ఋగ్వేద శ్రాధ్ద దీర్ఘస్వర

|”]ƒø£
(n+øÏ‘·+)
e÷ Hêqï>±s¡T
e÷ eTT‘êÔ‘·>±s¡T e÷ ô|<ä‘› ê‘·>±s¡T e÷ ‘ê‘·>±s¡T

ªªqyÓ÷ |æÁ‘˚ »qà<ëÁ‘˚ düs«¡ <˚e eTj·÷j·T#·ˆ
düTK<ëj·T Á|üdHü êïj·T düTÁ|”‘êj·T eTVü‰‘·àH˚ˆˆµµ
eTq≈£î $~Û+#·ã&çq |ü+#·jT· C≤„\˝À ª|æ‘è· j·T»„+µ ˇø£{.Ï ªª<˚eø±sê´<ä|æ
dü<ë |æ‘è· ø±s¡´+ $•wü´‘˚µµ nì düà è‘·T\T |òTü ÀwædTü HÔ êïsTT.|æ‘s· T¡ \qT ÁXÊ<ä‘∆ s· Œ¡ D≤<äT\
<ë«sê ‘·è|æ|Ô ]ü ùdÔ <˚e‘·\T Ç#˚Ã esê\qT $T+∫ oÁ|òTü ‘·' |ò˝ü ≤\qT n+~kÕÔsT¡ .
Á|üdüTÔ‘· Á>∑+<∏ä+˝À ãTTπ>«<äÁXÊ<ä∆Á|üÁøÏj·TqT #·ø£ÿ>± |ü]#·j·T+ #˚j·T&É+
»]–q~.e÷ |æ‘·s¡T\≈£î |ü⁄D´˝Àø±\T ÁbÕ|æÔ+#ê\ì yê] nqTÁ>∑Vü≤+ e÷
≈£î≥T+u≤\ìï+{Ïô|’ ñ+&Ü\ì ø√s¡Tø=+≥÷ ªãTTπ>«<ä ÁXÊ<ä∆ <äs¡ŒDyéTµ nH˚ á
Á>∑+<∏ëìï e÷ Hêqï>±s¡T ø°ˆˆX‚ˆˆbÕs¡ï+~ düTÁãVü≤àD´X¯sà¡ >±]øÏ n+øÏ‘+· #˚dTü HÔ êïqT.
á Á>∑+<∏+ä ˝À dü+düÿ è‘· X¯u≤›<Tä \qT ì•‘·+>± |ü]o*+∫q dü+düÿ è‘· |ü+&ç‘T· \T
ÁãVü≤àÁo u§+‘ê uÛ≤qT Á|üø±X¯ X¯sà¡ >±]øÏ,y˚<uä ≤Û >±ìï ≈£îå Dí+>± |ü]o*+∫q <ë«s¡ø±
‹s¡TeT\ <˚ekÕúq+ ãTTπ>«<ä dü\ø£Då |òTü HêbÕ]ƒ ÁãVü≤àÁo #·+<äT≈£L&É¢ Vü≤=düeTHÓ s¡‘êïø£s¡
X¯sà¡ >±]øÏ Hê kÕ«<Ûë´j·TT&ÉT <äs“¡ e¤ TTfi¯fl sêeTø£èwüí X¯sà¡ ≈£î H˚H+Ó ‘√ ø£è‘·ED
„ .íÏ
ãT<Ûä $<Û̊j·TT&ÉT
bÕs¡ï+~ |òüD°+Á<ä Áoìyêdü X¯s¡à
1
‘Ó\TdüTø√e\dæq $wüj·TeTT\T
Áù|‘·eTTqT>±ì,|æ‘s· T¡ \qT>±ì ñ<˚•› +∫ ÁX¯<‘∆ä √ uÛÀ»q
|ü<ësêú~ø£eTT\T düeT]Œ+#·TfÒ ÁXÊ<äe∆ TT.ÁXÊ<äø∆ ±\eTTq+<äT ÁXÊ<äe∆ TT\qT
#˚jT· Tyê]øÏ Äj·TTwüß¸ , ã\eTT, Á|ü»,„ ø°],Ô dü+‘êqeTT, \ø°å à Ç$
eè~∆H=+<äT‘êsTT. ÁXÊ<ä∆eTT\+<äT |æ‘·èkÕúq Áu≤Vü≤àDTq≈£î <äøÏåD
~«>∑TDeTT Çe«e\j·TTqT. uÛ÷Ñ dü+kÕÿs¡eTT#˚dæ ÁXÊ<äe∆ TT |æ≥eº ˝…qT.
dü«>∑èVü≤eT+<äT eT+∫~. |üs>¡ è∑ Vü≤eT+<äT ÁXÊ<äe∆ TT ô|{Ïqº jÓT&É\ Ä
>∑ è Vü ≤ j· T »e÷ì nqTeT‹ì bı+~ ø=+‘· s¡ T dü T eTT #Ó * ¢ + ∫
ô|≥ºe˝…qT.>√eTj·÷<äT\#˚ uÛÑ÷$Tì uÛ≤+&ÉeTT\qT ø£&ÉT>∑e˝…qT.
<˚e‘·\≈£î,j·T‘·T\≈£î, ÁãVü≤à#ês¡T\≈£î,•X¯óe⁄\≈£îqT |æ+&É<ëqeTT
n>∑Tes¡≈î£ nqïeTT ô|≥º≈î£ +&Ü ñ+&Ée˝…qT. $TøÏÿ* u≤\Ts¡≈î£ eT]jÓTTø£
>∑èVü≤eTTq+<äT nqïeTT ô|≥ºe#·TÃqT.ˇø£ eÁdüeÔ TT <Û]ä +∫,»\eT<Û´ä eTTq,
~ã“j·T+<äT,y˚T&É yÓTT<ä\>∑Tyêì n+‘·dTü \Ô ô|ì’ eT]j·TT ‘êqT nX¯ó∫
◊q|ü⁄&ÉT ÁXÊ<äe∆ TT #˚jT· sê<äT. Á>∑V≤ü D~qeT+<äT |æÁ‘ê<äT\ Ä_›øe£ TT
ÁbÕ|æ Ô + ∫q#√ nqïeTT#˚ ‘ · H ˚ #˚ j · T e˝… q T.bÕø£ e TTqT ÁXÊ<ä ∆ ø £ s ¡ Ô
dü«j·TeTT>±H˚ #˚j·Te˝…qT.dü+uÛÑ$+|üì #√ |ü‹ïj·TT ÄyÓT˝Òì#√
ã+<ÛäTe⁄\TqT #˚j·Te#·TÃqT. C≤]DÏj·TT, e+<Ûä´j·TT, $<Ûäej·TT,
_Ûqï>√Á‘·Tsê\T, |æ‘·èe÷‘·èe+X¯ dü+ã+<ÛäeTT ˝Òì~j·T>∑T Ád”Ô\T
ÁXÊ<äb∆ Õø£eTT #˚jT· ≈£L&É<Tä .uÛÀø£\Ô ˝À Ç<äs› T¡ Áu≤Vü≤àDT\T <=s¡øq£ |ü⁄&ÉT
|æ‘è· kÕúqeT+<äT ˇø£]ì ñ+#·e˝…qT,$X‚«<˚ekÕúqeTTq bÕÁ‘·jT· +<äT
ÄyêVü≤Hê<äT\qT >±$+∫ e´+»Hê~ düV≤æ ‘·eTT>± |ü<ës¡eú TTq+‘·jT· T
bÕÁ‘·jT· +<äT+∫ Ä |ü<ës¡eú TTqT <˚e⁄ìøÏ ìy˚<qä #˚dæ n–ïVü≤√Á‘·eTTq
ñ+#·e˝…qT ˝Ò<ë ÁãVü≤à#ê]øÏ ô|≥ºe˝…qT.Áu≤Vü≤àDT&ÉT <=s¡øì£ jÓT&É\
j·T<Ûë$~Û>± ÁXÊ<äe∆ TTqT »]|æ nqïeTTqT mø£ÿ&É Áu≤Vü≤àDT&ÉT<=]øÏ‘˚
nø£ ÿ &É ø Ï rdü T ø=ìyÓ [ ¢ <ä ø Ï å D dü V æ ≤ ‘· e TT>± sTTe«e˝… q T, ø±ì
˝À|üeTT#˚j·Tsê<äT.
2
ÁXÊ<äe∆ TTqT @<√$<Ûeä TT>± »s¡T|üe˝…qT.Á<äeéTT˝ÒìjÓT&É\ ñ|üyêdüeTT
#˚jT· e˝…qT,ÁXÊ<äd∆ +ü Væ≤‘·qT |ü]+ƒ #·e˝…qT,eèø£eå T÷\eTTq+<äT ì\ã&ç
u≤VüQe⁄\HÓ‹Ô dü÷sê´~ <˚e‘·\qT ñ<˚•› +∫ Hê≈£î <Ûqä eTT˝Ò<Tä eÁdüeÔ TT
˝Ò<Tä ,ÁXÊ<äÁ∆ <äeéTT˝Ò<Tä ª|æ‘s· T¡ \≈£î qeTkÕÿs¡eTTµ H˚qT u≤VüQe⁄\qT
m‹ÔHêqT |æ‘s· T¡ \T Bì‘√ ‘·è|æHÔ =+<äT<äTs¡T>±ø£ nì nqe˝…qT.
Ç<äs› T¡ k˛<äsT¡ \TqT,‘·+Á&ç ≈£îe÷s¡T\TqT,|üPs¡«uÛÀø£j Ô T· T,|üs~¡ qeT+<äT
ÁXÊ<äe∆ TTqT ô|≥Tºyê&ÉTqT,X¯eeTT‘√ yÓ[q¢ yê&ÉT,kÕï‘·≈î£ \T,Á>∑T&çy¶ ê&ÉT,
j·TrX¯«s¡T\T,$ø£˝≤+>∑T\T,ÁãVü≤à#ê]j·TT,k˛eTj·÷õj·TT ÁXÊ<äu∆ ÀÛ ø£\Ô ≈£î
jÓ÷>∑T´\Tø±s¡T.
@ø£ø±\eT+<äT eTè‘·T˝…q’ yê]øÏ ÁXÊ<äe∆ TT\T e∫Ãq|ü⁄&ÉT nX¯≈î£ &Ô q’Ó yê&ÉT
bÕø£eTT ˇø£{j Ï T˚ #˚sTT+∫ dü+ã+<ÛÁä ø£eTeTT>± ÁXÊ<äe∆ TT\qT ô|≥ºe˝…qT.
‘·*<¢ +ä Á&ÉT\˝À yÓTT<ä≥ ‘·+Á&ç~ ‘·sT¡ yê‘· ‘·*~¢ ô|≥ºe˝…qT.
ÁXÊ<äe∆ TTqT dü+ø£*Œ+∫ ø£D å eTT Ç∫Ã bÕ<äÁ|üø±å fi¯qeTT Ä#·]+∫q
‘·sT¡ yê‘· ÄXÖ#·eTT $qã&çqjÓT&É\ ÄXÖ#·eTT ˝Ò<Tä .bÕ<äÁ|üø±å fi¯qeTTq≈£î
|üPs¡«eTT $qã&çqjÓT&É\ ÄXÖ#·eTTqT Á>∑V≤æ +#·e\j·TTqT,ÁXÊ<äe∆ TTqT
e÷qe\j·TTqT.ÁXÊ<äe∆ TTq≈£î |üPs¡«y˚T ÄXÖ#·eTT e∫ÃqjÓT&É\ ÄXÖ#·eTT
jÓTTø£ÿ X¯ó~∆jT· +<äT ÁXÊ<äe∆ TTqT ô|≥ºe˝…qT.eTè‘êXÖ#·eTTq+<äT 13e
~qeT+<äT,Á>∑kÕÔdüÔeTj·T Á>∑Vü≤DeT+<äT |üs¡~qeT+<äTqT ÁXÊ<ä∆eTTqT
ô|≥º e ˝… q T.C≤‘êXÖ#· e T+<ä T 11e ~qeT+<ä T ÁXÊ<ä ∆ e TTqT
ô|≥ºe˝…qT.ˇø£yfi˚ ¯ ‘·q Ç+{ÏjT· +<˚ C≤‘êXÖ#·eTT >∑*–qjÓT&É\ 12e
~qeT+<äT ÁXÊ<ä∆eTT ô|≥ºe˝…qT. n|ü&ÉT≈£L&Ü M\T˝ÒìjÓT&É\
ne÷yêdü´j·T+<äT ô|≥ºe˝…qT.
e÷dæøe£ TT ÄXÖ#·<÷ä wæ‘y· TÓ qÆ jÓT&É\ nq+‘·se¡ TT ‹]– Ä e÷dü‹~∏
j
∏ T· +<äT ô|≥ºe˝…qT.Ä_›øe£ TTqT ÄXÖ#êq+‘·se¡ TT @ø±<ä•j·T+<äT>±ì,
ne÷yêdü´j·T+<äT>±ì ô|≥ºe˝…qT.
|æ+&É<ëqeTT>±ø£ |üPs¡«eTT |æ‘è· Áu≤Vü≤àDT&ÉT yê+‹#˚dqæ jÓT&É\
Ä ~qeT+<˚ ‹]– bÕø£eTTCÒdæ ô|≥ºe˝…qT.
3
|æ*,¢ ≈£îø£ÿ,qø£ÿ,>±&ç<,ä m\Tø£, ndüŒ èX¯ó´&ÉT Ms¡T eTT≥Tºø=qïqT,|æ+&ÉeTT
$&çb˛j·TTqqT ÁbÕC≤|ü‘·éTT#˚dæ ‹]– kÕïqeTT#˚dæ Ä e+&çq
|ü<ës¡eú TT\‘√H˚ eTs¡fi¯ |æ+&ÉeTT\qT#˚dæ Á|ü<ëqeTT #˚jT· e˝…qT.ø±øÏ
eTT≥Tº≈£îqïqT <√wüeTT ˝Ò<äT. dü|æ+&ûø£s¡DeTT\˝À X‚wüeTT $T>∑\ø£
b˛e#·TÃqT n|ü&ÉT |æ+<äeTT\qT ø£\T|ü⁄|üìøÏ Ä≥+ø£eTT e#·TÃqT
n+<äT#˚‘· ÁbÕj·T•Ã‘·ÔeTT#˚dæø=ì nedüs¡eTT ◊q#√ ‹]– e+&ç
dü|æ+&ûø£s¡DeTT #˚j·Te˝…qT.Ç≥Te+{Ï Çã“+<äT\T e#·TÃH˚yÓ÷qì
Ä|üdüÔ+ãT&ÉT sêÁ‹y˚fi¯ ÁXÊ<ä∆eTT #˚j·Tsê<äHÓqT.ˇø£y˚fi¯ Á>∑Vü≤D
düeTj·TeTT\˝À #˚dqæ qT $Á|üuÀÛ »qeTT es¡≈î£ e÷Á‘·yT˚ qì ‘·sT¡ yê‘·
ø£sÔ¡ ñ|üyêdüeTT+&ç $T–*q |æ+&ÉÁ|ü<ëHê<äT\T eTs¡THê&ÉT #˚jT· e˝…qì
#Óô|ŒqT.e÷dæø£eTT\+<äTqT,>∑j·÷ÁXÊ<ä∆eT+<äTqT,eTVü‰\j·TeT+<äTqT,
Ä_›øe£ T+<äT |æ‘è· Áu≤Vü≤àDT&ÉT |æ+&ÉÁ|ü<ëqeTT˝À|ü\ yê+‹ #˚dqæ qT
‹]– ÁXÊ<äe∆ TT ô|≥ºe˝…qT.|æ+&ÉÁ|ü<ëqeTT ‘·sT¡ yê‘· @ <√wüeTT ˝Ò<Tä .
eTs¡fi¯ ÁXÊ<äe∆ TT #˚jT· qedüse¡ TT ˝Ò<Tä .
ÁXÊ<äu∆ ÀÛ ø£\Ô T |üsd¡ Œü s¡eTT düŒ è•+∫qjÓT&É\ Ä nqïeTTqT |ü]‘·´õ+|üø£
uÛTÑ õ+∫ ‘·sT¡ yê‘· kÕïqeTT#˚dæ mì$T~e+<ä\T >±j·TÁr »|æ+#·e˝…qT.
ñ∫Ã¤wüºeTT jÓTø£ÿ düŒs¡Ù ø£*–qjÓT&É\ nq´»\eTT‘√ Á|üøå±fi¯q#˚dæ
uÛÀ»Hêq+‘·s¡eTT kÕïqeTT#˚dæ eT÷&ÉTe+<ä\T >±j·TÁr »|üeTT
#˚j·Te˝…qT.ñ∫Ã¤wüº düŒs¡ÙeTTq+<äT Ä ‘êø£ã&çq bÕÁ‘·qT $&ç∫
eTT+<äTe˝Ò düeTdüÔ |ü<ës¡eú TT\qT e&ç+¶ ∫ uÛÀø£\Ô qT uÛTÑ õ+|ü#j ˚ T· e˝…qT.
k˛<äs¡T\T $uÛÑ≈£îÔ\T ◊qjÓT&É\ Á|ü‘ê´_›ø±<äT\qT y˚s¡Ty˚s¡T>±
ô|≥ºe˝…qT. n$uÛÑ≈£îÔ˝…’q jÓT&É\ CÒ´wüß˜&ÉT #˚dæqjÓT&É\ n+<äs¡T
#˚ d æ q yês¡ > ∑ T <ä T s¡ T . n$uÛ Ñ ≈ £ î Ô \ T>± ñqï+‘· e s¡ ≈ £ î nqTE\
nqTeT‹ìbı+~ CÒ´wüß&˜ TÉ ø£sà¡ #˚jT· e˝…qT.Á<äeéTT <ë«sê |ò\ü eTT
ø£qTø£ n+<äsT¡ qT #˚dqæ yês¡>T∑ <äTs¡T. $uÛ≈Ñ î£ ˝Ô q’… ‘·sT¡ yê‘· Ä_›ø±<äT\T
y˚sT¡ >± #˚jT· e˝…qT, ø£*dæ ô|{Ïqº jÓT&É\ |ü‹‘·T\>∑T<äTs¡T.
4
ÁXÊ<ä∆ dü\ú eTT˝À #Ó|ü \T,>=&ÉT>∑T,mÁs¡ã≥º,mÁs¡|Pü \T,|æ*¢ ñ+&Ésê<äT.
ÁXÊ<ä∆ ~qeTTq Ä ÁXÊ<ä∆eTT |üP]Ôø±≈£î+&É <ëqeTT,n<Ûä´j·TqeTT,
<˚e‘ês¡ÃqeTT,»|üeTT,Vü≤√eTeTT,Áe‘ê~ø£eTT\T Ç$ #˚jT· sê<äT.‘Ó\ì¢
ã≥º\T >√∫b˛dæ ø£≥Tºø=ì ÁXÊ<äe∆ TT #˚jT· e˝…qT.>√∫˝Ò≈î£ +&É |ü+#Óø{£ ºÏ
ñ‘·ØÔ j·TeTT ˝Ò≈î£ +&É #˚jT· sê<äT.‘·&ãç ≥º\‘√ Ä_›ø±<äT\T #˚jT· sê<äT.
s¡+>∑Tã≥º\T |üìøÏsêe⁄.≈£î≥Tºã≥º\T ≈£L&Ü |üìøÏsêe⁄.
ñ|üqj·TqeTTø±ìyês¡T,Ád”Ô\T,X¯SÁ<äT\T ÁXÊ<ä∆eTTqT #˚j·TTq|ü⁄&ÉT
j·TCÀ„|Mü ‘· kÕúqeTTq ñ‘·ØÔ j·TeTTqT yê&Ée˝…qT.
eTT]øÏ #Ós¡Te⁄\˝À ˙s¡T,<äTsê«düq>∑\$,qTs¡T>∑T<˚]q$,ñ|ü$,
ãTs¡<ä>±qTqï$,>∑T+≥\˝Àì$,>√e⁄\TeTT{Ïºq$,sêÁ‹j˚T rdüTø=ì
sêã&çq$ kÕïqeTTq≈£î,bÕqeTTq≈£î eT]j·TT e+≥≈£î |üìøÏsêì$.
>∑+>±»\eTTqT #ê˝≤ s√E\≈£î eTT+<äT ‘Ó∫ÃqqT X¯SÁ<äT\T eTT≥Tº
≈£îqïqT kÕïqbÕHê<äT\≈£î düs«¡ <ë |ü$Á‘·eTT.
#·+&Ü˝≤<äT\T #·÷∫q nqïeTT n|ü$Á‘·eTT.>∑‘·´+‘·s¡eTT˝Òì#√
eT{Ï‘º √>±ì, uÛdÑ àü eTT‘√>±ì, ã+>±s¡eTTMT~ qT+&ç C≤s¡T ˙{Ï‘√>±ì
X¯ó~∆|sü #¡ T· ø=qe#·TÃqT.n|ü$Á‘·yTÓ qÆ nqïeTTqT ≈£LXÊà+&É eT+Á‘·eTT\
‘√qT,|üee÷qdü÷ø£ÔeTT\‘√qT,ª‘·s¡‘·‡eTµ eT+Á‘·eTT\‘√qT X¯ó~∆
#˚j·Te˝…qT.
}qe÷dæøe£ TT\+<äT, ì‘·´ÁXÊ<äe∆ T+<äT, HÓ$’ T‹Ôø£ ÁXÊ<äe∆ TT\+<äTqT
ñ‘·ÿs¡¸ ,n|üøs£ ¸¡ |üìøÏsê<äT.(ñ‘·ÿs¡¸ n+fÒ >∑‹+∫q <ëìì ‹]– #˚jT· T≥,
n|üøs£ ¸¡ n+fÒ sê>∑\ <ëìì Ç|ü&˚ #˚jT· T≥)
Ä_›ø£ ÁXÊ<äe∆ TT\+<äT ‘ê‘·>±s¡T J$+∫j·TT+&É>± ‘·+Á&ç #·ìb˛sTTq
jÓT&É\ ‘·+Á&çøÏ s¬ +&ÉT |æ+&ÉeTT\T,‘·+Á&ç>±] ‘ê‘·≈î£ ˇø£ |æ+&ÉeTTqT
ô|≥ºe˝…qT.‘·q uÛ≤s¡´ s¡»dü«\ ◊qq÷ Á|ü‘ê´_›øe£ TT yÓTT<ä\T ÁXÊ<äe∆ TT\qT
e÷q≈£L&É<äT.
ÁXÊ<äe∆ T+<äT ncÕºsÈ¡ éTT\T nq>± bÕ\T,ô|s¡T>∑T,H˚sTT,‹\\T,nø£‘å \· T,
Äyê\T,<äs“¡ \¤ T,|ü⁄cÕŒ\T ne⁄‘êsTT.
5
eTè‘êVü≤eTT nq>± ‘·~›qeTT n+fÒ Ä~qeTì ns¡úeTT.
ÁXÊ<ä~∆ qeT+<äT ø£sÔ¡ <ä+‘·<ëÛ eqeTTqT, ‘ê+ã÷\eTTqT, øåös¡eTTqT,
nuÛÑ´+>∑qeTTqT,ñ|üyêdüeTTqT,yÓTÆ<ÛäTqeTTqT,eT+<äTqT,|üsêqïeTTqT
≈£L&É<äT.uÛÀø£Ô ¬s+&Éee÷s¡T uÛÀ»qeTTqT,nuÛÑ´+>∑eTTqT, <ëqeTTqT,
Á|ü‹Á>∑V≤ü eTTqT,Vü≤√eTeTTqT ÁXÊ<ä~∆ qeT+<äT #˚jT· sê<äT.
|üPs¡«~qeT+<äT kÕj·T+ Vü≤√e÷q+‘·se¡ TT ø£sÔ¡ ‘êqT uÛTÑ õ+|üø£
ñ+&ç uÛTÑ õ+∫ ñqï Áu≤Vü≤àDT\qT ìeT+Á‘·D #˚jT· e˝…qT. ìeT+Á‘·D
eTTqT dü«j·TeTT>± ‘êqT>±ì,|ü⁄Á‘·T&ÉT>±ì,•wüß´&ÉT>±ì #˚jT· e˝…qT.á
ìeT+Á‘·DeTT |üPs¡«~qeT+<äT dü+ÁbÕ|æ+Ô #·ì jÓT&É\ ÁXÊ<ä~∆ qeT+<äT
ÁbÕ‘·'ø±\eT+<äT #˚jT· e˝…qT.n~≈£L&Ü ≈£î<äsì¡ jÓT&É\ ≈£î‘·|øü ±\eT+<äT
(eT<Ûë´Vü≤ïeT+<äT) #˚jT· e˝…qT.ÁXÊ<ä~∆ qeT+<äT e÷<Ûë´Væ≤ïø£ kÕïqeTT#˚dæ
dü+<Ûëé+<äqeTT #˚dæ ÁXÊ<äe∆ TTqT ÁbÕs¡+_Û+#·e˝…qT.
ÁXÊ<ä∆ |æ+&ÉeTT\qT Áu≤Vü≤àDTq≈£î Çe«e˝…qT.‹qT Áu≤Vü≤àDT&ÉT
˝Ò≈£îqï jÓT&É\ n–ïj·T+<äT ñ+#·e˝…qT.uÛÀø£Ô\ uÛÀ»q bÕÁ‘·\qT
‘êqT>±ì, •wüß´&ÉT>±ì,≈£îe÷s¡T&ÉT>±ì rj·Te˝…qT.Ád”Ô\#˚‘·>±ì,
u≤\Ts¡#‘˚ >· ±ì, Ç‘·s¡ C≤‘·T\yê]#˚‘>· ±ì rsTT+#·sê<äT.ˇø£yfi˚ ¯ Ád”\Ô T
rj·Te\dæ e∫Ãq jÓT&É\ Ns¡ e÷s¡TÃ≈£îì rj·Te˝…qT.uÛÀ»q bÕÁ‘·\T
>√e⁄q≈£î,Áu≤Vü≤àDTq≈£î ô|≥ºsê<äT,»\eT+<äT ñ+#·sê<äT.$øÏs¡eTTqT
bÕÁ‘·\qT >√‘·T\˝À |üP&ÉÃe˝…qT.‘ê‘·>±s¡T J$+∫j·TT+&É>± s¬ +&ÉT
e÷iT\T ‘·+Á&çù|s¡T #Ó|Œæ ˇø£e÷iT eTT‘êÔ‘ù· |s¡T #Ó|Œü e˝…qT.|æ+&ÉeTT\T
s¬ +&ÉT ‘·+Á&çøÏ ˇø£{Ï eTT‘êÔ‘≈· î£ Çe«e˝…qT.
