Girişimcilik ve İş Kurma 1

Bölüm 1:
GİRİŞİMCİLİK KAVRAMI,
ÇEŞİTLERİ VE GİRİŞİMCİLİKTE ETİK
Girişimcilik Tanım: Bir malın veya hizmetin üretim girdilerinin satış amaçlı olarak
henüz belirlenmemiş bir bedelle satın alınması ve üretilmesidir. Yıkıcı yaratıcılık
olarak adlandırılan, eski yerine yeniyi koyma eyleminin girişimcilik olduğunu
vurgulayarak bu kavrama yeni bir boyut kazandıran kişi Joseph A. Schumpeter’dir.

Girişimciliğin Yapı Taşları

· Fırsatları görme
· Yenilikçilik
· Risk alma
· Harekete geçme (eylem)

Girişimciliğin Alt Süreçleri

· Arama
· Seçme
· Uygulama
· Değerlendirme

GİRİŞİMCİNİN ÖZELLİKLERİ
· Özgürdür.
· İnovasyon lideridir.
· Bürokrasiyi ve hiyerarşiyi sevmez.
· Düştüğünde kalkar, yoluna devam eder.
· Girişimciliğin gücü özgürlükten gelir.
· Girişimcinin ilişkileri ve iletişimi güçlüdür.
· Girişimci bilgili ve becerikli olmalıdır.

Endüstri Devrimi: Girişimciliğin kavramlaştırılmasının dayandığı döneme endüstri

devrimi denir.

GİRİŞİMCİLERLE İLGİLİ KABUL EDİLEN MİT’LER

· Sermayesi olan herkes iş kurabilir başarılı olabilir.
· X girişimci şunu üretiyor, satıyor, kazanıyor ben de bunu yaparsam
kazanırım.
· Eğitim dönemlerinde pek başarılı olamayanlar girişimcilikte de başarılı
olamaz.
· İş fikri yaratabilen herkes girişimci olabilir.
· Girişimciler devletten ihale alan, vergi kaçıran, çalışanların ücretini
ödemeyen, meşru kimselerdir.
2 Erkan Hasan TOSUN

KAPSAM AÇISINDAN GİRİŞİMCİLİK TÜRLERİ

· Dış (genel) girişimcilik
· İç girişimcilik

İÇ GİRİŞİMCİNİN KENDİ FONKSİYONLARINI YERİNE GETİREBİLMESİ

İÇİN GEREKLİ OLAN UNSURLAR
· İşletmenin teknolojide üstün olması
· Yeni fikirlerin desteklenmesi
· Hatalara karşı toleranslı olunması
· Fırsatta öncelikli seçim yapmaması
· Kullanılabilir ve ulaşılabilir kaynak olması
· Takım çalışmasının desteklenmesi

KÂR: Girişimciliğin faktör getirisine kâr denilmektedir.

İçerik Açısından Girişimcilik Türleri

· Ekonomik (ticari) girişimcilik
· Sosyal girişimcilik

Geleneksel girişimcilik: Eski ve yeni sorunları, mevcut ürün / hizmet ve iş

anlayışıyla çözen girişimciliğe verilen isimdir.

YENİ NESİL GİRİŞİMCİLİĞİN ÖZELLİKLERİ

· İş fikirlerini yeni sektörlere yaratırlar.
· Ekonomiye yeni sektörler kazandırır.
· Yeni ve eski sorunları, yeni ürün / hizmetler ve yeni iş anlayışları ile çözer.
· Eğitimli genç girişimciler bu girişimciliğe daha yatkındır.

İÇ GİRİŞİMCİLİK: Kurulmuş ve yaşayan bir işletmenin sınırları içindeki tüm

alanlarda yeni ürün / hizmette, yönetimde, pazarlamada, satın almada, üretimde,
satışta ve bunların fonksiyonlarında yapılan yeniliklerin ticari hale gelme çaba ve
sonuçlarına verilen isimdir.

Bir Girişimcide Olması Gereken Vasıflar:

· Zekâ
· Enerji
· Deneyim
· Girişimcilik ruhu
· Rasyonel davranış yetisi

FOWLER: “Sosyal girişimciliği, sosyal fayda elde etme ve sürdürme olanağı

sağlayan yaşanabilir (sosyo) ekonomik yapıların, ilişkilerin, kurumların,
organizasyonların ve uygulamaların yaratılması” olarak tanımlamıştır.
Girişimcilik ve İş Kurma 3

Bölüm 2:
GİRİŞİMCİLİĞİN EKONOMİK, TOPLUMSAL VE
KÜLTÜREL TEMELLERİ
Hammaddeye dayalı ekonomiden bilgiye dayalı ekonomiye geçişte ekonomik
gelişmenin temelini oluşturan unsur yenilik yaratmak ve rekabet etmektir.

GİRİŞİMCİNİN ÜRETİM SÜRECİNE SAĞLADIĞI BAŞLICA KATKILAR

· Üretim kaynaklarını yeni bir tarzda birleştirerek kullanılmayan üretim
faktörlerinin kullanılmasını sağlar.
· Kullanılmakta olan üretim araçlarının ve mevcut girdilerinin değişik
şekillerde kullanımı ile üretimi artırır.
· Girişimci yeni düşüncelerin yaratılması, yayılması ve uygulanmasını
hızlandırır.

