז זללא זאלין‬
‫גיווןזלט אז דער רבי זאל ללנען לעבין‬ ‫אליס קלויבין אלין קרקע פון רעם‬
‫דעם צדיק ר׳ שכנא האט דער ראפשלצעד‬ ‫רביג׳ם ווענין אונ זללא זענין בללרע‬
‫נלשט נלוו^לט *‘יייו׳ י׳עמן איג‬ ‫נינאנגין אויף רעם בית הקברות אונ‬
‫ה^ם אהן נלהולכין גענער צו‬ ‫^ ר ראפשיצער האט זיך טיט גינומען‬
‫גראבין אוג ער האט גלז^גט אז‬ ‫^לן רירעל אוג ’ בי א יערער קבר‬
‫וועט זין ‪ low‬נפש זיון מעניץ‬ ‫ד^ט ער אלהם ניפרענט צו זאל אלך‬
‫■‬ ‫רעם ‪:‬‬ ‫אניס געטין אלין קבר פו; רעם‬
‫נאזל־ אווץדעךליבע מ^שה פון ני^י׳ן ד נ?תלי פו; ראפשיץ דצ׳ל ‪:‬‬
‫ד׳^ט ער נלשלקט טען זאל רזפין א®ע‬ ‫|)ןירד מאל אל ז רער רבי ר׳ נפתלי‬
‫בקלי בתים אוג אל ע קינדער פז‬ ‫“ י »ן*רןןפשלץ גלקוטעןקללןדענביץ‬
‫יזי‬
‫האט גימאכט סזנודה וו?ןט איהר נישם קענלן פעלז‬ ‫רןר שמאט אוג‬
‫א?ן גר‪1‬יםי פעורה אע ;ןר’ האט אלדן ‪ 2‬ניט זרן קענין איהם אוב'עד האט‬
‫ניטמלט דיא קינ ^ ר וורן אונ‪ /‬ר האט גלן‪:‬נט צו אילן קינר וזאם ע)‪ £‬האט‬
‫« נא^ צווללא‬ ‫ניזאגט דיא מלאכלם האבין נישט גיהללסיןשניאור אוג‬
‫ניק^נט מעוז פנים זדן קו^נין משה קינרער איהר זאלטהאם ’ נירןנקיז‬
‫אןז ארויף! גינאננין אונ אז רלאקינרער זענלן נרריס‬ ‫ר ‪3‬ינו וו^י‬
‫א‪1‬־ף דן ם היטעל ^ מין ריא חורה ניווארלן זענין זייא' גיווארלן ריא‬
‫‪?3‬וודל זדא ה^כין א מאל גיג;ןםין חשוב? לריט פון דער שטאס! אוג‬
‫פרא ירן ‪ pfit‬אברר‪,‬ב אבלנו■ ע״ה ?ם איז דאמאלס נלוו?זין ד?ם דבי‬
‫אנג איהר יאלם וויסען או ארנ^י־ פון ר' נפתלי׳ס אילן אלינלקלל דארטין‬
‫ס»ינ^ קינד^ר וו?ןט ירא זללן רב אוג רב אוג ?ר הזןט נלר״רפין ר׳ ראובן‬
‫הורוויץ ‪:‬‬ ‫דזרןי רןם וו^ס אלהר’ עסט פון שרן‬
‫ר׳ נפתלי פון ראפעיץ זצ׳ל ;‬ ‫®י?‬ ‫או ד ^ ־ לי כ ק‬

‫ך‪ *^5‬רבי ר׳ נפתלי ה^ט ניהאט ד?ר צריק ניפר?נט פון יראגון‬
‫’ אדן יי ק וו^ס ?ר איז נלוו?זין ‪2‬יםט דלא האט ?ר גיןנטפעדוז פזן‬
‫»רפי אונ ר?ר שט^ט דזיקוב ?ר ה^ט ראזווידאוו האט ׳ איהם ד?ר צריק‬
‫»יהדםין ר' אילעיר ארן מאל אום גלפי^נט וויא פלרטטו האט ■?ר איהס‬
‫חול הסוער ‘סוכות אלו צו איהם נל?גטפ?רט קרן רזיקוב צו ד?ם רביץ‬
‫גיפןןרין זרנם אחסיר ‪£‬ון ד?ר שטאט ר׳ ‘ אלי'?זר היןט ד?ר צדיק ניזיןנט ‪.‬‬
‫^)זוויראוו אונ ?ר אלז דודןי גלפארין לדז?ריל ז ?‪ %‬איז א נרוים?ר צדיק ‪.‬‬
‫דורן ד?ר שטאט פרלמלשלאן אח ?ר ‪?3‬זורל וו?ן אין קום ארויף אויף‬
‫«־רן נלגאננלן' צו רעם צרלק ר׳ ר?ם ‪-‬למעל טרעף איך איהם שט?נרינ‬
‫״ ראדטין זיצ?ן ‪:‬‬ ‫׳‬ ‫•איר׳יל פון פרינזישלאן' ד‪.‬זןט אירס‬
‫פון ראפעיץ זג״ל ‪:‬‬ ‫אווינרעךליכע מעשה פון דעס ^ן‪:‬ין ר׳‬
‫פ ע ן האט אמאל ניבדאנט פאר ד?מ אירן ניקומען ארן מענטש טיט ארן‬
‫’ רבי׳ן ר׳ נפתלי פון ראפשיץ ארן קויטיל אונ רעם קויטיל אי ז נעשטאגין‬
‫*»לה אדיף ארן עוף ’ האט ?ר אז ער זאל האבין ארן רפואה ®ן‬
‫ניפפקנת אז עם איז כשר האביין דער או‪ ’ :‬יעי שלאפקרט ד^ט !זיהס‬
‫זרנע תלמידים זיך נישפארט ^טיט רער צדיק ניזאגט עם איז הערשט‬
‫איחס אוג זרא ד^פין ניזןזנט אז עם נקומען פאר ’מיר ארן שאלה אויף‬
‫איז טרפה ^בער ער האט זרא ניבראלט ארן עוף וואם עם האט אויך גיתאט‬
‫ראיות אז ?ס איז כשר דערוורל איז א»נ זיך דיא שלאפקללט האב איך‬
‫ראם‬
‫י ב «‪2‬‬ ‫אהל נשתלי‬
‫וו^סט ליא אןיןל ניהלללט וו^דין‬ ‫דאס עזף כשר נימאכט ^ ו ו י ל ‪jyo‬‬
‫שלאפקרם ‪ :‬׳‬ ‫י‬ ‫קקן דאם שלאפק״ט אוים ה^לין אז‪1‬י‬
‫נאך אווינדעךליכע מע*ןה פון דעם \ ‪ p a‬ד ‪? 4‬תלי פון ךא‪ 53‬שיץ זצ׳ל ‪:‬‬
‫אז ריא זאלסט פיר ז^גין פאר וואס‬ ‫ד ע ף רבי ר׳ נפתלי האט אויף ד^ר‬
‫דיא זוילסט נישט ררדין ה^וט איהם‬ ‫צו•‬ ‫;ןלט?ןר אויף גי ^ ר ט‬ ‫׳"‬
‫דןןר צדיק ני^נטפ^רט מרן קינד פון‬ ‫ר^די; אוג ^ר איז גיוו^זין אזוי‬
‫זינט איך בין גיקוטזןן צו מרן שכל‬ ‫וויא אשטימ^ר אונ ‪ oy‬האט ק״נ;ןר‬
‫האב איך נישט גיר^ט קילן שום‬ ‫נישט ניוויסט וואם ^‪ 0‬איז איהם‬
‫ווארט א הן גרוים^ בזונות אונ ד׳רנט‬ ‫ניש;ןהן ארן מאל ^איז אר״ן נוגאננין‬
‫בין איך ש‪1‬ין א‪1‬יף מןין ^לט;ך‬ ‫צו 'איהם זרן זוהן ר׳ אברהם חיים‬
‫ק;ןן איך ניט ררדיןמיט קרן כוונות האב‬ ‫האט איהם גיזאגט מרן‬ ‫אונ‬
‫איך מיד ניטראבט אז זןם אלז גלרכןר‬ ‫טר;ןר^ר פאט^ר מיר וורזט ’ אוים אז‬
‫אז אלך זאל אויף ה;ןרלן צו ררד״ן‬ ‫דיא ק;ןנםט ררדין נאר דיא ווילסט‬
‫ארדןןר אלך ז^ל ררדלן ^הן בונות ;‬ ‫גישט ררדין ד^ריב^ר’ ב;ןט איך דיך‬
‫— —־‬ ‫—‬
‫מ!״ל ;‬ ‫ראפ׳עיץ‬ ‫פון‬ ‫‪:‬אך אווי;ךעךליכע מןגשהפון ךבי׳ן ר׳ ‪?:‬תלי‬
‫צדיק ר׳‬ ‫ארנזןר איז גיווזןזין‬ ‫ד ע ר רבי ר׳ צבי הירש פון זידיטשוב‬
‫אברהם יהושע העשיל ’ ®‘‪ I‬אפטא‬ ‫איז ארן מ^ל שטארק שלאף‬
‫אונ דער צוורטער איז גיו^זין ד ‪f‬‬ ‫ניווארלן אונ אז ער איז גלזינד גלווארין‬
‫רבי ר׳ נפתלי' פון ראפשיץ איג‬ ‫הא^ ער גיזאנט אז דררא צרי^קים‬
‫דער דרלטער איז ניוועזין ’ דער צדיק‬ ‫ה^ןבין ניבעטין פאר רעם בית דין‬
‫פון דער שטאט אוהל זיע״»‬ ‫ר׳‬ ‫של מעלה אז ער זאל גיזונד ווערין‬
‫—‬ ‫‪------‬‬
‫‪:‬אך אווי^דעךליכע טעז|ה וואם דער ך‪1‬בי ר׳ נ‪?.‬תלי האט עך‪:‬דילט •‬
‫האט ער גיזאנט דער עגונה אז זלא ט^ןר‬ ‫ך ע ך רבי ר׳ שפואל עפעלקי הלוי‬
‫נישט חתונה האבין אוג דיא גדולי‬ ‫הורוויץ האט ארן מאל מתיר‬ ‫י־'‬
‫הד‪1‬ר האבין זיך אנטקעגין גישטעל■‬ ‫גיוועזין ארן עגונה אוג דלא גדולי‬
‫קעגין איהם אונ זרא ה^בין ניז^גט‬ ‫הדור האבלן מלט איהם פסכים גלוועזלן‬
‫אז זלא פעג חתונה האבין ;‪»1‬וג דיא‬ ‫א»נ דער נאך אלז ער גלוואר גיווארין‬
‫עגונה האטי' חתונה גיהאט אונ ד^ר‬ ‫‪».‬זן הימעל אז איהר פאן ’לעבט נאך‬
‫ר‪ 1‬יי‬
‫אהל נפתלי‬ ‫‪n‬‬
‫דבי ר׳ ש«אל שמעלדן איז §אר ׳‪2‬דין א הללפ ‪8‬ארין אזג אז ני ע «‬
‫איתם טללפען ד‪.‬אפ איהס דעי‬ ‫גיוים טמיריקללט נפפר ניוו^יין אוג וועט‬
‫‪ nj‬אלז גינא־גין צו דעב מאן אזג מאן ניה^;יט אזג ן ר' איז״ ב א ל ד אהללם‬
‫זאל ניפארין אוג הן^ט איהר ניג^בין א ני‪: 1‬‬ ‫‪ i f‬האט אידע ניזאנט אז‬
‫נאןד ^■רנךעךליכע מעשה פון רעם ר‪3‬יץ ר* ‪’?m j‬פון ראפשיץ זצ״“ ג‬
‫‪^ 1‬ר זללא ווללסןן גישט אויף וועליכען‬
‫‪..kk.‬‬
‫ד ©״ דבי ד׳ נפתלי פון ראפשיץ‬
‫‪k .k k M « .V k m‬‬ ‫^‪kk‬‬ ‫‪k S M B ik‬‬ ‫‪kflkite‬‬ ‫■‬ ‫— >>‬
‫‪$‬רמ ?ר איז באנד^בין ביוואיען‬ ‫איז אללן מןןל ניקוטק קללו‬ ‫״‬
‫איז ימיט‬ ‫ד‪,‬ןןם ער ניפאסט אונ‬ ‫■^דני עיא זללן זללדע ‪ i p‬רבי ר׳‬
‫וללא גיינאנגין אויף רעם בית הקברות‬ ‫שטואל שטעלקי איז נמועזין רב ה^ט‬
‫אונ ער האט זיןד אדום נידרץט א‬ ‫ןר גישיקט ' נאןו דער חידד‪ ,‬קדישא‬
‫ביפיל אוג ער איז צו גינאגנין ן‪:‬ו‪-‬א‬ ‫אוג ןר האט זילא ני פ ^נ ט א‪1‬י ‪ 3‬זללן‬
‫אללן קבר א’ונ ד‪.‬ןןט ניזאגט רא איז‬ ‫זלידן ד^ר רבי ר' שמואל שסעלקי‬
‫באגראבץ ם*ן זללרע ה^כין ’ זללא‬ ‫איז ׳ רארטין באגראבין ה^בין זללא‬
‫גינראבין א ביסיל א‪ 1‬נ ?ילא ה^בין‬ ‫איד& ניזןנטפזןרם אז זללא האבץ אללן‬
‫ניפונען ‪ p‬טצבת ‪:‬‬ ‫^;לה אז ן ר איז ד^רטין באנר^בץ‬
‫ז ציי ‪J‬‬ ‫גאןי י^־ףנ^^ליכ‪,‬ע ^ ש ה פון דעם ו ^י ץ ר׳ ין הלי פון‬
‫רבי ר׳ מענדלי ‪ p‬ריפנוב עשירות צו אללן מענטש האט « ‪aT‬‬

‫ר׳ טעגדלי ניעגטבעייט‬ ‫ה^ם אילן מאל ניבענפשט אללן דער דבי‬ ‫־‬
‫‪ p‬אילן עושר אי^ ה§‪3‬איהם ניבענטשט ’ א ז‬ ‫מענטש אז ער זאל‬
‫איז רער מענטש ניווארין אץן נרויסער ער זאל זללן אילן עושר אוב בע!ולל‪:1‬׳‬
‫אללן נרויסער בעל צ!יקר‪,‬‬ ‫נב ‪ T‬האט איהס רער רבי ר׳ נפתלי ער איז‬
‫אלע פ^ר‬ ‫בון ר^פשיץ גיפרענט פאר וו«ןס האטגןןך רעם גיט מען איהם‬
‫טגן ‪J‬‬ ‫איהר אוועק נינעבין אזוי אללן נרויס‬
‫ש ו מ ד ^ ל י כ ע מע שה פון ךעם כןי׳ן ר־ ג ^]לי פוןראפ שיץ וצייר ‪1‬‬
‫רימנוב אונ רער רבי ר׳ נפתלי פון‬ ‫^ ל זענין ניוועזין אויף אללן‬
‫ראפשיץ ה§ט ’רער צדיק פון אבטא‬ ‫־־ * ןןרט דיא דר״יא צדיקיס רער‬
‫ניזאנט צו רעם צדיק פון ראפש־ץ‬ ‫דבי ר׳ אברהם יהושזג העשיל פון‬
‫ראפשיצער דב וויא איז אלוף ניפעלץ‬ ‫אפטא אוג רער רבי ר׳ טענדלי פון‬
‫דיא‬
‫‪2S T‬‬ ‫אהל נפתלי‬
‫אוים גישטא־־בין אוג אום עיב י‪1‬ם‬ ‫ייא מליצה ב״א דזןד שמונה עשרה‬
‫כפור האט אין דארפם ט ‪8‬ן ניראווןנט‬ ‫‪1‬ון ערב י‪1‬ם כפור האט ‪ - p‬צדיק‬
‫מנחה אונ ברא ברןי עלינו; ודא ‪■I‬‬ ‫פון ראפשוץ גילאכט ‪ .‬אוג רזןר משמש‬
‫גלזאגט‬ ‫איז נ^שטאנין שנים האט‬ ‫פון ‪ t p‬צדיק פון ריטןנוב איז ארך‬
‫נשים ’ ב ^ד רל ^ר האט גיטרנט ’ אז‬ ‫דאטאלם ניוו^זןן האט זןר נו פ ^נ ט‬
‫‪ oy‬מאנט נשים אונ ן ר האט שטארק‬ ‫דעש צדיק פון ראפשיץ וואם דזןד‬
‫ניוורנט אויף" ד‪y‬ר של‪ 5y‬ט‪y‬ר נזירה‬ ‫פאט;ןר האם ע מיג ט האט איחש ד^ר‬
‫פון יי א וורב‪y‬ר אונ זרן גויירן אוי‬ ‫צדיקי פון ראפשיץ ני^נטפ^רט אז‬
‫ניד‪y,‬רט ניווארלן אויף ‪ o p‬ד‪!1 :‬זןל‬ ‫אוב ‪ o p‬יאחר איז גלו^זון ארן‬
‫אוג' מ ‪y‬ן האט מבטל ניוו‪y‬זין ריא‬ ‫של^בט’^ גזירה פון היטןןל אויף דןא‬
‫של ‪ y‬כטי נזירה;‬ ‫יורבי^ד אונ ‪ oy‬זןנין פיל וו ״ ^ ר‬
‫‪—<aE^f^s»=-----‬‬
‫וראם דער ן־פי ר׳ נפתלי ד״אם עןיציילט ‪:‬‬ ‫נאןד אוויגדערלינ‪.‬ע‬
‫טרטש ‪£‬ון ד ‪y‬ם פסוק אם עונינו ענו‬ ‫ד ע ר דבי ר׳ של‪1‬ם פון ב ‪y‬לז האט‬
‫בנו האט ‪y‬ר אלהם גל‪y‬נטפ‪y‬רם רבי‬ ‫‘ ארן מאל יום כפור 'ברנאכט‬
‫פאר וואם זאלט איהר ניע‪ 1‬ט ווים ‪y‬ן‬ ‫ניזאגט צו זרנ‪ y‬חסידים וולא אלז‬
‫דל טרטש איז דאןי אזוי ‪ .‬אם ‪ .‬חאטש‬ ‫דא ד‪y‬ר שנרד‪y‬ר פון בראד אלוי‬
‫עונינו ‪ .‬מיר האבלן ניזלנדלנט ‪’ .‬ענו ‪-‬‬ ‫דאי־ף אלהם האיבין האט מען אלהש‬
‫אונז ‪ .‬בנו ‪ .‬ז‪y‬נלן מיר דרג;) קונד ‪y‬ד‪.‬‬ ‫נלזיכט צוי‪-‬יי^ען' דלא מענטשלן אונ‬
‫האט זלך דער רבי ‪ y‬טליכ‪ y‬מאל‬ ‫‪yD‬ן האט איהם נלפונלן האט איהם‬
‫ניחזרח ד‪y‬ם פשט!;‬ ‫ז־ ‪y‬ר רבי נלפר ‪y‬גט וואט ' איז דלא‬
‫זצי ‪5‬‬ ‫ךאפ^‪5‬ךץ‬ ‫פון‬ ‫ןאןז א)וי;ךעךלינע מ ע ^ הפון ‪5‬־?י׳ן ו״ ג ^ לי‬
‫קלנד זאג סיר וז‪y‬ר ‪ eyti‬הלן רבי‬ ‫דבי ד׳ אלעזר פון דזלקוב ד ‪y‬ר‬
‫נאןו ‪ cyn‬רבי׳ן אלב ‪y‬ר הונדןרט יאר‬ ‫זוהן פון ד ‪y‬ם דביץ ר׳ נפתלי‬ ‫’‬
‫האט ‪y‬ר איהם ניוויזין א‪ 1‬יף ז ; ן ד‬ ‫האט ד‪y‬ר צרלט צוא דיא קינד‪y‬ר‬
‫פאט ‪y‬ר ר׳ יצחק ארויק האם איחי‬ ‫‪5‬ון ד‪y‬ם רבי׳ן ר׳ יצחק ארזיק פון‬
‫זין פאט ‪y‬ר נלזאגט מרן נןינד דיא‬ ‫זיריטשוב אז ‪y‬ר אלז ארן מאל נלוו‪y‬זין‬
‫בלסט ’טאקי אין חכם <!ונ די*‬ ‫מים זרן ‪6‬אט*^ר אונ זידיטשוב ‪ 3‬ר ד‪y‬ם‬
‫האסם צוא ניטראפין ‪ * IX‬דן פ‬ ‫דבי ן ר׳ צבי הירש פון ‪,‬זידיטשוב‬
‫אםת }‬ ‫האט איהם זרן ‪ S‬אט ‪y‬ר גיזאנט מרן‬
‫אהל נפתלי‬ ‫‪u‬‬
‫"‬ ‫פרן ראפש יץ‬ ‫גאןד אווינדערלכע פ?*ןה פרן דעם ך^י׳ן ר׳‬
‫זדא נישט שטארבין ן‪1‬בער ‪n p‬‬ ‫אין ד^רף לן^בין ד;ןר עטאט‬
‫‪:‬אןי וועט דיר נלט זדן ‪ .‬איז דער‬ ‫ראפשיץ האט גו‪,‬־ואהגט אדן‬
‫רענדאר אהדם גינאגנין אונ ער האט‬ ‫איז גיווזןזין אדן‬ ‫ר»ןנדא^ או‪-‬נ‬
‫דער צדלט ידן וודי וואם העד רבי‬ ‫אר‪-‬טאן אוינ האט אדנמאל נןשט ניהאט‬
‫האט איהס גיענטפערט האט זיא‬ ‫פריץ פאר אדן‬ ‫צו• יאצאלין‬
‫איהם ני־דסין י אזוי' טאן ‪ ''.‬איז ע ר‬ ‫האט דןןר פרלץ גןשלקט צו איחס‬
‫גיגאנגין צו רעם פריץ אונ אזוי וויא‬ ‫אז זןר ’ זאל 'איהם באצאלון זדן חוב‬
‫דער פריץ האט איהם דע־ זעהן האט‬ ‫או‪' :‬אויב ‪:‬לשט זאל ‪ /‬ר זיך שוין‬
‫ער איהס גיהדסין שלאנקיפינעף שמיץ‬ ‫ארויס צלהן פון זדן^הויף' אונ אז ?ןר‬
‫האט טען איהם גישלאגין ';?ונ גאך‬ ‫וו?ט קלמק זלץו ב?‪5‬טל; פאר איהם‬
‫רעם שלאגין האט ער ניוודנט בדיא‬ ‫איהס הדסלן' שמדם?ן■ אוב‬ ‫וז^ט‬
‫רעם פרי’ץ אוב ’ שטוב האט זיןד דער‬ ‫אזיוי וויא >ןר הזזט ראם ניה^רט אלז‬
‫פריץ דערבארימט איבער איהם אוג‬ ‫כאלד נלנאגגלן קין ראפשלץ צו‬
‫ער האט איהס ניזאגט דעס חוב י ץ‬ ‫ד^ם רבי׳ן ר' נפתלי אונ ז^ר ה^ט‬
‫איך דיר מוחל אוג פאר דיא פינעף‬ ‫אלהם ^ ר צדלט דיא גאגצ^ מעשה‬
‫שמיץ וועל איך דיר נעבין פי‪£^7:‬‬ ‫אוב האט איהם גלזאנט אז ער ה^ט‬
‫קלאפטיר' ד‪,‬אלץ אלע יאד אוג אילי‬ ‫טורא צו נללן צו רעם פריץ ' בעטין‬
‫פאימע פון די_ינע בהמות’ וועגין ‪ .‬איז‬ ‫בעוודל ער וועט אלהס' הדסען שמדפען‪.‬‬
‫ער אהדם גיגאגגין אוג האט דאה‬ ‫^ ט איהס דער רבי גלענטפערט אז‬
‫דער צדלט זדן וודב אונ ער ?}יז‬ ‫ער זאל נישט גין צו 'דעט' פ־לץ‬
‫באלד נינאננין קדן רימינוב אוג מ^ט‬ ‫בעטלן אוג דער אדכערשטעי ‪,‬־ועט‬
‫דער צילט רעם רבי׳ן אוג תאט איזזם‬ ‫עיקען זדן הילף ‪ .‬איז'ד ע ר 'רענדאר‬
‫אב ניגעב־ן אין לויב ‪ .‬האט איהם‬ ‫אר׳דם גלנאנגל; אוג האט דער צדלט‬
‫דער רבי ר׳ טענדלי ניפרענט וואם‬ ‫ידן וודב וואם רער רבי האט אלהם‬
‫קלערפטו אויף רעס רבי׳ן ר’ ׳ נפתלי‬ ‫ניענטפערט ‪ .‬האט זיא אלד‪,‬ם גלפרעגט‬
‫וואס ער ה<ןט דיך נלשט ניהדנוען‬ ‫וו^ס וועפט דיא טאן אז רעד פרלץ‬
‫גד’ן צו‪-‬ידעס ’פריץ דיא זאלסט ‪:‬לשט‬ ‫יועט שלקען זדנע "קנעצט אוג זדא‬
‫טדנען אז ' ער האט ראם נלשט נלוולמט‬ ‫וועלין אוגז ארוים טרדבען נאר‬
‫נין ער האט ד^ם יאה ניוולסט נאי־‬ ‫»דן עצה אלז אז היא זאלסט נדן‬
‫ער האט נלשט נלוו^לט אז טען זאל‬ ‫^לן רימגוב צו דעס רבי׳ן ר׳ טענדלי‬
‫דיך שטדסען דעריבער ה^;ט ער רלך‬ ‫האט ער זי צו ניהערט אונ ער איז‬
‫נישט גיהדסין נין צו‘ רעם פריץ אבער‬ ‫נלגאגגלן' קדן ריטינוב אונ האט ' רעם‬
‫עם איז טאקל‬ ‫איך זאג אז‬ ‫רבין הער ציל ט זין ביטער הארץך‪,‬אט‬
‫נלידבער ’ צו לאזלן זיך שטדהען‬ ‫אלד& דער רבי ניענטפערט וואם ד‪,‬אסט‬
‫עטללנע שמיץ ’ אביא עס ז אל‬ ‫דיא אזוי טור א אוב אפילו דער‬
‫דיר דער נאך גלט ז י ן ‪ .‬זי־׳ע‬ ‫פריץ וועט די^ הליסען שלאגלן פלער‬
‫ועבי׳א {‬ ‫^דער פיגעף שמיץ וועפט דיא פון‬
‫‪27‬‬ ‫אהל נפתלי‬
‫פון ראפעיץ זצ׳יל;‬ ‫ןאןז אווי^דערליכע מעשה פון דעם ‪;;1‬בי׳ן ר׳‬
‫האב אלף זיא ני§דעגט מם׳נ אז איהר‬ ‫!“ ע ף רבי ר׳ נפתלי פון ראפשיץ האפ‬
‫האט אללן שוהל קלמט דאף אזים אז‬ ‫א״ן סאל ג זאנט קדן שום‬ ‫׳'‬
‫אלהר דארפט נלשט ראם בית הקבתת‬ ‫ט^נטש האט *מיך נאןי נןשט בדא‬
‫ב^ווללל אז אללנ^ר * וו;ןט שטארבלן‬ ‫ניקוטין נאר א״ן מילדיל האט טווי‬
‫נלשט זללן קללן מנין צוא‬ ‫וועט‬ ‫אטאל בללא ניקוטין ‪ .‬איןי *בלן אדן‬
‫דאוולנ^ן אונ ‪ n p‬שוהל אוג אז איהר‬ ‫מאל גיוו^זין אע ‪ n p‬שט?ןטיל זאכוב‬
‫הזזט ראם בית הקברות דאופט איהר‬ ‫לי ‪ 4‬ין ‪ n p‬שטאט ט^ליטץ דאם‬
‫ראך נלשט ריא שוהל האט זיא מיר‬ ‫שט;ןטיל איו נאר ’איין קליילן שטזןטיל‬
‫ניענטפ^רט אז דאם בית הקברות‬ ‫אונ ' ‪ ay‬איו מלץ נישט נו־ו;ןזון 'נאר‬
‫דא״פלן יזללא נישט *פון זללזןרט וועגין‬ ‫‪ p p‬מדין אונ וללא האבץ ניהאט‬
‫נ אי טאט^ר ווזןט קומ^ן אללן פר^טד ‪-f‬‬ ‫אלין שול אונ אלין בית הקברות ‪ .‬אוג‬
‫מ*ןןנטש* אונ ווןמ ד^רטלן שטארבין ־‪.‬‬ ‫‪1‬אם הןוב איןי גיטראפין אללן מרייל‬
‫ןאןד אווינדערליכע מן!שה פון דעם לבי״‪ ,‬ר נפתלי פון ן^^‪8‬י״ן זצ’ל ‪:‬‬
‫ך;^ך רבי ר׳ נפתלי §ון ראפשלץ יהושע האט גללללנט אונ ד^ם קויטיל‬
‫״ האט זלף שט־ננריג ניקריגט טיט אז איהר * מאן נללט נלשט אונ ‪B p‬‬
‫‪ o p‬רבי׳ן ר׳ שלמה ליב פון לזןנטשנא נוטען ווזןג האט ן ר איהר נלזאגא‬
‫אילן מאל האט ‪p‬ר רבי ר׳ שלמה דללןימאן נללט נישט אוג ניטען העב ל‬
‫ליב פון לזןנטשנא גיזאגט צו זללן אבער מלט זללן תורה אונ מלט זל״ן‬
‫ווללב אז זלא זאל ‪5‬ארלן קללן רלנוב תפלה לללבט ער דאף אונ אלע וועלטין‪.‬‬
‫צו ‪ c p‬רבי׳ן ר* יהושע אונ זלא זאל האט זלא אירט ניפדענט א! עם איז‬
‫איהם אב נעבין אללן קוויטיל אונ ^מת אזוי וויא אלהר "זזןנט פאד ווא•‬
‫‪ □p‬קוויטלל זאל שטללן אז איהר מאן זישע קרלגט דער רבי ר׳ נפתלי פזן‬
‫גילט נישט אונ* גוט^ן• וו^ג אונ זילא ראפשיץ אויף 'מילן מ אן‪ .‬האם ער‬
‫זןנין שטארק ארוס אונ ;;ר האט אלהר נלענטפערט אלהר זאלט וויטען‬
‫אלהר אן נלזאגט אז זיא זאל נלשט אז אלע' מלאכים אוב אלע שרפלא‬
‫זאנין ווזןר זלא איז ‪ .‬האס ‪ /‬י א אזוי זענין זיף מקנא אונ דללן מאן • דעריבער‬
‫‪.‬פל־טאן אונ אזי' וויא רןר רבי ר׳ »ךינ» דער רבי ר׳ גאתלי אויף איחס ‪:‬‬
‫זצ״ל‬ ‫•ון‬ ‫ןאל אווינדע‪-‬ל ^ע ‪ rtfra‬פון דעם לבי׳ן ר׳ נפתלי‬