>∑èVü≤eT+<äT eTT>∑T\Z TqT,yÓT&ÉjT· +<äT e÷*≈£qT,\˝≤≥eTTq+<äT
‹\ø£eTTqT #·÷∫ |æ‘s· T¡ \T yÓfi<¢Ë sä T¡ .ø£qTø£ ÁXÊ<ä∆ ø£s≈Ô¡ î£ >±ì,uÛÀø£\Ô ≈£î>±ì
\˝≤≥eTTq+<äT }s¡∆«|ü⁄+Á&ÉeTT>±ì,Á‹|ü⁄+Á&ÉeTT>±ì ñqïjÓT&É\
|æ‘·s¡T\T ìsêX¯ó˝…’ yÓfi¯ó¢<äTs¡T.uÛÀø£Ô≈£î >∑+<ÛäeTTqT Ç#·TÃ es¡≈£î
eTè‹Ôøq£ T>±ì,uÛdÑ àü eTTqT>±ì,#·+<äqeTTqT>±ì <Û]ä +#·T≥≈£î M\T˝Ò<Tä .
>∑+<Û<ä ëqeTT ‘·sT¡ yê‘· >∑+<Ûeä TTqT <Û]ä +#·e#·TÃ.ø£s≈Ô¡ î£ ÁXÊ<ä∆ düe÷|æÔ
6
|üs´¡ +‘·eTT ‹\ø£eTT >∑÷&É<Tä . Ç#·≥ ‹\ø£eTT nq>± >∑+<Ûeä TT MT<ä
ñ+#·ã&ÉT ≈£î+≈£îe÷ø£å‘ê<äT\T.ÁXÊ<ä∆~qeT+<äT ÁbÕ‘·'ø±\eT+<äT
Vü≤√eTeTT #˚dæ Ä n–ZqT+&ç ø=+#Ó+ n–ïì rdæ e+≥XÊ\˝À ñ+∫
eè~∆|üs¡∫ n+<äT ÁXÊ<ä∆bÕø£eTTqT #˚j·Te˝…qT.@ >∑èVü≤eT+<äT
ÁXÊ<ä∆bÕø£eTT #˚j·Tã&ÉTH√ Ä >∑èVü≤eTT jÓTTø£ÿ eTT+–≥ |æ‘·s¡T\T
dü+#·]+‘·Ts¡T.nq>± n#·≥H˚ ÁXÊ<äe∆ TTqT »s¡T|üe˝…qT.
düeTwæ≈º î£ ≥T+ãeT+<äT CÒ´wüß&˜ TÉ düeT+Á‘·øe£ TT>± ÁXÊ<äe∆ TT
#˚jT· e˝…qT. ‘·eTTà\T n‘·ì e÷≥MT<ä ñ+&Ée˝…qT ø±ì y˚sT¡ >± #˚jT·
qedüse¡ TT ˝Ò<Tä .‹~∏yêsê<äT\qT |ü]+ƒ ∫ |æ‘s· T¡ \≈£î ‹˝À<äøe£ TT CÒ´wüßì˜
‘√ >∑÷&ç nqTE\T Çe«e˝…qT. düeTwæ˝º À CÒ´wüß&˜ TÉ <˚XÊ+‘·se¡ TTø±ì
Á>±e÷+‘·se¡ TT>±ì yÓ[q¢ jÓT&É\ ø£ìwüß&˜ TÉ ÁXÊ<äe∆ TT #˚jT· ≈£L&É<Tä .CÒ´wüßì˜
Ä»„MT<ä ø£ìwüß&˜ TÉ ÁXÊ<äe∆ TT ô|≥Tº#T· qïjÓT&É\ eT<Û´ä ˝À CÒ´wüß&˜ TÉ e∫Ãq
n|üŒ{ÏøÏ $T–*q ÁXÊ<äe∆ TTqT CÒ´wüß&˜ TÉ #˚jT· e˝…qT.|æ+&É<ëqeTT ‘·sT¡ yê‘·
e∫ÃqjÓT&É\ |ü⁄qÁXÊÙ<äe∆ TTqT CÒ´wüß&˜ TÉ #˚jT· e˝…qT.|æ+&É<ëqeTTq≈£î
eTT+<äT CÒ´wüßì˜ #˚‘· #˚jT· ã&ÉT ÁXÊ<äe∆ T+<äT ø£ìwüß\˜ T e∫Ãq |æ+&ÉeTT
\+<äT ‹˝À<äøe£ TT\qT e÷Á‘·eTT $&ÉTee˝…qT.
uÛÀ»qø±\eT+<äT ø£s¡Ô ø£˙ïfi¯ófl $&ÉTe≈£L&É<äT,ì+~‘·eT>∑T
dü+uÛ≤wüD ≈£L&É<äT,uÛÑTõ+#·T#·Tqï Áu≤Vü≤àDT\ e+ø£ #·÷&É≈£L&É<äT.
BqT&ÉT>±qT e÷‘·‡s¡éTT, Áø√<Ûeä TT Ç‘ê´~ >∑TDeTT\T ø£\yê&ÉsTT´
ñ+&É≈L£ &É<Tä .|üs<¡ ëÛ ´qeTT>± ñ+&Ésê<äT. dæsú ∫¡ ‘·T&Ô ’Ó ñ+&Ée˝…qT.uÛÀø£Ô
Áø√<Ûë~ <äTwü>º T∑ DeTT\T ˝Òìyê&ÉT>±qT Ç≥T n≥T ~≈£îÿ\T #·÷&É≈î£ +&ÜqT
eTÚq+>± ñ+&Ée˝…qT.‘·q≈£î ÇwüºyÓTÆq |ü<ës¡úeTT\qT ‘·è|æÔj·T>∑T
|üs¡´+‘·eTT uÛÑTõ+|üe˝…qT.|ü<ës¡úeTT\ >∑TD<√wüeTT\qT uÛÀø£Ô\qT
n&ÉT>∑sê<äT.
|æ+&ÉeTT\qT #˚jT· T≥j·TT,<äs“¡ \¤ qT Á‘·T+#·T≥j·TT,uÛ÷Ñ s¡sÈ ¸¡ D
#˚jT· T≥j·TT s¬ +&ÉT Vü≤düeÔ TT\‘√H˚ #˚jT· e˝…qT.ÁXÊ<äe∆ TT ô|{Ïqº |æeTà≥
Ä~qeT+<äT ‘·|Œü ≈£î+&Ü uÛTÑ õ+|üe\j·TTqT>±ì @ø±<ä• yÓTT<ä\>∑T
7
ñ|üyêdü~qyÓTqÆ |üŒ{ÏøÏ uÛÀ»qeTT e÷qsê<äT.|ü<ës¡eú TT $T>∑\ø£b˛sTTqqT
‹]– bÕø£eTT #˚sTT+#·T≈£îHÓq’ qT uÛTÑ õ+|üe˝…qT.Ä~qeT+<äT ø£s,Ô¡ uÛÀø£Ô
ÁãVü≤à#·s´¡ Áe‘·eTT>± ñ+&Ée˝…qT.¬s+&ÉekÕ] uÛTÑ õ+#·T≥,eTs√ }]øÏ
yÓfió¯ ≥
¢ ,eT+#·eTTMT<ä |üsT¡ +&ÉT≥,uÛ≤s¡´‘√ dü+uÛÀ–+#·T≥,kÕ«<Ûë´j·TeTT
|ü]+ƒ #·T≥,bı{≤¢&TÉ ≥,|ü>\∑ T ìÁ~+#·T≥,Ç≥Te+{Ï Á|ües¡qÔ \T |üìøÏsêe⁄.
ÁXÊ<ä∆ uÛÀø£\Ô T dü+<Ûëé+<äqeTT,Vü≤√eTeTT #˚jT· sê<äT,nsTT‘˚ ÁbÕj·T•Ã
‘·eÔ TT ø=s¡≈î£ >±j·TÁ‹‘√ |ü~ |üsê´j·TeTT\T Ä#·eTqeTT #˚dqæ |æeTà≥
dü+<Ûëé+<äHê–ïVü≤√Á‘ê<äT\qT #˚j·Te#·TÃqT.˙fi¯ó¢b˛dæ ø£\|üø£j˚T
ô|s¡T>∑TqT yê&Ésê<äT.
ÄXÖ#·eT<Û´ä eT+<äT ÁXÊ<ä~∆ qeTT e∫Ãq#√ ÄXÖ#·eTT n+‘·yTÓ qÆ
|ü<øä =+&Ée ~qeT+<äT #˚jT· e˝…qT.n~ <ë{Ïq#√ X¯ó<ä∆ e÷düeT+<äT
#˚jT· e˝…qT.nq>± eT\e÷düyTÓ qÆ #√ #˚jT· >∑÷&É<ìä ns¡eú TT.Ç~ e÷dæø£
eT+<äT Á|ü‹yês¡¸øe£ T+<äTqT ‘Ó*j·Te˝…qT.e÷‘êeTVüQ&ÉT,y˚Tqe÷eT,
y˚ T q\T¢ & É T ,<ÍVæ ≤ Á‘· T &É T ,n\T¢ & É T ,>∑ T s¡ T e⁄,dü « •wü ß ´\T,ãTT‹«≈£ î \T,
|ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT, e÷eT>±s¡T,u≤eeT]~ Ms¡T uÛÀø£\Ô T>± eT<Û´ä eT kÕúqeTTqT
n\+ø£]+‘·Ts¡T.M]‘√bÕ≥T |æq‘·*¢ø=&ÉT≈£î\T,y˚Tq‘·Ôø=&ÉT≈£î\T,
y˚Tqe÷eTø=&ÉT≈£î\T ≈£L&Ü |üìøÏekÕÔsT¡ .
ˇø£ Áu≤Vü≤àDTì uÛÀø£>Ô ± ìj·T$T+∫ ‹]– ø±<äqsê<äT.bıs¡
bÕ≥Tq ˇø£ uÛÀø£qÔ T #Ó|Œæ n‘·ìì eTs¡∫ eTs=ø£]ì ìj·T$T+∫q#√
n‘·ìì ø£eå ÷|üD ø√] <äøD åÏ ‘ê+ã÷˝≤<äT\‘√ ‘·è|æ|Ô sü #¡ e· ˝…qT.á
|üì ãT~∆|Pü s¡«ø£+>± #˚dqæ #√ #ê+Á<ëj·TDeTT#˚dæ Ä bÕ|üeTTqT+&ç
$eTT≈£î&Ô TÉ ø±e˝…qT. s√>±<äT\ e\¢ ø£sÔ¡ ÁXÊ<äe∆ TT #˚jT· ˝Òì nX¯≈î£ &Ô q’Ó #√
•wüß´ì#˚‘·>±ì Ç‘·s¡T\#˚‘·>±ì #˚sTT+#·e˝…qT,n|ü⁄&ÉT Ä ÁXÊ<ä∆eTT
#˚jT· Tyês¡T ≈£L&Ü Äj·÷ ìj·Te÷\qT bÕ{Ï+#ê*.
|æ+&ÉÁ|ü<ëqeTT #˚j·Tø£eTT+<äT Ád”Ô\T >∑+<Ûä|ü⁄cÕŒ<äT\‘√
n\+ø£]+#·Tø=qsê<äT.Ád”Ô\T >√∫b˛dæ Ns¡ø£≥ºø£b˛sTTqqT,‘·\
$s¡jT· uÀdæø=qïqT,qe⁄«#·TqïqT e÷{≤¢&TÉ #·T |üì#˚dqæ qT |æ‘s· T¡ \T
8
ìsêX¯‘√ yÓqT~]– b˛e⁄<äTs¡T.>∑+õ,ô|s¡T>∑T,eTõ®>,∑ ø±∫q HÓsTT´,yÓqï
ÁXÊ<ä~∆ qeTTq uÛÀø£\Ô ≈£î ô|≥º≈î£ +&Ü eTT+<äT>± me]øÏì ô|≥ºsê<äT.
≈£î‘·|øü ±\eTT <ë{Ïq ‘·sT¡ yê‘· ÁbÕs¡+_Û+∫ ◊<äT eTTVüAs¡eÔ TT\˝À
ÁXÊ<äe∆ TT |üP]Ô #˚jT· e˝…qT.(ˇø£ eTTVüAs¡eÔ TT nq>± düTe÷s¡T 48ìˆˆ ñ+&ÉTqT)
|æ‘è· ,|æ‘êeTVü≤,Á|ü|‘æ êeTVü‰<äT\ ù|s¡T¢ ‘Ó*j·Tì#√ |üè~∏Mdü‘,Y
n+‘·]ø£ådü‘Y,~$wü‘Y nqT ù|s¡¢‘√ eéVü≤]+#·e˝…qT.|ü⁄s¡Twüß\≈£î
ªáX¯«s¡µ , Ád”øÔ Ï ªn|üŒµ X¯ãe› TTqT ù|s¡T ∫es¡ #˚]Ã #Ó|Œü e˝…qT.Ád”\Ô ≈£î
ª<ëµ nqï nø£så e¡ TT ù|s¡T ∫es¡ #Ó|Œü e˝…qT.ñ<ëˆˆ X‚wGü n|üŒG<ëR
X‚w|ü Œü <ë nì n˝≤π> |ü⁄s¡Twüß\≈£î sêeTGáX¯«s¡GX¯sà¡ Rsêy˚TX¯«s¡Xs¯ à¡
nì #Ó|Œü e˝…qT.‘=*Hê&ÉT #Ó|Œæ q uÛÀø£\Ô H˚ ÁXÊ<ä∆ ÁbÕs¡+uÛeÑ TTq ªø£D å '
ø£sD
¡ j ° T· 'µ nì eTs¡fi¯ ìeT+Á‘·DeTT #˚jT· e˝…qT.
ÄX¯«˝≤j·TqT\≈£î nqï #·‘T· sê“¤>e∑ TTqT,|æ+&É|]ü ùw#·qeTTqT,
|æ+&É bÕÁ‘ê<∏√eTTKeTTqT #˚jT· ≈£L&É<Tä . ø£sÔ¡ ÄVæ≤‘ê–ï ◊q <äøD åÏ ≤–ï
j·T+<äT n>öïø£sD ¡ eTT #˚jT· e˝…qT. ÄVæ≤‘ê–ï nq>± düsê«<ÛëqeTT
#˚dqæ yê&ÉT.Ä_›ø±<äT\+<äT düsê«<Ûëì $Á|ü⁄ì bÕDÏjT· +<äT n>öïø£sD¡ eTT
#˚jT· e˝…qT. ÄVæ≤‘ê–ïø±ì#√ WbÕdüHê–ïj·T+<äT #˚jT· e˝…qT. nsê∆<ëÛ ì
nq>± >∑èVü‰´–ïì e÷Á‘·eTT Á|ü‹wæ+˜ #·Tø=qïyê&ÉT, nq>± WbÕdüqqT
#˚j·TTyê&ÉT nì ns¡úeTT. kÕ«Vü‰ø±s¡eTT‘√ Vü≤√eTeTT #˚j·TTq|ü⁄&ÉT
ñ|üM‹>±H˚ ñ+&Ée˝…qT.y˚Tø£D å eTT nq>± Vü≤√eTeTT #˚dqæ <äs“¡ \¤ T.
n>öïø£sD ¡ Vü≤√eTeTTqT ø=+<äsT¡ düeéTT>±qT ø=+<äsT¡ <äøD åÏ ~X¯>±
‹]– n|üdeü éTT>±qT #˚jT· T<äTs¡T.nq–ï≈£î\T nq>± n–ïVü≤√Á‘·eTT˝Òì
yês¡T,uÛ≤s¡´ #·ìb˛sTTq $<ÛäTs¡T&ÉT,$yêVü≤eTTq >∑èVü‰´–ï d”«ø±s¡eTT
#˚jT· ìyê&ÉTqT,n–ïø±s¡éTT#˚jT· T ÁãVü≤à#ê]jÓTÆ qqT nq–ï≈£î\T>±H˚
|ü]>∑D+Ï |üã&ÉT<äTs¡T.$Á|übÕDÏjT· +<äT Vü≤√eTeTTqT $X‚«<˚ekÕúqeTTq
◊q#√ ñ|üM‹>±qT,|æ‘è· kÕúqyÓTqÆ #√ n|üdeü éTT>±qT #˚jT· e˝…qT.á
s¬ +&ÉT |ü<‘∆ä T· \T ≈£L&Ü ñqï$.
9
ÁãVü≤à#ê],$<ÛTä s¡T&ÉT>±ì Ä_›øe£ TT ô|≥ºe\dæ e∫Ãq#√ ‘êqT
‘·|üø=ì kÕ–ï≈£î˝…’q k˛<äs¡T\#˚ n>öïø£s¡DeTT »]|æ+#·e˝…qT.
k˛<ä s ¡ T \T ≈£ L &Ü ìs¡ – ï≈£ î ˝Ò j Ó Æ T q ˝ÖøÏ ø ±–ï˝À n>öïø£ s ¡ D eTT
#˚jT· e˝…qT.$Á|ü⁄&ÉT n–ïe+{Ï yê&ÉT ø£qTø£ $Á|übÕDÏjT· +<äT Vü≤√eTeTT
#˚jT· e˝…qT.ø±ì ∫es¡ y˚Tø£D å eTTqT n–ï˝À y˚jT· qø£ÿs¡˝<Ò Tä .
uÛÀ»qbÕÁ‘·\+<äT n_Û|÷üò s¡eTT#˚dæ ñ|üM‘·T&Ó’ <˚e‘·\≈£î eTT+<äT
|æ‘s· T¡ \≈£î ‘·sT¡ yê‘· e&ç+¶ #·e˝…qT.dü«j·TeTT>± e&ç+¶ ∫q#√ nq+‘·
|ò\ü eTT ø£\T>∑TqT.uÛ≤s¡´ e&ç+¶ ∫qqT Á|üXd¯ yÔü T˚ n>∑TqT.
H˚sTT,nqïeTT,≈£Ls¡\T,|ü#Ã· fi¯ó¢ >∑]≥‘√ e&ç+¶ #·e˝…qT.ñ<äøe£ TT,
|üs¡e÷qïeTT >∑]≥‘√ e&ç¶+#·sê<äT.H˚sTTb˛dæq bÕÁ‘·\qT uÛÀø£Ô\
$düfiÔ Á¢¯ |üøÿ£ H˚ H˚\MT<ä ñ+#·e˝…qT.nqïeTT Á|üøÿ£ H˚ ñqï#√ n~ s¡øeÔ£ TT
e+{Ï<ä>∑TqT.|üø£«eTT#˚j·Tì |ü+&ÉT¢ eTTqï>∑Tyêìì,|æ+&çe+≥\qT
#˚‹‘√H˚ e&ç+¶ #·e˝…qT.
uÛÀø£\Ô ≈£î $düfiÔ ó¯ >¢ ± Ä≈£î\Ty˚jT· T≥≈£î yÓ÷<äT>∑,Ç|üŒ,y˚T&ç,sê$,E$«,
fÒ≈î£ ,ns¡{,Ï ‘êeTs¡,e÷$T&ç,|üqdü,H˚sπ &ÉT,|ü⁄Hêï>∑,dü+ô|>∑ e+{Ï Ä≈£î\T
ÁX‚wü˜eTT.uÛÀø£Ô\T ‹ì #˚‘·T\T ø£&ÉT>∑T≈£îqï ‘·s¡Tyê‘· ˇø£kÕ] ñ‘·Ôs¡
eTTKeTT>±qT,¬s+&ÉekÕ] ÁbÕvóàKeTT>±qT Ä#·eTqeTT #˚jT· e˝…qT.
uÛÀø£Ô ‹qï ‘·s¡Tyê‘· –HÓï˝˝À $T–*q |ü<ës¡úeTT\‘√ |æ+&ÉeTT\T
#˚jT· e˝…qT.e+&çq nìï |ü<ës¡eú TT\Ty˚dæ ‹\\T ≈£L&Ü ø£*|æ |æ+&ÉeTT
\qT#˚dæ <äøDåÏ eTTKT&Ó’ uÛÀø£\Ô $düfiÔ ¢¯ Á|üøÿ£ H˚ |æ+&ÉÁ|ü<ëqeTT #˚jT· e˝…qT.
ñ∫Ã¤wºü |æ‘è· bÕÁ‘·\≈£î ˇø£ C≤HÓ&TÉ <ä÷s¡eTT>± ø±øÏ|&æ #É q· T
ñ+#·e˝…qT. uÛÀø£Ô\ uÛÀqHêq+‘·s¡eTT>±ì,Ä#·eTqeTT#˚j·TT≥≈£î
|üPs¡«eTTq+<äT>±ì |üs¡eT+<äT>±ì Áu≤Vü≤àD $düs¡®Hêq+‘·s¡eTT>±ì
|æ+&ÉÁ|ü<ëqeTT #˚j·Te˝…qT.nqïeTT˝À ‘˚HÓ,qTe⁄«\T,HÓsTT´ ø£*|æ
n>öïø£sD¡ eTT˝À $T–*q nqïeTTqT ≈£L&Ü ø£*|æ eT÷&ÉT |æ+&ÉeTT\qT
#˚jT· e˝…qT.˝Ò<ë |ü<ës¡eú TT\ìï+{Ï‘√ |æ+&ÉeTT\T eT÷&ÉT #˚jT· e˝…qT.
<äøD åÏ eTTKeTT>± ≈£Ls¡TÃ+&ç |æ+&É|‘æ è· j·T»„+ $~Û>± #˚jT· e˝…qT.
10
|æ+&ÉeTT\qT+#·T Á|ü<X˚ e¯ TTq <äs“¡ \¤ qT |üs∫¡ ‹˝À<äøe£ TTqT+∫
m&ÉeT yÓ÷ø±\TqT e+∫ ‘·<Tä ø£eÔ T>∑T eT+Á‘·eTT\‘√ eT÷&ÉT |æ+&ÉeTT\qT
u§≥qÁy˚* <ë«sê uÀ]¢+∫ ñ+#·e˝…qT.|æ+&√<ë«düyÓTÆq |æeTà≥
Áu≤Vü≤àDT\ Vü≤düeÔ T+<äT <äsê“¤ø‘å£ \· qT nø£j å ÷Ó <äøe£ TTqT Çe«e˝…qT.
˙fi¯˝¢ À~– <äøD åÏ eTTKeTT>± qT+&ç |æ+&ÉeTT\qT Äø±X¯eTT MT~øÏ ô|>’ ±
m>∑øy£ d˚ æ »\eTT˝À $&ç∫ ô|≥ºe\j·TTqì #Ó|Œæ ].Áu≤Vü≤àD $düsq®¡ ≈£î
|üPs¡«y˚T ñ∫Ã¤wºü bÕÁ‘·\qT rj·Te˝…qT.|æ‘è· kÕúqeTT\+<äT ˇø£ÿ $Á|ü⁄&ÉT
◊q#√ ªÇ<ä+e'µ nì,Ç<äs› T¡ eTT>∑TsZ T¡ ◊q#√ ªÇ<ä+‘˚µ nì ‘Ó*j·Te˝…qT.
j·T»„ edüTeÔ ⁄\+<äTqT,|”≥\MT<ä <äs“¡ \¤ T y˚jT· Tq|ü⁄&ÉT,uÛÀø£\Ô ÄdüqeTT
\≈£îqT <äs“¡ \¤ T Çìï nH˚ ìj·TeTeTT ˝Ò<Tä .ø£sÔ¡ kÕj·T+ dü+<Û´ä yês¡Ãe˝…qT.
|æ‘s· T¡ \ ÁXÊ<äe∆ TTq eT÷\\‘√ ñqï <äs“¡ \¤ T ô|{Ïqº #√ |æ‘s· T¡ \T dü«s¡eZ TTq
düTœ+‘·Ts¡T.|æ‘s· T¡ \ ‘·sŒ¡ D≤~ ø±s¡éTT\˝À s¬ +&ÉT <äs“¡ \¤ |ü$Á‘·eTT\T
˝Ò<ë @&ÉT <äs“¡ \¤ |ü$Á‘·eTT\T ñ+&Ée˝…qT.¬s+&ÉT ø£D|ü⁄\ eT<Û´ä <Û]ä +#·
e˝…qT.¬s+&ÉT #˚‘T· \≈£î <Û]ä +#·e˝…qT.|ü$Á‘·eTT\T #˚jT· ˝Òì#√ s¬ +&˚dæ
<äs“¡ \¤ qT nHê$Tø£\≈£î s¬ +&ÉT #˚‘T· \≈£îqT <Û]ä +#·e˝…qT.
Áù|‘· ÁøÏjT· \≈£îqT,|æ‘è· ø±s¡éTT\≈£îqT,n_Û#ês¡eTTq≈£îqT <äs“¡ \¤ T
ø√j·TTq|ü⁄&ÉT ÁbÕNHêM‹>± ñ+#·e˝…qT.<äøDåÏ ≤_Û eTTKT&Ó’ ø√j·Te˝…qT.
<ë]˝À yÓTT*∫q <äs¡“¤\qT,∫‹˝Àì <äs¡“¤\qT,j·T»„uÛÑ÷$T˝À >∑\
<äs¡“¤\qT,ÁãVü≤àj·T»„eTTq yê&çq$,eT\eT÷Á‘· düŒs¡Ù‘·–*q yêìì
$dü]®+|üe˝…qT.Ç‘·s¡ |ü$Á‘·eTT˝…ìï ◊qqT ã+>±s¡eTT‘√ #˚dæq
|ü$Á‘·eTTq≈£î kÕ{Ïsêe⁄.e&ûs¶ ÷¡ |üeTT˝À e∫Ãq Á<äeéTT,ø£q´qT n$Tà
‘Ó∫Ãq &ÉãT“,nHê´j·TeTT>± dü+bÕ~+∫q &ÉãT“,‘·+Á&ç Ä_›ø£eTì
j·÷∫+∫ ‘Ó∫Ãq~ ÁXÊ<äe∆ TTq≈£î |üìøÏsê<äT.
s¬ +&ÉTkÕs¡T¢ e+&çq nq>± J\ø£Ás¡ Ç+>∑Te yÓTT<ä˝q’… yêì‘√
b˛|ü⁄˝À y˚dæ ÁeT–Z+∫q |ü<ës¡eú TT\T |üìøÏsêeì #Ó|Œæ qqT ø±ø£sø¡ ±j·T
e+{Ï #˚<Tä |ü<ës¡eú TT\˝À u…\e¢ TT ø£*|æ b˛|ü⁄ ô|≥ºø£ b˛sTTq#√ ‹q˝ÒeTT
ø£qTø£ ø=ìï+{ÏøÏ e÷Á‘·eTT s¬ +&ÉTkÕs¡T¢ e+&çqqT <√wüeTT ˝Ò<Tä .
