CHAPTER I

PANIMULA

Ang kuwentong kinakatakutan ng isang bayan ito ay nagbibigay ng atmospera ng takot at

misteryo ds mga mambabasa, na may kakaibang tunog, mga pangyayari o mga pangitain ng

magpapakilala ng kadiliman at kababalaghan ng isang bayan.

Ang “mga kinakatakutan ng isang bayan” ay isang pakana panabik na paksang naglalaman ng

mga kuwentong nglalarawan ng misteryo, kababalaghan,at kakaibang pangyayari sa iba’t ibang

bayan o lokalidan. Iyo ay isang malalim na pagsusuri sa kolektibong kamalayan ng mga tao

saating lipunan, kung saan ang mga kuwento ay nagiging daan para maiparating ang mga

kakaibang pananampalatayam kultura at takot na nagbubukod sa komunidad.

Ang mga kwenyong iyo ay hindi lamang nagbibigay ng libangan kundi naglalaman din ng mga

aral at pagpapahalaga, sa pamamagitan ng pagtalima sa mga yaman ng oral at tradisyon, na

nagiging saksi tayo sa mga salaysay ng itinatangi ng mga nakaraang heneresyon ito ay

nagbubukas ng pento patungo sa masusing pang-unawa sa kasaysayan ng isang bayan at pag

unlad ng kanilang kultura,

Sa mundong ating ginagalawan, isa lamang an gating bansa sa mga naniniwala sa mga kakaibang

nilalang, maragel parte na ng kultura ng mga Pilipino ang paniniwala sa mga nilalang na

nababalot ng kababalaghan,maramaing kuwentong nakakatakot at nakakakilabot ang naipasa sa

maramong henerasyon, madalasa ginagamit ng mga matatanda ang mga kuwentong ito upang

takotin at suwayin ang mga bata na lumalabas kapag gabi.

Ang pagtutunggaji sa pagitan ng mabuti at masama ay matagal ng tema ng kuwentong bayan sa

Kinuk Tamparan Lanao Del Sur na may mga esperito na nagbibigay ng gantipala sa mga busilak

na puso, mayroon ring espereto at mga nilalang na kabilang sa maitim na mundo at nag

dadayon ila ng sakit, kapighatian at kamatayan ang ekspresyong “tabi po” o “ excuse me”

madalasa sinasabi kapag naglalakad anf isang tao sa isang hindi pamilyar na lugar, ito ay

pagkilala sa mga naninirahana na hindi madalasa Makita, ang mga maranao ay

naniniwala sa mga nilalang na hindi nila at kinakatakutan at kung oakawakin pa, sila ay

natatakot sa hindi maipaliwanag na mapangyarihan na nababalot.

BATAYANG TEORITIKAL

1. FOLKLORE AT ORAL TRADITION

Ito ay nagmula sa mga salaysay at kuwento na ipinapasa mula sa henerasyon, ito ay nag

papatindig ng paniniwala, takot at kultura ng isang komunidad.

2. ARCHETYPAL THEORY

Ito ay nagpapakita ng pangkaraniwang simbolo ar tema ng mararagpuan sa iba’t ibang

kuwentong kinakatakutan sa iba’t ibang lugar.

3. PSYCHONALYTIC THEORY

Ito ay maaring magpapakita ng mga kahainaang, takot, o mga hindi kasiya

MGA TERMINOLOHIYANG GINAMIT

Sa Tamparan, Lanao del Sur, maaaring may mga kinatatakutan at mga kwentong nagbibigay ng

takot na bahagi ng lokal na kultura. Bagamat ang eksaktong mga kwento ay maaaring mag-iba-

iba depende sa mga indibidwal at komunidad, narito ang ilang mga posibleng mga

kinatatakutang kwento sa lugar:

1. *Aswang sa Poblacion*: Kwento ng isang aswang na umiikot sa Poblacion ng Tamparan,

nagtatago sa madilim na sulok at paminsang lumalabas upang mang-huli ng mga inosenteng tao.

2. *Malupit na Hiyas ng Datu*: Alamat tungkol sa isang misteryosong hiyas na pag-aari ng

isang Datu sa Tamparan, na sinasabing may kapangyarihan at sumpa.

3. *Multo sa Lumang Simbahan*: Kwento ng mga multo na umiikot sa paligid ng lumang

simbahan sa Tamparan, at ang mga misteryosong pangyayari na kaugnay dito.