‫וי^ט גיחןלס^ן‪ ,‬ר׳ ««ך‪-? ,‬י*נ;רער <!ונ‬ ‫־;דער רבי ר׳ נפתלי פון ראפשיץ ‪w p‬‬
‫אלהה ולא‪9‬י»ו‬ ‫רןר רפי ר׳ פפתלי‬ ‫פלפאפ א!!לן נרויפען חפןד ז ך‬
‫פ»ימ‬ ‫■‬
‫אהל נפתלי‬ ‫‪2$‬‬
‫פארל^פין אונ האט ניחאפט דיא בז!!ק‬ ‫אין‬ ‫סןןבץ ‪ 86‬י א;ן ר‪ 3‬י בגוויל‬
‫פאר טיר‪ .‬אבער "איף האב נאף אל‪:‬ן‬ ‫סייזןיין א?ין בעל מדרנה אבזןר ד^ר‬
‫עצה נדא ארדן אונ רעם חדר וון!ס‬ ‫ספיד ר׳ משה האט נישט ניוואלט‬
‫עם איז לעבין מדן חדר אוג ד‪:‬יא‬ ‫טערין רבי נאר ער איי ניפארין אויף‬
‫זאלסט דארטין ידן פארשלאסין אדן‬ ‫דער מדינה נא^ געלד‪ ,‬אדן מאהל אין‬
‫טאנ אונ איף וועל דיר נעבין אדן‬ ‫ניקוסען קדן ב‪1‬ק§ווםק איג דאמ^לם‬
‫משמש אז ער זאל ידן טיט דיר אוג‬ ‫^ ט דער דבי ד שלמה לייב פון‬
‫ריא זאלסט ‘ נישט ידן אלדן אפילו‬ ‫לענטשנא נ^ך ניוואנט אוג בוקאוומק‬
‫אדן רנע האט דער חפ‪.‬יד;ר׳ פשה‬ ‫דער חסיד ר׳ משה איז ניג ‪8‬ננין’ אוג‬
‫‪8‬יוי גיטאהן’ אונ וויא עם איי ני‪5‬ןמ!י‪3‬‬ ‫דעם כיה המדרש ארדן האט ער ניהערט‬
‫דעם אבטין טאנ איז ער אי דן‬ ‫‪1$‬י עם אין דעם טאנ אדן ברית מילה‬
‫ארויס גלנאננין ז ‪4‬נ דעם בית ה_םא‬ ‫א ע ער איי שטעגדי־נ ניווינט ניוועזין‬
‫אידן בעוודל ער האט גישט ניוויהט‬ ‫»ז ער זאל זדן בדא »לע בריתין האט‬
‫אז ידן רבי טדנ׳ט נאגצע אי ט טא^‬ ‫ער בדא דעם ברית אויך גימאלט זדן‪.‬‬
‫אוג לעבין דעס בית הכסא איז נמועזיז‬ ‫^ ט ער ניויוארט אוג דעם בית המדרש‬
‫אדן שטאל פון אקסין אין אר)ים‬ ‫ביי מען האט ניבד‪$‬ןכט דאם קינד‬
‫נילאפין פון רעד שטאל אדן ווילדער‬ ‫אוג דער רבי ר׳ שלמה ליב האט‬
‫אקס אונ ער איזצונללאפיןצו איהס‬ ‫» ‪8‬דזןרפין ידן טוהל האט מען ניווארט‬
‫אונ האט אים צוטרעטין טיט יגי‪:‬ע‬ ‫סיט דעם קינד עטליכע שעת■ אוב דער‬
‫פיס אוג האט איהס צובראכין אלע‬ ‫נישט‬ ‫רפי ר׳ שלטה לייב איז‬
‫בדגער אין ניוואיון אדן ניוואלד אוג‬ ‫ניקומען ‪ .‬אוג דער חסיד ר' פשה איז‬
‫מען האט קוים״יאוועק ניאנט דעס‬ ‫שטענדיג א‪1‬יף איהם פדו ניוועזין‬
‫ווילדין אקם פון איהם אונ ’ דער רבי‬ ‫געוודל ודן דבי ר׳ נפתלי איי ניוועוין‬
‫ר׳ נפתלי האט נישיקט גאך ריא‬ ‫» ‪3‬ן בעל םחל‪ 1‬קת האט ער נינומען‬
‫ר‪1‬פ‪8‬ים פון רישא זענין זדא ״ ניקומען‬ ‫דעם חלף אונ ער ה^ט טל גיוועזין‬
‫אוג זדא האבין אידט ניהדלט פון‬ ‫קינר א‪4‬נ דיא טענטשין ווואם‬
‫דעסט ווענין״איז ער ניבלו‪-‬בין אדן‬ ‫ע א זענין דארטין גיוועיין האפין‬
‫לאמער אויף זדנע פיס אוג ער איז‬ ‫איהם נילאזט בעיידל ידא האבין איהם‬
‫ניווארי! אזוי וויא אדןפראםטערמענפש‬ ‫ו?קענט אונ זייא ה^בין א^ייך ניווימט‬
‫פעוודל דער רבן ר׳ שלמה לייב האט‬ ‫*י עי איי אדן הדלינער טענטש ‪.‬‬
‫איהם צו נינומען זדנע מרדנות ‪ .‬אוג‬ ‫דעם אין ער באלט ןןריבער נילאפין‬
‫דער רבי ר׳ נפתלי האט גיזאגט ווען‬ ‫^ין רןןפשיץ » ידן רבין אונ אזוי‬
‫דער רבי ר׳ שלטה לייב זאל אייהס‬ ‫מיא ער אין ניקוטען אונ שמאט ארדן‬
‫נישט ניוועזין צו נעמו* !נינע סדרנות‬ ‫את איחס דער רבי אקדנין^נינאננין‬
‫וואלט ער זלף גיווען ניקענט אנטקענון‬ ‫א*נ עה האט אידט ניזאנט עם אין‬
‫^;עלין קעגרן איוע וי*ע ועבי ״א ‪t‬‬ ‫•ף־ ןדןר ’ ‪ 8‬ש§ט אויף דיר אין ער‬
‫סו‪19‬‬ ‫אהר נפתרי‬
‫^ז*ןד א)ר^^י‪/‬ןךליכע ‪ n t? o‬פ\ן דעם ר ? ץ ד ^פתלי ^א)?׳‪9‬י״ן זצ״ל ג‬
‫אויב זןר האט חאטש גל»!ועלת אז‬ ‫ך^ןף רבי ר׳ נפתלי פזן רא?‪-‬גיוץ איז‬
‫דלא נבלרים זאללן נ;ןבין פאר דל א רי מן‬ ‫אלין מאהל אום שבת ועדול‬ ‫״‬
‫גלןןנטפערט‬ ‫לרט׳ם וו;ןנין צרקה האט‬ ‫« היים ניקוםזןן שטארק מיר האט‬
‫אז האלב האט זןר נלפועלת ראם הללסט‬ ‫איהם זללן ווללב ני פ ^נ ט וואם ביסט‬
‫אז דלא אריט‪/‬ן לללט זןנלן נרללט זרי‬ ‫דיא אזוי סלד האט זןר אלהר נלזןנטפרט‬
‫נזןמין אבזןד ריא אנדזןרן ת^לפט אז‬ ‫האט זלךשטארק אהן נלארביט‬ ‫אז‬
‫דל נבירים זאלין נ^בין ווללסט ן ד נלשט ;‬ ‫ברא רןר ררשה האט זיא איהם ניפר‪/‬ןנט‬
‫נאןז אלוי^ךעךלי^ע מ?שה פון ךעם ך?י׳ן ר׳ נפתלי מךאן‪£‬עיץ זזדל ‪:‬‬
‫אלהר זאלט נלשט זאנלן ק״ין יוזןרטלין‬ ‫ן‪-‬׳ז ף ריי פון לובללן האט אמאהל‬
‫האט ןןר איהם גי;ןנטפןרט איהר האט‬ ‫’ ניבזןטין ד?ןם רביץ ד נפתלי‬
‫דאןי מלר צו גלזאנט אז א!יהר זאלם‬ ‫פון ראפיג־יץ אז זןר זאל נישט זאנלן‬
‫ני*שט שטללן אזוי לאגג שנזונה עשרה‬ ‫קלין ווז^רטלאך האט אלהם דןןר רבי‬
‫האט איהם ר^ר רבי גלפר^נט וואס‬ ‫ר׳ נפתלי ני;ןנטפ^רט לאז דער רבי‬
‫האסטו ניזאנט האט ?ןר אלהנז ניןגפ^רם‬ ‫צו זאגלן אז ' ‪/‬ןר זאל נלשט עטללן אזוי‬
‫איןז האב גלזאנט אז ד^ר רבי האט‬ ‫לאננ׳שס״ע׳ האט •^ר איהס צו ניזאנט‬
‫זלןי דזןרטאנטפון רןר ^רשטןרנאבט‬ ‫אוג ד^ר רבי ר׳ נפתלי האט אויןי צו‬
‫האט ד^ר רבי ניזאנט ‪ oy‬איז אסון‬ ‫נלזאנט אללן מאהל איז דזןר רבי‬
‫‪:‬ם איז צו מיר נלקוט^ן אללן קל^זטיי■‬ ‫גישטאנלן לאנג שמ׳ע האט ד^ד רבי‬
‫‪ S‬האט טלןי נלבזןטלן אז איד »אי‬ ‫ר׳ נפתלי נלזאנט צו דלא חםלדילם דןר‬
‫איהם *^בלן אללך תיקון אוג ןר האט‬ ‫רבי האט זייןי ד;ןרסאנט פון דןר‬
‫איז ניוו^זלן ‪M‬‬ ‫סיר גלזאנט אז‬ ‫זןרשט^ר נאכט אונ סלטזןן שמ»ע‬
‫‪f‬‬ ‫קלעזמיר’ אויף מרן חתונה אוג‬ ‫האבלן דלא חסלדלס גילאכט אונ אז‬
‫האט טיך ר^רטאנט ד^ם ניגון שי‬ ‫דזןר רבי האט זיןז אוים נירלקט האט‬
‫האם גלשפילט‬ ‫מצוה וואם ^ר‬ ‫זןד פארשטאנלן אז ד;ןר רבי ר׳ נפתלי‬
‫אין‬ ‫זזאב‬ ‫חתונה‬ ‫טרן‬ ‫א‪1‬יף‬ ‫האט שוין זןפלם ניזאנט האט זןר איהם‬
‫זי״»‬ ‫איר& נלנןבלן ארן תיקון‬ ‫« נלרופלן אוג האט אלהם ’ ניזאנט‬
‫ועכי׳א •‪:‬‬ ‫אלחר האט דאןי ליר צו ניזאנט אז‬
‫א ווי^עדליכע מע^ה פון ן־עם }־?‪:‬יץ ר׳ ג§תלי מךאפ׳?!יץ מ״ל ‪:‬‬

‫צדיק ר׳ מרדכי פון ג^סכיז א גאנץ‬ ‫דןןי* רבי ר׳ נפתלי פון ראפשיץ איז‬
‫יאחר ארן מאהל האט אלהנז דזןר צדיק‬ ‫ארן טאהל ניווןזין *‪ 3‬רא דןם‬ ‫׳י‬
‫וניאא•‬
‫אהל נפתלי‬ ‫‪so‬‬
‫צדיק באלד גרנעבין שלזם אמ עד‬ ‫ניזאנ» ‪ m‬ן י י ‪9‬ל ש‪1‬ין אהלים פןנרלז‬
‫האט איהס ניפרענט פאר וו^ם ׳‪5‬ר‬ ‫יאל‬ ‫האט ;ןר זלך נלבעטלן אז‬
‫איז שוין לאג‪ ’ :‬נישם ניוועזלן סי א‬ ‫איו ע 'לאזין נ^ןו זללן בללא אלהס ‪nyatf‬‬
‫אלהם האט דער רענדאר ניענטפעו־ט‬ ‫דער זידלק האט איהס נלשם נלל^זים‬
‫‪ m‬פון הללנט אהן’ וועם ער ע‪1‬ין א לן‬ ‫אריבער נלנאננין « דזןם‬ ‫זללן איז‬
‫מאהל קוטען אונ | ר י הן‪ 1‬מ נלגעבלן‬ ‫האט זלא גי ^ טין‬ ‫צד־לקם וו!!ב אוג‬
‫דעס צדלק פיתל מתנות שעפסלן ’!»זנ‬ ‫אז זלא זאל ‪? 3‬טין דעם זודיק אז ?ר‬
‫קעלבער אוב ט‪ 1‬כין אוג הענער !»נ‬ ‫זאל אלהם גאך' ל^זלן זדן בללא אלהס‬
‫נ אן טתנות אוג האט זלן' ניזעגוינט‬ ‫אלז זלא ניגאגנלן ’ מלט איהם צו דעם‬
‫אונ אלז אוועק ניגאננלן ‪ .‬האט דזך‬ ‫צדיק אונ זלא האט אלהם נלכז‪ 5‬טין‬
‫צדלק רערצדלט רעם רבי׳ן ^ נפתל‘‬ ‫אז ער ז^ל אלהם נאך לאזלן זללן •‬
‫אז דערי רעגראי־ איזגלוועזלן פון ז!לנע‬ ‫האט ער *אלתר ניענטפערטדיא ווללםט‬
‫מעגטשין‪ iu « ,‬בעווללל ער אלז >ווין‬ ‫ד אן אז אין הער ' דין שטענדיג אלן‬
‫לאנג נישט גלוועלן בליא אלהם ד‪ 1‬רן‬ ‫?ועל דין הללנט אוין הערין נאר‬
‫פיהל סבות האט ער שוץ מללן ניש®‬ ‫הלואי מיד זאלען נלשט קללן חרטה‬
‫ניוואלט קומען אונ ער האט אהן גיתיבין‬ ‫האבען ‪ .‬אוג עטלעבע טעג ארזם אלז‬
‫צו טאן עבירות ‪ .‬אללן ’ טאהל האט‬ ‫נעקוסען איין רענדאר' אוג' רעם צדיק׳ם‬
‫ער זין באקלערט וואס וועם זין ו־ער‬ ‫הדר ''ארללן או'נ דאמאלם ’ איז דער‬
‫סוף ער אלז ראן נישט קללן יוד איג‬ ‫צדיק געוועזען אזנ בית המדרש א ע‬
‫נישט קללן גזי*פארין צו רעם צדיק‬ ‫דעו־ רבי ר׳ נפתלי האט איהם דערזעחן‬
‫קאן ער נישט בעווילל ער האט טורא‬ ‫חאט ער באלד דערקענט אוב א־הם‬
‫טאסער וועט דער צדיק ד?רק’!ןנל^‬ ‫אז ער איז איין גרויסער בעל עבירה‬
‫זללנע׳זזכירות זאל עד נישט ’ פארלן‬ ‫האט ער אויף איהם נעשרינען‬
‫וועט ער ד אן ערגער ווערין ‪ .‬דעהל‪f : 1‬‬ ‫אוב ^ ט נעזאנט נללא ארוים דלא‬
‫אלז איהם אלון ’ גיקוטען אוב זלנען אי‬ ‫סבוזז דלא האסמ^גאן אילן העזה צז‬
‫ער ז אי זין טויפין אונ ד ע רנ אן ו־^נו‬ ‫סרעטלן אויף רעם צדלק׳ם שוועל אלז‬
‫עד יאל נ ^ן‬ ‫ער זין כאקלערט‬ ‫דער רע׳נדאר באלר ארוים נעלאפלן ‪,‬‬
‫אללן ט^הי פארין צו דעם‬ ‫אזנ דער צדיק האט דאם באלד דער‬
‫וועט ער איהב מרןב זללן וועט ער *דוק‬ ‫פלהלט אלז ער אירן גלקזטען אזנ דער‬
‫יי?יץ אללן מד אזנ ער מעט ' פ!‪9‬רין‬ ‫ג ען איג האט געפרענט ווער איז‬
‫צי איהס נ §ן םללן וויא פריער ‪W .‬‬ ‫גמועזען • ה^ט איהט דעו־ רבי ר׳ נפתלי‬
‫אויב גישט וזעם ער זין אג ׳ ®לדין‬ ‫פזן ראפשיץ ניענטפערט עם איז‬
‫דקר *‪1‬ד*ק‬ ‫אוג נאנצען רדיבער‬ ‫ניוועזק אזעלכער אוג אזעלכער מענטש‬
‫ניהללסען רעם דבי׳ן ר׳ ג ^ י י •וין‬ ‫האט אדף אלוש דעו■ צדוק געשרינין‬
‫א הללס פארין ט^פער וועט ער ארה•‬ ‫אזג האט ניז^נט נילא ברענל איהם‬
‫ג אן אמאהר ארויט יאגין אזוי מלא‬ ‫האט ער איחס נינרעננט ‪ -‬א»ג אזוי‬
‫עד האט ר^זס ^־ שטן מאהל נ'^!«ץ ‪:‬‬ ‫זויא ן ר איז ז; ^ מ ען ד^ט איחס ד^*‬
‫טז ‪81‬‬ ‫אהל נפתלי‬
‫נאך א ווינדערליכע מעשה פון דעם ^בי׳ן ר׳ גפתלי מראפ׳שיץ זצ״ל ;‬
‫איזוק‪ .‬ווללסטו פין ריאגון או‪1‬י וירם‬ ‫ד ע ך רבי ר׳ נפתלי פןןראפיצדן האט‬
‫ר׳ איזיק שינט מוי יזןצט וואם מען‬ ‫ג‪.‬יזאגט צו■ זנונם א חסיד ‪7‬ןר‬
‫קזןן אווי נושם ש^ג;■'; ב‪:‬וא\ ד?ם‬ ‫עהללפק ר' ברוך ר׳ ' אי ד ק‬
‫ל^בין נאר ‪:‬אך ‪p‬ר פטירה ‪ .‬ד^ר‬ ‫דענטשנןרם א'ךן שוואג^ר או‪ :‬־;;ם‬
‫נאך איז מ ק ניוואר גיווארלן אז אזנ‬ ‫אגדערלן'טאג חוי הטוער סוכות יז^צט‬
‫דז^ר רג;ן איז ^ר גפטר ניווארלן ;‬ ‫איז נפטר ניווארון דין שוואג^ר' ר׳‬
‫נאף א ווינבערליכע מעשה פון רינם כבי׳ן ר׳ נפת״יי מךאפ?‪5‬יץ זצ״ל ;‬

‫האסט ראך נלשט צו נ^בלן אלב^ר‬ ‫וואם ד^ר רבי ר׳ יצחק‬ ‫‪a jy‬־‬
‫ד^ם ג;לב*אלך דיר אהאלבי^ן צוואנצלנ^ר‬ ‫יי " אללזיק פון קאל;ןף איז נפטר‬
‫רלא זאלטט האבלן אוים צו לללזלן‬ ‫גמוארלן ז;ן‪:‬לן גלפארלן ' זינזן גרקסט;?‬
‫‪1‬‬ ‫דללן טללת אונ‬ ‫חסירלם זיך זיבזןן*אללן רבלן ז־^נון יללא‬
‫טאקל אזוי נלווז^זלן פון דז^סט ווזןגלן‬ ‫צום ^רשען גיווזןזלן בללא דז^ם רבלן‬
‫האבלן זללא נלשט גלוואלט בלללבען ‪3‬ללא‬ ‫ר' צבל ה^ריש פון ולדיטשוב אונ דער‬
‫א־הט אוג ^ר האט זללא גלב׳ןטין אבזןר‬ ‫רבי האט זללא גלבזןטלן אז זילא זאללן‬
‫זללא האבין נלשט נלוואלט נאר זללא‬ ‫אר־ם נ‪/‬ג־לן פאר אלין רבל׳ן האבל; ^זללא‬
‫זזןנלן נלפארלן קללן ראפשי•; צו רעם‬ ‫נישט ניוואלט‪ .‬אוג זללא זזןנלן גלפארלן‬
‫רבל׳ן ר' נפתלי אונ ץר האט זללא‬ ‫קללן פרלטשלאן אלז זילא ד^ר רבי‬
‫גאר נישט גלב^טלן אונ ^ר האט זללא‬ ‫ר׳ מזןנדלי ‪8‬קרגלן נלנאננן אוב האט‬
‫גאר נלשט מכבד נלוו^זלן יו;ןנלן זייא‬ ‫גיזאנט צו אללן יונג^ר מאן פון זליא‬
‫דארטלן גלבללבלן אויף שבו; או‪ :‬זייא‬ ‫״יונג^ר מאן דלא האסט פארלאירין‬
‫האבלן גלזאגט צו■ זללן זוהן ר׳ אלעור‬ ‫דלין טללת אונ תפוילן’ דא אי ^ ר ד;ןם‬
‫אז זללא ווזלין אויףנ‪/‬ןמלן זללן פאט^ר‬ ‫ב*ןרנ אלב^ר ד^ם וו^נ ווזןט דיר אילן‬
‫פאר אללן רבי ביז משלח ‪ a p t‬קומען‬ ‫זגרל אקללגלן בר^ננלן דללן 'טללת אונ‬
‫אוג ד^ר נאך ווזןילן זללא צריק נלין‬ ‫תפיללן או‪-‬ג וו‪/‬ןטיב^טק אללן האלבלן‬
‫*צו זיל;ןר רבי׳ן ‪5‬‬ ‫צוזאנצלנז^ר אוים לי״יז גןלד אוג דלא‬
‫^ף אווינרעלליכע מעשה פון דעם ךבי׳ן ר׳ נ?לתלי מרא^עיץ זצ׳ל ‪:‬‬
‫האט נלב^טלן‬ ‫האט גלטאהן אין ןר‬ ‫» ס איז אללן טאהל גוקומקן צו‬
‫א לוע נזןבין‬ ‫‪ c p‬רבלץ אז ‪ y‬זאל‬ ‫רבי׳ן ר׳ נ^נלי אללן ט^נטש טיט‬ ‫יי‬
‫םוןו פון ד^ם‬ ‫אילן תשובה ‪ .‬אוג אלן‬ ‫א ‪8‬ן פאפיר אויף ד?מ פאפלר אלו‬
‫אז ןר אל»‬ ‫פאפיר איו נישטאנ^ן‬ ‫נןשטאנין א לן וברות וו^ם ןר‬
‫גי^מולז‬
‫ר ‪3‬לג®‬ ‫שוין ד ‪8‬םןןלס ניווןזלן נןןןו‬ ‫^וו^זין ‪ 3‬לא דןס ר‪ 3‬ףן ר׳ ‪p n r‬‬
‫פטלרח האנלן יללא‘ גללאכט אוים‬ ‫ד^ט איהם‬ ‫אןלזיק פון קאלק! אזב‬
‫ד‪.‬ןןט זללא דןר רבי ר׳ נ«‪/‬לי‬ ‫ארדם ניגל‪3 ,‬לן איןן שוד^רי תשומז ווזןם‬
‫נלפי^גט ווןןם ראבם איהר טון ט! ר ו‬ ‫קי^ן זיא גיט טא־ן' דרוב^ר אין‬
‫אלך בלן א הורג נפע אא אלהר ל?)בט‬ ‫עד גיקוכזין צו ‪ a p‬ר ‪3‬לן ר' נפתלי‬
‫אויס ‪ ,c p‬הא ‪:3‬ן זללא אלחם גלענטפ;;דט‬ ‫‪#‬ז ‪ y‬זזןל אום נזן‪3‬לן א^ן נריננ^ר‬
‫‪?3‬וו?יל מיר ד^בלן אלין צואה‬ ‫תשובת‪ .‬האט אים' דןר רני ר׳ נפתלי‬
‫אונז^ר ר ‪.3‬י'ן ‪ >S‬ר^ס טןגטש ז<‪(1‬לי‪5‬‬ ‫א;ל‪3‬ישטןןר‬ ‫ניזאגט וו^ם האט דיר‬
‫מלר זלך נ^סלן פאר אללן רבו׳ן ’ ‪f‬‬ ‫גיסאהן וואם ‪ 1‬יא האסט ‪?8‬זי פיהל‬
‫וו§ם כ‪ .‬ודבלין זןהן פון איהס א?‬ ‫ניזינדינט ק־^גין איהם אוג אפילו דיא‬
‫ןר ק^ן נעשלן אצן י«י אוג‬ ‫חשובה וואם ד^ר רבי פון קאלעף‬
‫ארוים ג^םין זללנן ו^ידקלם אוג ‪. ..I‬‬ ‫האם דלר ’ן^יוים נינזןבלן אלן ^י ך‬
‫אויס וואשין «ונ אלהס צריק ארב‪,‬‬ ‫נאך ווללנלג ק^נלן דלא זלנד וואט דלא‬
‫לינלן אונ ‪p p‬רי‪ 3‬ם»כלן ‪ c p‬זן‪.‬ןלי‪1‬‬ ‫ו‪^-‬סט נלזלנדלגט קענלן ‪o p 3‬ז^דעפןר‬
‫מיד ^ סין פאר א;ן ר‪3‬ין אויף ויך‬ ‫ב׳ ה אוג דןר ר‪3‬י ר׳ נפתלי ה^ט‬
‫אוג טלר ה^בין ‪ m p‬דאס ‪p p >%‬‬ ‫שטארק נלויללנט האט ד;ןר בעל‬
‫בצא א״ך מלט ד^‪ £‬בעל תשוכה‬ ‫תשובה אויך ^‪.‬־‪,‬ן ניוצינלן צו ווייגן!‬
‫ד^רל ‪^3‬ר ה^בלן מיר נללאכם ‪ .‬ז)§ם‬ ‫אוג ^ר אלז נלפאלין צו ו^ר ^רד‬
‫‪ -p‬ר ‪ 3‬י ר' נפתלי אהן גיהויב״ץ «‬ ‫אוג האם אתן נלהויבלן צו חללשין אוג‬
‫לאכלן אוג ן ר האט ניז^נט צו ‪oyi‬‬ ‫מאהל‬ ‫ם?ןן האט * אלהם‬
‫בעל חשובה דיא ז^לסט נ«ץ־ נ!שט‬ ‫פלנט^דט נזןווגל ^ר אלן ‪ p s‬מ‪$‬ד‪,‬ל‬
‫ווןרנלן ‪^ 3‬יוצי ‪ p p‬ולנר וענין זוווץ‬ ‫פן{ר הללשח נלווארלן אוג דאטאלם‬
‫נ־^בלן אוג ‪ y)j> •^p‬תשובה אוז‬ ‫ןןןנין דארטלן גלוו|זלן דלא גר^סט^‬
‫נ^ד חרטה זי״זנ חמ‪:‬י*א ‪:‬‬ ‫חסידים ’פון ק ^ין ף בגוויל ן ס איז‬
‫ךןן‪ £3‬ן־^י׳ן ר׳!;פ^יי פד«נןשיץ זצ״ל ‪J‬‬ ‫יוו\י?ךעךלירע ©עשה‬

‫גישס ניןןנטפיןרט ד^ט ‪ I f‬איהם ‪1‬־‪»|f‬‬ ‫ךעך• רבי ר׳ נפתלי פון ר^פשיץ ווןן‬
‫דרלטן מא«־־‪.‬ל נלזאנט אז ד^ר רבי‬ ‫ןר איז נלוד^זלן בצא זצן ר ‪3‬ל׳ן‬
‫זצא נלשט שטי^לון «?ל איו יוצא‬ ‫אונ לובללן איז זןר אצנמ^חל ניגאגנלן‬
‫שט־^ילן ‪? 3‬ויצל ן ס איז כטעם םכ*נ ‪.‬‬ ‫פלט זצן רבי׳ן דאוולנען’ אוג שותל‬
‫אוגיאזוי אלו גלוו^זין דלא וולנט^ן‬ ‫‪#‬יצן אוג דאפאלם אלויגל ^ז ק אונ‬
‫זןנלן טאקי ג^שטללט גלווןורין ‪ ,‬א‪5‬נ‬ ‫לוכללן אצן נרויס^ר עטזן־^ם יולנד‬
‫דעס אנד^רק טאג זזןגלן ‪ ]p> pp‬ריא‬ ‫ד^ט ןר גלזאנט צו זצן רבי׳ן אז‬
‫ד<‪ 5‬רפפ לצט פאר י^ס רבי׳ן פון לובללן‬ ‫ז?הן צו שטילען דיא ווינט^ן‬
‫פלט גלווצן אז אזג *צןרןי ^ ר‪?3‬ר‬ ‫בדי מןן ז^ל קאנלן נצן דאוולנ^ן אוג‬
‫אלז פללצליננ גןוו איין פיהל קרזןניק‬ ‫זצן רבל האט אלהם נ אי נישט ג־^נטפעי־פ‬
‫ר״י ‪ .‬ה^ט רןר רבן נןשלר^ז נ§ך רןם‬ ‫איו ע נאך אמאהד' נלזאגט‬ ‫וואט‬
‫יבו ן י' ‪k m‬״' ‪ ; m‬ו ^ ט «יו»‬ ‫איהם »צמ ‪f‬‬ ‫רןי יפי‬
‫ייזאפי‬
‫‪S8 T‬‬ ‫אהל נפתלי‬
‫גיזאגט דיא זזןהטט וואט ת א ה^סט ז״א גישמ^לט ^נין דין^ ק־אנקהייטןן‬
‫גודם גלווי^זלן מלט דדן שט^ל^ן דיא אי ^ ר גיןבלי‪3‬לן אזג דלא ד׳;ןרפער‬
‫זויגטין ד^ר אדבישט^ר האט נישיקט ^רלב^ר אלז אויף דלר דן!ם צו פאר‬
‫דיא ווינט;ןן אי זדא ' זאלען אווזןק ר^כטלן ‪ .‬האט ד^ר רבל ר' נפתלי‬
‫כלאז^ן אל^ קראנקהללטין’ אזנ דיא תפלה גלטאהן אוג א לן נןראגקדטלן‬
‫יןגלן גלתללט גל‪:‬וארלן ‪:‬‬ ‫‪:‬מדגריות ארללן אונ בןווייל דיא האסט‬
‫‪:‬אןז א)וי;ךןךליבע מ ^ ה ‪3‬ון ^עם ?;בי׳ן ד נפהלי מר««‪!3‬׳»יץ זצ׳ל ‪:‬‬