11
ÁXÊ<äe∆ TT yÓTT<ä≥ ∫es¡\˝À s¬ +&ÉT Ä#·eTHê\T nq>± yÓTT<ä≥
¬s+&ÉT Ä#·eTHê\T,$Á|ü⁄\ bÕ<äÁ|üøå±fi¯q nq+‘·s¡eTT ¬s+&ÉT,ns¡Ãq
dü e Tj· T eTTq ˇø£ { Ï , $øÏ s ¡ dü e Tj· T eTTq ˇø£ { Ï , |æ + &É e TT\qT
n]Ã+#·Tq|ü⁄&ÉT ˇø£{Ï, Áu≤Vü≤àDT\qT $dü]®+∫q|ü⁄&ÉT ¬s+&ÉTkÕs¡T¢
Ä#·eTqeTT #˚jT· e˝…qT. bÕ<äÁ|üø±å fi¯q #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT $Á|ü⁄\qT |”≥y˚dæ
≈£Ls¡TÃ+&É ô|≥ºe˝…qT, ˝Òì#√ |æ‘s· T¡ \T ìsêX¯‘√ yÓ[b¢ ˛e⁄<äTs¡ì XÊÁdüÔ
e#·qeTT.ø£s¡Ô |ü&ÉeT{Ï ~≈£îÿq≈£î ‹]– ñ+&ç bÕ<ä Á|üøå±fi¯q
#˚j·Te˝…qT.bÕ<ä Á|üøå±fi¯qeTT ø±>±H˚ eT+&É\eTT\≈£î ñ‘·Ôs¡eTTq
≈£Ls¡TÃ+&ç ø£s¡Ô ~«sê#·eTqeTT #˚j·Te˝…qT,‘·<äT|ü] uÛÀø£Ô\T ≈£L&Ü
~«sê#·eTqeTT #˚jT· e˝…qT.
‘êeTsê≈£î,bÕ\ø£Ás¡,H˚sπ &ÉT,e÷$T&ç,ø£$T&ç,bı>∑&É ø£Ás¡\‘√ #˚dqæ
|”≥\ô|’ uÛÀø£\Ô qT ≈£Ls√Ã ô|≥ºe˝…qT.|”≥\MT<ä <äsê“¤dqü eTTqT y˚dæ
uÛÀø£Ô\qT ≈£Ls¡TÃ+&É ô|≥ºe˝…qT.‹\\T ndüTs¡T\qT+&ç,<äs¡“¤\T
sêø£ådüT\qT+&ç s¡øÏå+#·TqT.|ü+øÏÔì ÁXÀ‹j·TT&ÉT,n‹~∏ düs¡«eTTqT
s¡ø+åÏ #·TqT.uÛÀø£≈Ô î£ eÁdüeÔ TT Çe«˝Òq|ü⁄&ÉT |ü≥Tº<ës¡eTT Çe«e˝…qT.X¯øÔÏ
ñqï#√ |ü≥TºeÁdüÔeTT, q÷\TeÁdüÔeTT Çe«e#·TÃqT.Hês¡ã≥º ≈£L&Ü
Çe«e#·TÃqT.eÁdüeÔ TT\T Çe«˝Òì#√ j·TCÀ„|Mü ‘·eTT Çe«e˝…qT.eÁdüeÔ TT\T
Çe«˝Òq|ü⁄&ÉT yêì yÓ\≈£î dü]|ü&TÉ <Ûqä eTT Çe«e˝…qT.n+#·T\T ˝Òì$
Çe«sê<äT.‘·&É|üì$ ◊q eÁdüÔeTT\qT Çe«sê<äT.eÁdüÔeTT\‘√ bÕ≥T
j·TCÀ„|Mü ‘·eTTqT Çe«e˝…qT.
uÛÀø£\Ô T uÛTÑ õ+#·T#·T+&É>± eT÷&ÉT |üsê´j·TeTT\T >±j·TÁ‹ì,s¡ø√å |òT” ï
eT+Á‘·eTT\qT,|ü⁄s¡Twüdü÷ø£ÔeTTqT,nÁ|ü‹s¡ú dü÷ø£ÔeTTqT »|æ+#·e˝…qT.
Ç+Á<äd÷ü ø£eÔ TTqT ≈£L&Ü #Ó|Œü e˝…qT.ÁãVü≤à,$wüß,í dü÷s¡´,s¡TÁ<äk˛ÔÁ‘·eTT\qT-
Ç+Á<ä,áX¯,k˛eT,|üee÷q dü÷ø£ÔeTT\qT #Ó|üŒe˝…qT.Ç$ #Ó|ü≥≈£î
kÕ<ÛäéTTø±ì#√ düs¡«$<ë´•s√uÛÑ÷wüDyÓTÆq >±j·TÁ‹ì j·T<∏ëX¯øÏÔ>±
»|æ+#·e˝…qT.MD≤y˚DT <Ûä«qT\T uÛÀø£Ô\≈£î $ì|æ+#·e˝…qT.Hê∫πø‘·
Á‘·jT· eTTqT,Á‹eT<ÛTä e⁄\qT,Á‹düT|üseí¡ TT\qT #Ó|Œü e˝…qT.
12
‘·T\dæ |üÁ‘·eTTqT,s¡øÔ£ |ü⁄wüŒeTT\T,yÓTT>∑* |ü⁄e⁄«\T,yÓTT>∑* Ä≈£î\
bÕÁ‘·\T M{Ïì #·÷&É>±H˚ |æ‘s· T¡ \T ìsêX¯ó˝…’ yÓfió¯ <¢ Tä s¡T.C≤õ|ü⁄e⁄«,mÁs¡
|ü<äàeTT, e÷¬s&ÉT,õ˝Ò¢&ÉT,ñyÓTà‘·Ô,<˚e<ës¡T,n&É¶düs¡eTT yÓTT<ä\sTTq
|ü⁄cÕŒ\T, $X‚wü >∑+<ÛäeTT>∑\ |ü⁄e⁄«\T,yêdüq˝Òì |ü⁄e⁄«\T,yÓT≥º
Á|ü<X˚ e¯ T+<äT |ü⁄{Ïqº mÁs¡ì |ü⁄e⁄«\T,eTT+&É¢ #Ó≥j ¢ T· +<äT>∑\ |ü⁄e⁄«\T
|üìøÏsêe⁄.‘Ó\¢ì |ü<äàeTT\T, ø£\Te |ü⁄e⁄«\T,düTyêdüq>∑\ eT*¢,‘Ó\¢
>∑T]$+<ä,#·+|üøe£ TT,˙{Ï˝À |ü⁄{Ïqº düeTdüÔ |ü⁄wüŒeTT\T ñ|üj÷Ó –+#·
e#·TÃqT.C≤õ,dü+ô|+>∑,˝§<äT›>∑,eT*¢,q\¢>√s¡+≥,yêsTT+≥, e÷$T&ç,
nXÀø£eTT,n&Éd¶ sü e¡ TT,‘·T\dæ |üÁ‘·eTT á |ü⁄wüŒ|üÁ‘·eTT\T Á|üXd¯ eÔü TT\T.
Ä≈£î\‘√qT, ø=j·T´\‘√qT, ‘êeTs¡|Pü \‘√qT, X¯+KeTT\‘√qT
ns¡È ´bÕÁ‘·eTT\T @s¡Œs¡#e· ˝…qT.ã+>±s¡eTT,yÓ+&ç,sê–,•\,düŒ{Ïøe£ TT,
X¯+KeTT, eTT‘·´|ü⁄∫|üŒ M{Ï‘√ #˚dqæ bÕÁ‘·\T ø=+#ÓeTT ∫‹øÏqqT
yê&Ée#·TÃqT.eT{Ïbº ÕÁ‘·,ø£+#·T~,#·sà¡ eTT‘√ #˚jT· ã&çq~,Ç‘·&Ô ~ç ,d”d|ü ⁄ü ~,
ÇqT|übÕÁ‘· Ç{Ï$º ns¡È ´bÕÁ‘·\T>± |üìøÏsêe⁄.ns¡È ´bÕÁ‘·\T eT{Ï‘º √≈£L&Ü
#˚j·Te#·TÃqT,nsTT‘˚ n$ dü«Vü≤düÔeTT\‘√ e÷Á‘·y˚T #˚j·Te˝…qT.
eT{ÏºbÕÁ‘·\T ≈£îeTà]#˚dæq$ yê&Ésê<äT.n$ ndüTs¡eTT\T.uÛÀø£Ô\T
uÛÑTõ+#·Tq+‘· es¡≈£î |æ‘·è>±<∏ä\T, y˚<äeTT\T,<Ûäs¡àXÊÁdüÔeTT\T,
|ü ⁄ sêDeTT\T yÓ T T<ä \ >∑ T q$ $ì|æ + #· e ˝… q T.ÄX¯ « ˝≤j· T qT\T
Ä_›øe£ TT\+<äT yê] ã+<ÛTä ‘·«eTT, HêeTeTTqT,>√Á‘·eTTqT,s¡÷|üeTTqT
#Ó|Œü e˝…qT.Áù|‘·øs£ à¡ \j·T+<äT nq>± e÷dæøe£ TT\+<äT yê] ã+<ÛTä ‘·«eTT,
>√Á‘·eTT,HêeTeTT,s¡÷|üeTTqT #Ó|Œü e˝…qT.
|òTü +{≤Hê<äeTTqT,ø£\Vü≤eTTqT,VüQ+ø±s¡eTTqT,Vü‰düéTTqT,s√<ä
eTTqT,nyê#·é#·qeTT\qT $ìqe÷Á‘·eTTqH˚ |æ‘·s¡T\T ìsêX¯ó˝…’
yÓfi<¢Ë sä T¡ .>∑TÁs¡eTT düìï~Û˝À ñ+&ÉT≥,q‘·>Ô T∑ \¢ ˝Ò<ë Ä*Ã|üŒ,ñyÓTà‘·,Ô C≤õ,
õ˝Ò&¢ TÉ , >∑Hï˚ s¡T |ü⁄e⁄«\T ÁXÊ<äe∆ TTqT bÕ&ÉT#˚jT· TqT.
ÁXÊ<äe∆ TTq+<äT yÓTT<ä\T‘√ düV‰ü ñ+&ÉT <äs“¡ \¤ T,_j·TéTT,‹\\T,
|ü]X¯ó~∆ #˚dqæ yÓ+&ç,ø£+#·T,sê– yÓTT<ä\>∑T ˝ÀVü≤bÕÁ‘·\T,dü$T<Û\ä T,HÓsTT´,
13
‘˚HÓ,|ü⁄wüŒeTT\T,<Ûä÷|üÁ<äeéTT,øåöeTdü÷Á‘·eTT,y˚Tø£åDeTT,Áu≤Vü≤àDT\T
≈£Ls√Ãe&ÜìøÏ Áãdæ nqT (H˚bÕfi¯ <˚Xe¯ TT˝À y˚Tø£\ s√eTeTT\‘√ H˚jT· ã&çq~)
ÄdüqeTT nq>± H˚bÕfi¯ø+£ ã[ nedüse¡ TT.$X‚«<˚e,|æ‘è· kÕúqeTT\+<äT
¬s+&ÉT #√≥¢qT |ü˝≤X¯|üÁ‘·bÕÁ‘·eTT\H˚ uÛÀ»qeTTq≈£î ñ+#·e˝…qT.
>∑T–Z\eTT,kÕ+Áu≤DÏ,ños¡eTT,e{Ïºy˚fi¯ó¢,#·+<äHê>∑s¡T yÓTT<ä\>∑Tq$
<Ûä÷|üeTTq≈£î ñ|üjÓ÷–+#·e#·TÃ.ø£dü÷Ô] n>∑s¡T,≈£î+≈£îeT,#·+<äqeTT
yÓTT<ä˝q’… $ >∑+<Ûeä TT>± ñ|üj÷Ó –+∫ $˝Ò|qü Á<äeéTT Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
B|üeTT ì$T‘·eÔ TT q÷HÓ,HÓsTT´ yê&Ée˝…qT.ã+>±s¡+,yÓ+&ç,sê–
M{Ï#˚ #˚jT· ã&çq ÄdüqeTT,∫Á‘êdüqeTT,ø£Ás¡|≥” ,>∑&#¶ç ê|ü,<äsê“¤dqü eTT\T
Á|üXd¯ eÔü TT\T.ø£Ás¡|≥” ˝À H˚sπ &ÉT,ø£&$ç T,e÷$T&ç,|ü>&∑ ,É »$Tà,sTTs¡T>∑T&ÉT á
#Ó≥¢ ã\¢\#˚ #˚dqæ |”≥\T Á|üXd¯ eÔü TT\T.
<√düø±j·T,ns¡{øÏ ±j·T,∫≈£îÿ&ÉTø±j·T,bı≥¢ø±j·T,;s¡ø±j·T,ø±ø£sø¡ ±j·T
yÓTT<ä\>∑T ø±j·T>∑÷s¡\˝À ø=ìïj·TT,yÓT+‘·T\T,J\ø£Ás¡ yÓTT<ä\>∑T
~qTdüT\T ÁXÊ<äe∆ T+<äT ñ|üj÷Ó –+#·e#·TÃqT.ôd+’ <Ûeä \eDeTT ÁX‚we˜ü TT.
ø°så e¡ TT\T,<ä~,Û ‘Ó\’ eTT,‘˚H,Ó u…\e¢ TT,|ü+#·<ëÛ s¡,e÷$T&ç |ü+&ÉT,¢ |üqdü |ü+&ÉT,¢
Á<ëø£å |ü+&ÉT,¢ Ks¡÷s® ¡ |ò\ü eTT\T Ç‘ê´~ |ò\ü eTT\T ñ|üj÷Ó –+|üe#·TÃqT.
>√<ÛäTeT\T,$TqTeTT,ô|düs¡|ü|ü,q÷HÓ |æ+&ç e+≥\T ø£∫Ã‘·+>±
ÁXÊ<ä∆eTT˝À ñ+&Ée˝…qT.#êeT\T,Äeq÷HÓ\T yê&Ée#·TÃqT.ns¡{Ï
|ü+&Éq¢ T,<äT+|ü\qT,n\¢eTTqT uÛÀø£\Ô ≈£î ô|≥ºe#·TÃqT.πs>∑T,Á<ëø£,å \e+>∑,
@\≈£î\T,|æ|Œæ *,X§+{Ï,X¯sÿ¡ sê~ edüTeÔ ⁄\qT ô|≥ºe˝…qT.MT>∑&É rj·Tì
ô|s¡T>∑T |üìøÏ e#·TÃqT.ø£*>=≥Tº Ä≈£î≈£Ls¡,∫iÏ¿ ≈£Ls¡,yêdüTøÔ e£ TT,eTT\¢+–
<äT+|ü,Äs¡D´ø£eTT Ç$ ÁXÊ<äe∆ TTq ‘·|Œü ø£ ñ+&Ée˝…qT.<ëìeTà,|æ|Œæ *,
∫+‘·|+ü &ÉT,n+u≤fi¯eTT(ÄÁe÷+‘·øe£ TT),ø=‹ÔMTs¡ ≈£L&Ü Äj·÷ |ü<ës¡eú TT\
˝À yê&Ée#·TÃqT.n$ôd∫>∑Tfi¯ófl ≈£L&Ü yê&Ée#·TÃqT.|æ|Œæ fi¯ófl,$T]j·÷\T
düeTTÁ<ä|⁄ü ñ|ü yÓTT<ä˝q’… $ $&ç>± ô|≥ºø£ |ü<ës¡eú TT\˝À s¡T∫¬ø’ ø£*|æq
<√wüeTT˝Ò<äT.
yê$*,bÕ\≈£Ls¡,‘·T\dæ,eTdüTs¡\T,>∑TeTà&ç,ø£+<äT\T,ô|<ä› Äyê\T,
14
yÓDT‘·Ts¡T |üP\T,ø±j·T\T,yêj·TT $&É+>∑eTT,$T]j·TeTT\T,ìeTàø±j·T,
e÷B|òü\eTT,H˚πs&ÉT,Äq|üø±j·T,|æ|æŒfi¯ó¢,#˚<äTbı≥¢,C§qï\T,ñ\e\T
|üìøÏsêe⁄.e+ø±j·T\T,ñ*¢bÕj·T\T,kıs¡ø±j·T,H˚‹;s¡ø±j·T,eTT\>∑
ø±j·T,>√+>∑÷s¡,ã#·Ã*≈£Ls¡ |üìøÏsêe⁄.¬s+&ÉT |üsê´j·TeTT\T #˚jT· ã&çq
|ü<ës¡eú TT\T |üìøÏsêe⁄.#√fi¯ó,¢ ø=i¿\T,u§ã“s¡T,¢ ñ\e\T |üìøÏsêe⁄.
uÛÀø£Ô eTT≈£îÿ#·T eT÷\T>∑T#·T>±ì,#˚‹ dü+»„\‘√>±ì |ü<ës¡eú TT\
s¡ T #· T \T #Ó | ü Œ sê<ä T .uÛ À »qbÕÁ‘· q T ô|’ ¬ ø ‹Ô ~+|ü s ê<ä T .ø±fi¯ ó fl
eTT+<äT≈£îø£ì|æ+#·Tq≥T¢ ≈£Ls¡TÃ+&Ésê<äT.>√∫ }&çb˛sê<äT.Áu§≥qÁy˚\T
ñ|üj÷Ó –+#·≈î£ +&É $T–*q Hê\T>∑T Áy˚fifl¯ ‘√ ‹qsê<äT.H√{Ï‘√ #·|ü &ÉT
#˚jT· T#·T ‹qsê<äT.Á‘ê>∑>± $T–*q ˙fi¯flqT ‹]– Á‘ê>∑sê<äT nq>±
ô|<ä#› +Ó ãT˝Àì ˙fi¯ó¢ ∫qï>±¢dTü ˝À b˛düTø=ì |üP]Ô>± Á‘ê– ‹]– >±¢dTü
ì+|ü⁄øÏì Á‘ê>∑e˝…qT.|æ+&çe+≥\T>±ì,|ò\ü eTT\T>±ì ø=]øÏ ‹ì eTs¡fi¯
Ä m+–* ‹qsê<äT.nqïeTT eT÷‹øÏ n+{Ï+#·Tø=qsê<äT.uÛÀ»qbÕÁ‘·˝À
ñ$Tà y˚j·Tsê<äT.|üø£ÿyêìøÏ ô|≥TºeTì ≈£L&Ü n&ÉT>∑sê<äT.#˚‘·T˝…‹Ô
qe«sê<äT, n‘ê´X¯Ãs¡éTT Á|üø{£ +Ï #·sê<äT.e+ø£s>¡ ± ≈£Ls=Ãqsê<äT.‹qT#·T
‹qT#·T eT<Ûä´˝À m&ÉeT #˚‹‘√ nqïeTTqT ‘êø£sê<äT. ø±fi¯¢MT<ä,
HÓ‹MÔ T<ä,bı‹Ôø&£ TÉ |ü⁄ MT<ä b˛dæø=qsê<äT.uÛÀ»qbÕÁ‘·qT ø±fi¯‘¢ √ ‘êø£sê<äT.
ô|s¡T>∑T‘√qT, bÕ\‘√qT,‘˚H‘Ó √qT ≈£L&çq nqïeTTqT $&ç∫ ô|≥ºsê<äT,
nsTT‘˚ $düÔ]˝À nqïeTTqT |üP]Ô>± ‹ìy˚j·Tsê<äT ø=+#ÓeTT
$T>∑\Ãe˝…qT.uÛÀø£Ô uÛÑTõ+#·T#·T ø£˙ïfi¯ó¢ ô|≥ºsê<äT.e´s¡úyÓTÆq e÷≥
˝≤&Ésê<äT.|üøÿ£ qT ‹qT#·Tqï yê]yÓ|’ ⁄ü #·÷&Ésê<äT.yê] ‹+&çì #·÷∫
ás¡¸ ´|ü&Ésê<äT.uÛÀø£Ô\T #˚sTTø£&ÉT>∑Tø=qï ‘·s¡Tyê‘· eT+∫˙fi¯ó¢
Á‘ê>∑sê<äT,eTT+<˚ Á‘ê>∑e˝…qT.
ø£‹|Ô ≥
” ,>∑]≥ yÓTT<ä\>∑T bÕø£kÕ<Ûqä eTT\T ‘·|Œü Ç‘·sy¡ TÓ qÆ ø£‘T· \Ô T
ÇqT|übÕÁ‘·\T yÓTT<ä\>∑T$ ÁXÊ<äu∆ ÷ÑÛ $Tq+<äT #·÷#·T≥≈£î |üìøÏsê<äT.‘˚HÓ
˝Ò≈î£ +&É ÁXÊ<äe∆ TT˝À mìï |ü<ës¡eú TT\T ô|{Ïqº qT |æ‘è· <˚e‘·\≈£î ‘·è|æÔ
ø£\T>∑<Tä .|üdTü |ü⁄‘√ ø£*|æq nø£‘å \· T ÁXÊ<äe∆ T+<äT yê&Ésê<äT.
15
uÛÀø£\Ô T ‹qT#·T+&É>± s¡TÁ<äeTTqT,s¡ø√å |òTü ï eT+Á‘ê\T #Ó|Œü e˝…qT.
ñBs¡‘ê+,n<Ûä«qïer',nqïe‘·´',|æ‘·TqTïk˛Ôwü+ e+{Ï eT+Á‘ê\T
#Ó|üŒe˝…qT.uÛÀø£Ô yê+‹#˚dæq#√ e÷dæø£eTT\+<äT Ä_›ø£eTT\+<äTqT
düeTj·TeTTqï#√ |ü⁄q'bÕø£eTT #˚dæ ÁXÊ<äe∆ TT ô|≥ºe˝…qT.˝Ò<ë ø£sÔ¡ ÄHê&ÉT
ñ|üyêdüeTT #˚dæ eTs¡THê&ÉT »s¡T|üe˝…qT.$X‚«<˚e Áu≤Vü≤àDT&ÉT yê+‹
#˚düTø=qï#√ n–ï˝À Vü≤√eTeTT ‘·|üŒ ‹]– ÁXÊ<ä∆eTT nø£ÿs¡˝Ò<äT.
|æ‘·èÁu≤Vü≤àDT\T yê+‹ #·÷düT≈£îqï#√ ‹]– eTs¡THê&ÉT ÁXÊ<ä∆eTT
»s¡ T |ü e ˝… q T.$øÏ s ¡ < ëqeTT ≈£ L &Ü |æ + &É Á |ü < ëqeTT e˝…
Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ ~.j·T»e÷qT\ <ëdü<ëd”»qT\ ñ<˚•› +∫ |æ‘è· kÕúq ~«E&ÉT
$dü]Ô qT+&ç ø=+‘· nqïeTT uÛ÷Ñ $Tô|’ $&ÉTee˝…qT.#˚‘T· \T ø£&TÉ >∑T≈£îqï
‘·sT¡ yê‘· uÛÀø£\Ô T ˇø£kÕ] ñ‘·sÔ ¡ eTTKeTT>±qT s¬ +&ÉekÕ] ÁbÕvóàKeTT
>±qT Ä#·eTqeTT #˚eTe˝…qT.uÛÀø£Ô\ $düÔfi¯¢≈£î u≤¬s&ÉT <ä÷s¡+˝À
|æ+&ÉÁ|ü<ëqeTT #˚j·Te˝…qT.n+‘· yÓ’XÊ\éTT ˝Òq|ü⁄&ÉT eT÷s¡&ÉT
<ä÷s¡eTT˝À #˚jT· e#·TÃqT.|æ+&ÉÁ|ü<ëqeTT <äs“¡ \¤ ô|>’ ±ì,¬s\¢ô|>’ ±ì,ô|<ä›
>∑]ø£|sü ø¡ \£ ô|>’ ±ì #˚jT· e˝…qT.ªn|üV≤ü ‘êµ eT+Á‘·+‘√ n*øÏ MT<ä <äs“¡ \¤ T
|üs∫¡ ÁbÕNHêM‹>± ñ<äøe£ TT‘√ eT÷&ÉT sπ K\T y˚dæ ªX¯ó+<Û+ä ‘ê+ |æ‘'· µ
nì ‘·sT¡ yê‘· ‹s¡T>∑yd˚ qæ #˚‹‘√ |æ+&ÉeTT\T ô|≥ºe˝…qT.
