10. SINIF tMBA 2.

YAZILI ÇALIŞMA KAĞIDI

GİRİŞİMCİLİK VE İNOVASYON
Genel anlamda girişimcilik, fırsatlardan yararlanma ya da yeni fırsatlar yaratabilme amacıyla ekonomik mal ya da hizmet üretmek için
üretim faktörlerine sahip olma, örgütleme yeteneği ve risk alma faktörleri ile açıklanır.

Girişimcilik, Fırsat girişimciliği ve Yaratıcı girişimcilik olarak ikiye ayrılabilir.

Fırsat girişimciliği, temelde, pazardaki mevcut veya potansiyel fırsatları görerek mevcut olan bir mal veya hizmeti pazara sunmaktır.
Yaratıcı girişimcilik, yeni bir fikir veya buluşun ya da mevcut olan bir mal veya hizmetin tasarım, fiyat, kalite gibi yönlerden iyileştirilerek
pazara sunulmasıdır.

Girişimciliğin toplumsal fonksiyonları

• Bireylere cesaret verir, güçlendirir ve toplumsal gelişmeye katkı sağlar,
• Toplumun değişen talepleri ve öncelikleri algılanır ve karşılanır,
• Kadınların girişimciliğe özendirilmesiyle ekonomik ve sosyal hayatta daha fazla yer almalarına ve dezavantajlı toplumsal konumlarının
ortadan kaldırılmasına destek sağlanır (Bu da sosyal gelişmenin önemli uluslararası göstergeleri olarak kabul edilmektedir).
• Bölgesel gelişmişlik farklılıkları ortadan kalkar.

Girişimciliğin başlıca ekonomik fonksiyonları

• İstihdam sağlamak,
• Toplumun talep ettiği yeni ürün ve hizmetler sunmak,
• Rekabet yoluyla çeşitliliği ve kaliteyi artırmak,
• Yeni işletmelerin kurulmasıyla ekonomik hayatı canlandırmak,
• Yeni pazarlara ulaşarak ekonomik büyümeye katkı sağlamak,
• Kaynaklarını farklı alanlarda kullanarak üretimi çeşitlendirmek,
• Özelleştirme sürecini hızlandırmak,
• Piyasa ekonomisine geçişi hızlandırmak,
• Kamu kesimindeki aşırı istihdamı azaltıcı bir etki yapmak,
• Rekabeti canlandırmak, üretkenlik ve etkinliği artırmaktır.

Girişimciliğin bireysel fonksiyonları

• Birey, potansiyelini ortaya koyar ve hedeflerini gerçekleştirir,
• Bireyin başarma ihtiyacı karşılanır,
• Bireyin toplumsal hayata entegrasyonu hızlanır,
• Bireyin toplumdan izolasyonu önlenir,
• Kendine güvenen ve güvenilen bireylerin ortaya çıkması sağlanır.

Kişisel
Özerklik Özveriler

Girişimciliğin
Girişimciliğin Dezavantajları
Avantajları
Zarara
Başarma Finansal Tolerans Sorumluluk
Hissi Kontrol Göstereme- Yükü
mek

Maaşla Çalışmanın Avantajları Maaşla Çalışmanın Dezavantajları

Belli ve düzenli çalışma saatleri vardır.
Ücretli izinler ve sağlık hizmetleri gibi imkânlardan
yararlanmak mümkündür.
Belli maaş garantisi vardır. Yıllara göre kıdem ve maaş
artışı sağlanır.
adaletsiz
Katlanılan bir risk yoktur veya çok azdır.
Hiçbir zaman gerçek iş güvencesi diye bir şey
yoktur.
Tayinle başka bir yerde görevlendirilmek söz konusu
olabilir.
Başkalarının emrinde çalışıldığı için mantıksız,
davranışlarla karşılaşılabilir.
İş Kurma
Girişimcilik dendiğinde ilk akla gelen olgudur. Bireyin tek başına veya bir ortaklık yapısında, aklındaki iş fikrini kendine ait (veya ortak
olduğu) bir işletme bünyesinde hayata geçirmesi ve ekonomik değer üretmesidir.

Franchising; Bir sistem ve markanın imtiyaz hakkı sahibinin, belirli süre, koşul ve sınırlar içinde, işin yönetim ve organizasyonuna ilişkin
sürekli disiplin ve destek sağlayarak, belirli bir bedel karşılığında, bağımsız yatırımcılara sistem ve markasını kullandırmasına dayanan,
uzun vadeli ve sürekli bir iş ilişkisidir. Franchisee; franchisor’un ticari adını veya hizmet markasını, know – how’ını, iş görme ve teknik
yöntemlerini, sistemini bir bedel karşılığında almış olur.

Franchising sisteminin sağladığı avantajları

• Piyasada tanınmış ve yerleşmiş bir firmanın ismi ile işe başlamak,yatırımcı için sıfırdan başlamaktan daha kolay ve avantajlı
olmaktadır.
• Franchisor, marka, işletme ve isim hakkı yanında franchisee'ye, eğitim,reklam, tanıtım, malzeme, promosyon gibi konularda da destek
sağlamaktadır.
• Dünya piyasalarındaki yoğun rekabet göz önüne alındığında, bu sistemile yatırım yapmak, yatırımcılar için daha kolay ve risksiz
olmaktadır.
• Franchisee tanınmış bir marka, isim ya da işletme hakkını alırken, ek olarak ulusal ve uluslararası bir standardı da elde etmektedir.
• Ülke ekonomisi açısından franchising sisteminin avantajı, sistem sayesinde ülkeye yeni ürün ve hizmetler yanında yeni teknolojiler ve
iş organizasyonlarının gelmesidir.
• Yatırımcı franchisor'un şöhretinden yararlanmakta, böylece avantaj elde etmektedir.
• Yeni iş alanlarının açılması, istihdam alanlarının yaratılması sonucunu doğurmaktadır. Bu da ülke ekonomisi için önemlidir.