Günümüz “Risk Sermayesi”nin ilk örneğini sunan kişi Marco Polo’dur. Avrupa’da
iktisadi gelişmeye olan ilginin hızlı bir şekilde artmasının nedeni yüksek oranlı
işsizliktir. Girişimciliğin ulusal ekonomilerin rekabet güçlerine katkısı yeni mal ve
hizmetler yaratmaktır.

KAPİTALİST SİSTEMDE MÜLK SAHİPLERİNİN İŞLEVLERİ

· Mali sermayenin devreye sokulması
· Üretim araçlarının koordinasyonu, işletmenin yönetimi ve işletilmesi
· Yatırımlarla ilgili stratejik kararların alınması
· İş adamının, emeği üretim sürecinde istihdam etme, mali sermaye tedarik
etme işlevleri ile bilinmeyen gelecek karşısındaki karar alma pozisyonunu ayrı
değerlendiren kişi Cantillon’dur.

NEOKLASİKLERE GÖRE GİRİŞİMCİNİN TEMEL ROLÜ: Piyasaların dengede

bulunmasına katkı yapmaktır.

AVUSTURYA EKOLÜNE GÖRE GİRİŞİMCİNİN TEMEL ROLÜ: Kâr fırsatlarını

yakalamaktır.

ALMAN EKOLÜNE GÖRE GİRİŞİMCİNİN TEMEL ROLÜ: Bir değişim, reform ya

da devrim yapmaktır.

GİRİŞİMCİLİK KARAKTERİ ÜZERİNE YAPILAN ARAŞTIRMALARA GÖRE

BAZI ÖZEL KİŞİLİK KARAKTERLERİ
· Başarı ihtiyacı
· Hayal gücü, vizyon ve öngörü
· Risk üsteleme
· Esneklik
· Yüksek kontrol yeteneği
· Yenilikçilik
4 Erkan Hasan TOSUN

BAŞARILI GİRİŞİMCİLERİN ÖZELLİKLERİ

· İyi gözlemci
· Sezgileri güçlü
· Sosyal yönü kuvvetli
· Hayal gücü yüksek
· Düşünme ve değerlendirme yetenekleri gelişmiş

BATI KÜLTÜRÜNÜN BELİRLEYİCİ BOYUTLARI

· Risk alan
· Hiyerarşik sistemle çalışan
· Yenilikçi
· Yüksek bireysellik
· Hatalardan ders çıkaran
· Bağımsızlık

MAX WEBER’İN İFADESİYLE BİR ÖZEL KİŞİLİK TİPİ OLARAK

GİRİŞİMCİLİĞİN TÜM BATI DÜNYASI İÇERİSİNDE ÇİZDİĞİ GENEL
ÖZELLİKLER
· Bireyselleşmenin önem kazanması
· İş ve özel hayatın birbirinden ayrışması
· Ekonomik ve sosyal çıkarların dünya görüşünü belirleme eğilimi
· Üretimin en önemli değer olmasına olanak veren ve “çalışma” kavramını bir
ibadet olarak kutsallaştıran yeni bir ahlaki tavır

“Dinamik Girişimcilik” kavramını ortaya atan isim Schumpeter’dir. Alman ekolünün

temsilcileri Von Thünen, Schumpeter ve Baumol’dur. Neoklasik ekolünün
temsilcileri Marshall, Say ve Knight’tır. Avusturya ekolünün temsilcileri Menger,
Von Mises ve Kirzner’dir.

CANTİLLON’A GÖRE EKONOMİYE ETKİ EDEN VE ONLARI

BİÇİMLENDİREN EKONOMİK UNSURLAR
· Kaynaklara sahip olan kişiler ( o dönemin arazi sahipleri)
· Bu kaynaklarla çalışanları bir araya getiren girişimciler
· İstihdam edilerek iş yapan profesyoneller

Girişimciliğin ulusal ekonomilerin rekabet güçlerine katkısı: Yeni mal ve

hizmetler yaratmaktır.
Girişimcilik ve İş Kurma 5

Bölüm 3:
İŞ MODELİ, GİRİŞİMCİLİĞİN SÜREÇLERİ VE İŞ FİKRİ
İŞ MODELİ: İş süreci modeli değildir.

· Teoriye, uygulama tarafından kazandırılmıştır.

· Başarısı kanıtlanmış iş yapış şeklidir.
· Sürdürülebilir kârın nasıl elde edileceğinin ifadesidir.
· İş modelleri birbirine benzetilmemektedir.

İŞ MODELİ İÇİN MÜŞTERİ İLE İLGİLİ SORULAN SORULAR

· Benim müşterim kim olacak?
· Hangi müşterilere ürün / hizmet vermeliyim?
· Hangi müşteri grupları benim kâr etmemi sağlar?
· Hangi müşteri grubuna fayda üretebilirim?

İŞ MODELİ İÇİN DEĞER ÜRETME İLE İLGİLİ SORULAN SORULAR

· Müşteri için hangi değeri üretmeliyim?
· Kâr modelim ne şekilde olmalı?