‹\\‘√qT,nqïeTT‘√qT,bÕ˙j·TeTT‘√qT,<Û÷ä |üeTT‘√qT,B|üeTT‘√qT,
bÕ\‘√qT,‘˚H‘Ó √qT,H˚sTT‘√qT,ø£\ø£+&É (|ü{øÏ £ u…\e¢ TT)‘√qT $TÁX¯eTeTT
#˚dqæ |æ+&ÉeTT\qT ncÕº+>∑ |æ+&ÉeTT n+<äTs¡T.|æ‘s· T¡ \qT ñ<˚•› +∫
n{Ïº |æ+&Ü\T ô|≥ºe˝…qT.e+&çq nìï |ü<ës¡eú TT\qT y˚dæ ‹\\T ≈£L&Ü
ø£*|æ |æ+&ÉeTT\qT #˚dæ <äøD åÏ eTTKT&Ó’ uÛÀø£\Ô $düfiÔ ó¯ ¢ Á|üøÿ£ H˚ |æ+&É
Á|ü<ëqeTT #˚jT· e˝…qT.$T>∑\ø£b˛sTTq#√ y˚sπ |æ+&ç‘√HÓq’ |æ+&ÉeTT\T
#˚dæ ô|≥ºe˝…qT.dü|+æ &ûøs£ D¡ eTT˝À e÷Á‘·eTT uÛTÑ ø£XÔ w‚ eü TT‘√H˚ |æ+&ÉeTT\T
ô|≥ºe˝…qT.dü|+æ &ûøs£ D ¡ eTT˝À 12 n+>∑Tfi¯eTT\ bı&Ée⁄ ñqï |æ+&ÉeTT
ˇø£{j Ï T· T ‘·øÿÏ q eT÷&ÉTqT yÓ\>∑ø±j·T\+‘·jT· T ñ+&Ée˝…qT.Ä_›øe£ TT\
˝À ˇ*∫q ø=ã“]ø±j·T+‘· ˝Ò<ë e÷πs&ÉTø±j·T+‘·>±ì |æ+&ÉeTT\T
16
ñ+&Ée˝…qT.eTVü‰\j·TeTT\˝ÀqT,>∑j÷· ÁXÊ<äe∆ TT˝ÀqT ñdæ]ø±j·T\+‘·
|æ+&ÉeTT\T - rs¡ú$<ÛäT\+<äTqT,<äs¡ÙÁXÊ<ä∆eTT\+<äTqT ø√&ç>∑T&É¢+‘·
|æ+&ÉeTTqT #˚jT· e˝…qT.>∑jT· j·T+<äT »$Tà Ä≈£î\+‘· (X¯MT|üÁ‘· Á|üe÷DÒq)
|æ+&ÉeTT ô|≥ºe˝…qT.f…ìïdt ã+‘·+‘· |æ+&ÉeTT#˚jT· T≥ Ä#ês¡eTT>±
ø=qkÕ>∑T#·Tqï~.uÛÀø£Ô\≈£î qeTkÕÿs¡eTT ∫es¡˝À #˚j·TTq|ü⁄&ÉT
dü≈î£ ≥T+ãeTT>± Á|ü<øä D åÏ qeTkÕÿs¡eTT\T #˚jT· e˝…qT.eTT+<äT ∫qï
yêfi¯ó¢ ∫es¡≈î£ ô|<äy› êfi¯ó¢ ñ+&Ée˝…qT.
uÛÀ>∑eTT\qT ø√s¡Tyê&ÉT |æ+&ÉeTT\qT n–ï˝À y˚j·Te˝…qT.
dü+‘êqeTT ø√s¡Tyês¡T eT<Û´ä eT |æ+&ÉeTTqT uÛ≤s¡´≈£î ô|≥ºe˝…qT.uÛ≤s¡´≈£î
Ç#·TÃq|ü⁄&ÉT ªMs¡+y˚T<Û‘ä µÔ· eT+Á‘·eTT,‹qTq|ü⁄&ÉT ªnbÕ+‘Í«wüBHÛ ê+ s¡d+ü
ÁbÕX¯j÷· $T uÛ÷Ñ ‘·øè£ ‘·+ >∑s“¡ +¤ <Û‘ä ‡· «µ nqT eT+Á‘·eTTqT #Ó|Œü e˝…qT.
ñ‘·eÔ T>∑‹ ø√s¡Tyê&ÉT >√e⁄q≈£î ô|≥ºe˝…qT.Ä»„qT,ø°]ìÔ ,Á|ü»q„ T ø√s¡Tyês¡T
X¯ó<ä∆yÓTÆq »\eTT˝À y˚j·Te˝…qT.|æ+&ÉeTT\qT >√e⁄\≈£î,y˚Tø£\≈£î,
$Á|ü⁄\≈£î ô|≥ºe#·TÃqT.rs¡Áú XÊ<äe∆ TT\+<äT |æ+&ÉeTT\qT Äj·÷ rs¡eú TT
\+<äT e÷Á‘·yT˚ y˚jT· e˝…qT.
|æ‘·èX‚wüeTTqT X¯SÁ<äT\≈£î ô|≥ºsê<äT.ø=&ÉT≈£î\≈£î,•wüß´\≈£î
ô|≥ºe˝…qT.eè~∆ÁXÊ<äe∆ TTq,dü|+æ &ûøs£ D¡ eTTq,Áù|‘·ÁXÊ<äe∆ TTq(dü+e‘·‡s¡eTT˝À|ü⁄q
»s¡T|ü⁄ e÷dæøe£ TT\T),dü+e‘·‡s¡ $yÓ÷ø£eTTq+<äTqT ‘·<+ä >∑eTT>± ‹\
‘·s¡ŒDeTT #˚j·Tsê<äT.uÛÀø£Ô\T ‹qï $düÔX¯ó¢ kÕj·T+Á‘·eTT es¡≈£î
rj·T≈£î+&Ü ñ+∫q#√ yêìHê•+∫q yê]øÏ n$ neTè‘·<Ûës¡\T
≈£î]|æ+#·TqT,neø±X¯eTTqï#√ nfÒ¢ ñ+#·T≥ eT+∫~.˝Òì#√ Áu≤Vü≤àDT\
qT |ü+|ü⁄es¡ø¬ q’ qT ñ+#·e˝…qT.
≈£s¡Ô ‘·q bı≥º≈£î m&ÉeTyÓ’|ü⁄q ˝Ò<ë ≈£î&çyÓ’|ü⁄q>∑\ bÕs¡Ù«
uÛ≤>∑eTTq+<äT ‹\\‘√ eT÷&ÉT <äs¡“¤\T,ô|’ã≥º#Ó+>∑Tq ø£{Ïº yÓTT\≈£î
dü]|ü&TÉ $T–*q eÁdüuÔ ≤Û >∑eTT #·T≥ºe˝…qT.á $<Ûeä TT>± #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT
ªìVü≤ìà düs«¡ + j·T<äyT˚ <Û´ä es¡“y¤ ‘˚ µY nqT XÀ¢øe£ TTqT |ü]dƒ ÷ü Ô _–+#·e˝…qT.
17
<Ó’eÁbÕs¡úq
z+ l>∑Ts¡TuÛÀ´qeT' ˆˆ Vü≤]' zyéT ˆˆ
>∑D≤Hê$T‘·´dü´ XÖqø√ >∑è‘·‡eT<√ >∑D|ü‹s¡>® r∑ ˆˆ
>∑D≤Hê+‘ê« >∑D|ü‹+ Vü≤yêeTùV≤ ø£$+ø£MHê eTT|üeTÁX¯ edüeÔ TyéTˆ
CÒ´wüs˜ ê»+ ÁãVü≤àD≤+ ÁãVü≤àDdüŒ‘· ÄqX¯ÙèD«q÷ï‹_Ûd‡” <ä kÕ<äqyéTˆˆ
ìwüßd”<‘˚ ´· dü´ yÓs’ ÷¡ b˛ quÛ'Ñ Á|üu<ÒÛ qä >∑D|ü‹ ÁdæwÔ ßü |º t ˆˆ
ìwüßd”<ä >∑D|ü‘˚ >∑DwÒ ßü ‘ê«e÷VüQ]«Á|ü‘e· T+ ø£MHêyéTˆ
qãTT‘˚‘«· Á‹ÿj·T‘˚ øÏ+#·Hêπs eTVü‰eTs¡ÿ+eT|òTü e+ ∫Á‘·eTs¡Ãˆˆ
l eTVü‰>∑D≤~Û|‘ü j · T˚ qeT' ˆˆ
Á|üD√<˚M‘·´dü´ u≤s¡ΩdŒü ‘√´ uÛsÑ <¡ ë«» dü‡s¡d«ü r >±j·TÁr ˆˆ
Á|üD√<˚M düsd¡ «ü r yêCÒ_sÛ ê«»˙er ˆBÛHêeT$Á‘·é‘·T ˆˆ
l eTVü‰düsd¡ «ü ‘Ó´’ qeT' ˆlyêπ>y› ´’Ó qeT' ˆˆ
X¯‘<· ëÛ s¡$T‘·´dü´ >±~∏H√ $XÊ«$TÁ‘· ñbÕ<Ûë´j·T ÁdæwÔ ßü |º t ˆˆ
X¯‘<· ëÛ s¡eTT‘·‡ eTø°j
å T· e÷D+ $|ü•Ã‘·+ |æ‘s· +¡ eø±Ô«HêyéTˆ
y˚T[+eT<äq+Ô |æÁ‘√s¡T|üùdú ‘·+s√<äd” |æ|èü ‘·+ dü‘´· yê#·yTé ˆˆ
l >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT' ˆˆ
18
ãTT#√ nø£ås¡ sTT‘·´dü´ W#·<∏√´ Bs¡È‘·e÷ $X‚«<˚yê ÁdæÔwüßº|t ˆˆ
ãTT#√ nø£sπå |üsy¡ T˚ y√éTq´dæàH˚y› ê n~Û$X‚« ìùw<äT'ˆ
j·TdüqÔ ïy˚<ä øÏeTè#êø£]wü´‹ j·T Ç‘·~Ô «<äT düÔ Çy˚T düe÷dü‘ˆ˚ ˆ
Vü≤]' zyéT ˆˆ
CÀ´‹Á|ü»«\q+
uÛÀ! B|ü ÁãVü≤às¡÷ù|D düsπ «cÕ+ Vü≤è~dü+dæ‘ú '· ˆ
n‘·kÕÔ«+ kÕÔ|jü ÷· eT´<ä´ eT<äC≤„q eTbÕ≈£îs¡T ˆˆ
n–ïHê–ï]‘·´dü´ ø±D√«y˚T<Ûë‹~∏ s¡–ïsêZjT· ÁrˆCÀ´‹Á|ü»«\H˚ $ìjÓ÷>∑'ˆˆ
n–ïHê–ïdü‡$T<Û´ä ‘˚ ø£$s¡èZ Vü≤|ü‹s¡TýêˆVü≤eýê&ÉTV® ‰ü «dü´'ˆˆ
B|ü<e˚ ‘êuÛ≤´+ qeT' ˆˆ(‘·÷s¡TŒ ˇø£ B|ü+,<äøDåÏ + ˇø£ B|ü+ ô|{≤º*)
~«sê#·eT´ˆˆ
z+ øπ X¯yêj·T kÕ«Vü‰ˆz+ Hêsêj·TD≤j·T kÕ«Vü‰ˆz+ e÷<Ûyä êj·T kÕ«Vü‰ˆz+ >√$+<ëj·T
qeT'ˆˆ$c˛í,eT<ÛäTdü÷<äq,Á‹$Áø£eT,yêeTq,l<Ûäs¡,Vü≤èoπøX¯,|ü<äàHêuÛÑ,<ëyÓ÷<äsêj·TqeT'ˆˆ
dü+ø£s¡¸D,yêdüT<˚e,Á|ü<äTéTï,nìs¡T<ä∆,|ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT,n<Û√ø£å»,Hês¡dæ+Vü≤,n#·T´‘·,»Hês¡›q,
ñù|+Á<ä,Vü≤s¡jT˚ ,lø£ècÕíjT· qeT'ˆˆ
|ü$Á‘· Ç‹ <ä«jÓ÷' Ä+^s¡d'ü |üee÷qk˛‡yÓ÷ »>∑‘Í´ˆ|ü$Á‘·<ëÛ s¡DÒ $ìjÓ÷>∑'ˆ
|ü$Á‘·eqÔ' |ü]yê#·e÷dü‘˚ |æ‘c’Ó Õ+Á|ü‘√ï n_Ûsø¡ ‹å£ Áe‘·yTé ˆ
eTVü≤dü‡eTTÁ<ä+ es¡TDdæsÔ √<ä<˚Û BÛsêÇ#˚Ã≈¤ î£ s¡s∆ T¡ DÒcÕ«s¡uyÑÛ Té ˆˆ
|ü$Á‘·+‘˚ $‘·‘+· ÁãVü≤àDdüŒ‘˚ Á|üuTÑÛ sêZÁ‘êDÏ |üsπ ´wæ $X¯«‘·'ˆ
n‘·|‘Ôü q· ÷s¡ï‘·<ëyÓ÷ nX¯óï‘˚ X¯è‘êdü Ç<ä«Vü≤qÔd‘Ôü ‡· e÷X¯‘ˆ· ˆ1
|ü$Á‘·+ <Ûèä ‘ê« ˆˆÄ#·eT´ˆˆ2øπ X¯yêj·T..........lø£ècÕíjT· qeT'ˆˆ
1.¬s+&ÉT <äs“¡ \¤ ‘√ Á>∑+~∏jT· T‘· |ü$Á‘êìï ì]à+#ê*.2.Á>∑+~∏jT· T‘· |ü$Á‘·+‘√ Ä#·eTq+ #˚jT· sê<äT
ø£qTø£,|ü$Á‘·+ rdæ ≈£î&ç#$Ó øÏ ‘·–*+∫,¬s+&ÉT <äs“¡ \¤ qT ñ+>∑s+¡ y˚*øÏ <Û]ä +∫ Ä#·$T+∫, |æ<|ä ü yê{Ïì
$dü]+® ∫,#Ó$qTqï Á>∑+~∏jT· T‘· |ü$Á‘êìï <Û]ä +#·e˝…qT.
19
n|üdsü Œ¡ +‘·T ‘˚ uÛ÷Ñ ‘ê j˚T uÛ÷Ñ ‘ê uÛ÷Ñ $Tdü+dæ‘ú ê' ˆ
j˚T uÛ÷Ñ ‘ê $|òTü ïø£sêÔs¡ ùdqÔ X¯´qTÔ •yê»„j÷· ˆˆ
>∑jT˚ j·T+ >∑jT˚ j·T+ >∑jT˚ j·T+ˆˆ
<˚e‘êuÛ´Ñ ' |æ‘è· uÛ´Ñ X¯Ã eTVü‰jÓ÷–uÛ´Ñ @e#·ˆ
qeTdü‡«<ÛëjÓTÆ kÕ«Vü‰jÓTÆ ì‘·ý˚Te qyÓ÷qeT'ˆˆ
áXÊq' |æ‘è· s¡÷ù|D eTVü‰<˚y√ eTùV≤X¯«s¡'ˆ
Á|”jT· ‘ê+ uÛ>Ñ y∑ ê˙X¯' |üse¡ ÷‘êà dü<ë•e'ˆˆ $wüß]í «wüß]í «wüß'í ˆˆ
|üè~∏yê´' y˚Ts¡T|üèwü̃ ãTTwæ'ˆ≈£Ls√à<˚e‘êˆdüT‘·\+ #Û·+<ä'ˆˆ
ÄdüH˚ $ìjÓ÷>∑' ˆˆ
|üè~∏«‘·«j·÷ <Ûèä ‘ê˝Àø± <˚$‘·«+ $wüßHí ê <Ûèä ‘ê ˆ
‘·«+#· <Ûës¡jT· e÷+<˚$ |ü$Á‘·+ ≈£îs¡T#êdüqyéT ˆˆ>∑<ë<Ûsä êj·T qeT'ˆˆ
nq+‘êdüHêj·T qeT'ˆˆ
Á|üDedü´ |üs¡ÁãVü≤à ãTTwæ'ˆ|üs¡e÷‘êà <˚e‘êˆ<Ó’M >±j·TÁr
#Û+· <ä'ûÛ÷Ñ sê~ dübÕÔHê+ yê´Vü≤èrHê+ˆ$XÊ«$TÁ‘· »eT<ä–ï uÛsÑ <¡ ë«»
>ö‘·e÷Á‹ edæw˜ü ø£X´¯ bÕ ãTTwüjT· 'ˆn–ï yêj·÷«~‘·´ ãèVü≤düŒ‹
es¡TDÒ+Á<ä $X‚«<˚yê <˚e‘ê'ˆ>±j·TÁ‘·T´wæí>∑qTwüßºã“èVü≤r |ü+øÏÔ
Á‹wü ß º ã ® > ∑ ‘ · ´ X¯ Ã ¤ + <ë+dæ ˆ >±j· T Á‘ê´ $XÊ«$TÁ‘· ãTTwæ ' ˆdü $ ‘ê
<˚e‘êˆ>±j·TÁr #Û·+<ä'ˆ>±j·TÁr •s¡dü'ˆÁ|üC≤|ü‹s¡èwæ'ˆÁãVü‰à–ï
yêj·÷«~‘ê´ <˚e‘ê'ˆj·TEX¯Ã+¤ <ä'ˆÁbÕD≤j·÷y˚T $ìjÓ÷>∑'ˆˆ
z+ uÛ÷Ñ 'ˆz+ uÛTÑ e'ˆz+ dü«'ˆz+ eTVü≤'ˆz+ »q'ˆz+ ‘·|'ü ˆz+
dü‘·´+ˆˆz+ ‘·‘·‡$‘·Ts¡«πsD´+ uÛÑs√Z<˚edü´ BÛeTVæ≤ˆ~ÛjÓ÷
jÓ÷q' Á|ü#√<äj·÷‘Yˆˆze÷b˛ CÀ´rs¡k˛2eTè‘·+ ÁãVü≤à
uÛÑ÷s¡T“¤edü‡«s√yéTˆˆ(@e+Á‹')
20
‹~∏]«wüßí dü<Ô ë∏ yês√ qø£Áå ‘·+ $wüßsπí e#·ˆ
jÓ÷>∑XÃ¯ ø£sD ¡ + #Óe’ düs«¡ + $wüßeí Tj·T+ »>∑‘ˆY ˆl>√$+<ä >√$+<äˆˆ
eTeT ñbÕ‘·Ô düeTdüÔ <äT]‘·øj å£ T· <ë«sê, leTVü‰$c˛ísêC„j÷·
Á|ües¡Ôe÷qdü´ n<ä´ÁãVü≤àD' ~«rj·T|üsêπs∆ X‚«‘·esêVü≤ø£˝ÒŒ
yÓe’ dü«‘·eTq«+‘·sπ ø£*j·TTπ> Á|ü<eä∏ TbÕ<˚ »+ã÷B«ù| uÛsÑ ‘¡ e· sπ ¸
uÛÑs¡‘·K+&˚ y˚Ts√s¡›øÏåD~>±“¤π> >∑+>± >√<ëes√´ s¡à<Ûä´<˚X‚
l≈£Ls¡àπøåÁ‘˚ »j·T+‹πøåÁ‘˚#· ÁbÕø£ÔfÒ kÕ\Á>±eT Áu≤Vü≤àD
Vü≤]$X‚«X¯«s¡ düeTdü<Ô e˚ ‘ê Áu≤Vü≤àD Vü≤] >∑Ts¡T#·sD ¡ düìï<ÛÍ
dü«>∑èùV≤/nq´>∑èùV≤/ìyêdü>∑èùV≤ ndæàq«s¡Ôe÷q yêéVü‰]ø£
#ê+Á<äe÷H˚q ....... HêeTdü+e‘·‡sπ ........ Äj·TH˚ ....... ãTT‘Í
..... e÷ùd ........ |üπøå ........ |ü⁄D´‹<∏Í ....... yêdüs¡
dü+j·TTø±ÔHê+ l$wüßqí ø£Áå ‘˚ l$wüßj í ÷Ó >π l$wüßøí s£ D¡ j˚Te+>∑TD
$X‚wDü $•cÕºj÷· + |ü⁄D´‹<∏Íˆ(ÁbÕNHêM‹) ndüà‘Y |æ‘T· ' / e÷‘·T'
Á|ü‹kÕ+e‘·‡]ø£ eTè‘êVü‰U≤´qï ÁXÊ<ä+∆ (düe´+) ø£]ùw´ˆˆ≈£îs¡Twü«ˆˆ
Ä<Í Ä‘·àX¯ó<ä´∆ s¡+ú uÛÀø£èÔ >∑èVü≤ uÛ÷Ñ uÛ≤+&É Á<äe´ dü\ú X¯ó<ä´∆ s¡+ú
ÁbÕj·T•Ã‘êÔs+ú¡ ø£\XÊs¡Ãq |ü⁄s¡d‡ü s¡+#· ÁbÕj·T•Ã‘êÔ~ dü÷ø£Ô
eT+Á‘· »|ü+ ø£]ùw´ˆˆ‘·<+ä >∑ ø£\XÊs¡Ãq+ ø£]ùw´ˆˆ
k˛´Hê|üè~∏$ uÛyÑ êqèø£så ê ìy˚X˙¯ ˆj·T#êÃ¤qX¯Ùs¡à düÁ|ü<'ä∏ ˆˆ
uÛÑ÷$T+ ÁbÕs¡ú´ˆˆ
>∑q<∆ ë«sê+ <äTsê<Ûsä ê¸+ ì‘·´|ü⁄cÕº+ ø£ØwæDy° Té ˆ

áX¯«Ø+ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êHê+ ‘ê$TVü≤√|üV≤ü «j˚T Á•j·TyéTˆˆ
>√eTj·÷s¡ú+ >∑+<ÛëqT˝Ò|üq+ ø£è‘ê«ˆˆ
21
Ç<ä+‘˚ bÕÁ‘·+ düq$‘·$Ô TÁq› |æu≤ k˛eTy˚THê X¯‘Á· ø£‘√ˆ
|üPs¡í ÄVü‰y√ eT~s¡d´ü eT<Û√«j·T+ $X¯« Ç<ä_VÛ ≤ü s¡´ìÔ <˚yê'ˆˆ
ø£\X¯+ ìøÏå|ü´ˆˆ
Äø£\X‚wßü <Ûëe‹ |ü$Á‘˚|]ü wæ#´· ‘˚ˆñ¬øsÌú ´¡ CÒw„ ßü es¡‘∆ ˆ˚ ˆ
ø£\X¯eT_ÛeT+Á‘·´ˆˆ
ÇeT+y˚T >∑+>π j·TeTTH˚ düsd¡ «ü ‹ X¯ó‘·TÁ~k˛ÔeT+ dü#‘· ê|üsT¡ cÕí´ˆ
ndæø±ïéTs¡T<ä«è<Û˚ $‘·dj
Ôü ÷· 22Ø®øj
° T˚ X¯èDTVü‰´ düTc˛eTj·÷ˆˆ
ñ<äø£e÷|üPs¡´ˆˆ
>∑q<∆ ë«sê+ <äTsê<Ûsä ê¸+ ì‘·´|ü⁄cÕº+ ø£ØwæDy° Té ˆ
áX¯«Ø+ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êHê+ ‘ê$TVü≤√|üV≤ü «j˚T Á•j·TyéTˆˆ
>√eTj·÷s¡ú+ >∑+<Ûä+ ìøÏå|ü´ˆˆ
j·Ty√2dæ<ëÛ q´sêCÀyê yês¡TD√ eT<ÛTä dü+j·TT‘·'ˆ
ìs√í<dä ‡ü s¡«bÕbÕHê+ |ü$Á‘·eTèwæ_Û düà è‘·yTé ˆˆ
j·TyêHé ìøÏå|ü´ˆˆ
(ÁbÕNHêM‹) ‹˝À2dæk˛eT<˚e‘√´ >√düy√ <˚eì]à‘·'ˆÁ|ü‘ï· e~“¤'
Ú
Á|ü‘dÔ· ‡ü «<Ûj
ä ÷· |æ‘è· ≤ìe÷ ˝À¢ø±Á˙ŒDj·÷Væ≤q dü‡«<ÛëqeT'ˆˆ
‹˝≤Hé ìøÏå|ü´ˆˆ
(düe´+)X¯sêdü' ≈£îX¯sêk˛ <äsê“¤dôü d‡Ìsê´ ñ‘·ˆ
eTÚx±® n<äècÕº u…]’ D≤dü‡sπ «kÕø£+ q´*|ü‡‘·ˆˆ
≈£Ls¡Ã+ ìøÏå|ü´ˆˆ ‘·÷w”í+ <äs¡“¤Á>∑+~∏+ ìøÏå|ü´ˆˆ
22
düV≤æ s¡‘êïì <ëX¯óùw düTyê‹ dü$‘ê uÛ>Ñ '∑ ˆ‘·+uÛ≤>∑+ ∫Á‘·MTeTùV≤ˆˆ
Væ≤s¡D´+ ìøÏå|ü´ˆˆ
|ü⁄s¡Twüdü÷ø£Ô+,ndüýêMTj·T+,eTe÷π>ï,kÂeT´,yÓ’wüíe,s¡TÁ<ä,
bÕee÷qéTT\T Çø£ÿ&É |ü]+ƒ #· e#·TÃqT.
