You are on page 1of 36

GEMİADAMLARININ TANITIMI :

Gemiadamları, gemi çeşitleri bölümünde açıklanan gemilerde görev yapan kimselere verilen
addır. Her geminin sefer bölgesine ve tonajına göre yönetmeliklerde belirtilen sayı ve özellikte
gemiadamı çalıştırma zorunluluğu vardır. Aşağıdaki tabloda gemilerde bulunacak gemiadamlarının
kimler olduğu, ne gibi işler yaptığı, gemi astlık-üstlük ve emir-kumanda sistemlerinin ne şekilde
işlediği açıkça gösterilmiştir. Ayrıca her bölümün amirleri ve gemideki pozisyonları da etraflıca
açıklanmıştır.
Gemiadamları yönetmeliğinde 2.zabit-3.mühendis ve 3.zabit-4.mühendis yeterlilikleri yoktur.
Bu kişiler vardiya zabiti/vardiya mühendisidirler. Fakat gemilerde uygulanış ve hiyerarşi bakımından
bu görevlere atanırlar.
Gemilerdeki yaygın kullanımda bu zabitlere 3.kaptan, 4.kaptan, 3. mühendis, 4.mühendis de
denilmektedir. Fakat yönetmeliklerde bu tip bir kullanım yoktur. Bu sadece gemi içinde kullanılan bir
hitap tarzıdır. Gemilerdeki uygulamada bu şekilde bir hitap olduğundan biz de bu tabirlere yer verdik.

 Kaptan (Süvari): Gemiyi sevk ve idare eden, geminin tüm sorumluluğunun kendisinde
toplandığı yetkili kişidir. Büyük ticaret ve hizmet gemilerinde, kaptana "Süvari bey" diye hitap
edilir.

Kaptanın yetkileri:
İdari yetkileri: Kaptan geminin düzenini sağlamak amacıyla birtakım tedbirler alabilir. Bir kimseyi bir
yere kapatabilir ya da gemiden uzaklaştırabilir.
Teknik yetkileri: Kaptan geminin sevk ve idaresinde yetkili olan kimsedir. Geminin sevk ve idaresi
konusunda kaptana donatan bile emir veremez. Kaptanın verdiği her emir yerine getirilmek
zorundadır.
Ticari yetkileri: Kaptan, gemisinin yönetimi ile görevli olduğu sürece her bakımdan donatanı temsil
eder. Kaptan, gemi adamı alabilir, gemi adamlarının görevlerinde değişiklik yapabilir, navlun
sözleşmeleri imzalayabilir, konşimento verebilir. Kaptan, donatan adına dava açabilir.
Kaptanın görevleri;
1. Gemide bayrak devleti kanunlarının yürütülmesini sağlamak.
2. Uygun rotalarda seyrederek emniyetli ve tasarruflu bir seferi başarmak.
3. Yükü korumak, yükleme ve boşaltmanın uygun bir şekilde ve en kısa zamanda bitirilmesini
temin etmek.
4. Mevzuata uygun olarak personelin iaşesini sağlamak.
5. Limanlardaki geçerli uygulamaları takip ederek en uygun koşullarda liman operasyonlarını
gerçekleştirmek.
6. Mürettebat arasında görevlerini aksatanları tesbit ettiğinde onları ikaz etmek ve tekrarında
derhal gemi ile ilişkisini kesmek.
7. Mürettebat arasındaki arkadaşlık ve uyumu bozanları ikaz etmek ve tekrarında gemi ile
ilişkilerini kesmek.
8. Gemi belgelerinin zamanında yenilenmesini sağlamak.
9. Geminin ihrakiye, kullanma suyu,bakım tutum malzemeleri ve sarf malzemelerinin
miktarlarını takip etmek ve gerektiğinde temini için donatanla danışmak.
10. Gemideki bakım ve tutum işlemlerinin aksatılmadan yürütülmesini sağlamak, zamanlamak ve
kayıtlarını tutturmak.
11. Rolenin uygulanmasını sağlamak ve eğitimlerini aksatmadan yapmak.
12. Gemideki kanuni defterlerin (Gemi güverte ve makine jurnallerinin, kargo ve makine yağ kayıt
defterlerinin, çöp defterinin) zamanında tutulmasını sağlamak.
13. Denizde uygulanması gereken IMO’nun çıkardığı SOLAS, MARPOL gibi konvasyonlara ve WHO
ve ILO sözleşmelerine tam olarak uygunluğu sağlamak ve mürettebatın uymasını sağlamak.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 1


14. Gemide mevcut olması gereken ilaç ve tıbbi malzemelerin zamanında kontrollerini yaptırmak
ve kontrollü ilaçları usulüne uygun olarak kasasında muhafaza etmek.

 Zabit (2.Kaptan): Geminin güverte bölümünün personel, idare ve disiplin amiridir. Makine
bölümü hariç, gemideki tüm bakım tutum işlerinden ve limanlardaki yükleme boşaltma
işlemlerinden sorumludur. Reis kanalıyla gemici ve miçolara iş verir ve denetler. Sabah
04:00-08:00 ve akşam 16:00-20:00 saatleri arasında köprüüstünde seyir vardiyası tutar.
Gemilerde 1. Zabite 2nci kaptan da denilmektedir. Karşılıklı konuşmalarda ise “Efendi
Kaptan” diye hitap edilir.
 2. Zabit (3. Kaptan): Geminin ülkelere giriş çıkışları için gerekli olan evrakları hazırlayan, 2nci
Kaptana yükleme-boşaltma işlemlerinde yardımcı olan zabittir. Öğlen 12:00-16:00 ve sabah
00:00-04:00 saatleri arasında köprüüstünde seyir vardiyası tutar. Gemilerde 3üncü kaptana
"Efendi kaptan" diye hitap edilir.
 3. Zabit (4. Kaptan): Geminin Köprüüstündeki cihaz, donanım ve eşyalarını yapılacak seyir için
hazırlayan, 2. Kaptana yardımcı olan zabittir. Sabah saat 08:00-12:00 ve akşam 20:00-24:00
saatleri arasında köprüüstünde seyir vardiyası tutar. Gemilerde 4.kaptana "Efendi kaptan"
diye hitap edilir.
 Güverte lostromosu (Reis) : Usta gemici, gemici ve miçoların amiridir. 2nci Kaptandan aldığı
talimatlara göre, güverteye ait işleri ve diğer faliyetleri gemicilerle beraber yapar ve yaptırır.
08:00-17:00 saatleri arasında çalışır. Gemilerde güverte lostromosuna "Reis" diye hitap edilir.
 Usta gemici: Belirli bir deniz hizmeti olan tecrübeli gemicilerdir. Reisin 2 nci kaptandan aldığı
talimatlara göre vereceği; raspa, boya, temizlik v.b. işleri yapar. Seyirlerde ikişer saatlik seyir
(dümen veya gözcü) vardiyası tutar( Bkz. Böl.2.1). Limanlara yanaşma ve kalkmalarda, baş
veya kıç taraftaki yerine geçerek halat ve demir manevrasınduki görevlerini yapar.
Limanlarda liman vardiyası tutar. Vardiyaları dışında 08:00-17:00 saatleri arasında çalışır.
 Fenerci" Geminin 2. kaptanı tarafından, reisin de tavsiyesiyle, usta gemicilerin içerisinden
seçilir. Reisin yardımcısı ve malzeme sorumlusu olarak o sefer veya seferler için göreve
atanan tecrübeli ve en uygun usta gemiciye fenerci denir.
 Gemici : İlk intibak devresini atlatmış ve miçoluktan gemiciliğe deniz hizmetiyle geçmiş, U.
gemicilerle aynı görevleri yapan gemiadamlarıdır.
 Sağlık Zabiti: Geminin personeliyle ilgili tüm sağlık işlerine bakar. Gemilerde çoğunlukla kamara
personelinin amiri olarak atanır ve kumanya işleriyle ilgilenir. Yardımcı zabit statüsündedir.
Bazı gemilerde olmayabilir. Sağlık zabiti olmayan gemilerde kamara amirliği görevi telsiz
zabitine de verilebilir. Gemilerde yardımcı zabitlere adının sonuna "bey" konularak hitap
edilir.(Ahmet bey gibi...) Fakat çoğunlukla mürettebat arasında sağlık zabitine "Doktor" diye
hitap edilmektedir.
 Aşçı : Kuzineden (gemi mutfağı) sorumlu kamara personelidir. Gemideki mürettebatın
yemeğini ve ekmeğini yapar. Gemilerin büyüklüğüne göre aşçı sayısı değişebilir. Aşçı sayısı
artınca aşçılar kıdem ve beceri sırasına göre 1. Aşçı, 2. Aşçı şeklinde görevlendirilirler.
 Kamarot : Zabitana sabah, öğle ve akşam yemeği servislerini ve çay servisini yapar. Bulaşıkları
yıkamaktan, gemi mutfağı, zabitan kamara ve salonlarının temizliğinden sorumludur.
Mürettebat kamarotu da bulunan gemilerde bu göreve atanmış kamarot diğer personel için
de yukarıdaki işleri yapar.

TELSİZ BÖLÜMÜ

 Telsiz Zabiti : Telsiz zabitleri doğrudan kaptana bağlıdır. Uluslararası sözleşmelere göre geminin
tüm iletişim işlerine bakar. İstasyonlardan verilen hava raporlarını, seyir uyarılarını almaya,
geminin resmi ve mürettebatın özel haberleşme işlerini yaptıracak cihazları kullanmaya
yetkili zabittir.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 2


MAKİNA BÖLÜMÜ

 Baş Mühendis (Çarkçıbaşı/Baş makinist) : Geminin ana ve yardımcı makinelerinin


işletilmesinden sorumlu ve yetkili kişidir. Gemilerde başmühendislere "Çarkçıbaşım" veya
"Başmühendisim" diye hitap edilir.
 Makine 1. Zabiti (2.Mühendis/makinist) : Gemi makinesi bakım-tutumları ve işleyişinden
sorumludur. Makine lostromosu'na bu bakım-tutum ve onarımlar için iş verir ve denetler.
Makina bölümü disiplin işlerini düzenler. Akşam saat 16:00-20:00 ve sabah saat 04:00-08:00
saatleri arasında makine dairesinde seyir vardiyası tutar. Gemilerde ikinci Mühendislere
"İkinci bey" veya "ikinci çarkçım" diye hitap edilir.
 Makine 2. Zabiti (3.Mühendis/makinist)) : Makine bakım tutumlarında ikinci mühendise
yardımcı olan, makine evrak ve belgeleri ile ilgilenen makine zabitidir. Sabah saat 00:00-
04:00 ve öğlen 12:00-16:00 saatleri arasında makine dairesinde seyir vardiyası tutan
zabittir. Gemilerde 3üncü mühendise "Üçüncü bey" veya "Üçüncü çarkçım" diye hitap edilir.
 Makine 3. Zabiti (4.Mühendis/makinist) : İkinci mühendise makine bakım tutumlarında
yardımcı olur. Sabah saat 08:00-12:00 ve 20:00-24:00 saatleri arasında makine dairesinde
seyir vardiyası tutan zabittir. Gemilerde 4üncü mühendise "Dördüncü bey" veya "Dördüncü
çarkçım" diye hitap edilir
 Elektrikçi: Geminin elektrikle ilgili tüm problemlerinin giderilmesinden sorumlu yardımcı
zabittir.
 Makina lostromosu: İkinci mühendisin verdiği emirlere göre, yağcı ve silicileri çalıştırır, onlarla
birlikte aldığı işleri yapar. 08:00-17:00 saatleri arasında çalışır.
 Yağcı: Makina dairesinde vardiya zabitleriyle birlikte seyir ve liman vardiyası tutar. Kendisine
üstleri tarafından verilen işleri ve periyodik olarak yapılması gereken bakım-tutumları yapar.
 Ateşçi: Buhar kazanlı gemilerde çalışan, günümüz gemilerinde ise büyük tonajlı tankerlerde
görev yapan makine personelidir. Yağcı gibi vardiya tutar. Geminin kazanı ve kazanla iştirakli
devrelerle ilgilidir. Ayrıca kendisine verilen görevleri yerine getirir.
 Fiter : Gemideki kaynak, onarım v.b. gibi işleri yapmak üzere atanan kişlere gemilerde "fiter"
denilir.
 Pompacı : Tankerlerde valf açma-kapatma işlerini yapmak üzere atanan kişilere gemilerde
"pompacı" denir.

Genel olarak gemiadamı yetki ve sorumluluğu ne olursa olsun kendi sağlığından sorumludur.
Yüksek standartlarda kişisel temizlik ve hijyenini korumalıdır.
Gemide ki sağlıklı yaşam;

 Çalışma ve dinlenme saatlerine,


 Yeterli miktarda yiyecek almasına,
 Uykunun tam alınmasına,
 Aşırı yiyecek, alkol ve sigaradan kaçınmaya bağlıdır.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 3


 Gemiadamlarının yeterlik isim ve dereceleri aşağıda gösterilmiştir.

A) Güverte Sınıfı A) Deck Department


a) Tayfalar a) Ratings
1) Gemici 1) Ordinary Seafarer
2) Usta Gemici 2) Able Seafarer
3) Güverte Lostromosu 3) Boatswain
b) Kaptan ve Güverte Zabitleri b) Master and Deck Officers
1) Sınırlı Vardiya Zabiti 1) Restricted Watchkeeping Officer
2) Sınırlı Kaptan 2) Restricted Master
3) Vardiya Zabiti 3) Watckeeping Officer
4) Birinci Zabit 4) Chief Officer
5) Kaptan 5) Master
6) Uzakyol Vardiya Zabiti 6) Unlimited Watchkeeping Officer
7) Uzakyol Birinci Zabiti 7) Unlimited Chief Officer
8) Uzakyol Kaptanı 8) Unlimited Master
B) Makine Sınıfı B) Engine Department
a) Tayfalar a) Ratings
1) Yağcı 1) Oiler/Motorman
2) Usta Makine Tayfası 2) Able Seafarer Engine
3) Makine Lostromosu 3) Donkeyman
4) Elektro-Teknik Tayfası 4) Electro-Technical Rating
b) Başmühendis/Başmakinist ve Makine Zabitleri b) Chief Engineer and Engineer Officers
1) Sınırlı Makine Zabiti 1) Restricted Engineer Officer
2) Sınırlı Başmakinist 2) Restricted Chief Engineer
3) Makine Zabiti 3) Engineer Officer
4) İkinci Makinist 4) Second Engineer
5) Başmakinist 5) Chief Engineer
6) Uzakyol Vardiya Mühendisi/Makinisti 6) Unlimited Engineer Officer
7) Uzakyol İkinci Mühendisi/Makinisti 7) Unlimited Second Engineer
8) Uzakyol Başmühendisi/Başmakinisti 8) Unlimited Chief Engineer
C)Yardımcı Sınıfı C) Asistant Department
a) Telsiz Zabitleri a) Radio Officers
1) Kısa Mesafe Telsiz Operatörü 1) Short Range Radio Operator
2) Uzun Mesafe Telsiz Operatörü 2) Long Range Radio Operator
3) Tahditli Telsiz Operatörü 3) Restricted Operator
4) Genel Telsiz Operatörü 4) General Operator
5) Telsiz Elektronik Zabiti 5) Radioelectronic Officer
b) Elektrik ve Elektronik Zabitleri b) Electric and Electronic Officers
1) Elektrikçi 1) Electrician
2) Elektrik Zabiti 2) Electric Officer
3) Elektronikçi 3) Electronic Operator
4) Elektronik Zabiti 4) Electronic Officer
5) Elektro-Teknik Zabiti 5) Electro-Technical Officer
c) Sağlık Zabitleri c) Medical Officers
1) Hemşire 1) Nurse
2) Sağlık Memuru 2) Medical Officer
3) Doktor 3) Medical Doctor
d) Stajyerler d) Cadets
1) Güverte Stajyeri 1) Deck Cadet
2) Makine Stajyeri 2) Engine Cadet
e) Yardımcı Hizmetliler e) Cabin Department
1) Kamarot 1) Steaward
2) Aşçı 2) Cook
D) Yat Sınıfı D) Yacht Class
a) Yat Kaptanı (499 GT) a) Yachtmaster (499 GT)
b) Yat Kaptanı (2999 GT) b) Yachtmaster (2999 GT)
c) Yat Kaptanı (3000 GT üzeri) c) Yachtmaster (over 3000 GT)
E) Balıkçı Sınıfı E) Fishermen Class
a) Balıkçı Gemisi Kaptanı a) Skipper
b) Açık Deniz Balıkçı Gemisi Kaptanı b) Open Sea Skipper
c) Balıkçı Gemisi Güverte Tayfası c) Fishing Vessel Deck Department Rating