‫רבל ד נפתלי פין ראפשלץ האט חסלדלם איו גלווןן ד׳ נטע פו• ווישגלצא‬
‫אללן מאהל אונ אללן יום טוב וואט אום שבת אוג י׳ ט האט ןר‬
‫־‪.‬ליאגט צו זללנן הסלדלס ןם האט זל^ נאר נירןט לשון הקודש ‪ .‬ה^ט ן ד‬
‫שוין אדם גללאזט דלא א מ תן חפלדלב נליאנט צו דןם רבל׳ן אויף לשון‬
‫אונ ןם נלפלנט ילך שוץ נלשט קיין הקודש ‪ .‬ד ב ל‪ .‬ן ם איי דןוך הללנט‬
‫בןווללל איטליכןר יום טוב פאר וואט זאל י דןד ר«ל‬ ‫אסתןר חסלר‬
‫שןגטש וואט ן ד פארט צו רןם ר_לץ גורם ואן טרויירלגקללט אום יום טוב‬
‫פארט ןר 'נלט כדי ‪ /‬ר יאל זל^• אוים מןן דארף דאך נאד הללגט וללן פרללייו‬
‫י־ןרנין 'גלטן מדות ' נאר ןר פארט האט ן ם איהר נ*יןנטנפןרט מללן קינד‬
‫ווןגלן אללן נלבןט אוג ן ד האט אוים פאר וואט זאל אלן יללן ט!לן צדלק‬
‫;לרןכלנט אלן 'יללנן חםלדלם *אז דןר פון משיה רבינו וואט ןי־ האט ולן‬
‫איייגלקוסןן ווןנלן דןס אונ דןד אלי מוסר נפש גלווןוין פ*ון דל יא־ינמוזןנח‬
‫נן קו טןן וד״ןגלן דןם אלי נןוואדלן איין פון דןטני ווענלן האט ןר זללא‬
‫זד‪.‬ו׳ דאם‬ ‫*דוים נלווללן צוולשלן דלא * חסלדלם נליאנט טטו־ים ׳ הייתם‬
‫^*ינ דאכט ילך אי דןד דבל האט אויך אלוי טללטש איהר וןנ » אלדזך‬
‫שפןגלנןר ‪:‬‬ ‫״לזוללגט מלט יללא אוג צוול^־ן דיא‬
‫—‬
‫פכ<‬
‫ט ך ^ ^‪1‬יץ ז‪£‬ףל ‪:‬‬ ‫ךעם ך ‪ 3‬ק ר׳‬ ‫נאןל• א וו^דערליב^ מ?^ה‬

‫צו יןלאפין אלין! דןם טיש אוג ן ר‬ ‫ך ע ר רבי ד נפתלי פון דאפשלץ‬
‫האט נליאגט ן ם שטללט מםק‪ 4‬מו ד‪ 1‬א‬ ‫איי אללן מאהל *לווןזיז* ג י א‬ ‫’י‬
‫לפן נרחניים איו דןן דא אונ׳ היממןל‬ ‫דןם רכל׳ן ד׳ אדלםלן פון ליוןנסק‬
‫נןזן מ ם ןר ואל קןרלן נ’אר דןר פש®‬ ‫אויף שבת אונ בללא שלש טעודות ד‪-‬אט‬
‫אלן אווי ןר ’ואל קןילן *פון וללן אוד®‬ ‫דןר רבי ר׳ נפתלל גלז^הן אי דןד•‬
‫»לט רחטלם אונ*ןר איו בארד אנטיי״אפין‬ ‫רבי ר׳ אללכלן איו שטארק פאר ^לןר■‬
‫גיווארין אדף ורן אכסניא ד‪.‬אט דאר‬ ‫אוג אללן וגגלן א« ן ר מא» פאר‬
‫רבי* ר׳ אליפלן■ גישיק® גאן איהס‬ ‫שטאנלן או ו?לן נשטה קןן אלוס אויש‬
‫דא® אויא‪9‬ו <יפרןנט וןןיא אווי‬ ‫אוג‬ ‫‪51‬ן ווןגין ד אי חא» או■ אחן»>‪9‬ו»שץ‬
‫" אאי«‬ ‫י‬
‫אתל גפתיי‬ ‫‪34‬‬
‫ר ‪3‬־ ר׳ א״ייסין■ ניזאנט'ישר*‬ ‫איהם‬ ‫ד‪,‬ןןםט ריא די^ אמ»ןר גישפ^לט טיןו‬
‫כוחןי ד^ס אי» טרפש ‪ oy‬ז^־ל דוערץ‬ ‫» צן מ*שין אונ םיטיין קלןרין האט‬
‫גישה^רקט ר^ן כח א'ונ ׳^ר רא®‬ ‫ןר איחס ניענטפ^רט פיר ברויבען דא‬
‫בןנט•‪!':‬׳‬ ‫א^הט פכ‪ 3‬ד ניוועזין פ־ט‬ ‫‪ c p‬רכי׳ן 'אויף ד^ר וו^לט ‪ ,‬האט‬
‫פד‪;'.‬פע!יץ זצ״‬ ‫אנמךעךליכע טעשה ®ון ר‪7‬ם ^־גני׳ן ר׳ נ^תלי‬

‫ניזיננט אז ן ר זאל נזן‪3‬ין דזןם קוויטיל‬ ‫נאמד ד^ס וו^ם ר׳ ^נ ד לי פין רימנוב‬
‫טשטש אזנ ר^ר דארפם באן איז‬ ‫^ ״ אלז נפטר נןו‪§1‬רין ן?נין ‪p'ni‬‬
‫ניווזןזין או;! פד^ספ^ד ט^נטש אונ ?י*‬ ‫זיהן ג ן ^ רי ן צי ד^;ם רפדן ר׳ נפתלי‬
‫ד<זןט נישט פאד שטאנין קין קט^דלב‬ ‫ז^ל אוים קלויפ^ן א;ני ס פין‬ ‫‪116‬‬
‫איז זןר צו■ נינאנגין צי ד^ם טשטש‬ ‫מ א צי ווןרין רכי אויף י»ןר פאטזןרס‬
‫אוג האט איהס גלגן ‪3‬י) ראם ^ולפזול‬ ‫ןןרט איג י?לא הןן‪3‬ין זי^■ פיט נ^ניפ^ן‬
‫כולא איהם נ^גזט^ן אזזי וז י א‬ ‫האט‬ ‫ימ^ר פ^יט^רס פשפש ‪?3‬ווללל ירא‬
‫זי א האפון ר^ם נלז^הי ד׳^^ין יללא ייו‬ ‫ד^בלן גיקלןרט אז ווזןליכ^ן ד^ר דכי‬
‫שם«רקפןרוווגדןרט' ‪3‬ןןווללל ולוא»^‪3‬לן‬ ‫ר׳ נפתלי ווז^ט אוים קלוי‪^ 3‬ן צי ז;־]‬
‫איהם ניק^נט ‪ 8‬ז ‪ /‬י אלז אלל; פ‪-‬אפפזןך‬ ‫ר‪ 3‬י ו ^ ט •^ר ג ״ א איהט זרן פשפש‬
‫פ*^נטש אוב זליא ר‪.‬א‪ 3‬ין פ‪-‬אר‪-‬בט*‪ 1‬נץ‬ ‫מיא ז?יא ז^^נין נ^פארלן אוג סיטןןן‬
‫הטלפון פןויללל‬ ‫‪ \ j6‬פן הסתנז קןן‬ ‫ה§ט ז;יא ‪ 83‬נןנינ ט א?לן רזןרפם‬
‫ןר ה^ט ראך נ^נימןן אלון ^־ויופלל‬ ‫פ«ן וו^ם ן ר איז נןפאירן צי זג?ןר‬
‫נןחוי ‪3‬לן‬ ‫איג דורך ‪ c p‬ה^בין זללא‬ ‫פןיט^ר מים אין קוויטל ב ‪y‬וור'ל זןר‬
‫ק כן ר צי פ^רין אינ אזוי זזיא ■‪ 1‬י א‬ ‫^ ט נ ^ן גישט ניווי»« ) ‪ ?t‬ן ר איי‬
‫ז‪^-‬נלן נןקיטזןן צי ד^ך־ טיהר זיןנץ‬ ‫נפטר גיווא־רין הזנט ׳^ר זי א‬
‫זיא דןר פ ^י ארללן נינ^ננץ איב‪ ' 1‬ן ד‬ ‫ניער^נם וויא זי א פ^ןרין ד^ןבון ימא‬
‫פלענש אלו נינאננלן ניןך זי א ‪AK‬‬ ‫אלהס ני^נטפ;ןרט »ז יי א פןןרין צי‬
‫אזוי וויא דן ך טשמש^ איז ‪ 3‬ד י ן‬ ‫ד^ס רפיץ ר׳ נפתלי ^‪ 1‬ןר ז^ל קלוי ‪3‬ין‬
‫ג?קימןן האט די^ר רפי נלזאנט פ־ריך‬ ‫איגים פון זי א פאר אין ר ‪ 3‬י בןדו?ל‬
‫הפא רפי פין ריפנוב אמ ^ר וז^ט‬ ‫?י^ר פאט^ר איז ^ י ן נפטר ניווארלן‬
‫‪-f‬‬ ‫ניב^טין י^צלן איג‬ ‫אלהט‬ ‫זי א גיוואלט נ?ןבין דאס‬ ‫^ט‬
‫ד‪.‬ןןט איהם שטארק ב מ ד <ןחן גים^ד>‬ ‫^וללטיל א‪3‬ץר זי א ה«‪3‬ין נישט ניווןןלט‬
‫^זוי וויא טןן פרייבט צו ט^חן צו‬ ‫נזןמין איד^ר ד^ר צדיק וו?ט אזים‬
‫אללן רפי׳ן איג ‪ oy‬איז ט ‪ 8‬קי‬ ‫^“ויבי] א ע ^ ו ה ל ןר ה^ט זי א‬
‫ניזו^זין ן ר איז ‪ 8‬הי ם ניפזןרין ‪m‬‬ ‫שטארק ני ^ טין' ה א פון זי א ייך גיסאכט‬
‫איז ניווארין רבי‬ ‫אען קט^וויס אונ ’ז??א ה^בון אוסר‬
‫י ח ‪«5‬‬ ‫אהל גפתליי‬
‫זצ׳ל ‪:‬‬ ‫^‪1‬ה פון ךעם ך‪3‬י׳ן ר׳ גפתיי‬ ‫ןאף ^ ווין^־לי^ע‬
‫^זוי‬ ‫ד ע ך רכי ר׳ נפתלי איז אדן םאהל לןנדןר איו נידריגן תזנד‬
‫גיוו^זון כדא דןם ד‪3‬י׳ן ר׳ ס^נרלי האבלן ירא נישמיסט א נ אנצן שמא‬ ‫״‬
‫פון דיטנוב הז^ט ד^ר רבי ד׳ ם‪^r‬נרלי נ^־ פון הוני אונ נאןי דןש וו^ם ירא‬
‫ניהרסןן או ן‪ 0‬ז^לין אלזי »רדם גרן זןגין איויס נלנאננלן פון דן ס חדז־‬
‫פון ד;ןר שטוב ‪3‬זןוורל ן ר האט גיוואיט איו ד ן י ר׳ נתן לי‪ 3‬אפןר נינא^ין‬
‫״דרין טןט ד;ןם רבן׳ן ד׳ נפתלי ארן פון אונמער רעם אויבין אוג דןר נ ^ן‬
‫סוד זןנין אלן ארוים גינאנגין נ<ןר הזוט ער ניטראפץ רעם רבי׳ן ר׳ גפתלי‬
‫מיס רבי׳ן ר׳ מענדלןם זוהן ד׳ גחן אוג ער האט אידם גןפרענם וואם‬
‫האט ‪ 3‬אטרט האט‬ ‫ליב בזןיורל ן ר האט גיוואלט הןרין הער שטים‬
‫יזאם זרא ווןלין דררין האט ן ר ייןו אידם דער רבי ר׳ נפתלי גויענטפעיט‬
‫באדוא־יטןן אוגטןר דןם אויכין אוג דיא זאדםט וויסין אז אפילו דיא‬
‫יזיא א י ן מןנטשין זןנין ארוים גןנאנגין ויבצלנ יאד״ר פון רעם טענטש ווא״ט‬
‫ד^בון זללאי אהן גןהדבון צו שטיסין אויןו נישט נינלג גיזועוין דיר ’ «‬
‫פון ד‪.‬ו‪:‬ד אז אונ ’ אונזן רן לןנדןר אנפלעקין דיא ב‪ 1‬דןת פון דעם שמיס‬
‫פון דיא הובר‪:‬‬ ‫איז דא הויכן הוגד אוג אין אנ רן רן‬
‫^אך אווץדעךליכע ^שה פון ךעם ךבי׳ן ר׳ גפתלי מךאפעיץ ^ ל {‬

‫האבין סיר אלע מורא גיראס אוקו‬ ‫ךער ר?י ר׳ נפתלי האט נלזאגט צו‬
‫צו הילבלן אונוערע אויגען אוג רעד‬ ‫רעש רכי׳ן ר׳ צ‪ 3‬י‪:‬׳‪!.‬זיק פון רינוב‬
‫רבי ר׳ שלמה ליב האט ולן אדם‬ ‫או עי ו^י ין»נין רעם רניץ ר׳ שימח‬
‫נימאן ריא שוך אוג ער האט !;למאגצט‬ ‫ליב פון לענט שנא'ב^ודל ער האם‬
‫אזיף רעש טיש אונ דוא * ואיולז א*‬ ‫זיך שטענדלג גל ‪T‬לנט מלט אידם האם‬
‫דוך רבי ר׳ מעגדלי איו גלועסק‬ ‫ער איהם גלעגמפע־ט וויא אווי‬
‫‪ 3‬י א רעש טיש אוג ער ד‪.‬אט דאט‬ ‫קאן אלן אלהם יאנלן אין גירעגרן‬
‫ניו^הן אוג ער האט גאו־ נייבט‬ ‫דאןד ווען טיר זענלן ניזעסלן ברא‬
‫ניואנט ‪:‬‬ ‫דעט דבי׳ן ר* טעגריי פון די»נ‪ 1‬נ‬
‫זצ*ל ‪:‬‬ ‫}אך א ותךערליכע נ?שר« פון ך ‪0‬ס ?‪:‬ג^י׳ן ר נ ^לי‬

‫מאהל ווען ער איו ניוועוין אוג לעמבעת‬ ‫ד ע ף צדיק ר׳ ■נחם סאמאטאר אלו‬
‫ו א ט ערינלהעיט אז רעי רבי ר' גפהלי‬ ‫נלוזעולן א גבאי •זן רעם נעיד‬ ‫’‬
‫דא־ף ד<ןרמלן איזם דוין פוןרלן ‪ .‬ד^יט‬ ‫פון ר׳ סאיר בעל הגם א« עי־ •לעגט‬
‫ער זיך אהן נעביילט ארן קזזלטלל‬ ‫פירען ראם נעלי קין לן ט‪ 3‬ו ךנ צו‬
‫שמעללן אונ‬ ‫אן ער ז^ר אלהש‬ ‫דיא נשיאים •ון ע־ץ ישראל‪ .‬אין‬
‫‪Ij/ai'a‬‬
‫קללן ראפשלץ איו ער שזיין זליער מיד‬ ‫מיט׳ןן ווז^ג אונ נ^כין ד^ם קוווטרל‬
‫נלב איך איהם א שטיל ער ז אי זלך‬ ‫מאט'ראם ד?ר רפי ד• נפתלי באלר‬
‫ועצלן ‪ ,‬האט ר׳ פנחס נלזאנט צו אלהם‬ ‫^ ר פיהלט אזנ ^ר האט נלזאנט‬
‫דלא טרחה פון רעם ווללטען ווענ אונ‬ ‫‪ w‬זללן פאימאן אז ער"זאל נלשט‬
‫דיא נרויסע הוצא‪1‬ת פון רעם ורעב זץא‬ ‫ממעלין רעם וואגין אויף ’קללן עום‬
‫האפין דאם נורם גלוועזלן ' וואם ' איך׳‬ ‫א‪1‬רס נאר אויף דעם אדרט וואס טען‬
‫פלן נישט נעל^טען פלז אהער האט‬ ‫אעט רארפלן נעיין דיא פערד*צ? עסין‬
‫אלהם רער רפל ר׳ נפתלי ניפרענט‬ ‫^פער דער צדיק ר׳ פנחם ’ אזוי וויא‬
‫וולפלל טרעפלן אהן דלא הוצאות האט‬ ‫עד ׳ האס דער זעהן פון דער‬
‫ער נלענטפערט ״דדללסלג רופלל' האט‬ ‫וון־טענס^דיא בויד האט ער פאלר‬
‫איהם ‪,‬רער רבל נלזאנט ר׳ פנהם לאזלן‬ ‫פאר 'שטאגין אז דארט ’ פאדט דער‬
‫סיר מאבלן אילן משא ומתן אז איהר‬ ‫רפי ר׳ נפתלי האטי עי גיזאגש צו‬
‫וועט וועללן פארלן קלין ראפשלץ זאלט‬ ‫ז?ן פארמאן אז ער זאל זיך שטעלין‬
‫איהר זאגלן א^יער פרוייא^אז זלא זאל‬ ‫»יט ‪ o p‬יואגין אוג דער פי רט פון‬
‫אללך אהן נרללטען אללן נלטע מלודח‬ ‫רעם וועג כדי דיא בויד זאל נישט‬
‫יעווללל אלהר ווללט פארלן קללן ראפשיץ‬ ‫קענין פארלן האט דער פארטאן אזו•‬
‫דארפט אלהד ראך ”כח אויף ’ רעם‬ ‫ניטאן אוו דער ’ פאדמאן י פון דעמ‬
‫ווענ אוב אזדי זאלט איהר צו טיללין‬ ‫רפל׳ן ר׳ נפתלי ‪ o p‬שטארק נישריגען‬
‫דלא דרללמלג ריובלל צוולשין אונז‬ ‫רער ווללל איו דעי ציי ק ר׳ פנחם‬
‫בללרע פופצען רובלל זאלט אלד‪,‬ר אוים‬ ‫אראפ נישפיענע‪ ,‬פ־ן זרן וואגלן אוג‬
‫נעבלן אויף ד עי פעורה וועט איהר‬ ‫איו" צו נלגאננין'צו רעם רבי׳ן ר׳‬
‫האב ין כח צו דלנען נאט אונ דלא‬ ‫נפתלי אונ ער האט אלהם נלגעבין‬
‫אגדעדע פופצען חיי ל ” זאלט «ויהר‬ ‫‪ D p‬קוויטיל אונ עד האט מיט איהם‬
‫מלר שלקען פ אי אי! פיייץ וועט זללן‬ ‫נירעט אונ רעד נ אך אלז ער אוועק‬
‫ניט פאר אונזער בללדע ווענלן אלהר‬ ‫ני ^ רין פון טיטין' ווענ אונ ער ראט‬
‫וועט עסין אללן ’ נלמע םעודד‪ :■ : ’,‬איהר■‬ ‫אידם נילאזט פארין אוג פון דאטאלס‬
‫וועט נישט ^;בין'קללן טלטול פון‬ ‫אד׳ן ^ ט׳ ע ר שטענדינ נעגליסט צו‬
‫דעם וועג אונ נלשט קללן ביטול זורה‬ ‫ג^רין ”צו רעם רכי׳ן ר׳ 'נפתלי נאר‬
‫אונ אלך וועל אויך פעידינען פעווללל‬ ‫‪ V‬האט קללן מאהל נישט נלהאט‬
‫אלך וועל האבלן פון אללך אלין נרוייסען‬ ‫עילן צילט אזוי אלז פאר פ!! א נלנאננלן‬
‫פדיון פון פופצען רובלל ‪ Dpi‬אלץ‬ ‫צוו?ןנצינ ^ ה ר נאך ריא צוואנצלג‬
‫‪ p‬ט ער איתש נלזאנט אלעם קג־אוולם!‬ ‫^ ה י איז עי ניפארלן קילן ראפשלץ‬
‫אוג אוס שבת בללאדעס לללענעןיהאט‬ ‫או> אזוי ודא ער ”אלז א יי ן נעקומע;‬
‫דער רבי אלחם אויף נלרופלן צו כהן‬ ‫^ ט איהס דער רבי נינעפלן ' שלוש‬
‫ר׳ פנחס ארי׳ ב ח יעקב הכהן נאך‬ ‫»לט זללן נאסין ראם ה;לםט ער האט‬
‫רעם ל״ענען האט ער איהם נלפיעגט‬ ‫איהם גלזאגט שלום עליכם 'ר׳ פנחס‬
‫רבל וילא אזוי ” האט איהר נליולסט‬ ‫אוג עי האט נלז^נט צו זללן משמש‬
‫מלין פאטעים נאמלן האט ער ‪:‬אלחם‬ ‫»ז ער זאל*בהעננין איין שטיל ר׳ פנחס‬
‫גלעגטפ‪/‬ליט אפילו אללער ”מלטערם נאמץ‬ ‫זאל'זלך” זע"ין’ אוב ער האט ניזאנט‬
‫ווללם אלך אויך בעווללל אז שיר זעה!‬ ‫ר׳ פנחס פארם שוץ' צוואנציג יאתר‬
‫אלין‬
‫יט ‪87‬‬ ‫אהל נפתלי‬
‫אין טלטן דק ד^ר פטוק ואהס הדבקים‬ ‫גןפןןלט אונז טאכין‬ ‫'«־ וואט‬
‫בר׳ אלקיכם חיים כלכס היום באטר?ןפט‬ ‫סיר זיך אדן סיטן אויף איהם אונ‬
‫פנהסארי׳בן שרה ‪.‬‬ ‫אויף אדך האבון טיר זיך אויןד נלטאבט‬
‫‪«5‬ןד א ווינדערליכע מעע!ה פון דעם רבי׳ן ר׳;פתלי גיךאפעי־ן זצ׳ל ‪:‬‬
‫אונ הונר אוג ד^ר טעם דץ!־ פון אלז‬ ‫ףן‪ 3‬ר רבי ר׳ נפתלי האט אדן מאהל‬
‫בקודל וואם האט ץר נירץט אויף‬ ‫ניזאגט צו אדן'טענטש וואם‬ ‫’‬
‫הץם צהיק אז בדא הץם ' דאוענק‬ ‫ןר פלזןהנט שטןןנדיג ר;ןרין אויף ‪%‬יא‬
‫טאנצט ץר אונ ץר שפיוננט אוג‬ ‫צדיקים' ריא הונר זאנין שירה בואו‬
‫ץר בלקט זיןד אונ נא'ןד כדוטר ה^רובץר‬ ‫נשתחוה ראם איז טדטש קומץ וועלין‬
‫אז ץר ווערט טנולנל אונ !•>דן הוגד‬ ‫טיר זוןד ביקץן אץ האך קשה וויא‬
‫אידן ‪ .‬זאנט ‪ ny‬שירה בואו נשתחוה‬ ‫^וטט היא שירה צו היא הונה ‪ .‬נאר‬
‫קלטט ווץללן טייר זיןד יוקען ץר א‪.‬יי‬ ‫ד^ד תירוץ איז גץוודל דוא וואם ידא‬
‫שוין טורה צו דלא צדיקים ‪,‬‬ ‫רןדין אויף דיא צדיקים ווןריןטנולנל‬
‫«וף אווינךעךליכע מעשה פון רעם רבי׳ן ר׳ נפתלי מראפעיי^׳ זצ׳ל ‪:‬‬
‫פאר אל‪ y‬אונ ‪ ny‬וו‪y‬ט ראך זדן‬ ‫<‪4‬יין טאהל אלז ר^ר רבי ‪ 1‬נפתלי‬
‫שפ‪y‬ט‪y‬ר פון אל ‪ y‬ה‪y‬ר וודל האט ראם‬ ‫נלזןןטלן אום ’שבת בדא דץם‬ ‫״‬
‫ר‪y‬ר■ רבל ר׳ נפתלי' ר‪y‬ר פלהלג; אוג האט‬ ‫טלש מלט פלהל חםלדים אוג צוולשלן‬
‫זלך אויף נושט‪y‬לט אויף זי‪:‬לנץ פלס‬ ‫זדא אלז נלוועזלן אדן חסיד ־ואם ‪Dy‬‬
‫אונ קר האט נלזאגט ‪y‬ם ש‪!!:‬דט אונ‬ ‫אלז אלהם אויף נ‪y‬נא‪:‬גלן אויף דער‬
‫פסוק' לפגי^ לא נוצר אל ואחרי לא יהי׳‬ ‫דיעה צו קל‪y‬רלן אוב דץם פסוק לפני‬
‫אלז דיא טדטש אזוי וולא רש״י זאנם‬ ‫לא נוצר אל ואחרי לא יהי׳ ‪ .‬ראם אלז‬
‫פשט לפגי אלז טנטש פאר טלר ווען‬ ‫•דטש פאר מיו־ אלז נלשט נלוו‪y‬זלן‬
‫אלך בלן הא אונ אלך בלן ר^ך‬ ‫קדן ג^טט אוג נאך טלר וו‪y‬ט איוי^‬
‫שט‪y‬נרלנ דא אונ ואחרי לא יהי׳‬ ‫נלשט זדן אונ ^ם איז אלהם קשה‬
‫אלז טדטש ‪y‬ם וו‪y‬ט נלשט זיין‬ ‫נלזו‪y‬זלן וולא אזוי איז שייך צו זאגלן‬
‫נאך טיר ב‪y‬וודל אלך לץב אדביג‬ ‫כדא ד‪y‬ם אדכ^רשטלן פאר טלר ‘א‪1‬נ‬
‫זי׳׳ע ועכי׳א ••‬ ‫^)י טלר ‪ ny‬איז ראך נלוו‪y‬זלן פרו׳גי‬
‫אהל נפתל'‬ ‫‪88‬‬
‫ץ מדל הז‪ 23‬ערציילפ •‬ ‫ל י‬ ‫ת‬ ‫א ^זגעה רואם ךער ‪3‬־ ‪5‬י ר׳ ^י‪1‬‬
‫עסאם ווילנא איי נלוועית אלהכו ה§פ דן ר גביר גיזןןגפ ד!■*‬ ‫ן‪5‬ןן^‬
‫אלן סעיפש א;ן ני‪ 1‬יסןר נביר סצוה ‪3‬ון ‪ jn rjt‬הןופ דאן־ דזך‬
‫ה<ןפ ארבןרעט^ר גלבאפץ א ‪^ 3‬י־ וז*»‬ ‫אמ ארן ניויכער ת*ח וו^ם‬
‫גיהאפ ארן אתרזג פאר טוי»ינם נןלדין דא‪1‬ך אב?ןר נלבאטלן‪5‬ןז ט;ין ז«ןל גישם‬
‫ה?פ ארן מ־^נמש ברא איהם נ;ן מ ^ן ירן בכעס ד^יילב^־ ווןל אלןי טאן זרז‬
‫‪ z p‬אתר?נ « ב^נטשין סיפ אלהס וול^ן אן‪ :‬איך ווןל ’ נו ש ם צ?ר!;לן‬
‫^ פ איהס ‪»5‬ראפ גיל«ןזם או‪ :‬יעי־ האט נאי' נישם ניצ^רלנם‬ ‫אזנ‬
‫מיןנטש וואס זןר הזגט‬ ‫איז שדן ‪3‬םול גזןזו^רין סזןן אויף ’‬ ‫אמ‬
‫איו ע נל ‪3‬אסללת דן ס אר»ר« ‪I‬‬ ‫ד‪.‬אט שוין גישט ניט^רפ בזןגפעון סום‬
‫י ' ג^י‪ 5‬ל' נ־ ‪7‬א?^?יץ מ ד ל ה א פ ^"?‪.‬יילט ג‬ ‫זו סע שה וראם ! ע ר ‪'^ 1‬‬

‫שללסיל או‪^ :‬הר האט איהש ג^הז־‪-‬י־טין‬ ‫»יינ םי\‪,‬ל ־^ט רןר צרלק ר׳ יצחק‬
‫דררא טאג ד^ד נ§ך ה^ט ןד‪,‬ו־ «ל״‪3,‬‬ ‫פון האשבורג ניזאגפ צוא‬ ‫“ ‘ ’‬
‫^‪ 3t‬נלנזן'ב?ן ‪ c p‬שליסלל האט !■^ר‬ ‫דזןט ששש פון שזהל אז ?ר ז^ל‬
‫שמש נל^נפלנט 'דלא שותל אוג זןזזר‬ ‫§אדשליםזןן דלא שוהל אוב עהר ז^ל‬
‫האט נליזן־ן אז רז^ר נ א‪ ^ :‬ד םקל'^פ‬ ‫«לד& נע‪3‬ין ד^ש שללסלל האט רןר‬
‫פון ר*‪,‬ןר שוהל איז איאפ נ?פז!"לן‬ ‫שמש אזוי גלט^רין אוג צוז פאר‬
‫אויף ר^ר ^רד אוג ו ^ן מזןן זאל‬ ‫נאכם אז ראם קהל אלז גןןקוש^ן‬
‫דא־יטלן גיוו^זלן דאוולנ?י או‪ :‬דלא‬ ‫דאוולגען ■־•?בין »רא נלווא־פ אז ןד‪%‬‬
‫מ ^י טןן ח׳ו ניוו^הןן נל‪-‬אינלט גוייין^יח‬ ‫»ןןל זלא •>‪3‬ינ‪:‬ןן דיא עו הי א ‪? -‬י ד?ר‬
‫‪2‬להל ‪i nteaj‬‬ ‫‪:‬לשט גלודאלט נ^בין ר?פ‬ ‫צדלק‬
‫‪ r P ^ '? .‬זצ״ל דיאט ^ך>זילט‪:‬‬ ‫ןאןי א ‪^5‬ד« ן;ואם ר^גי ‪ ’^1‬י'‬