ø£\X¯eT_ÛeT+Á‘·´ˆÁbÕj·T•Ã‘·Ô dü÷ø£Ô+ |ü]ƒùw´ˆˆ
q‘·eT+Vü≤ √ q<äT]‘·+ <˚yêk˛ nwüeº Ts¡´Ô yéTˆ
düCÀwük˛ j·TeTs¡é÷ $TÁ‘√qj·TìÔ es¡TD√ n‹~«wü'ˆˆ
‘·~e∆ j·T+ eèD°eTùV≤ es¡TD$TÁ‘ês¡éTHéˆ
j˚THê ìs¡+Vü≤k˛ j·T÷j·T+bÕ<∏Hä <˚ ë∏ #· eTs¡´Ô eT‹~«wü'ˆˆ
‘˚q÷q+H√2j·T eT÷‘·jT˚ es¡TD√$TÁ‘√ ns¡é÷ˆ
qsTTcÕ˜ ñH√H˚wD
ü Ï |ü]¸cÕ˜ ñq'|üs¸¡ D´‹~«wü'ˆˆ
j·T÷j·T+ $X¯«+ |ü]bÕ<∏ä es¡TD√$TÁ‘√ ns¡é÷ˆ
j·TTcÕàø£+ X¯sà¡ DÏÁ|æjT˚ kÕéT düTÁ|üD‘° j
· ÷Ó 2‹~«wü'ˆˆ
Ä~‘ê´k˛ n‹Ádæ<√Û es¡TD√$TÁ‘√ ns¡é÷ˆ
ñÁ>∑+ eTs¡TB“¤sT¡ Á<ä+ VüQy˚yT˚ Áq›eT–ï+ dü«düj
Ô T˚ 2‹~«wü'ˆ
H˚‘ês¡ }wüßDdæsÔ √ es¡TD√$TÁ‘√ ns¡é÷ˆ
n‹$XÊ«ì <äT]‘ê sêC≤qX¯Ãs¡¸DH° ê eT‹~«wü'ˆˆ
23
X¯óqeTdüàuÛ´Ñ eT÷‘·jT˚ es¡TD√$TÁ‘√ ns¡é÷ˆ
X¯sà¡ j·T#·Ãq¤ TÔ düÁ|ü<ä∏ Ä~‘ê´k˛ j·TBeTùV≤ n‹~«wü'ˆˆ
j·T<∏ë Vü≤‘·´<ä«düy√ >ös¡´+ ∫‘·Œ~wæ‘ê eTeTT+#·‘êj·T»Á‘ê'ˆ
@y√wü«>düàqTà+#·‘ê e´+Vü≤' Á|ü‘ês¡´>π ï Á|ü‘s· +¡ q Äj·TT'ˆˆ
n+Vü≤√eTT#·e÷vÏsZ d¡ +ü >∑jT· +#· dü«kÕÔ´Á‘˚jT· + eTqkÕ#· ‘ês¡¸ ÿ ýéTˆ
Á|üjT· ‘·bÕDÏXÙ¯ s¡D+ Á|ü|<ü ´˚ dü«dædÔ +ü u≤<Ûw˚ «ü uÛj
Ñ T· +H√ ndüTˆÔ ˆ
n<∏ä X¯Øs¡ X¯ó<ä∆´s¡ú+ Ä‘êàq+ düŒ ècÕº«ˆˆ(≈£s¡Ô Vü≤è<äj·÷ìï ‘êø±*)
XÊØs¡eT+‘·' ø£sD ¡ √|ü|÷üò ‘·+ yê#·XÃ¯ $wüßsí “¡ >¤ y∑ êqX‚w'ü ˆ
X¯eT+ qj·T‘·«düTÔ eTy˚TVü≤X¯sà¡ bÕbÕ<äq+‘˚ Vü≤è~ düìï$ùwˆº ˆ
n+‘·Xó¯ Ù~∆+ ãVæ≤X¯óÙ~∆+ X¯ó<√∆<säÛ à¡ eTjÓ÷∫‘·'ˆ
düøs£ √‘·«eT˝Ò ‘·dàæ Hé X¯ó∫πsyêdæà düs«¡ <ëˆˆ
u≤Vü≤ √´|ü|÷üò ‘ê qq|òTü À uÖ<ë∆+X¯Ã uÛ>Ñ y∑ êq»'ˆ
X¯eT+ qj·T‘·«q+‘ê‘êà $wüßXí Ã‚ ‘·dæ dü+dæ‘ú '· ˆˆ
XÊØs¡+y˚T Vü≤èw”øπ X¯ |ü⁄+&ÉØø±ø£å e÷qdüyTé ˆ
bÕ|ü+ Á|üXe¯ Tj·÷<ä´ ‘·«+ yêø£è‘·+ eTeT e÷<Ûeä ˆˆ
j·T<ä´|ü⁄´|üV≤ü ‘Ó'’ bÕô|s’ ´¡ ~yê‘·´+‘· <äTwüÿ è‘Ó'’ ˆ
‘·<ë∏ |æ dü+düàsπ ~«wüß+í düs«¡ bÕô|'’ Á|üeTT#·´‘˚ˆˆ
n|ü$Á‘·' |ü$Á‘√yê düsê«ekÕú+ >∑‘√|æyêˆ
j·Tdüàsπ ‘·TŒ+&ÉØø±ø£+å düu≤Vü‰úÛ´Ñ +‘·s¡ X¯óÙ∫'ˆˆ
Ä‘·àe÷s¡®qyéTˆˆ (≈£Ls¡Ã‘√ ø£sÔ¡ ‘·qô|’ ˙s¡T »\T¢ø√yê*)
X¯óNy√Vü≤yê´ eTs¡T‘·Xó¯ ÙNHê+ X¯ó∫+Væ≤H√ eT´<Û«ä s¡+ X¯ó∫uÛ´Ñ ' ˆ
ãTT‘˚q dü‘´· eTè‘·kÕ|ü Äj·TxßÃ¤∫ »Hêàq X¯óÙ#·jT· ' bÕeø±' ˆˆ
n–ïX¯óÙ∫Áe‘·‘e· T X¯óÙ∫]«Á|üXó¯ Ù∫' ø£$' ˆX¯óNs√#·‘· ÄVüQ‘·' ˆˆ
ñ<ä>π ï X¯ó#·jT· düeÔ X¯óÁø± ÁuÛ≤»qÔ ás¡‘ˆ˚ ‘·e CÀ´r+wü´s¡Ãj·T' ˆˆ
24
@‘√ì«+Á<ä+ düyÔ êeT X¯ó<ä+∆ X¯ó<˚q∆ kÕe÷ï ˆ
X¯ó<ÓsÌ∆ T¡ ø¬ sÌú ê« eè<Ûë«+dü+ X¯ó<ä∆ Äosê«qàeT‘·TÔ ˆˆ
ÇÁq› X¯ó<√∆q Ä>∑V≤æ X¯ó<ä∆ X¯óÙ<ë∆_Û s¡÷‹_Û' ˆ
X¯ó<√∆ss¡ TT+ ì<Ûës¡jT· X¯ó<√∆ eTeT~∆ k˛eT´' ˆˆ
ÇÁq› X¯ó<√∆ Væ≤H√s¡sTT+ X¯ó<√∆s‘¡ êïì <ëX¯óùw ˆ
X¯ó<√∆ eèÁ‘êDÏ õ|òTü ïùd X¯ó<√∆ yê»+ dæcÕdüdæ ˆˆ
Áu≤Vü≤àD e÷s¡®qyéT ˆˆ (≈£Ls¡Ã‘√ uÛÀø£Ô\ô|’ ˙s¡T #·˝≤¢*)
bÕee÷˙ dü‡«dü´Ô j·T˙ düT‡<äT|ò÷ü Væ≤ |òTü è‘·Xó¯ Ã‘·' ˆ
ãTTwæ_Û dü‡+uÛèÑ ‘√ s¡k˛ Áu≤Vü≤àDÒw«ü eTè‘·+ Væ≤‘·yTé ˆˆ
bÕee÷˙]›Xq¯ TÔq ÇeT+ ˝Àø£eT<∏√ neTTyéT ˆ
ø±e÷qÔ ‡eTs¡j ∆ T· qTÔH√ <˚Msπ y› ’Ó dü‡e÷Væ≤‘ê' ˆˆ
j˚Tq <˚yê' |ü$Á‘˚D≤‘êàq+ |ü⁄q‘˚ dü<ë ˆ
‘˚q düV≤ü Ádü<ëÛ sπ D bÕee÷q´' |ü⁄qqTÔe÷yéT ˆˆ
ÁbÕC≤|ü‘´· + |ü$Á‘·+ X¯‘√<ëéT+ Væ≤s¡Dàj·TyéT ˆ
‘˚q ÁãVü≤à $<√ ej·T+ |üP‘·+ ÁãVü≤à |ü⁄˙eTùV≤ ˆˆ
ÇÁq›' |ü⁄˙r düV≤ü e÷ |ü⁄Hê‘·T k˛eTdü‡«kÕÔ´ es¡TDdü‡MT#ê´ ˆ
j·TyÓ÷sêC≤Á|üeTèD≤_Û' |ü⁄Hê‘·Te÷ C≤‘·y<˚ ë eT÷s¡j
® T· HêÔ´|ü⁄Hê‘·Tˆˆ
25
n|ü$Á‘·' |ü$Á‘√yê düsê«ekÕú+ >∑‘√|æyêˆ
>∑èVü‰DÏ düsê«DÏ X¯ó∫˙ uÛeÑ +‘·Tˆdüsπ «bÕø± X¯óÙ#·j÷Ó uÛeÑ +‘·Tˆ
düs¬ «ÌÁs¡y› ´Ó Ì X¯óÙ∫s¡“e¤ ‘·Tˆˆ (ñ<äø±ìï |ü˝…¢+˝À $&ç∫ô|{≤º*.)

qeTdü‡«<ÛëjÓTÆ kÕ«Vü‰jÓTÆ ì‘·ý˚Te qyÓ÷qeT'ˆˆ
áXÊq' |æ‘è· s¡÷ù|D eTVü‰<˚y√ eTùV≤X¯«s¡'ˆ
Á|”jT· ‘ê+ uÛ>Ñ y∑ ê˙X¯' |üse¡ ÷‘êà dü<ë•e'ˆˆ $wüß]í «wüß]í «wüß'í ˆˆ
|ü]wüÁ‘êŒs¡úqyéTˆˆ(<äs¡“¤\T,nø£å‘·\T,‹\\T,∫\¢s¡ô|’dü\‘√ uÛÀø£Ô\#·≥÷º 3kÕs¡T¢ ‹s¡>±*)
dü‹\ »\ Væ≤s¡D´<äsê“¤ø‘å£ êHé >∑èV”≤‘ê« ˆˆÁu≤Vü≤àD≤Hê+ Á‹' Á|ü<øä D
åÏ yéTˆˆ
düeTdüÔ dü+|ü‘‡· eTyê|æÔ ùV≤‘·e dü‡eTT‹ú‘ê|ü‘T· ÿ\ <Û÷ä eTπø‘·e'ˆ
nbÕs¡d+ü kÕs¡ düeTTÁ<äùd‘·e' |ü⁄q+‘·Te÷+ Áu≤Vü≤àD bÕ<äbÕ+düe'ˆˆ
Ä|ü<qÈä <Ûë«+‘· düV≤ü Ádüu≤Û qe dü‡MTVæ≤‘êsêúsŒ¡ D ø±eT<Ûq˚ e'ˆ
düeTdürÔ sêú+ãT |ü$Á‘·eT÷s¡j Ô ÷Ó s¡ø+å£ ‘·Te÷+ Áu≤Vü≤àD bÕ<äbÕ+düe'ˆˆ
Ä~Ûyê´~Û Vü≤s¡+qè≤D≤+ eTè‘·T´<ë]Á<ä´ HêX¯qyéTˆ
l|ü⁄wæøº ]° <Ô +ä e+<˚ $Á|ül bÕ<ä|+ü ø£»yéTˆˆ
$ÁbÂ|òTü <äsÙ¡ Hê‘·‡<ä´' ø°j å T· +‘˚ bÕ|üsêX¯jT· 'ˆ
e+<äHêqà+>∑˝≤yê|æÔ s¡sÃ¡ Hê<ä#T· ´‘·+ |ü<yä Té ˆˆ
(ø£s¡Ô á ÁøÏ+~ eT+Á‘êìï #Ó|üPÔ <äs¡“¤\T,nø£å‘·\T,‹\\T,∫\¢s¡ô|’dü\T,˙fi¯ófl |ü˝…¢+˝À $&Éyê*)
nX‚ùw ùV≤|ü]wü‘Y eTBj·÷+ $C≤„|Hü ê+ düe÷>∑eT´ eTj·÷ düeT]Œ‘êyéTˆ Çe÷+
|ü]wü‘Y <äøD åÏ ≤+ j·T<∏√ø£<Ô øä DåÏ ≤ $Ted”«ø£è‘·´ˆˆ
qyÓ÷ ÁãVü≤àD´<˚yêj·T >√ Áu≤Vü≤àD Væ≤‘êj·T#·ˆ
»>∑~‘∆ êj·T ø£ècÕíjT· >√$+<ëj·T qyÓ÷qeT'ˆˆ
j·÷er¬s«Ì <˚e‘ê kÕÔd‡ü sê« y˚<$ä ~ Áu≤Vü≤àDÒ edü+‹ ‘·kÕà Á<ë“Vü≤àDÒuÀÛ ´
y˚<$ä <√“¤´ ~y˚~y˚ qeTdüTÿsê´Hêï o¢\+ ø°sj
Ô¡ T˚ <˚‘ê @e <˚e‘ê' Á|”D≤‹ˆˆ
26
(ÁbÕNHêM‹)(øÏ+~ eT+Á‘·+ #Ó|Œæ <äs“¡ \¤ T nø£‘å \· T qTe⁄«\T ˙fi¯ófl |ü˝+¢… ˝À $&Éyê*)
ndüà‘Y |æ‘T· ' /e÷‘·T' Á|ü‹kÕ+e‘·‡]ø£ eTè‘êVü‰U≤´qï ÁXÊ<ä+∆ ø£sT¡ +Ô
eTTK´ø±˝ÀuÛ÷Ñ ‘ê« eTeT n~Ûø±s¡ dü+|ü<dä «Ôæ ‹ uÛeÑ +‘√ ÁãTe+‘·Tˆˆø£sT¡ +Ô
‘·e n~Ûø±s¡ dü+|ü<dä Tü ˆÔ ˆ
(düe´+)ø±˝≤X¯Ã eTTK´ø±˝À2düTˆÔ bÕø±BHê+ |ü$Á‘·‘êdüTˆÔ düsπ «bÕø±
X¯óÙ#·j÷Ó uÛeÑ +‘·Tˆdüs¬ «’ Ás¡y› ´’Ó X¯óÙ∫s¡“e¤ ‘·Tˆˆ
qeTdü‡«<ÛëjÓTÆ kÕ«Vü‰jÓTÆ ì‘·ý˚Te qyÓ÷qeT'ˆˆ(uÛÀø£\Ô ≈£î qeTdüÿ]+#ê*)
z+ z+ z+ n<ä´ |üPs√«ø£Ô @e+>∑TD $X‚wD
ü $•cÕºj÷· + |ü⁄D´‹<∏Íˆ
(ÁbÕNHêM‹)ndüà‘Y |æ‘T· '/e÷‘·T' Á|ü‹kÕ+e‘·‡]ø£ eTè‘êVü‰U≤´qï ÁXÊ<˚∆
|æ‘è· |æ‘êeTVü≤ Á|ü|‘æ êeTVü‰Hê+ ..... X¯sêàD≤+ ..... >√Á‘êD≤+/
e÷‘·è |æ‘êeTV”≤ Á|ü|‘æ êeTV”≤Hê+ .....<ësT÷Hê+ ...... >√Á‘êD≤+
edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕD≤yéTˆ (düe´+) |ü⁄s¡÷s¡yêÁs¡e› dü+»„ø±Hê+ $X‚«cÕ+
<˚yêHê+#· nH˚ïqVü≤$cÕ düà è‘·T´ø£Ô bÕs¡«D$<ÛëH˚q (ÁbÕNHêM‹)|æ‘T· '/
e÷‘·T' Á|ü‹kÕ+e‘·‡]ø£ eTè‘êVü‰U≤´qï ÁXÊ<˚∆ j·TTwüà<äqT»„j÷· dü<e’Ó
eT<ä´ (düe´+) ø£]ùw´ˆˆ≈£îs¡Twü«ˆˆ
(ÁbÕNHêM‹) |æ‘·T'/e÷‘·T' Á|ü‹kÕ+e‘·‡]ø£ eTè‘êVü‰U≤´qï ÁXÊ<ä∆+
uÛ$Ñ wü´r‹ ‘·Á‘· uÛ$Ñ wü´dæˆˆ1
(düe´+)
$X‚«<˚ekÕúH˚ Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ|ü⁄s¡÷s¡yêÁs¡e› dü+»„ø±Hê+ $X‚«cÕ+
<˚yêHêyéTˆ kÕúH˚ ÄeVü≤˙j·÷sπ ú ø£D å + <Ûèä ‘ê« uÛeÑ ~“¤' ø£D
å ' Á|ükÕ<ä'
2
ø£sD
¡ j
° T· 'ˆˆ ndüTøÔ s£ D
¡ j
° T· 'ˆˆ
(ÁbÕNHêM‹)|æ‘è· kÕúH˚ Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ
|æ‘è· |æ‘êeTVü≤ Á|ü|‘æ êeTVü‰Hê+ ..... X¯sà¡ D≤+ ..... >√Á‘êD≤+ /
edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕD≤yéTˆ kÕúH˚ ÄeVü≤˙j·÷sπ ú ø£D
å + <Ûèä ‘ê« uÛeÑ ~“¤'
ø£D
å ' Á|ükÕ<ä' ø£sD ° T· 'ˆˆ3 ndüTøÔ s£ D
¡ j ¡ j
° T· 'ˆˆ
(düe´+)nÁø√<ÛHä ’Ó XÖÙ#·|s¬ü ’ dü‡‘·‘+· ÁãVü≤àyê~_Û'ˆ
uÛ$Ñ ‘·e´+ uÛ$Ñ ~“¤XÃ¯ ‘·«j·÷/eTj·÷ #· ÁXÊ<äø∆ s£ à¡ ø£]ùw´ˆˆ
1.ø£\X¯ n+#·T düV‰ü j·T+‘√ ˇø£ <äs“¡ q¤ T ‘·T+∫ ø£\X¯˝À ñ+#ê*.2.•s¡düT‡ô|’ nø£å‘·\T
#·*¢ <äs¡“¤\T #˚‹øÏ Çyê«*.3.•s¡dTü ‡ô|’ ‹\\T #·*¢ <äs“¡ \¤ T #˚‹øÏ Çyê«*.
27
>∑èVü‰+>∑DÒ >√eTj˚Tq eT+&É\<ä«j·T+ ø£è‘ê«ˆˆ1
ñ‘·sπÔ #·‘T· s¡ÁdüeTyéTˆˆ2 (ÁbÕNHêM‹)<äøD
åÏ Ò es¡T˝Ô ≤ø±s¡yTé ˆˆ3
(düe´+)|ü⁄s¡÷s¡yêÁs¡e› dü+»„ø±Hê+ $X‚«cÕ+ <˚yêHêyéTˆbÕ<ä´kÕúH˚
Ç<ä$T<äe÷düqyéTˆdüTU≤düqyéTˆbÕ<ä´kÕúH˚ <Óy’ ø˚ D å£ ' ÁøÏjT· ‘êyéTˆ
bÕ<ä´kÕúH˚ ns¡Ã‘·ÁbÕs¡Ã‘·'ˆnMT >∑+<Ûë'ˆ|ü⁄cÕŒsêú Çy˚T nø£‘å ê'ˆnj·T+
≈£îX¯'ˆñ<äøπ HÓe’ düø˝£ ≤sê<ÛHä ’Ó dü‡«]Ã‘·eTdüTˆÔ ˆ
(ÁbÕNHêM‹)
|æ‘è· |æ‘êeTVü≤ Á|ü|‘æ êeTVü‰Hê+ ..... X¯sà¡ D≤+ ..... >√Á‘êD≤+/
edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕD≤yéTˆbÕ<ä´kÕúH˚ Ç<ä$T<äe÷düqyéTˆ düTU≤düqyéTˆ
bÕ<ä´kÕúH˚ ÁXÊ<˚ø∆ D
å£ ' ÁøÏjT· ‘êyéTˆ bÕ<ä´kÕúH˚ ns¡Ã‘·ÁbÕs¡Ã‘ê'ˆnMT
>∑+<Ûë'ˆ|ü⁄cÕŒsêú Çy˚T ‹˝≤'ˆnj·T+ ≈£îX¯'ˆñ<äøπ HÓe’ düø˝£ ≤sê<ÛHä ’Ó
dü‡«]Ã‘·eTdüTÔˆˆ
(düe´+)|ü⁄s¡÷s¡yêÁs¡e› dü+»„ø± $X‚«<˚yê' kÕ«>∑‘y· Té ˆdüTkÕ«>∑‘y· Té ˆˆ4
|ü⁄s¡÷s¡yêÁs¡e› dü+»„ø± $X‚«<˚yê' Ç<ä+ e' bÕ<äýéTˆdüTbÕ<äýéTˆˆ
|ü$Á‘·+ $düè»´ˆˆ (|ü$Á‘·+ rdæ ≈£î&ç#$Ó øÏ ‘·–*+#ê*)
X¯+H√<˚Ms¡_wÛ j
ºü T· Äb˛uÛeÑ qTÔ |”‘j
· T˚ ˆX¯+jÓ÷s¡_Û Ádüe+‘·Tq'ˆˆ
|üè~∏yê´+ j·÷ìrsêúì ‘êìrsêúì kÕ>∑sπ ˆ
åÏ ˆÒ ˆ |ü$Á‘·+ <Ûäè‘ê«ˆˆ
kÕ>∑sπ düs«¡ rsêúì |ü<˚ $Á|üd´ü <äøD
j·TB#·Ãd¤ æ eTVü‰sê»Hé düs«¡ rsêúe >±Vü≤qyéTˆ
$Á|übÕ<ä $ìs¡Tàø£‘Ô √j·T+ •s¡dæ <Ûës¡jT· ˆˆ
1.Ç+{Ï yêøÏ*e<ä› ø£sÔ¡ ‘·÷s¡TŒeTTK+>± ≈£Ls√Ãì Äe⁄ù|&É ˝Ò<ä >∑+<Û+ä /|üdTü |ü⁄‘√ s¬ +&ÉT
eT+&É˝≤\qT 6n+>∑Tfi≤\ <ä÷s¡+˝À ì]à+#ê*. 2.#·÷|ü⁄&ÉTy˚\T u§≥qy˚\T #ê|ü>∑ e∫Ãq
ø=\‘· nq>± ÁbÕ<˚Xe¯ ÷Á‘·+>± HÓã’ TT‹ qT+&ç áXÊHê´ìøÏ düe´+>± #·‘T· s¡ÁdüeT+&É\+.
3.$‘·dÔæ nq>± 12 n+>∑Tfi≤\ |ü]e÷D+‘√ áXÊq´+ qT+&ç HÓã’ TT‹øÏ n|üdeü ´+>±
es¡T˝Ô ≤ø±s¡eT+&É\+ ì]à+#ê*.4.ø£sÔ¡ |ü&eÉ Ts¡ eTTK+>± ≈£Ls=Ãì uÛÀø£qÔ T #·‘T· s¡ÁdüeT+&É\+ô|’
|”sƒ¡MT<ä ≈£Ls√Ãu…{Ïº ¬s+&ÉT <äs¡“¤\‘√ n‘·ì ≈£î&çø±* bÕ<ë\y˚fi¢̄MT<äT>± m&ÉeTyÓ’|ü⁄q≈£î
‘·T&Éyê*. 5. ø£s¡Ô jÓTTø£ÿ uÛ≤s¡´ ø£s¡Ô≈£î ≈£î&ç|üø£ÿqT+&ç ˙fi¯ó¢b˛düTÔ+&É>± ø£s¡Ô yÓTT<ä≥ uÛÀø£Ô
jÓTTø£ÿ ≈£î&çø±*ì ‘·s¡yê‘· m&ÉeTø±*ì ø±*|æø£ÿ\T <ë≥≈£î+&É ø£&É>±*. >∑eTìø£
$X‚«<˚eeT+&É\eT+<äT ‘·÷s¡TŒø=dü>∑\ <äs¡“¤\T ì\Te⁄>±,|æ‘·èeT+&É\eT+<äT eT<Ûä´≈£î
e+#·ã&çq <äs“¡ \¤ T <äøDåÏ ø=dü>± ñ+#ê*.
28
(ÁbÕNHêM‹)
|æ‘è· |æ‘êeTVü≤ Á|ü|‘æ êeTVü‰' /e÷‘·è |æ‘êeTV”≤ Á|ü|‘æ êeTVü≤´'
kÕ«>∑‘y· Té ˆdüTkÕ«>∑‘y· Té ˆˆ(uÛÀø£Ô jÓTTø£ÿ m&ÉeTbÕ<ä+ qT+&ç ≈£î&çy|’Ó ⁄ü 3<äs“¡ \¤ ‘√ ‘·T&Éyê*)
|æ‘è· |æ‘êeTVü≤ Á|ü|‘æ êeTVü‰' ..... X¯sêàD' ..... >√Á‘ê' /
e÷‘·è |æ‘êeTV”≤ Á|ü|‘æ êeTVü≤´' .....<ëj·T´' ...... >√Á‘ê'
edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕ' ˆ Ç<ä+ e' bÕ<äýéTˆdüTbÕ<äýéTˆˆ
|ü$Á‘·+ $düè»´ˆˆ (|ü$Á‘·+ rdæ ≈£î&ç#$Ó øÏ ‘·–*+#ê*)
(düe´+)
|üè~∏yê´+ j·÷ìrsêúì ‘êìrsêúì kÕ>∑sπ ˆ
kÕ>∑sπ düs«¡ rsêúì |ü<˚ $Á|üd´ü <äøD
åÏ ˆÒ ˆ|ü$Á‘·+ <Ûäè‘ê«ˆˆ (ÁbÕNHêM‹)
j·TB#·Ãd¤ æ eTVü‰sê»Hé düs«¡ rsêúe >±Vü≤qyéTˆ
$Á|übÕ<ä $ìs¡Tàø£‘Ô √j·T+ •s¡dæ <Ûës¡jT· ˆˆ
<ä«jÓ÷s¡à+&É\jÓ÷s¡à<Û´˚ bÕÁ‘·+ ìøÏ|å ´ü ˆˆÄ≈£îqTuÀ]¢+#ê* (bÕcÕD+ ì<Ûëj·T)
(ø£s¡Ô uÛÀø£Ô\T bÕ<äÁ|üøå±fi¯q eT+&É˝≤ìøÏ ñ‘·Ôs¡+˝À 2kÕs¡T¢ Ä#·eTq+ #˚j·÷*)
(düe´+)ø£sêÔd«ü j·T+#· bÕ<ÍÁ|üø±å fi¯´ˆÄ#·eT´ˆˆø£sêÔuÀÛ ø±Ôsö#· ~«sê#·eT´ˆˆ
|ü⁄s¡÷s¡yêÁs¡e› dü+»„ø± $X‚«<˚yê'ûÛ÷Ñ s¡T“¤edü‡« kÕ‡«Vü‰kÕÔyTé ˆ1
nj·T+y√ $wüsº '¡ ˆ2nÁ‘√|ü$X¯+‘·T uÛeÑ +‘·'ˆ nÁ‘√|ü$XÊeTˆˆ
(ÁbÕNHêM‹)
uÛ÷Ñ s¡T“¤edü‡« dü‡«<ÛëkÕÔyTé ˆ3nj·T+‘˚ $wüsº '¡ ˆ4nÁ‘√|ü$X¯+‘·T uÛeÑ +‘·'ˆ
nÁ‘√|ü$XÊeTˆˆ
1.$X‚«<˚e Áu≤Vü≤àDTì ≈£î&ç#‹˚ u§≥qy˚\T ‘·|Œü $T–*q y˚fiq¢̄ T ø£sÔ¡ ‘·q ≈£î&ç#‘˚ √Ô
|ü≥Tºø=ì ‘·sy¡ ê‘· m&ÉeT#˚‹ì ≈£L&Ü Ç˝≤H˚ |ü≥Tºø=ì ‘·÷s¡TŒeTTK+>± ≈£Ls√Ãô|{≤º*.
2.$wüsº ês¡+ú s¬ +&ÉT <äs“¡ \¤ T $X‚«<˚ekÕúq+˝À Áu≤Vü≤àDTìøÏ Çyê«*.
