Group 3

Cuizon Aprilyn
Terante Janet
Sumacot Junnard
Cabalhin Jamel
Mando Christopher
•

• ● Kasaysayan ng Wikang Pambansa sa panahon ng

mga Katutubo.
Panahon ng mga Katutubo

• Sadyang naging isang malaking palaisipan para sa mg

a siyentipiko at antropologo kung paano umusbong
o saan nagmula ang mga taong unang nanirahan sa
Pilipinas.Maraming alamat at teorya ang nabuo pat
ungkol sa tunay na pinag mulan ng lahing Pilipino.
Bago pa man dumating ang mga Kastila’y may sarili nang k
alinangan ang Pilipinas. Mayroon nang sariling pamahalaa
n (sa kaniyang barangay), may sariling batas, pananampal
ataya, sining, panitikan at wika. Ang bagay na ito’y pinatut
unayan ng mga mananalasysay na kastilang nakarating sa
kapuluan. Isa na sa nagpatunay sa kalinangan ng Pilipinas
si Padre Perdro Chirino sa kaniyang Relacion de las Islas Fi
lipinas (1604). Sinabi niyang may sariling wika sa Pilipinas
at ang mga naninirahan dito’y may sistema ng pagsulat na
tinatawag na alibata.
• Sang-ayon din kay Padre Chirino, ang paraanng pagsulat
ng mga katutubo’y patindig, buhat sa itaas pababa at an
g pagkakasunod- sunod ng mga talata ay buhat sa kaliwa
, pakanan.
Ang ginagamit na pinakapapel noon ay ang mga biyas ng k
awayan, mga dahon ng palaspas o balat ng punongkahoy a
t ang pinakapanulat nila’y ang mga dulo ng matutulis na b
akal o iyong tinatawag sa ngayong lanseta. Sa kasamaang
palad, ang mga katibayan ng kanilang pagsulat noo’y hindi
na matatagpuan sapagkat sinunog ng mga mananakop na
Kastila dahil ang mga iyon daw ay gawa ng mga diyablo.

• Mayaman sa mga kuwentong-bayan ang Pilipinas. Ito an

g kabang- yaman ng ating panitikan. Dito nasasalamin an
g naging buhay ng ating mga ninuno.
Ang panahon ng kuwentong bayan ay kinabibilangan ng mg
a (a) kuwentong- bayan,(b) kantahing- bayan (c)karunungan
g bayan, at isinasama rin dito ang (d) bulong.

a. Kuwentong bayan- batay sa artikulong isinulat ni D. Dami

ana Eugenio na kilala sa larangan ng Folklore sa Pilipinas, an
g “Legends and Folklores” na binasa niya sa Ateneo Universi
ty noong tag-init ’79, tatlo ang mahahalagang pangkat ng m
ga kuwentong bayan ( folk narratives): ang (1)mito, (2)alam
at at(3) salaysayin (folktales).
•
1) Mito- tuluyang pagsasalaysay ma itinuturing na totoong
nagaganap sa lipinang iyon noong mga panahong nagdaan.
Pinaniniwalaan ito sapagkat tinutuan silang ito’y paniwalaa
n. Nasa mito ang dogma at karaniwang itinuturing na sagra
do. Karaniwang kaugnay ito ng teolohiya at rituwal. Ito ang
naglalahad ng ibang daigdig tulad ng langit at ilalim ng lupa
. Kinapapalooban din ito ng simula ng daigdig, ng tao, ng ka
matayan, ng mga katangian ng mga ibon, hayop o pisikal na
kaanyuan ng lupa. Maaari rin itong kuwentong tungkol sa
mga diyos at diyosa.

Halimbawa: Mito ng mga Maranao “Ang Pinagmulan Nitong

Daigdig”

•
(2) Alamat- Ang mga tuluyang pagsasalaysay na kaiba sa
mito sapagkat itinuturing ang alamat na titii ng mga nagk
ukuwento at ng mga nakikinig. Higit na una ang mito kays
a alamat. Masasabing katulad ng daigdig ngayon ang daig
dig ng alamat hindi ito itinuturing na sagrado. Tao ang pa
ngunahing tauhan. Isinasalaysay naman dito ang migrasy
on, digmaan at tagumpay na nagawa ng mga bayani, hari
o datu at ng mga sumunod na nagungulo sa bayan. Nabib
ilang dito ang ang tungkol sa mga natatagong kayamanan
, mga santo, mga engkanto at mga multo.

•
• Nahahati sa dalawa ang pangkati ng mga alamat: ang mg
a tinatawag na (a) etiological o mga nagpapaliwanag na
mga alamat na sumasagot sa tanong na kung paano pina
ngalanan ang mga bagay o pook at kung bakit nagkagano
on at sa (b) non-etiological na nauukol sa mga dakilang ta
o at sa mga pagpaparusa ng malaking kasalanan. Kasama
rin dito ang tungkol sa mga alamat ng santo, mga supern
atural na nilikha tulad ng aswang, tikbalang, engkantado,
multo at mga ibinaong kayamanan.
Halimbawa: Ang Alamat ng Ilog- Cambinlew

Ang Alamat ng Adjong

Ang Alamat at mga Milagro ng Nuestra senora

del Pilar o Fort Pilar sa Lungsod ng Zamboanga.

•
(3) Salaysayin- maaaring pabula, mga kuwentong engkanta
do, mga kuwentong panlinlang, katusuhan, kapilyuhan o ka
tangahan at iba pa.

Kabilang dito ang iba’t ibang kuwento tungkol kay Juan. Hin
di lahat ng kuwento kay Juan ay ang katamaran, may iba’t i
bang Juan sa mga salaysayin sa iba’t ibang pook. Kung pala
basa ng mga kuwentong bayan ang mga taga-ibang bansa,
mapapansing ang mga kuwentong Juan ay nakakatulad ng
mga kuwentong Indones o Malayo.
•
B. Kantahing Bayan

Ang kantahing bayan ang oral na pagpapahayag

ng damdamin ng mga katutubo. May iba’t ibang uri ito ba
tay sa iba’t ibang okasyong pinaggagamitan ng mga ito. M
ay mga para sa pagpapatulog ng mga sanggol na tinatawa
g na oyayi, may sa pamamangka na kilala sa tawag na solir
anin o talindaw, may diona o awiting pangkasal, may kumi
ntang o awit pangdigma, may kundiman o awit ng pag-ibi
g at iba pa.

•
C. Karunungang- bayan:

Bugtong o palaisipan

Binubuo ng mga parirala o pangungusap na patula at pat

alinghaga ang mga bugtong at palaisipan. Iba’t ibang bag
ay ang ginagawa ng bugtong ng mga ninuno. Mga bagay n
a nakikita araw- araw sa kanilang kapaligiran, mga bagay
na may malaking kaugnayan sa kanilang buhay.

•
Halimbawa:

Munting palay,

Pinuno ang buong bahay (ilaw)

Dala mo, dala ka

• Dala ka ng iyong dala (sinesinin)

• Salamat