‫ארן תלסלד חכם ‪ .‬אונ אלם ערב ’ צבת‬ ‫ןן^ןן ר^ד צדלק ר* יצוזק איז נ§ך‬
‫האט ‪p‬ר ט^גפש ג^‪:‬ום'^ן ^ ן ב ר טוי‬ ‫״ 'נלווזןזלן רג אוג ד^ר שטאט בר^ר‬
‫נ^לר אמ ן ר האט אלהנז גל^בלן «‬ ‫איז ד^יאלן דויך נלפאי־לן ארן מ^נטש‬
‫בא־א״טלן דןם בעל ד^בם‪:‬יא אמ‬ ‫מאם ץהר איז גלוד^זלן גלשלקט פון‬
‫פירטלנ « נ^נט איו ד־^ר בעל‬ ‫ארן נרויס^ן נכיר אדף ‪ c p‬שאיק‬
‫ד‪{$.‬כ‪0‬גיא ■לוצילננ שלןןף‬ ‫פאג קרן י ר‪3‬צלנ א» ‪ Tjf‬אלז ארן‬
‫אוג ןר איו נלשטא־בץ או^ ^ ט *'‪:‬ן‬ ‫^ ‪ :‬א א נ ן ן אוב ארן נ א »‪ 8‬הויז אוג‬
‫פ־^ג א״ום ה^ט רעד ‪ s’D ip‬נל?^‪:‬פ‬ ‫‪p‬ר כצל מבית ‪ p i‬דןש נאסט הויז‬
‫צו דןש יורב ‪3‬ון ד*^ש ג עו ה»‪:‬םגיפ‬ ‫איז גיו>ןזןן אי; ןרילד ‪ f‬יוד איג‬
‫‪m‬‬ ‫כ‬ ‫אהל נפתרי‬
‫עד איז אדע מאג נלנאגנלן צו רעם‬ ‫דארף פארין ווידט^ר ד^ריגזןר‬ ‫א?‬
‫צדלק אונ ער האט נלוודנט ‪£‬אר אלהט‬ ‫זאל זיא אלהס נן בין ראם ג^לד‬
‫אוב דער צדלק האט אלהם ני־ענטפערם‬ ‫וז^ם זןר האט איד״ר סאן נלגזןבין‬
‫וואס קען אלך דלר העלפלן אז דלא‬ ‫זיא ‪ ^ 1‬ט איהם‬ ‫« פאהלטץ‬
‫ווללםט וועל אלך שיקען נאך רעם‬ ‫גלי^נטפ^רט אז זיא ווללסט נישם פון‬
‫ט‪1‬יטען אז ער זאל אונז זאנלן וולא‬ ‫קדן שום נ^יט אוב דיא זוהן האבלן‬
‫ער האט באהאלטלן ראם נערט ‪ .‬אונ‬ ‫אויך אווי גיזאנט אזוי וויא רןר סןנט ש‬
‫אנהללכ האט דער מענטש נימילנט ‪ns‬‬ ‫האט דןר ה^רט זיזןר?; ‪,‬י די איז‬
‫ער טאכט^ זיך 'איין קטאוולס א‪ 3‬ער‬ ‫שטארק ד^ר שראקין עוו^רלן אוג‬
‫אז ער האט אלהם ראם אללנלנע ניזאנט‬ ‫ןר איז ‪ 3‬אלד א ח ^ ר נןלאפין צו‬
‫עטליכע מאהל האט ער פארשטאנין‬ ‫דןר רב דאם אלז דןר צדיק ’ר׳ יצחק‬
‫אז ער זאנט אוב אמתן ארלין האט‬ ‫אוג ‪y‬ר האט איהם דןר צדים דיא‬
‫ער טסכים ניוועזין צו רעם ‪ .‬האט‬ ‫גאנצזן מעשה האט דןר רב נישלקט‬
‫דער צדיק נלרופלן רעם שמש אוג ‪I f‬‬ ‫רופין דיא פרויא טיט איר^ זוהן זזןנון‬
‫האט אלהם נלזאנט אז ער ואי גען‬ ‫זרא גזןקוט^ן אוג זללא האבין ב!יא‬
‫אויף רעם כית הקברות אן*יף רעפ‬ ‫איהם אויןי ניזאנט אז זי א ווייסן^ן‬
‫קבר פון רעם בעל האכסניא אוג ער‬ ‫נישט ה^ט ן ר ניפאסקינת אז‬
‫זאל אלהם זאגין אז דער רב ד׳ללם®‬ ‫מ א דארפין שוו^רין אוג זללא ה^בין‬
‫איהם קוטען צו זלך אונ רעם אנרערןן‬ ‫‪ 3‬אלד ניוו^לט שווןרין נאר בגוויל‬
‫טאג אוב דער שעה אלז דער שמש‬ ‫י?ר סזןנטש איז ניווןזין איין ןרליכ;ןר‬
‫גלנאנגלן אוג עד האט אזוי ‪;.‬לטאהן ‪.‬‬ ‫מענטש אוג זןר האט פארשטאנין אז‬
‫אונ דעמ אנדערין טאג איז דעי מענטש‬ ‫זללא יוללסל] טאקי גאר גישט האט ער‬
‫נע‪p‬וםען צו רעם רב האט ער אלחם‬ ‫נלשט נלוו^לט אז זליא ז<ןללן שווערלן‬
‫ניזאנט אז דער טויטער אלו שוין רא‬ ‫אוב ער איז ארוים נלנאנגלן פון רעם‬
‫רערובער זאל ער אהן ד‪-‬דבלן צו טעגין‬ ‫צדלק מלט אללן טרוירלג הארץ א«‬
‫האט דער מענטש נלטענית וער נ ^‬ ‫ער האט נישט ניוולסט א וואטער‬
‫האט דעי רב נלזאנט צו רעם טויטען‬ ‫עצה ער זאל זלך טאהן בעווללליראם‬
‫וואם זאגסט דיא אויף רעם אוצ דער‬ ‫נעלד אלז נלשט נעוועזלן זללן ‪ .‬פוורין‬
‫מענטש האט נאר נלשט נלזעהן א»‬ ‫ווללטער האט ער נישט ניקענט בעווללל‬
‫נלשט נלהערט נאר דער רג; האט‬ ‫ער י א ט נישט נלהאט א‪1‬יף הוזגאות‬
‫אלהם נלזאגט רעד טויטער זאגט אז‬ ‫אונ א הללם שרליבען האט ער מורא‬
‫ראם נעלד דינט אוג דעם טזיר‬ ‫ניהאט אז טען וועט איהם חלשד זללן‬
‫אורח חיים הלכות שפח‪ ,‬אוג‬ ‫אז ער האט זלך צו נענוטען דיא געלד‬
‫רעם סלמן אלז מען באלט ארובעד‬ ‫אזוי עקסטרל‬ ‫נאר ער שרדבט‬
‫נלנאננלן אונ זללן שטוב א יי ן יזיג טע!‬ ‫חאט ער זלך א& נלקלערט אז ער זאל‬
‫האט דארטיןנעפוניןראם געלר;^’‬ ‫בלללב^ אמ דער שטאט ‪ 3‬ראד אוג‬
‫א מע^ה רואם דער ך ‪3‬י ר׳ נ^>לי מראפ׳טיץ זצ׳ל האם ^■צ^מו •‬
‫וויסען אז זן‪ 0‬נישם מן השמים ר ^‬ ‫יןןןןן ד^ר ג^ון ר׳ ארי׳ לייביש‬
‫ד?ר ‘ גאון אל‪.‬־‪.‬ם גלהזןרט אוג ^ר תאט‬ ‫’ י הלוי ד^ר רב ‪ pa‬דן ד‬
‫גלשרלבין צזא דזןם' נבלר אזוי וויא‬ ‫נימאלס א‬ ‫שםא& בטאניסלאב‬
‫ילון פ^ט^ד ח^ט אלחם נישריבין‬ ‫שיחך ט^הן סלט »רן טאכט^ר ה^ט‬
‫ה<;פ ד^ר גביר אהן גז;;הויכ^ן ציא‬ ‫מ^ן אלד& ניר?ד טיס ד ן‪ 0‬גבךר‬
‫פחבלן " אוג ן ר * ה§ט נאר גלוו^יט‬ ‫יצחק בוזנוב^ר 'אא ד^ר גביר ד»ם‬
‫גזןב^ן פלפצזןן טויזלנד קראהן איג‬ ‫גיוו^לט נ^בין פיהל טוי?ינטןר אבי‬
‫דן ר׳נ אך האט ^רשוץ גלוו^לט גןב‪.‬ץ‬ ‫?לך טשוץ ‪♦ w‬ללן מלט דן ב גאון‬
‫צוואנציג טויזינד אוב ק״ן אל!ן אינ‬ ‫אוג דןר גאון ה^ום שטארק גלהאלטלן‬
‫צוואנצלג האט ^ר בשום אןפלן נ ישם‬ ‫‪ ps‬זדן פן טן ר ’ר׳ יוסף יעקב ר^ר‬
‫גלוו^לט ‪ ;j‘3 p‬ב^ווללל ז^ס ה^ט ז!יד&‬ ‫רב ‪ pa‬אלז^קסבלץ וואס ^ר אלו‬
‫שטארק פאי־דראסין פאר וואס ןר‬ ‫ב?ך^זלן ר׳ יצהק הםבורנ^ר׳סא ווהן‬
‫ד^ט זיך אללן נלשפאיט פלנכ^ ^לן‬ ‫דןרוב‪^-‬ר האט ןר ג^שריבין איין‬
‫אוג צוואנצלג אוג ^ר ה^ט נ לשם‬ ‫‪3‬וץף צי זל!ן ‪ 8‬ן טן ר אוג ן ר ה^ט‬
‫נלטאהן ד^ם שידוך אוג ד^ר גביר‬ ‫אלהב נלפר^גט א‪ 1‬י ‪ 3‬וןר זא‪ ■:‬צאהן‬
‫האט זלך סשדך נ^ווזןזלן מלט א;ן‬ ‫ד?ם שידוך דאט אלהם' זללן פ^פ^ר‬
‫א*דןר?ן גאון או‪ :‬אלדט ה^ט •ןר גלשם‬ ‫!‪^.‬נטפןן־־ב ‪ .‬הליגט אוג ד^ר פרלא‬
‫גלג?בל;' אפילו קלל; האלב פון דןם‬ ‫אווי וולא אלך ה»ןב מלך אויף' גןחאפט‬
‫וו ‪ 0$‬ז^ר האט נלוואיט גןבלן דיןם‬ ‫‪°‬יי ®י‪-‬י ^?קיט?‪1‬‬ ‫^' ?‪' 1‬‬ ‫®י‪1‬‬
‫גאון פון כבאניסלאב אוג ר^^ גביר‬ ‫איין פסוק אוג מלין טויל ארלדין אך‬
‫ד»ט זיך אוטזןטוס בארלטט אז‬ ‫לישראל ד‪.‬ןןב איך גלשט פארשטאנין‬
‫האט גיטאהן א ב?]‪?3‬רלן שלדוך וויא‬ ‫וואם ד^ס באטללט‪ .‬דןר נאך איז‬
‫מלט ד^ם רב פון ’סטאנלסלאב ‪ .‬איג‬ ‫סלר ^הן >ןקומ?ן ‪ ' p‬ברלף *פון דיר‬
‫ןם אלז גישט פ אי בללא נלנמגגין ^ון‬ ‫^ ב *דלא פר^גםט טלך אויב דיא‬
‫ל אג ^ צללט ד»פ זלך דזןר גביר מים‬ ‫^לסט טא‪,-‬ן 'דןם שירוך מלט ד^ס‬
‫זדן נאנצזןן בג* בית גזןטויפט אוג‬ ‫גבלי האב אלך סלך באקל^רט אז‬
‫ד^ב אגד^רין גאוגס טאכט^ר ‪.',‬ן‪ :‬ילין‬ ‫ח»מ אלו דאם באסללטלגג פון ד‪^-‬פ‬
‫אללרלב ה‪3$‬לן זיך אויך גןןטוי‪ 51‬ט ‪.‬‬ ‫‪0‬םוק א׳ך טוב לישראל אז ^ ר נבלר‬
‫דאטאלם האט זלך ^ ר גא»ון'ר׳ ארי'‬ ‫וו‪/‬ןפ נ ן‪3‬לן אללן אונצוואנציג״פויזלגד‬
‫ליביש פון סטאגלפלאוו שטארק גז^פרללד‬ ‫ןךאד<ן אזוי ווי אך באטר^פט זאלסט‬
‫אוג ?י האט גלזאנט י^צט ווללס אלך‬ ‫טאהןד׳^ם שלדוך ד^רזבו^ר זיולספו* דלך‬
‫אז מלין פ ן ^ ר אלז א ירא אלקים‬ ‫שט;ןדלן אויף די^ם"אז ן ר וו^ט !?בלן‬
‫דאס הילסט ^ר האט פורא פא■־ נ אפ ט‬ ‫ד^ס סכוס ז^לפטו דיך משדך זללן‬
‫אוי וו^ם ?ר זאגט אלז ?‪; not‬‬ ‫‪ aVi‬אלחס אןנ^ אויב נ״^יט ז^לסטו‬
‫)‪ :‬א ‪41‬‬ ‫אהל נפתלי‬
‫ג?ןוו?ילן אמ אטערלקא אונ ^ר אלו‬ ‫טוחר‬ ‫שטאיבלן האט איהם‬
‫הארטלן ג^ווזןילן ארן נרויטץר גבלו‬ ‫ניב;ןטןן אז ?ר זאל איהם בר?ןננין צו‬
‫‪ y‬האט גילרוט אויף‬ ‫אירי וולא‬ ‫איז א וו^ק נינאנגץ‬ ‫קבורה אוב‬
‫‪ Dp‬צרטלננ אי ירן וורב האט התוגת‬ ‫וו?לל אלז הורןז נלנאננין‬ ‫פון אלהם‬
‫אלבזןר נללאיט ירן נאנץ‬ ‫האט‬ ‫אללן פרלץ טלט איין קנ^כט וואט‬
‫פאר ט‪/‬ןנלן אוג ‪ y‬איי נזןפארלן קרן‬ ‫האט אלדט אויןד גלקליפט ברא דלא‬
‫האטבורג אוב ^ ר נאכט פון יוון וורב®‬ ‫דרב^רט האט ^ה אלהם נלפרזןנט וו^ר‬
‫חתונה אלי;ןר נזןקומ^ן קרן אלטוינא וואט‬ ‫^ט האט אלוט רא אהן גלבלנהלן האט‬
‫ז! איי• ^ווזןילן ^ ב לן ‪ i p‬שטאט‬ ‫אלהם ד;ןר צרלט דיא נאנצ^ מעשה‬
‫» אונ קרן האטב‪1‬רנ האט טןן‬ ‫האט ‪ j: y‬נזןפונז^ן אוב זרג? אויגען‬
‫זלשט גלקןנט פארלן ברא נאכט’ בןוורל‬ ‫האט איהט אויף נ ^בונד^‬ ‫אונ‬
‫צודלשלן דל שט^ט אלי נלווי}ילן ארן טרןד‬ ‫אוג ?ר האט אהן נעבונדלן אוח*‬
‫ארן ברלק אוג ברא נאכט האט צוורא‬ ‫ירן ' אורט זרן ק ^ כ ט אונ ‪ y‬האט‬
‫ט^ן צו נעצויג^ן טלט שטרלק אירן אמ‬ ‫אלז‬ ‫‪y‬‬ ‫ג;ןנום?ן 'אוג‬ ‫אלוט‬
‫האלב^ ברלק צו ר^ר שטאט אונ ארן‬ ‫נאןי אלי‬ ‫זלןי א וועק נלנאננלן ‪.‬‬
‫האלב^ ברלק צו דןןר אנר^רזןו שטאט‬ ‫נ^קומק דץר פריץ טיט ירן ’מזןט^ר‬
‫אוג דאטאלט אלי פונקם ^ווןןי;ןן‬ ‫א« ‪ y‬האט ד^ם קנזןבט באלה דעה‬
‫‪p‬ר צרלק ר׳ יצחק הלוי אונ‬ ‫קויללט אוג ‪ y‬האט אפילו נלשט‬
‫אלטונא אלי ‪p‬ר טוחר ארובזןר‬ ‫גלקלקט צו דאט אלי ירן קנזןכט אונ‬
‫גלנאננלן צי אלהם אזג ‪ y‬האט אלהם‬ ‫ירן חבר אלי ‪/‬לנאננלן אויף ד?ןם פיןלה‬
‫‪ “.p‬צרלט ? ‪ Dpi‬וואט ?ןט אח אויף‬ ‫אזג ‪ y‬האט איהם באנראכלן בעוורל‬
‫אלהם אל ^ ר י נ^פארלן ‪ .‬אזוי וויא‬ ‫האט אלהם נלב?ןטלן אי’ ן ר יאי' אלוט‬
‫ר^ר צדלק האט דאט^רןר ‪p‬רט האם‬ ‫בריןגנלן צז קבורה אוג יןר האט גלשט‬
‫;ןר ילןי אנלרער נןווארפלן אויןש ‪n p‬‬ ‫נלוולטט פון ד?ןר גאנצער מעשה ‪ .‬אונ‬
‫‪ l y‬אוג ןר האם ילף נערוסזןן ירנן;‬ ‫ארן צרט ארוס אלי ירן חבר אויןד‬
‫האר ב^וירל ‪ y‬האט 'נלטרנט ‪m‬‬ ‫אנטלאפלן אוג ‪ y‬אלי גזןקוטיןן אוג‬
‫ילא האט שוין ילבער חתונה גלהאט‬ ‫ירן שטאט אררן קרן האמבורג או‪:‬‬
‫אוג איוי אלי ן ר גלי?ןנןן א‪1‬יןו ר?ר‬ ‫^ר האט ר^ר צרלט רלא נאנצע טזןשה‬
‫^רר איוי וולא פאר חלישת בלזהאלב‬ ‫ר?ם צדלק 'ר׳ יצחק הלוי האט ‪y‬‬
‫נאכט‪ .‬אוג ‪p‬ר נאןד האט ןר זל^■‬ ‫מתיר נזןוועילן דעס טוחרט וורב חתונה‬
‫’ האט נליאנט אי‬ ‫^ הוי בןן אונ‬ ‫צו האבלן ‪ .‬האט ילא ילןד טשהןי‬
‫ט^ן האט איהט טוריע נ?ווןןיוין פון‬ ‫געווזןילן טלט איין נר‪1‬ים?ןן נבלר פון‬
‫הלטטןל אז זלא האט נאןז נלשם‬ ‫האטבורנ בעוירל ילא אלי נזןווזןן ארן‬
‫חתונה' נלהאט אוג ןם אלי טאקי אזזי‬ ‫נרויט^ נכלרתה אוב ירא האבלן ראם‬
‫נץוו;ןזלן אונ צו טארנלנט אלז ‪y‬‬ ‫ארזייט נזןשט^לט אויף דלא ’צרטלנגץן‬
‫נזןפארןן קרן האטבורנ »'י ירן‬ ‫אזוי וולא רער שטרנ?ןר אלי ברא גרויטןן‬
‫וורב בשל‪1‬ם ‪:‬‬ ‫לרט‪ .‬אונ רןר סוחר איי ראטאלם‬
‫אחל נפתלי‬ ‫‪44‬‬
‫א מעעה רואם דער רבי ר׳ ‪ ^ 1‬׳ ' מ ^נ ^יץ זצ*ל האט עלציילט ;‬
‫אונ זי א האבין זין א גאנצ?ן טאג‬ ‫^■ין סאל אום מוצאי יום הלןדוש‬
‫ניפיניגט פאד וואם ז^לין זי א ניןום‬ ‫׳* י איז נ^ווארין איין גרוים? חם»ר^‬
‫נחת רוח מחדש צוא זין‬ ‫ד^בין‬ ‫א» ד^ר שטאט ‪9‬ר^שבורנ אוב ד?ר‬
‫דלא לבנד‪ ,‬אלוי לולא זןזזר ח^ט ניזאנט‬ ‫‪ ifrnm‬עו«ם ד»פין זיןי שטארק‬
‫דלז^ ווןןרט^ר אלז ’ באלד ל?יכטינ‬ ‫מצער ג?וו?זדן ב^זדל זללא ‪.‬ד‪,‬אבין‬
‫נלווןןרין אונ י דלא לבנה ה§ט א הן‬ ‫גלשט נ?קאנט מהדש זין‪ .‬דך לכנה'‪■:‬‬
‫נ^ד״ויב^ן צוא שללנ^ן אונ זי א ה^ ‪4‬ין‬ ‫^ ט זיך ד^יר גאון ר׳ משולם אינר^‬
‫^ מל‬ ‫?א מוזדש ניווןןזען מיט‬ ‫אנגןריפין 'אונ ?הר האט גיואגט‪.‬‬
‫ברייד' ‪.‬‬ ‫דבש׳ע ד י ג ן קמדןןר האבין ני§ ‪8‬מט‬
‫טר^שיץ וצ'ל ו‬ ‫רבי׳ן ר׳‬ ‫גאןז א וויגדעךליכע מ?נ*|ה פון‬
‫נוא אלן בין פאר זי ‪p‬רפ ד^ם זןד‪,‬ר‬ ‫ד ק ף צדלק ר׳ צבל איזלק פון דינוב‬
‫^ ט זלן טויפלו א?נ אז מ^ן ד;§מ‬ ‫אלז איין מאהל גימ^זן שבת‬ ‫^‬
‫דאם ד ך ציללט ‪ n p‬יופף ט א ר ל ך‬ ‫אזנ דץר שט^ט ‪1‬וי?ןלקאטש אוג דארטלן‬
‫איז עהר שטארק בללז נ עוו א ^ן אונ‬ ‫איז ג^ווזןזזןן’ אין נרויסער חכם אוג‬
‫זןד‪.‬ד "אי? א רי ^ ר ^פארלן צוא ז‪-‬עם‬ ‫אללן עילוי אוג ןד‪,‬ר האט נלהרסזןן ר׳‬
‫רבי׳ן ר׳ נפתלי פון ראפשיץ אוג זןהר‬ ‫יוסף טארלזןר אוג עד‪,‬ר*האט שטענדלג‬
‫האט איהם ניזאנט אונ ריבעטלטש איז‬ ‫ליצנות ניימ^נט פון ד?ם צדיק א«‬
‫דא איין רב’ וואם ך ד‪,‬אלט זין‬ ‫דאמ^יס אלז נעוועז^ן ישבת פרשת‬
‫פאר איין רבי אונ עד״ר ד‪,‬אט אויף נזיר‬ ‫וישלח וואם אוג דער' סדרד‪ ,‬שטללט ד^ז־‬
‫נלזאנט ‪ n p‬אין וועל מלן פויפלן ד!אפ‬ ‫•מוק על ’כן לא יאכלו בני ישראל את ניד‬
‫רבי ר׳ נפתלי פון ראפשיץ‬ ‫אלד‪,‬מ‬ ‫הנ שהדאמאיז טליטש דערי‪?3‬ר ווייל‬
‫גי ^נ טפ ךט ‪ .‬אזוי ד‪,‬אט ^ר ניואנם ו‬ ‫יעקב‬ ‫דער;מלאךן‪.‬האט ^ננ^רל^רט‬
‫נוא טצוה לשמוע דברי חבמים ר§ם‬ ‫אבינוס דון ל ‪9‬ל’ץ דלא יורין נלשט‬
‫איז טללטש ?ם איז אללן מצוד‪ .‬צו‬ ‫ד?ס אז ‪f‬ר פון ד ך דון אוג‬
‫ה^רין דלא 'רללד פון דלא חבפים‬ ‫ד ך צדיק ה§ט אלללן נילללגט אוג‬
‫בךו?־ל ד^ר רבי ר׳ נפתלי ה^פ‬ ‫ד ך תורד‪ ,‬סלט זלסקילט אוג ד ך‬
‫ניויולסט אז דער יוסף פארלער אלז אללן‬ ‫עילוי יוסף טארלער דו^‪1‬ם ליצנות‬
‫אפיקורום פון אונווללנינ ‪ .‬י איז ד ך‬ ‫ויטאכט פון איהם אזג ^ד‪,‬ר האט‬
‫יוסף ‪.‬טאר^ר פארש^טט נ ךו ך ל ן‬ ‫גלזאגט מלם יייצנות ‪ .‬אטזל ד^ר מלאן‬
‫אוג ער איז באלד אנטלא‪6‬לן ’ א»‬ ‫האט נלשט זןהנגןןדירט אן דלא' שפלטץ‬
‫»לן‬ ‫ןטללכע ט?נ ארום האט’‬ ‫גרלסט וואס’ דענסטפאהל האבין מלר‬
‫נעטויפט אוג ער איז ’ אל;ן'מאהל‬ ‫ניבט גלדארפט זןסען שפלצץ ברלסט ‪.‬‬
‫נרעסער נעווארין' צזוישין ז*א »יז‬ ‫«זם מ ך נ אן דזןם לללזןנ^ן דוזם די׳ןד‬
‫ך אלז נערואר^ן א‪3‬ן צענ»ר ^‬ ‫צעד‪,‬לט ' רך■ צדלק האט ד ך נדלק‬
‫לןפ«נךג ‪J‬‬ ‫גלזאנט ?‬ ‫נל^נטפןןרט י‪ .‬אזוי האם’‬
‫כב ‪48‬‬ ‫אהל נפתלי‘‬
‫^‪ 1‬ה ויאם ן־ער ך ‪3‬י ר׳ נ‪£::‬תלי סךאפ!ןויץ זצ״ל האט זןךצ'י>ט‪:‬‬ ‫א‬
‫מלט א‪.‬יהם קמן שוס משא וטחן אונ‬ ‫ר ע ף נאון ר ־גסשון אערא איז‬
‫איז נזןקוס׳׳ןן עו רןם רב‬ ‫וויא‬ ‫גןווזןזין אמן כעל חבית אוב‬ ‫'‬
‫ה<ןט ר׳ שטשו‪ ,‬גלטעגית ב^וימל‬ ‫־־ןר ■בטאט בוטשאטש א ע אין זרן‬
‫אונזזןרי חכמים האבלן נללזןנט אז‬ ‫•כנות ה^ט נןווזןהנמ אמנ^ר וו^ם‬
‫רורןי חללול שבת איז שולט אילן שרפה‬ ‫הזן ‪ 0‬נודאט אילן ש^נק אונ ‪y‬‬
‫ר^רו^ר טןןנט זןר זיין שכן ןןר^ר‬ ‫^ןוט מ חיי שבת נןו חןן דן(ט אי הם‬
‫זןר זןןל שוין טללן נישם טוזלל שבת‬ ‫־׳ שמשון ןטליכ;ן מאהל מתרה נ^וו^זין‬
‫זיון ארזןר ן ר ז<ןל ביוא איה□ ‪W‬‬ ‫אוג וויא ןר ראם גיז^הן אז ?ר ר׳?ןרט‬
‫קויפין זיון הויז ב^ווללל ^ר ד‪.‬זןט סורא‬ ‫אודס נישט את ןר אתב^ר ’ נינאנגון‬
‫אז זיון תיז זאל נושם פ‪1‬ןרבר־ך‪.‬ט‬ ‫האט‬ ‫צו ד? מ רב פון דארטין אוב‬
‫וו^רלן דורןי זילן חילול שבת בןוווול‬ ‫איהם אז ז^ר‬ ‫נישלקט ר^ם שמש‬
‫זולן ר‪1‬יז אוז ל^בון רןם שכנ׳ם הויז‬ ‫^ןל זיך קומ^ן ל«ןרין טיט איהם אוג‬
‫איז ^ר שמאדק פארש^טט ‪■:‬ךי§‪^-:‬ן‬ ‫»זיי וויא רןר שכן הן»ט ר^ר ^ ר ט‬
‫פאר רןם רב אוג ז^ר האט צ ו’ גוזאנט‬ ‫«ז ר׳ שמשון רופט איה□ ל^ןרין האם‬
‫אז ז ך זן^ד שוין נושט מחלל שבת‪.‬‬ ‫זך ז‪.‬יןי שטארק פ^רוונר^רט אויף‬
‫זיון ;‬ ‫ד^ט ‪ 3‬ןוו»ל ן ר וזן^‪ 1‬נישט ניהאט‬
‫;אןי א מןשה וראם ן־ער ך‪3‬י ר׳ נפתלי ^;א^שיץ זצ״ל‘ האט ע^ילט ‪■:‬‬
‫טיט סחורה איג אונזקרק חכמים ה^בין‬ ‫ד ע ך נאון ר׳ שמשון אוגרךם זוהן‬
‫ראןי ניזוןנט אז רורף חילול שבח‬ ‫ר׳ משולם איז צוב קרשטיןן‬ ‫*‬
‫אלז שולט אמן שרפה ה^ט דקר נ^ון‬ ‫נןיוזןזון רב אונ דןר שפ‪:‬אג־ טוסג־יץ‬
‫ר׳ רלרצל פא־שטאנין אז רן‪1‬ם אן!‬ ‫או‪ :‬דקר נ^ף איז קר ג^וד^זזן‪ ]:‬רב‬
‫נושם קמן לקרק ווקרטקר ד‪.‬וןט קר‬ ‫או‪ :‬דקר שטאט פרקשכקרג ' « נ ווקן‬
‫נוקוקט אויף דקם זמנקר תיפול שעות‬ ‫קר אוז נקווקזון רב או‪ :‬פרקשבורג אוז‬
‫קם אוז אויף רקם טןןג אוג ווקן קד‬ ‫נקקומקן צו איהם זלן תלמיד ר׳ הירציל‬
‫איז אהמם נקקומקן ה<ןם קר ‪:‬וה^רט‬ ‫חכר׳ן קמטשניקקר ז״ל פון טוסמנוץ‬
‫אז אוג רקם' אמנונים ‪0‬ןןג את‪ :‬רקר‬ ‫ה^ט רקר גאון ר׳ משולם נוזאנט צו‬
‫אמנונקר שיעה אוז נקמארון אמן שרפה‬ ‫איהם ר ך ראזונקר בקל עגלה פון‬
‫‪ 3‬מ רקם בעל ענלה אוג זמן ד‪1‬יז איז פאר‬ ‫טוסמניץ קומט א הקר אלק קרב שבת‬
‫ברקנט גווווךון מים זמן גאנץ יאו־טקגין■‬ ‫אמן ויפגין‬ ‫טןןו צאת חכוכביט‬
‫אחל נ^תלי‬ ‫‪44‬‬
‫א מעשה רואם דער‪.‬רגי ר׳ נ^ןלי נך^ שיץ זצ׳ל ה<»‪ 5‬עו‪:‬־‪£‬ףילפ‪; 1‬‬
‫אייו סאל אזמ מוצאי י‪1‬ם הקדזש אוג וייא האבין זיןז א גאנצ?ן ט^ג‬
‫־' * איז נ^ווארין א!לן נרוים? חס»ר? גי‪6‬יןנןגט פאר וואט זאלין וילא נישט‬
‫שט^ט ‪ ^ 9‬ענו רג אמ דער ד»‪3‬ין ד?ם נחת רוח מחדש צדא זין‬ ‫אמ‬
‫נ^נצקר עולם האב ין זון שטארק דיא לבגר‪ .‬אזוי וויא ?הד האט גיזאגט‬
‫מצער נןןיו?זין בגוויל ז״א ‪,‬האבין דיו? ווערט?ר איז ב א ל \ לז!בטינ‬
‫גיש» ג^קאנט מהדש ויין דן ל בנ ה'‪ .‬גיו^רןן אונ י דיא לבנה דאט אהן‬
‫וין■ ד‪/‬ר גאון ד׳ משולס אינרא ג?הוי‪? 3‬ן צוא שן!ן‪?:‬ן אזג זולא ה?‪4‬ין‬
‫פיט ^ חל‬ ‫^נג^דןפןן אזג ?הר האט גןזאנט זיא מחדש גיוו?ז?ן‬
‫‪£‬רייד’ ‪.‬‬ ‫דבש׳ע ד״ןנ? קמד?ר האבן; גן‪« 5‬סט‬
‫‪3‬אןז א לרינדערלי^ע מעשה פון ^עם רבי׳ן ד ג^;‪.‬לי מר־אפעיץ ‪. r^‘9‬י‬
‫גוא אין בין ‪6‬אר זיב?רט דאכו ?הר‬ ‫^ ן ר צדיק ר׳ צבו ארזיק פון דיטב‬
‫וו?ט זןך טויפין אוג אז ם?ן ד^ט‬ ‫אןז אןלן מאהל גיזו?זן שבת‬ ‫״י‬
‫דאם ד?ד צילט ד?ם יוטף טארלער‬ ‫א?נ ד?ר שמאט ווי?לקאטש אזג דארפין‬
‫איז ?הר שטארק ביז נ ?וו א ^ן ‪m‬‬ ‫איז ג?זו?ז?ן^' אין נר(ים?ר חכם אונ‬
‫?הד איז אדיב?ד ג?פארןן צוא ד?ב‬ ‫אןלן ^לזי אוג ?הר האט גןהיס?ן ר'‬
‫רבי׳ן ח נפתלי ‪8‬זן ראפשיץ או‪? :‬הר‬ ‫•ז ^ ט«רל?ד אזב ?הר'האט שט?נדיג‬
‫האט אלד‪,‬ם גיזאגם אוג ריב?טיטש איז‬ ‫ליצנות גוטאכט ‪ p i‬ד?ם צדיק אוג‬
‫דא אין רב^ וואט ?ר האלט זיזי‬ ‫דאמאלם איז ג?וו?ז?ן ישבת פרשת‬
‫פאר אין רבן א?נ ?הר האט אויף פיר‬ ‫וישלח וו^ם אז‪ 1‬ד’?ד' סדרה ש טי ס ד?ר‬
‫גיזאגט דאם א‪.‬ין וי?ל מין טויפןן האט‬ ‫פסוק על כן לא יאנ!לז בני ישראל את ‪V i‬‬
‫אןד<פ ד?ר רבי ר' נפתלי פון ראפשיץ‬ ‫מנשה ראם איז טיס ש ד?ריב?ר וויל‬
‫גי?נטפ?רט ‪ .‬אזוי האט ?ר ניזאנט ז‬ ‫ר?ד‪:,‬םלאךן‪ .‬האט ‪9‬ננ?רי?רט א» יעקב‬
‫נוא פצו־ לשפוע דברי חבמימ ראם‬ ‫אבינוס דון ז^לץ דיא יודין נישט‬
‫איז טרטש ?ט אןז אין מצוה צו‬ ‫?ם?ן ד?ס אד?ר פון ד?ר דון אזג‬
‫ה?רןן דןא יריד ‪1‬ון דןא ;הכמימ‬ ‫ד?ר צדיק ה^ט אלין גיליגט אוג‬
‫‪? 3‬וויל ד?ר דבי ר׳ נפתלי האט‬ ‫ר?ד תורה פיט זיסקיט אוג ד?ר‬
‫גןוון‪0‬ם אז ד?ד יוסף טארל?ר איז איין‬ ‫עילוי י‪01‬ן‪ 6‬םארל?ד דאט ליצ«ת‬
‫אפיקורוס פון אזטוינןג ‪ .‬אןז ד?ר‬ ‫*יסאכט פון אוהם אוג ?הר האט‬
‫יוק« טארל?ר §אדש?מט ג?ווארין‬ ‫ניזאגט פי ט יייצנות ‪ .‬אסזל ד?ר מלאן‬
‫אוג ?ר איז באלד אגטלאפין אוג‬ ‫^ ט נןשט ^‪1‬ענ?רירט ^ן דךא שפיטץ‬
‫?טליב? ם?ג ארוס האט* ?ר זין‬ ‫גיי ס ט וואב דענסטטאהל האבון מיר‬
‫נ?םויפט אוג ?ר אןז *אל? י מאהל‬ ‫‪ 1‬יבט גןדארפט ?ם?ן ש‪ 3‬ןצץ בדיסט ‪.‬‬
‫נר?ם?ר ג?ווארין צווןשןן זןןא **ןז‬ ‫האט ם?ן נאך ד?ס' לי?נ?ן ראם ד?ר‬
‫?ר איז ג?וואר?ן אין צ?גו»ר א«‬ ‫צ?הלט ’ ד?בז צדיק האט ד?ר ג דוק‬
‫ד?פ‪?3‬רנ ג‬ ‫נן?נטפ?רט ‪ i‬אזוי דאט ?ר ניזאגט ‪1‬‬
‫כג ‪45‬‬ ‫אהל גפתלי‬
‫״טרא‪3‬׳‪8‬יץ זצ׳׳ל ‪:‬‬ ‫‪1‬אך ^וועד^ו‪r‬ל;בע_סע‪ tp‬ה פי ‪n J‬ם‪,‬ר^י׳ן‬
‫דלא וועלט‪ .‬ד^ם זלך דער גאלן‬ ‫דעף נאון ר׳ יעקב אזרנשסילן פזן‬
‫טןןלד אויף ניחאטט אוב ער האט‪.‬‬ ‫לעמבערג איז נישט ניווז^זין‬ ‫״‬
‫גמליטט צו ק^נלן אילן צדלק טיללצליגג‬ ‫^־־ פעד קלין חסיד ארן מאהל האמ‬
‫הןןט עד גי ^ ר ם אז דער צדיק פון‬ ‫‪ ^ 'i f‬ד ק גיגליסט צו מיסזןן א‪1‬י ‪3‬‬
‫ראטשלץ קומם אוץ איז ער באלד‬ ‫יייא זענין ‪ fnenf‬צדיקים פלוטלינג‬
‫גינאגנלן צו אידג‪ :‬אבער וויא דער‬ ‫ער אגפמזל^ין גיווארון אונ ער‬
‫שראקין אלז ער נלווארלן א[׳ ער האט‬ ‫האט גיזעהן אוג חלןם אלין זקן אוג‬
‫דער זעהן אז דאס איז דלא אללגלנע‬ ‫^ ר זקן' ר^ט איחס נלזאגם מלין‬
‫צורה וואס ער האם נלזעהן אוג זללן‬ ‫ניליבטער ^ זאלסט דויסען אז עס‬
‫חי‪1‬ם האט אלהס^דער צדלק נלפרענט‬ ‫איז' ני שט אזוי ’ וויא דיא מללנםט‬
‫טיט נללעכטער נו א' לעמכערנער רב‬ ‫בעווללל דלא צדלקלם זענלן דלא נד‪1‬לי‬
‫איזם אליך שוין נישט נןז«א ‪:‬‬ ‫אוג דורך זייער זכות שטללם‬
‫נאך א מעשה רואם רער ך?י ר׳ ;^לימגאגןעיץ זןי*להאטעך‪!:‬ייילט ‪:‬‬