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 4


GEMİ BAKIMI

Genel

Gemiler birçok kimyasal ve fiziksel etkilerle karşı karşıyadır. Deniz suyunda ve havada bulunan
kimyasal maddeler, güneşin, yağmurun, soğuğun, sıcağın ve dalgaların etkisiyle tekneler çelik, ağaç ve
plastik yapılarıyla karaya göre daha fazla oksitlenme ve aşınmayla karşılaşırlar. Denizdeki kabuklu ve
kabuksuz canlılar karinaya yapışarak geminin hızını azalttıkları gibi, bazı kurtçuklar da ağaç teknelerin
ağaç yapılarını delerek, yiyerek çok önemli hasarlar meydana getirirler.
Gemilerin maruz kaldığı bu olaylara karşı onları koruyamazsak kısa zamanda teknemizde onarılması
büyük giderlere mal olabilecek hasarlar meydana gelebilir. Bu nedenle belirli aralarla teknelerin su
üstünde kalan kısımları sık sık kontrol edilerek gerekli bakım yapılırken tekneyi havuza alarak su
altında kalan kısmının da bakımı yapılmalıdır.
Gemiler yetkililer tarafından, belirli zaman aralıklarıyla havuza alınarak durumları saptanmakta ve
gerekli görülen onarımlar yapıldığında seferlerine izin verilmektedir. Bu kontroller zamanımızda
uluslararası düzeyde olup gerekiyorsa yabancı limanlarda da teknelerin teknik durumları her zaman
kontrol edilebilir.
 Gemide cihaz ve sistemler üretildikleri dizayn kriterlerine göre kendilerinden beklenen
fonksiyonları icra etmek maksadıyla imal edilirler ve bu fonksiyonları yerine getirebildikleri
sürece “SAĞLAM” olarak nitelendirilirler.
 Bir cihaz/sistemin kendisinden beklenen fonksiyonlardan bir yada bir kaçını istenen limitler
içinde yerine getirememesi durumuna ARIZA adı verilir.
 Bir cihaz/sistemin tamamen veya öngörülen limitlere göre yitirdiği değerlendirilen bir
fonksiyonu, tekrar yapabilmesi için üzerinde yapılan işleme ONARIM denir.
 Bir arıza henüz oluşmadan bu arızayı önlemek üzere yapılan faaliyetlere BAKIM denir. Gerek
üreticiler, gerek kullanıcılar cihaz/sistemin sağlam kalabilmesi için pek çok bakım yöntemleri
geliştirmişlerdir.
Planlı bakım sisteminin amacı arızaları önleme/teşhisidir. Bu maksatla basit ve standart usullerle
tüm cihaz ve sistemlere ait Koruyucu Bakımların (KB) planlamasını, uygulamasını ve kontrolünü
öngörür. Cihaz ve sistemlere uygulanacak koruyucu bakım türleri aşağıdadır;
 Sabit Zamanlı Bakım: Çalışma saati yada takvime göre (hangisi önce gelirse) planlanıp, Bakım
İşletme Kartlarına (BİK) göre mutlaka yapılması gereken bakımlardır.
 Durum Muayenesi Esaslı Bakım: Cihaz ya da elemanlar üzerinde planlı olarak ölçme, gözlem
ve kontroller yapılmasını ve alınan sonuçlara bağlı olarak yapılacak işlemlerin belirlenmesini
öngören bakımlardır.
 Arıza Teşhisi Esaslı Bakım: Cihaz ya da sistem fonksiyonlarının normal olarak gözlenemediği
durumlarda sistem/cihaz çeki ve bazı ölçümlere dayalı bakım faaliyetleridir.
 Kontrol Bakımı: Herhangi bir bakım işlemi yapılmadan planlı olarak sadece çalışma çeki
uygulanan cihazlara yapılan bakım işlemleridir.

Paslanma

Paslanma metal ve çevre arasındaki bir tepkimedir. Çevresel paslanma çevrenin birleşimine ve
sıcaklığına bağlıdır. Paslanmanın hızının azaltılması için statik elektriklenmenin de kırılması gerekir.
Paslanmayı azaltan ve önleyen işlemler aşağıdadır:
1. Uygun bir boya sisteminin tatbiki,
2. Bir katodik koruma sistemi kullanmak

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 5


İki koruyucu önlemin birleştirilmesi: Katodik koruma ile destekli bir boya sistemi uzun süreli bir
koruma sağlar.

Ön Bakımın önemi

Bir boyama sistemi için tasarlanan dayanma süresini elde etmek için uygun bir ön bakım
gereklidir.Uygun ön bakım için en önemli unsurlar:
 Bütün keskin kenarları ve birleşim yerlerini raspa yapın, kaynak yerleri gibi
 Yüzeyi titizlikle temizleyin
 Özel standartlara göre bakım yapın

Yüzey hazırlamak için standart yöntemler

Dünyada bir çok işlem ve üretimde sıklıkla kullanılan standartlar aşağıdadır;


ANSI American National Standards Institute (formerly ASA and USAS)
ASME American Society of Mechanical Engineers
ISO International Organization for Standardization
MSS Manufacturers Standardization Society for the Valves & Fittings Industry
ASTM American Society for Testing and Materials
API American Petroleum Institute
AWWA American Water Works Association
AISC American Institute of Steel Construction
NACE National Association of Corrosion Engineers
AWS American Welding Society
DIN Deutsche Industrie Norm (Germany Industry Standard or Norm)
SSPC Steel Structures Painting Council
TAPPI Technical Association of the Pulp and Paper Industry
BS British Standards
Bu standartlar içinde yüzey hazırlama için kullanılan standartlar şunlardır;
1. National Association of Corrosion Engineers (NACE)
2. Steel Structures Painting Council (SSPC)
3. Swedish Standards (Sa,St)
Yöntemler NACE SSPC Sa veya St
Beyaz metalle basınçlı temizleme NACE 1 SP-5 Sa 3
Beyaz metale benzer maddelerle basınçlı temizleme NACE 2 SP-10 Sa 2 1/2
Ticari basınçlı temizleme NACE 3 SP-6 Sa 2
Çözücü ile temizleme SP-1
El aletleri ile temizleme SP-2 St 2

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 6


Makine ile temizleme SP-3 St 3
Alevle temizleme SP-4
Fırçasız basınçlı temizleme SP-7 Sa 1
Banyo SP-8
Basınçlı temizlemeyi izleyen hava tutma SP-9
Power Tool Cleaning to Bare Metal SP-11
High-and Ultrahigh-Pressure Water Jetting Prior to NACE-5 SP-12
Recoating
Specifications for thermal precleaning NACE SP-TR 1
6G194
Bütün aşındırıcı kullanılarak yapılan basınçlı temizlemeler de kullanılan maddeler şunlardır;
 Çelik tanecikleri ve çakıl
 Alüminyum Oksit
 Plastik maddeler
 Ceviz, fındık kabuğu
 Paslanmaz çelik tanecikleri
 Çinko tanecikleri
 Seramik tanecikleri
 Cam boncuklar
 Silikon karpit
 Mısır koçanı

Çözücü ile temizleme SP-1

Çözülebilen bütün zararlı maddelerin (yağ, gres, toz, toprak, tuz) çözücü (mineral spirits, xylol, toluol),
karışım, temizleme maddeleri, stim ve diğer benzer materyal ve yöntemler kullanılarak çelik
yüzeyden çıkarılması

El aletleri ile temizleme SP-2 ve St 2

Bütün pas tabakalarını, kışırları, gevşek pasları ve gevşek boyaları belli bir oranda saplı tel fırça ile, elle
zımparalayarak, kazıma raspa ile, çekiç raspa ile veya diğer el aletleri veya bunların birkaçı ile
çıkarmak. Bu yöntem boyama için en alt seviyede temizlik sağlar.

Makine ile temizleme SP-3 St 3

Bütün pas tabakalarını, kışırları, gevşek pasları ve gevşek boyaları makine ile fırçalayarak, darbeli
motorlu aletlerle, motorlu öğütücü, motorlu kum raspası ile veya bu yöntemlerin birkaçı ile çıkarmak.
Bu yöntem el aletleri ile temizlemeden daha iyi bir yöntemdir. Temizlikten sonra alttaki yüzey kuvvetli
bir metalik parlaklık ve yüzeydeki yağ, gres, toz, toprak, tuz ve diğer bulaşıklardan da temizlenecektir.

Alevle temizleme SP-4

Bütün yüzeyin üzerinden yüksek sıcaklıkta ve yüksek hızda oksi asetilen alevi geçirerek bütün gevşek
tortu, pas ve diğer zararlı yabancı maddeleri yakararak arkasından fırçalamak. Bu yöntem ile
yüzeydeki yağ, gres, toz, toprak, tuz ve diğer bulaşıklar da temizlenecektir.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 7


Aşındırıcı ilaveli basınçlı temizleme SP-5 SP6 SP-7 SP-10 Sa 1 Sa 2 Sa 2-1/2 Sa 3 NACE 1
NACE 2 NACE 3

Bütün kışırları, pasları, pas kalıntılarını, boya kalıntılarını ve diğer yabancı maddeleri santrifüj yöntem
veya püskürtme ile
aşındırıcı fırlatarak
temizlemek. Bu yöntem
ile yüzeydeki yağ, gres,
toz, toprak, tuz, kışırları,
pas, paslandırıcı ürünler,
oksitler, boyalar ve diğer
bulaşıklar da
temizlenecektir. Basınçlı
temizleme ile yüzeyin
yağ, gres, kir, pas
kalıntıları ve diğer
yabancı artıklardan
tamamen temizlendiği
görülecektir. Ancak bazı
yöntemlerde minik çukurluklarda bir miktar kalıntı olabilir,aynı zamanda pas, ve kireçlenme nedeniyle
yüzeyde lekeler kalacaktır. Birçok yöntemde ise çok iyi bir görünüm sağlanır.

Banyo SP-8

Kışırları, pasları, pas kalıntılarını kimyasal, elektroliz veya ikisini birden kullanarak temizlemek.
Böylece temizlenen yüzeyler her türlü tortulardan, paslardan ve yabancı maddelerden tamamen
temizlenmiş olacak ve ayrıca tepki vermeyen ve zararlı asit, alkali ve küflerden kurtulacaktır.

Basınçlı temizliği izleyen hava tutma SP-9

Basınçlı temizlik yöntemlerinin birinden sonra kalıntıların uzaklaştırılması için hava tutmak.

Çıplak metal yüzeyi elde etmek için güçle çalışan alet ile temizleme SP 11

Çıplak bir metal yüzeyi elde etmek için bir güçle çalışan alet ile temizleme standardıdır. Bu yöntem

basınçlı temizliğin mantıklı olmadığı veya izin verilmediği zaman kullanılır.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 8


Yüksek ve çok yüksek su jeti SP 12/NACE No. 5

Sadece yüksek ve çok yüksek su jeti kullanılarak yapılan yüzey temizliği standardıdır. Akışkanın içine
aşındırıcı katılamayacağı çalışma alanlarında kullanılır.

Mekanik temizleme yöntemleri

Kullanılan kazıma raspa, fırça gibi mekanik temizleme aleti, raspa makinesi, bir basınçlı temizleme ile
elde edilen temizlik ve düzgünlüğü elde edemez. Nedeni yüzeylerin pürüzlü olmasıdır. Bu alet ve
cihazlar yüzeydeki çukurlukların içine giremez böylece yüzey ve boya sistemi arasındaki yapışma bu
yüzden azalabilir. Mekanik temizleme aletleri şunlardır;

Tel fırçalar

Raspadan sonra yüzey temizliği amacıyla kullanılır.

a. Saplı tel fırçalar el ile kullanılan aletlerdir.Yüzey cinsine göre kullanılan çelik tel fırça ve pirinç tel
fırça çeşitleri vardır.
b. Elektrikli makineler ile kullanılan tel fırçalar daha iyi bir temizlik sağlar, zaman kazandırır ve yorucu
değildir.

Spatula, kazıma raspa ve çekiç raspalar

Spatula eski boya kalıntılarını çıkartmaya yarayan ya da macun uygulamasında çatlakları ve delikleri
doldurmak için kullanılan metal bir alettir. Macun uygularken spatulayı 45 dereceden küçük açılarla
yüzeye bastırıp çekmelisiniz. Spatulayı paslanıp yüzeyi bozulabileceği için bir sonraki kullanıma kadar
rutubetsiz ortamda saklamalısınız. Kazıma raspalar boyayı kazıyarak söker, fazlaca sert boya ve paslar
çekiç raspa ile vurarak temizlenir.

Zımpara kağıdı

Boyama öncesinde yüzeyleri düzgünleştirmek ya da parlak boyayı pürüzlendirmek için kullanılır.


Zımpara kağıtları demir, ağaç, su zımparası olarak üç çeşittir. 0, 1, 2, 3 ve 4 numara olarak değişik
kalınlık ölçülerinde yapılırlar. (0) en incesi, (4) en kalınıdır. 3 ve 4 numara yüzey hazırlamada, 2
numara macun zımparasında, 1 numara astar tatbikatında ve 0 numara boya yüzeyinin zımparasında
kullanılır.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 9


Raspa makinesi

Elektrik veya hava ile çalışan makinelerdir. Bir şaft üzerine takılan dişli diskleri süratle çevirerek
yüzeye çarptırırlar. Böylece boya yüzlerce çekiç raspa ile çekiçlenir gibi sökülür.

Basınçlı temizleme

Pürüzlü bir yüzeyde maksimum boya yapışkanlığını sağlamak için gereklidir. Basınçlı temizleme
yöntemi en iyi hazırlama yöntemidir. Bu yöntem eski boyaları, kir ve tortuları uzaklaştırır ve pürüzlü
yüzeylerde iyi bir temizlik sağlar. Uygulanan yöntemler kuru basınçlı temizleme, kumlu basınçlı
temizleme, su ilavesiyle kumlu basınçlı temizleme, aşındırıcı ilaveli basınçlı sıcak hava, kuru buz (CO2)
ilaveli basınçlı hava. Kuru basınçlı temizleme temiz, kuru ve istenen düzgünlükte yüzey verir fakat bazı
yöntemlerde çıkan tozlar çevreyi kirletir. Kumlu ve ıslak basınçlı temizleme bulaşıksız temiz ve düzgün
yüzeyler verir, fakat paslı su üretir. Fazlaca aşındırıcı kullanıldığında basınçlı temizlik sonunda yüzeye
yapışarak kalan aşındırıcılar kaldığı yerlerde çabuk paslanma riski oluşturur. Paslanmaz çelik,

alüminyum ve galvanizli yüzeylerin hazırlığında daha yumuşak aşındırıcıların kullanılması gerekir.

Çok yüksek basınçlı su jeti

Bu hazırlama yöntemi gittikçe daha fazla tercih edilmektedir.Çok yüksek basınçlı su jeti (2500 bar’ın
üstünde) bulaşıkları, pasları ve eski boyaları söker.
Bu yöntem iki temel avantaja sahiptir; geleneksel basınçla temizleme de olduğu gibi basınçla çevreye
bulaşan tozlar bu yöntemde üretilmez ve suda çözünen tuzlar yüzeyden atılır.
Kullanılan suyun temiz olması gerekir, değilse su içindeki bulaşıklar (yağ, akaryakıt kalıntıları gibi)
yüzeye yapışarak kalır. Bu yöntem çeliğe çok temiz bir yüzey kazandırır. Boyanın bütünüyle söküldüğü
yüzeylerde çeliğin ilk zamanki durumu ortaya çıkar.
Bu yöntemin bir sakıncası kalan ıslaklığın ince bir paslanmaya eğilimli olmasıdır. Bu paslanmanın
miktarı nispi nem, çeliğin ve havanın sıcaklığı, ile yüzeyin temizliğine bağlıdır.