İŞ MODELİ İÇİN FARKLILAŞMA (STRATEJİK DURUM) İLE İLGİLİ SORULAN

SORULAR
· Rekabetin önüne nasıl geçerim?
· Karlılığımı nasıl sürdürürüm?
· Müşterilerim neden benden alıyorlar?
· Benim farklı yönüm nedir?
· Önerdiğim değerin farklı yanı nedir?

İŞ MODELİ İÇİN KAPSAM İLE İLGİLİ SORULAN SORULAR

· Hangi faaliyetleri ben yapmalıyım (içeride)?
· Hangi faaliyetleri dışarıda yaptırmalıyım (outsourcing)?

İŞ MODELİ BİLEŞENLERİ:
· Kilit süreçler
· Müşteri değer önermesi
· Kilit kaynaklar
· Kâr formülü

Müşteri değer önermesi kapsamındaki değerin formülü: Değer = Fayda / Fiyat

MÜŞTERİ DEĞER ÖNERMESİNİN ALT BİLEŞENLERİ:

· Müşteri
· Sorun
· İhtiyaç
· Ürün ve hizmet
6 Erkan Hasan TOSUN

İŞ MODELİNİN BİR BİLEŞENİ OLAN KÂR FORMÜLÜNÜN ALT

BİLEŞENLERİ:
· Maliyet
· Kâr marjı
· Gelir modeli
· Kaynak hızı

MÜŞTERİ DEĞER ÖNERMESİNİN KÂRLI BİR ŞEKİLDE SUNULABİLMESİ

İÇİN GEREKLİ OLAN KAYNAKLAR:
· İnsanlar
· Teknoloji
· Ürünler
· Tesisler
· Ekipmanlar
· İstihbarat
· Kanallar
· Ortaklar
· İttifaklar
· Markalar

GİRİŞİMCİLİK SÜREÇLERİ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER:

İş fikrini işe dönüştüren süreçlere girişimcilik süreçleri denir. İş fikrinin
bulunmasıyla başlar. İş fikrinin kârlı şekilde paraya çevrilmesiyle devam eder.
İşletmenin doğumunu gösteren süreçlerdir.

GİRİŞİMCİLİK SÜREÇLERİ:
· İş fikrini arama, bulma
· İş fikrini seçme
· İş fikrini uygulamaya hazırlama
· İş fikrini uygulama ( Yatırım, piyasaya çıkış, ölçme, değerlendirme, öğrenme,
tekrar arama)

BİR İŞLETMEDE İŞ FİKİRLERİ ARAMA VE BULMADA YÖNETİCİLERİN

İHTİYAÇ DUYACAKLARI TEKNİKLER
· GZFT analizi, öncü kullanıcılar
· Öngörü ve yol haritaları, PEST analizi
· Senaryo analizi, süreç analizi
· Temel yetenek analizi

İŞ FİKİRLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ İÇİN PRİNCETON YARATICI

ARAŞTIRMA KURULUŞU TARAFINDAN SUNULAN ÖLÇÜTLER
· İş fikrinin tüm olumlu ve olumsuz yönlerini göz önünde tutuyor musunuz?
· İş fikrinizin çözeceği gerçek sorunlar ya da güçlükler tam olarak
değerlendiriliyor mu?
· İş fikriniz özgün mü, uyarlama mı?
Girişimcilik ve İş Kurma 7

· Hemen ve kısa dönemde getiriler, sonuçlar nelerdir? Getiriler ve sonuçlar

yeterli mi? Risk unsurları kabul edilebilir mi?
· Uzun dönemli getiriler yeterli olacak mı?
· İş fikrinin kısıtları var mı?
· İş fikri, bir sorun yaratacak mı?

YAPILABİLİRLİKTE YAPILAN ARAŞTIRMALAR:

· Pazar
· Teknolojik
· Finansal / Ekonomik
· Örgütsel
· Yasal

İŞ PLANI: Güçlü varsayımlara dayanan bir önermedir. Varsayımları kanıtlarla

destekleyen belgedir. 30-40 sayfalık bir dokümandır. Girişimciye işletmesi hakkında
eleştirel ve objektif olmasını sağlar. Odaklanmayı sağlar.

İŞ PLANINDA YER ALAN BAŞLIKLAR:

· Giriş
· Özet
· Firma bilgisi
· İş yapış ortamı (PEST analizi yapılır).
· Firmanın durum analizi ( SWOT analizi)
· Firmanın rekabet analizi (GZFT analizi)
· Pazar analizi
· Pazarlama planı

İŞ FİKRİ:
· İş fikri, işletmenin ilk adımı ve başlangıcıdır.
· İş fikri insan odaklıdır.
· İş fikri olarak üretilen her ürün ve hizmet mutlaka bir ihtiyacı giderir, bir
sorunu çözer.
· İş fikirlerini bulmak için değişimle ilgili sinyalleri algılamak ve anlamak
bundan fırsatları yakalamak, fırsatları da iş fikrine çevirmek gereklidir.