Sosyal Girişimcilik
Sosyal girişimci terimi ile eğitim, sağlık, çevre, insan hakları, kalkınma girişimi vb. alanlardaki sosyal dönüşümü yenilikçi bir şekilde
gerçekleştiren bireyler kastedilmektedir.
Sosyal girişimciler; yaşadığı toplumda ortaya çıkan sosyal aksaklıkları fark ederek, o güne kadar akla gelmeyen ya da cesaret edilmeyen
bir yaklaşımla sorunların üzerine giden; yaratıcı, ısrarcı, duyarlı, gerçekçi
tavırları ile fark yaratan ve toplumun güvenini kazanan kişilerdir.
Sosyal Girişimcilerin Faydalandığı Finansal Kaynaklar
• Piyasa Dışı Kaynaklar:
• Üye aidatları
• Devlet fonları
• Proje hibeleri
• Yardım ve bağışlar

• Piyasa Kaynakları = Kazanılmış Gelir

Girişimcilere Destek Olan Kurum ve Kuruluşlar

- KOSBEB
- TÜBİTAK
- AVRUPA BİTLİĞİ İŞ GELİŞTİRME MERKEZLERİ (ABİGEM)
- TEŞVİK BELGELİ KOBİ KREDİSİ
- BANKALAR
- OKULLAR
- DİĞER KURULUŞLAR

- GİRİŞİMCİ VE ÖZELLİKLERİ
- Girişimciler, içinde yaşadıkları toplumun ihtiyaçlarını saptayarak ondan bir iş fikri oluşturan ve risk alarak ticari işletme kuran
kişilerdir.
Girişimci olmanın vazgeçilmez özellikleri;
- Bilgili,
- Yetenekli ve
- Cesur olmaktır.
- Girişimcilik, RİSK almayı gerektirir. Risk almak CESARETİ gerektirir. BİLGİ cesareti arttırır.

Girişimcilerin Yerine Getirdiği Fonksiyonlar

• Bir iş fikrini ve düşünceyi işletme – girişim haline getirerek üretim veya pazarlama yapmak,
• Başkalarının görmediği fırsatlardan yararlanma,
• Yeni ve potansiyel pazar oluşturmak,
• Yeni teknoloji geliştirerek mal ve hizmet üretme,
• Yeni ve potansiyel kaynakların üretimde kullanılarak insanlığın hizmetine sunulmasını sağlamak,
• İş hayatında değişimi sağlamak,
• İşsizliğin azaltılmasını ve istihdamın artmasını sağlamak,
• Ekonomik gelişme ve kalkınmayı sağlamak.
 Girişimcilerde Bulunması Gereken Özellikler
Risk alma eğilimi - Belirsizlik toleransı - Başarı güdüsü - İhtiyaçlarını tatmin etme - İçsel kontrol – İyimserlik - Problem çözme yeteneği –
Planlama - Kendine güven - Yenilik yapma - Proaktif olmak - Strese dayanıklılık - Yönetim becerisi - Öğrenme azmi - Hırslılık ve kararlılık
– Esneklik - Hataları kabul etme – Liderlik

Girişimcilerde Bulunması Gereken Beceriler

Girişimci ile Yönetici Arasındaki Farklar

Yönetici kârı ve riski başkalarına ait olmak üzere mal veya hizmet üretmek için üretim öğelerinin alımını yapan veya yaptıran, bunları
belli gereksinimleri doyurmak amacına yönelten, işletmeyi girişimci adına çalıştırma sorumluluğu olan kimsedir.
Girişimci kendine özgü bireysel becerileri olan, başarılı, yaratıcı ve buluşçu iş lideri olabilen kişidir. Girişimci bir girişimi harekete geçiren,
bunun için gerekli emek, sermaye, hammadde ve diğer üretim faktörlerini bir araya getiren; risk alan ve bu riskin karşılığında kâr elde
eden kişidir.
Girişimci Olma Nedenleri
Bağımsız Kar elde Kişisel Ekonomik Yeni
olma etme tatmin düzeyi fikirleri
sağlama yükseltme uygulama

Sosyal
statü
kazanma
Aile
Miras

İş Kurma Süreci

İş Fikri Belirleme
Motivasyon Çalışma Programı Ön Değerlendirme

Yapılabilirlik İş Kurmak İş Geliştirme

Araştırması İş Planı
İş Planı
 İş planı en kısa haliyle işi tanımlayan belgedir.
 İş planı hazırlarken önemli olan realite ile hayallerin uyumlaştırılmasıdır.
 İş planının en temel faydası, mevcut veya kurulacak işletmenin hedeflerinin belirlenmesi ve bunların yazılı hale getirilmesidir.