Boya sökücüler

Boyalar cinslerine göre hazırlanan kimyasal maddeler ile sökülebilir. Boyanın üzerine tarif edildiği gibi
boya sökücü sürülür. Kısa bir müddet bekledikten sonra silinerek, fırçalanarak veya kazınarak boya
sökülür.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 10


Doğru uygulama için yapılması gerekenler

 Tatbik edilecek boya sistemini uygulama şekli, uygulama şartları, yüzey bakımı ve yüzeyin
kullanılma şartları belirler.
 İki ayrı paketteki boya ancak bir karıştırıcı makine ile karıştırılırsa tam olarak birleşir.
 Boyalı yüzeylerin kenarları ve kaynakla birleşen yerler boya sisteminin ömrünün uzamasında
veya kısalmasında en önemli yerlerdir.
 Boyanın uygulanması ve kuruması büyük oranda çevre şartlarının etkisi altındadır. Yüzeydeki
sıcaklığın yoğuşma sıcaklığının en az 3°C üzerinde olmasına dikkat edin.
 Artan boyaların bir sonraki yıl kullanılabilmesi için:Sentetik astar, vernik ve boyaların üzerine
sentetik tiner,Su ile inceltilen plastik ve akrilik boyaların üzerine su, 1 cm. kadar ilave edilip
karıştırılmadan kutunun kapağı sıkıca kapatılmalı ve donmayacak bir yerde saklanmalıdır.

Boyaların genel çeşitleri

Boya bir bağlayıcı madde ile renk verici pigmentlerden oluşur. Bağlayıcı madde genelde bir çözücü
içinde çözünmüş bir reçinedir ve reçine kuruyarak ince bir katman oluşturur ve pigmentlerin yüzeye
bağlanmasını sağlar.
Reçineler soya yağı, keten tohumu yağı, ayçiçek yağı, Hindistan cevizi yağı gibi organik veya sentetik
polimerilerdir. Çözücüler xsylen, bütanol, tolüen, beyaz alkol gibilerdir. Pigmentler organik, inorganik
veya sentetik olabilir. Boya koruma ve dekoratif amaçlı olarak kullanılır. Boyalar kuruma ve üretim
mekanizmalarına göre üç guruba ayrılabilir. Bu guruplar boyanın kimyasal bileşimine göre de alt
guruplara da ayrılır.
1. Fiziksel kurumalı boyalar: Kuruma işlemi içindeki çözücünün buharlaşması ile oluşur.
2. Oksidasyon ile kuruyan boyalar: Kuruma işlemi çözücünün buharlaşması ile birlikte boyanın
içindeki yağın havadaki oksijen ile kimyasal tepkimeye girmesi sonucu olur.
3. Kimyasal işlemli boyalar: Boyanın kuruması bir sertleştirici ile boyanın kimyasal tepkimeye
girmesi ile gerçekleşir. Kullanmadan önce boyanın sertleştirici ile iyice karışması
sağlanmalıdır.
Boyalar bileşimlerine göre şu alt guruplara ayrılır:

Alkid boyalar : Alkid boyalar birçok çeşit içerir. Bu boyalar dekoratif maksatlar ve ılıman
iklimlerde açıkta bulunan çeliklerin korunmasında fazlaca kullanılır.
Kullanım alanları:
Suya karşı dayanıklılığı az olduğundan sadece su üstü kısımlarda kullanılır.
Çinkolu astarlarda ve galvanizli çeliklerde sabunlaşma gibi bir kimyasal tepkime meydana
geleceğinden kullanılamamalıdır. Boya kabarır ve pul pul kalkar. Kuruma işlemi sıcaklığa bağlıdır.
Kuruma işlemi esnasında Alkid boyalar havadan oksijen alırlar. Bu bir kimyasal tepkimedir ve tepkime
daima aşağıdakilerden etkilenir;
1. Sıcaklık,
2. Ön Bakım.
Boyama maksadına ve çevreye uygun St 2 ile Sa 2½ arasında bir ön bakım gerekir. Alkid boyalar
styrene veya silikon ile değişime uğratılırsa diğer bazı özellikleri kazanır.
Avantajları:
 Havasız sprey, fırça veya rulo ile kolayca uygulanabilir.
 İyi yaş boya özelliği
 Yüzeye yapışması iyi, nüfus etme özellikleri çok iyi
 Havaya karşı dayanıklı; parlaklığı iyi ve renk kararlılığı iyi
 Tek bileşenli: İki bileşenli ürünlere göre daha kolay kullanım
 Uygulama boyunca boya filminde kolaylıkla onarımlar yapılabilir,
 İyi örtücülük özelliği.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 11


Sınırlamaları;
 Kimyasallara karşı dayanıklılığı az, bilhassa alkalinlere
 Suya karşı dayanıklılığı sınırlı, su altında ve çok nemli ortamlarda kullanılamaz.
 Çözücülere (Solvent) karşı dayanıklılığı az: Kuvvetli çözücüler boyayı kabartabilir, kaldırabilir.
xylene, ketones, alkol ve chlorinated hydrocarbons gibi.
 Çinko içeren astarların üstüne sürülemez.
 Bir katta meydana gelen film tabakasının kalınlığı sınırlıdır, genellikle 30-50 mikron, bazı özel
tiplerinde 80 mikronu aşabilir.
 Üstüne kuvvetli çözücüler içeren boyaların sürülmemesi gerekir. (Alkid kabarabilir)

Vinil kaplamalar: Vinil kaplamalar kimyasal ürün fabrikalarında endüstriyel kaplama, rafineri ve
tank sahalarında, köprüler ve gemilerde (Vinil tar su hattı altında) kullanılır.
Kullanım:
Vinil kaplamalar fiziksel olarak kurur. Tek bileşenli boyadır, Havasız püskürtme, fırça ve rulo ile
kolayca tatbik edilebilir.
75 -80°C bulan sıcaklıklarda kullanılmaması tavsiye edilir. Bu durumda solma görülür ve film
tabakasının kırılganlığı artar.
Avantajları :
 Kimyasallara karşı iyi dayanıklılık gösterir
 Suya karşı iyi dayanıklılık gösterir
 Çabuk kurur
 Uygulama sıcaklığa bağlı değildir.
 Tek bileşenli ürün
Sınırlamaları:
 Az miktarda katı madde içerir.
 Kuvvetli çözücülere karşı zayıf dayanıklılık
 80°C kadar kuru sıcaklığa dayanıklı
 Yüksek VOC (Uçucu Organik İçerik)

Klorlanmış kauçuklu kaplama Chlorinated rubber coatings


Klorlanmış kauçuklu kaplama kimyasal ürün fabrikalarında endüstriyel kaplama, rafineri ve tank
sahalarında, köprüler ve gemilerde hem su üstünde ve hem de su altında kullanılır. Sürülürken ve
kururken çevre sıcaklığına duyarlı değildir.
Kullanım alanları
Chlorinated rubber (CR) fiziksel kurumalı bir boyadır ve suya karşı dayanıklılığı çok iyidir.
Chlorinated rubber kaplama tek bileşenli üründür ve içindeki çözücülerin buharlaşması sonucunda
kurur. Bu nedenle uygulama ve kuruma esnasında çevre sıcaklığına duyarlı değildir.
Kararlıdır ancak bu durumun hem olumlu ve hem de olumsuz yönleri vardır.: Olumlu yönü esnekliği
nedeniyle boya katlarında pullanma olmaz ancak bir çok çözücüye karşı dayanıklılıksız oluşu olumsuz
yönüdür.
Avantajları:
 Fiziksel kurumalıdır.
 Çevre sıcaklığına duyarlı değildir.
 Üzerine kolaylıkla yeni bir kaplama yapılabilir.
 Tek bileşenli üründür.
 Suya karşı dayanıklılığı çok iyidir.
 Kimyasallara karşı dayanıklılığı nispeten iyidir.
Sınırlamaları:
 Çözücülere karşı dayanıklılığı az
 Yaş boya özelliği nispeten zayıf
 Klorlanmış ürünlerin kloru zamanla açığa çıkar.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 12


 Düşük katı madde içerir.
 Isı ile yumuşar
 70°C kadar kuru sıcaklığa dayanıklı
 Yüksek VOC (Uçucu Organik İçerik)

Epoksi kaplamalar: Kullanım maksadına uygun gerekleri karşılayan çok sayıda değişik epoksi
kaplama vardır. Epoksi kaplamalar bazı genel karakteristiklere sahiptir:
Avantajları:
 Suya karşı dayanıklılığı iyidir.
 Yüzey yapışkanlığı iyidir.
 Kimyasallara dayanıklılığı iyi
 Alkalilere dayanıklılığı çok iyi
 Mekanik darbelere karşı yüksek dayanma
 Uzun ömürlü
 120°C sıcaklığa kadar dayanıklılık
 Yüksek katı içerik / düşük VOC (Uçucu Organik İçerik)
Sınırlamaları:
 UV ışınlarına karşı düşük dayanıklılık: Güneş ışığında tebeşirlenme görülür.
 Uygulama ve karışım işlemi sıcaklığa bağlıdır. ( normal olarak +10°C üstü, soğuk iklim çeşitleri
-5°C ye kadar)
 İki bileşenli bir üründür ve iyi karıştırılmalıdır. Bu nedenle sarf miktarı artabilir.
 Asitlere karşı dayanıklılığı orta
 Alerji yapabilir (egzama)
 Doğru uygulama şeklinin bilinmesi gerekir.
Epoksi kaplamalar kimyasallara karşı iyi bir dayanıklılık (bilhassa Alkalilere) gösterir. Çelik ve betona
yapışkanlığı iyidir. Suya karşı dayanıklıdır. Epoksiye fenol, kömür katranı veya hidrokarbon reçine
katıldığında değişik özellikler kazanır. Mesela kimyasallara karşı dayanıklılığı artar, nüfus etme
kabiliyeti artar, suya karşı dayanıklılığı artar gibi. Birçok epoksi çeşidinin değişik sayıda çözücüler
içermesi bir engeldir. Bazı tipleri geliştirilerek daha çok katı madde içermesi (Mastik ürünleri)
sağlanmıştır.
Çözücü içermeyen epoksiler içme suyu tanklarında kullanılmaktadır. Su bazlı epoksi kullanımı
bugünlerde gittikçe artmaktadır, nedeni daha sağlıklı bir çalışma ortamı sağlamasıdır.
Uygulama :
Kullanımdan önce iki bileşen doğru oranda karıştırılmalıdır. Karışım işlemi esas bileşen ile sertlleştirici
bileşen arasındaki bir kimyasal tepkimedir. Uygulama ve karışım işlemi sıcaklığa bağlıdır. Önemli olan
karıştırıldıktan sonra kimyasal tepkimenin çok ilerlemiş olmamasıdır. Kullanım zamanı geçirildiğinde
boya sertleşerek kullanımı imkansızlaşır.
Kullanım alanları :
Değişik tipteki epoksiler değişik alanlarda kullanılır ;
Epoksi mastik : Çok maksatlı kaplama, endüstriyel tesisler, gemiler ve deniz alanı dışında, sualtı ve su
üstünde. İyi nüfus etme ve iyi yapışma kabiliyeti vardır.
Saf epoksi : Kimyasal madde tankları, kullanma suyu tankları ve gemiler ve endüstriyel tesislerin her
tarafında kullanılır. En az Sa2½ seviyesinde basınçlı bir bakım gerektirir.
Fenol epoksi : Kimyasal madde tankları. Saf epoksiden daha iyi özellikler gösterir. En az Sa2½
seviyesinde basınçlı bir bakım gerektirir.
Kömür reçineli epoksi : Gemilerde. Su altında bilhassa balast tanklarında.
Çözücüsüz epoksi : İçme suyu tankları ve çevre sınırlamalarının bulunduğu yerlerde.
Su bazlı epoksi : Nem ve sıcaklığın kontrol edilebildiği endüstriyel alanlarda.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 13


Epoksi mastik: Mastikler endüstride ve denizcilikte çok amaçlı kaplamalar arasında en çok
kullanılanıdır. Suya karşı dayanıklılığı çok iyidir. Gemilerde ve diğer denizcilik kuruluşlarında hem su
kesiminin üstünde ve hem de altında kullanılır.
Epoksi mastikler hidrokarbon reçineleri ile değiştirilmiş epoksi ve sertleştirici reçineler içerir.
Hidrokarbon reçineleri neme karşı dayanıklılığı, esnekliği ve ıslaklık özelliklerini arttırır. Epoksi mastik
kaplamalar sıcak görünüşlü ve ekonomiktir.
Kullanım alanları :
Endüstriyel ve denizcilik alanlarında çok amaçlı kaplama olarak kullanılır:Kimyasal tesisler, rafineriler,
tank sahaları ve köprüler.Suya karşı çok dayanıklı olduklarında gemilerde ve diğer denizcilik
tesislerinde hem sualtında ve hem de su üstünde kullanılır. Ancak akılda kalması gereken bir nokta
epoksiler güneş ışığına maruz bırakıldığında tebeşirlenir. Bu nedenle üst yapılarda bir dekoratif
kaplama yapılmalıdır.
Avantajları :
 Parlak renkler
 Suya karşı çok iyi dayanıklılık
 Çok iyi ıslaklık özellikleri
 Kimyasallara karşı iyi dayanıklılık
 Yüksek katı madde içeriği
 Tek katta kalın bir tabaka
 Soğuk iklimlerde sertleştirici özel ajan kullanımı
 90°C kadar kuru ısıya dayanıklı
Sınırlamaları :
 Tebeşirlenme
 Sıcaklığa bağımlılık
 Fiziksel kurumalı kalın bir kaplama üzerine uygulanamaz
 Havasız püskürtme ile enaz DFT 150 mikron kalınlık

Poliüretan kaplama: Poliüretan kaplamalar hem tek bileşenli ve hem de iki bileşenli olarak imal
edilirler. İki bileşenli poliüretanlar çok amaçlı kaplamalardır. Poliüretan üst yapılarda Epoksi boya
sistemin içinde çoğunlukla kullanılır. Poliüretan metal, beton, ağaç ve plastik yüzeyindeki hayati
oyukları yüksek performansta doldurur.
Poliüretan kaplamalar kimyasallara ve çözücülere dayanıklıdır. Kimyasal tepkime ile sertleşirler ve bu
işlem sıcaklığa bağlıdır. Sıcaklık alt limiti 0°C tır. Kullanım ömrü çok uzundur. Kuruma süresi çok
kısadır.
Avantajları :
 Hava koşullarına çok iyi dayanır.
 Ömrü boyunca mükemmel parlaklık
 Kimyasallara karşı çok iyi dayanır.
 Çözücülere karşı çok iyi dayanır.
 0°C kadar sertleşme
Sınırlamalar :
 İki bileşenli
 Deriyi tahriş edebilir.