3.|æ‘·èkÕúq Áu≤Vü≤àDTì ≈£î&ç#˚‹ u§≥qy˚\T ‘·|üŒ $T–*q y˚fi¢̄qT ø£s¡Ô ‘·q ≈£î&ç#˚‘√Ô
|ü≥Tºø=ì ‘·sy¡ ê‘· m&ÉeT#˚‹ì ≈£L&Ü Ç˝≤H˚ |ü≥Tºø=ì ñ‘·sÔ e¡ TTK+>± ≈£Ls√Ãô|{≤º*.
4.$wüsº ês¡+ú eT÷&ÉT <äs“¡ \¤ T |æ‘è· kÕúq+˝À Áu≤Vü≤àDTìøÏ Çyê«*.
>∑eTìø£ - $X‚«<˚ekÕúq+˝À Ç<äs› T¡ Áu≤Vü≤àDT\T+fÒ ñ‘·sÔ d¡ eü ÷|æ>Ô ±, |æ‘è· kÕúq+˝À
eTT>∑TsZ T¡ Áu≤Vü≤àDT\T+fÒ ‘·÷s¡TŒdüe÷|æ>Ô ± ≈£Ls√Ãô|{≤º*.ø£s¡Ô $X‚«<˚e⁄ìøÏ ñ‘·Ôs¡
eTTK+>±qT,|æ‘·s¡T\≈£î Äπ>ïj·TeTTK+>± ñ|ü#êsê\T #˚j·÷*.
29
(düe´+) ø£sêÔ Ä#·eT´ ˆˆ|üPs¡« |ü$Á‘·+ $düè»´ ˆˆnq´ |ü$Á‘·+ <Ûèä ‘ê« ˆ
‘·b˛wüŒ$Á‘·+ $‘·‘+· ~edüŒ‘˚ XÀ#·H√Ô ndü´ ‘·qyÔ √ e´dæsú H¡ ˆé
neqÔ´dü´ |üM‘ês¡ e÷X¯y√ ~edüŒèwüe˜ T~Û‹wüì˜ Ô #˚‘k· Õˆˆ
ø£sêÔ |ü⁄q' Ä#·eT´ ˆ uÛÀø±Ôs'¡ Ä#·eT´ ˆ ÁbÕD≤Hêj·TeT´(3kÕs¡T)¢ ˆ
z+ z+ z+ n<ä´ |üPs√«ø£Ô @e+>∑TD $X‚wD ü $•cÕºj÷· + |ü⁄D´‹<∏Íˆ
uÛeÑ <äqT»„j÷· Á|üÁø±+‘·+ ÁXÊ<äø∆ s£ à¡ (düe´+)ø£]ùw´ ˆ≈£îs¡Twü« ˆˆ
(ÁbÕNHêM‹)
n|üV≤ü ‘ê ndüTsê s¡ø±å +dæ |æXÊ#ê j˚T ø£j å T· ìÔ |üè~∏M eTqTˆ
nq´Á‘˚‘√ >∑#Ã· +¤ ‘·T j·TÁ‘Óc’ Õ+ >∑‘+· eTq'ˆˆdüs«¡ ‘·' ‹˝…s’ e¡ ø°s´¡ ˆˆ1
(düe´+)
ñBs¡‘êeTes¡ ñ‘·Œsêdü ñqà<Û´ä e÷' |æ‘s· ¡ k˛‡e÷´dü' ˆ
ndüT+j·T áj·TTs¡eèø± ãTT‘·C≤„ ùdHÔ √2eqTÔ |æ‘s· √ Vü≤y˚wßü ˆˆ»|æ‘ê«ˆˆ2
(ÁbÕNHêM‹) Kì‘ê« eè‘êÔø±s¡ eT+&É˝≤ì ø£è‘ê«ˆˆ3
(düe´+) $X‚«<˚ekÕúH˚ j·Ty√<äøπ Hêy√ø£´å ˆˆ#·‘T· s¡ÁdüeT+&É\+ ø£è‘ê«ˆˆ4
>±j·TÁ‘ê´#ê‘êàq+ bÕø£Á<äyê´DÏ#· dü+Áb˛ø£´å ˆˆ5
z+ uÛ÷Ñ s¡T“¤edü‡«'ˆ‘·‘‡· $‘·Ts¡«sπ D´+ uÛsÑ √Z<e˚ dü´ BÛeTVæ≤ˆ~Ûj÷Ó jÓ÷q' Á|ü#√<äj÷· ‘Yˆˆ
n|ü$Á‘·' |ü$Á‘√yê düsê«ekÕú+ >∑‘√2|æyêˆ
1.ø£sÔ¡ #˚‹˝ÀøÏ qTe⁄«\T rdüTø=ì HÓã’ TT‹ qT+&ç <äøD åÏ düe÷|æ>Ô ± yê{Ïì #·˝≤¢*.$T–*q
‹\\T |æ‘è· Áu≤Vü≤àDTì eTT+<äT <äøD åÏ düe÷|æ>Ô ± eT÷&ÉT#√≥¢ <äT\bÕ*2.ø£s¡Ô á
eT+Á‘êìï »|æ+∫ 3. |æ‘è· Áu≤Vü≤àDTì eTT+<äT <äøD åÏ düe÷|æ>Ô ± eT÷&ÉT#√≥¢ ≈£Ls¡Ã‘√
˙fi¯ó#¢ *· ¢ <äs“¡ \¤ ‘√ ‘·T&ç∫ <äs“¡ \¤ ‘√ ‘·$« n|üdeü ´+>± eT÷&ÉT eè‘êÔø±s¡eT+&É˝≤\qT
ì]à+#ê*.4.$X‚«<˚eÁu≤Vü≤àDTì eTT+<äT ‘·÷s¡TŒdüe÷|æ>Ô ± s¬ +&ÉT#√≥¢ nø£‘å \· T#·*¢
≈£Ls¡Ã‘√ ˙s¡T #·*¢ <äs“¡ \¤ ‘√ ‘·T&ç∫ <äs“¡ \¤ ‘√ ‘·$« düe´+>± s¬ +&ÉT #·‘T· s¡ÁdüeT+&É˝≤\qT
ì]à+#ê*.5.nø£å‘·\T,<äs¡“¤\T,ñ<äø±ìï |ü≥Tºø=ì Ä ñ<äø±ìï yÓTT<ä≥ø£s¡Ôô|’ ‘·s¡Tyê‘·
uÛÀø£Ôô|’,Ä |æ<ä|ü |æ‘·è<˚e‘·\ ø=s¡¬ø’ dæ<ä∆yÓTÆq e+≥ø±\ô|’ Áb˛øÏå+#ê*.
30
ÁXÊ<ë∆s¡ú+ dü+bÕ~‘ê' |ü<ësêú' <˚X¯‘·' ø±\‘·X¯Ã ÁXÊ<ä∆jÓ÷>±´
Vü≤$s¡TàU≤´ uÛeÑ +‹«‹ uÛeÑ +‘√ ÁãTe+‘·TˆˆÁXÊ<äø∆ ±˝Ò >∑j÷· + <Ûë´‘ê«
<Ûë´‘ê«<˚e+ »Hês¡q› yéTêkÕ«<˚M+#· |æ‘è· ≤Hé <Ûë´‘ê« ‘·‘'· ÁXÊ<ä+∆
Á|ües¡j Ô T· ˆˆ (n+≥÷ uÛÀø£Ô\qT qeTdüÿ]+#ê*)
Ô T˚ Á|ües¡j
|ü⁄s¡÷s¡yêÁs¡e› dü+»„ø±Hê+ $X‚«cÕ+ <˚yêHêyéTˆ Ç<ä$T<ä
e÷düqyéTˆ1düTU≤düqyéTˆ Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘êÔ«ˆ $X‚«<˚e <Óy’ ø˚ D
å£ '
2
ÁøÏjT· ‘êyéTˆ z+ ‘·<ë∏ ˆÁbÕ|ü⁄ïe+‘·T uÛeÑ +‘·'ˆ ÁbÕ|ü⁄ïyêeTˆˆ
ÁbÕ>∑Á>±Hé<sä ê“¤Hêd”sÔ ´¡ ˆ ns¡´È bÕÁ‘˚ ÄkÕ<ä´ˆ ñ‘êÔHÁ˚ b˛ø£´å ˆñ<ä∆ è‘·´ˆ
j·Tyêì«ø°s´¡ ˆ ñ<äøe£ ÷|üPs¡´ˆ
X¯+H√ï<˚M]‹ düøè£ <ä_eÛ T+Á‘·´ˆ(ˇπø eT+Á‘·+‘√ s¬ +&ÉT bÕÁ‘·˝À¢ ˙fi¯ófl b˛j·÷*)
X¯+H√<˚Ms¡_wÛ jºü T· Äb˛uÛeÑ qTÔ |”‘j · T˚ ˆX¯+jÓ÷s¡_Û Ádüe+‘·Tq'ˆˆ
|ü⁄s¡÷s¡e dü+»„øπ uÛÀ´ $X‚«uÛÀ´<˚yu˚ ÀÛ ý√ Ewü+º >∑èVü‰$í T ˆˆ
ÄÁs¡e› dü+»„øπ uÛÀ´ $X‚«uÛÀ´<˚yu˚ ÀÛ ý√ Ewü+º >∑èVü‰$í Tˆˆ~«dü÷wÔ yí” Té ˆˆ
j·Ty√2dæ<ëÛ q´sêCÀyê yês¡TD√ eT<ÛTä dü+j·TT‘·'ˆ
ìs√í<ä dü‡s¡«bÕbÕHê+ |ü$Á‘· eTèwæ_Û düà è‘·yTé ˆˆ
ns¡È ´bÕÁ‘·j÷Ó 'ˆ ns¡Ã‘· ÁbÕs¡Ã‘·ˆ nMT >∑+<Ûë'ˆ |ü⁄cÕŒsêú Çy˚T
nø£‘å ê'ˆ nj·T+ ≈£îX¯'ˆ ≈£Ls√Ã<äøπ HÓe’ ncÕºs¬ ÌÈ ´ dü‡+|üPsêísÃ¡ q
eTdüTˆÔ 3 <äs¬ “¤Ì Á|ü#êÃ¤<´ä ˆ4
|ü⁄s¡÷s¡e dü+»„øπ uÛÀ´ $X‚«uÛÀ´<˚yu˚ ÀÛ ý√ Ewü+º >∑èVü‰$í T ˆˆ
ÄÁs¡e› dü+»„øπ uÛÀ´ $X‚«uÛÀ´<˚yu˚ ÀÛ ý√ Ewü+º >∑èVü‰$í Tˆê' bÕÁ‘˚
dü+|üHï˚ ˆ5düTdü+|üHï˚ ˆkÕ«Vü‰sêÈ ´ kÕ‡«Vü‰sêÈ ´ dü‡+‘·«sêÈ ´'ˆˆ6
1.
1.$X‚«<˚e Áu≤Vü≤àDTìøÏ ÄdüHês¡yú TÓ Æ |”sø¡ƒ +Ï <ä ≈£î&çy|’Ó ⁄ü q ø=ìï <äs“¡ \¤ T ‘·÷s¡TŒ
ø=dü>± y˚j÷· *.2. 2.
2.uÛÀø£Ô •s¡dTü ‡ô|’ nø£‘å \· T #·*¢ s¬ +&ÉT <äs“¡ \¤ T #˚‹øÏ Çyê«*.
3.
3.ø£sÔ¡ >∑+<Ûëø£‘å \· qT ns¡È ´Á<äyê´\qT <=HÓï˝À ñ+∫ ≈£Ls√Ã<äø+£ #·˝≤¢*.
4.
4.<=HÓï\qT <äs“¡ \¤ ‘√ ø£bÕŒ*.5. 5.
5.<=HÓï˝qT uÀ]¢+∫q Vü≤kÕÔ\‘√ ‘êø±*.6. 6.
6.$X‚«<˚e
Áu≤Vü≤àDTìøÏ ø£sÔ¡ ns¡È ´$T#·TÃ¤Ø‹˝À n+»*ì #·÷bÕ*.
31
|ü⁄s¡÷s¡yêÁs¡e› dü+»„ø±Hé $XÊ«Hé <˚yêHé uÛeÑ ‘ê‡«yêVü≤sTTùw´ˆ
ÄyêVü≤´ˆˆ1
$X‚«<˚yêdü Ä>∑‘· X¯èDT‘ê eT ÇeT+ Vü≤eyéTˆ @<ä+
ã]Ω]ïw”<ä‘·ˆˆ$X‚«<˚yêHêyêVü≤´ˆˆ
$X‚«<˚yê X¯ÙèDT‘˚eT+ Vü≤e+y˚T j˚T n+‘·]øπ å j·T ñ|ü<´ä $wüˆ˜
j˚Tn–ïõVü‰« ñ‘·yêj·T»Á‘ê Ädü<ë´dæàHé ã]Ωwæ e÷<äjT· <Û«ä yéTˆˆ2
Ä>∑#Ã· +¤ ‘·T eTVü‰uÛ≤>± $X‚«<˚yê eTVü‰ã˝≤' ˆ
j˚T nÁ‘· $Væ≤‘ê ÁXÊ<˚∆ kÕe<ÛëHê uÛeÑ +‘·T‘˚ˆˆ3kÕe<ÛëHêdü‡ à'ˆˆ
Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ Vü≤k˛Ô<øä +£ >∑èV”≤‘ê«ˆˆ bÕÁ‘√|ü] <äsê“¤Hé
Áu≤Vü≤àD≤j·T <ä<ë´‘Yˆ n<Û√ <äsê“¤Hé dü«j·T+ >∑èV”≤‘ê«ˆ bÕÁ‘·dúü
ns¡È ´+ >∑èV”≤‘ê«ˆˆ
|ü⁄s¡÷s¡e dü+»„ø± $X‚«<˚yê Ç<ä+y√ ns¡È ýéTˆ4ndü«Ô s¡È ýéTˆˆ
j·÷~yê´ Ä|ü' |üè~∏$ dü+ãuÛ÷Ñ e⁄sê´ n+‘·]øå±´ ñ‘·bÕ]úMsê´'ˆ
Væ≤s¡Désêí j·Tõ„j÷· kÕÔq Ä|üXÙ¯ +k˛´Hê kÕ«Vü‰ uÛeÑ +‘·Tˆˆ
‘·‘·X¯óÙ<√∆<äø£yéTˆˆ
|ü⁄q' Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ Vü≤k˛Ô<øä +£ >∑èV”≤‘ê«ˆ bÕÁ‘√|ü] <äsê“¤Hé Áu≤Vü≤à
D≤j·T <ä<ë´‘Yˆn<Û√<äsê“¤Hé dü«j·T+ >∑èV”≤‘ê«ˆ bÕÁ‘·dúü ns¡È ´+ >∑èV”≤‘ê«ˆˆ
1.
1.¬s+&ÉT <äs“¡ \¤ qT >∑+<Û+ä ˝ÀeTT+∫ nø£‘å \· qT n~› ø£smÔ¡ &ÉeT#˚‹ì uÛÀø£≈Ô î£ &ç
yÓ÷ø±*ô|’ ñ+∫ yê{Ïì $X‚«<˚e Áu≤Vü≤àDTì •s¡düT‡ô|’ ñ+#ê*.2. 2.
2.uÛÀø£Ô
m&É e TbÕ<ä e TT qT+&ç •s¡ d ü T ‡es¡ ≈ £ î nø£ å ‘ · \ T #· * ¢ $T–*q$ H˚ \ ô|’
$~*+#ê*.3. 3. 4.
3.ø£sÔ¡ uÛÀø£qÔ T qeTdüÿ]+#ê*.4.
4.<=HÓïô|q’ Tqï <äs“¡ \¤ qT ‘·÷s¡Œø=dü>±
uÛÀø£øÔ ∫Ï Ã øÏ+~ <äs“¡ \¤ qT ø£sÔ¡ ≈£î&ç#‹˚ ˝ÀìøÏ rdüTø=ì m&ÉeT#˚‹‘√ <=HÓï˝Àì
˙{Ïì ø£s¡Ô≈£î&ç#˚‹ <äs¡“¤ <ë«sê <Ûës¡>± $&ÉTdü÷Ô ªj·÷~yê´µ eT+Á‘·+
#Ó|Pü #Ô ÷· &Ü*.|üP]Ô>± <=HÓï˝À ˙{Ïì $&ÉTesê<äT ø=+#·+ $T>∑˝≤Ã*.ns¡´È + Ç∫Ã
Ä bÕÁ‘·qT j·T<∏ëkÕúq+˝ÀH˚ <äs“¡ y¤ d˚ æ ô|{≤º*.
32
ÄÁs¡e› dü+»„ø± $X‚«<˚yê Ç<ä+y√ ns¡È ýéTˆ1 ndü«Ô s¡È ýéTˆˆ
Væ≤s¡Désêí j·Tõ„j÷· kÕÔq Ä|üXÙ¯ +k˛´Hê kÕ«Vü‰ uÛeÑ +‘·Tˆˆ
$X‚«uÛÀ´<˚yu˚ ´ÑÛ ' ˆˆbÕÁ‘˚kÕúHd˚ 'úü ˆ2düTkÕúqeTdæˆˆ‘·‘X· ó¯ Ù<√∆<øä y£ Té ˆˆ
Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ‘·‘'· ns¡ÃqyéTˆˆ
ns¡Ã‘· ÁbÕs¡Ã‘· Á|æjT· y˚T<Ûëk˛ ns¡Ã‘·ˆ
ns¡ÃqTÔ |ü⁄Á‘·ø± ñ‘·|⁄ü s¡+q <Ûèä wü«í s¡Ã‘·ˆˆj·TyÓs’ u¡ ´ÑÛ s¡Ã´ˆˆ
|ü$Á‘·+ $düè»´ˆ>∑+<Û<
ä ë«sê+
<äTsê<Ûsä ê¸+ ì‘·´|ü⁄cÕº+ ø£ØwæDy° Té ˆ
áX¯«Ø+ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êHê+ ‘ê$TVü≤ √|üV≤ü «j˚T Á•j·TyéTˆˆ
|ü⁄s¡÷s¡yêÁs¡e› dü+»„ø± $X‚«<˚yê' j·T<∏ëuÛ≤>∑X'¯ ˆnMTy√ >∑+<Ûë'ˆ3
düT>∑+<Ûë'ˆˆ|ü$Á‘·+ <Ûèä ‘ê«ˆˆ
Äj·TH˚‘˚ |üsêj·TDÒ <ä÷sê«s√Vü≤qTÔ |ü⁄wæŒD°' ˆ
ÁVü≤<ëX¯Ã |ü⁄D¶Øø±DÏ düeTTÁ<äd´ü >∑èVü‰ Çy˚T ˆˆ
|ü⁄cÕŒsêú Çy˚T nø£‘å ê'ˆdüT|ü⁄cÕŒDÏˆˆ
<Û÷ä s¡dæ <Û÷ä s¡«<Û÷ä s¡«+‘·+ <Û÷ä s¡«‘·+jÓ÷2kÕàq÷∆s«¡ ‹ ‘·+<Û÷ä s¡«j·T+
ej·T+<Û÷ä sê«eT'ˆˆñ<äøÁ£ <äy´˚ D…eÆ kÕ+ø£*Œø£+y√ <Û÷ä |ü'ˆ4düT<Û÷ä |ü'ˆˆ
ñB›|´ü dü« C≤‘·y<˚ √2|ü|Tüò ïìïs¡è‹+ eTeTˆ|üXS¯ >¥XÃ¯ eTVü≤é÷eVü≤
Jeq+#· ~XÀ~X¯ˆˆC≤«˝≤uÛ<Ò q˚ |üPs¡«~ø˘ dæ‘ú · $T<ä+y√ CÀ´‹'ˆ5düTCÀ´‹'ˆˆ
1.
1.eTTqT|ü{Ï bÕÁ‘·e˝Ò #˚j÷· *.2. 2.
2.uÛÀø£≈Ô î£ |ü&eÉ Ts¡ ñqï <=HÓï˝À ‘·÷s¡TŒ <=HÓï˝À
˙{Ïì |üP]Ô>±b˛dæ uÛÀø£≈Ô î£ ≈£î&ç|øü ÿ£ <äs“¡ ,¤ nø£‘å \· T y˚dæ nø£ÿ&É Ä |ü&eÉ T{Ï <=HÓïqT
ñ+∫ <ëìô|’ U≤∞>± ñqï á ‘·÷s¡TŒ<=HÓïqT uÀ]¢+#ê*.3. 3.
3.≈£Ls¡Ãô|’ >∑+<Û|ä ⁄ü
Ä≈£îqT ô|{Ïº Çyê«*.4. 4.
4.uÛÀø£Ô #˚‹ô|’ ≈£Ls√Ã<äø±ìï #·˝≤¢*.5. 5.
5.‘·÷s¡TŒyÓ|’ ⁄ü q >∑\
BbÕìï uÛÀø£≈Ô î£ #·÷|æ ø£sÔ¡ Ä BbÕìï qeTdüÿ]+#ê*.
33
j·TTyêdüTyêkÕ' |ü]M‘· Ä>±‘·‡ ñ ÁX‚j÷· q“¤e‹ C≤j·Te÷q'ˆ
‘·+BÛsêdü' ø£ej·T ñqïj·TìÔ kÕ«<Û√´3eTqkÕ <˚ej·TqÔ'ˆˆ
n+‘·' ÁbÕes¡D≤s¡+ú ãVæ≤' ÁbÕes¡D≤s¡+ú Ç<ä+ yêdü'ˆ1düTyêdü'ˆ
¡ ≤s¡+ú kÕø£‘å ê Çy˚T ≈£îXÊ'ˆ2düT≈£îXÊ'ˆˆ
Ä#êÃ¤<Hä ês¡+ú n\+ø£sD
ns¡Ãq+ dü+|üPs¡yí Té ûÛeÑ ‘ê+ ndüTÔ dü+ø£\Œ dæ~s∆ d¡ «Ôæ ‹ uÛeÑ +‘√
ÁãTe+‘·TûÛeÑ ‘ê+ ndüTÔ dü+ø£\Œ dæ~s∆ d¡ Tü ˆÔ ˆ3
j·TTwüà<äqT»„j÷· |æÁ‘ê<ä´s¡Ãq+/e÷Á‘ê<ä´s¡Ãq+ ø£]ùw´ˆˆ
(ÁbÕNHêM‹)
e÷‘·è |æ‘êeTVæ≤ Á|ü|‘æ êeTV”≤Hê+ .....<ësT÷Hê+ ...... >√Á‘êD≤+
edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕD≤yéTˆÇ<ä$T<ä e÷düqyéTˆ 4düTU≤düqyéTˆ
Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘êÔ«ˆ |æ‘T· '/e÷‘·T' Á|ü‹kÕ+e‘·‡]ø£ eTè‘êVü‰U≤´qï
ÁXÊ<˚∆ ø£Då ' ÁøÏjT· ‘êyéTˆ5z+ ‘·<ë∏ ˆ ÁbÕ|ü⁄ïe+‘·T uÛeÑ +‘·'ˆ ÁbÕ|ü⁄ïyêeTˆˆ
<äøD
åÏ ≤Á>±Hé <äsê“¤Hêd”sÔ ´¡ ˆ ns¡´È bÕÁ‘˚ ÄkÕ<ä´ ˆñ‘êÔHÁ˚ b˛ø£´å ˆñ<ä∆ è‘·´ˆ
‹˝≤ì«ø°s´¡ ˆ ñ<äøe£ ÷|üPs¡´ˆ
X¯+H√ï<˚M]‹ düøè£ <ä_eÛ T+Á‘·´ˆ(ˇπø eT+Á‘·+‘√ eT÷&ÉT bÕÁ‘·˝À¢ ˙fi¯ófl b˛j·÷*)
|æÁ‘˚‘˚y√ Ewüº+ >∑èVü‰í$Tˆ |æ‘êeTVü‰j·T ‘˚y√ Ewüº+ >∑èVü‰í$Tˆ
Á|ü|‘æ êeTVü‰j·T ‘˚y√ Ewü+º >∑èVü‰$í Tˆˆ Á‹dü÷wÔ yí” Té ˆˆ
1.‘·&|É >ü ± Ä]q eT&ç|+ü #·,ñ‘·ØÔ j·T,j·TCÀ„|Mü ‘ê\qT <äs“¡ ,¤ nø£‘å \· ‘√ #˚]Ã,nø£‘å \· T
•s¡dTü ‡ô|’ y˚dæ |ü+#ê<äT\T $T–*q$ #˚‹øÏ Çyê«*.2. 2.
2.n\+ø£sD ¡ ≤s¡+ú
<äs“¡ ,¤ nø£‘å \· T |ü≥Tºø=ì nø£‘å \· T •s¡dTü ‡ô|’ <äs“¡ \¤ T #˚‹øÏ
Çyê«*.3. 3.
3.<äs“¡ ,¤ nø£‘å \· qT ˙{Ï‘√ CÀ&ç+∫ |ü˝+¢… ˝À $&ç∫ô|{≤º*.4. 4.|æ‘·è
u≤Vü≤àDTìøÏ ÄdüHês¡yú TÓ Æ |”sø¡ƒ +Ï <ä m&ÉeTyÓ|’ ⁄ü q eT&ç∫q <äs“¡ \¤ T <äøD
åÏ ø=dü>±
5.
y˚j÷· *.5.
5.uÛÀø£Ô •s¡dTü ‡ô|’ ‹\\T #·*¢ eT÷&ÉT <äs“¡ \¤ T #˚‹øÏ Çyê«*.