İŞ FİKRİNDE SAĞLANMASI GEREKEN KRİTERLER:

· Müşteriye bir fayda sağlanmalı
· Rekabet avantajı getirmeli
· Paydaşlarımıza ve bize bir kazanım getirmeli

MAVİ OKYANUS STRATEJİSİ:

· Bu strateji okyanus ötesi uluslarüstü şirketler için önerilir.
· Bu strateji rekabeti önerir.
· Bu strateji mutlaka rekabet ederek başarmayı önerir.
· Bu strateji rakip firmalara benzemeyi önerir.
8 Erkan Hasan TOSUN

Gary Hamal’a göre her yıl piyasaya çıkması gereken ürün miktarı 30 bin’dir.
Sorgulama ve sorular konusunda “işin en çetrefilli ve önemli tarafı doğru cevapları
bulmak değil doğru soruları bulmaktır” diyen isim Peter Drucker’dır.

Herhangi bir iş fikrini işe dönüştüren süreçlere verilen isim girişimcilik süreçleridir.
Farklı parçaları bir araya getirme yoluyla yenilikçi ve yaratıcı fikirler yaratmaya
verilen isim ilişkilendirmedir.

BAŞARILI BİR İŞ FİKRİNİ SIRADAN BİR İŞ FİKRİNDEN AYIRAN

ÖZELLİKLER:
· Üretimi görece kolaydır.
· Müşteriye fayda sağlar.
· Rekabet avantajı getirir.
· Paydaşlara ve işletmeye kazanç sağlar.
Girişimcilik ve İş Kurma 9

Bölüm 4:
GİRİŞİMCİLİKTE TASARIM
TASARIM: Bilgiyi somut ya da soyut bir çıktıya dönüştüren bilinçli karar verme
sürecidir.

TASARIM İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER: Tasarım kavramı, Türkçede bir yapı ya
da aygıtın kısımlarının kâğıt üzerine çizilmiş şekli anlamında kullanılan tasar
kökünden türetilmiş olan tasarı kavramına dayanmaktadır. Tasarım teknolojilerin
yenilikçi bir biçimde insancıllaştırılmasının ana faktörü, kültürel ve ekonomik
değişimin ise hayati derecede önem taşıyan faktörüdür.
Girişimciyle tasarımcının birleştiği ana bileşen yaratıcılıktır.

YARATICILIK MODELİNİN BASAMAKLARI

· İlk kavrayış
· Hazırlık
· Kuluçka
· Aydınlanma
· Doğrulama

İNOVASYON: Yeni fikir ve çözümlerin organizasyonlarda başarılı bir şekilde

uygulanmasıdır.

TASARIM SÜRECİNİN TEMEL BASAMAKLARI:

· Uyarıcı / başlatan
· Kavram geliştirme
· Proje planlama
· Tasarım brifi
· Tasarım yetenek kaynağı
· Kavram tasarımı

Girişimcinin tasarımından beklediği en önemli destek yenilikçi üründür.

WALSH VE ARKASAŞLARI TARAFINDAN TASARIMIN 4 C’Sİ:

· Yaratıcılık
· Karmaşıklık
· Uzlaşma
· Seçim

STRATEJİNİN AMAÇLARI:
· Yön belirlemek
· Yoğun çaba sarf etmek
· Tutarlılık sağlamak
· Esneklik sağlamak
10 Erkan Hasan TOSUN

İŞLETMEYE REKABET AVANTAJI SAĞLAYAN FAKTÖRLER:

· Makul fiyata ürün üretmek
· Yüksek teknolojili ürün üretmek
· Kaliteli ürünler üretmek
· Rakip ürünlerden farklı ürünler tasarlamak

REKABET STRATEJİSİ TARAFINDAN BİR ARADA TUTULMASI GEREKEN

ELEMANLAR:
· Üstün değer yaratma
· Yeterli müşteri kazanma
· Maliyetlerin yonetimi

FARKLILAŞMA STRATEJİSİ İZLEYECEK OLAN BİR GİRİŞİMCİNİN YAPMASI

GEREKENLER
· Farklılaşma stratejisi uygulanacaksa tasarımcı farklılaşmayı yaratacak ürünler
ortaya koymaya çalışmalıdır.
· Fiyat ön plana çıkarılacaksa, tasarımcı ürün tasarımlarında maliyet avantajı
sağlayacak çalışmalar yapmalı ve tasarımlar öyle olmalıdır ki düşük maliyet
ile üretilebilsin.
· Odaklanma izlenecek strateji ise de tasarımcı hedeflenen pazar bölümünün
istek ve gereksinimlerini çok iyi anlamalı ve tasarımlarını ona göre
yönlendirilmelidir.

TASARIMCININ ROLÜNÜN STRATEJİK ÖNEMİNİ GÖSTEREN FAKTÖRLER

Bazı durumlarda işletmede fikir lideri olabileceğini fark etmelidir. Fikir
uyuşmazlıkları ile mücadele etmesini öğrenmelidir. Tasarımcı, çalışmalarında çok
dikkatli olmalıdır. Tasarımcı, herkesi dinleyip fikir almaya çalışmalıdır.

KLASİK PAZARLAMA KARMASININ 4P’Sİ ŞUNLARDIR:

· Ürün
· Fiyat
· Yer
· Promosyon

SESİZ TASARIMCI: Tasarım sürecini etkileyen, kararlar veren, tasarımcı olmayan

kişilerdir.