İş Planının Faydaları
• Mevcut veya kurulacak işletmenin hedeflerinin belirlenmesi ve bunların yazılı hale getirilmesi
• İş planı, işletmenin zayıf ve güçlü yanlarını, yeni ya da muhtemel problem alanlarını saptayarak performansını iyileştirebilir.
• Yönetim ve personele, firmanın performansı ve önceliklerine ilişkin beklentileri iletir.
• İş planı, işletmenin yöneticilerini eğitmek ve motive etmekte kullanılabilir.
• İş planı uygulamalarının işletme geliştirme sürecine ve kurumsallaşmaya çeşitli katkıları vardır.
• İş planı, işletmenin kendisini yeni ortaklara, finansmana ihtiyaç duyduğunda diğer işletmelere anlatmasında kullanılır.
• İş planı, yeni kurulacak bir işletmenin, üretimi düşünülen ürün/hizmet hakkında; bağlı olduğu piyasanın ve talebin genel
özelliklerini, üretim, satış – pazarlama, finansman, yönetim ve organizasyon stratejilerini, işletmenin ihtiyaç duyduğu
sermayeyi, beklenen getiriyi, karlılık düzeyini, oluşabilecek risk ve avantajları işletme kurulmadan önce araştırıp, belirler.

Yöneti
ci
Özeti
Zamanp lan ı
vereferan s Şirket
noktaları geçmişi

Risk
faktörle rive Ürüntanımı İş Planının Temel Öğeleri
getiriler

Fin an sal Yöneti

m ve
bilgiler personel

İmalat Pazarlarve
süreci pazarlam a

İnovasyon (Yenilik), bir fikri pazarlanabilen bir ürüne, geliştirilmiş bir imalat ya da dağıtım yöntemine ya da yeni bir toplumsal hizmet
yöntemine dönüştürmeyi ifade etmektedir. İnovasyon, pazara yönelik olmalıdır; eğer ürüne yönelik olarak kalırsa yaratması gereken
faydaları ortaya koyamayan bir “teknolojik mucize ”den öteye gidemez.

Ürün İnovasyonu
Ürün inovasyonu, yeni veya, özellikleri ya da kullanım amaçları açısından önemli ölçüde geliştirilmiş/iyileştirilmiş bir mal veya hizmetin
pazara sunulmasıdır.

Süreç İnovasyonu
Süreç inovasyonu, yeni veya önemli ölçüde geliştirilmiş/iyileştirilmiş üretim ya da dağıtım yönteminin uygulanmasıdır.

Pazarlama İnovasyonu
Pazarlama inovasyonu, ürün tasarımında veya paketinde, ürün yerleştirmede, ürün promosyonunda ya da fiyatlandırmasında önemli
değişiklikler içeren yeni bir pazarlama yönteminin uygulanmasıdır

Organizasyonel İnovasyonu
Organizasyonel inovasyon, firmanın iş uygulamalarında, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerinde yeni bir organizasyonel yöntemin
uygulanmasıdır.
İnovasyon Mitleri

İnovasyon ve Girişimcilik
 Girişimcilik ve inovasyon birbirinin tamamlayıcısıdır. İnovasyon girişimciliğin kaynağıdır. Girişimcilik ise inovasyonun gelişmesini
ve ekonomik değerini elde etmesini sağlar.
 Girişimci, iş alanını genişletmek ve büyümeyi desteklemek amacıyla inovasyonu kullanmaktadır. Bununla birlikte, girişimcilik
ve inovasyon yeni girişimlerin başlangıç aşamaları ile sınırlı olmayan dinamik ve bütüncül süreçlerdir.
 Girişimciliğin ve inovasyonun gelişimi ve inovasyonun başarılı bir şekilde ticarileştirilebilmesinde organizasyonel kültür ve
yönetim tarzının inovasyon – odaklı ve destekleyici olması önemlidir.

Patent, icat sahibinin icat konusu ürünü belirli bir süre üretme, kullanma, satma veya ihraç etme hakkıdır. Bu hak, sahibine bir belgeyle
verilir ve bu belgeye de Patent Tescil Belgesi denir.
Bir buluşun (icadın), patent verilerek korunabilmesi için sahip olması gereken bazı kriterler vardır. Patent almak üzere ortaya konulan
fikrin buluş olabilmesi, şu üç özelliğin var olmasına bağlıdır: Sanayide Uygulanabilirlik – Buluş Basamağı – Yenilik

Uluslararası Patent Başvurusu

Uluslararası (PCT) Patent işbirliği Antlaşması‘na göre 123 ülkede patent başvurusu yapılabilir.Uluslararası patent başvurusu belirlenen
tüm PCT üyesi ülkelerde geçerli olduğu için, bu ülkelerin tamamı için ayrı ayrı başvuru yapıldığında oluşacak olan harcamaların
yapılmasına gerek kalmaz.

Hangi Konularda Patent Verilmez?

 Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları

 Zihinsel, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar
 Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar
 Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesiyle ilgili teknik yönü bulunmayan usuller
 İnsan ve hayvan vücuduna uygulanacak tanı ve tedavi yöntemleri ile cerrahi usuller.
 Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar
 Bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi yöntemleri.

Kaç Çeşit Patent Sistemi Var? İncelemeli Sistem – İncelemesiz Sistem

Faydalı Model
Faydalı model ile sanayiye uygulanabilen buluş sahiplerine 10 yıllık üretme ve pazarlama hakkı tanınır.
Faydalı modelde araştırma ve inceleme aşamaları bulunmaz. Bu yüzden koruma hakkı, daha kısa sürede alınabilir ve daha az masraflıdır.
Özellikle küçük ve orta ölçekli sanayi kuruluşlarıyla araştırma kuruluşlarının buluşlarını korumaları kolaylaşır.