‫אשה ‪6‬ון איהר אויף דער נ א נ ^ •‬ ‫ד ע ף צדלק ר׳ יצחק פון האטבורג‬
‫תעלט אונ דורך דעם אלז זללן פאטער‬ ‫האט זיך טשדך גלוועזלן טיט‬ ‫■י‬
‫נלנללט נלוועזלן צו מאבלן די<ז חופה‪-‬‬ ‫דעם צדלק ר׳ יעקב פון ללנסק אונ‬
‫אונ דער צדיק ר׳ יצחק האט נלהאט‬ ‫דיא כלה דלא טאכטער פון רעם צדיק‬
‫צו נלזאנם זעקם הונדערם רענרלין‬ ‫ר׳ יצחק׳ס אלז נלוועזען נאד אילן טוסע‬
‫אונ מסלק צו זללן פאר דער הוטה וויא‬ ‫אונ ב;לא דיא תנאים זענלן דער חתן‬
‫עם אלז נעקוטען פאר דער חוטההאט‬ ‫סלט דער בלה נלשט ניוועזין ‪ .‬נאר‬
‫עד נלשם' נלוואלם מסלק זין איז‬ ‫אז עם'אלז נעקוטען צו דער חתונה‬
‫גיווארען אלין קרינ צווישין דיא‬ ‫האטי דער צדיק ד 'יעקב דער פאטער‬
‫מחותנים אונ פון דעסט ווענין האם‬ ‫טון דעם חתן אונ זללן ווילב ניזעהן‬
‫דער חתן אויף דעם 'אויך ביאשטאגין‬ ‫רלא בלה האבין זללא ■זלך שטארק‬
‫אוג טען האט נישטעלם איין חופה ‪.‬‬ ‫מצער נלוועזלן אונ זללא האבלן •לוואלס‬
‫אונ באלד נאך דער י חופה האט דער‬ ‫אט לאזלן דעם שידוך האט דעי צדיק‬
‫צדיק ד׳ יצחק אר‪1‬יס נענוטזןן זעקס‬ ‫ר׳ יצחק צו אום נלזאנט וול‪ 5‬אז;י •אגט‬
‫הונדערט רענדללך אונ ער האם איהס‬ ‫אלהם אס לאזלן אללדער טען פ ’ ענט‬
‫נלנעביין ‪ .‬איז דער צדיק ר׳ יעקב‬ ‫דעם חתן לאז טען ריופין דעם חתן‬
‫שטארק בללז נעווארען אונ זןר האם‬ ‫אונ טען זאל אלהם פרענלן ‪ .‬האט‬
‫אלהם ניזאנט דער ׳ פער האב איך‬ ‫מען אלחם נלרופלן אונ מען האט אלחם‬
‫ניטללנם אז אלהר האטי נישסו אבער‬ ‫נלפרעגט אויב ער וולל דלא כלה האם‬
‫יעצם אז אלך זעה אז אלדד האם‬ ‫ער זללא נלענטפערט אלך וורס נלשם‬
‫יאה נלהאם ראם נעלד זעה זזיך דאך‬ ‫אויב עם גלפינט' זלך אללן שענערע‬
‫‪NI‬‬
‫®ןןכפ?ר ז‪ 1‬ןנלן שילנקרט בזןוז ר ל ‪fjD‬‬ ‫»<» אי ח ד למן® ס י ך נ ^ ר ני ה ^ ל ט‬
‫ם א כ » ? ר איז ר א ך נלשט ק ר ן י פ׳ ה‬ ‫ס צ ע ר זיון ה ^ פ ד ^ י צ די ק ר׳ ‪•p nip‬‬
‫ה א ב אי ך איד& נ ן ך גי מ א ל ט טריבין‬ ‫א י ן ד ^ פ א‪:‬וןז‬ ‫ח״ו‬ ‫)יןנ ט)!ן ר »‬
‫נ?®* ייא יו?נון‬ ‫»ן ש ט ני טלונ ט ‪^ w‬ן ד ^ ד נ י ן נאוד א‪ 1‬יב‬
‫דן רי ב ^ ר ה א ב אלך נל שט ניווןןל ט‬ ‫א מזןר ^; ח ב פי ם זןןנון דןןןי אז ר ן ר‬
‫מ ס ל ק ז רל ‪ 6‬אר ד ^י הו פ ה ‪ .‬א מ אלך‬ ‫‪ o y r‬נ ן פ ט א רן י מי‪ 3‬ה ^נלן ש?ונד‪-‬ר»‬
‫האט‬ ‫גיזן הן אז‬ ‫ן ^ ד וזןנין נ ן ל ד ה<ןט ן ר ע ל ן כ ט ע ד‪,‬זןב י ? צ מ‬
‫^לד‬ ‫ווןנ ין‬ ‫נןנו ם ?ן‬ ‫קיגו־־ך״ א « אי ך ד‪.‬ןןב ניז ע הן א» »יא ני ש ט‬
‫אנייך■ ;‬ ‫‪ #‬רן א;ורי ם ד ^ ט נ י ט ט נ ןנ י ם ?ן » ר ן‬
‫מ»ןו ארד^דעךליכע ס ^ ה פון ך ע ם ^״ן ר׳נ?לל פח דא‪£‬עיץ ז‪*^:‬״ד‪:‬‬

‫נאד ער ר‪,‬ןןג־• גידוארט ביז ר׳ ו*איר‬ ‫ר ן ר צ די ק‬ ‫א י י ן מזןל ׳ן־לן נ?פ?י?ן‬
‫‪3‬על הגם מעם אלין קופען נעםין‬ ‫»ן אפטא אזג דן ר צדיק ‪6‬ון‬
‫‪ n p‬געלד אוג אלע חסידים האבי ן‬ ‫י מין אוג ד^י צדלק פון ראפשיץ‬
‫בזיך ניבעטין אז איך ז^ל נעבץ ארן‬ ‫‪ 83‬נאנד‪ .‬ר‪.‬ןןט דן ד ריזינ^י גיזאנט‬
‫עצה תיא מען זאל נעטין צו עסץ‬ ‫« ‪ c p‬ראפ שיצןד‪ .‬ראפשיצןר ’ רב‬
‫איך ז»יא ניזאגם איך י ^ ב ‪PH‬‬ ‫איך ה אבניהן ר ט אויף ארך אז איחר‬
‫ניטע עצה נוןר בתנאי אז איד‪.‬ר ז^ל»‬ ‫^ ט ‪ n p‬חכם הי ‪ t‬ד ‪ n p‬צריט ז ‪^ 0‬‬
‫אי ך קזןנין אויף האיטין ‪£‬ון ני־עפצעה‬ ‫סיד עפלס אללן מעשה ‪^ .‬ן ט ן ר איהם‬
‫אז איהר זזןלט נישט לאכץ ר‪.‬וןבין‬ ‫ארך ‪ 8‬ן ר צ ^ ^ן וואס‬ ‫ניזאגם איך‬
‫איך יר«‬ ‫זי א נענוטען אויף זיך‬ ‫איך ‪ 3‬ץ א מ^ל ג^וו^ן א רבי אוב‬
‫ניזאנט נרטץ ‪8‬זןד אוים אוג דער‬ ‫מרן ימ^נר ‪ 3‬ץ איך « טאל גזןפארין‬
‫קרעטשסע ן‪1‬ררן <צנ זאגט אז אר•‬ ‫טי» פיהל חסידים קרן מבלץ ‪ .‬אמ‬
‫אוב עי־ ‪’ e p‬א?לך בוודא’‬ ‫רבי‬ ‫אום מיט;ןן וו^נ איז אמז אויפנינאנגין‬
‫ד^ס איז זאלט !•■־הר‬ ‫‪ 8‬רעגץ‬ ‫‪ D p‬נןלד אוב קרן כ מי ט האבין סיר‬
‫איהס ענטפערין אז ד^ס איז ר׳ מאיר‬ ‫אזין אויך נישט ניד‪,‬אט *אוג טיר‬
‫בער ר‪.‬גס׳ס אללדיס ה^כין זי א ןןזוי‬ ‫ו^נינ נעקומ^ן לן‪ 3‬ין ארן קרןט שטן‬
‫ניימ^ן ‪ .‬ה^ט זיך דער רענדאר יזלעי‬ ‫אוב איך ‪ 3p1‬ניט ניק^נט ‪ D p‬בעל‬
‫ניפירד אוג ער איז פיר אקענין‬ ‫מגיח פון ‪p‬ר קר^טשמא אז ?ןר איז‬
‫גינאננין פיט גיזאנג אונ פיט פרייר‬ ‫אין נרויס^ר קמצן אוב;ןר ניט גישט‬
‫אזג ער ‪ asn‬טיר ניטאבט אללן גידבע‬ ‫קרן שוס ^נרימאן צי עסין אוג ער‬
‫סעודה אונ דאט פלךסיט טר‪:‬ע מענטשק‬ ‫האט נישט ניוויסט פזן קרן שום‬
‫אויף ניהאלטין עפליכע טעי אונ ער‬ ‫רכי׳ן נאד ‪6‬ון ר׳ טאיר בעל הנס אוג‬
‫פיר ניזאנט אז ער ווארט י‪1‬יוץ‬ ‫ן ר האט גיהא® ארן פלשקע וואס‬
‫עטליכע יאהר אויף ' פיר אי־ ואל‬ ‫^ ר טין הזןט ער שטענדיג ארלדן גילרנט‬
‫גע‪:‬י‪-.‬ן סרן שווערס נעלד דער ■‪:‬אך‬ ‫נעלד תעגין ר׳ סאמ־ כ ע ל הנם אוב‬
‫האט ער ארויס גענוטען דאס'נא‪:‬צ'‪,‬י‬ ‫| ר ח‪$‬ט נישט נינלרכט קרן שום פענטש‬
‫׳‬ ‫תייר‬ ‫׳‬
‫בד ‪4T‬‬ ‫אהל נפתלי‬
‫אזוי וויא י ן ד ראטשיצןר האם א‪1‬יף‬ ‫‪p »- 6‬ןן ר^ר »ישק^ אוג זןר האט‬
‫צרלין האט דןר ריזמ^ר‬ ‫גיה^רט »י‬ ‫ציר ניגע‪ 3‬ץ אונ סיר ז^נין אלו^ק‬
‫גיזאגט איך האב גיה^רט אויף א דן‬ ‫‪?:‬פאי^ן ‪£‬ןן דאר® זי^ר ‪6‬רלללי^ אוג‬
‫אז איהר ‪ ts2p‬ד^ר חכם הדור א‪ 3‬ן ר‬ ‫מבלין י' האב אי ך ד א ם גאנצ^ ג^לד‬
‫אזוי וידט ’ האב איך נישט נןוויסס‪:‬‬ ‫§ וו^ק גישיקט ‪ p s ’ |::p‬ישראל ‪.‬‬
‫פון דעם רבי׳ן ד ;פתלי טראפ׳‪¥‬יץ מי״‪: 5‬‬ ‫גאך א וו^דערליבע‬
‫י‪ 9‬י יא® ילז י ?י ®א®? א ? ווייס‬ ‫ד;ן ף צדיק ר׳ ישראל פון בארנוב‬
‫ראך אז דןר טאם^ בענטשט נישט‬ ‫צדלט אז א יאהד‬ ‫האט‬ ‫’‬
‫קדן שום קעד ‪3‬דא‪ .‬ד^ר חופה זאל‬ ‫באך זנין ’ זדדינם פטירה ןז־ן ידדזן איז‬
‫דאם זדן ר^ר שוו^ר ר׳ רוד ווןר‬ ‫ג^ווזןן דער ר‪ 3‬י ר' נפתלי פון ראפשיץ!‬
‫איז ד^ר םןנםש מאם ‪ f‬זאל זיך‬ ‫האט' זןר חתונה ניהאט אוג ‪ 3‬דא‬
‫אתטןר שטזןלין ארויף ' צד לדגין‬ ‫דער חופה האט ‪r‬ןר גיפיהלט אז אדן‬
‫זדן האנד אדיף סדן קאפף אז ר^ר‬ ‫ט^בטש ש טיט אונטזן‪ -‬איהה אוב‬
‫טאסע שטדט האם ^ד זיך אום גידרדם‬ ‫לליגט ארויף זד; האנד אויף איהס‬
‫אונם?־ זיך האם ^ר גיז^הן אז זדן‬ ‫אוב ב^נט׳פט איהם ארז דיא זאך‬
‫יד דן’ ד^ר ראפשיצקר שטדט ‪ 3‬דא‬ ‫אידס גי^זלעזין אדן פרא אוב ^ר‬
‫איהם אוג ‪^ 3‬נטשט אייהם‪:‬‬ ‫האט ניקל^רט ווזןר קאן ראם זיון‬
‫זצ״ל ;‬ ‫םךא‪£‬ז‪£‬יץ‬ ‫אך ארוד‪-‬יגדליבע טעש־ פון דעם ל?י'ן ר׳ נפתלי‬

‫ך ע ף צדיק ר׳ אלעזר פון דדקוב איך וליל נישט איך בין אטאט?‬
‫אוב דיא ערשט? יאהרין באך ‪3‬ון קינד?ר דעד עולם דארף מיך‬ ‫*‬
‫דןןר פטירה פון זד; פאט^ר ד*^ר אוג דיא' קינד?;־ דאיפין נ!יך או ^‬
‫צדיק פון דאפשיץ איז ’ ?ר אל? איך וו?ל גישט •טטארבין נאד ל?בין ‪.‬‬
‫יאהר ג?פאר?ן אויף זדן יאהר צדם או‪ :‬אזוי וויא ?ר האט זיך ' א‪1‬יף‬
‫^רן לאגציט י צו ניין אויף זדן קבר ‪ .‬גיחאפט האט ?ר באלד גיהיויםען אדן‬
‫איין מאי וו^ן ?ר איז נ?קזם?ן דפאנין דיא ' קאט ש א ז־‪.‬דם צן‬
‫קדן לאנציט אוב ' ד?ר נאכט פון פארין אוג ?ר איז שוי; נישט‬
‫ד?ד יאחר צדט איז זדן פאט?ד ניגאננ?ן אויף' זדן קבר אוג ר?)?‬
‫ג?קומ?ן צו איחס אונ חל‪1‬ם אונ׳האט טאג אוג פון דאמאלם <‪1‬הן האט‬
‫איהב ניזאגם מדן טד?דןר זוהן וויא ?ר שוין קדן שום ’י יאהר נישט‬
‫ניט איז דא צי ליגןן קים אוג דיג ניווארם פאר?ן אויף ד?ר יאהר‬
‫’צדט ;‬ ‫טיט » ‪ T‬האט ןר איחם בי?גטפ?יט‬
‫אהד נפתלי‬ ‫‪48‬‬
‫‪2‬‬ ‫ר׳ ^ ל י ^ן»וע'ץ מ״ר‬ ‫פון דמם‬ ‫^א}י אוו^לעללי‪$‬ע‬
‫דעה ‪;1‬ישט‬ ‫ד;ן ף נגיד ד גפי‪/‬לי ‪nn‬־ ‪ p 1‬איז איין נפתלי׳ן אפילו אויף‬
‫* מ^ל נןוו^יס בדא דןם ^פ של טצן ר אויף נרנאננין צו פארין צו אידט ‪.‬‬
‫אי» ן ר איין ם§ל א רין נוגאגגין אוג נאד ן ם הזןופ זיןו ניטר^פין אלן סבה‬
‫ניו^זין אלן נרויס מחי־וקת‬ ‫^ ארלן האט ן ר ני»ןד‪,‬ן א» ד?ר‬
‫צדיק ‪6‬ין צאני אמ דןר צדיק §‪5‬ן צווישין ולן י טשפתה וו^נין ירושה אונ‬
‫^*סינקא ^נין ד^רטין נויןסין אמ ולא האבין זרןז בשום אופן נישט‬
‫ני»?ילפ קארםא‪8‬לדם אןב זן? א י?גון ניק^נם אוים נללכןן ה^כןן ולא‪ 5‬להם‬
‫^ווןז ?ן יוננן ללט• נישיקט צו חןם צדיק ‪8‬ון צאג■ «ז‬ ‫דאמזןלם‬
‫ין ר ווללאיז דן ר ר בי ארלן ^קזשין ןר־ ו‪$‬ל אויס נללכןן צווישין ולא‬
‫א» קן^ ארלן א« האט ניזאט צו א« ר^ר צדיק הןןט אלוש שמארק‬
‫‪ w‬ד^ם עי ד ד׳ נפתלי י^הסט דיא מכבד נ ?וו|ן‪ .‬אמ אלן טוור׳ל איו‬
‫דן מ לאט^ןן )ראם האט ן ר נוטלנס ^ ו ^ ן זל^ר אלן נרוים^ר עולם אוג‬
‫דן‪ 0‬צדיק ‪8‬ון צאני! דיא ו^פט ‪ 8‬צאנו וו^ס ולא זענין נ^קומען צו‬
‫בשום אופן נישט‬ ‫ט^ל שמלן אחאלבן שעה בלא ולן ד^ם צדיק הןןט‬
‫טיהר ביז ט^ן ווןט דיןז ל»ןזין ארלן גיק^נט ארלן נ^הן אונ ןר״איו ני ש»‪8‬נ‪.‬ק‬
‫נ‪#‬הן‪ .‬א« נ^ך ‪ a p‬ראפשיצ^רס א האלבון שעה בלא ד;ןר מוהר אוג‬
‫חאלבןר שעה ה^ט ד^ר‬ ‫»!ירה אי» ד^ר ר׳ נפתלי נישט נ^^‬
‫נןפ או ^ן צו קלן שום צדיק ו^נרן צדיק "אילן נ^פלנט דיא* טלדצי‬
‫אלטקלט ‪ .‬אונ דן ר שם ‪8‬ון ‪ a p‬אונ הןןט בי ^נ ט ופושטו וו־יא‬
‫צאנו^ר איו אל^ ט^הל גר^םןר דןפ רבינ׳ס וו^רט י איו טכ^יס‬
‫‪J WW‬‬ ‫קווז ךון אוג ‪ &y‬איו רןם נניר ר'‬
‫א ם»ע‪1‬וז ©ין רעם ך ‪3‬יץ ר' נ«יךי'ל כךזיקובזצ״לז‬

‫קלן ברירה האס ער «!הן‬ ‫נלשט‬ ‫ד פ ר צדיק ר׳ מאיר פון רזיקוב יזןן‬
‫נעהויבלן צו ברלטען אלו נעקוטען«)לן‬ ‫ןם איו נעויעוין ראם טחלורן!‬ ‫*‬
‫פערד ‪ .‬האט ער ניזאנט צו' דעמפערר‬ ‫‪1‬ון צאנו טיט סאדיינורא אונ ן ר ה^ט‬
‫שטעק נאד ארלן ד‪:‬־‪,‬־ נאז אונ ג לן‬ ‫ניז^הן או דיא חסידים ה??‪3‬ין זיןר‬
‫מויל ארלן אוג ?א‪ :‬פלד ’ אויב דלא‬ ‫ולא‬ ‫^הן צו בישען אונ דן ס האט‬
‫פיהלסט אלן שלעבטלן ריח &ון סלן‬ ‫ניו^נט עם 'שטלט אמ ילקוט אלן‬
‫טויל ‪ .‬האט ראם פערד אודי ניטאהן‬ ‫משל אז א ללב אלו אלן ט^ל ולער‬
‫אוג האט גלואנט דעס ללב או עם‬ ‫הזננערלג נעוזעזען בעוולל יי עם אלו‬
‫אלו אטת מען פיחלט פאקל אלן‬ ‫שוין פאר בלא נלנאגגען דרלא טאג‬
‫שלעכטלן ריח פץ דיץ טויל ‪ .‬האט‬ ‫אזנ ער האט נלשט נעפלנען קלן פאר‬
‫אידס דער ללב נלואנט דלא שוס!ה‬ ‫צלקלננ בלו ן ר ד^ט 'נלקי־לנלן א ר'ח‬
‫‪-‬יויא אווי האסט ריא דלך אונכער‬ ‫דפה אוג ער הןוט גלזעהן אז עס אין‬
‫ני שפעל•‬ ‫*‬
‫כה «‬ ‫אהל נפתלי‬
‫איחס א‪ 1‬י ן גלטילט‬ ‫גישמןת* « זן^גין ‪ o p‬םלןי ‪ tt$‬מזגן טללטין האט‬
‫‪1‬יהלט איין שלעכטין רחח ‪6‬ון ז?ון אוב ^ר ה^‪ 1‬ט ^י ף גיג^סין זלון פלללש‪.‬‬
‫מדל דיא ביזט ד^‪1‬ך אילן םמ־ד בטלכות ^ ר נ אן ז^גין איבזןר גיגן*נגין ג ^ן‬
‫איהם דרליא טעג אוב ן ר האט וולל);ז;ןר נישט‬ ‫קימט דיר צו הארגינין ה^ט‬
‫גיטללט ‪^ m‬ן ט אויף גיגזןסין זיין גיהאט וואם צו ;}מלן הא‪!1‬ז ווללטןר‬
‫אין ‪ 8‬אר בללא גלגאנגין יןהן גיהויבין צו בריטין אי( גןקומזןן‬ ‫‪(6‬לילש ‪,‬‬
‫ווייט^ר גישט אללן ‪£‬יקם וואס ^ר איז ר^ר קליגסטןר‬ ‫נאך דרייא טאג האט‬
‫‪6‬ון א ^ חיות האט איהם ר^ר לייב‬ ‫נעפיגזןן וואס* צו פזןרציקלן האם‬
‫גאןי א מאהל אהן גלה‪1‬יבין צו ברלמלן ניזאגט זאג טיר ’דזןם אמת צי אין‬
‫האב א ריח הפה צו נישט דיאט ד^ר‬ ‫איז גץקוט^ן אלין וואלף האט‬
‫איהם גלזאגט זאג מיר צו מען פיהלט פיקס גיזןנטפ^רט אוב האט גיזאנט‬
‫איין שלזןבטלן ריח טון טילן מויל האט ארוני הטלן אז זןס איז נ^קו׳ם^‬
‫זין ד^ד וואלף גיקל?^רט אוג ןללן רללן גישרללא אוג טללנ^ א‪1‬י^רןןן האב‬
‫הארצין' אז אלן וו^ל ז^‪:‬ין ‪ a p‬מלן אלן מלן זלל^ר ר^ר שראקין אוגד‬
‫אז ^ר האט אללן ריח הטה וו^ל אין האב ב־^קומ^ן אללן נאזעו קאטאר‬
‫דאן זיין אללן טורד במלכות ^ ר ל ^ ר אוג אין פיהל נישט קללן שום ריח‬
‫ה^ט ן ר אידס גיזאגט אז זןר ‪6‬להלט ראם איז ראם משל ‪ .‬אוג אזוי א‪ 1‬י ן‬
‫נישט קיין שום שלזןכטין ריח ד»ט איהר חסידים ב^קושט ד^מ קאט^ר‬
‫ל*ב גלזאגט אלן האב אוגד פיהלט נישט ראס מחלוקת אונ‬ ‫איהה‬
‫דין נוב;‪£'5‬׳*ן דיא זאלסט מיד זאגין איחר זאלט אללן ד^ריני^ן נישט מיש^ן‬
‫‪ a p‬אגו‪ ,‬ה ^ ם» מיד גלזאגט לינןן] בזןווללל איחר ווזןט זללן אללן וי‪.‬ישטןלט‬
‫מלט דןם לזןבין ‪:‬‬ ‫^ןלסטו וולגזןן ‪ m‬ן‪ 0‬קלמט ריר צ'‬
‫ןאןד אור^ערליכע מ?ע‪1‬ה פון דז‪:‬קוכ;>ר‪5‬‬
‫ף ע ך צדיק ר׳ אלזןזר פון דזיקוב רבי ר׳ משהניזאנט אז ^ר ודל נישט‬