İŞLETME PROFİLİNİN İÇERDİĞİ GÖRSEL ELEMANLAR:

· Ürün tasarımı
· Bilgi tasarımı (logo, broşür, üniforma, yük arabaları vb.)
· Çevre tasarımı (ofis, fabrika, satış noktası)
· Tutum (müşteriyle ilişkiler)
Girişimcilik ve İş Kurma 11

İŞLETMELERİN PAZAR ARAŞTIRMALARINDA KULLANDIKLARI ARAÇLAR

· Masa başı araştırmaları
· Grup araştırması
· Yaratıcı araçlar
· Görsel dürtüler

TASARIM BRİFİNDE BULUNMASI GEREKENLER

· İşletme alt yapısı
· İşletme stratejisi ve brif ile ilişkisi
· Tasarım problemi
· Müşteri ve pazar bilgisi
· Öngörülen zaman

TEMEL TASARIM ELEMANLARI

· Görünüm
· Maliyet
· Performans
· Kalite
· Dayanıklılık
12 Erkan Hasan TOSUN

Bölüm 5:
GİRİŞİMCİLİK İKLİMİ
Girişimci sayısının artabilmesi için gerekli olan ortamdır.

GİRİŞİMCİLİK POLİTİKA ÖNLEMLERİ: Girişimcilik kültürünün arttırılmasının

teşvik edilmesidir. Temel ve sonraki eğitimlerin her düzeyinde okullarda girişimcilik
eğitiminin entegrasyonu. Girişimcilik engellerinin ortadan kaldırılması, işletmelerin
pazara girmelerini kolaylaştırıcı tedbirlerin önceden alınmasıdır. Yeni kurulacak
işletmeler için başlangıç sermayesi veren gerek kamu gerekse de finans
kuruluşlarının oluşturulması, var olanların güçlendirilmesidir. Yeni kurulacak
işletmelere yönelik desteklerin arttırılmasıdır. İşletme inkübatörlerinin sayısını
arttırılmasıdır.

İŞ KURMAYI ETKİLEYEN ETKENLER

· Ekonomik çevre
· Hükümetin iş yaratım sürecine yönelik teşvik politikası
· Yaşanan finansal krizler
· Küresel düzeyde yaşanan gelişmeler
· Finansal kuruluşlarının fon talebini karşılama düzeyi
· Enflasyon oranı
· Vergi uygulamaları
· İş kurmayı etkileyen yasal alt yapı
· Bürokrasinin yapısı

Pazar mekanizmaları: Girişimcilerin ortaya çıkışında çevresel faktörleri ön plana

çıkaran yaklaşıma göre girişimciliğin ortaya çıkmasında gelişmiş ülkeler için etkili
olan faktördür.

GİRİŞİMCİLİK İKLİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER:

· Sosyal ve kültürel altyapının varlığı
· Devlet yönetiminin yapısı
· İş gücü ve finansal piyasaların gelişmişliği
· Teknoloji kullanım düzeyi
· Ar-Ge harcamalarının büyüklüğü
· Ar- Ge desteklerinin varlığı
· Girişimcilik eğitimlerine verilen önem
· Girişimcilik yeteneği ve kapasitesi
Girişimcilik ve İş Kurma 13

SINAİ MÜLKİYET HAKLARI: Sanayideki yeniliklerin, buluşların, yeni tasarımların

ve özgün çalışmaların ilk uygulayıcıları adına veya ticaret alanında üretilen ve
satılan malların üzerindeki üreticisinin veya satıcısının ayırt edilmesini sağlayacak
işaretlerin sahipleri adına kaydedilmesidir. Böylece ilk uygulayıcıların ürünü üretme
ve satma hakkında belirli bir süre sahip olmalarını sağlayan gayrimaddi bir haktır.
Toplum üzerinde en büyük etkinin kaynağı kültürdür.

Gelecekteki girişimcilik ile ilgili araştırmaların disiplinler arası bir yaklaşımla ele
alınmasının gerekliliğini savunmakta ve bu araştırmalarda pazar, sosyal yapı ve
kültür gibi konuların hem bireysel hem de birlikte değerlendirilmesinin önemini
vurgulayan isim Martinelli’dir.

GİRİŞİMCİLİK FAALİYETLERİNİ ETKİLEYEN UNSURLAR: Ülkeler arasındaki

bireysel algılama farklılıkları, kültür, eğitim ve kamu politikaları gibi konular
girişimcilik faaliyetlerini etkilemektedir.
14 Erkan Hasan TOSUN

Bölüm 6:
FRANCHISING VE İŞLETME SATIN ALMA
FRANCHISING KONUSUNU GİRİŞİMCİLERİN GÜNDEMİNE TAŞIYAN
BAŞLICA NEDENLER: Girişimci her ne kadar yüksek potansiyele sahip bir iş
fikrine sahip olsa da, bu durum girişimcinin aynı zamanda işini kurabilme için
gerekli olan bilgi birikimine ve parasal kaynaklara sahip olduğu anlamına gelmez.
Bu noktada iş kurma süreci içerisinde farklı alternatiflerin değerlendirilmesi
gerekebilir. Franchısıng yöntemiyle büyümenin daha fazla tercih edildiği sektör
perakende sektörü ’dür.