YÖNETİM VE ORGANİZASYON DERSİ

Yönetim, ekonomik bir amaca dayalı olarak kurulan işletmelerin parasal, mekanik ve iş gücünden meydana gelen kaynaklarının en
uygun biçimde idare edilmesidir.
İşletmenin belirlenen hedefine ulaşabilmesi için, işletme içi ve işletme dışı unsurlar birlikte uyum içinde yürütülmelidir.
• İşletme İçi
(Personel-Makine-Teçhizat)
• İşletme Dışı
(Pazar-Hammadde- Yabancı Kaynak )
 ÜST YÖNETİM
• İşletme için önemli kararlar alırlar
• Ana bölümlerin çalışmalarını gözden geçirirler
• İşletme Sahipleri ile işletme örgütü arasında köprü görevi görürler.
• Uzun dönem planları hazırlar ve yayınlarlar

ORTA YÖNETİM
• Aylık ve yıllık üretim ve satış raporlarını hazırlar
• Üst yönetim karalarını uygulamaya koyarlar
• Bölüm amaçlarını saptarlar
• İşletmenin teknik planlarını yaparlar

ALT YÖNETİM
• Günlük işlerin yürütülmesini sağlarlar
• Üretim ve satışların sonuçlarını gözden geçirirler
• İşlerin teknik denetimini sağlarlar
• Çalışanlarla iletişimleri güçlüdür.

Organizasyon, yönetenler ve yönetilenler arasında hiyerarşik ve formel (resmi) bir yapının kurulması, işlerin, bunları yapacak kişilerin
ve aralarındaki ilişkilerin açıkça belirlenmesidir.
Yönetim, amaçları belirleyen, temel kuralları ortaya koyan bir süreç;
Organizasyon, belirlenen amaçlara en etkin ve verimli şekilde ulaşma yolunu gösteren sistemdir.

YÖNETİMİN FONKSİYONLARI : Planlama – Örgütleme – Yöneltme – Koordinasyon – Denetim – Karar verme

Plan, yönetimin birinci ve en önemli aşamasıdır. Gelecekte nereye ulaşılmak istendiğinin ve nelerin gerçekleştirilmek istendiğinin
bugünden karşılaştırılmasıdır

Planlama Süreci
Mevcut Durumun Değerlendirilmesi
Amaçların Belirlenmesi
Varsayımların Belirlenmesi
Alternatiflerin Belirlenmesi ve Karşılaştırılması
Alternatiflerden En Uygun Olan Seçilmesi ve Uygulanması

MİSYON :İşletmenin ne yapmak ve hangi amaçla yapmak üzere kurulduğunu, kendisini nasıl görmek istediğini, işletmenin varlık
nedenini ifade eder.
VİZYON :İşletme için hayal edilen gerçektir.

VARSAYIMLAR
• DENETLENEMEYEN VARSAYIMLAR;
(Vergi Oranları-Siyasi Değişiklikler-Nüfus Artışı)
• KISMEN DENETLENEBİLEN VARSAYIMLAR;
(İşçi Verimliliğinin artırılması-Teknolojik Gelişmeleri Takip Etmek)
• DENETLENEBİLEN VARSAYIMLAR;
(İşletmenin Büyümesi-Yeni Personel Alımı-Üretim Yöntemlerinin Değiştirilmesi)

İYİ BİR PLANLAMANIN ÖZELLİKLERİ

• Plan anlaşılır, açık, kesin ve kabul edilebilir bir amaca sahip olmalıdır
• İşletmenin değişen iç ve dış şartlarına uymalı; esnek olmalıdır
• Planlama ve uygulama aşamalarında en az masrafla yapılmalıdır
• Süresi ne çok uzun ne çok kısa olmalıdır
• İşletmenin standartlarına uymalıdır
• Yeni yetki ve araçlar oluşturmadan önce mevcut imkanlardan yararlanılmalıdır

ÖRGÜTLEME FONKSİYONU
Planda belirlenen amaçlara uygun faaliyetlerin belirlenmesi, gruplanması, işleri yapacak kişilerin ve aralarındaki ilişkilerin
belirlenmesi, yer, araç ve yöntemlerin hazırlanmasını içerir.

FONKSİYONLARA GÖRE BÖLÜMLERE AYIRMA

Uygulama da en çok görülen organizasyon yapısıdır. İşler ve görevler niteliklerine göre bir araya getirilir

ÜRÜN TEMELİNE GÖRE BÖLÜMLERE AYIRMA

İşletme; ürün, proje ve program temeline dayanarak bölümlere ayrılır

BÖLGE TEMELİNE GÖRE (COĞRAFİ TEMELE) GÖRE BÖLÜMLERE AYIRMA

İşletmeler büyüdükçe birden fazla farklı bölgede faaliyet gösterebilirler

MÜŞTERİ TEMELİNE GÖRE BÖLÜMLERE AYIRMA

 İşletme faaliyetleri işletmenin ulaşmak istediği müşteri gruplarının ortak ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde bölümlenir.

KARMA ÖRGÜT YAPISI

İşletmeler ihtiyaçlarına bağlı olarak bir tek bölümlendirme sistemi ile kendilerini sınırlandırmak istemedikleri zaman birden
fazla bölümlendirme sistemini aynı zamanda kullanabilirler.