Polyester kaplama: Polyester kaplama çabuk sertleşen, ince bir tabaka halinde cam
görüntüsünde sağlam yapılı bir kaplamadır. Paslanmaya karşı uzun süreli koruma sağlar. Suya ve
neme karşı dayanıklılığı mükemmeldir. Tatlı ve tuzlu sularda kullanımı çok yaygındır.
Aşınmaya karşı aşırı dayanıklılığı bu kaplamayı güverte ve yürünen mahallerde, buz kırıcıların
karinasında, gelgit bölgelerinde ve çamurlu alanlardaki çelik ve beton satıhlarda en uygun
uygulamadır.
İyi bir yapışkanlık sağlamak için çelikte basınçlı temizleme ve betonda Sa 2½ gerekir.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 14


Polyester iki bileşenli ve normal sıcaklıkta uygulanan bir kaplamadır. İki bileşen karıştırıldıktan sonra
bekleme süresi kısa olduğundan iki bileşenli havasız püskürtme cihazı gerekir. 20°C ta bekleme süresi
tahmini olarak 40~45 dakikadır. Styrene içermeyen viniltoluen katılan polyester iki bileşenli
püskürtücü ile 5°C kadar kullanılabilir.
Polyester kaplama 2 saatte (23°C ta) kurur ve her katta film kalınlığı300-1500 mikron olur.
Avantajları :
1. Çabuk kuruma
2. Kuruma süresini değiştirebilme
3. Havasız püskürtme ile uygulama
4. Mükemmel mekanik sertlik
5. Camsı tabakalaşma büzülmeyi önler ve mekanik sertliği ve suya dayanıklılığı artırır.
6. Çok iyi kimyasal dayanıklılık
Sınırlamalar :
1. Sıcaklığa bağımlılık
2. Karıştırıldığında kısa bekleme süresi
3. Yeni kat için 2-12 saat bekleme süresi

Vinil ester kaplama: Vinil ester reçine bazlı kaplama,kimyasal ve solventlere karşı dayanıklılığı ile
bilinir. Basınçlı temizlenen çelik ve betona iyi yapışır.
Tank içi kaplamada sorun giderici olarak adlandırılır. Bir çok kimyasallara karşı dayanıklıdır. Sıcaklığa
dayanımı ise bir çok ticari boya çeşidi içinde en iyisidir.
Vinilester bir astar olarak tercih edilir. Tank iç yüzeyini, gemilerin iç yüzeylerini ve benzer yapıları aşırı
paslandırıcılara ve aşırı paslandırıcı çevreye karşı korur.
Vinil ester kaplama iki bileşenlidir ve normal sıcaklıkta uygulanır. Kalın katlar olarak (2*750 mikron)
uygulanır. Kısa bekleme süresi nedeniyle iki bileşenli püskürtme cihazı ile uygulanmalıdır.
Avantajları :
1. Çok hızlı kuruma
2. Çok iyi yapışma
3. Aşınmaya karşı çok iyi dayanır.
4. Kimyasallara karşı çok iyi dayanır.
5. Çözücülere karşı çok iyi dayanır.
6. Normal püskürtme cihazı ile uygulanabilir.
7. Camsı tabakalar aşınmaya karşı dayanıklılığı arttırır.
Sınırlamalar :
1. Kısa bekleme süresi ( 45 dakika)
2. Yeni kat enaz 2 saat, en fazla 24 saatte uygulanabilir.
3. Sınırlı raf ömrü 23°C ta yaklaşık 6 ay
4. Uygulama sırasında sıcaklığa bağımlı
5. Sadece basınçlı temizlenen çelik yüzeye (Sa 2½ standardında)

İnorganik çinko kaplama: İnorganik çinko kaplama değişik kimyasal ve bilhassa çözücülere karşı
çok dayanıklıdır. Katodik koruma sağlayan kabiliyeti ile birinci kat gibi kullanılır. Çelik yüzeylerin
korunmasına katkıda bulunur ve paslanmanın birçok tehlikesini azaltır.
Çinko içeren kaplamaların bir astar gibi uygulanmasının ana nedeni katodik koruma sağlayan
yeteneğidir. İyi bir katodik koruma için kuru boya filmindeki çinko miktarını su bazlı boyalarda en az
%75 ve çözücü bazlı boyalarda %82 olmalıdır.
Değişik tipteki bir çok kimyasala ve çözücülere karşı çok dayanıklıdır. Çözücülere karşı dayanıklılığı
nedeniyle çözücü depolanan tank iç yüzeylerinde Çinko etil silikat (çözücü bazlı) ve alkali silikat (su
bazlı) geniş çapta kullanılır.
İnorganik çinko kaplamalar kullanılan çevre ve yüzeye uygulaması çeşitlidir. Tank astarlamasında bir
katta 75-125 mikron uygulanır. Su bazlı çinko silikat geleneksel püskürtme ile uygulanmalıdır. Çözücü
bazlı çinko-etil silikat ise havasız püskürtme ile uygulanmalıdır. Nispi nemin uygulama ve kuruma

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 15


esnasında dikkatli bir şekilde gözlenmesi gerekir. İnorganik çinko kaplama üzerine denizdeki gemiler,
endüstri yapıları, köprüler, tanklar ve rafinerilerde üst yapı boyası kullanılabilir.
Avantajları :
1. Çözücülere karşı çok iyi dayanıklılık
2. Isıya karşı çok iyi dayanıklılık (en fazla 400°C)
3. Çok iyi mekanik sertlik
4. Basınçla temizlenmiş çelik yüzeylere çok iyi yapışma
Sınırlamalar :
1. İki bileşenli
2. En fazla 100 mikron kalınlık
3. Yüksek miktarda püskürtmede çamurlaşma eğilimi, kaplamada çatlamalar görülür.

Organik çinko kaplama: Çinko içeren bu kaplamanın kullanılmasının ana nedeni katodik koruma
sağlayan bir astar (Primer) olmasıdır.Çinko Epoksi hem endüstriyel alanda ve hem de gemilerde
birinci kat olarak sık sık kullanılır. Kuruma süresi çok kısadır. Katodik koruma sağlar. En önemli husus
bileşimindeki kuru film tabakasındaki çinko miktarının su bazlı kaplamalarda %75 ve çözücü bazlı
boyalarda ise %82 olması gerektiğidir.
Çinko epoksi Sa 2½ standardında temizlenmiş çelik yüzeylere uygulanır. Havasız püskürtme ile çok iyi
bir uygulama yapılır. Alkidler hariç her türlü kaplama üzerine sürülebilir.Yeni yapılar ve eski onarılmış
yüzeylerde çok iyi bir astardır.
Çinko Epoksi hem endüstriyel alanda (Bakım süresince) ve hem de gemilerde birinci kat olarak sık sık
kullanılır. Kuruma süresi çok kısadır, kısa bir süre sonra üstüne yeni bir kat sürülebilir. İyi bir
yapışkanlığa sahiptir, darbelere ve aşındırıcılara karşı direnci iyidir ve 120°C kadar ısıya dayanıklıdır.
Çinko epoksinin inorganik çinkoya göre dezavantajı öncelikle elektriksel iletkenliği düşük olduğundan
çeliğin galvanik koruması sınırlıdır.
Avantajları :
1. Paslanmaya karşı iyi bir koruma sağlar
2. İyi yapışır.
3. Mekanik dayanıklılığı iyi.
4. Alkidler hariç her türlü boya üzerine kaplanabilir.
5. Kimyasal olarak hazırlanır.
Sınırlamalar :
1. Sıcaklığa bağımlıdır (10°C)
2. İki bileşenli
3. DFT: 20-50 mikron (20-30 mikron sualtı kullanımı için)
4. 120°C kadar kuru sıcaklığa dayanıklıdır
5. Asit ve alkalılere karşı dirençli değildir. (pH 5-9 olmalı)

Boyama için kullanılan malzemeleri

Boyama için kullanılacak malzemelerin tespiti çok önemlidir. Seçim için boyaya ait talimatlar sıkı bir
şekilde uygulanmalıdır.

Fırçalar

Boyayacağınız
yüzeylerde iyi sonuç
alabilmeniz için, mutlaka
iyi bir fırçanız olmalıdır.
Üstelik iyi bir fırçayı
yıllarca kullanabilirsiniz.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 16


Boyanızı alırken, boyanacak mekanın farklı boyutlardaki yüzeylerine uygun fırçaları alarak tam bir set
oluşturunuz. Örneğin; kapı ve dar şeritler için 0,5 - 1 yada 1,5 inçlik fırçalar, geniş yüzeyler için ; 2
yada 3 inçlik fırçalar, alabandalar için; 4 yada 5 inçlik fırçalar kullanabilirsiniz. En iyi fırçalar, domuz
kılından yapılanlardır. Uzun fırçaların kaliteli fırçalara oranla daha sert kılları vardır ve büküldüğünde
daha sert yaylanır.
Yeni satın alınan bir fırçayı, boyayı kolayca sürecek bir hale gelinceye kadar, önce astar
uygulamalarında kullanarak alıştırmalısınız. Boya sırasında, fırça kıllarının yarısını aşmayacak kadar
boyaya batırmalı ve boya fazlasını mutlaka sıyırmalısınız. Boya fırçasını, toz almak yada boyayı
karıştırmak için kullanmayınız.

Rulolar

Geniş alabandaları. bordaları ve bölme tavanları hızlı ve kolay bir şekilde boyayabilmeniz için rulolar
çok kullanışlıdır.
Genellikle, pürüzlü
yüzeylerde uzun tüylü
rulolar, düzgün
yüzeylerde ise kısa tüylü
rulolar kullanılır. Rulodaki
fazla boyayı almak için
rulo tablası veya rulo
ızgarası kullanabilirsiniz.
Rulo satın alırken,
merdanesi kolay çıkanını
seçmelisiniz. Ruloya
uygun bir sap takmak
geniş yüzeyleri daha
rahat boyama fırsatı
verir. Şimdilerde
teleskobik saplar çok
kullanışlıdır. Plastik boya kullanacaksanız, sünger ya da pösteki rulolar; Dış Cephe boyaları için pösteki
ve mercan rulolar boyanın kolay sürülebilmesi ve en iyi sonucun alınabilmesi için çok daha uygundur.
Saten boyalar için sünger ya da peluş rulolar, sentetik boyalar için moher rulolar kullanabilirsiniz.
Kullanacağınız yüzeye uygun genişlikte rulo seçmelisiniz.

Rulo ve fırçaların temizlik ve bakımı

Sentetik boyaların temizliğinde sentetik tiner, selülozik boyaların temizliğinde selülozik tiner, su bazlı
boyaların temizliğinde ise su kullanmalısınız. Fırçalarınızın temizliğine başlarken, önce ruloyu / fırçayı
gazete kağıdına sürerek çıkartabildiğiniz kadar boyayı çıkartın. Rulonuzu / fırçanızı yeterli miktarda
inceltici döktüğünüz bir kaba, kılların tamamı girecek şekilde yerleştirin ve üzerindeki boyayı sıvının
içinde çözünüz. Plastik eldiven giyerek iyice temizlenene kadar elinizle ovalayınız. Tüm boya
çözüldükten sonra ruloyu / fırçayı iyice silkeleyin ve kılları düzeltin. Fırçaları kuruturken yere
dayayarak dikey şekilde ya da kılları birbirinden ayrılabilecek şekilde bırakmayınız. Fırça ve ruloları
asmak iyi bir yoldur.Tekrar kullanmadan önce, su bazlı boya fırçasını mutlaka suyla, yağ bazlı boya
fırçasını ise tinerle nemlendiriniz.
Boyama işi birkaç gün sürdüğü takdirde, boyama paydos edildiğinde fırçaların ve boyanın ertesi güne
kadar iyi korunmaları da önemlidir. Boyanın fırça üstünde donması fırçayı iş göremez hale getirebilir.
Bu nedenle işi biten fırçalar tiner ile güzelce yıkandıktan sonra duracağı yerde kıllarının üstünde
olmamak üzere dikey olarak bekletilmelidir. İşe devam edilecekse su dolu bir kap içinde konulabilir.
Bir gazeteye sarılarak bekletilmesi düşünebilir. Su içindeki fırça kullanılacağı zaman gazete kâğıdı ile

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 17


suyu iyice alınmalıdır. Fırçada su kalırsa boyanın kalitesini bozacağı gibi akarak gereksiz iş de
çıkarabilir. Tabii fırçada kalan eski boyalar renk bozulması yapacağından kullanmadan önce eski
boyanın fırçadan tamamen temizlenmesi sağlanmalıdır. Mümkünse böyle durumlarda birkaç çeşit
fırça kullanmakta yarar vardır.

Emniyet ve sağlık

Yüzey bakımı birçok emniyet ve sağlık tehlikeleri içerir.


 Materyal emniyet Bilgi Kartından kullanılan materyalin sağlığı bozucu bilgileri ve önlemlerini
elde edin.
 Çalışma süresince kendinizi korumak için uygun personel koruyucu cihazları kullanın. Eldiven,
maske, çalışma gözlüğü gibi
 Çalışma alanı kapalı bir alan ise iyi havalandırılmalı ve arada sırada temiz havaya çıkarak
dinlenilmelidir. Çalışma başlamadan evvel ve sürerken oksijen seviyesi kontrol edilmeli ve
hava zehirleyici gazlar bakımından test edilmelidir.
 Çevrenizde yapılan işlemleri her zaman gözlemleyin. Bir başka çalışan sizi fark etmeden size
zarar verebilir.

Boya Sözlüğü

Aderans: Kuru film tabakasının yüzey üzerinde kabarmadan,ince tabakalar halinde kalkmadan veya
çatlamadan durma kabiliyetidir. Aderans,boyanın belki de tek en önemli özelliğidir. Islak tutunma,
ıslak koşullara rağmen kuru boya filminin yüzeye tutunma kabiliyeti,genellikle dış cephe boyaları için
önemlidir.
Akrilik: Yüksek performanslı akrilik esaslı boya veya su-bazlı boyalarda kullanılan sentetik polimerdir.
Boyanın bağlayıcısı gibi, akrilik reçineler, kaplamanın kimyasallara dayanmasına ve ışık haslığı
nedeniyle renginin kalıcı olmasına olanak sağlar.
Akrilik Reçine: Renk ve parlaklık dayanımı, alkali ve oksidasyon dayanımı, sertlik, yapışma ve bağlama
sağlamlığı ve film ömrü gibi özellikleri süper olarak nitelendirilen ve kaplama formülleri arasında
seçkin bir yeri olan reçinelerdir. Genellikle, akrilik asit, metakrilik asit, akrilonitril ve bunların
copolimerlerinin esterlerini içeren akrili asitlerin türevlerinin polimerizasyonu sonucu oluşan
reçinelerdir. Akrilat reçineler olarak da bilinirler.
Akrilik esaslı boya:
(1)Esas olarak aqua ortam içersinde polimerik maddenin sabit dispersiyonu.
(2) Plastik veya reçinenin ,doğal veya sentetik su içersinde dispersiyonu; sentetik, emülsiyon
polimerizasyonu ile yapılır. (Dikkat edilmesi gereken husus, polimerizasyondan sonra akrilik esaslı
boya su içerisinde dağılmış katıdır, bu yüzden emülsiyon değildir. Boya endüstrisinde akrilik esaslı
boya ve emülsiyon benzer kullanılır.)
Akrilik esaslı Boya: Polyvinil asetat veya akrilik reçineler gibi sentetik bağlayıcılar ile yapılan su ile
inceltilen boyalardır. Yağlı boyaların tersine,akrilik esaslı boyalar çabuk kurur,düzgün akar ve su ile
kolaylıkla temizlenebilir. Yüksek performanslı akrilik esaslı boya boyalar %100 akrilik reçine içerirler.
Belirli özellikler katmak veya maliyeti düşürmek için boyaya katılan diğer bağlayıcılar ise,stiren,epoksi
ve polivinil asetat.
%100 Akrilik esaslı Boya: Bağlayıcı olarak sadece akrilik reçine kullanılmış su ile inceltilen boyalardır.
Genel olarak çok kaliteli akrilik esaslı boyalar farklı birçok mimari kaplama için kullanılır,%100 Akrilik
esaslı boyalar,süper aderans,uzun süreli esneklik,nefes alabilirlik,alkali dayanımı, sertlik, ve parlaklık
dayanımına sahiptirler.
Alkidler: Her ne kadar,orta dereceli ekipmanlar ve marin enamellerde bağlayıcı olarak kullanılsalar
da,içeride ve dışarıda,ahşap boyalarında bulunan reçinelerdir.
Bağlayıcı: Bağlayıcı, pigment parçalarını, düzgün boya filmi oluşturmak üzere bağlar ve aynı zamanda
boyanın yüzeye yapışmasını sağlar. Bağlayıcının cinsi ve miktarı,boyanın performans özelliklerinin -