FRANCHISING: Belli bir ürüne, hizmete ya da sürece sahip bir işletmenin (

franchisor), bir başka işletmeye (franchisee) belli bir süre için gerekli ödemeleri
yapması ve ilgili koşulları sağlaması şartıyla söz konusu ürün, hizmet ya da süreci
kullanma iznini verdiği bir anlaşmadır.

FRANCHISING YÖNTEMİ:
· Franchising bir sözleşmedir.
· Franchising sözleşmesinde iki taraf vardır.
· Franchising sözleşmesi belli hakların kullanımına ilişkin izinleri kapsar.
· Franchising sözleşmesi yalnızca ürünler ve hizmetler için geçerlidir.
· Franchising anlaşmasına konu olan şey yalnızca ürünler ve hizmetler değil,
aynı zamanda franchising veren işletmenin markası ve yönetim modelleridir.

FRANCHISING İLE ELDE EDİLEBİLECEK FAYDALAR

· Mevcut bir pazara ve belli bir imaja sahip ürünler ve hizmetler
· Finansal getirilerin denetimi için finansal yönetim sistemi
· Ticari isimler ve ticari markalar
· Patentli bir formül ya da tasarım
· Alanında uzman kişilerden alınacak yönetim desteği
· Reklam ve satın alma faaliyetlerinde ölçek ekonomilerinden yararlanma
· Genel merkez tarafından sunulan faydalar
· Test edilmiş bir iş modeli

FRANCHISEE AÇISINDAN FRANCHISING’İN YARARLARI:

· Ürünün / hizmetin tanınırlığı
· Yönetim uzmanlığı
· Finansal destek
· Operasyonel ve yapısal denetim
· Pazara ilişkin bilgi birikimi
Girişimcilik ve İş Kurma 15

FRANCHISING MALİYETLERİ:
· Franchise girişi ödemesi
· Sigorta
· Açılış ürün stokları
· Genel giderler
· Ücretler
· Borçlar
· Muhasebe işlemleri
· Yasal ve profesyonel ödemeler
· Anlaşmanın sonlandırılması

İşletme satın alma sürecinin ilk kuralı: Anlaşmaya varmak için acele etmemektir.

MEVCUT İŞLETMENİN SATIN ALINMASININ ÜSTÜNLÜKLERİ:

· Görece düşük risk
· Olası konum üstünlüğü
· Yerleşmiş çalışan ve tedarikçi yapısı
· Çalışan ekipmanlar ve bilinen üretim kapasitesi
· Mevcut stoklar ve ticari itibar
· Önceki sahip ya da sahiplerin tecrübeleri
· Finansman kolaylığı

MEVCUT İŞLETMENİN SATIN ALINMASININ RİSKLERİ:

· Düşük performans
· Girişimcinin kendisine duyduğu aşırı güven
· Önemli çalışanların kaybı
· Aşırı değerlenmiş işletme
16 Erkan Hasan TOSUN

Bölüm 7:
İŞLETME KURMA
BASİT USULDE VERGİLENDİRMENİN SAĞLADIĞI BAZI KOLAYLIKLAR:
· Defter tutmazlar.
· Vergi kesintisi yapılmaz ve muhtasar beyanname vermezler.
· Geçici vergi ödemezler.
· Katma değer vergisinden istisnalardır.
· Ticari kazancın tespitinde amortismana tabi iktisadi kıymet alışları ve satışları
dikkate alınmaz.
· Alınan ve verilen belgelerin kayıtları işletmelerin bağlı oldukları meslek
odalarındaki bürolarda tutulmaktadır.

Basit Usulde Ticari Kazanç: Bir hesap dönemi içinde elde edilen hâsılat ile giderler
ve satılan malların alış bedelleri arasındaki olumlu farka denir.

BASİT USULDEN YARARLANAMAYACAKLAR:

· Şirketler ve şahıs şirket ortakları
· Kuyumcular
· İnşaat ve onarma işini taahhüt edenler
· Sigorta prodüktörleri
· Her türlü ilan ve reklam işleyişleriyle uğraşanlar
· Gayrimenkul ve gemi alım satımı ile uğraşanlar
· Maden işletmeleri
· Şehirlerarası yük ve yolcu taşımacılığı yapanlar

Gerçek usulde gelir vergisine tabi işletmelerin üçer aylık dönemler ödedikleri geçici
vergi miktarı %15’tir.

GERÇEK USULDE KURULAN BİR İŞLETMENİN MESLEK ODASINA VEYA

TİCARET ODASINA KAYIT İÇİN HAZIRLAMASI GEREKEN BELGELER
· Sicil tasdiknamesi ( aslı)
· İlan gazetesi (aslı)
· İmza sirküleri (aslı)
· Nüfus kayıt örneği
· İkametgâh belgesi
· 2 adet fotoğraf

KOLEKTİF ŞİRKETLERİN ÖZELLİKLERİ:

· Kolektif şirketlerin yapısı komandit şirketlere benzemektedir.
· Kolektif şirketlerde yalnız gerçek kişiler ortak olabilir.
· Asgari sermaye gereksinimi yoktur.
· Bütün ortakların sorumlulukları sınırsızdır.
· İlk önce bir Şirket Kuruluş Sözleşmesi hazırlanıp noterde onaylatılarak Ticaret
Siciline kaydettirilir.
Girişimcilik ve İş Kurma 17

· Sözleşme Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayınlanarak kuruluş tamamlanır.