YÖNELTME (YÜRÜTME) FONKSİYONU

Örgütün amaç ve hedeflerinin gerçekleştirilmesi için çalışanları harekete geçirme, onlara iş verme ve rehberlik etme
faaliyetleridir.

İşletmelerde etkin ve verimli bir yöneltme sisteminin kurulup sürdürülebilmesi için yönetime dair bazı şartların yerine
getirilmesi gerekir
• İşletme ve personeli iyi tanımak
• Takım ruhunun geliştirilmesi
• Görev ve sorumluluklarını yerine getirmeyen personeli işletmeden uzaklaştırmak
• Yönetici her yönü ile diğerlerine iyi örnek olmalıdır
• Yönetici personeli ve aralarındaki çatışmaları sürekli kontrol etmelidir
• Yöneticiler ayrıntıda boğulmamaya dikkat etmelidir
• Yönetici astları ile sık sık toplantı yapmalıdır
• Etkili bir ödül ve ceza sistemi kurulmalıdır
• Astlara yetenek ve becerileriyle orantılı mevkiler sağlanmalıdır
• Yönetici, emirlerinin beklenen şekilde yerine getirilip getirilmediğini düzenli aralıklarla denetlemelidir

KOORDİNASYON FONKSİYONU
Örgüt yapısı oluşturulup, görevler belirlendikten (örgütleme) ve örgüt harekete geçirildikten sonra (yöneltme), örgütsel
amaçlara ulaşmak için nasıl bir işbirliği yapılacağı, birimler arası uyumlu bir davranışın nasıl gerçekleştirileceği sorunu ortaya
çıkar. Bu sorunun çözümü için sürdürülen sistemli çabalara koordinasyon adı verilmektedir

Koordinasyonun sağlanmasında kullanılabilecek en etkin araçlar aşağıdaki şekilde açıklanabilir

• Haberleşme ve Bilgi Sistemleri

• Kurullar ve Komiteler
• Aracı Yöneticiler
•
DENETİM FONKSİYONU
Örgüt içindeki faaliyetlerin planlandığı gibi gerçekleşip gerçekleşmediğinin ölçülmesi ve bu planlardan önemli sapmalar olması
halinde düzeltme yapılmasından oluşan bir süreçtir

DENETİM :
KİŞİSEL GÖZLEM: Çalışanların, kendilerine verilmiş işleri beklenen şekilde yapıp yapmadıklarını gözlemlemektir

FİNANSAL DENETİM: denetim konusunun önemli bir bölümünü oluşturur. Finansal denetimin iki özel bölümü muhasebe ve
bütçe kontrolüdür. Muhasebe denetimi, denetim sürecinin büyük bir kısmını oluşturur.

İÇ KONTROL (revizyon – auditing): hesapların işlemlere uygunluğunu kontrol ettiği gibi, aynı zamanda, işletmenin
politikalarını, yöntemlerini, programlarını, yönetim organlarının kalitesini ve yetkisinin kullanım şeklini de konu edinir

KARAR VERME FONKSİYONU

Karar verme, var olan seçenekler arasından en uygun hareket biçiminin seçilmesidir. Yöneticilerin temel görevi karar vermektir

KARAR VERME YAKLAŞIMI

NİCEL YAKLAŞIM
Karşılaştırmalı matematiksel rakamlara odaklanır
NİCEL OLMAYAN YAKLAŞIM
Sezgi, yargı, deneyim, düşünceler ve gerçekler gibi unsurları kapsar.
Çok fazla risk içerir

YÖNETİCİLİK VE LİDERLİK
Lider, örgüt vizyonunu, hedefleri, öncelikleri ve standartları tespit eder ve bunların bozulmaması için gerekli önlemleri alır,
uzlaşmaları sağlar.
Lider başkalarını belirli bir amaç doğrultusunda davranmaya sevk eden, etkileyen kişidir