‫האט גיהאט 'אללן זוהן ר׳ משה קומ^ן צו טיר* צו דןןם ד׳ת ווןןט‬ ‫׳י‬
‫פון ר^ווידוב אז מ^ן האט א הם ם ק' אי ה ם בקרוב כר^נגין אויף ר?ר‬
‫אויף ג‪/‬גוםזןן קללן ראזווידוב איז מטה או‪ :‬עב־אט ארדן או‪ 0J :‬איז‬
‫גןקומ^ן צי איהס אללן מןןנטש אוב טאקי אזוי נז‪ 5‬ווזןזק אונ »ז זללן‬
‫האט איהם ניזאגט אז זןר וויל האבין פאטעי איז דאם ניוואהר נעוואר^ן‬
‫א״ין דין תורה טיט ' אללן דארפם האט איהם שטארק פארדראסין‬
‫ט^נטש האט ‪ ny‬גישיקט רעם שמש אויף איהם אוג זןר ראט ניזאנט‬
‫נ אן ‪^ n p‬דארפם מאן אז ;ןר זאל אקינץ ם’‪,‬ןן גיט א' ביקט «וונ דזןר‬
‫קי מ ק 'האבץ■ אילן דין תורה האט האנד שיץסט מ ק שוץ ך א זש^נראר‬
‫או‪ :1‬י פון•‬ ‫ד^ר' דארסם מאן נישט גיווואלט האט אוין א ביקם‬
‫קומןן צי ד^ם דץ תורה ‪ .‬האט ד^ר ר^סט וו ‪y‬גין שי ‪y‬סט ‪ ny‬נישט תיכף ‪:‬‬
‫*‪--------- - ■<iS=SSSIWMBt-*S-‬‬
‫אהל נפתלי‬ ‫סי‬
‫א מעשה ‪8‬ןן דעם ןביץ ר׳‪ .‬נ ^ י טדאפ^יץ זצ׳ל ן‬
‫צדט אונ דורך דן‪ 0‬ה^ט זיא נימ^יןן‬ ‫צדיק פון ראפעיץ איז נפ»ר‬
‫נגיר‬ ‫אדן ‪{5‬גד^"ין שיחך אונ‬ ‫נעווארין איז ר‪ 3‬י נייווארין >ין איידיס‬
‫ד ^‪ 8‬אויך נוט^ן אדן אנדזןיץ ז«ידוך‬ ‫ר׳ ‪ V tj‬אדן מאהל איז נ^קוכען »ו‬
‫אזנ ד^ר ר׳ ירוחם ה§ט נלזואחנפו מר»‬ ‫אי׳הס דיא מיט^ר »ן ד^ס גאון ר'‬
‫זדן ווד‪ 3‬צוואהנציג ^הר אזנ ן ר‬ ‫ירוחם פון מא־גא' אוב גיא ד^® איהם‬
‫ד׳ן!ט נלשם עינה גלווזןזלן « קדן כ^ינד^ר‬ ‫גיפר^נט ווזןגין אדן שידקי וו^ם מ^ן‬
‫ד^ד נאך איו ?■־ אדן ‪8‬לםן ניוואר^‬ ‫ד^ט גיר^ד ד^ם ר׳ ידוחס פיט אדן נכיר‬
‫‪£‬זן זדן מדבי אזג י^נ^ס ג‪: 1‬ייפ‬ ‫»ו* זיא 'ז^ל טאהן ‪ a p‬ש^זץ ‪W‬‬
‫ט א כ ^י־ אלו אויך איין אימנה נלוו^י‪-‬לן‬ ‫נדן האט ן ר איחר גיענטפ^רט »ו‬
‫פון איחר מ ‪8‬ן ‪ .‬ה^‪ 1‬ט ד^ר ר׳ ירזחס‬ ‫שיהףיאיז נאף דא אדן לאנג?‬
‫ולא נ^נזמען פ?)ר אדן וודג״‬ ‫צדג• צו דןם שידוף ה^ט איחר נןןך‬
‫^אעעיץ זצ׳ל ‪:‬‬ ‫נאך א ודנדערליכע מע^ה פון !;;עס ^בי׳ן ר׳‬
‫^‬ ‫מאן אוג האט אד‪,‬ן נישדלגלן‬ ‫ךןז ‪ 2‬ר׳ אשר׳ם פאט?]־ ר' יוסף משה‬
‫^ ה ם אוג ה^פ אלד‪,‬ם גלזאגט אז עפ״י‬ ‫את נ^ווק רב או‪ :‬ד^ר שמאט‬ ‫׳י‬
‫דלן טאר ד^ם פןור־פ^זלק נלשט וון)הגלן‬ ‫זאללן ‪ .‬אדן מאהל ה^ט אדן' ד^ד‪£‬ס‬
‫באנאנד צדטלן ‪ y‬וזן ט נאך א‬ ‫מאן ‪1‬וואם דא*ש דארף אלו נ^ווען‬
‫מאכלן אדן חופה אוג ודן פאט^ר‬ ‫צוולשלן זאדלן'אוג "צוולשלן ראפימי‪-‬ן!‬
‫רב זאל מסדר קלדושלן ודן אוג‬ ‫חתונה נומווכט אדן זזהן ה^ט ן ר‬
‫‪ 8‬אד ‪ u p‬מוז ן ר אידס ^ביץ הונדורס‬ ‫נלעלקט «דן וואגלן נאך רעם נאון‬
‫רובלל‪ ,‬איז ‪ i p‬דאי־פם מאן נלנדם‬ ‫ר׳ יוהף משה קדן ?אללן אז 'ןר ז^ל‬
‫נעו^ן »ו ג^בין ריא הונד^יט רובלל‬ ‫קומ?ן מסדר קידושס ידן אע '‪ !8‬ן ר‬
‫אונ ‪ y‬האט נאך אמאה“ גלמאבט‬ ‫האטי נלז^הן אז רןר רב פאר זוימיט‬
‫דלא חופה אוג זדן זוהן האט מם'־־‬ ‫זלך יד^י יהא® זןר נלמאכט רלא חופה‬
‫קידושלן ג^וו^זין אן‪ ~1p :‬נ^ך האי‪y :‬‬ ‫§הן אלהם אוב אללן ט^נטש וואפהוןט‬
‫גישלקט צו זדן פ^ט^י פופצ!נ רובלל‬ ‫נלק?נט אבלסיל להרנין האט מסדר‬
‫אונ פופצלג חביל האט נזןנומזןן ודן‬ ‫קלדושלן ג^וועזין אוני אזוי ’ולא דןר‬
‫אזזן ד׳ געשה וואם האט מסדר ^דז שין‬ ‫דבי ר' אשר אלו ר‪$‬ןס נלודאהר נעווארין‬
‫נלווןזלן ‪:‬‬ ‫גלשלקם רו‪3‬לן דן ב דארפם‬ ‫ר^ט‬
‫— ד־־‪..‬״ ‪--------------------------------------------------‬‬
‫^אך אווי;ךז;ךליכ•; כד‪-‬עה פון ־?;ם רביץ ר׳ ‪»^1‬ל‪.‬י פון ךאפישיץ זצ' ‪:1‬‬
‫כו ‪i1‬‬ ‫אהל נפתלי‬
‫ווץט ‪ y‬איהם א‪1‬יס זאגלן זללן כונה‪.‬‬ ‫דצדט דאןד א« הייריגזן ם*רים‬
‫ד^ט דץי■ יוגנץ־י־ מאן אזד גיטאהן‬ ‫שנדדלן דיא‬ ‫אז ‪ jjfa‬ז^ל‬
‫אזג נאך דרללא ט־‪,‬ןג איז ;ןר נזןקומין‬ ‫אילדץד מץן נללם אוג מרחץ אררן ‪.‬‬
‫צו איהס ‪ .‬האט אלהס ' ^ ר צדלק‬ ‫האט ץר ניפיזןגט דץם צדיק ווץנין‬
‫גלזאגט • ווללר רלא נ^גיל קנין דאטאלם‬ ‫דןם האט ן ד אי־ם ניזאנט או י ץר‬
‫ווללךאוג שנללדין זיןד'דאסאלם בץס^* ;‬ ‫^ ל ®אפטין דר!לא טאג אונ דןר נאןד‬
‫^מפ^יץ זצ״ל ‪:‬‬ ‫«ן רעם ך?‪:‬י׳ן ד ^תלי‬ ‫ןא{ד ז‪:8‬וי;לן;רלי^ע‬
‫אונ אווי וולא ער איו געקוטע; צו‬ ‫‪ qj/‬איז אללן ט^הל נץקוטץן צו דז^ם‬
‫דער שוועד האט ער אהן נלתייבין צו‬ ‫רפי׳ן ר׳ נפתלי איין וקן אילן גרוסץי‬
‫רללבין מלט זללן האנד אויף רעם העמד‬ ‫‪!y‬לץד‪ 1‬מ !אסטלן ‪6‬יהל‬ ‫ייפיד ‪5‬‬
‫כדי מען זאל ארוים זעהן תלם ואק‬ ‫י»נגיתים אונ נאך כדומה נאד זללנץ‬
‫אונ מען זאלי איהם מכבד זללן ‪ ,‬אבער‬ ‫מגיסים זץנלן *ני״י® ^מוזןזלן לשם‬
‫דער צדלק האט פארשטאילן ’ וילן‬ ‫»םים נאי־ ‪ 6‬אד טץנפח«ץנם אויגלן‬
‫כונה האט ער ארילן נלראולן רעם‬ ‫פדי מץן ז^ל ץרליןי האלטין אלו»‬
‫מממש והאס ער איו נישטגגגין אין‬ ‫אונ או ער אלו גיזץסין אונ אללן תענית‬
‫דרויסען ’אוג י האט אהן גלוולוען‬ ‫אאט ער נלמאכט או טענ&שמלן ואלין‬
‫אויף רעם חסיד אוג האט נלואגט‬ ‫איסען דער פון אוג אז ער איו נלקזטין‬
‫זעה וולא גרוים דער בח נ‪1‬ון רעם‬ ‫‪ w‬רעם רבי׳ן ר׳ נפתלי איו נלווען‬
‫יצה׳ר אלוט ער וזאפט גאר אזא‬ ‫‪ qm‬זומער אוג ער אלו נינאגנלן‬
‫אלפי) יוד אונ זאק אר!דן ג‬ ‫א«גטעך דעט העקר אללן נראגלן זאק‬
‫{אך אידןרערלי^ע מעשה ®ין ך‪3‬י׳ן ר׳ _נ‪.‬פתלי בךא‪»;5‬יץ מי״ל !‬
‫זאנלן רעם רבי׳ן דלא זינד «וונ דעו•‬ ‫אדין מאל איו ניקומין צי איהם אללן‬
‫רבי זאל איהם ארוים נעבין א תשובת‬ ‫בעל עבירה וואס ער האט‬ ‫"‬
‫^י ף *וללא בעוו?לל ער אדללן שעטט‬ ‫נלוואלט נעםלין בילא דעס רבי׳ן אללן‬
‫ולך צי קוטען צו רעם רבי׳ן «וונ דער‬ ‫תשובה אויף זילנע וינד • גאר ער‬
‫ר ‪3‬י האט אב^י דערקענט או ער‬ ‫האט זיך גלשעמט מתודה צו זלן פאר‬
‫זאגט ללגעגט’ אוג באמת איי ער איללן‬ ‫דע□ רבי׳ן אונ ארוים צו זאנלן א‪^-‬ע‬
‫»ב ‪ T‬ה ‪ .‬חאט דער‬ ‫דעי בעל‬ ‫זללנע זלנד אז ער זאל אויף אלט^יכען‬
‫דו ^ י ט ^ «‬ ‫רבי גלזאגט אויף‬ ‫אלינצלגען א־וים נעמלן איין השובה‬
‫האט ׳ דוך־‬ ‫אלהס‬ ‫וואם אויף‬ ‫האט ער גלואנט צו רעב רבי■ ן או‬
‫בעד עבירה נלזאגט »ז ער ש^פט זין־‬ ‫אללנער פון זללגע פרללנד דאט אלחם‬
‫צו קוסען אללץ א שוטה א פכילי‬ ‫רבי׳ן אז עי ואל‬ ‫נישיקט צו‬
‫פאן•‬
‫אהל נפתלי‬ ‫‪M‬‬
‫אי» ער גישט ג^קום?ן פון א?ן אנד^רין ס^נפעזןנס וו^ג״ן ‪,‬‬ ‫פאר‬
‫!ליין ז«נ ער וו^לט דאןי נעוועיין וואלס ער זיךדאןד שוין נישט נ‪.‬יד»ט‬
‫' וואם צושעמץ ‪:‬‬ ‫ניקענס זאנין' אז ער וויל די תשובה‬
‫א ס‪1‬ע^ה רואם דער \־בי ר׳ נ^גלי מראפעיץ זצ״ל האט ^־יילט ‪:‬‬
‫ןןען דער רבי פון לובלין אוז נפטר האט זייא §אר רעם ניט באצאהלט‬
‫* ניווארין האט דער רבי ר׳נפתלי אונ ער אלז גיגאנגין טיט דעם גבאי‬
‫נענומען אלין רירעל אוג האט אידס זוכען'אמן קבר אוג דאמאלם אוי‬
‫ארויף נילללגט א‪1‬יף ז״לן אקסיל אונ ניוועזלן אילן פונצפערע נאכני אא‬
‫ער האט זין זינע מלבושים איבער אללן'שטארקער רעגלן 'אוג זללא‪.‬זעוגן‬
‫גיוואדפין אונסער זין אורי וויאאיין גלגאנגלן הין 'אונ צוריק אונ דער רבי‬
‫ארבליט^* אוני האט ניזאגט אזוי ר׳ נפתלי האט אלע מאהל נלזאנט‬
‫וויא זין שמלינער איז ניווען אלם צו רעם גבאי^עם אלז' מיר גישופ קין‬
‫צו רללדין טיט גילעכפיר אזא' פנים נפקא מינה עם מענ זין וולא עם אלז‬
‫האט מען אז מען' באנדאבט דעם אא ע‪ 0‬איז סלד נלשט קללן'נפ^ז‬
‫יבי׳ן‪ .‬אוג דער רב פון לובלין דער מינה צו מען וועט אלדס נעבין אלין‬
‫אלי^רנער קאפ האט ניזאנט צל רעם השוב ארט י צו גישט ‪ .‬אוני אז זללא‬
‫גבאי' פון דער חברה קחשה אז טען זענלן געקוטען צו אין ארט וואזזדער‬
‫ואלדעסרבי׳ן נישט נעבלן קליןקרקע רבי ר׳ נפתלי האט פארשטאנלן אז‬
‫אדיף דעם בית הקברות ‪ .‬בעווילל ער דארט וועט זין דעס רבי׳ן פאדללנ‬
‫אלז ניוועזלן פון דלא מתננדלם אלז זין כבוד האט ערנלזאגט פון כילגלט‬
‫נינאננלן דער דבי ר' נפתלי צו אלחם ווענלן טעג ’עם 'אפילו דא זללן אא‬
‫אונהאט זל’ן מתוכה נלווען מלטאלחם ער האט גיגעבלן אללן וולנק צי דיא‬
‫היתכן^מען זאל אלהם 'נישט געבין באנרעבערם 'חאבין זללא באלד אהן‬
‫קלל; קברי לאזזללןאזן‪ £‬וועללבז^ איורט גיהויביןיצו גראבלן דער וזיל האט‬
‫אלז‬ ‫עס אלז אבי אוף רעם בית הקברות‪ .‬דער נבאי דער זעהן אז‬
‫האט עי שוין נלנעבלן רשות אז מען ראםבעמטע קבר האט עראהןגיהוייבין‬
‫^ל אייהם געבלן אללן קבר אויף רעם צו שרמען’ אז ערי קאן בשום או&ן‬
‫בית הקברות' נאר פו; דלא נלטללנע נישט געבלן ראם ארט ‪ .‬דער ווללל‬
‫קברים ‪ .‬אונ דער רבי ר׳ נפתלי האט אווי וולא זללא זענלן’ נלשטאנלן אונ‬
‫א‪ 3‬ניהאנדללט טלט דלא באנרעבערס נלטענית אללנער טיט דעם צוולימען‬
‫אז ווען טען וועט נ;*ען זובען אילן אלז דלא קרקע שדין גלווען ארים‬
‫קבר אז עי ווע® *י ירא וולנקען ‪ !8‬גלגראבלן אוג עם האט שוין‬
‫יללא זאלל; אהן הילבלן צו נראבלן נישט ניהאלפין בעו^ל מען ו‪8‬א(ר‬
‫ניע«‪ 8‬משנה זללן; ’‬ ‫יאלין זייא ‪«5‬לד אהן הליבלן אוג’ער‬
‫יי‬ ‫כז‬ ‫אהל נפתלי‬
‫נאך א וויגדעךליכע מע^ה ■פון כעם כבי׳ן ר׳;?תלי מר־אפעיץ זצ׳ל י‬
‫ןי‬
‫פאר•‬
‫‪nrr%M‬‬
‫איד<מ גירעמינט‬‫האבין ‪vMtt‬‬
‫חסידים זי‪«.‬דוי‬
‫חתידיירו‬ ‫נפתלי פון ראסמיע‬
‫ראפשיץ‬ ‫ד ע ר ר‪1‬יו‬
‫רבי ד׳ר׳ ו«ר‪,‬רי‬
‫אדן משוגע בעוודל זדא האבין נ ^‬ ‫ד^ט זיך שטענדיג ניריטט א»‬ ‫׳י‬
‫דאמאלם גישט גיוויסט דאם נרוסקדט‬ ‫ער האט גינומןןן דיא ערשטע ברכה‬
‫‪6‬ון דעם רבי׳ן פון לובלין‪ ,‬אל־דער ‪f‬‬ ‫פון ^רן רבי׳ן'פון לובלון איידער עיי‬
‫אלז מפורסם געווארלן אויף דער'וועל•‬ ‫איז נתגלה 'געווארין אויף רער וועלט‬
‫אוג רער רבי פון לובללן האו‪ 2‬א‪1‬יץ‬ ‫פאר אדן רבי ’ אונ דיא מעשה איז‬
‫נישט גלוואלט אלחם בענטשי{ ‪ .‬אבער‬ ‫אז‪1‬י געוועזען אז דער רפי פון לובלון‬
‫דער רבל ר׳ נפתלי ך<אט נלש‪ «1‬גןלא»*‬ ‫איז נעקימען צו רעם צדיק ר׳ טיכלי‬
‫פארין דעם וואגלן בי? ער וועט אלהם‬ ‫פון זלאטשוב ז״ל אוז ראטאלם ד^רטין‬
‫בענטשלן האבלן דלא חסידינו גיזאגט‬ ‫געוועזין דער רבי ר׳ נפתלי אונ זדן‬
‫לד>ט‬ ‫צו דעם רבל׳ן פון לובללן •‬ ‫יוגענד תאט ער דעו־ פיהלט ראם‬
‫שוין ארויף דלא האנד אויף דעס יוגנען‬ ‫נרדםקדט פון רעם רבי׳ן פון לובלון‬
‫מאן אוג בענטשט‪ ,‬אלהם הן »‬ ‫אונ אז דער רבי איז פון דארטין‬
‫איחס גלבענטשט ‪ .‬אוג דער גאןו ‪kK‬‬ ‫אוועק געפארע! צוולשלן נא^ חסלדלס‬
‫דער דבל אלז מפורסם גלווארין ‪ .‬האט‬ ‫אלז ' דער רבי’י ר׳ נפתלי נאןי גילאפלן‬
‫דער רבי ר׳ נפתלי ?לך גלרלמט’אז ער האט‬ ‫נאך רעם וואנין אוג ער האט נלזאנט‬
‫נינומען בדא איהם דיא ערטשע גרפה‪:‬‬ ‫צו איהם רבי בענטשט מין׳ אונ דיא‬
‫ןאןו אוזעךעךליכע מעשה פון דעם‪,‬ךכי׳ן ד _נ©^לי מרייייעייין ?*״א •‬
‫ברודער גלזאגט צו אלהם עם אוי♦‬ ‫איין מאהל אל? בדא אלהם געוועזין‬
‫אזוי וויא ז׳יא זאנפט בעווללל ‪ D(f‬זעו!ץ‬ ‫יי י זדן ברודער ר׳ יוקלל פון סטרלא‬
‫גלשט פיהי דלא וואם קאנון ’ ירדען‬ ‫אלז ארדן געקוטען אדן אשה אוג ?יא‬
‫פיהל נדרישע רדד ’אהן צארין אאט‬ ‫האג• פלהל גירעד צעהן טע‪ 3‬רדר ‪ .‬האט‬
‫ער דאטאלם אויף ניהויבין זדגע אויג ^‬ ‫זדן ברודער ר׳ יוקל אהן גלהויבלן ’צו‬
‫צו רעם היממעל אוג האט ניזאנט‬ ‫לאבלן בעווללל ער איז’ נישט ניוואהנט‬
‫מדן ליבער כרידער זעה נאר ראפ‬ ‫גיוועזלן רער מלט בעוודל ער האט‬
‫פלשקאלי טאביק אוג מדן האנו׳ «<נ‬ ‫נלוולסט אז אדן רב דארף נאר ענטפערלן‬
‫איך שמעק ראך נלשט פאר וראה זשע‬ ‫בשר אדער טרפה אונ מדן נלשט ‪ .‬אוג‬
‫האלט אלך דאם אוג מדן האנד‪ .‬גאר‬ ‫אז דל’ אאשהאיז ארוים גלגאנגלן האט‬
‫זאלסג־ וולסען אז אלך האב סיר גיטאכט‬ ‫ער גלזאנט צו■ זדן ברודער זאלסט‬
‫^לן גלטע סגולה אויף כעם אז ?♦יך“‬ ‫דולםען מדן בהלרעראז פאר דעס’וזאם‬
‫זעה אז 'אלך קלם צו כעם נעם אלןו‬ ‫■ נלמע‬ ‫אין־ ' האלט טיןל אדן אלןד זאל’‬
‫פלשקאלי אר?ץג‬ ‫אידן רעם כעם אוג‬ ‫■לאכלן נעב אלך דעם פדיון האט זדן‬
‫^‪8‬ןז אןו‪-‬טיקךליכע ^׳ן ה פון ךעם ך‪3‬י'ן ר׳ נ^תל' פ!ין ראפע׳־ץ ד»‪:‬׳לן‬
‫אוג אז ‪ •t p‬רבל פון לו‪3‬ללן דואם‪3‬‬ ‫א ן י^ר דבל ר׳ נפתלי ‪ t f r ,‬גוי^לט‬
‫איד& דץ־לאנגט ודן האנט הא® ןיי‬ ‫~ ({ שלד»ןי ‪ !ry a‬מיט ז?ן טאכטזןר‬
‫ניזאנם אה אנלט ^־־בן פסח׳יל נוא‬ ‫^ ט ט^ן אלה‪-‬ש ניר?ד פיט ‪ o p‬ר ‪3‬יץ‬
‫חכם עדלף טנביא דאם הללסט אז א‬ ‫‪ n‬א»־ אי» ןי־ ארוב^י ני*‪9‬ילן ק?!ן‬
‫חכם איו ‪3‬ןם^ר חיא איין נביא דאס‬ ‫י* ‪3‬ללן » ‪ o p‬דשל׳ן א« ןר האט‬
‫גיטיינם ד^ם רברן ר׳ פ־תלין‬ ‫האט‬ ‫איהס נלמר^נט וו^נלן דזןם שלדוץ ר^ט‬
‫האט ניט נלטיאפץ טלט ולץ‬ ‫א«‬ ‫ר‪3‬ל אלהפ נל^נטפ^רם או‬
‫חבטה■ אונ יאט וואס ן י האט נ! ואנסו‬ ‫ואד נלעט טאהן ‪ o p‬שלדוץ ‪ 3^ .‬ןר‬
‫‪ o p‬ר‪3‬יץ ר' אטר את אנלס קד ‪ 3‬ן‬ ‫דןר ר‪3‬ל ר׳ נפתלי האט נלזןד^ או‬
‫טסח׳ילי ^ ט קיין שוס ט^נטש נלט פאר‬ ‫דןר במד אלו אין טיי^ר? בלי האם‬
‫שטאנלן נאר נאך דןם וואט ד^ר ר ‪3‬ל‬ ‫גלשט גלה^דט ד^ם ר‪3‬לץ פון מבללן‬
‫ד׳ אשי איו נטטר נלווארלן אום ן ר ב‬ ‫אא ןר האם ולף פשדך נלווןולן טלט‬
‫פטה האט טןן ש‪1‬ץ פאישטאנלן דן ס‬ ‫•‪ inH‬אא ’גאןי דןר חתונה אלו‬
‫רבלנם כונה ;‬ ‫‪»9‬ארין מלם ולץ אלירלס קללן לובלין‬
‫עלן ך ‪3‬י׳ן ר׳ ‪/^ 1‬לי בך^ושיץ זצ״לנ‬ ‫^וןו אןזיגךעו־לי^ע‬
‫פואית‪ .‬שנללד דלן אונ ‪ jnjj‬טלט‬ ‫ןןיץ טאהל אלו נ ץוןוןן בללא ד^ס‬
‫רחסינודאס היסט שגיד דינן מדגית‬ ‫“ ’ רבי ר׳ נטחלי ‪1‬יהל א‪1‬רחים‬
‫^ ט פאר‬ ‫אונ ןםץ’ודלנלג אוג‬ ‫וטג בר‪1‬יט איו ניוי|יןן ווללנלג אויף‬
‫דןרפאנט דץ אוג‬ ‫!^ין הלצה‬ ‫נלואנט בו י; ס‬ ‫טלש ‪ .‬האט‬
‫חעזים ‪I‬‬ ‫בבאי «ןן אד האט נישניטין דלא‬
‫א מ‪&5‬ה ©ון ך‪7‬ם ל‪3‬יץ ר' ‪§4‬תלי טןז^עיץ מ״ל ‪J‬‬

‫צדיק האט ניפאכט ניללן?■‬ ‫טאהל איי נ?קים?ן צו ‪ n p‬אב^ר‬
‫רבלץ ו״ נפתלל אללן חברה ^ר 'אלז בללו אמ ^ר האט גיפ־עננו‬ ‫״‬
‫מטלרלס אונ אלינ^ר אלו נ^וו־^זץ צוולשלן דןם םןנט ש צו האפט דלא ניה^רט‬
‫איא וואם ןר האם זל^ נלפיהיט אז‪1‬י וואט ‪ i^ts‬זאנט אויף דיר צו איו ראם‬
‫^ נ ט ש האט גלויויסם‬ ‫וויא דיא אשכנזיב האבלן זי‪;:‬ן הברים אטת אונ‬
‫דלץךג?ז‬ ‫נלמסידת אויף אית‪ 2‬פא־■ ד^ם צדלק אז וןם ווןם נלשט ט‪ 1‬ןיין‬
‫ב^וזללי ‪ by‬איו פאר איהס אלץ אנפלן קט‬ ‫א» האט נלג־^וין ‪■::‬וויקס? מצה‬
‫אומ׳פסת^אוג זייא ^ ץ' נ י ט ל י נ ם ^ ט פודה ניזז?ז*ן אונ האם ניואגט‬
‫ןא ‪ f‬וון® איהם שטראפץ אוין! ד^ם ‪ .‬ןם איו א מ ת‪ .‬ד ^ דאר צדיק גיואנט‬
‫צו ’‬ ‫’‬
‫כח‬ ‫אהל נפתלי‬
‫זיך אהן דיא נרויסע יוצרות זזנסיכא ‪.‬‬ ‫‪ n‬דעם נבאי אז ער זאל איהם בר‪/‬ןנגין‬
‫אוג אהללה• אוני האט צו גירופין‬ ‫ימים נוראים ‪.‬‬ ‫רעם מחזו־ פון דיא‬
‫דעם מענטש אוג ר^ט ני’ז§גט צו איחנו‬ ‫«י‪8 :1.‬לע האבי; געמטנט »ז ער וועם‬
‫»ז דיא ביזט טאקי ו־‪:.‬לן אשכנזי זאג«‬ ‫איד‪,‬מ פון מחזור איוים נעבץ •ר\ין עונש‬
‫זשע דיא יוצרות בעוירי ארן אשכנז‬ ‫בעווליל ער ה^ט נימאיג־ נל!י]■ ער‬
‫מענטש דארף זאגין דיא גרויסע יוצר‪1‬ת‬ ‫איז ביז ‪ .‬האט ער אויף ניעפינע דעם‬
‫אוין ;‬ ‫שחזור אויף דעס '^רם וויא עס חרבין‬
‫נאך א ווינדערליכע טע־כה פון רעם ^בי׳ן ר׳ ^^״לי מן־אפעיץ ‪:‬וצ״ל ן‬

‫האב אויף מיר גישב גענומען גן^ר‬ ‫דער רבי ר׳ נפתלי האט שטענדינ‬
‫אויף ארן יאחר ‪ .‬אוג דער רבי איז‬ ‫ליב ניהאט צו זאגין זוערטלוץז‬ ‫יי‬
‫דא־ נלעטאנין שט׳ע א י‪ %-!9‬מיט‬ ‫א״ן מא הל רא‪.‬ט דער ר בי פון לובלון‬
‫א ‪•:‬יטוואןי האט אלהם דער רבי‬ ‫צז איהם ניזאנט אז עי■ זאל אויף‬
‫ניפרעגב זאג מיר וואם האסטו' גלזזןנט‬ ‫זןןד נעטין אז'’ער זן»ל א נ»נ*ן יןןהר‬
‫האט ער אלהם ניזאנט האט דעררבי‬ ‫י‬ ‫נישם זאנון קרן ווערטליך האט ער‬
‫נלזאנט צו דלא חסידיפ אז ע!־’ זאגט‬ ‫אוף זוןז ’נענזסען אוניפונקט אטאנ נאץו‬
‫אמת ‪ .‬בעוורל ברא זר; חתונה האם‬ ‫דעם יארד האט דער יבי שטארק'םאריןז‬
‫וזלה□ דיא רביצלן נלבעטלן אז ער זאל‬ ‫ניוועזון ברא דער שמונה עשרה ‪ .‬הןזט‬
‫אלד‪,‬ר צו זאגין אז זיא וועם דארפין‬ ‫דעי־' י בי ר׳ נפתלי גיזאגג■ צו דיא‬
‫ארן טובה אויף יענים עולם זאל ער‬ ‫״פלדלמ אלד‪,‬ר זאלט וולפען אז דער רבי‬
‫אלהר טאהן ‪ .‬ד^ןם ער איוע־ צו‬ ‫האט זלך יעצט ב״א דע־ ־פמ׳יב דער‬
‫צו נלזאנט ‪ .‬אונ יעצט ברא דער‬ ‫םא‪:.‬ט פון זירן חתונה אוג נ^ןו דעב‬
‫שם‪1‬נה ’עשרה איז זייא נעקונזען צו‬ ‫דאוולנען האט סען האם דערצרלט פאר‬
‫אלהס אונ זיא ד‪.‬ןזט איהם נ־בעסין‬ ‫דעם רבי׳ן'’אז ער האט נישט גלהאלטלן‬
‫ווענלן דעם אונ דעריבער איז ןר‬ ‫ירן ווארט האט איהב דער רבי ניפרענט‬
‫הרנט לאנג נישטאנין די שמונה עשרה ‪:‬‬ ‫אויף דעם האט ער נלענטפערם איןז‬
‫ש־אפשיץ זן־״י‬ ‫דידעךליעע בעשה פון‪.‬ךעם‪.‬ךבי׳ן ר׳ _נפחלי‬
‫תרך ;יא שפארים אז זרעי רבי‬ ‫רבי ר׳ חיי□ פון ‪:‬אנז אוג דער‬
‫קאקילט זיך אונ דעם שנרא ‪6‬אר‬ ‫' רבי ר״ש פון קאטלנקע דאבין‬
‫ארן סיגוף ‪ .‬אוג דער קאסלנקער רב‬ ‫נילערינט ברא דעם רבי ר׳ נפתלי‬
‫אזוי וולא ער הןוט ד^ם גיזעהן «יז‬ ‫פון ׳ רןןפשיץ ארן ׳ מאל זענון ירא‬
‫ער שטארק׳מרוירלג נעווןזרין אזג ער‬ ‫ברדע גינאנגון אזג דעו־ ‪£‬ריא נעבלן‬
‫ו^ן‪ 0‬שם«־ק גלוורנט אוג ד^ט ניזזגנט‬ ‫«רן ה‪1‬יף ה^בין זרא דודןי ניזיעהן‬
‫דעו■‬
‫אהל נפתלי‬ ‫•‪5‬‬
‫וו^ם קן ט איר א״ןי הרנט פארש ‪6‬־‪:1‬טלגמ‬ ‫ק ץ דבי ^הקיל ® ייך זמג זזני א‬
‫צו ק«מןן ה^בלן זייא אלהס גןןנט‪^£‬רפג‬ ‫נאך סאן ‪ JW‬רץר‬
‫סיד ^ ו ן »י^ נישט נלק^ם שכלן‬ ‫צן *נ ^ ר ר ב מ ט איהם §ןהל גיסרילסט‬
‫וין ה^ט ן ר זייא ניןגטפ^רט מל®‬ ‫איג נויזןד אייף ז ק ה«־ץ א ג »*א‬
‫א נלשרליא איהר מ(לט טלר נלעט‬ ‫ו»ן‪3‬ין זיןי ‪»8‬וי ל»ננ פתוכח ג^ווו^]»ין‬
‫נ^ווןזון נאף קיקין וו^לט איד!ו דאןז‬ ‫‪ 3‬יי יילא די^בין &ארש»^טינפ ■»י‬
‫א י ן ג ^ ו ^ ן ניק^נט נןןןי סכין זללן‬ ‫קמזןן ‪ w‬דן ם רפינס ד אוינ ע ‪3‬יז‬
‫‪ w‬דןם דאווינןן אז מןן ק ^‪ 1‬ניש®‬ ‫חןו‪1‬יגץן א» א; ^ייא אץין‬ ‫^‬
‫נ ^ן קןן טןן זין טכין ז י ן ‪:‬‬ ‫‪lilfi.iUflBf} KSt‬‬ ‫‪B fl‬‬
‫דזט ך ב ק ר׳ _^‪/‬לי ט־א^דץ זצ׳ל ‪:‬‬ ‫א ‪n in p‬‬