· Şirketin ilgili odaya üye olması gerekir.

LİMİTED ŞİRKETLERİN ÖZELLİKLERİ:

· Limited şirket bir sermaye şirketidir.
· En az 10.000 TL sermaye ile kurulur.
· Kişisel emek, ticari itibar sermaye olarak getirilemez.
· Ortak sayısı ikiden az ve elliden fazla olamaz.
· Gerçek kişiler gibi tüzel kişiler de limited şirketi ortağı olabilir.
· Bankacılık ve sigortacılık yapamazlar.
· Hisse senedi çıkaramazlar.
· Tahvil çıkaramazlar.

LİMİTED ŞİRKETLERİN TİCARET VEYA SANAYİ ODASINA KAYDINDA

İSTENECEK BELGE VE BİLGİLER:
· Ticaret Odası Başvuru Formu
· Ticaret Sicil Gazetesi
· Müdür imza sirküleri
· Noter tasdikli ana sözleşme
· Şirket ortaklarının nüfus cüzdanı suretleri
· Şirket ortaklarının ikametgâh ilmühaberleri

ANONİM ŞİRKETLERİN ÖZELLİKLERİ:

· En az 50.000 TL ile kurulur.
· Ortakları gerçek ve tüzel kişilerden oluşabilir.
· Yasal olan her türlü ticari ve sınai faaliyette bulunabilirler.
· Tüzel kişiliğe sahiptirler.
· Ortaklıktan ayrılmak kolaydır.
· Bankacılık ve sigortacılık faaliyetlerinde bulunabilirler.
· Emek sermaye olarak konulamaz.
· Denetim Kurulu’nun zorunlu olarak bulunduğu şirket Anonim Şirket’tir.
18 Erkan Hasan TOSUN

SIHHİ MÜESSESE: Sıhhi müessese gayrisıhhi müesseseler dışında kalan her türlü iş
yerini ifade eder. Bakkal, şarküteri, süper market, kuruyemişçi, kurukahveci, ekmek
bayii, manav gibi çok çeşitli adlar altında faaliyet gösteren sıhhi işyerlerinin de
uygulamada bulundukları fiziki mekân itibariyle sınıf ve özelliklerin göre bazı
niteliklere sahip olması gerekmektedir.

GAYRISIHHİ MÜESSESELER

Birinci Sınıf Gayrisıhhi Müessese: Kentlerden ve insanların toplu olarak

bulundukları yerlerden mutlaka uzak tutulması, gümrük bölgesi ya da sağlık
koruma bandı konulabilecek yerlerde olması gereken kuruluşlar

İkinci Sınıf Gayrisıhhi Müessese: Kentlerden ve insanların toplu olarak

bulundukları yerlerden uzakta, kurulca önerilip yetkili makamca uygun görülecek
bir yerde olması gereken gayrisıhhi müesseseler

Üçüncü Sınıf Gayrisıhhi Müessese: Konutların ve insanların toplu olarak

bulundukları yerlerin yakınında kurulabilmekle birlikte denetim altında tutulması
gereken gayrisıhhi müesseselerdir.
Girişimcilik ve İş Kurma 19

Bölüm 8:
GİRİŞİMİN SONLANMASI:
TASFİYE, İFLAS VE BİRLEŞME
GİRİŞİMLERİN TEMELDE BAŞARISIZLIK NEDENLERİ:
· Eksik ve zayıf planlama
· Plansız ve orantısız büyüme
· Nakitlerin düzgün planlanmaması ve iyi bir nakit yönetimi uygulanmaması
· Yanlış işletme ve yönetim stratejileri uygulanması
· Girişimcilerin kendilerine aşırı güveni ve profesyonellerle çalışmaması
· Birkaç ana müşteriye aşırı güven ve bu müşterilerin durumlarının kötüleşmesi
· Girişimcinin işletmenin mali durumunu ve mali göstergeleri sürekli
izlememesi

GİRİŞİMCİNİN TİCARET SİCİLİ KAYITLARINI VE İLGİLİ MESLEK VEYA

TİCARET ODASI KAYITLARINI SİLDİRMESİ İÇİN GEREKLİ EVRAKLAR:
· Ticaret sicili memurluğuna hitaben dilekçe
· İlgili Ticaret Odası Başkanlığı’na hitaben dilekçe
· Vergi dairesi ticari terk yazısı
· Mal beyanı
· Vefat nedeniyle kapanış talebinde, veraset ilanı (asıl ya da noter onaylı)
eklenmeli, dilekçe ve mal beyanı varislerden biri tarafından imzalanmalı

TASFİYE: Faaliyetlerine son verilen işletmenin tüm varlıklarının satılıp paraya

çevrilmesi, alacakların tahsili ve borçların ödenmesinden sonra geriye kalan kısmın
(kaldı ise), ortaklar arasında dağıtılması işleminin bütününe denir.