Yöneticilik ve Liderlik Arasındaki Benzerlikler

• Her ne kadar farklı kavramlar olsa da yöneticilik ve liderlik arasında benzer özelliklerin olduğu görülmektedir:
• Hem yöneticilik hem liderlik, insanların belli hedeflere yöneltilmesi ile ilgilidir.
• Hem yönetici hem lider, insanları etkilemek için güç kullanır.
• Hem yönetici hem lider, çalıştıkları insan grubu ile yakın ilişkilere sahiptir
LİDERLİK TİPLERİ
Otokratik Lider
Tüm yetkinin liderde toplandığı ve her türlü kararın lider tarafından alındığı ve astların planlama, karar verme gibi konularda yetkisinin
kabul edilmediği liderlik tarzıdır. Otokratik lider kararlarına kayıtsız şartsız uyulmasını ister.
Ünlü otokratik liderler arasında Martha Stewart, Saddam Hussein, Joseph Stalin ve Howell Raines bulunmaktadır.
Demokratik Lider
Yönetimde insan ilişkilerine ve katılıma önem veren, sadece kendi yeteneklerine göre değil, astlarına da danışarak karar veren liderlik
tipidir. Bu tip liderlik, verimliliğin artmasına, yardımlaşmaya yol açan bir ortamın oluşturulmasına, iletişimin olumlu yönde artmasına ve
çalışanların işte tatmininin artmasına yardım eder. Demokratik Liderlere örnek olarak George Washington ,Abraham Lincoln ve Nelson
Mandela’yı verebiliriz.
Serbestiyetçi Lider
Kaynak ve malzeme sağlar. Fikrini ortaya koyarak çalışanlara bir hedef gösterilir ve kendi yetenekleriyle bunun gerçekleştirilmesi
hususunda tamamen serbest bırakılır
Karizmatik Liderlik
Karizma, istisnai güç ve özelliklere sahip olan kişiler için geçerlidir. Karizmatik güç, liderin insanlar üzerindeki çekiciliğini ve saygısını
yansıtır. Atatürk, karizmatik liderler bakımından en önemli örneklerden biridir. Tarihten de örnekler verecek olursak Che Guevera ve
Mussolini’yi sayabiliriz.
Karizmatik liderlerin özellikleri şöyle sıralanabilir
• Olağanüstü yeteneklere sahip olma
• Yüksek düzeyde etkileme gücü
• İnançlarının doğruluğuna ikna etme gücü
• Grup üyelerinin ihtiyaçlarına önem verme
• Kriz durumlarında radikal çözümler üretebilme
• Örgütsel vizyona ulaşabilmek için yüksek düzeyde risk alma
• Değişim için iç ve dış çevreye duyarlı olma
DÖNÜŞÜMCÜ LİDERLİK
Örgütlerin yeniden yapılanma ve değişim süreçlerinde gerekli olan yönetsel anlayışı ve hareket tarzlarını bütünleştirmektedir.
Dönüşümcü liderlik, çalışanlara vizyon kazandıran, örgütsel kültürde değişimler yaparak ilave misyonlar veren, çalışanları başlangıçta
beklenilenden daha fazlasını yapmaları konusunda isteklendiren bir liderlik tarzıdır.
ANTRENÖR TİPİ LİDERLİK (KOÇLUK)
Yol gösterici liderlik olarak da adlandırılan antrenör tipi liderlik, grup üyelerini karşılaştıkları zorlukları çözümleme konusunda eğiten ve
yol gösteren bir liderlik türüdür
Motivasyon
Bir yöneticinin başarısı, çalışma ekibinin örgütsel amaçlar doğrultusunda çalışmalarına; bilgi, yetenek ve güçlerini tam olarak bu
doğrultuda harcamalarına bağlıdır. Motivasyon ile performans çok yakından ilişkilidir. Motive olmayan personelin performans
göstermesi beklenmemelidir
Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Kuramı
Hoş olmayan duygulardan veya sonuçlardan kaçınmak için hiyerarşik düzeye yayılmış olan ihtiyaçları karşılamak önemlidir. İhtiyaçlar
hiyerarşisi hümanist yaklaşımın savunucularından Maslow'un ortaya koyduğu bir teoremdir Bu yaklaşımın iki ana varsayımı vardır

Kendini
Geliştirme
Yaratıcılık
Saygı ve Statü
Başarı, tanınma, statü sahibi
olma, yapılan işin beğenilmesi

Aidiyet ve Sosyal İhtiyaçlar

Sevgi, dostlu, aidiyet, kimlik duygusu
kazanma

Güvenlik İhtiyacı
Tehlikelerden korunma, korku duymama, güvenlik içinde
olma

Fizyolojik İhtiyaçlar
Hayati ihtiyaçlar: Hava, su, yiyecek, uyku vb.

ÖRGÜTSEL İLETİŞİM
Örgütsel iletişim, örgütün işleyişi ve amaçların gerçekleştirilmesi için örgütü oluşturan çeşitli bölümler arasında ve örgüt ile çevresi
arasında devamlı bir bilgi ve düşünce alışverişi sağlayan toplumsal bir süreçtir

Kaynak
İletişim sürecini başlatan temel ögedir. İletişim süreci ilk önce kaynağın (göndericinin) zihninde düşündükleri ile başlar.
Kodlama
Bir bilginin, düşüncenin, duygunun, fikrin veya kanının iletişim için uygun bir mesaj haline getirilmesidir.
Mesaj
İletişimin görünen yönüdür. Kaynağın, iletişim sürecinden beklediklerini ifade biçimidir
Kanal
Mesajı, kaynaktan alıcıya ileten araçların tümüdür. Kanal işlevini gören iletişim araçları, göze, kulağa ve diğer duyu organlarına hitap
eder
İletişim kanalları
Formal (resmi) veya informal (gayri resmi) olabilir.
Formal iletişim kanalları, şekli, zamanı, yeri ve kapsamı tarif edilmiş yollardan mesajların alınıp verilmesini ifade eder.
Formal iletişim kanalları şunlar olabilir:
• İşletme içi yazışmalar,
• Prosedürler, İlan tahtası, Öneri / şikayet sistemi, Koordinasyon toplantıları,
• Raporlama sistemi, Şirket gazetesi / dergisi, Emirler / talimatlar,
• Performans değerlendirme toplantıları.