4. *Babaylan ng Kagubatan*: Kuwento ng isang babaylan sa kagubatan ng Tamparan na

nagtataglay ng kapangyarihan na mag-aliw o magdulot ng sakuna depende sa kanyang

kagustuhan.

5. *Engkanto sa Ilog Tugaya*: Alamat tungkol sa mga engkanto na naninirahan sa paligid ng

Ilog Tugaya, na may kakayahang manipulahin ang mga naglalakbay sa lugar na iyon.

6. *Taglay na Malas sa Bahay na Bato*: Kwento ng isang lumang bahay na bato sa Tamparan

na tinuturing na may taglay na malas, kung saan nagaganap ang mga hindi pangkaraniwang

pangyayari.

7. *Sumpang Ginintuang Lupa*: Alamat ng sumpang ibinubunyag ng ginintuang lupa sa

isang tiyuhing nagtatago ng yaman, na nagdadala ng kapahamakan sa sino mang humahawak

nito.

8. *Pagmumulto ng Datu sa Gabi ng Kulay-Ulan*: Kwento ng pagmumulto ng isang Datu sa

gabing kulay-ulan, kung saan siya'y naglalakad-lakad sa mga lansangan.

9. *Tikbalang sa Kabundukan*: Kuwento ng isang tikbalang na nangunguna sa kabundukan

ng Tamparan, at kung paano ito nakikipag-ugnayan sa mga tao sa lugar.

10. *Hiwaga ng Batis sa Kalikasan*: Alamat ng isang batis na tinuturing na sagrado sa

Tamparan, at ang mga hiwaga at kababalaghan na kaakibat ng pangingilala dito. Ito ay ilan

lamang sa mga maaaring makita sa mga kinatatakutang kwento sa Tamparan, Lanao del Sur.

Ang mga kuwento na ito ay nagbibigay-tindi sa kultura at kasaysayan ng lugar.

KAHALAGAHAN NG PAG-AARAL

Ang "Kahalagahan ng Pag-aaral" para sa topic na "Mga kinatatakutang kuwento sa Tamparan"

ay maaaring maglaman ng mga sumusunod:

1. *Pagpapahalaga sa Kultura:* Mahalaga ang pag-aaral upang mapanatili at mapagtibay ang

kultura ng Tamparan. Ang pagsusuri sa mga kinatatakutang kuwento ay nagbibigay-diin sa mga

aspeto ng lokal na kultura at paniniwala.

2. *Pangangalaga sa Intangible Cultural Heritage:* Ang mga kinatatakutang kuwento ay

bahagi ng intangible cultural heritage ng isang komunidad. Ang pagsasanay ng mga ito ay

nagbibigay ng pangangalaga sa mga tradisyonal na kwento na naglalarawan sa kasaysayan at

pagkakakilanlan ng lugar.

3. *Pagsasalin ng Kultura:* Ang pagsusuri sa mga kuwento ay nagbibigay-diin sa papel ng

mga ito sa pagsasalin ng kultura mula sa henerasyon hanggang henerasyon. Ang pag-unlad ng

teknolohiya at iba't ibang aspeto ng globalisasyon ay maaaring makaapekto sa pagkakaroon ng

patuloy na interes sa mga tradisyonal na kwento.

4. *Pang-unawa sa Kaisipan ng Komunidad:* Ang pag-aaral ay naglalayong maunawaan ang

kaisipan at damdamin ng komunidad ukol sa kanilang kinatatakutan. Ito'y maaaring magbigay-

liwanag sa mga halaga, paniniwala, at pangangailangan ng komunidad sa aspetong ito.

 5. *Edukasyon at Pagsusuri:* Ang pagsasanay sa mga kinatatakutang kuwento ay maaaring

maging bahagi ng edukasyon at pagsasanay sa pagsusuri. Ito'y nagbibigay daan para sa masusing

pagsusuri ng mga estudyante, guro, at mga nasa larangan ng kultura at antropolohiya. Sa

pangkalahatan, ang pag-aaral ng "Mga kinatatakutang kuwento sa Tamparan" ay nagbibigay

hindi lamang ng sining at aliw kundi pati na rin ng kahalagahan sa pangangalaga at pag-unlad ng

kultura ng Tamparan, Lanao del Sur

BATAYANG KOSEPTUAL

Kinakatakutang kuwento sa Tamparan Pagsusuri ng Kinatatakutang Kuwento

Kahalaga
a. Elemento ng katakutan a. Folkloristics
b. Epekto sa Kultura b. Antropolohiya a. In
c. Pagsasalin ng Kultura c. Teorotikal na Balangkas b. Pa
c. Ga