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 18


yıkanabilirlik,sertlik,yapışma ve renk dayanımı- çoğunu belirler. Kaliteli yüksek performanslı akrilik
esaslı boyaların üretiminde tercih edilen bağlayıcı, akrilik polimerler gibi reçinelerdir.
Beyazlama: Güneş ışığına maruz kalma sonucu oluşan renk kaybı.
Dayanıklılık: Boyanın maruz kaldığı yıpratıcı çevre etkilerine, özellikle kötü hava şartları, karşı
dayanma derecesi. Dayanıklılığın iki etkisi vardır. Koruyucu özellikleri yüzeyi bozulmaktan korur.
Dekoratif özellikleri etkileyici görüntüsünün kalıcı olmasını sağlar.
Dispersiyon (Süspansiyon) : Çok ince katı yapıdaki partiküllerin bir sıvı madde içinde homojen şekilde
dağılması işlemidir.
Elastikiyet: Boyanın,görünümünde değişiklik olmadan veya zarar görmeden, genişleme ve daralma
yeteneği. Sıcaklık değişimleri genişleme ve daralmaya sebep olur. Örneğin sarı çam tanecik boyutuna
bağlı olarak farklı oranlarda genişler. Elastikiyet dayanıklılığın anahtarıdır. Akrilik bağlayıcılar
elastikiyetleriyle dikkat çekerler.
Emülsiyon: Sıvı yapıdaki kimyasal maddenin bir emülgatör yardımıyla başka sıvı kimyasal madde
içinde dağılması işlemi.
Empregnasyon: Çok düşük viskoziteli bir sıvının,katı bir yüzeyin içine derinliklerine
işlemesi,girmesidir. Bu sayede kapiler boşluklar ve porlar dolabilir. Kendinden sonra gelebilecek
uygulamaya iyi aderans oluşturur ve yüzeyin mukavemetini arttırır.
Enamel: Genellikle yüksek parlaklıkta ama düşük parlaklık derecelerinde de olabilen ;örneğin mat
enameller, düzgün yüzey oluşturma yeteneğiyle karakterize edilmiş son kat boyadır.
Film Oluşumu: Boyanın sürekli kuru film tabakası oluşturma kabiliyeti. Bu proses,su veya solventlerin
buharlaşması ve bağlayıcı parçalarının birleşmesi sonucu oluşur. Sürekli kuru film suyu iter.
Genleştirici: Pigmentlerin boşluklarını doldurup genleştiren titanyum dioksitten daha ucuz içeriktir.
Genleştirici pigmentsiz kullanılamaz. Yaygın kullanılan bazı genleştiriciler şunlardır;kaolen,kalsit ve
silika.
Hacim katıları: Pigment ve bağlayıcının hacmi toplamının,toplam hacme bölümü. Yüzde(%) olarak
ifade edilir. Yüksek hacim katıları,daha kalın kuru film tabakası,ileri örtücülük, ve yüksek dayanıklılık
demektir.
Havasız spreyleme (püskürtme) : Yüksek basınçla bir delikten, kuvvet uygulayarak boyanın
atomizasyonu prosesi. Özellikle boya önceden ısıtıldığında,solventlerin buharlaşması ile yol almasının
efektidir.
İnceltici: İnceltici ve bağlayıcı beraber,boyanın nakil vasıtasını oluştururlar. Su,akrilik esaslı boya
boyalarda kullanılan, boya kurudukça buharlaşan,düzgün boya uygulamasına olanak sağlayan
incelticilerdir. Yağlı boyaların incelticileri ise turpentin veya alkol(ispirto)dür.
Kabarma: Genellikle ısı veya nemin sebep olduğu, boyanın üzerindeki oyuklar, kubbe şeklindeki
formüller. Solvent tamamen uçmadan önce,yüzeyi kuruyan boya filminde solventin hapis olması
sonucunda da oluşabilir.
Katalizör: Varlığı, kimyasal tepkimenin hızını arttırır. Bazı durumlarda, katalizör, emilmeden ve
yeniden oluşmadan fonksiyon gösterir. Diğer durumlarda ise tepkimeye hiç girmemiş gibi gözükür ve
yüzey karakterlerinin yetkisiyle fonksiyon gösterir. Negatif katalizör ise (inhibitör) kimyasal tepkimeyi
yavaşlatır.
Kıvam (Viskozite) : Boyanın akmaya karşı dayanıklılığı. Yüksek kıvamlı boya yavaş akar; az kıvamlı
boya çabuk akar.
Küf: Nemli iklimlerde çok karşılaşılan bir problem olan küfe sebep kimyasal.
Örtücülük: Boyanın,yüzeyi veya önceden uygulanan boyayı ve yüzeydeki lekeleri kapatma veya örtme
kabiliyeti. Boyanın pigmenti ile örtücülük sağlanır.
Pigment: Düzgün yuvarlak,doğal veya sentetik,inorganik veya organik,çözünmeyen dağılmış parçalar
(toz). Bu parçalar,boya sıvısının içinde dağılarak,boyaya renk vermenin
yanında,opaklık,katılık,dayanıklılık ve paslanmaya dayanıklılık gibi boyanın temel özelliklerini de
geliştirirler. Bu terim beyaz veya renkli pigmentler ile birlikte genleştiricilerde içerirdi. Pigment olan
tozlar ve boyalar arasındaki fark genel olarak çözünürlüğün temelinde incelenmektedir. Kullanım
esnasında,pigmentler, çözünme yen ve madde içerisinde dağılan,boyalar ise çözünebilir veya
solüsyon halinde bulunan malzemelerdir.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 19


Polimerizasyon: Reaktif yapıdaki çifte bağlar içeren aynı veya farklı monomerlerin ısı,ışık veya
katalizörler yardımıyla oluşturdukları farklı yapılardaki kimyasal bileşikler işlemidir. Eğer bir polimer
yapı yalnız bir cins monomerden oluşmuşsa HOMOPOLİMER,iki,üç...gibi farklı cins monomerlerden
oluşmuşsa KOPOLİMER adı verilir.
PVA (Polyvinil Asetat): Vinil asetat ve bir katalizörün polimerizasyonu sonucu türetilen
renksiz,termoplastik,suda çözünebilir,reçinemsi yüksek polimerdir. Genellikle, düşük kaliteli su-bazlı
kaplamalarda akrilik esaslı boya bağlayıcı olarak kullanılır. Bunun yanında
yapıştırıcılar,tekstil,empregnasyon alanlarında da kullanılan bir reçinedir.
PVC (Pigment Hacim Konsantrasyonu): Pigment hacminin,kaplamadaki toplam uçucu olmayan
maddelere(örn. pigment ve bağlayıcı) oranı. Bu oran genellikle yüzde(%) olarak ifade edilir.
Reçine: (1) Doğal veya sentetik şeffaf ve eriyen ürünlerin büyük bir bölümüne verilen ad. Farklı
renklerde bulunabilirler. Yüksek molekül ağırlığına sahip sentetik reçineler polimer olarak etki
ederler. (2) Belirsiz veya çok büyük molekül ağırlığı olan,strese maruz kaldığında akışkanlık
kazanan,yumuşama ve erime aralığı bulunan ve konkoidal kırılan katı,yarı katı,sahte(psödomer)
katılardır. (3) Genellikle bu terim kaplama ve plastiklerde temel materyal olan her hangi bir polimerin
yerine kullanılır.
Renk Dayanımı: Boyanın orijinal rengini koruma ve solmaya karşı dayanma yeteneğidir.
Solma: Işık veya sıcaklığa maruz kalan boyanın renginin açılması.
Soyulma: Boyanın şeritler veya yapraklar halinde yüzeyden ayrılması. Tabakalar halinde kalkmaya
benzer olarak aderans kaybı sonucu oluşur.
Tabakalar halinde kalkma: Aderans veya elastikiyet kaybı sonucu boyanın parçalar halinde yüzeyden
ayrılması.
Taşıyıcı: Boyanın,içinde pigmentin dağıldığı sıvı kısmı. Bağlayıcı ve tinerin birleşiminden oluşur.
Tebeşirlenme: Hava koşullarının bozucu etkilerinin bağlayıcı ortamını ayırarak sebep olduğu boya film
yüzeyi üzerindeki kolay ufalanabilir toz oluşumu. Boya filminin tebeşiri, pigmentin seçimi ve
konsantrasyonundan etkilenebilir. Bağlayıcı ortamının seçimi de etkili olabilir.
Titanyumdioksit,( TiO2 ): Boyalar,plastikler ve kauçuklarda esas pigment olarak kullanılan, yüksek
opaklıkta, tebeşirsiz açık beyaz renkte pigmenttir. Mineral ilmenit veya tabi titan dioksit madeni
cevherinden elde edilir.
Tozlanma(çiçeklenme): Yüzey kaplamalarının,taş,tuğla,sıva veya harç,üzerinde genellikle
beyaz,çözünebilir tuzların birikerek kabuklanması. Nemin harç veya komşu çimentonun içinden sızan
tuz veya serbest alkaliler bu probleme yol açarlar.
VOC(Uçucu Organik İçerik): Standard test sonuçları altında buharlaşan karbon bileşikleri. Esas
olarak,su hariç bütün boya solventleri VOC dir. Hükümet,olası çevre ve sağlık etkilerine karşı, boyada
bulunan uçucu organiklerin miktarını kısıtlamayı belirleyebilir.
Yıkanabilirlik: Zarar vermeden kuru boya filmi yüzeyinden kirin kaldırılmasına olanak verecek yıkama
şekli işimizi kolaylaştırır.
Yayılma: Kaplamanın, fırça izleri gözükmeksizin düzgün boya filmi oluşturma kabiliyeti. Çok kaliteli
akrilik esaslı boya boyaların süper yayılma kabiliyeti vardır.

Kullanılacak boya miktarı

Boyanın az kullanılması koruyuculuğunun azalmasına yol açar. Fazla kullanılması ise gereksiz yere
para sarf etmektir. Fazla kullanılan boya hem akar ve hem de kuruması güçleşir. Aşağıdaki tabloda
çeşitli boyaların ne kadar kullanılması gerektiği görülmektedir. Tabi boyanın kullanım miktarı
yoğunluğuna bağlıdır. Boya kutularındaki talimatlara uymak gerekir. Böylece elde edilen kıvam ile
boya istendiği kadar koruyucu olur ve uygulanması kolay olur. Sıvı boyalar akar ve koyu boyalar ise
bizi yorar.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 20


Boyama nasıl yapılır?

 Boyayı kullanırken, kutu üzerindeki talimatlara mutlaka uyunuz. Kutunun üzerinde yazılı
açıklamaları inceleyip uygulamayı ona göre yapınız.
 Boyama işine, yukarıdan başlayarak, aşağıya doğru devam ediniz.
 Yağmurlu havalarda dış yüzeylerde boyama yapmayınız.
 Kirli ve yağlı yüzeyleri boyamadan önce mutlaka temizleyiniz.
 Parlak yüzeyleri zımparaladıktan sonra boyayınız.
 Kalın tek kat boya tatbik etmek yerine, ince iki kat uygulamayı yeğleyiniz.

Demir içermeyen metallerin bakımı

Alüminyum bakımı :
Su ile çözünen kir ve kimyasalların su, deterjan ve çözücü kullanarak sökün durulayın, kurutun, sonra
ince tabakaları ve oksitlenmeyi sökmek için el veya makine ile zımparalayın. İyi bir koruma için bir
veya iki kat yeterlidir. Kurşun pigmentleri kullanan astarları ve sonkatları kullanmaktan kaçının. Bir
epoksi astar ile beraber çevreye uygun bir sonkat uygulanabilir.
Pirinç, Bronz, Bakır, Kurşun, bakımı :
Alüminyumda olduğu gibi su, deterjan ve çözücü karışımı kullanarak kirleri sökün. Metalin kurumasını
sağlayın, sonra oksitlenmeyi sökmek için el veya makine ile zımparalayın.
Galvanizli Metal bakımı:
Alüminyumda olduğu gibi kirleri sökün, veya 6 ay boyunca açıkta bırakın. Üreticisinin talimatlarına
bakarak metalın boyanabilir bir yüzeye sahip olduğundan emin olun. Geleneksel boyalar yağ ve alkid
reçineler içerdiğinden bunları kullanmayın. Galvanizli metal için imal edilen astarları tercih edin.

Yeni ahşap yüzeylerin boyanması

Boyama işlemi belirli bir sistem dahilinde uygulanır. En mükemmel sonuca bu şekilde ulaşılır. Boyama
işleminde şu aşamalar izlenir:
1- Yüzey hazırlığı ve temizliği
2- Birinci kat astar
3- Macun ve ikinci kat astar
4- Son kat boya
Şimdi yüzey hazırlama işleminden başlayarak bu kademeleri kısaca anlatalım.

Yüzey Hazırlama

Boya sisteminin yüzeye yapışmasını artırmak için temizliğin çok iyi yapılması gereklidir.
Yüzeydeki budak ve reçineli kısımları mümkünse yakınız ve selülozik tiner ile iyice siliniz.
Yüzeydeki toz, yağ ve kirleri temizleyiniz.
Tam düzgün bir yüzey için zımpara yapınız. Zımparayı ağacın suyu yönünde yapmak yararlıdır.
Astar tatbikatından önce, ahşabın lifleri arasına girerek ahşabın dayanıklılığını ve astarın yapışmasını
artıran, küf ve mantarın olumsuz etkilerini azaltan koruyucu özellikte bir doyurucu ve koruyucu
malzeme kullanmak, sonucun mükemmelliğini garanti eder. Bu iş için genellikle bezir kullanımı
yaygındır. Bu ise önemli bir hatadır. Zira bezir özellikle bakteri oluşmasını sağlayacak ortamı yaratır ve
hızlandırır. Bu yüzden kesinlikle bezir kullanmayınız.
Ham tahta koruyucu veya dekoratif tahta koruyucu bu iş için ideal malzemelerdir.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 21


Birinci Kat Astarlama

Yüzey hazırlığı bitirilmiş ve ham tahta koruyucu veya dekoratif tahta koruyucu ile doyurulmuş yüzey,
birinci kat astar uygulamasına hazır demektir.
Astarın amacı, boyaya daha düzgün bir yüzey hazırlamak, sistemin kalınlığını artırarak
koruyuculuğunun uzun sürmesini sağlamaktır.
Ahşap üzerine uygulanabilecek çeşitli astarlar vardır.
Birinci kat astardan sonra sıra macun ve ikinci kat astarlama işlemine gelir.

Macun ve ikinci kat astar

Astar uygulandıktan sonra giderilemeyen yüzey arızaları, ahşap çatlakları macun ile doldurulur.
Macun daha önce bahsettiğimiz spatula yardımı ile çekilir.
Macun muhakkak astardan sonra uygulanmalıdır. Aksi halde ham ahşap, macun içindeki reçineyi
emerek yapısının bozulmasına yol açabilir. Bu yüzden macun erken dökülür ve zeminde farklı
parlaklıklar oluşabilir. Tekrarlarsak, birinci astardan sonra yüzey hala bozuk ise, macun çekilerek
düzgünlük sağlanır, macun kuruduktan sonra zımpara yapılır, zımparalanmış macun üzerine ikinci kat
astar yapılır.

Boyama

Şu ana kadar, boyama öncesi işlemlerden söz edildi. Yani, birinci kat astar, macun ve ikinci kat astar
işlemleri tamamlandıktan sonra, tercih edilen sisteme uygun son kat boya tatbikatı ile ahşap
yüzeylere uygulanan boya sistemi ve kademeleri tamamlanır.

Ahşabın verniklenmesi

Vernik bünyesinde renk verici boyar madde bulunmayan, şeffaf olması nedeniyle ahşabın doğal
görünümünü kapatmayan, dekoratif bir görüntü veren, yağmur, güneş, mantar, küf, atmosfer şartları,
darbe, aşınma gibi etkilere karşı ahşabı koruyan bir malzemedir.
Yüzey hazırlama işlemi daha önce belirttiğimizden farklı değildir. Macun gerekiyorsa, ince ahşap talaşı
vernikle karıştırılarak macun kıvamına getirilir ve düzeltilmesi gereken yüzeye uygulanır. Vernik altına
doğal olarak renkli malzeme kullanmak mümkün değildir.
Vernik tatbikatından önce ahşap, çeşitli şeffaf renklerde renklendirilmek istenirse, çeşitli renkleri olan
dekoratif tahta koruyucu ile ilk doyurma ve renklendirme işlemi yapılır.
Eğer ahşapta yarı parlak, ipeksi bir görünüm isteniyorsa vernikli tahta koruyucu bu iş için ideal
malzemedir. Vernikli tahta koruyucu ahşabın dokusunu gizlemeden ipeksi görünüm verir ve ahşabın
dayanıklılığıni artırır. Eğer daha parlak bir görüntü istenirse, ahşabın dekoratif tahta koruyucu ile
doyurularak üzerine yat verniğinin 2 veya 3 kat uygulanması bu ihtiyaca cevap verecektir. Yat
verniğinin 2-3 kat uygulanması sırasında her kattan önce bir alttaki katı zımparalamak bir sonraki
katın yapışmasını mükemmelleştirecektir.
Eski boyayı veya verniği tamamen sökmek istiyor, ancak bir türlü kazıyamıyorsak iki yöntem
uygulanabilir.
Birincisi, eski boyayı yakmaktır. Ancak bu yöntem tehlikelidir. Buna karşılık, boya sökücü kullanılarak
eski boyanın kendiliğinden kaldırılması gayet kolay ve mümkündür.