Informal iletişim kanalları ise, kendiliğinden oluşan ve özellikleri tarif edilmemiş yollar olarak tanımlanabilir.
Bu tür kanallara örnek olarak şunlar sayılabilir:
• İşletme içindeki informal gruplaşmalar,
• İşletme dışındaki sosyal gruplar,
• İşin özelliği nedeniyle farklı departman ve kişilerle kurulan ilişkiler,
• Dedikodu, rivayet, söylenti, yakıştırma ve uydurma haberlerin yayılmasını sağlayan her türlü bir araya gelmeler.
ALICI
Kaynaktan gönderilen mesajı alan ve algılayan kişi veya gruba denir. Alıcı gelen mesajı, kendi anlayışına, yeteneğine ve biraz da çıkarına
uygun biçimde değerlendirir.
KOD AÇMA
Alıcıya ulaşan bir mesajın yorumlanarak anlamlı bir şekle dönüşme aşamasıdır. Etkili bir iletişimin oluşması için kaynaktan yollanan
mesajın alıcı tarafından da aynı şekilde algılanmasıyla mümkündür.
GERİ BESLEME
İletişim sürecinin son ögesi geri beslemedir (feedback). Bu, alıcının kaynağın mesajına bir çeşit cevabıdır. Bu sayede alıcı mesajın
anlaşılıp anlaşılmadığını öğrenir
Geri beslemesi olmayan bir iletişim “tek yönlü iletişim” olur.
İŞ AHLAKI
İş ahlâkı, bütün ekonomik faaliyetlerde güven, dürüstlük, saygı ve adil davranmayı kural edinmektir
İş ahlâkı, genellikle özel teşebbüslerin mal ve hizmet üretiminde ve satışında ahlâkî davranmalarının önemi üzerinde durmaktadır.

STRES
Bütün fizyolojik, psikolojik ve patolojik etmenlerin organizma üzerinde yaptığı sert tepkidir
Kişisel Stres Kaynakları
Yaşam ve kariyer değişiklikleri
Yapılan araştırmalar ani hayat değişmelerinin insanlar üzerinde aşırı stres yarattığını doğrulamıştır
İş gerekleri ile kişilik uyumsuzluğu
Çalışma yaşamında işin gerekleri ile kişilik uyumsuzluğu sorun yaratır.
Rol belirsizliği
Personel, iş yaşamındaki rolüne ilişkin yeterli bilgiye sahip değilse, bulunduğu konumun gerekleri, iş arkadaşının ve kendisinin
sorumlulukları ve etkinlik alanı yeteri kadar açık değilse rol belirsizliği ortaya çıkar.

ÖRGÜT DIŞI STRES KAYNAKLARI

Örgüt dışı faktörler (teknolojik veya toplumsal değişme, stresin oluşumunda etkilidirler. Hava-su-toprak kirliliği, radyasyon, afetler,
teknolojideki değişiklikler, hastalıklar, salgınlar, siyasi değişiklikler, trafik karmaşası, dedikodular, işsizlik gibi çevremizde meydana gelip
yaşamımızı etkileyen faktörler strese neden olabilir
ÖRGÜTSEL STRES KAYNAKLARI
•İş yükünün fazla olması
• İşin monoton ve sıkıcı olması
• Ücretin yetersiz olması
• Yükselme imkânının yetersizliği
• Çalışma saatlerinin uzun olması
• Çalışma şartlarını olumsuzluğu
• Yetki eksikliği
• Değerlendirmede haksızlıkların yapılması
• Zaman baskısı
• İşi tamamlamak için yeterli araç ve gerecin olmaması
• Yeteneklerin işin gereklerine uygun olmaması
• Çalışmaların karşılığını alamamak
• İş ortamında görüş farklılıkları
• Moral düşüklüğü
• İş ortamında huzursuzluk
• İş yerinde dedikodu yapılması

STRESİN BELİRTİLERİ
Fiziksel Belirtileri ve Etkileri
• Yüksek tansiyon
• Nefes darlığı
• Baş ağrısı
• Yorgunluk
• Mide bulantısı
• Sindirim problemleri

Psikolojik Belirtileri ve Etkileri

• Gerginlik
• Geçimsizlik
• İşbirliğinden uzak davranış
• Devamlı endişe
• Yetersizlik duygusu
• Duygusal dengesizlik

Davranışsal Belirtileri ve Etkileri

• Uykusuzluk veya uyuma isteği
• İştahsızlık veya yemek yemede artış
• Zararlı madde tüketimi

Stresle Başa Çıkmada Bireysel Yöntemler

• Bedensel hareket
• Solunum egzersizi
• Meditasyon
• Gevşeme
• Beslenme
• Sosyal destek
• Sosyal ve sportif etkinliklere katılma

Stresle Başa Çıkmada Organizasyonel Yöntemler

• Destekleyici bir örgüt iklimi oluşturmak.
• Çalışanların yaptıkları işleri zenginleştirmek.
• Organizasyonel rollerin belirlenmesi ve çatışmaların azaltılması.
• Mesleki gelişimi sağlamak için eğitim programlarının belirlenmesi.
• Çalışanlar için danışmanlık hizmetlerinin oluşturulması.

