Śródpiersie (mediastinum) stanowi pośrodkowo położoną przestrzeń między oboma workami

opłucnej oraz między piersiowym odcinkiem kręgosłupa a mostkiem. Górne ograniczenie stanowi
otwór górny klatki piersiowej, a dolne przepona. Śródpiersie obustronnie pokryte jest opłucną
śródpiersiową. Składa się ze śródpiersia górnego i dolnego. Przebieg korzenia płuca oraz więzadła
płucnego pozwala na podział śródpiersia dolnego na przednie, środkowe i tylne.

Śródpiersie górne – stanowi przestrzeń między rękojeścią mostka a górnymi kręgami piersiowymi,
od dołu ograniczoną przez umowną płaszczyznę przechodzącą przez kąt mostka i dolną powierzchnię
trzonu kręgu Th4; zawiera grasicę, obie żyły ramienno-głowowe i początkowy odcinek żyły głównej
górnej, łuk aorty wraz z odchodzącymi naczyniami, tchawicę, przełyk, nerwy błędne z odchodzącymi
gałęziami, przewód piersiowy, węzły chłonne oraz pień współczulny.

Śródpiersie przednie – stanowi przestrzeń między osierdziem a mostkiem; zawiera gałęzie

śródpiersiowe naczyń piersiowych wewnętrznych, więzadło mostkowo-osierdziowe oraz węzły
chłonne.

Śródpiersie środkowe – stanowi worek osierdziowy wraz z jego zawartością (serce, aortę wstępującą,
dolny odcinek żyły głównej górnej, piersiowy odcinek żyły głównej dolnej, końcowy odcinek żyły
nieparzystej, pień płucny dzielący się na dwie tętnice płucne, żyły płucne, węzły chłonne, część
głęboką splotu sercowego) oraz biegnące po osierdziu nerwy przeponowe i naczynia osierdziowo-
przeponowe.

Śródpiersie tylne – stanowi przestrzeń między osierdziem a kręgosłupem i tylnymi odcinkami żeber;
zawiera odcinek piersiowy aorty zstępującej, żyłę nieparzystą i żyłę nieparzystą krótką, przełyk,
tchawicę i jej rozdwojenie, nerwy błędne z odchodzącymi gałęziami, przewód piersiowy, częściowo
nerwy trzewne, węzły chłonne oraz pień współczulny.

Budowa śródpiersia

Rycina 1. Podział anatomiczny śródpiersia w ujęciu bocznym: a) schemat graficzny; b) widok na

zdjęciu RTG klatki piersiowej w projekcji bocznej. Schemat dzięki uprzejmości dr. Sławomira
Jabłońskiego z Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej, Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej UM w Łodzi, rycina
dzięki uprzejmości prof. Ludomira Stefańczyka i dr Anny Fiedorczuk-Pyziak, Zakład Radiologii UM w
Łodzi)

Śródpiersie (mediastinum) jest niewielką przestrzenią ograniczoną od góry górnym otworem klatki
piersiowej, od dołu przeponą, od przodu tylną powierzchnią mostka, od tyłu przednią powierzchnią
kręgosłupa i żeber, a z boku blaszką opłucnej śródpiersiowej. Topograficznie śródpiersie dzielimy na
górne i dolne (ryc. 1).
Śródpiersie górne

Śródpiersie górne położone jest powyżej płaszczyzny poziomej przechodzącej przez:

dolną powierzchnię IV kręgu piersiowego, rozdwojenie tchawicy, miejsce połączenia trzonu i rękojeści mostka.

Obejmuje ono:

szczyty płuc, tchawicę, przełyk, pień ramienno-głowowy, tętnicę podobojczykową lewą

nerw błędny, nerwy przeponowe pień współczulny, grasicę.

Śródpiersie dolne dzieli się na:

śródpiersie przednie, które zawiera węzły chłonne

śródpiersie środkowe, które zawiera serce wraz z osierdziem, korzenie płucne, nerwy przeponowe, węzły
chłonne

śródpiersie tylne, które zawiera przełyk, nerw błędny prawy i lewy, aortę piersiową, żyłę nieparzystą, pnie
współczulne, przewód piersiowy i węzły chłonne.

Śródpiersie jest przestrzenią, w której ze względu na liczne struktury (tkanka chłonna, łączna, tłuszczowa,
mięśniowa, nerwowa, tchawica, przełyk, grasica, tarczyca, serce, naczynia) może się rozwijać wiele różnych
procesów chorobowych o charakterze nowotworowym, zapalnym lub wrodzonym. Zmiany nowotworowe
mogą być pierwotne (łagodne lub złośliwe) bądź wtórne (białaczka, ziarnica, przerzuty raka płuca, żołądka czy
przełyku).