‫‪ is^n‬ך איהם ד?ד ז?הן ה^){ ?ר‬ ‫ו הנ ר רבי ר׳ נפתלי האט שט^נדיב‬
‫פארשטאנין אז ?ר ת?ט ז?כך■ לויפץ‬ ‫׳" אל? נאכט אב גיריכט חצות‬
‫אונ דיא נאסין אונ ד?ר צילין אוב‬ ‫אוג זך האט עטארק גיקלאמו א‪1‬יןז‬
‫‪ y‬האןט ^‪?3‬ר גייו^לט פאר בארגץ‬ ‫‪ njn‬חורבן בית המקדש ‪ y m‬ה»ןט‬
‫זייג? טעשיט ד ^ ן ?ר ניזאנט צו ד?ט‬ ‫זין ^ניווארפק אויף ד?ר ז^״ד אוג‬
‫ם?נפש דיא האםט ניז^הן ו^כ״איןז‬ ‫ראם אלןט האט ?ר 'נלטאזזן וו?ן‬
‫ה^ב ני מ א ^ אזנ^תיא אזד סללן ‪6‬יויאכק‬ ‫?ר אלז ניווךלן פאר שלאסין אזנד?ם‬
‫איז האט’ ך איהס נקנטפ?רמ אטת‬ ‫בית חטדרש אונ ^ ן שום ט^נטש‬
‫זדן ^ ב ניז?הן רבי אזוי ' אין זאך‬ ‫האט ר?ר «ן גישט ניזויסם ‪ .‬אין‬
‫וו‪ !^t‬אין האב ד »ן קללן «ן ל נישם‬ ‫פאהל ה^ם ?ד פארנ?םין « ‪m‬״‬
‫גיוויסט ד^ט זין ד?ר ^ י ק א‪-‬ן‬ ‫שפאר?ן ריא טיהר ‪ .‬אלז פינקט אררן‬
‫נירופין ר^פ ש ק וורסט נת»» דא®■‬ ‫ג?קום?ן אין פעל הגיח פון ז ק‬
‫או‬ ‫פון זי?ר רב‬ ‫נרויסקיט‬ ‫אונ גאגצין‬ ‫שטאט אוג ?ר הזןט‬
‫‪ y‬ניז^נט « ו;אר׳‬ ‫ראם האט‬ ‫גלז?הן אוג ד?ר צדיק האם דאס‬
‫ר?ם ם?נטש ?ר ^ ל מינ ?ן א‬ ‫גישט גלוויסט אז אלין ם?נטש שטים‬
‫זין נרוים טיט זילנ;‬ ‫‪ y‬האלט‬ ‫אונ ז?דט זינ ע מעשים אוג ^זוי‬
‫י‬ ‫מעשים ‪t‬‬ ‫ימא ?ד ר^ט ני ך דינ ט ז ק עכותז‬
‫‪ r W p‬זצ״ל‬ ‫^‬ ‫גא|ג ?^דען־לי^ע ‪» njfr|p‬ן דעם כב ק ר׳‬

‫הילע? מעשים א]ן מן^הל איז ער‬ ‫ד ע ר רפי ר׳ נפתלי חאם שמארק ליב‬
‫געאננץ בי א ‪p‬ןכ‪ B‬אוג פארק ר^ט‬ ‫ניהאט צו האלטין אז?לכי‬ ‫’‬
‫?ר גיטר^פין אין פדןוסט?ןי ם?;נטש‬ ‫משרתים וון»ם זייא ז^לין קין שכל‬
‫וואט ‪ y‬אי» נ?‪1‬ו?ז?ן דיא ג אנז‬ ‫^ ב י ן איהם נזןן צו קיקין זפיב?‬
‫אק‬
‫כם ‪67‬‬ ‫אהל נפתלי‬
‫דןם ^רט פזן א?ן פז; וועמים זוענין נדט איד‪ ‘).‬רבי ‪.‬‬ ‫{יין ע‪1‬םר‬
‫‪::‬יעד הביח דןן אזג דיא קלללנ^ אזוי וויא דער צדיק האט דאס ניד‪^.‬רט‬
‫באלד פארשטאנין אז י עד‬ ‫שט^טליןד איז ניחץזןן י מן טנהג ‪ m‬האט‬
‫אל;ן נאכט אייץ ^‪:‬ן אגדןרןר בעל איז אדן ניטער נולם 'האט ער איד&‬
‫ניענטפעדט דעת עי‪.‬ה ^לא )>*ץ נישט‬ ‫הבית נ^ווןןז^ן (‪ t‬שומר בי א‬
‫שט^ט אוב וו^ר ן‪ 0‬ה<ןט נ ישיט פאי־ קלן שום טענטשם וועגין א‪5‬נ‬
‫זיך דיך וועד איך בעטין אז די‪:‬׳> זאלסט‬ ‫גיוואלט אלדן נדן ד‪.‬זןט‬
‫ז<ןל םארגין'קוםען צ ו' מי ד‪ .‬איז ער*דעם‬ ‫גידינג?ן אדן מ^נטש אז‬
‫נדן אויף זדן ארט אונ אזוי וויא אנדערין טאנ נעקוסען צו איהס האס‬
‫דז^ר ט^נטש איז גינאעין דיא גאכט ער איהם גידיננין פ אי אד;׳ מ שית‬
‫פ אי אדן בעל הבית ‪ .‬האט אידע אוג ער הויזט פיהל נוזת ניהאט ‪«0‬ן‬
‫דער צדיק ני‪ 6‬רעגט פון וועטים ווןןנין איחס' בעוודל קלן זעדכין ג‪1‬רם האט‬
‫נדיסטו דיא גאכט ה^ט ן ר איהם ער נ אךיני שט ניד‪.‬אט אז ער ז אי‬
‫גיזןנטפ^רט פון ד^ם אוג רעם ווזןנין ניישט פארשטדן קלן שוה זאך א'ונ‬
‫אונ ר^־ נןן‪1‬י ד^ט׳זןר איהסי ניפרענט ער זאל זדן אלן באנללבטעו■ שליה ‪:‬‬
‫ר׳;פתלן ‪ ^ ^ ; p‬ץ >צ׳ל‬ ‫;אך א ם?^ד‪ ,‬פון ךעם‬
‫אראפ ווארפין ראם היטעל אוג נ^^ך‬ ‫‪ ^ :‬י •ידן שטאט איז נעוועזק אדן‬
‫כדומה • ד‪.‬אכון זלא אזיוי גיטאד‪.‬ן‬ ‫’ מענטש וו^ם ער האט י ניפאסט‬
‫איז דער צדיק צוא ניגאנגון צוא‬ ‫פון שבת צו שבת אוג ער איז טאג‬
‫האט גישרינען צוא‬ ‫איהם אזנ‬ ‫אוג נאבט ניזעסין אונ נילערןנט או‪:‬‬
‫דיא יוננליך וואם ווילט' איד‪.‬ר‬ ‫מען האט נישט נלווןםט צו ער איז‬
‫פון דעם מענטש וואם עהר ‪BD.SD‬‬ ‫»אקע *אלן עיליכער יוד צו עד טיט‬
‫מאנטינ אוג דאנערשטיג ‪ .‬האט ■ויך דער‬ ‫דאס 'גאר וועגין נאוה ה<ןט דער צדיק‬
‫יוד אהן נןריפען צו איהם ‪ m‬פון‬ ‫ייוואלט ניוואי ווערין רעם ^'םחהןןט‬
‫שבת צו שבת ווילט איהר )ישט ‪.‬‬ ‫’ אהן ניזאנט עטדןכע יוננליך אז‬
‫האט דעי צדיק שוין פארשםאנ‪.‬י;'אז‬ ‫זלא ’ זאלין ז‪.‬יך זעצלן לעבין איהם‬
‫זדן מיינוע איו גן^ד‪,‬ר צוא ו;ערימין‬ ‫אוג אלנער זאל איהם ציען בדא‬
‫»יך‪:‬‬ ‫יד^ע מלבושים אוג אלגעו־ זאל איהם‬
‫;‬ ‫;אך אווי;דעךליכמ מע|ד‪» .‬ון ו;‪3‬י׳ן ד גימל •ת ו;^איץ‬

‫דארך וואט דאר־ט די^ט ןיאןןזד‪1‬ו‪ 8‬אדן‬ ‫ןןןיין מאהל איז עי גיפזזרען נעוך‬
‫ניויסעי עושר^נאהי עדור איז געוועזען‬ ‫י נעלד א‪1‬יף אלן דבר מצוו־‪ ..‬אוג‬
‫אלן נרויסער ק««ן ‪ ,‬אוג אזוי זויא‬ ‫ןהר איז דורך ניפןןרין דורן אלן‬
‫יך‬
‫אהל נפתלי•‬
‫‪.‬‬ ‫נילןנלן כאדיאלטלן אונ ד?ם‬ ‫^‪ 16‬ד^ר»^זץ ‪ JJS‬א;ין‬ ‫*יןר ?ושר‬
‫אוג זללא רא‪2‬לן אלהס אראפ נלב־אכט‬ ‫‪3‬יידיל פ^^רט ה^® עהר פארע־טאנון‬
‫או; עטוב ארילן ‪ .‬האט ?הר ‪ 11‬חםח‬ ‫!‪ 1‬ר§ה פארם טןן’ צו אלדס נאך‬
‫בושה ניםלזט נ?ב?ן אללן נרויס? נרבה ‪.‬‬ ‫א;ן נדכה‪ .‬איז ^הר כאלד נונאגנין‬
‫אונ אז דיא נבאים האבלן ד?ם רכרן‬ ‫‪ m‬זל!ן הויף ‪ 8‬רין ייןי באהאלטרן •‬
‫ד?ר »ילם וולא זיא ד‪,‬אבלי איהט‬ ‫אונ זין כ״ב האט ן ר אהן נלז^נטאז‬
‫ג?םונען א» נאנצלן באהאלטלן אא‬ ‫פ ?ן ז^ל זאנין דיא כ?‪:‬טשון וואם‬
‫ד?מ שטו־ויא ‪ .‬האט ד?ר רבל נלזאנט‬ ‫«?לין קוטןן אז ד?ר בעל הבית איז‬
‫צו זי א ‪ .‬אונזער? חכמים זאנין ‪.‬‬ ‫‪ 1‬ןעט דןן א» ד?ר הי ם ‪ .‬אוב זי א‬
‫נדולה הכנסת אורחים יותר מקבלה פני‬ ‫אלין קןןנין נישט נעבלן ‪ .‬אוג וויא‬
‫השכינה ‪ .‬ד״ר‪ . .‬דיא טצוה »ן הכנסת‬ ‫ם?ן אלז אהלן נ?קום?ן איז דער רבי‬
‫אורהים איז נר?ם?ר וויא צוא זעחן‬ ‫א רין נלנאגנ^ן אוב שטוב ארין א«‬
‫דיא שכינה פאר ‪.‬וואם זאל ר^ג! ז?ץ‬ ‫זץא נבאלם ד»כין נלפרעגט וולא דןר‬
‫נרעם?ר ‪ .‬ג^הר ווילל בי א ג‪ 1‬שהץ‬ ‫פעה״ב איז ‪ .‬ד‪ y‬אט ט^ן זדא באלד‬
‫שטללם ווןן דיא שבינה הןוט זיןר צוא‬ ‫»י?נטפןרט אזוי ’וויא עהר האט אד‪.‬ן‬
‫אידס ב?וויזין ‪ .‬ייסתו־ טש־ פניו ‪.‬‬ ‫גלזאנט‪ .‬האט עתר נלזאגט צוא דלא‬
‫ד^ם היסט טשה ה^ןט זיץ פאר בארגין‬ ‫נ ‪3‬אים אז זללא ז^ללן איהם נלין זוכ?;ן‬
‫זין פנים אב?ר נלשט זללן נאנצין נוף ‪.‬‬ ‫ב^וללל ן ר האט פאישטאגין טלט ז?לן‬
‫אונ דא בדא ד?ר טצוה הו‪:‬נסת‬ ‫מ ה׳ ק אונ מלט ז^ן חכמה אז זי א‬
‫אוחזים האט זיך דער מענטש אונ‬ ‫•ן|גלן ללנז^נט ‪ ,‬זי^נין דיא נבאלם אלחם‬
‫שטרד זין’ גאנצלן נוף באדא״טען‬ ‫נלנאינל] זוב^ן אוג זללא האבלן אלהם‬
‫זכוח‪ 1‬ינן עלינו ועל כל י‪!7‬ראל‬ ‫נןפונען אויף רןם כוירלם ’ פון ר^ר‬
‫§םן •‬ ‫ריגד?ר שמאל א א ?הר איז דארטלן‬
‫מ‪:‬אפ^?יץ זצ״ר‬ ‫פרן רעב רבי׳ן ר׳‬ ‫‪:‬אך א יויו;דזןךייכע‬

‫איהם פ^ר גלשטעלט רעם שידוך ‪ .‬האט■‬ ‫ןןייז ט«זר<ל היןט עהר ניזעהן איי;‬
‫עחר אויך ניענפפערט אז רער ש לרוך‬ ‫״ ' זיווג פון ^‪ 1‬הלטעל פון גרויסע‬
‫נלפעלט איחס נאהר בתנאי אז דער‬ ‫צדיקים ‪ .‬איז עהי אלין גלוו^רלן שדכן‬
‫פאפעד פין דעס התן זאל נעכלן‬ ‫אזג ער ד>ןןט רעם שידוך דער צלללט פאר‬
‫טאפלל בעוויל עהר אלז טיןי טיזהס‬ ‫דעם צדיקדעד פ!ןןטער פוןדעטחתן האט‬
‫האט דעי■ רבל ר׳ נפתלי נלע;מפ?יפ‬ ‫ער אלהם ניענטפערט אז עהר כא שטים‬
‫נוא דע־ שלדוך איז שזין ‪:‬י ^‪;.‬ט שיט‬ ‫אויף רעם שידוך נאהר בתנאי אז‬
‫בעוויל דער פאטער פון דעם חתן ‪-‬אט‬ ‫דער צדלק דער פ»ן ‪0‬ער פון דער כלה‬
‫אייך אזוי‘ גיזאנט ‪ .‬אונ דער פאטעי‬ ‫^ ל נעבען טאפלל בעוולר זללן זוהן‬
‫פון דער כלה האט נלסללנט 'אז עכ אלז‬ ‫דעך חתן ' אלז אללן ני ד ס עי לסדן ‪.‬‬
‫^טת אזוי ווי ערד■ ז^נט אז דער פאטער‬ ‫דער נ^ך אלז עהר נעקוטען צוא‬
‫פון דעס חתן ה^ט טאקל נלזאגט אי‬ ‫דעם פאטער פון ד| ר בלה אוג האט‬
‫ער‬
‫ל ‪59‬‬ ‫אה״ נפתלי‬
‫ןר ווזןט נקבלן מאפיל ‪ .‬אונ ד^ר רבי ניפונלן ‪ .‬ביז זרא האבלן זלך גלמלזם‬
‫י' גפתלי דאט איהם נלפרזןגם עהר אירן פא•־ נלרבזןן א‪.‬ונ זרו! הא;‪>-‬ן‬
‫!איל איהם ’ ארוים נןן‪ 3‬ץ אללן צרט ^י־טלן נלשילבלן תנאים ‪ .‬אלז בארד‬
‫«רן אי־ט מזןן 'ז^ר דיא זאןו אירן ;־‪},‬קוט^ן ד^ר י בי ו־' נפתלי‬
‫ג א‪:‬טשןן ‪' .‬האט ןןד‪,‬ר אלהם ארוים אונ ^י• האט ניזאגט טינן וו־בנן טזל‬
‫געקןמק טוב ‪'.‬מזל טוב אוניאלטיילכ־׳ןי ארנצלנ^ד‬ ‫׳‪.‬ויגו}‪3‬ין אוג ד^ר נאןז איז‬
‫מחותן האט א‪.‬יהם ניפ ‪p‬גט פ אי וואט‬ ‫זיי ד^ס פאב^ר פיין ‪ n p‬חתן א־נ‬
‫זאגט האסטז מלך נלנארט אלך האב ‪,‬טילו‬ ‫הא»ע איהם גופר^גט וו^ס‬
‫גזא דזןם שירוןו ‪ .‬הזןט ן ה‪ 1‬איהם ראך בפירוש אוים נענוטזןן'אז אלך‬
‫זרא גל;ן־‪.‬בפי‪,‬ן־־ט‬ ‫גי^נטפ^יט אלןי האב ראך שוץ דיר וולל טאפלל האט‬
‫אלך האי ארך נישט נלנא־ם ‪ :‬אי‬ ‫לאנג גיזאגט אז' ‪ i p‬טחותן זאל‬
‫רבי אלך האב ארך גיזאגט אן ‪ -'p p‬ו ’ יי‬ ‫נזןבען טאפלל‪ .‬האם איהם‬
‫‪T‬׳' נפתלי גלןנטפ;ןרט ‪ .‬אלך האב עוין אויך מאפלל זןנ ט י אלהר ראך• ני ר כן‬
‫זאנם טחותנלם אוג אלהר זעגט ראך בריז!‬ ‫טלם איהם אויך נילרזןד אוב‬
‫אויך אזוי אא זןר דאט "טלר עוין רבי׳ם האב אלך ‪5‬אר שטאנלן אז‬
‫ארוים נלנקבלן ארן אייט אזג אללן וולא באיה אלדה ו‪ 1‬ן ט ארך צו ‪:‬ויף‬
‫צרט ‪ .‬איז ד^ר צדלק אויך באעטאנלן קוט ק ווןט אי טייין ר אללג^־ זן ח|‬
‫אויף רץם אי ט אזג אויף ד^ר צ ר ם‪ .‬אז רןר אנ ‪p‬י■;‪J‬ר אלז נלעיט קרן ננב‬
‫*י‪.‬וג זרא זןנזןן זין צזנזיף גזןפארלן אז ן ר זאל רא־־פין באצאת■“‪ ]},‬ב פי‪,‬‬
‫־־ורך ‪ D p‬דבלץ ד׳ נפתליץ אזג'ארן אונ אלהריווןט ארך זז}‪-:‬ך’ פא־גירבלן‬
‫הויז אירן ‪ .‬אונ ד;ןר רבל ד׳ נפתלי הא‪.‬ילן רלא צדלקלם עטארוק ר‪.‬נ<{ת‬
‫תאט זלך באהאלטלן אזג ארן עטזב גלהאט פון ירנע ט ר ^ין ווע־ט־‪.‬ןר‬
‫^בלן ד^ר עטוב וול זר זענ?ן נוווזן^ן אונ זרא האבלן אלהם פיהל נלדא קם‬
‫אונ ןן‪ 0‬אלז נזןויארק צוץשין זרא או־ף זרן ט רן רן הכמה אונ מלי• גינה‪5.‬ן‬
‫‪ d‬מחלוקת ‪p‬ר האט' נלוואי־ט טאפלל האבין זייא ’ אידם נ אצ א היט ראם‬
‫ן‬ ‫‪T‬‬ ‫‪-‬‬ ‫•‬ ‫«•‬ ‫• ‪I‬‬ ‫•ן‬
‫רזןר האט נלוואלט ט א פי ל‪ ',‬אזנ ע־רכנות נ^לד מאם ןר ו• אס פלנקט‬

‫באדאיפלן אזיף דכנסת‬ ‫»רא האבלן עטארק נלזלכט ‪ c p‬שדכן ד»מןןלם‬
‫כלה‬ ‫אוג זי א ד«ןןבין אידס נלשם גלקזןגט‬
‫זצ׳׳ל ‪f‬‬ ‫־^אך אווינדערליכע ‪5‬עע‪-‬ה פון דעם ך‪3‬י׳ן ר־ ג‪3‬ר‪.‬לי ררא^עיץ‬
‫ארן מרחם וול אלך בלן פון א י ן »רטןן‬ ‫;•^ייו מא‪.‬ל אלז דןר רבי ר׳ נפתלי‬
‫איז נלעט דא־ אויף דן־ מן־ ם‬ ‫״ * נלזיעסלן ‪ 3‬רא ירן טלש אוג •>ס‬
‫אונ אויב ןם 'א‪.‬יז דאה וו«!יט אלך‬ ‫אלז דאמאים נלזןסלן ‪ 3‬רא אלהם פלתל‬
‫אלייט ז רן־ ניוזא ט זןד‪.‬ן ד‪^.‬ם זלן‬ ‫רבנלם לומדים חסידלם בעיי בתים‬
‫ארנן־ פו; דלא חסידלס' אתן ;ל‪-‬ופין‬ ‫אונ דן־ יבי ר׳ נפתיי האט דןר‬
‫י״יי איך בלן כללן טיוריס ‪ .‬ראט ־^■‬ ‫־■ר־ט פון ד ן י גיו־סקרט פיון י רנן‬
‫‪.‬הם ב}ן*ד צו נליופלן צו זלך !‪‘.‬י־ג‬ ‫‪:‬״טןרלן אוני ןר האט ניזאגט אזוי‬
‫‪X:‬‬
‫נפתלי‬
‫רבי ר׳ נפתלי רןר פון ה׳גיל‬ ‫איהם גופ^גה!! •ו^ר ארי‬ ‫זן;ר‬
‫האט ניז^נט רעי■‬ ‫גילאכט אוב‬ ‫ד?{ יחוס ‪ .‬ה^ט ד^ר חסיד איהם‬
‫יוד האט רזןכט אוב זןר איז ב!!ול‬ ‫ני^גטפ^רט איןו בןן'אינזןר אע סרן‬
‫אים זי‪ /‬ר חשוב גיוו^וון רורןי זין וזכסר‪.‬‬ ‫מעפחה וו^ם אזך ליג תפילין אוג איןי‬
‫זכותו יגן עלינו ועל כל ישראל «»} ז‬ ‫יואש סיר ריא ד‪.‬ןגד צום ןםין האט‬
‫מר־^עיץ זצ־י‬ ‫‪ *p3‬א ה ‪^5‬ה פון ‪3‬־עב‪!^ 1‬ייץ ר׳‬
‫זאל ער אוים קלויבען י י ^‪ - .‬־ ?יי‬ ‫זענין גיוועזען בגיא רעם‬ ‫אייין‬
‫אלז נלשט ניטובילת ‪ .‬האט רער ׳טליוז‬ ‫רבי׳ן פון לובלין עליף חםןדים‬ ‫“‬
‫האט גיבראכט‬ ‫אורי ניטאחן אוג‬ ‫וואם ז?יא זענין רןר נאף א לן ג?וו?ז?ן‬
‫דלא צעקכ אזונדע ר אוב דעט צללפטין‬ ‫נדויפע צדיקים אוג רעד רבי ר׳ נפתלי‬
‫באזונדער אוג רער רבי ר׳ «ןהל^‬ ‫איז ניווען אינער «ן ז; א אוב אום‬
‫האט זלף נלמאכט אדן סימן אוב רעם‬ ‫פררטאנינאף דעס מרחץ האבין וגיא‬
‫או’פ גלטובילטן כ‪1‬ס אוג ר^־־ נאף האג*‬ ‫ויף גלזעצט טרלנקןן טעהד ‪ .‬אונ‬
‫ער ז; א אויס נלמישם אוג רער גאן‪1‬‬ ‫אלינער פון זייא הן ט נישט ניוו^לם‬
‫האט דער צדלק הנ׳ל אוים גלקללבלן‬ ‫טרןנקין בעוויל ער האט ניזאנט אז‬
‫דעם אום גיטויבילתן כוס‪ .‬אב־^‬ ‫דער כוס איז גישט נוטויבילת •*האבין‬
‫רער רבי ר׳ נפתלי האט זלף גים;אכ»‬ ‫יריא איהם גיפרענט »ן וואנין ן ר‬
‫א«ן קטאויס אונ ער האט ווללטער‬ ‫^ללס^י ד»ט ער ניעגטפערט אז ער‬
‫ניזאנט א\ ער האט נלשט ניטראפלן‬ ‫ד^>ט זלןו ראם אויס נילערינט »ן‬
‫דעם אום נלטויב^ט; ‪ .‬אוג דער ‪:‬אף‬ ‫רעש רבי׳ן פון לובללן אז אויף אלין‬
‫האט רער רבי ר׳ נפתלי גיזאנט צ‪1‬‬ ‫אום גלטויבללטען כוס ריהט אדן רוח‬
‫איהם זאלסט וויסען פדן קיכר‬ ‫הטומאה ‪ ,‬אונ י רער ווןם ער ה^ט‬
‫אלן וודם אויף פון דעסט ווענלן זאן‬ ‫אויגין צו זעהן זעהט ער אדן ^ליכדלג‬
‫אלף נלשט אויס ‪ .‬אוג באסת ו;אט‬ ‫רערלל אדן שווארץ׳ס ארוס איהם אבער‬
‫יענער צרלק יאה ניטראפין בד«‬ ‫רער רבי ר‘ נפתלי האט נלענטפערט‬
‫בירע מאהל נאר דער רבי ר׳ נפתלי‬ ‫איף זאג אז דלא זעהסט נישט אוג‬
‫האטי אום טישנע גלזאנט אז ע״‬ ‫דיא וודסט נישט אונ אוף וועל פאב ין‬
‫וודסט נלשם כדי ער זאל וולסען פ ק‬ ‫אדן פי־אבע רער צו אונ י ער האט‬
‫״דנט אהן שוין נישט אויס צו זאנלן‬ ‫נישיקט קויפלן 'עליף כוסות צעהן‬
‫בעוידל עד האט אויף גלוולסט פין‬ ‫צו טדבלין אונ רעם עליפטין נישט‬
‫דעפט וועגלן האט ער נ ל ^ דד*‬ ‫צי טובללן אונ מען זאל זללא אלע‬
‫ניזאגפז י‬ ‫אהן פיללן מים נזעהד ‪ .‬אונ ראטאלם‬
‫רא ‪61‬‬ ‫אהל נפתלי‬
‫אוועךערליכע מע‪-‬םה פון רעם‪.‬רבי׳ן ר׳ ג^תי^י ‪ pa‬ראפ׳טיץ זצ׳י ז‬
‫אז‪1‬י וול עהר אלן פאר קלאגט זלך אז‬ ‫ף ע ף רבי ר׳ נפתלי ה^ט שטענדינ‬
‫טען האט כללא אלהם צוא נלנאנבלת‬ ‫ווןןרטליןי‬ ‫ללב ‪::‬האט צז‬ ‫'‬
‫זללן חאלאט ‪ .‬אונ עם איז איהם נישט‬ ‫אוג פיהל פון זללא זענין ו^לפלנלעןו בללא‬
‫קללן שאהד דער חאלאט בעווללל עהר‬ ‫חןר וועלט אוג ראם אלז נלשט וולפלגלען‬
‫איז שוין גיוועזק א בלסלל צו ריסק ‪.‬‬ ‫^ פ ד‪^,‬ר רבל פון* לובלין איז שטענרלג‬
‫גןןהר עהר האט רחמנות אויף רעם‬ ‫נמואהנט געוועזען א נלאהל מכבד ' צוא‬
‫מ ב בקוללל עהר וועט דארט נעפינק‘‬ ‫זללן *אילנלס'פון לללנע גרוים^ תלמידים‬
‫אללן פיילע קעשענע מיט קוויטייןד וועט‬ ‫»לןי אנלרער צוא זעצלן אויף רעד‬
‫עהר האפען אז ראם נעלד פון די פרוניות‬ ‫שטלהל צוא נעמלן קוולטללןי בללא רלא‬
‫לינט אויןי רארט ‪'^ .‬בער זללן האפונג‬ ‫טענטשען וואם' וועלען קומען אוג זדא‬
‫וועט זללן אים זיפט כקוללל דאס נעלד‬ ‫צל בענטדען תאם ידי וועללן פערלאננלן‪.‬‬
‫פון' הלא פדיונות איז זללן שטללמיר אדלדל‬ ‫אללן ’מאהל אלן דער רבל ר׳ נפתלי‬
‫״“'ין ז‬ ‫יל ■י'‪1‬יי??ן‬ ‫געקוטען פאר וללן רבל׳ן פון לובללן צו לדנ^ז‬
‫גאך א ווינךעךלי‪5‬ע מקקה פון}ןבי׳ן ר׳ נפתלי מראפעיץ זצ׳ל‬
‫שיחכים אונ היא זאלפט זללא אלע‬ ‫דער רבי ר׳ נפתלי האט גלוואלט‬
‫אויף שרניבען אויף 'אדן פא‪13‬יר אונ‬ ‫״ אשלדון■ טאהן טיט זין אללנצינע‬
‫דיא ז^לפט ?דא ברעננין צו כיר וועל‬ ‫באכטער אונ מ ק האט אי־פ פאר‬
‫איך ריר אוים קלויבין דעם ^מתן‬ ‫נלשטעלט עטללכע שלרוכים ‪ ,‬איז ער‬
‫>יווג ‪ .‬האם ער אזוי ניטאהן אוג ער‬ ‫נעפזזרק צוא רעם רבל׳ן פון לובלין‬
‫האט שוין ’ ניהאט אויף' נישריבץ‬ ‫אידים צוא פדעגען וזעליכק עדה זאל‬
‫טויזינר שירונים אוג ער איז ניפארין‬ ‫טאדין ‪ .‬האט רעה רבי איהם גיענטפערט‬
‫צו רעם רבי׳ן אונ ער האט א'יהמ‬ ‫אז עם א‪%‬ז נלשט רא קללן אללנער וואם‬
‫ניוויזין ראם פאפיר האט איה פ דער‬ ‫ער זאל אלהם גלפעלין אונ אזוי האט‬
‫רבי גיענטפערט אז 'אונ היא אלע‬ ‫ער גלטאהן בללא רעם אנרערלן מאהל‬
‫געפינט זיך נישט דער זיווג פון דדן‬ ‫וו ק עריאלז געקומק האט ער מיט‬
‫אדנציגע טאכטערם ’וועגין ‪ .‬העריבער‬ ‫זיך טיט גיבראכט פיהל ני ע שירובים‬
‫פאר אהללם' צי ווארטין אויף נדעם‬ ‫אוג זילא זענין אלע רעם רביץ נישט‬
‫איז ער אהים נעפארץ רורך ויארשא‬ ‫ני&עלין האט ער גיזאגט צו זללן רבי׳ן‬
‫אוג רארט ריאט 'ער גיזעהן אדן בחור‬ ‫וו^ם וועט 'זללן הער ם‪1‬ף ‪ .‬איהר שטיפט‬
‫וואט ער איז איהם זדער גיפעלין ‪.‬‬ ‫אויעק ’ניטע שידוכים אוג אין■ אללל‬
‫האט ער אירים צו גירופין ז^נ ער‬ ‫מיך ראך צו טאהן אללן שירוף האט‬
‫האט אידם גיפרענט וועפינם ביזט‬ ‫דער ד ‪3‬י איהם 'ניענטפערט גללא אוג‬
‫דיא האט איהם הער בחורי גיענספער»‬ ‫טוא אזוי זאג צו' רי’א שדכנים אז‬
‫איך בי'ן דעם אוג דעם שנלליערם ‪.‬‬ ‫זילא ז אלין' די ר פאר שטעלין פידיל‬
‫’ האם ’ ■‬
‫^ ‪ 53‬תלי‬ ‫‪•s‬‬
‫סלן וועיים גיודעוין טון דעם ‪» %1‬ין‬ ‫ד»ט דןר רבי ר׳ ג»תלי גיזאגט »ו‬
‫פאיביענין •ין דןר וועלט אוג ברלן‬ ‫איהם ‪ .‬קום בדם ‪ t o‬אונ וולז סיי־‬
‫חלק ואל זלן פיט ריר אמ ווען עט‬ ‫וויא דדן פאס^ר וואדגם בעוולר אין‬
‫ז^ל זין ?■ י ן אוטן אז ער זןןל 'וועלין‬ ‫וויל ‪ t o‬פאי רןבסין דיא א־־ביל‬
‫זלן סשדן זלן סלט טיר וואדט «ין‬ ‫פון רץי־ זש ‪r‬י^נא‪ .‬אונ אום סיטין‬
‫מין גיעטאילקט סיט אלע שענללכ‪,:‬יטין‬ ‫וו?נ הן® ן ר םי ‪ 0‬איהם ני ^ ד אוג‬
‫פון רעי זועלט אוג פאר דיא ועאים‬ ‫תורה אוג חכמה אוג אזוי וויא ‪ny‬‬
‫ד»ט עי אלדם מיט נענוטען קדן‬ ‫איי א*דן ג^קיס^ן »ו ורן פאט^ר‬
‫לובלין צו וולזען אלדס פאר זלן ר‪ 3‬ת‬ ‫אוג ^ר ר‪.‬ן ‪ 0‬צו איד& גי»^ג® אין‬
‫או‪ :‬באיר אזוי וויא ער איי אי דן‬ ‫וויי סיר נןם*ן אדן ר ווהן פאר אין‬
‫געקומט־ען האט רער רבי פון לובייין‬ ‫אידים בן‪-‬ויל ן ר איו סיר זרער‬
‫צו אידס גיזאגט חנם עדיף זעביא‬ ‫גי‪? 3‬יין ו ^ ם ד^ר ענלד^ר אידס‬
‫ד׳ה א הכם איז בעסער פון אין‬ ‫גי?‪:‬מפ?;י־ם אין דאיף וויסק וו^ר‬
‫נביא אמ ער האט אויף דעס ב מ ד‬ ‫איי ‪ fiiyt‬ב?וירל םדן ווהן איו א‬
‫נלזאגט א גלט גץ־בן פפח־יל אע ד^פ‬ ‫םפויסם ‪ tpw‬ר^י נאנצ^ר ז! ‪ 3‬אט‬
‫איז ראן ‪0‬פורםפ אז ער איז גפטר‬ ‫»«י אן!ן נרויפ^ן עירוי ‘ ראם ר^ר‬
‫גלויא־ען אום »רב פ סז אמ אוג רעט‬ ‫רבי ר' נפתיי אידס נןנזןבין «רו‬
‫יארה וואס ער איז נפטר נלווארלן האט‬ ‫קי־לן קוולמאיע ניחתמלט ולן ;אםין‬
‫ער פלהל גלקיקט אוג דעס יעילג^‬ ‫אוג ולן פאשיליע אונ דיא ע ‪ 3‬אם‬
‫לוח אוג ער ראם אלע מאי נץוייזלן‬ ‫זויא עי איו ע וו ק רב ‪ .‬אלז דער‬
‫דן!ם חאס עם דםלט דאיט ‪3‬ל* »■*»‬ ‫זננלדעי ‪8‬רובער נ‪:‬נא‪:‬נץ סןט דעם‬
‫ריא אותיות תיב וואס ראם איז יאשי‬ ‫קו־ימעייע צו רעם רב וואם ער אלו‬
‫חיבות תענית ככורים אוו ער האם‬ ‫דאיזם נעייעיען אוג אווי וויא ער‬
‫א‪-‬ע מאי ג־זזזוט אי עם פאבט ע־ב‬ ‫י‪.‬אם ראם אל ‪ 3‬ע י נלרלנט דא® ער‬
‫פסח תיעד‪ .‬באב בעוולל ‪! Ip‬זאט‬ ‫נדיאנט צו רע־ ענלדעי ‪ -‬וועי וואיט‬
‫ניזעוע אז ו אי אי ב !ועט ער זפטר‬ ‫נינעבק אז עם זאי־ זלן ‪ nc|t‬אז רער‬
‫ווערין טון ד ע רוו עי ס‪:‬‬ ‫רב ו§ל אערין טיס ריר עם ויאי־ט‬
‫כד^־עזיץ זצ׳יף ע‬ ‫ר*‬ ‫*ין ןךעם‬ ‫«‪8‬ןז ין‬
‫אזוי ניטאהן א« עי האט ע ב אי ע‬ ‫א י ץ יזןל איו נעקוסען »ו רעם‬