LİMİTED ŞİRKETTE TASFİYE NEDENLERİ:

· Ana sözleşmedeki şirket süresinin bitmesi
· Şirket sermayesinin üçte ikisinin kaybedilmesi ve ortakları bu şirkete
koymamaları
· Şirketin iflasına karar verilmesi
· Şirketin diğer bir şirketle birleşmesi
· Şirketin mahkeme kararı ile feshinin istenmesi
· Şirket amacının gerçekleştirmiş veya amacın gerçekleşmesinin imkânsız hale
gelmesi
· Ortak sayısının bire düşmesi ve 50’yi aşması
· Ortaklar kurulunca şirketin tasfiyesine karar verilmesi
20 Erkan Hasan TOSUN

ANONİM ŞİRKETLERİN TASFİYE NEDENLERİ:

· Şirket sözleşmesinde belirlenen amaca ulaşılmış olması ya da amaca ulaşma
olanağının kalmaması
· Şirket sözleşmesinde belirlenmiş olan sürecin sona ermesi
· Esas sermayenin 2 / 3’ünün yitirilmesine karşılık; esas sermayenin 2 / 3 ‘ünün
yitirilmesi durumunda alacakların dağıtılma için mahkemeye başvurmaları
· Ortak sayısının beş kişiden aşağıya düşmesi
· Başka bir şirketle birleşilmesi
· Şirketin iflasına karar verilmiş olması
· Şirket sözleşmesinde yazılı dağılma nedeninin oluşması
· Şirketin kanuni organlarından birinin eksikliği
· Genel Kurul’un dağılma kararı

Türk Ticaret Kanunu’na göre tasfiye süresi 1 Yıl’dır. Şirket şeklindeki girişimin
tasfiyesini yürüten kişiye tasfiye memuru denir.

İCRA VE İFLAS KANUNU’NDA SAYILAN DOĞRUDAN İFLAS HALLERİ:

· Borçlunun ikametgâhının belli olmaması
· Borçlunun ödemelerini tatil etmiş bulunması
· Borçlunun taahhütlerinden kurtulmak amacıyla kaçması
· Borçlunun teklif ettiği konkordatonun tasdik olunması
· İlama dayalı alacak, icra emriyle istenildiği halde ödenmemesi
· Borçlunun haciz yolu ile yapılan takip sırasında mallarını saklaması
· Borçlunun, alacaklarının haklarını ihlal eden hileli muamelelerde bulunması
veya bunlara teşebbüs etmesi

BİRLEŞME: Birleşme yatay, dikey ve karma olmak üzere üçe ayrılır.

· Birleşme; bir şirketin bir başka şirket tarafından satın alınması, devralınması
veya yeni bir işletme bünyesinde bir araya gelinmesi olarak tanımlanabilir.
· Birleşecek olan işletmeler aynı sektörde ve aynı coğrafi bölgede işletiliyorsa,
bu birleşme yatay birleşmedir.
· Birleşecek olan işletmeler alıcı – satıcı ilişkisi varsa ya da şirket kendi
tedarikçisi le birleşirse, bu birleşme dikey birleşmedir.
· Birbiriyle ilgisi olmayan sektörlerde ya da farklı coğrafi bölgelerde iş yapan
işletmelerin birleşmeleri ise karma birleşmelerdir.

İŞLETME BİRLEŞMELERİNİN NEDENLERİ:

· Finansman kolaylığı sağlamak
· Katma değer ve sinerji oluşturma
· Yeni üretim metodu ve teknoloji sağlamak
· Kötü yönetilen bir şirketin kullanılmayan varlıklarını başka bir şirketin daha
verimli yönetimi altında daha iyi değerlendirmek
· Vergi yasalarının sağladığı avantajlardan yararlanmak
· Girişimcilerin yönetimsel veya finans alanındaki yeteneklerini gösterme
arzusu
· Daha büyük bir şirketi yönetme tutkusu
Girişimcilik ve İş Kurma 21

TTK’YE GÖRE BİRLEŞME SÖZLEŞMESİNDE YER ALAN BİLGİLER:

· Birleşen şirketlerin unvanları
· Şirketlerin esas sermayeleri
· Şahıs şirketlerinde ortakların adları
· Ortakların pay tutarları
· Taraflara yüklediği borç ve yükümlülükler
· Değişim ve ölçü oranları

İYİLEŞTİRME PROJESİNDE YER ALABİLECEK KONULAR:

Yönetim ve organizasyona yönelik tedbirler:

Şirketin yeniden yapılanması, personel azaltılması, üretim, pazarlama süreçlerinin
iyileştirilmesi, maliyetlerin azaltılması, küçülme, stokların eritilmesi, yeni ürün ve
hizmetlere girilmesi gibi tedbirler.

Finansal yapıya ilişkin tedbirler:

Bu tedbirler arasında sermaye artırma, yeni ortak bulma, mevcut varlıkların bir
kısmını paraya çevrilmesi, yeni düşük faizli ve uzun vadeli kredilerin bulunması,
mevcut borçlara vade uzatımı, alacakların alacak hakkından vazgeçmeleri,
alacakların faktoring yoluyla satışı gibi mekanizmalar ile tahsili gibi tedbirler.

Yeni satış sözleşmeleri, yeni pazarlar ve bayi ağları kurulması gibi satış artırıcı
tedbirler.
Yeni duruma göre oluşturulan proforma bilanço ve gelir tablolarının oluşturulması,
nakit akım tablolarının düzenlenmesidir.