34
‹˝À2dæ k˛eT<˚e‘√´ >√düy√ <˚eì]à‘·'ˆÁ|ü‘ï· e~“¤' Á|ü‘dÔ· ‡ü «<Ûä @Væ≤ˆˆ
|æ‘s· +¡ .....X¯sêàD+.........>√Á‘·+/ e÷‘·s+¡ ....<ësT÷+....>√Á‘ê+
Ú
edüTs¡÷|ü+ Çe÷ ˝À¢ø±Hé Á|”Dj·÷Væ≤q dü‡«<ÛëqeT'ˆˆ
|æ‘êeTVü≤+.....X¯sêàD+.........>√Á‘·+/|æ‘êeTV”≤+....<ësT÷+....>√Á‘ê+
Ú
Á|ü|‘æ êeTVü≤+.....X¯sêàD+.......>√Á‘·+/ Á|ü|‘æ êeTV”≤+....<ësT÷+....>√Á‘ê+
Ú
ns¡È ´bÕÁ‘˚wßü ˆ ns¡Ã‘· ÁbÕs¡Ã‘·ˆ nMT >∑+<Ûë'ˆ |ü⁄cÕŒsêú Çy˚T ‹˝≤'ˆ
nj·T+ ≈£îX¯'ˆ ≈£Ls√Ã<äøπ HÓe’ ncÕºs¬ ÌÈ ´ dü‡+|üPsêísÃ¡ q eTdüTˆÔ <äs¬ “¤Ì 'Á|ü#êÃ¤<´ä ˆ
|æÁ‘˚‘y˚ √ Ewü+º >∑èVü‰$í Tˆ|æ‘êeTVü‰j·T ‘˚y√ Ewü+º >∑èVü‰$í Tˆ
Á|ü|‘æ êeTVü‰j·T ‘˚y√ Ewü+º >∑èVü‰$í Tˆ /
e÷Á‘˚‘y˚ √ Ewü+º >∑èVü‰$í Tˆ|æ‘êeTôV≤’ ´‘˚y√ Ewü+º >∑èVü‰$í Tˆ
Á|ü|‘æ êeTôV≤’ ´‘˚y√ Ewü+º >∑èVü‰$í Tˆ
e' bÕÁ‘êDÏ dü+|üHêïìˆ düTdü+|üHêïìˆ dü«<ÛësêÈ ´ dü‡«<ÛësêÈ ´
dü‡+‘·«sêÈ ´'ˆˆ
|æ‘·è|æ‘êeTVü≤Á|ü|æ‘êeTVü‰Hé.....X¯s¡àD'.......>√Á‘êHé
edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕHé /e÷‘·è|æ‘êeTV”≤Á|ü|‘æ êeTV”≤' .......
<ësT÷'.......>√Á‘ê' edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕ'
uÛÑe‘ê‡«yêVü≤sTTùw´ˆÄyêVü≤j·Tˆˆ1
1.
1.¬s+&ÉT <äs¡“¤\qT >∑+<Ûä+˝ÀeTT+∫ ‹\\qT n~› ø£s¡Ôm&ÉeT#˚‹ì uÛÀø£Ô≈£î&ç
yÓ÷ø±*ô|’ ñ+∫ yê{Ïì |æ‘è· Áu≤Vü≤àDTì •s¡dTü ‡ô|’ ñ+#ê*.
35
(düe´+) øÏ+~ eT+Á‘·+ #Ó|æŒq+‘·ùd|ü⁄ e÷Á‘·y˚T düe´+>± ñ+&Ü*
ñX¯qkÔ ÕÔ«ì BÛeTVüQ´X¯qÔ dü‡$TBÛeTVæ≤ˆ
ñX¯+qTX¯‘· ÄeVü≤ |æ‘è· ≤Hé Vü≤$ùw n‘·yÔ ˆ˚ ˆ1
Äj·TqTÔq' |æ‘s· ¡ k˛‡e÷´k˛2–ïcÕ«‘êÔ' |ü~_∏ sπÛ e› j·÷HÓ'’ ˆ
ä ÷· eT<äq«Ô ~Û ÁãTeqTÔ ‘˚2eqÔ«kÕàHéˆˆ2
ndæàqĆÒ„ dü«<Ûj
(ÁbÕNHêM‹) kÕe<ÛëHêuÛeÑ +‘·T‘˚ˆkÕe<ÛëHêdü‡ à'ˆˆ
Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ Vü≤k˛Ô<øä +£ >∑èV”≤‘ê«ˆˆ bÕÁ‘√|ü] <äsê“¤Hé
Áu≤Vü≤àD≤j·T <ä<ë´‘Yˆ n<Û√ <äsê“¤Hé dü«j·T+ >∑èV”≤‘ê«ˆ bÕÁ‘·dúü
ns¡È ´+ >∑èV”≤‘ê«ˆˆ
|æ‘'· ......>√Á‘·.....X¯sà¡ Hé edüTs¡÷|ü /e÷‘·'......>√Á‘˚.....<ësTT
edüTs¡÷ù| Ç<ä+‘˚ ns¡È ýéTˆndü«Ô s¡È ýéTˆˆ(düe´+)3
Væ≤s¡Désêí j·Tõ„j÷· kÕÔq Ä|üXÙ¯ +k˛´Hê dü«<Ûë uÛeÑ +‘·Tˆˆ
‘·‘·X¯óÙ<√∆<äø£yéTˆˆ(ÁbÕNHêM‹)
Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ Vü≤k˛Ô<øä +£ >∑èV”≤‘ê«ˆˆ bÕÁ‘√|ü] <äsê“¤Hé Áu≤Vü≤àD≤j·T
<ä<ë´‘Yˆ n<Û√ <äsê“¤Hé dü«j·T+ >∑èV”≤‘ê«ˆ bÕÁ‘·dúü ns¡È ´+ >∑èV”≤‘ê«ˆˆ
|æ‘êeTVü≤.....>√Á‘·.....X¯sà¡ Hé s¡TÁ<äs÷¡ |ü /|æ‘êeTVæ≤......>√Á‘˚.....<ësTT
s¡TÁ<äs÷¡ ù| Ç<ä+‘˚ ns¡È ýéTˆndü«Ô s¡È ýéTˆˆ(düe´+)
1.
1.uÛÀø£Ô ≈£î&çu≤Û >∑eTTq •s¡dTü ‡ qT+&ç bÕ<ë\ es¡≈î£ ‹\\T #·*¢ $T–*q$
H˚\ô|’ $~*+#ê*.2. 2.
2.ø£sÔ¡ uÛÀø£qÔ T qeTdüÿ]+#ê*.3.3.
3.<=HÓïô|q’ Tqï <äs“¡ \¤ qT eT&ç∫
<äøD
åÏ ø=dü>± uÛÀø£øÔ ∫Ï Ã øÏ+~ <äs“¡ \¤ qT ø£sÔ¡ ≈£î&ç#‹˚ ˝ÀìøÏ rdüTø=ì m&ÉeT#˚‹‘√
<=HÓï˝Àì ˙{Ïì ø£s≈Ô¡ î£ &ç#‹˚ <äs“¡ ¤ <ë«sê u§≥qy˚\T MT<äT>± <Ûës¡>± $&ÉTdü÷Ô
ªj·÷~yê´µ eT+Á‘·+ #Ó|Pü #Ô ÷· &Ü*.|üP]Ô>± <=HÓï˝À ˙{Ïì $&ÉTesê<äT ø=+#·+
$T>∑˝≤Ã*.ns¡´È + Ç∫Ã Ä bÕÁ‘·qT j·T<∏ëkÕúq+˝ÀH˚ <äs“¡ y¤ d˚ æ ô|{≤º*.
36
‘·‘·X¯óÙ<√∆<äø£yéTˆˆ(ÁbÕNHêM‹)
Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ Vü≤k˛Ô<øä +£ >∑èV”≤‘ê«ˆˆ bÕÁ‘√|ü] <äsê“¤Hé Áu≤Vü≤àD≤j·T
<ä<ë´‘Yˆ n<Û√ <äsê“¤Hé dü«j·T+ >∑èV”≤‘ê«ˆ bÕÁ‘·dúü ns¡È ´+ >∑èV”≤‘ê«ˆˆ
Á|ü|‘æ êeTVü≤.....>√Á‘·.....X¯sà¡ Hé Ä~‘·´s¡÷|ü /
Á|ü|‘æ êeTVæ≤......>√Á‘˚.....<ësTT Ä~‘·´s¡÷ù|
Ç<ä+‘˚ ns¡È ýéTˆndü«Ô s¡È ýéTˆˆ(düe´+)
‘·‘X· ó¯ Ù<√∆<øä y£ Té ˆˆ(ÁbÕNHêM‹)|ü⁄q' Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ
(düe´+)dü+ÁdüyêHé düeTe˙j·T ‘ê_Ûs~¡ “¤' |ü⁄Á‘·ø±yÓ÷ eTTKeTqøÏˆÔ 1
|ü⁄Á‘·yêq“¤eˆ|æ‘è· uÛ´Ñ kÕ‡ qú eTdæˆ2
1.
1.|æ‘êeTVü≤,Á|ü|‘æ êeTVü≤ bÕÁ‘·\˝Àì X‚w»ü \eTTqT |æ‘è· bÕÁ‘·˝À b˛dæ
ø£sÔ¡ Ä ˙{Ï˝À ‘·q ˙&ÉqT #·÷düTø√yê*,Ä ˙{Ïì eTTU≤ìøÏ, ø£qTï\≈£î
sêdüTø√yê* eT]j·TT Áu≤Vü≤àDT\#˚ Ä ˙{Ïì e÷s¡q® #˚sTT+#·Tø√yê*.
2.
2.‘·<Tä |ü] |æ‘è· uÛÀø£≈Ô î£ m&ÉeT|üøÿ£ <äs“¡ ,¤ ‹\\T y˚dæ <ëìô|’
»\düV≤æ ‘·yTÓ qÆ |æ‘è· bÕÁ‘·qT ô|{Ïº <ëìMT<ä |æ‘êeTVü≤,Á|ü|‘æ êeTVü≤
bÕÁ‘·\qT uÀ]¢+#·e˝…qT.|æ+&ÉÁ|ü<ëq+ nsTTq+‘· es¡≈î£ á bÕÁ‘·qT
ø£<Tä |üsê<äT.uÛÀø£\Ô uÛÀ»q+ ‘·sT¡ yê‘· yê] Ä#·eTq+ ø£+fÒ eTT+<äT ø±˙
‘·sê«‘·>±˙ |æ+&ÉÁ|ü<ëq+ #˚jT· e#·TÃ.
37
‘·‘'· ns¡ÃqyéTˆˆ(ÁbÕNHêM‹)
ns¡Ã‘· ÁbÕs¡Ã‘· Á|æjT· y˚T<Ûëk˛ ns¡Ã‘·ˆ
ns¡ÃqTÔ |ü⁄Á‘·ø± ñ‘·|⁄ü s¡+q <Ûèä wü«í s¡Ã‘·ˆˆ‹˝…’s¡uÛÑ´s¡Ã´ˆˆ
(düe´+)
|ü$Á‘·+ $düè»´ˆ>∑+<Û<
ä ë«sê+ <äTsê<Ûsä ê¸+ ì‘·´|ü⁄cÕº+ ø£ØwæDy° Té ˆ
áX¯«Ø+ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êHê+ ‘ê$TVü≤ √|üV≤ü «j˚T Á•j·TyéTˆˆ
j·T<∏ëuÛ≤>∑X'¯ ˆnMTy√ >∑+<Ûë'ˆ3düT>∑+<Ûë'ˆˆ|ü$Á‘·+ <Ûèä ‘ê«ˆˆ(ÁbÕNHêM‹)
Äj·TH˚‘˚ |üsêj·TDÒ <ä÷sê«s√Vü≤qTÔ |ü⁄wæŒD°' ˆ
ÁVü≤<ëX¯Ã |ü⁄D¶Øø±DÏ düeTTÁ<äd´ü >∑èVü‰ Çy˚T ˆˆ
|ü⁄cÕŒsêú Çy˚T ‹˝≤'ˆdüT|ü⁄cÕŒDÏˆˆ
<Û÷ä s¡dæ <Û÷ä s¡«<Û÷ä s¡«+‘·+ <Û÷ä s¡«‘·+jÓ÷2kÕàq÷∆s«¡ ‹ ‘·+<Û÷ä s¡«j·T+
ej·T+<Û÷ä sê«eT'ˆˆñ<äøÁ£ <äy´˚ D…eÆ kÕ+ø£*Œø£+y√ <Û÷ä |ü'ˆdüT<Û÷ä |ü'ˆˆ(düe´+)
ñB›|´ü dü« C≤‘·y<˚ √2|ü|Tüò ïìïs¡è‹+ eTeTˆ|üXS¯ >¥XÃ¯ eTVü≤é÷eVü≤
Jeq+#· ~XÀ~X¯ˆˆC≤«˝≤uÛ<Ò q˚ <äøDåÏ ~ø˘ dæ‘ú · $T<ä+y√ CÀ´‹'ˆdüTCÀ´‹'ˆˆ
(ÁbÕNHêM‹)
j·TTyêdüTyêkÕ' |ü]M‘· Ä>±‘·‡ ñ ÁX‚j÷· q“¤e‹ C≤j·Te÷q'ˆ
‘·+BÛsêdü' ø£ej·T ñqïj·TìÔ kÕ«<Û√´3eTqkÕ <˚ej·TqÔ'ˆˆ
|æ‘è· |æ‘êeTVü≤ Á|ü|‘æ êeTVü‰'.....X¯sêàD'........>√Á‘ê' / e÷‘·è
|æ‘êeTV”≤ Á|ü|‘æ êeTVü≤´'.......<ëj·T´' .....>√Á‘ê' edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕ'
n+‘·' ÁbÕes¡D≤s¡+ú ãVæ≤' ÁbÕes¡D≤s¡+ú Ç<ä+ yêdü'ˆdüTyêdü'ˆ
Ä#êÃ¤<Hä ês¡+ú n\+ø£sD
¡ ≤s¡+ú dü‹˝≤ Çy˚T ≈£îXÊ'ˆdüT≈£îXÊ'ˆˆ
38
ns¡Ãq+ dü+|üPs¡yí Té ˆûÛeÑ ‘ê+ ndüTÔ dü+ø£\Œ dæ~s∆ d¡ «Ôæ ‹
uÛeÑ +‘√ ÁãTe+‘·TûÛeÑ ‘ê+ ndüTÔ dü+ø£\Œ dæ~s∆ d¡ Tü ˆÔ ˆ
j·TTwüà<äqT»„j÷· eT+&É˝≤<ä´s¡Ãq+ (düe´+)ø£]ùw´ˆˆ1
uÛÀ»qbÕÁ‘·e÷kÕ<ä´ˆn_Û|òü÷s¡´ˆ2
j·T<∏ë #·Áø£<Ûäs√ $wüßí' Á‘Ó’˝Àø£´+ |ü]s¡ø£å‹ˆ@e+ eT+&É\ uÛÑkÕàø£
dü‡s¡«uÛ÷Ñ ‘êì s¡ø‘å£ T· ˆˆ düsπ «cÕ+ bÕ|ü<èä w”Hº ê+ #·≈îå£ s¡“<Ûëï‹ øπ X¯e'ûÛdÑ àü Hê
eT+&É\+ ≈£îsê´‘·Œ+øÏÔ <√c˛ q $<ä´‘˚ˆˆ
(ÁbÕNHêM‹)|æ‘è· bÕÁ‘·#T· ≥Tº <äs“¡ ,¤ ‹\\T,uÛdÑ àü + n|üdeü ´+>± y˚j÷· *.
|æXv¯ uZ èÑÛ wæeº T+uÛèÑ D+ |æXÊ∫$TÁq› dü+eTèDˆdüs«¡ +s¡ø√å ìãs¡ΩjT· ˆˆ
(düe´+) <˚ebÕÁ‘·#T· ≥Tº <äs“¡ ,¤ nø£‘å \· T,uÛdÑ àü + düe´+>± y˚j÷· *.
s¡ø±å D√ nπ>ï ‘·e s¡øD
å£ ;Ò Û sês¡ø±å D düT‡eTK Á|”D≤q'ˆ
Á|ü‹wüßŒ¤s¡ $s¡T» M&É«+Vü≤ √»Væ≤ s¡ø√å eTVæ≤ ∫<ë«eè<ÛëqyéTˆˆ
bÕDÏVü≤√eTyéTˆˆ3
z+ n<ä´ |üPs√«ø£Ô @e+>∑TD $X‚wD ü $•cÕºj÷· + |ü⁄D´‹<∏Íˆ
(ÁbÕNHêM‹)ndüà‘Y |æ‘T· '/e÷‘·T' Á|ü‹kÕ+e‘·‡]ø£ eTè‘êVü‰U≤´qï ÁXÊ<∆˚
uÛeÑ <äqT»„j÷· |òTü è‘êø£eÔ Tqï+ uÛeÑ ‘êŒD≤y˚e bÕDÏV≤ü √eT+
(düe´+)ø£]ùw´ˆˆ4
1.
1.eTT+<äT>± $X‚«<˚ekÕúq+ <ä>sZ∑ ¡ düe´+>± #·‘T· s¡ÁdüeT+&É\+ #˚dæ <äs“¡ \¤ T,nø£‘å \· T
ñ+#ê*,‘·<äT|ü] |æ‘·èkÕúq+ <ä>∑Zs¡ n|üdüe´+>± eè‘êÔø±s¡eT+&É\+ #˚dæ
<äs“¡ \¤ T,‹\\T ñ+#ê*.2. 2.
2.uÛÀø£Ô*s¡Te⁄] <ä>∑Zs¡ uÛÀ»q bÕÁ‘·\T y˚dæ HÓsTT´‘√
n_Û|òüT]+#ê*.
3.
3.bÕø£XÊ\qT+&ç nqï+ |ü˝+¢… ˝ÀøÏ eT]j·TT <=HÓï˝ÀøÏ rdæ ‘Ó∫Ã Ä <=HÓï˝À
nHêïìï ≈£Ls¡Ã‘√ Áb˛øÏå+#ê*.4. 4.
4.|æ‘·èÁu≤Vü≤àDTì eTT+<äT <äøÏåDeTTK+>±
<äs“¡ \¤ Ty˚dæ yê{Ïô|’ Ä <=HÓï˝À nHêïìï ñ+#ê*,‘·<Tä |ü] H˚‹ì n_Û|Tüò ]+#ê*.
39
(ÁbÕNHêM‹)
|æ‘è· kÕúH˚ Áu≤Vü≤àDdü´ Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê« ˆ<äøD
åÏ ≤Á>±Hé <äsê“¤Hé |ü]d”sÔ ´¡ ˆ
#·‘ê«]X¯è+>± Á‘·j÷Ó ndü´bÕ<ë <˚«oπs¸ dü|VÔü ≤ü kÕÔk˛ ndü´ ˆ
Ú
Á‹<Ûëã<√∆ eèwüuÀÛ s√s¡M‹ eTVü≤ √<˚y√ eTsêÔ´ Ä $y˚X¯ ˆˆ
nqïeT_Û|òü÷s¡´ˆ‘·<äqï+ <äπs“¤wüß <˚«<Ûë $uÛÑ»´ûÛ≤>∑<ä«j·T
eT_Û | ò ü ÷ s¡ ´ ˆÇ<ä + k˛e÷j· T |æ ‘ · è eT‘˚ ˆ Ç<ä e T>∑ ï j˚ T ñ <ä Ä≈£î
ø£eýêVü≤Hêj·Tˆ
(düe´+)k˛e÷j·T |æ‘è· eT‘˚ dü«<Ûë qeT'ˆˆ(ÁbÕNHêM‹)
k˛e÷j·T |æ‘è· eT‘· Ç<ä+ qeTeTˆˆ1
(düe´+)n>∑ïj˚T ø£eýêVü≤Hêj·T dü«<Ûë qeT'ˆˆ(ÁbÕNHêM‹)
n>∑ïj˚T ø£eýêVü≤Hêj˚T<ä+ qeTeTˆˆ2
‘·÷w”+í nÁ|ü<øä D
åÏ + |ü]wæ#´· ˆˆ(düe´+)
z+ #· y˚T dü«s¡XÃ¯ y˚T j·TCÀ„|#ü ‘· ˚ qeTX¯Ãˆ
j·T‘˚qÔ ÷´q+ ‘·ôdàÌ‘· ñ|üjT· ‘˚2Ô ]ø£+Ô ‘·ôdàÌ‘˚ qeT'ˆˆdü«dæÔˆÁX¯<ë∆+..‘·<ädüTÔ‘˚ˆˆ
#·‘T· kÕ‡>∑s¡ |üs´¡ +‘·+ >√Áu≤Vü≤àDÒu´ÑÛ X¯óÙuÛ+Ñ uÛeÑ ‘·Tˆø±X¯´bÕe‘ê‡s¡ HÓÁ’ <ÛTä e Á‘ê´πs¸jT· Á|üesêì«‘·
ø±X¯´|üdü >√Á‘·'ˆÄX¯«˝≤j·Tq dü÷Á‘·'ˆãTTπ>«<ä XÊU≤<Ûë´sT÷..........X¯sêà nVü≤+uÛÀ n_Ûyê<äjT˚ ˆˆ
Ä#·eT´ˆˆ (ÁbÕNHêM‹) uÛÀ»qbÕÁ‘˚w«ü _Û|÷üò s¡´ˆ |æ‘è· kÕúH˚ Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ
VüQ‘·Xw‚ eü TqïeT_Û|÷üò s¡´ˆ VüQ‘·Xw‚ eü Tqï+ |æ‘è· bÕÁ‘˚ dü«<Ûj ˚ T· $T‹ ìøÏ|å ´ü ˆˆ3
dü«<Ûj
˚ T· + dü«<Ûj ˚ T· + dü«<Ûj
˚ T· yéTˆndüTdÔ «ü <Ûë ndüTdÔ «ü <Ûë ndüTdÔ «ü <Ûëˆˆ
bÕDÏV≤ü √eT <äsê“¤Hé bÕÁ‘·kÕ´<Û√ ìøÏ|å ´ü ˆVü≤dü+Ô Á|üø±å \j˚T‘Yˆˆ4
|ü⁄qs¡_|Û ÷üò s¡´ˆVü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆˆ
(düe´+)$X‚«<˚ekÕúH˚ Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ$X‚«<˚e bÕÁ‘˚ n_Û|÷üò s¡´ˆ
ø£sÔ¡ ‘·q ≈£î&ç#‹˚ ˝À <äs“¡ \¤ qT |üs#¡ T· ø=ì,m&ÉeT#˚‹‘√ <äs“¡ \¤ düV‰ü j·T+‘√ ÄVüQ‘·T\T Ç#˚Ã
nHêïìï ø=~›>± ≈£î&ç#˚‹ <äs¡“¤\ô|’øÏ Á>∑Væ≤+#ê*. 1.<äøD åÏ +yÓ|’ ⁄ü >∑\ nqï+˝À ø√~› nHêïìï
Vü≤√e÷s¡ú+ $ìjÓ÷–#ê*. 2.ñ‘·Ôs¡+ yÓ’|ü⁄>∑\ nqï+˝À ø=~› nHêïìï Vü≤√e÷s¡ú+
$ìjÓ÷–+#ê*. 3. Vü≤√eT+ #˚dqæ s¬ +&ÉT uÛ≤>±\ nHêïìï yÓTT‘·+Ô ø£*|æ rdüTø√yê*.
4.|æ‘·èuÛÀø£Ô #˚‹˝À Vü≤e´ø£yê´\qT uÛÀ»qbÕÁ‘·˝À ñ+∫ Ä≈£î øÏ+<ä <äs¡“¤\T ô|{Ïº #˚‘·T\T
ø£&–ç ‘·sT¡ |ü] ª|æ‘è· uÛÀø£Ô n‘·ì kÕúHêìøÏ ø=+#·+ |üøÿ£ >± ‘·÷s¡TŒ≈£î ‹sê– Ä#·$T+#ê*µ.
40
nqï bÕÁ‘˚ n_Û|÷üò s¡´ˆ>±j·TÁ‘ê´Hêïì Áb˛ø£´å ˆˆ
z+ uÛ÷Ñ s¡T“¤edü‡«'ˆ ‘·‘‡· $‘·Ts¡«sπ D´+ uÛsÑ √Z<e˚ dü´ BÛeTVæ≤ˆ ~Ûj÷Ó jÓ÷q' Á|ü#√<äj÷· ‘Yˆˆ
z+ n<ä´ |üPs√«ø£Ô @e+>∑TD $X‚wD ü $•cÕºj÷· + |ü⁄D´‹<∏Íˆ
(ÁbÕNHêM‹)ndüà‘Y |æ‘T· '/e÷‘·T' Á|ü‹kÕ+e‘·‡]ø£ eTè‘êVü‰U≤´qï ÁXÊ<∆˚
nqïX¯ó<ä´∆ s¡+ú ÄÁ|ò÷ü D<√wü ìs¡ΩsD¡ ≤s¡+ú sêø£kå ˛|ò÷ü ïHé yÓw’ yíü êHé bÕee÷Hê´Hé
ô|‘’ è· ø±Hé eTVü‰»HÓd’ ‡ü Vü≤ nqïdü÷ø£Ô eT+Á‘·|sü q¡ƒ + (düe´+)ø£]ùw´ˆˆ
nqïe÷ÁXÊesTTùw´ˆÄÁXÊej·Tˆˆ
qyÓ÷ ÁãVü≤àDÒ qyÓ÷ ndü«Ô >∑ïj˚T qeT' |üè~∏y´’Ó qeT zwüBuÛ ´ÑÛ 'ˆ
qyÓ÷ yê#˚ qyÓ÷ yê#·dŒü ‘·jT˚ qyÓ÷ $wüyí ˚ eTVü≤‘˚ ø£s√$Tˆˆ
z+ XÊ+‹ XÊÙ+‹ XÊÙ+‹'ˆˆ nHêï~ø£+ |ü]y˚X´¯ ˆˆ
ø£s¡Ô $X‚«<˚ekÕúq+˝À 2kÕs¡T¢ nHêïì ô|{≤º*.n_Û>∑]+#ê*.
11.ñ|ü<
ô|s¡T>∑T
5.|ü#Ã· fi¯ófl
6.#ês¡T
9.HÓsTT´
10.‘˚HÓ 4.≈£Ls¡\T
3.|æ+&çe+≥\T
1.nqï+
7.|ü+&ÉT¢ 2.ø°så êqï+
8.|ü|ü
$X‚«<˚e |æ‘è· bÕÁ‘·˝À¢ nqïdü÷ø±Ôìï |ü]dƒ ÷ü Ô e&Éq¶ #˚j÷· *.
41
$X‚«<˚ekÕúH˚ |ü⁄qs¡_|Û ÷üò s¡´ˆ|ü⁄q' Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ>±j·TÁ‘ê´Hêïì Áb˛ø£´å ˆˆ
z+ uÛ÷Ñ s¡T“¤edü‡«'ˆ ‘·‘‡· $‘·Ts¡«sπ D´+ uÛsÑ √Z<e˚ dü´ BÛeTVæ≤ˆ ~Ûj÷Ó jÓ÷q' Á|ü#√<äj÷· ‘Yˆˆ
‘·÷w”+í Á|ü<øä D
åÏ + |ü]wæ#´· ˆVü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ<äøD
åÏ Vü≤düÔ ñ|ü]
yêyÓ÷<Ûä Ç‹ dü«dæøÔ ±ø±s¡ ø£sêuÛ≤´+ <äs¬ “’ '¤ bÕÁ‘·e÷\uÛ´Ñ ˆˆ
øÏ+~ eT+Á‘·+‘√ ø£sÔ¡ <äs“¡ ‘¤ √ bÕÁ‘· øÏ+<ä ô|q’ |ü≥Tºø=ì n_ÛeT+Á‹+#ê*.