Bakım malzemelerinin tespiti ve depolanması

Bakımda kullanılan malzemeler Boyalık adı verilen bölmelerde depolanır. Boyalık boya gibi yanıcı
malzemeleri barındırdığından sabit CO2 sistemi ile korunur ve yangın dedektörleri ile donatılır. Ayrıca
yangın suyu püskürtme sistemi vardır.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 22


Boyalık kolay istiflenmeyi sağlayacak şekilde sağlam raflara sahiptir. Depolanan bütün boya
kutularının kapağı sıkıca kapalı tutulur. Fırça temizliği boyalıkta yapılmaz. boyalık sadece bir depolama
görevi görmelidir. Kalan yarım boya patlakları ve kullanılmış fırça ve malzemeler başka bir
kompartmanda (Başaltı, portuç gibi) bulundurmalıdır.
SENTETİK VE SELÜLOZİK ÜRÜNLER ml / m2 gr / m2
SENTETİK BOYA 50-65 70-90
SENTETİK ASTAR BOYA 55-85 85-130
ANTİPAS 85 125
İÇ CEPHE VERNİĞİ 50-70 45-65
YAT VERNİK 50-70 45-65
BOYA SÖKÜCÜ 150-200 250-300
SELÜLOZİK BEYAZ BOYA 100-125 110-130
SELÜLOZİK SİYAH BOYA 100-125 95-115
SELÜLOZİK BEYAZ ASTAR BOYA 100-125 155-190
SELÜLOZİK SİYAH ASTAR BOYA 100-125 140-175
Yukarıdaki tabloda boyama esnasındaki sarf miktarları verilmektedir. Ancak farklı uygulamalar
nedeniyle kullanılacak boya miktarını tesbit ederken %10 fazlasını almak iyi bir yöntemdir.
Boyanacak yüzeyler alanları gemi el kitaplarından bulunabilir. Böyle bir veri yoksa planlamalar için
oluşturulmalıdır. Boyanacak satıhlar küçükse ayrıca hesaplanabilir.
Gemilerin genel boya işleri ancak havuzlama ve uzun süreli onarımlarda yapılır. Malzeme talebi bu
onarımlara girmeden önce yapılmalıdır.
Gemi serviste iken küçük çaplı bakımlar yapılır. Bu bakımlar için çok fazla malzemeye gerek yoktur.
Ancak ekonomik olması açısından uygun kalitede ve fiyatta malzeme bulunduğunda stok yapılabilir.
Stok miktarı gemiyi tamamen bir kere boyayacak malzemeden fazla olmamalıdır.
Gemideki her fazla malzeme deadweight nedeniyle navlun kaybıdır.

Gemide kullanılan boyalar

Aşağıda gemilerde kullanılan boyaların son kullanıcı kılavuzları yer almaktadır. Bu bilgilerin hepsi hem
uygulama ve hemde sağlık açısından çok önemlidir.

KARİNA ASTARI
TANIM : Antikorozif özelliklere sahip klor kauçuk esaslı bir astardır.
ÖZELLİKLERİ :
Renk / doku : Gümüşi Kahverengi / Yarı Mat
Hacimce katı madde : %25
Ağırlıkça Katı Madde : %75
Ürün yoğunluğu :1.20 kg/lt .
Yeni kat (25°C) : Minimum : 12 saat Maksimum : Sınırsız
KULLANMA TEKNİĞİ : Uygulama öncesi yüzey , gres,yağ, toz, tuz vs. gibi maddelerden tamamen
arındırılmalıdır. Yüzey için ; en az SA 2.1/2 veya daha iyi kum temizliği yapılmalıdır. Yüzeye
uygulanmadan önce altına EPOXY ASTAR bir kat uygulanması halinde daha iyi sonuç alınabilir.
UYGULAMA BİLGİLERİ: Ürün fırça , rulo ve havasız sprey ile uygulanabilir.
Havasız sprey : Hat basıncı : 120 -150 Bar : Uç ebadı : 0.457-0.533 mm : Fan açısı : 65°-80°
Tavsiye edilen dft : 75 mikron Tavsiye edilen wft : 300 mikron
İnceltici temizleyici : Special Tiner
TÜKETİM MİKTARI 3.33 m2/lt
KURUMA SÜRESİ Dokunma : 1saat Sert : 8 saat (25°C )
UYARILAR : PARLAMA NOKTASI : > 38°C
TEHLİKE UYARILARI: R10 , R20/21/22
Xn , Zararlı. F, Parlayıcı

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 23


Alevlenebilir. Solunduğunda , deri ile temasta , yutulduğunda sağlığa zararlıdır. S 2, S3/7/9, S16,
S20/21,S24/25, S38 Çocukların ulaşabileceği yerlerden uzak tutunuz. Kabı iyice kapalı halde , kuru
halde , serin ve iyi havalandırılan bir yerde muhafaza ediniz. Tutuşturucu kaynaklardan uzak tutunuz.
Sigara içilmez. Çalışırken yemek yemeyiniz, içecek ve sigara içmeyiniz. Göz ve deri ile temasından
kaçınınız. Yetersiz havalandırma şartlarında solunum cihazı kulanınız.
DEPOLAMA : Depolama ömrü açılmamış ambalajında , oda sıcaklığında en az 1 yıldır.

GÜVERTE BOYASI
TANIM : Deniz suyuna periyodik batmaya dayanıklı olması için modifiye edilmiş , yüksek kaliteli alkid
esaslı güverte son kat boyasıdır. Çok iyi renk ve parlaklık kalıcılığının yanında yürütme alanlarında da
aşınmaya dayanıklıdır. Çeşitli antikorozif astarlara iyi yapışma özelliğine ve esnekliğe sahiptir. Ancak
beton , inorganik çinko veya galvanize yüzeylere doğrudan tatbik edilmemelidir. Antikorozif astarlar
üzerine iki katta en az 50 mikron tatbik edilmelidir.
ÖZELLİKLERİ : Renk / doku : Kırmızı, Yeşil /Yarı Mat
Hacimce katı madde : %65
Ürün yoğunluğu :1.30-1,20 kg/lt.
Yeni kat (25°C) : Minimum : 6 saat Maksimum : Sınırsız.
KULLANMA TEKNİĞİ : Daha önceden astar vurulmuş yüzeylerin , kuru ve temiz olduğundan yüzeyde
yağ, gres ve diğer kirlerin bulunmadığından emin olunmalıdır. Hasarlı yüzeyler için , antikorozif
astarlar sürüldükten sonra Güverte Boyası tatbik edilmelidir.
UYGULAMA BİLGİLERİ: Ürün fırça , rulo ve havasız sprey ile uygulanabilir.
Havasız sprey : Hat basıncı : 110-140 Bar : Uç ebadı : 0.432-0.483 mm
Tavsiye edilen dft : 50 mikron Tavsiye edilen wft : 100 mikron
İnceltici temizleyici : Special Tiner
TÜKETİM MİKTARI : 16 m2/lt
KURUMA SÜRESİ : Dokunma : 2 saat Sert : 8 saat (25°C )
UYARILAR : PARLAMA NOKTASI : > 33°C
TEHLİKE UYARILARI: Karina astarı ile aynı
DEPOLAMA : Karina astarı ile aynı

AMBAR BOYASI
TANIM : Yükleme sırasında yüklerin neden olduğu aşınma ve hasarlara karşı yüzeyleri korumak üzere
tasarlanmış alkid esaslı bir son kat boyadır.
KULLANMA YERLERİ : Ürün yağ serpintilerine karşı dirençli olup yeniden boyamaya imkan verecek
şekilde iyi koruma özelliklerine sahiptir. Yeni yapılan yüzeylerde uygun antikorozif astar üzerine iki
katta 50 mikron tatbik edilir.
ÖZELLİKLERİ : Renk / doku : Gri /Yarı Mat
Hacimce katı madde : %65
Ürün yoğunluğu :1.35 kg/lt.
Yeni kat (25°C) : Minimum : 24 saat Maksimum : Sınırsız.
KULLANMA TEKNİĞİ : Tatbikten önce , astar boya vurulmuş yüzeylerin , kuru ,tozsuz ve diğer
kirlerden arındırılmış olduğundan emin olunmalıdır.
UYGULAMA BİLGİLERİ: Ürün fırça , rulo ve havasız sprey ile uygulanabilir.
Havasız sprey : Hat basıncı : 110-140 Bar : Uç ebadı : 0.432-0.483 mm : Fan Açısı: 60°
Tavsiye edilen dft : 50 mikron Tavsiye edilen wft : 100 mikron
İnceltici temizleyici : Sentetik Tiner
TÜKETİM MİKTARI : 16 m2 /lt
KURUMA SÜRESİ : Dokunma : 4 saat Sert : 24 saat (25°C )
UYARILAR : PARLAMA NOKTASI : > 37°C
TEHLİKE UYARILARI: Karina astarı ile aynı
DEPOLAMA : Karina astarı ile aynı

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 24


SENTETİK FAÇA BOYASI
TANIM : Alkid esaslı kolofan reçine takviyeli hava kurumalı parlak bir son kat boyasıdır.
KULLANMA YERLERİ : Denizde en ağır şartlara maruz façada çok iyi koruyucudur. Yüzeye çok iyi
yapışır. Su , yağ ve sürtünmeye dayanıklıdır.
ÖZELLİKLERİ : Renk / doku : Yeşil , Kızıl kahve / Parlak
Hacimce katı madde : %49,4 - % 53,5 renge göre
Ürün yoğunluğu :1.21-1,41 kg/lt.
Ağırlıkça Yoğunluk :%66-%73 renge göre
Yeni kat (25°C) : Minimum : 24 saat Maksimum : İstendiğinde.
KULLANMA TEKNİĞİ : Antikorozif ve son kat astarlar üzerine uygulanır. Astar yüzeyi üzerinde yağ , kir
, tuz ve bunlar gibi maddeler olmamalıdır.
UYGULAMA BİLGİLERİ: Ürün fırça , rulo ve havasız sprey ile uygulanabilir.
Havasız sprey : Hat basıncı : 110-140 Bar : Uç ebadı : 0.432-0.482 mm : Fan Açısı: 60°
Tavsiye edilen dft : 35 mikron
İnceltici temizleyici : Sentetik Tiner
TÜKETİM MİKTARI : 14-15 m2 /lt
KURUMA SÜRESİ : Dokunma : 3 saat Sert : 24 saat (25°C )
UYARILAR
PARLAMA NOKTASI : > 37°C
TEHLİKE UYARILARI: Karina astarı ile aynı
DEPOLAMA : Karina astarı ile aynı

BORDA ÜST YAPI BOYASI


TANIM : Gemilerin bordalarına , üst yapı ve iç kısımlarına uygulanabilen alkid esaslı , hava kurumalı
bir son kat boyadır.
KULLANMA YERLERİ : Mükemmel dayanaklığa , iyi parlaklık ve renk kalıcılığına sahiptir. Uygun
antikorozif astarlar ve son kat astarlar üzerine tatbik edilir. Bir veya iki katta 50 mikron tatbik edilir.
ÖZELLİKLERİ :
Renk / doku : Çeşitli Renkler / Parlak
Hacimce katı madde : %50 - % 55
Ürün yoğunluğu :1 ve 1,32 kg/lt (renge göre).
Yeni kat (25°C) : Minimum : Minimum : 24 saat Maksimum : Sınırsız
KULLANMA TEKNİĞİ :
Antikorozif ve son kat astarlar üzerine uygulanır. Astar yüzeyi üzerinde yağ , kir , tuz ve bunlar gibi
maddeler olmamalıdır. Uygulanacak yüzeyler nemsiz ve kuru olmalıdır.
UYGULAMA BİLGİLERİ: Ürün fırça , rulo ve havasız sprey ile uygulanabilir.
Havasız sprey : Hat basıncı : 110-140 Bar
: Uç ebadı : 0.432-0.482 mm
Tavsiye edilen dft : 50mikron
Tavsiye edilen wft : 100 mikron
İnceltici temizleyici : BİLFA Sentetik Tiner
TÜKETİM MİKTARI: 15 m2 /lt
KURUMA SÜRESİ: Dokunma : 30 dak Sert : 24 saat (25°C )
UYARILAR
PARLAMA NOKTASI : > 37°C
TEHLİKE UYARILARI: Karina astarı ile aynı
DEPOLAMA Karina astarı ile aynı

ZEHİRLİ BOYA
TANIM : Su içerisinde, özellikle denizlerde çalışan yüzeylerin bakteri ,yosun, kabuklu deniz canlıları ve
bunlar gibi organizmalar tarafından sarılmasına ve tutulmasına engel olmak üzere dizayn edilmiş uzun
ömürlü ve yüksek dirençli bir boyadır. Kuru film kat sayısı ve kalınlığı 1 veya 2 kat 70 mıkron şeklinde

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 25


olmalıdır.
KULLANMA YERLERİ : Mükemmel dayanaklığa , iyi parlaklık ve renk kalıcılığına sahiptir. Uygun
antikorozif astarlar ve son kat astarlar üzerine tatbik edilir.
ÖZELLİKLERİ : Renk : Kızıl Kahve
Hacimce katı madde : 54%
Ürün yoğunluğu :1.74 kg/lt.
Yeni kat (25°C) : Minimum : 6 saat Maksimum : Sınırsız.
KULLANMA TEKNİĞİ : Temiz antikorrozif veya eski antifouling boyanın üzerine direkt uygulanabilir.
UYGULAMA BİLGİLERİ : Ürün fırça , rulo ve havasız sprey ile uygulanabilir.
Havasız sprey : Hat basıncı : 150-180 Bar
: Meme çapı : 0.533-0.66 mm
: Meme çapı : 0.533-0.66 mm
Tavsiye edilen dft : 70mikron
Tavsiye edilen wft : 130 mikron
İnceltici temizleyici : Sentetik Tiner
TÜKETİM MİKTARI : 7.71 m2 /lt
KURUMA SÜRESİ : Dokunma : 15 dak Sert : 3 saat (25°C )
UYARILAR
PARLAMA NOKTASI : > 40 C
TEHLİKE UYARILARI: R10 , R51 , R26/27/28 , R36/38
Xn , Zararlı. T, Zehirli
Alevlenebilir. Sudaki organizmalar için zehirlidir. Solunduğunda , deri ile temasta , yutulduğunda çok
zehirlidir. Gözleri ve deriyi tahriş edicidir.
GÜVENLİK UYARILARI: S 7/8, S16, S24/25, S26, S28,S37/39 Kabı iyice kapalı halde , kuru halde
muhafaza ediniz. Tutuşturucu kaynaklardan uzak tutunuz. Sigara içilmez. Göz ve deri ile temastan
kaçınınız. Göz ile temasında suyla iyice yıkayınız ve doktora başvurunuz. Deri ile temasta derhal bol su
ile yıkayınız. Çalışırken uygun koruyucu eldiven , koruyucu gözlük /maske kullanınız.
DEPOLAMA : Karina astarı ile aynı

EPOXY ASTAR
TANIM : Grit kum temizleme (grit blasting) yapılmış çelik yüzeyler için özel olarak dizayn edilmiştir.
Değişken iklim şartları , hava ,deniz suyu ve bunler gibi yüksek yıpratıcı (corrosive) etkilere dayanıklı,
çinko pigmenti ile güçlendirilmiş ve çabuk kuruyan bir epoxy astar boyadır.
ÖZELLİKLERİ : Renk / doku : Pembe / Mat
Hacimce katı madde : %45
Ürün yoğunluğu :2.8 kg/lt .
Ağırlıkça Katı Madde : %80
Karışım oranı : Hacimsel : 88A : 12B
: Ağırlıkça : 95A : 5B
Pot life (25°C) : 8 Saat
Kuruma Zamanı (25°C)
: Dokunma : 10 Dakika
: Sert : 4 Saat
İkinci Kat Uygulama (25°C)
En Az : 4 Saat
En Fazla : Sınırsız
KULLANMA TEKNİĞİ : Uygulama öncesi yüzey , gres,yağ, toz, tuz vs. gibi maddelerden tamamen
arındırılmalıdır. Yüzey için ; en az SA 2.1/2 veya daha iyi kum temizliği yapılmalıdır. Özellikle , kaynak
ve kesim nokta-larında yapışmayı engelleyecek her türlü yabancı madde yüzeyden uzaklaştırılmalıdır.
UYGULAMA BİLGİLERİ : Özellikle , havalı veya havasız püskürtme sistemleri için dizayn edilmiştir.
Ancak küçük alanlarda fırça veya ruloda kullanılabilir.
Havasız sprey : Hat basıncı : 120 -150 Bar