‫טצליח נעוועיען ‪ .‬אוג אלן צלט !;‪ S‬וט‬ ‫״ י רביץ ר׳ נפתיי׳ן אללן סוחר פון‬
‫י־^ט זלן ‪ y 1‬סוחר ניטיאפין מ■ט‬ ‫בהאות את עד האט איחס ‪'1‬בעםץ‬
‫ידן חבר וואט עי־ איז »ויך נן‪1,‬־וען‬ ‫*י עי יייי געט־ן אויף איחס אז‬
‫אלן פוחר »ן כהסות ‪ j5rt‬יך־ ‪:‬״אט‬ ‫‪^*#‬ל־דינען אוג ידן טטחר דאט‬ ‫ןר‬
‫אידס רער צליט אז ער זכבלט ?(«‬ ‫רעך־ רבי ר׳ *טיילי אי«ם גךויזין‬
‫טי ^ ומיקוה ראס דער סוחר ‪S;1‬־ ‪0‬‬ ‫^יי*גע פ ^ ד * • אמרי■ ‪ nt‬ער ואל‬
‫‪^ ) 1‬נ ט ‪ p‬ט« ‪ ^ (0‬פ דער רבי ו י‬ ‫®‪ i p p i I‬ח ך י » ר‬
‫‪PW -‬‬
‫לב ‪«3‬‬ ‫אהל נפתלי‬
‫זןנין זרא ביידן נאך א סאל גלנאננין‬ ‫נםחדיי האם אלהם נודוללםןןן זאנון דיא‬
‫צו ‪ d p‬ר‪3‬י׳ן ד׳ נסחלי אז ‪ y‬זאל‬ ‫ןטלי^ ^נל‪6‬לםולןןן תהלים א‪1‬נ וולא‬
‫זללא בזןנטשלן את זללא הא‪5‬לן אלהש‬ ‫ן‪ 0‬אלי פאר גליא גינאננין ןןטללכזן‬
‫דאם ניפירענט ‪ .‬האט ןר וללא גלי‪5‬גטפ^רט‬ ‫מרשים הי^כין יללא ילך נאןי א מאר‬
‫תשי׳׳ת האט סלד נלג?‪3‬לן דיא דאזיג?‬ ‫גלמדאפיץ ‪-‬אט אלחם ד^רחכר ד^רצלללם‬
‫פינסה אז' איןי זאל ה^לפלן י״רלן איג‬ ‫אז ;;ם ד»ט אלהם נישפז גלפון״ם דיא‬
‫דלא גלזט סיר מסל‪ :‬גבזל ד;אט טק‬ ‫סגולה ‪ .‬אוג ‪ y‬ד‪,‬אט ניזאנט'אז ‪y‬‬
‫אויף דןם היטןל דלןו נלשט גמואיט‬ ‫גלללבט נלעט אז דאס האט דןר ר‪'3‬‬
‫הןרלן ביז איןו וו^ל אזזי זאגין ‪:‬‬ ‫ד נסתלי גיזאגט *פאר ’ אללן סגולה‬
‫‪^1‬רל ‪t‬‬ ‫א ורינדערליכע מעשה פ^ן דעם ^!^י׳ן ר׳ ^הלי‬

‫זיך ז^הן דלרות אוג שטןט אלטללכז^־‬ ‫דעך רבי ד סןנדאלל פון רימלגוב ה^ט‬
‫וויא זןר ווןט ווזלין אוג *‪ DJ‬אלז‬ ‫’ שצז^נדלג אבטלג נינזןבלן אז יודין‬
‫זלל אי האבק‬ ‫אב^ר וולינלג ג^ודןז^ן‬ ‫זאללן גרן את גןןטם וו^ג'את ‪ y‬הןןט‬
‫איהם גלהןרט ‪ .‬את דורך ר^ב; איז זך־‬ ‫גלז‪y‬וזן אזדלא יודין וואם וואהג‪ ly‬אוג‬
‫בללז נ‪y‬ו‪ r‬אי ‪y‬ן אויף ז ; אוג ר^ר האט‬ ‫דיא' ד?י פי^י קןנלן זלןו גישט פירק‬
‫חפלה ניטאתן אז דיא דארפם ללוט‬ ‫אי‪ :‬ג^זס וו^ג כןוורל זיא ק‪y‬נין קרן‬
‫אריס אלהם זאללן ת^רלן םג;וזה את‬ ‫טאל נישט דאווינ'‪y‬ן פיט סנין את זרא‬
‫דיא אוינןן ‪ f t‬דיא *ריציס את‬ ‫האבץ דארטגישטקללןמקוד‪,‬אוג ביסליך‬
‫נראפןן אז זליא זאללן זללא נלשם‬ ‫תאם וי‪y‬רץ ירא איים גיסישט מיט דיא‬
‫פזןימננלן קללן שום גלשןפט איג וללא‬ ‫גויס ‪ .‬את ב&רט דיא קינר‪y‬ר וואם זיא‬
‫זאי־לן נאהר וו^יזןן קרלסגולן ‪ .‬אלז‬ ‫♦‪ly‬ץ קרגמאל גיש|« פאר זיך ניאר דיא‬
‫באל ד טקוים נןיי א ר ק בללא אלחם דןר‬ ‫•ו'‪y‬ר‪y‬ן יי ^ין זרא דאןי פאי ניקבט‬
‫ססוק ותגזר אוסר ויר^‪ £‬לן* דאס אלז‬ ‫אוג ‪ ny‬האם שטארקטחרעם ג‪y‬וו‪y‬זין‬
‫•רטש אז דןר אריק איז טזר אלו‬ ‫אויף‪ ny1‬פאר זרנ‪ y‬גרו'ם‪ y‬חסידים אוג‬
‫דןר אללבישמץ־ גיקרס איג ‪9‬חןן ר»®‬ ‫חאטש ירא האביןגיר‪y‬ד אויף ירןד׳ארץ‬
‫באלד ניה^דט אז '?ד^ד יזז>י ידלץ‬ ‫אז ירא קזןנק נישט וואועץ את ריא‬
‫האט נו׳אניט צוא ירג? יזדל;ו אי ?ר‬ ‫שט?ןט נקוזרל זיא האביןגישם קרן‬
‫וזלל זי א י שזין נלשט ^ןררלגונין י רנן‬ ‫פרנסר‪ ,‬דאןי האט ‪y‬חר זלך גלהארטין‬
‫נלשץפטלן ‪ •y 7rnjt3‬וולל ‪5‬ךשט או‬ ‫ברא ארנס אז רןן;רארבלש‪ya‬ר ש»רי»‬
‫ארן יזד ^ ל וואזעזןן את ♦יין חזין! ‪,‬‬ ‫דלא יידלן טלט חסד אויף אי‪y y‬רט‪y‬ר‬
‫את דיא זאך איי גי}ווזןזזןן ‪ 1‬זי‪0‬י‪59‬י*ן‬ ‫אלא זללא דאדגזןן ‪ .‬את אזוי 'האט ‪y‬‬
‫אז דודן דןר תפלה ‪ f t‬דן‪ !:‬צדיק‬ ‫זיך נישטא־קט את זין דינה ‪3‬יז ‪y‬‬
‫איז ראס ניטאחן גןןוז^רזןץ ‪ .‬את ‪t f‬‬ ‫ד>‪.‬ט נלבאטין אויף דלא «ל‪ y‬דארפם‬
‫האט איהם קללנזןר נישט ניק‪ ».'¥‬אוז^ו(‬ ‫ליט וואס' ארום זרן ש^ט אז זללא‬
‫נעמ?ן •ין ה ן ישר‪ . .‬־הזוכלן דלא‬ ‫זאלין עןי תיכף ‪ p p‬אפיצוא זאגין‬
‫חסלדיס נל^רלנט צזזישין זיך אז ירא‬ ‫פון ‪ y p j‬גלש‪y‬פטלן את עא ז^רק‬
‫‪« rv‬‬
‫אהל נפתלי‬ ‫‪M‬‬
‫האט עהר שפול ניענטפ^־ט■ אי׳‪ 1‬ד ע ד‬ ‫♦אלק פודייע ו?ן ז!יןר מ ד »זא ד^‪£‬‬
‫ר ‪3‬י ר׳ טעגדעלי ‪f n‬־ דערשראק^‬ ‫עדיק פ‪5‬ן רא*שק אז ^!ד ז^ל םי»‬
‫געווארען אוב עי האט איהם גיפרענט ‪.‬‬ ‫ם?ן‬ ‫זרן חבטה נן בןן ארן עצה‬
‫ראפשיצער רב וואם איז ארך ‪ .‬ד‪.‬א ‪0‬‬ ‫טאהן ‪3ntt 3 .‬ארט אז זרא ה^בין‬
‫ער איהם ניענטפערט ‪ .‬דער רבי וורסט‬ ‫*ןזוים»’ א ז עד איז ז^ר נ י ל י פ ^ ר‬
‫ראך אוואסערע פרעסט עם איז ;־׳רנט‬ ‫ו!זנ גלערליכ»‪1‬עד ‪ 3‬רא דעם צדיק ‪.‬‬
‫‪^3‬ן איך זרער'נעפרוירין נעווארען רען‬ ‫•וזג אז‪11‬י וווא דעד שליח איז נעקזגוען‬
‫בל זמן אז יודין האבין נווואדבט ‪ m‬די‬ ‫»אד דעם צדיק ' »ן ^ו פ ש ק איז‬
‫דערפער‪ .‬האבלן מלר זיך אוג יעדען דארף‬ ‫‪3‬אלד נעפארען ^ין דימינזב ‪ .‬א» קרן‬
‫גלשטעלט ^’ א פ צוא ריהען אוג סיר‬ ‫‪ 3‬אהן אןז נזזך דאסאלס נישט נעוועזק‬
‫האבלן ניטרלנקען בראנפען אונ טהרא‬ ‫נאהר ער א^ז געפארין אויף א שלוטען‬
‫איז אונז וואריס נעוועזען בלז דעם‬ ‫רען עם איז נעו^ן אזם ווינטער אמ‬
‫אנדערען דאדף אזנ 'אזוי דרטער ‪.‬‬ ‫עם איז דאמ^לס נעווען ארן נרויפער‬
‫אבער הרנט אז דער ר‪3‬ל האט גלדיסין‬ ‫•ר^סט ‪ .‬אוג אז‪1‬י וויא'ער איז נעקומען‬
‫אז יורץ זאלין נישט וואהנין אוג דיא‬ ‫^ ן דיטונוב איז עהר אירן ■נינאננין‬
‫דערפער זוי אהין ואלין מיר אירן נרען‬ ‫א« דעס צדיק׳ם ארן חדד וואס דעד‬
‫אוג איך וואט האב *ווארימע מלבישים‬ ‫צדיק האט נ ע פ ר ^ ט דורך « א‬
‫‪ 3‬ץ שיער נעפדוירען נעווארין מכל שהן‬ ‫רזדך דעם חדר אזג עהר האט זיך‬
‫אריסעלרטווע־ וירפט וויפיל וזעלץ‬ ‫אדויף נילרנט אדף דעס בעט ארן‬
‫טטובן' וו^־ין ווי דער רבי ר׳ מענדלי‬ ‫^ןזעלט טזט פיהל ווארימע סלבזשים‬
‫האט ראם' דער העיט ‪ .‬האט ער ניזאנם‬ ‫‪ m‬אז דעד ר‪ 3‬י ר׳ טעגדעלי איז‬
‫זענין מיר נינללט צו בעטין צו רעם ‪»dW‬‬ ‫אח״ס נינאננען אונ ער האט נעזעהן‬
‫^‪1‬לה אז ער זאל ניבין דעס חן פון דיא‬ ‫איין ארנגלד^טער מענטש ’לוגטיאויןן‬
‫טענטשין אוג דיא פריצימ׳ם אוינען או‬ ‫רעש בעט האט ער ניפרעגט וועד ד^ם‬
‫זיי זאלץ זיי וזללטער פארדיגנין זילערע‬ ‫^ ז האט האט מען איהם ניענטפערמ‬
‫גישע‪ 5‬טין את זרן תפילה איז באלד רעך‬ ‫‪ w‬דאם איז* דך■ ראפשיצער רב >‬
‫הערט גיוזארין אוג די פריצים ד^ב׳ין‬ ‫טן ט ער אידט גיגעבען שלום ‪m .‬‬
‫ניזאגטאז זיי האבץ נישט געפונען'קיין‬ ‫רעד רבי ר׳ נפזזליי ד»ט נאהר גישט‬
‫פענטשץ ■ין ירערעאזוי ווי זרער ווילעו‬ ‫ניענטפערט אוב ער האט ז^■ גיטאכט‬
‫*חץ זר לררען די יודין את ירא קופץ‬ ‫שלאף אוג גלרך ער קען נאהר נרע«‬
‫דיא משעפ«ץ מיא דעד פעך {‬ ‫ירדין ‪ .‬נאהר ג עו ■יעל יער מרדיפיפון‬

אהל נפתלי

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

אהל נפתלי

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫תק והוכנס לאינטרנט‬

‫פין ךאפשיץ ‪: y r f‬‬ ‫נאןד אווינךעךליבע מע^ה פין ך ‪3‬ין ר'‬

‫אןוי^דעךל^ע מעז|ה פון דעם ךבי׳ן ר׳ ;?תלי פון רא?עיץ זצ״ל‬

‫‪ ps‬ראפשיץ זצ״ל ‪i‬‬ ‫גאןי אןזינךעךליכע מעשה פון ך ‪4‬ין ר׳‬

‫פון רעם ןביץ ר׳ נ^תליפון ךא?שיץזצ״ל‪:‬‬ ‫אווץדעלליכע‬

‫מ״ל דיאט עחד־מ* ‪:‬‬ ‫רואסדער ‪ *aj‬ר׳‬ ‫או^דעך‪1‬י^ע‬

‫פון ןפ;י׳ן ד ;פתלי * פון ןפאשיץ זזג״ל ‪I‬‬ ‫^ך ק ךליכ ע‬

‫®ין ‪ 5‬א‪?3‬עיץ זצ״ל ‪:‬‬ ‫^אף אווי^^עלליכע ה| ^ י ׳ ®יו ל^י׳ן י'‬

‫^אך אווי^דערלינע סע^ה פון רעם ןןבי'ן ר׳ ^פתליפון ^א‪5‬ןקי׳ן זצ׳י*‪:‬‬

‫עון ךבין ד ‪34‬תלי »ן ר^שיץ מ־״ל ;‬ ‫מ ך ^■ויגךעו־ליכע‬

‫ר־אפשיץ זצ״ל ‪t‬‬ ‫<י‪ !.‬ינדערליכע טעשהפון רלני׳ן ר' נ ^ ל פון‬

‫זצ׳ל‪:‬‬ ‫פון ךעט לו^י׳ן ר• נ ^ ל י פ ח‬ ‫ןאןד אוו^ךוןךליכע‬

‫«ן ךעם ך?‪:‬יץ ר׳ ^?תלי )«ן רא^עיץ זצ״ל‪:‬‬ ‫^ןו אווינדעכליכע‬

‫ןאןז אווינ‪,‬ךעךליכע ם‪^5‬־ז פון ך?יץ ר׳ ג ^יי »ן ך^«יץ מויי ‪:‬‬

‫ר׳ נפתלי פון ראפעיץ זצ׳ל ;‬ ‫®י?‬ ‫או ד ^ ־ לי כ ק‬

‫מ!״ל ;‬ ‫ראפ׳עיץ‬ ‫פון‬ ‫‪:‬אך אווי;ךעךליכע מןגשהפון ךבי׳ן ר׳ ‪?:‬תלי‬

‫‪:‬אך אווי^דעךליכע טעז|ה וואם דער ך‪1‬בי ר׳ נ‪?.‬תלי האט עך‪:‬דילט •‬

‫ז ציי ‪J‬‬ ‫גאןי י^־ףנ^^ליכ‪,‬ע ^ ש ה פון דעם ו ^י ץ ר׳ ין הלי פון‬

‫רבי ר׳ מענדלי ‪ p‬ריפנוב עשירות צו אללן מענטש האט « ‪aT‬‬

‫ש ו מ ד ^ ל י כ ע מע שה פון ךעם כןי׳ן ר־ ג ^]לי פוןראפ שיץ וצייר ‪1‬‬

‫וראם דער ן־פי ר׳ נפתלי ד״אם עןיציילט ‪:‬‬ ‫נאןד אוויגדערלינ‪.‬ע‬

‫זצי ‪5‬‬ ‫ךאפ^‪5‬ךץ‬ ‫פון‬ ‫ןאןז א)וי;ךעךלינע מ ע ^ הפון ‪5‬־?י׳ן ו״ ג ^ לי‬

‫זצ״ל‬ ‫•ון‬ ‫ןאל אווינדע‪-‬ל ^ע ‪ rtfra‬פון דעם לבי׳ן ר׳ נפתלי‬

‫א ווי^עדליכע מע^ה פון ן־עם }־?‪:‬יץ ר׳ ג§תלי מךאפ׳?!יץ מ״ל ‪:‬‬

‫נאף א ווינבערליכע מעשה פון רינם כבי׳ן ר׳ נפת״יי מךאפ?‪5‬יץ זצ״ל ;‬

‫ךןן‪ £3‬ן־^י׳ן ר׳!;פ^יי פד«נןשיץ זצ״ל ‪J‬‬ ‫יוו\י?ךעךלירע ©עשה‬

‫‪:‬אןז א)וי;ךןךליבע מ ^ ה ‪3‬ון ^עם ?;בי׳ן ד נפהלי מר««‪!3‬׳»יץ זצ׳ל ‪:‬‬

‫ט ך ^ ^‪1‬יץ ז‪£‬ףל ‪:‬‬ ‫ךעם ך ‪ 3‬ק ר׳‬ ‫נאןל• א וו^דערליב^ מ?^ה‬

‫פד‪;'.‬פע!יץ זצ״‬ ‫אנמךעךליכע טעשה ®ון ר‪7‬ם ^־גני׳ן ר׳ נ^תלי‬

‫^אך אווץדעךליכע ^שה פון ךעם ךבי׳ן ר׳ גפתלי מךאפעיץ ^ ל {‬

‫זצ*ל ‪:‬‬ ‫}אך א ותךערליכע נ?שר« פון ך ‪0‬ס ?‪:‬ג^י׳ן ר נ ^לי‬

‫י ' ג^י‪ 5‬ל' נ־ ‪7‬א?^?יץ מ ד ל ה א פ ^"?‪.‬יילט ג‬ ‫זו סע שה וראם ! ע ר ‪'^ 1‬‬

‫‪ r P ^ '? .‬זצ״ל דיאט ^ך>זילט‪:‬‬ ‫ןאןי א ‪^5‬ד« ן;ואם ר^גי ‪ ’^1‬י'‬

‫טר^שיץ וצ'ל ו‬ ‫רבי׳ן ר׳‬ ‫גאןז א וויגדעךליכע מ?נ*|ה פון‬

‫‪3‬אןז א לרינדערלי^ע מעשה פון ^עם רבי׳ן ד ג^;‪.‬לי מר־אפעיץ ‪. r^‘9‬י‬

‫נאך א מעשה רואם רער ך?י ר׳ ;^לימגאגןעיץ זןי*להאטעך‪!:‬ייילט ‪:‬‬

‫מ»ןו ארד^דעךליכע ס ^ ה פון ך ע ם ^״ן ר׳נ?לל פח דא‪£‬עיץ ז‪*^:‬״ד‪:‬‬

‫פון דעם רבי׳ן ד ;פתלי טראפ׳‪¥‬יץ מי״‪: 5‬‬ ‫גאך א וו^דערליבע‬

‫זצ״ל ;‬ ‫םךא‪£‬ז‪£‬יץ‬ ‫אך ארוד‪-‬יגדליבע טעש־ פון דעם ל?י'ן ר׳ נפתלי‬

‫א ם»ע‪1‬וז ©ין רעם ך ‪3‬יץ ר' נ«יךי'ל כךזיקובזצ״לז‬

‫ןאןד אור^ערליכע מ?ע‪1‬ה פון דז‪:‬קוכ;>ר‪5‬‬

‫ף ע ך צדיק ר׳ אלזןזר פון דזיקוב רבי ר׳ משהניזאנט אז ^ר ודל נישט‬

‫^מפ^יץ זצ״ל ‪:‬‬ ‫«ן רעם ך?‪:‬י׳ן ד ^תלי‬ ‫ןא{ד ז‪:8‬וי;לן;רלי^ע‬

‫{אך אידןרערלי^ע מעשה ®ין ך‪3‬י׳ן ר׳ _נ‪.‬פתלי בךא‪»;5‬יץ מי״ל !‬

‫ןאןו אוזעךעךליכע מעשה פון דעם‪,‬ךכי׳ן ד _נ©^לי מרייייעייין ?*״א •‬

‫עלן ך ‪3‬י׳ן ר׳ ‪/^ 1‬לי בך^ושיץ זצ״לנ‬ ‫^וןו אןזיגךעו־לי^ע‬

‫א מ‪&5‬ה ©ון ך‪7‬ם ל‪3‬יץ ר' ‪§4‬תלי טןז^עיץ מ״ל ‪J‬‬

‫נאך א ווינדערליכע טע־כה פון רעם ^בי׳ן ר׳ ^^״לי מן־אפעיץ ‪:‬וצ״ל ן‬

‫ש־אפשיץ זן־״י‬ ‫דידעךליעע בעשה פון‪.‬ךעם‪.‬ךבי׳ן ר׳ _נפחלי‬

‫דזט ך ב ק ר׳ _^‪/‬לי ט־א^דץ זצ׳ל ‪:‬‬ ‫א ‪n in p‬‬

‫‪ r W p‬זצ״ל‬ ‫^‬ ‫גא|ג ?^דען־לי^ע ‪» njfr|p‬ן דעם כב ק ר׳‬

‫ר׳;פתלן ‪ ^ ^ ; p‬ץ >צ׳ל‬ ‫;אך א ם?^ד‪ ,‬פון ךעם‬

‫;‬ ‫;אך אווי;דעךליכמ מע|ד‪» .‬ון ו;‪3‬י׳ן ד גימל •ת ו;^איץ‬

‫מ‪:‬אפ^?יץ זצ״ר‬ ‫פרן רעב רבי׳ן ר׳‬ ‫‪:‬אך א יויו;דזןךייכע‬

‫רזןר האט נלוואלט ט א פי ל‪ ',‬אזנ ע־רכנות נ^לד מאם ןר ו• אס פלנקט‬

‫מר־^עיץ זצ־י‬ ‫‪ *p3‬א ה ‪^5‬ה פון ‪3‬־עב‪!^ 1‬ייץ ר׳‬

‫גאך א ווינךעךלי‪5‬ע מקקה פון}ןבי׳ן ר׳ נפתלי מראפעיץ זצ׳ל‬

‫כד^־עזיץ זצ׳יף ע‬ ‫ר*‬ ‫*ין ןךעם‬ ‫«‪8‬ןז ין‬

‫אזוי ניטאהן א« עי האט ע ב אי ע‬ ‫א י ץ יזןל איו נעקוסען »ו רעם‬

‫‪^1‬רל ‪t‬‬ ‫א ורינדערליכע מעשה פ^ן דעם ^!^י׳ן ר׳ ^הלי‬

You might also like

‫כד^־עזיץ זצ׳יף ע‬ ‫ר‬ ‫ין ןךעם‬ ‫«‪8‬ןז ין‬