TOPLANTI TASARIMI
Toplantı, ilham ve enerji verici, aydınlatıcı, paylaşımcı olmalıdır.Zaman, maliyet ve kalite, bir toplantının verimlilik ölçüsüdür.
Verimli toplantılarda farklı kişiliklerin farklı ve tamamlayıcı fikirlerinden faydalanılır.
Toplantıların verimli yapılması için şunlara dikkat edilmesi gerekir
• Gündem iki gün önceden bildirilmeli
• Toplantı usullerine herkes uymalı
• Herkes aynı dilden konuşmalı
• Toplantılar geleceğe yönelmeli
• Toplantının sayısal ölçüleri dikkate alınmalı
• Kişiler değil teklifler tartışılmalı
• Toplantı işin parçası olmalı
• Toplantılar demokratik yönetilmeli

YÖNETİM BİLİMİNİN GÜNCEL KONULARI

• Günümüzde haberleşme ve teknolojik gelişmeler, uluslararası rekabet, küreselleşme ve insan haklarındaki gelişim faktörleri
işletmeleri önemli ölçüde etkilemiş ve birçok değişimi ortaya çıkarmıştır. Bu alanındaki gelişmeler, kişiler ve organizasyonlar
açısından “sürekli gelişim“ zorunluluğunu gerekli kılmaktadır

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ

Kalite, işletmeler açısından bir maliyet düşürme ve dolayısıyla verimlilik artırma tekniği olarak görülmektedir. Kalitesizliğin
işletmeye yüklediği riskler; prestij kaybı, pazar payının azalması, kaynak israf ve motivasyon kaybı şeklinde olabilir.Kalitesizliği
müşteriye yüklediği riskler ise, insan sağlığı ve güvenliği, mal ve hizmetlerde tatminsizlik, güvensizlik vemağduriyet gibi
risklerdir.

Toplam kalite yönetiminin amaçları şöyledir

• İşletme faaliyetlerine tüm çalışanların aktif katılımını sağlayarak, işbirliğini gerçekleştirmek.
• Sürekli gelişme ve iyileştirme alışkanlığını yerleştirmek,
• Kalite bilincini oluşturarak, sürekli üst kalite düzeyine ulaşmayı sağlamak,
• Sıfır hataya yönelmek, hataları ortadan kaldırmak ve hata maliyetlerini minimize etmek,
• Müşteri tatmin ve sadakatini sağlamak,
• İşletmenin belirlenen hedeflere ulaşmasını uyum içinde gerçekleştirmek,
• Çalışanların moralini yükselterek, verimliliği artırmak

Toplam kalite yönetiminin sağladığı faydalar şu şekilde sıralanabilir

• Toplam kalite yönetimiyle tüm alanlarda kalitenin önem kazanması,

• Verimlilik artışının sağlanması,
• İlmi çalışmaların artışı ve hızlı karar alma ve kararlara katılımın sağlanması,
• Haberleşmenin daha etkili hale gelmesi,
• Müşteri tatminin sağlanması ve yeni pazarlar bulunması,
• İşletmelerin rekabet gücünün artması,
• İşletmelerde sistematik çalışma, eğitim ve motivasyonun önem kazanması

BENCHMARKING
İşletme literatüründe son yıllarda ön sıraya çıkan yönetim konularından birisi “Benchmarking”, “Kıyaslama” veya
“İşletmelerarası Karşılaştırma” denilen yönetim tekniğidir. Benchmarking faaliyetinde Amerika’yı yeniden keşfetmek gibi bir
yola başvurulmaz. Kendi sınıfında en iyi olan bir işletme örnek olarak seçilir

ÖĞRENEN ÖRGÜT
Örgüt içinde görev alan herkesin sürekli bir biçimde öğrenmesi ve kendi alanlarında teknolojik, ekonomik, vb. yenilikleri takip
etmesi, öğrenmesi ve bunları uygulamaya koyması gerekmektedir

DEĞİŞİM MÜHENDİSLİĞİ
Uzun süre önce belirlenmiş olan süreçleri bir tarafa bırakıp, işletmenin mal ve hizmetinin ortaya konması ve müşteriye
sunulması için gereken işlere en başından bakmak anlamına gelir.

SANAL ÖRGÜTLER
Sanal şirketlerin özünü bilgi oluşturmaktadır. Bilgiyi en iyi şekilde kullanan, organize edebilen, yeni mal ve hizmet üretiminde
bilgiden etkin bir biçimde faydalanabilen işletmeler rakiplerine göre üstünlük kazanırlar

DIŞ KAYNAKLARDAN YARARLANMA (Outsourcing)

İşletmelerin kendilerine rekabet avantajı sağlamak için öz yetenekleri ile ilgili işleri kendilerinin yapması, öz yetenekleri
dışındaki tüm işleri, bu alanda üstün işletmelere yaptırarak tedarik etmeleri biçiminde tanımlanabilir.Outsourcing şeklindeki
uygulamaların ülkemizdeki en eski ve yaygın örneği taşeronluktur.

ALTI SİGMA
Çalışma süreçlerindeki bozulma ve sapmaları azaltmak ve faaliyetle ilgili başarıları artırmak üzere istatistiksel bir temele dayalı
problem çözme ve sürekli iyileştirme yaklaşımıdır.
Altı sigma anlayışında, müşteri gereksinimini karşılamayan her şey hata ve kusur olarak tanımlanır. Hizmet işletmelerinde hata
ve kusurlara tam odaklanma müşteri memnuniyet düzeyini artırma anlamına gelir.

İŞLETMELERDE SOSYAL SORUMLULUK

Bir işletmenin faaliyette bulunduğu ortamı koruma ve geliştirme konusundaki yükümlülükleri olarak tanımlanabilir
İşletmeler sosyal sorumluluklarını yerine getirmek için; toplumun ihtiyaçlarını tespit eder, üretir ve tüketime arz ederek
bölgenin ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasi gelişimine katkı sağlar. Tasarrufların verimli alanlara yatırılmasını sağlayarak
ekonomik kalkınmaya katkıda bulunur.