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 26


: Uç ebadı : 0.331-0.381 mm
: Fan açısı : 60°-80°
Tavsiye edilen dft : 25 mikron
Tavsiye edilen wft : 55 mikron
İnceltici temizleyici : Epoxit Solvent
TÜKETİM MİKTARI : 3.33 m2 /lt
KURUMA SÜRESİ : Dokunma : 1saat Sert : 8 saat (25°C )
UYARILAR
PARLAMA NOKTASI : >380 C
TEHLİKE UYARILARI: Karina astarı ile aynı
DEPOLAMA : Karina astarı ile aynı

İÇME SUYU TANKI VE KARİNA BOYASI


TANIM : Deniz ortamında , her türlü su altı ve üstü yüzeylerde kullanılabilen gilsonit esaslı bir astardır
ve toksik olmayan bir içme suyu tankı boyasıdır.
KULLANMA YERLERİ: Mükemmel dayanaklığa , iyi parlaklık ve renk kalıcılığına sahiptir. Uygun
antikorozif astarlar ve son kat astarlar üzerine tatbik edilir. Bir veya iki katta 50 mikron tatbik edilir.
ÖZELLİKLERİ : Renk / doku : Gümüşi Kahverengi / Yarı Mat
Hacimce katı madde : %40
Ürün yoğunluğu :1,12 kg/lt
Ağırlıkça Katı Madde : %54
Yeni kat (25°C) : Minimum : Minimum : 8 saat Maksimum : Sınırsız
KULLANMA TEKNİĞİ : Uygulama öncesi yüzey , gres,yağ, toz, tuz vs. gibi maddelerden tamamen
arındırılmalıdır. Yüzey için ; en az SA 2.1/2 veya daha iyi kum temizliği yapılmalıdır.
UYGULAMA BİLGİLERİ : Ürün fırça , rulo ve havasız sprey ile uygulanabilir.
Havasız sprey : Hat basıncı : 150 Bar
: Uç ebadı : 0.331-0.457 mm
: Fan açısı : 65°-80°
Tavsiye edilen dft : 75mikron
Tavsiye edilen wft : 107 mikron
İnceltici temizleyici : BİLFA Special Tiner
TÜKETİM MİKTARI : 1 lt ile ortalama 8-10 m2 denboyanabilir
KURUMA SÜRESİ : Dokunma : 1saat Sert : 4 saat (25°C )
UYARILAR
PARLAMA NOKTASI : >240 C
TEHLİKE UYARILARI: Karina astarı ile aynı
DEPOLAMA : Karina astarı ile aynı

EPOTAN - S
ÜRÜN TANIMI : Epotan-S iki bileşenli, kimyasal maddelere ve solventlere karşı dayanımı çok iyi
yüksek film kalınlığında uygulanabilen bir epoksi boyadır.
KULLANIM ALANI : Tankların iç yüzeylerinde kullanılır.
TEKNİK VERİLER
Film Kalınlığı (mikron/kat) Teorik Yayılma (m2/Lt)
Kuru Yaş
Uygulanabilir Film 80-150 160-300 6.0-3.3
Kalınlıkları
Önerilen 100 200 5.7
Renk Açık gri, Açık Yeşil
Hacmen Katı Madde Oranı (%) 50+/- 2
Parlama Noktası 25°C +/- 2

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 27


Parlaklık Mat Esneklik İyi
Su ve Neme Dayanımı Çokiyi
Kimyasal Dayanımı Mükemmel
Solvent Dayanımı Mükemmel
Aşınma Dayanımı Çokiyi
UYGULAMA ÖNERİLERİ :
Uygulama Methodu : Havasız tabanca. Ufak alanlar için fırça veya rulo kullanılabilir.
Karışım Oranı (hacmen) 4 kısım Comp. A ile 1 kısım Comp. B
Tiner/Temızleme Solventi Bilfa Tiner No. 305
Karıştırma Sonrası Bekleme Süresi 30 dakika
Karışım Ömrü (230C) 8 Saat (ısı yükseldikçe azalır)
Havasız Tabanca Verileri
l Hidrolik Basınç (memede) : 15 Mpa (150 kp/cm2, 2100 psi)
l Meme : 0.46-0.69mm (0.018-0.027'')
l Püskürtme Açısı : 40-80
l Filtre : Filtrelerin temiz olduğundan emin olmak için kontrol edin.
YÜZEY HAZIRLAMA
Kum raspası öncesi bütün keskin yüzeyler yuvarlatılmalı ve kaynak çapakları önerilen yöntemlere
göre alınmalıdır. Yüzey onaylı malzeme kullanılmak suretiyle Sa 2.5 - 3 seviyesinde hazırlanmalıdır
(ISO 8501:1988/SS 05 5900). İlk kat uygulaması bitene kadar yüzey temizliğini belirtilen tutmak
önemlidir. Çelik yüzeyinde renk değişimi ya da paslanma başlanğıcı görülüyorsa çiğlenme noktası ile
ilgili ölçümler tekrar edilmeli ve gerekirse yüzey tekrar raspalanmalıdır. Raspalama sonrası, boya
uygulaması öncesi ortam vakum ile temizlenmelidir. İskele kuruması ve çalişma esnasında iskelenin
boyayı kirletmemesine dikkat edilmelidir.
UYGULAMA KOŞULLARI
Hava koşulları ne olursa olsun uygulamanın gelişimi açısından rutubet ve hava/demir sıcaklığı
kontrolu çok önemlidir. Yüzey ısısı havanın çiğlenme noktasından en az 3 0C fazla - hava sıcaklığı ve
bağlı nem yüzey ile birbirine yakın olmalıdır. Sıcak hava ile havalandırma yönteminden, yüzey
kuruması ve dolağısıyla boya içindeki solventin uçmasını engellemesi nedeniyle kaçınılmalıdır.
Bununla birlikte, minimum kürlenme sıcaklığı olan 100C'ye ulaşmak için solventin uçmasından sonra
çeliğin ısıtılması mümkündür.
Not* Uygulamayı yapan kişi temiz hava çıkışlı maske kullanmalıdır, tank içinde kullanılan ekipman
patlamaya sebebıyet vermeyecek (ex-proof) tipinde olmalıdır.
KURUMA ZAMANI
Kuruma zamanları BS 3900 Part C2 ve BS 3900 part C3 standartlarına göre değerlendirilmiştir.
Kuruma zamanı genel olarak hava akımına sıcaklığa, film kalınlığına ve kat sayısına bağlıdır. Aşağıda
verilen sayısal değerler:
1.İyi havalandırma 2.Önerilen film kalınlığı için 3.yüzey üzerine bir kat uygulama varsayımları üzerine
verilmiştir.
YÜZEY ISISI YÜZEY SERT KURUMA TAM İkinci kat Uygulama3
KURUMASI 1 2 KÜRLENME Minimum Maksimum
0
10 C 7 saat 24 saat 14 gün 24 saat 12 gün
23°C 3,5 saat 6 saat 7 gün 12 saat 7 gün
35°C 2 saat 4 saat 3 gün 6 saat 4 gün
1. BS 3900 Part C2'ye göre değerlendirilmiştir.
2. BS 3900 Part C3'e göre değerlendirilmiştir.
3. Aynı tür boya ile kaplanması halinde geçerlidir.
4. Uygulamadan önce yüzey yabancı maddelerden arındırılmış ve tebeşirlenmemiş olmalıdır. Katlar
arası en iyi yapışma için uygulama alt kat tam kürlenmeden önce yapılmalıdır. Bu zaman aşılırsa
yüzeyi pürüzlendirmek gerekebilir.
DEPOLAMA ve AMBALAJ:

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 28


Depolama:
Ürün serin, iyi havalandırılmış ve yüksek ısılara maruz olmayan depolarda muhafaza edilmelidir.
Teneke kapakları sıkıca kapatılmalıdır.
Ambalaj: 10 Lt. Comp. A, 4 Lt Comp. B
ÇALIŞMA KOŞULLARI
Ambalaj üzerinde belirtilen ikaz ve tedbirlere uyunuz. İyi havalandırılmış ortamlarda püskürtme
yöntemi ile boya yapınız ve boya yapılan yerde havayı direkt solumayınız. Boyanın cilde temas
etmesinden kaçınınız. Herhangi bir temas halinde, uygun temizleyici, su ve sabun kullanarak derhal
temizleyin. Göze temas halinde, gözler su ile yıkanıp, en kısa sürede gözlerin tıbbi gözetimden
geçmesi gereklidir.
Yukarıdaki bilgiler: laboratuar ve uygulamalardan elde edilen değerlere dayanılarak verilmişdir Ancak:
genellikle kontrolümüz dışındaki şartlarda kullanılan boyanın kalitesi haricinde başka bir garanti
verilmemektedir. Yukarıda verilmiş bilgilerin önceden haber verilmeksizin değiştirilme hakkı saklıdır.

Emniyet ve sağlık uyarıları

Boya kataloglarında yer alan emniyet uyarıları aşağıdadır.


o S16- Ateşleme kaynaklarından uzak tutunuz Sigara İçilmez
o S23- Buhar ve püskürtmelerini solumayın.
o S51- Sadece iyi havalandırılmış yerlerde kullanın.
o S57- Çevreyi kirletmekten sakınmak için uygun muhafaza kabı kullanın.
o S61- Çevreye atmaktan kaçının. Emniyet Bilgileri Kartına “ Safety data sheets) bakın.
Boya kataloglarında yer alan sağlık uyarıları aşağıdadır.
o R10- Alevlenebilir.
o R21- Deri ile temasta zararlıdır.
o R37- Solunum sistemini tahriş edebilir.
o R38- Deriyi tahriş edebilir.
o R40- Sınırlı kanserojenik etki.
o R41- Gözlere ciddi hasar tehlikesi.
o R43- Deri ile temasta alerjiye neden olabilir.
o R51/53- Suda yaşayan organizmalara zehir etkisi ve uzun süreli ters etkilere neden olabilir.
o R65- Yutulduğunda akciğer hasarına neden olabilir.
o R66- Uzun süreli korumasız çalışmada deride kuruluk ve çatlamalara neden olur.
o R67- Buharları uyku haline ve baş dönmesine neden olabilir.

GEMİLERİN HAVUZLANMASI

Teknelerin su üstünde kalan kısımlarının gerekli bakım ve tutumları her zaman yapılabilse de su
altında kalan kısımlarının bakım ve tutumları ancak muayyen zamanlarda gemilerin havuza alınması
ile yapılabilir. Ahşap olsun, madeni olsun bütün teknelerin su altında kalan kısımlarının bakımı
yapılmadığı taktirde bu tekneler çürümeye ve kullanılamayacak duruma gelmeye mahkumdur. Ahşap
teknelerin su altında kalan kısımlarına hücum eden deniz yaratıkları bu teknelerin hasara uğramasına
neden olurlar. Madeni teknelerin ise hem paslanarak çürüme (corresion) hem de aşınma (erosion)
tesirlerinden korunması gerekmektedir. Bir geminin teknesini hasara uğratan veya süratini etkileyen
deniz hayvanları ve deniz bitkileri tuzlu suda meydana gelir ve sıcak denizlerde daha çok görülür.
Buralardaki zararları daha büyük olur.
Ahşap tekneler için en büyük tehlike teredo ismindeki, ağacı yiyerek içine giren, kaplama ve diğer
tahtaları delik deşik eden kurda benzer bir nevi kabuklu hayvandır. Madeni teknelerin karina kısmına
yapıştığı görülse de, bu tekneleri en fazla etkileyen barnıkıl adında kabuklu bir canlıdır.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 29


Bir geminin havuza alınması için gemi havuzlama planlarının incelenmesi gerekir. Bu planlardan
bir tanesi gemide diğeri ise geminin bağlı bulunduğu şirkettedir. Gemi havuzlamadan önce
havuzlanacağı tersanenin ilgili havuz personeline teslim edilir. Havuzlama planları bir geminin
havuzlaması için gerekli bütün bilgileri ihtiva eder. Havuz kızaklarının doğru olarak yerleştirilmesi ve
bunlara gerekli olan meyili ve yüksekliği verebilmek için havuzlama planlarında aşağıdaki bilgilerden
faydalanılır.
a. Düz ve çıkıntılı kısımların mevkileri.
b. Kıç bodoslama ile dümenin özellikleri.
c. Geminin vasat kısmına ait çeşitli kesintili resimler.
ç. Omurganın, yalpa omurgasının, pervanelerin, şaft ve şaft braketlerinin durumlarını gösteren
resimler.
d. Ağırlığın fazla olduğu bölgelerin belirtilmesi.
e. Geminin tam yüklü durumda çektiği suyu gösteren planlar.
f. Baştan ve kıçtan kemere genişlikleri.

Havuzlama İşlemi
Gemiler suda bulunduğu müddetçe tekne kısmının su içinde kalan bölümünün temizliği
yapılamaz. Şimdiye kadar yapılan araştırmalarda su altında hiç bozulmadan, koruyucu tabaka olarak
kalabilecek herhangi bir madde bulunamamıştır. Bu bakımdan gemi teknelerinin suda kalan kısımları
önceden zehirli boya ile boyanmakla beraber, zamanla bu zehirli boyaların etkisi azalmaktadır.
Neticede boyayla koruması yapılan teknenin su içinde kalan bu bölümlerine çeşitli deniz hayvanları ve
bitkiler yapışmaktadır. Bu sebeple geminin su altı kesimlerinin temizlenmesi, lazımdır. Bunun için
tekneyi belli zamanlarda sudan çıkarıp yeniden bakımını yaparak, koruyucu maddelerle bu kısmı
kaplamak gerekmektedir. Bu iş için geminin havuza alınmasına “geminin havuzlaması” denir.

Gemileri havuzlamanın çok çeşitli yolları vardır. En basit yol, gelgit olaylarından faydalanarak
gemiyi kumsala doğru çekmek ve sonra da temizlemektir. Ancak bu, küçük gemiler içindir. Büyük
gemiler için de raylı gemi kızakları, yüzer ve sabit havuzlar kullanılır.

Yüzer Havuz(Floatıng Dock)


Yüzer havuzlar şekil itibariyle dikdörtgen biçiminde, önden ve arkadan açık, iki duvarlı olup, birkaç
bölümden meydana gelir. Tamir edilecek geminin büyüklüğüne göre bu bölümlerden birkaçı bir araya
getirilerek havuz hazırlanır. Havuza, geminin rahatlıkla girmesini sağlamak için gereken evsafta su
sarnıçlara basılır. Gerekli su derinliği sağlanınca gemi havuza alınır. Daha sonra sarnıçlar boşaltılarak
havuz su yüzüne çıkarılır. Yüzer havuzların kullanışlı olması, bunların istenilen yere
çekilebilmesindendir. Bu havuzların baş tarafları gemi başı gibidir. Burada dönen dümen donanımları
vardır. Yedekte çekmeyi kolaylaştırmak için büyük yüzer havuzlara da gemi başı gibi bölüm yapılabilir.
Yüzer havuzların ekserisinde bölümlerin çalıştırılması kendi donanımları ile yapılır. Bunların sarnıçları
boşaltmakta kullanılan kendi tulumları, kendi makinaları, atölyeleri ve ayrıca mürettebat için
dinlenme yerleri vardır. Bu havuzlarda bakım, tamir ve temizlik çok rahat olur. Aşağıdaki resimlerde
yüzer havuz örnekleri gösterilmektedir (Şekil.1).

Sabit havuz (Dry Dock)


Birçok tersanelerde bugün hâlihazırda sabit havuzlar vardır. Bunlar, genel olarak, betonarme
duvarlarla tabandan ibarettir. Gemiler denizden havuzun içine alınır. Sonra havuzdaki suların dışarı
basılmasıyla gemi takozlar üzerine oturtularak gerekli tamirat yapılır. Kuru havuz örneği şekil.2 de
görüldüğü gibidir.

Kızak
Sisteminde kızak platformunun önüne getirilerek suya daldırılır.. Gemi kızağın üstüne
oturtulur. Kızak güçlü ırgatlarla çekilerek platforma çıkarılır. Gelgit genliğinin çok fazla olduğu

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 30


sahillerde küçük gemiler için kullanılan ve kısa süreli olarak kullanılan usuller de vardır. Gemi yüksek
su anında sahile oturtulur. Su çekildiğinde gemi gerekli işlemi yapar.

Şekil.1 - Yüzer Havuz (Floating Dock)

Şekil.2 Kuru Havuz (Dry Dock)

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 31


Şekil.3 Raylı Kızak ve Irgatı

Genel işlemler

Havuzda gemi yaşamını etkileyen birçok unsur bulunur. Bunlar;


 Gemide elektrik enerjisi üretilmez, elektrik sahilden beslenir.
 Gemi su tahliyeleri kapatıldığından gemi içinde su kullanılamaz. Tuvaletler ve aşhane
kapalıdır. Bu nedenle havuzun sosyal imkanları kullanılır, yemek havuzda yenir ve havuzun
tuvaletleri kullanılır.
 Yangın devresine dışarıdan su verilerek yangın emniyeti alınır.
 Geceleri gemide fazla personel kalmaz, bunun yerine nöbet uygulamasına geçilir.
Havuza girişte ve çıkışta gemi jurnaline birçok bilginin kaydı gerekir. Bunlar;
 Havuza giriş / çıkış zamanı
 Kuru havuzda kapakların kapatıldığı / açıldığı zaman
 Suyun tahliyesine veya doldurulmasına başlandığı zaman
 Geminin bloklara oturduğu / yüzdüğü zaman
 Havuzun kuruduğu zaman
 Gemiden çıkartılan ve getirilen önemli malzemeler
 Tankerlerde tanklarda yapılan gas free muayeneleri ve buralarda yapılan kaynak işlemleri

Karinanın bakımı

Karinanın ilk temizliği gemi sudan çıkarken yapılır. Bu nedenle temizlik işçileri daha önceden
hazırlanır. Temizlik için sal veya ponton denen yüzer platformlara ihtiyaç vardır. Ayrıca temizlikte
kullanılacak aletler de (Kazıma, kum raspası, Tazyikli su veya fırçalama)hazırlanır. Gemi yükselmeye
başlayınca daha ıslakken karina temizlenmeye başlanır. Bu evrede kabuklu deniz canlılarının temizliği
çok kolaydır.
Kaba temizlik böylece yapıldıktan sonra uygun raspa tekniği kullanılarak karina temizlenir. Ancak bu
temizlikte şu hususlara dikkat edilmelidir:
 Gemi inşa edilirken yeni saçın üstüne paslanmaya karşı birkaç kat boyanır. Böylece sistemli
bir şekilde paslanmanın önüne geçilir. Karinada temizlik yapılırken bu eski boyaların durumu
kontrol edilir. Eğer boyada bir bozulma yoksa raspa işlemine geçilmez.
 Paslanmayı önleyen boyada bir kalkma veya saçta bir paslanma varsa buraların boyası
tamamen raspa edilerek temizlenir ve yeniden kaplanır.
 Değiştirilmiş saç kısımlarında paslanmaya karşı kaplaması yapılır.
 Omurga deniz canlılarının en çok yerleştiği kısımdır. Bu nedenle temizliği zorlukla yapılır. Bazı
durumlarda omurga ve diğer yerler bu canlılardan yakma işlemi ile temizlenir.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 32


Metalik primer, paslanmaya karşı boya suya dirençli bir boya olup kullanılacak miktarı 10 m 2 ye 1 litre
olarak hesabedilir. 4 saatte kurur. Bu boya aynı zamanda üzerine sürülecek zehirli boyanın da
(antifouling) iyice yapışmasını sağlar.
Karina tamamen kuruduktan sonra zehirli boya sürülmesi gerekir. Zehirli boya bakır ve cıva türevi
içermektedir. Bu nedenle deniz canlılarının karinaya yapışmasına mani olur. Ancak bu boya geminin
havuzdan inişine 2 günden daha az bir zaman kala sürülür.
Zehirli boya işlemine boyamanın zorlukla yapılabildiği omurga, saç birleşim yerleri ve diğer zor olan
yerlerden başlanır.
Zehirli boyanın önce astarı sürülür. Karinaya sürülecek astarın miktarı 10 m2 ye 1 litre olarak
hesabedilir. Astar 2 saat içinde kurur.
Çabuk kuruyan bu astardan en fazla 24 saat sonra son kat zehirli boya sürülür. Son kat 6,5 m2 ye 1
litre olarak vurulur. Son kat sürüldükten sonra gemi 6 saat ile 24 saat arasında denize indirilmelidir.
Zehirli boyalar sürülecek incelikte hazırlanmıştır. Hiçbir zaman inceltilmez. Maliyetten kaçınmak için
inceltilirse etkisi azaldığı veya kaybolduğundan karina kısa zamanda canlılar tarafından kaplanır bu ise
gemi hızının düşmesine yol açar.

Şaft, pervane ve dümen

Dümen ve pervaneler hasarlanma için gözden geçirilir. Dümenin düzgün çalıştığı kontrol edilir.
Kaplama saçlarında eziklik varsa bunlar değiştirilir.
Pervane kanatlarının aşınması ve hasar durumu muayene edilir. Bu gibi durumlar varsa kaynakla
doldurulur, tesviye edilir ve kanat yüzeyleri parlatılır.
Şaft boğazları ve A braketler kontrol edilir. Şaftta salgı kontrol edilir.
Bu kontroller tamamen sicil kuruluşu ile birlikte yapılır ve saptanan her şey ve yapılan her işlem kayda
geçirilir.

Karina saçları

Periyodik bir havuzlamada karina saçlarının hepsi kalınlık muayenesinden ve kaynaklarının sağlamlığı
yönünden muayene edilir. Değişmesi gereken saçlarla birlikte ezilmiş ve hasarlanmışlar da
değiştirilerek yapılan işlemler kaydedilir.

Katodik koruma

Korozyon, metalin içerisinde bulunduğu ortamın metal üzerinde elektro kimyasal bir tahribatı olarak
tarif edilebilir. Korozyon sebebi ile delinen bir karina saçı veya atan bir sacın meydana getireceği can
ve mal kaybı göz önüne alınınca korozyona karşı alınacak tedbirlerin ve yapılan harcamaların gereği
daha iyi anlaşılabilir.
Korozyonun meydana gelişi ;
Kararsız haldeki metalin serbest elektronlarını vererek pozitif iyon haline gelmesi,
Elektronları olan diğer malzemenin ise negatif iyon haline gelmesi,
Pozitif iyonlarla negatif iyonların arasındaki çekim kuvvetinin etkisi ile kararlı bir metal bileşiğinin
metalin yüzeyinde pas olarak teşekkül etmesidir.
Korozyon Reaksiyonları
Korozyon sırasında anodik (elektron veren, yükseltgenme ) reaksiyonlar ile katodik (elektron alan,
indirgenme) reaksiyonları birlikte oluşur. Demir metalinin bulunduğu ortamdaki anodik ve katodik
reaksiyonlar şunlardır.
Anodik reaksiyon:Fe0 ==> Fe+2 + 2e-
Katodik Reaksiyonlar:1/2O2 +H2O + 2e- ==> 2(OH)- | 2H+ +2e- ==> H2 (Asitli Ortamda)
Toplam Reaksiyon:Fe0+1/2O2 +H2O ==>Fe(OH)2 (Pas)

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 33


Korozyona karşı önlemlerin en güçlüsü KATODİK KORUMA dır. Katodik korumanın temel ilkeleri
elektro kimyasal korozyon teorisine dayanmaktadır.
Zemin, su ve deniz suyu gibi değiştirilmesi veya korozifliğini sınırlama işlemine genellikle olanak
bulunamayan ortamlarda, geniş yüzeyli çelik yapıları (zemine ve suya terk edilen çelik boru hatları,
depolar, gemiler, su veya zemine gömülü köprü ayakları vb.) korozyona karşı korumak için en iyi
yöntemdir. Katodik koruma korozyona uğrayan metallerin katot olarak polarizasyonunu gerektirir. Bu
korunacak metali daha aktif bir meta ile (galvanik anot veya kurban anot) eşleyerek sağlanacağı gibi
dıştan akım uygulayarak da gerçekleştirilebilir. İlk yöntem de koruma için gerekli doğru akım korunan
metal ve galvanik anot çiftinin oluşturduğu hücre tarafından üretilir.
Galvanik anotlar koruma sırasında belirli hızlarla çözünerek ağırlıklarını kaybederler. Bunları uygun
zaman aralıklarıyla yenileyerek koruma işlevine süreklilik kazandırılır. Yavaş çözünürlük yanında
ekonomik olan malzemeler anot malzemesi olarak kullanılır.
Galvanik anotlu, katodik koruma sistemlerinde kullanılan anot malzemeleri genellikle çinko,
alüminyum magnezyum dur.
Korumanın en fazla kullanılan alanları:
-Gemilerin taban yüzeylerinde, -Gemilerin balast tanklarında, -Dubalarda ve balast tanklarında, -
Yeraltı boru hatlarında, - -İskele ayaklarında, -Petrol depolama tanklarında, -Su depolama tanklarında
Sistemin galvanik anotlu olarak belirlenmesi daha uygun olduğu koşullarda , anot tipinin en ekonomik
ve en uzun ömürlü olanını tercih etmek gereklidir. Aşağıda anot tipleri hakkında genel bilgiler
sunulmuştur.
Alüminyum Anotlar
Alüminyum anotlar genelde galvanik
anot olarak kullanılmaktadırlar. Ucuz
ve hafif oluşu ve korozyon ürünleri
(alüminyum tuzları ) içme suyunu
kirletmedikleri için su tanklarının dış
akım kaynaklı katodik korumasında
yardımcı anot olarak kullanılmak
üzere tercih edilirler.
Gümüş-Kurşun Anotlar
Kurşun değişik alaşımlar halinde deniz suyu içerisinde kullanılır. Kurşun anotların yüzeyleri, elektriksel
iletkenliği çok yüksek olan kurşun peroksit tabakası ile kaplanmaktadır. Bu oksit tabakası anodun
tahrip olmadan uzun süre yüksek performans ile çalışabilmesini sağlamaktadır. Örneğin %1-2
oranında gümüş kurşun anotlardan 300 mA/m2 akım çekilebilmektedir. Endüstride daha çok Ag + Sb
+ Pb alaşımları anot olarak kullanılmaktadır. 5cm çapında ve 30 cm boyundaki bir kurşun anottan
deniz suyu içinde 5-20 amper akım çekebilmek mümkündür.
Çinko Anotlar
Yer altı ve sualtı yapılarında galvanik anot olarak saf çinko kullanılabilir. Deniz içinde kullanılan anotlar
%0,1-0,5 oranında alüminyum içerir.

Kinistin, süzgeç, tapa ve valflar

Gemideki deniz suyu emiş ağızlarındaki (Makinede, yangın devrelerinde, balast sisteminde veya yük
sisteminde kullanılan) bütün valflar sökülerek bakım ve onarımları yapılır.
Makinede kullanılan soğutma deniz suyu emişindeki filtre temizlenir ve bakıma tabi tutulur.
Dabılbatım tanklarının her birinin karinada tapası bulunmaktadır. Herhangi bir tankta yapılacak
onarım için tapanın açılması icabedebilir. Bu tapaların açık olarak unutulmaması gerekir.
Deniz suyu emişleri haricinde tahliye maksadı ile birçok devre karinaya açılabilir. Bu devre üzerindeki
tahliye valfları da bakıma tabi tutulmalıdır.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 34


Demir, zincirler ve zincirlik

Havuz işlemleri içinde demir donanımına yapılacak bakım önemli bir yer tutar. Demir ve zincirler
havuza indirilerek zincirlik boşaltılır. Demir ve zincirler raspa edilir ve temizlenir. Zayıflıklar açısından
teste tabi tutulur. Gerekirse zincir ters yüz edilerek az kullanılmış son parçalar başa geçirilir. Daha
sonra zincirler markalanarak boyanır. Zincirlerin boyanması şekil.3’te görüldüğü gibi kenter kilidi
(detachable link) kırmızıya boyalı, kaç kilit olduğuna göre kenter kilidin her iki tarafındaki baklalar
beyaza boyanır. Kilitleri birleştiren açılır baklalarda bakıma tabi tutulur. Zincirlerin üzerindeki bütün
kilitler sökülerek bakıma alınır. Bu arada zincirlik temizlenerek boyanır. Su tahliye devreleri
temizlenir.

Şekil.3 Demir Zinciri Kilit Bakım Tutumu

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 35


HALATLARIN KORUNMASI

Halatların Korunması

Gemilerde kullandığımız bitkisel halatların en verimli şekilde uzun ömürlü olmalarını istiyorsak onları
itina ile bakımlı tutmalıyız. Ha-latlar kullanırken veya bulundukları durumda ve yerde uygulanması
gereken bazı kurallar vardır.
1.Gamba alınmış kolları düzenini kaybetmiş halta zor vurmayunız. Palangaya donatıp
çekmeyiniz,gambatı açınız,oynamış kolları yerle-rine getiriniz.
2.halatların yerlerde kum, toprak,küçük taşlar ve yağa bulanmasına müsaade etmeyiniz.
3.çürük ve yıpranmış bir kısmın bütün halatı kullanılmaz duruma ge-tirmesine meydan vermeyiniz.
Halatın orasını kesip dikiniz.
4.halatın daima bir yerinin eskiyip aşınmasına mani olunuz. Gerekli yerleri façuna ediniz,halatın
konumunu değiştirerek kullanınız.
5.bir halatı vinç üzerinde daima aynı yönde kullanarak bükümlerinin düzenini bozmayınız. Halat ters
yönde kullanınız ve voltaları, gam-baları daima açınız.
6.halatlar için zincir bosa değil ,halat bosa kullanınız.
7.halatların ve iplerin makinelere donanımlara dolaşmamasına dikkat ediniz.
8.halatların üzerine birden bire yük bindirmeyiniz,yavaş bir usul ile ger-diriniz.
9.şamandıra halatlarının gereken yerlerinde yastık,façuna tertip ederek halatın ezilmesini yenmesini
önleyiniz.
10.halatlar ıslanınca kendiliklerinden gerilmelerine meydan vermeyiniz. Islanan halatları,sancak
salvolarını ,çördek ,kandilisa ve mantilyaları yeter derecede gevşetiniz.
11.palangalar için halatlara uymayan makara ve tornalar kullanmayınız. Donatılacak halatın burgatası
makara tabakasının uzunluğunun üçte biri kadar olmalıdır. Mesela bir makaranın tablo uzunluğu 18
cm olsa ,buna 2 burgatalık bir halat donatılır.
12.makara ve tornaları daima muayene ediniz,yağlayınız. Gerekiyorsa değiştiriniz.
13.halatları ve ipleri yağlamayın bunlar yapılırken yeteri kadar yağlanmıştır.
14.eskimiş halatları ve ipleri atmayınız. Kalın Manilaların iç elyafından tırnale ,mürnel yapılır.

Tel Halatların Korunması


Tel halatlar kuru ve iyi havalandırılan yerlerde saklanmalıdır. Tel halatı rutubete karşı korumak için
galvenizli de olsa ince bir ta-baka yağ sürülmesi yararlıdır. Tel halatların kullanıldığı kısımları
dışındakiler güvertede tamburlara sarılı durmalı ve kapelaları örtülü olmalıdır. Donanımında bulunan
sabit arma telleri periyodik olarak temizlenmeli ve yağlanmalıdır. Telleri gambalı kısımları düzeltilmeli
böyle tellere yük vurulmamalıdır. Gemi güvertesinde bulunan bir roda çelik tel kullanılmak üzere
açılırken uygun yönde ele alınmalı, halat bedeni üzerinde çeşitli büklümler ve gambalar oluşumu
engellenmeli.

Öğr. Gör. Kpt. Mehmet YAHŞİ Sayfa 36

You might also like