<˚edü$‘·' Á|üdTü eˆ|üè~∏M‘˚ bÕÁ‘·+ <Í´s¡|<æ ëÛ q+ Áu≤Vü≤àDkÕÔ«
eTTUÒ2eTè‘·+ EVü≤√$T Áu≤Vü≤àD≤Hê+ ‘ê« $<ëé‘ê+ ÁbÕD≤
bÕqjÓ÷s¡TV® ≤ü √ eT´øÏ‘å e· Tdæ e÷yÓTcÆ Õ+ øπ cå Õ˜ neTTÁ‘ê eTTwæàÚ˝À¢πøˆˆ
Ç<ä+ $wüß]í «#·Áø£yT˚ Á‘˚<ëÛ ì<ä<˚Û |ü<yä Té ˆdüeT÷fi¯ΩeTdü´ bÕ+düTsπ ˆˆ
kÕ«Vü‰ˆl $c˛í Vü≤e´+ s¡ødå£ «ü ˆ|ü⁄s¡÷s¡yêÁs¡e› dü+»„ø± $X‚«<˚yê @‘·<√«
Vü ≤ e´+ dü | ü ] ø£ s ¡ y é T ˆ|ü ⁄ s¡ ÷ s¡ y êÁs¡ › e dü + »„ ø ± $X‚ « <˚ y ê s¡ ÷ bÕ
<˚yê<˚e‘˚<eä Tqï+ @‘·<√« Vü≤e´+ Áu≤Vü≤àDkÕÔ«2Vü≤e˙j·÷sπ ú <ä‘+Ô·
<ëdüé÷q+ #ê‘·èù|Ô dü‘Ô ‡· s¡«+ >∑jT˚ j·T+ uÛ÷Ñ s¡<Z ë<Ûsä √ uÛÀø±Ô nqï+
ÁãVü‰à nVü≤+#· ÁãVü‰à uÛÀø±Ô#· ÁãVü‰à kÂes¡íeTj·T$T<ä+ bÕÁ‘·+
nø£j å ÷· e≥#êÃ¤jT˚ j·T+ |ü⁄s¡÷s¡yêÁs¡e› dü+»„øπ uÛÀ´ $X‚«uÛÀ´<˚yu˚ ´ÑÛ 'ˆ
Ç<ä$T<äeTqï+ neTè‘·d«ü s¡÷|ü+ Ä‘·èù|sÔ ê›d´ü e÷q eTø£j å ÷· ‘·è|ü´Ô s¡+ú
j·T<∏ëuÛ≤>∑+ Vü≤e´+ ‘·‘‡· ‘Y kÕ«Vü‰ kÕ«Vü‰ qeTeTˆˆ
>∑j÷· j·÷+ l$wüßí bÕ<ë~ düeTdüÔ rπswú ßü <ä‘eÔ· Tdæ«Ô ‹ uÛeÑ +‘√ ÁãTeqTÔˆˆ
>∑j÷· j·÷+ <ä‘eÔ· TdüTˆÔ ˆ(<äs“¡ ,¤ nø£‘å \· T ˙fi¯ófl |ü˝+¢… ˝À e<ä˝≤*)
˝Ò∫ì\ã&ç qeTdüÿ]+#ê*.
j˚T<˚yêk˛ ~y˚´ø±<äXd¯ úü |üè~∏yê´ eT<Û´˚ ø±<äXd¯ ˆúü

n|ü⁄‡øÏ‘å √ eTVæ≤HÓø’ ±<äXd¯ úü ‘˚<y˚ êk˛ j·T»„$TeT+ Ewü<«äÛ yéTˆˆ
42
$X‚«<˚yê düTcÔ Õº es¡<ë uÛeÑ +‘·Tês¡<ë uÛyÑ êeTˆˆ
|æ‘·èkÕúH˚ >±j·TÁ‘ê´Hêïì Áb˛ø£´å ˆˆ
z+ uÛ÷Ñ s¡T“¤edü‡«'ˆ‘·‘‡· $‘·Ts¡«sπ D´+ uÛsÑ √Z<e˚ dü´ BÛeTVæ≤ˆ~Ûj÷Ó
jÓ÷q' Á|ü#√<äj÷· ‘Yˆˆ
(ÁbÕNHêM‹) ‘·÷w”+í nÁ|ü<øä D åÏ + |ü]wæ#´· ˆˆVü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ
yêeTVü≤düÔ ñ|ü] <äøD åÏ √<Û'ä Ç‹ <äs¬ “’ '¤ bÕÁ‘·e÷\uÛ´Ñ ˆ
Á|üdTü yê |üè~∏M‘˚ bÕÁ‘·+ <Í´s¡|<æ ëÛ q+ Áu≤Vü≤àDkÕÔ« eTTUÒ2eTè‘·+
EVü≤√$T Áu≤Vü≤àD≤Hê+ ‘ê« $<ëé‘ê+ ÁbÕD≤ bÕqjÓ÷s¡TV® ≤ü √
eT´øÏ‘å e· Tdæ e÷yÓTcÆ Õ+ øπ cå Õ˜ neTTÁ‘ê eTTwæàÚ˝À¢πøˆˆ
Ç<ä+ $wüß]í «#·Áø£yT˚ Á‘˚<ëÛ ì<ä<˚Û |ü<yä Té ˆdüeT÷fi¯ΩeTdü´ bÕ+düTsπ ˆˆ
dü«<Ûëˆl $c˛í ø£e´+ s¡ødå£ «ü ˆ |æ‘è· |æ‘êeTVü≤ Á|ü|‘æ êeTVü‰'
..... X¯sà¡ D' ....>√Á‘ê'//e÷‘·è|æ‘êeTV”≤Á|ü|‘æ êeTVü≤´' ....... <ëj·÷'
edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕ' @‘·<ä«' ø£e´+ dü|ü]ø£s¡yéTˆ|æ‘·è |æ‘êeTVü≤
Á|ü|‘æ êeTVü‰' .....X¯sà¡ D' .......>√Á‘ê' / e÷‘·è |æ‘êeTV”≤ Á|ü|‘æ êeTVü≤´'
......<ëj·÷' edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕ' <˚yê<˚e‘˚<eä Tqï+ @‘·<«ä ' ø£e´+
Áu≤Vü≤àDkÕÔ«2Vü≤e˙j·÷sπ ú <ä‘+Ô· <ëdüé÷q+ #ê‘·èù|Ô dü‘Ô ‡· s¡«+ >∑jT˚ j·T+
uÛÑ÷s¡Z<ë<Ûäs√ uÛÀø±Ô nqï+ ÁãVü‰à nVü≤+#· ÁãVü‰à uÛÀø±Ô#· ÁãVü‰à
s¡»‘·eTj·T$T<ä+ bÕÁ‘·+ nø£åj·÷ e≥#êÃ¤j˚Tj·T+ |æ‘·è |æ‘êeTVü≤
Á|ü|‘æ êeTùV≤uÛ´Ñ ' ...... X¯sà¡ uÛ´Ñ ' .... >√Á‘˚u´ÑÛ ' edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷ù|uÛ´Ñ '
/e÷‘·è |æ‘êeTV”≤ Á|ü|‘æ êeTV”≤uÛ´Ñ ' ........<ësT÷uÛ´Ñ ' ........ >√Á‘êuÛ´Ñ '
edü T s¡ T Á<ë~‘· ´ s¡ ÷ bÕuÛ Ñ ´ ' Ç<ä $ T<ä e Tqï+ neTè‘· d ü « s¡ ÷ |ü +
Ä‘·èù|sÔ ê›d´ü e÷q eTø£j å ÷· ‘·è|ü´Ô s¡+ú j·T<∏ëuÛ≤>∑+ ø£e´+ ‘·‘‡· ‘Y dü«<Ûë
dü«<Ûë dü«<Ûë qeTeTˆˆ
43
>∑j÷· j·÷+ l$wüßí bÕ<ë~ düeTdüÔ rπswú ßü <ä‘eÔ· Tdæ«Ô ‹ uÛeÑ +‘√ ÁãTeqTÔˆˆ
>∑j÷· j·÷+ <ä‘eÔ· TdüTˆÔ ˆ(<äs“¡ ,¤ ‹\\T ˙fi¯ófl |ü˝+¢… ˝À ô|&É$]∫ e<ä˝≤*)
˝Ò∫ì\ã&ç qeTdüÿ]+#ê*.
Ú Ú
j˚T#˚V≤ü |æ‘s· √ j˚T#·HV˚ ≤ü j·÷ X¯Ã$<äàj·÷ ñ#·q Á|ü$<äàˆ
‘·«+y˚‘ú· j·T‹‘˚ C≤‘·y<˚ ä dü‡«<Ûë_Ûs´¡ »„+ düTø£è‘·+ Ewüd«ü ˆˆ
|æ‘è· <˚e‘ê düTcÔ Õº es¡<ë uÛeÑ +‘·Tês¡<ë uÛyÑ êeTˆˆ
z+ z+ z+ eT+Á‘· ‘·+Á‘· dü«s¡ es¡í ˝À|ü ÁbÕj·T•Ã‘êÔs+ú¡
j·T<∏ëX¯øÔÏ eT<ÛTä >±j·TÁr eTVü‰eT+Á‘· »|ü+ (düe´+) ø£]ùw´ˆˆ
eT<ÛTä yê‘ê ãTT‘êj·T‘˚ eT<ÛTä ø£så ì¡ Ô dæqe∆ ' ê÷BÛ«s¡ïdü‡H√Ô«wüB'Û ˆˆ
eT<ÛTä qø£Ô eTT‘√wük˛ eT<ÛTä eT‘êŒ]úe+ s¡»'êT<ÛTä <Í´s¡dTü qÔ ' |æ‘ê ˆˆ
Ù
eT<ÛTä e÷H√ï eqdüŒ‹ s¡à<ÛTä e÷ ndüTÔ dü÷s¡´'ê÷BÛ«sêZy√ uÛeÑ qTÔq' ˆˆ
jÓ÷q' Á|ü#√<äj÷· ‘Yˆˆ ‘·‘·‡ Á<ä“Vü‰às¡ŒDeTdüTÔˆˆ
>∑j÷· j·÷+ <Ûsä à¡ |üèùw#˜ · dü<dä æ ÁãVü≤àDdüŒ‘˚ˆ
>∑j÷· oπs¸ efÒ#e’Ó |æ‘è· D≤+ <ä‘eÔ· Tø£j å T· yéTˆˆ
dü|yÔü ê´<Ûë <äXÊπswí ßü eTè>±' ø±˝≤+»H˚–söˆ
#·Áø£yêø± X¯Ùs¡B«ù| Vü≤+kÕdü‡s¡dæ e÷qùdˆˆ
j˚TdüàC≤‘ê' ≈£îs¡Tøπ Áå ‘˚ Áu≤Vü≤àD≤ y˚<bä Õs¡>±'ˆ
Á|üd‘úæ ê Bs¡eÈ T<Ûë«q+ j·T÷j·T+‘˚uÀÛ ´ ed”<‘ä ˆ· ˆ
neT÷sêÔHê+#· eT÷sêÔHê+ |æ‘è· ≤D≤+ B|ü‘Ô »˚ kÕyéTˆ
qeTkÕ´$T dü<ë‘˚cÕ+ <Ûë´sT÷Hê+ jÓ÷>∑#≈· îå£ cÕyéTˆˆ
#·‘T· ]“¤XÃ¯ #·‘T· ]“¤XÃ¯ <ë«uÛ≤´+ |ü+#·_sπÛ e#·ˆ
VüAj·T‘˚#· |ü⁄qsê›«uÛ≤´+ düyT˚ $wüß'í Á|üd<” ‘ä T· ˆˆ
44
ÁãVü‰às¡ŒD+ ÁãVü≤àVü≤$Ás¡“Vü‰à>öï ÁãVü≤àD≤VüQ‘·yTé ˆ
ÁãôV≤’ àe ‘˚q >∑qeÔ ´+ ÁãVü≤àø£sà¡ düe÷~ÛHêˆˆ
j·TCÒX„ «¯ s√ Vü≤e´ düeTdüÔ ø£e´ uÛÀø±Ôe´j·÷‘êà Vü≤]ØX¯«s√2Á‘·ˆ
‘·‘‡· ìï<ÛëHê <ä|j ü ÷· ìÔ dü<√´ s¡ø±å +dü´ X‚cÕD´düTsêX¯Ã düsπ «ˆˆ
‘ê«+ jÓ÷–q•Ã+‘·jT· +‹ ‘ê«+ j·T»ìÔ #· j·T»«q'ˆ
Vü≤e´ø£e´ uÛTÑ >π ø£d«Ôü + |æ‘è· <˚e dü«s¡÷|ü<èäÛ ‘Yˆˆ
ø£sêÔÁøÏj÷· D≤+ düdü Ç»´‘˚ Áø£‘T· dü‡ @e ‘·‘ÿ· s¡à |ò\ü +#·jT· #·Ãˆˆ
düè>±~ j·T‘ê‡<Ûqä eT|ü´X‚w+ü Vü≤sπ s¡ïøÏ+∫ <ä«´‹]ø£eÔ TdæˆÔ ˆ
|ü+#·Áø√X¯+ >∑j÷· øπ Áå ‘·+ Áø√X¯yT˚ ø£+ >∑j÷· •s¡'ˆ
j·TÁ‘· j·TÁ‘· düà]wü´+‹ |æ‘è· ≤D≤+ <ä‘eÔ· Tø£j å T· yéTˆˆ
ø£˝Ö ø£*ø£è‘êHé <√cÕHé Á<äe´ <˚V‰ü ‘·à dü+uÛyÑ êHéˆ
düsê«Hé Vü≤s¡‹ ∫‘·kÔ ˛ú uÛ>Ñ y∑ êHé <˚eø° düT‘·'ˆˆ
<˚Xø¯ ±\ bÕÁ‘· eT+Á‘· ‘·+Á‘· ø£sÔ¡ è uÛÀø£Ô è dü\ú Vü≤$Ás¡y› ê´~uÛ´Ñ dü‡s¡«+
q÷´Hê‹]ø±Ôu≤Û ´ eT∫Ã¤Á<äeTdæ«Ô ‹ uÛeÑ +‘√ ÁãTe+‘·Tˆdüs«¡ + q÷´Hê‹
]ø±ÔuÛ≤éT∫Ã¤Á<äeTdüTÔˆˆ
(ÁbÕNHêM‹) (ÁøÏ+~ eT+Á‘·+‘√ áXÊq´ ~X¯˝À <äs“¡ y¤ d˚ æ qeTdüÿ]+#ê*)
áXÊq $wüßí ø£eT˝≤düq ø±]Ôøπ j·T eVæ≤ïÁ‘·j÷· s¡ÿ s¡»˙X¯ >∑DXÒ «¯ sêD≤yéTˆ
düu≤Û é düu´ÑÛ <ä~øÛ D
£ « eT‘·+>∑C≤Hê+ Áøö+#êeTπsÁq› ø£\XÀ<ä“e¤ ø£X´¯ bÕHêyéTˆˆ
bÕ<ëqïe÷$T dü‘‘· +· |æ‘è· /e÷‘·è eTTøÏùÔ V≤‘·÷Héˆˆ>∑jT˚ j·T+ >∑jT˚ j·T+ >∑jT˚ j·TyéTˆˆ
ndæàq«s¡eÔ ÷q yêéVü‰]ø£ #ê+Á<äe÷H˚q ....... HêeTdü+e‘·‡sπ ........
nj·TH˚ ....... ãTT‘Í ..... e÷ùd ........ |üøπ å ........ |ü⁄D´‹<∏Í .......
yêdüs¡ dü+j·TTø±ÔHê+ l$wüßqí ø£Áå ‘˚ l$wüßj
í ÷Ó >π l$wüßøí s£ D
¡ j˚Te+>∑TD
$X‚wDü $•cÕºj÷· + |ü⁄D´‹<∏Íˆ
|æ‘è· |æ‘êeTVü≤Á|ü|‘æ êeTVü‰Hé.....X¯sà¡ D'.......>√Á‘êHé edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕHé /
e÷‘·è|æ‘êeTV”≤Á|ü|‘æ êeTV”≤' ....... <ësT÷' .......>√Á‘ê' edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕ'
45
(düe´+)
|ü⁄s¡÷s¡yêÁs¡e› dü+»„ø±Hé $XÊ«Hé <˚yêHé $wüßXí Ã¯ ñ~›X´¯ eTj·÷ ÁøÏjT· e÷DÒq
(ÁbÕNHêM‹)
e÷‘·è |æ‘êeTVæ≤ Á|ü|‘æ êeTV”≤Hê+ .....<ësT÷Hê+ ...... >√Á‘êD≤+
edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕD≤yéTˆ@‘êkÕ+ @‘·Á#êÃ¤<+∆ä >∑j÷· qï ÁXÊ<˚H∆ e’Ó
nø£j
å ÷· ‘·è|æsÔ ÷¡ “¤‘ê« |ü⁄qsêeè‹ÔsV¡ ≤æ ‘· XÊX¯«‘· ÁãVü≤à˝Àπø ìyêdü
dæ~s∆ d¡ «Ôæ ‹ uÛeÑ +‘√ ÁãTe+‘·Tˆˆ
|æÁ‘êBHê+ / e÷Á‘êBHê+ |ü⁄qsêeè‹ÔsV¡ ≤æ ‘· XÊX¯«‘· ÁãVü≤à˝Àø£ ìyêdü dæ~s∆ d¡ Tü Ô ˆˆ
(düe´+) qyÓ÷ <˚yu˚ ´ÑÛ 'ˆ
dü«<Ûë|æ‘è· |æ‘êeTVü≤ Á|ü|‘æ êeTùV≤uÛ´Ñ '//dü«<Ûëe÷‘·è |æ‘êeTV”≤ Á|ü|‘æ êeTV”≤uÛ´Ñ '
z+ ‘·Á<ä“Vü‰àˆz+ ‘·<ë«j·TT'ˆz+ ‘·<ë‘êàˆz+ ‘·‘‡· ‘·ýéTˆz+ ‘·‘‡· s¡«yéTˆ

z+ ‘·‘T· Œs√s¡ïeT'ˆnqÔXÃ¯ s¡‹ uÛ÷Ñ ‘˚wßü >∑TVü‰j·÷+ $X¯«eT÷]Ôwßü ˆ‘·«+ j·T»„
dü«Ô + ewü{≤ÿs¡dÔü « $TÁq›dÔü «>¥+ s¡TÁ<ädÔü «+ $wüßdí Ôü «+ ÁãVü≤à‘·«+ Á|üC≤|ü‹'ˆ
‘·«+ ‘·<ë|ü Äb˛CÀ´r s¡kı2eTè‘·+ ÁãVü≤à uÛ÷Ñ s¡T“¤edüT‡es√yéTˆˆ
áXÊqdü‡s¡« $<ë´Hê MTX¯«s¡d‡ü s¡« uÛ÷Ñ ‘êHê+ ÁãVü‰à~Û|‹ü Ás¡“Vü≤àD√2~Û
|ü‹Ás¡“Vü‰à •y√y˚T ndüTÔ dü<ë •y√yéTˆˆ
ÁX¯<ë∆j·÷+ ÁbÕDÒ ì$c˛º2eTè‘·+ EVü≤√$TˆÁX¯<ë∆j·÷eTbÕH˚
ì$c˛º2eTè‘·+ EVü≤√$TˆÁX¯<ë∆j·÷+ yê´H˚ ì$c˛º2eTè‘·+
EVü≤√$TˆÁX¯<ë∆j÷· eTT<ëH˚ ì$c˛º2eTè‘·+ EVü≤√$TˆÁX¯<ë∆j÷· >¥+
düe÷H˚ ì$c˛º2eTè‘·+ EVü≤√$TˆÁãVü≤àDÏeT Ä‘êà2eTè‘·‘ê«j·Tˆˆ
j·T<∏ëdüTK+ |ü]ùw#·qyéTˆˆ
46
Ù
eT<ÛTä eT<ÛTä eT<ÛTä ˆˆdüs«¡ + eT<Û«ä düTˆÔ ˆ
$X‚«<˚e kÕúH˚ Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆˆ
jÓ÷q' Á|ü#√<äj÷· ‘Yˆˆdü‘´· + ‘·«sπ qÔ |ü]wæ+#ê$Tˆˆ
(ÁbÕNHêM‹) |æ‘è· kÕúH˚ Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆˆ
(düe´+)z+ uÛ÷Ñ s¡T“¤edü‡«'ˆ‘·‘‡· $‘·Ts¡«sπ D´+ uÛsÑ √Z<e˚ dü´ BÛeTVæ≤ˆ
~Ûj÷Ó jÓ÷q' Á|ü#√<äj÷· ‘Yˆˆ dü‘´· + ‘·«sπ qÔ |ü]wæ+#ê$Tˆˆ
|æ‘è· |æ‘êeTVü≤ Á|ü|‘æ êeTùV≤uÛ´Ñ ' /e÷‘·è |æ‘êeTV”≤ Á|ü|‘æ êeTV”≤uÛ´Ñ '
neTè‘·eTdüTÔˆ
|ü⁄s¡÷s¡yêÁs¡e› dü+»„øπ uÛÀ´ $X‚«uÛÀ´<˚yu˚ ´ÑÛ 'ˆneTè‘·eTdüTˆÔ
(ìM‹)Çj·T+ uÛ÷Ñ s¡j Z ÷· @‘˚ Áu≤Vü≤àD≤ >∑<ë<Ûsä ê dü‡«s¡÷|ü
nø£j
å ÷· e≥#êÃ¤jT˚ j·T+ |æ‘è· / e÷‘·è s¡÷|” »Hês¡q›
yêdüT<˚e' Á|”jT· ‘êyéTˆ‘·‘‡· Á<ä“Vü‰às¡ŒDeTdüTˆÔ ˆ
(düe´+)<˚yu˚ ´ÑÛ ' neTè‘·eTdüTˆÔ |æ‘è· uÛ´Ñ '/e÷‘·èuÛ´Ñ ' neTè‘·eTdüTˆÔ
neTè‘√|üdüÔs¡DeTdæˆˆ
47
ÁX¯<ë∆j·÷+ ÁbÕDÒ ì$c˛º2eTè‘·+ EVü≤√$Tˆ•y√e÷ $XÊ
Á|ü<ëVü‰j·TˆÁbÕD≤j·T kÕ«Vü‰ˆˆÁX¯<ë∆j·÷eTbÕH˚ ì$c˛º2eTè‘·+
EVü≤√$Tˆ•y√e÷ $XÊ Á|ü<ëVü‰j·TˆnbÕHêj·T kÕ«Vü‰ˆˆÁX¯<ë∆j÷· +
yê´H˚ ì$c˛º2eTè‘·+ EVü≤√$Tˆ•y√e÷ $XÊ Á|ü<ëVü‰j·Tˆ
yê´Hêj·T kÕ«Vü‰ˆˆÁX¯<ë∆j·÷eTT<ëH˚ ì$c˛º2eTè‘·+ EVü≤√$Tˆ
•y√e÷ $XÊ Á|ü<ëVü‰j·Tˆñ<ëHêj·T kÕ«Vü‰ˆˆÁX¯<ë∆j÷· >¥+ düe÷H˚
ì$c˛º2eTè‘·+ EVü≤√$Tˆ•y√e÷ $XÊ Á|ü<ëVü‰j·Tˆdüe÷Hêj·T
kÕ«Vü‰ˆˆÁãVü≤àDÏeT Ä‘êà2eTè‘·‘ê«j·Tˆˆ
j·T<∏ëdüTK+ Ewü<«äÛ yéTÊcÕeTùV≤ˆˆ
ø£˝Ö ø£*ø£è‘êHé <√cÕHé Á<äe´ <˚V‰ü ‘·à dü+uÛyÑ êHéˆ
düsê«Hé Vü≤s¡‹ ∫‘·kÔ ˛ú uÛ>Ñ y∑ êHé <˚eø° düT‘·'ˆˆ
eT+Á‘·eT<Û´˚ ÁøÏj÷· eT<Û´˚ $c˛ídàü s¡D |üPs¡«ø£yTé ˆ
j·T‹ÿ+∫Á‹ÿj·T‘˚ ø£sà¡ ‘·‘ÿ· s¡à dü|\üò + uÛyÑ ‘˚ ˆY ˆ
nù|øÏ‘å +· j·÷∫‘·e´+ ‘ê´»´+#Óy’ ê qù|øÏ‘å y· Té ˆ
ñ|ü$X¯´ düTUÒHe’Ó uÛÀø£eÔ ´+ dü«düeú ÷qôd'’ ˆˆ $wüßí]«wüßí]«wüßí' ˆˆ
j·T<äX«¯ dü´ Áø£$c˛ eTøÏøå ±X¯ j·T<ë«dü«sö dü«~Û‘Í ]|üeÔ TdæˆÔ
j·T<äd∆ j
Ôü ÷Ó X¯Ù$T‘·Ts¡´qïUÒwßü düsê«‘ê‘˚ n|æ <˚yw˚ «ü düTˆÔ ˆ
eTøÏøå ±u≤<Ûë ìeè‹Ôsd¡ Tü ˆÔ ˆ>∑j÷· ÁXÊ<ä∆ |ò*ü ‘·eTdüTˆÔ ˆ
48
j·T»e÷ì ÁbÕs¡qú
edæw,˜ü yêeT<˚e⁄\ e+{Ï <=&ÉÁ¶ u≤Vü≤àDT˝…q’ $TeTà˝Òï dü+Á|ü~+#ê+
ø±ã{Ïº y˚TeTT e+&ç e&ç+¶ ∫q MTøÏwyºü TÓ qÆ |ü<ësêú\qT ‹ì sêÁ‹
≈£îå <ë“<Û˝ä ≈Ò î£ +&Ü e÷ |æ‘è· / e÷‘·è <˚e‘·\qT ‘·è|æÔ |üs#¡ >· \∑ s¡ì
ÁbÕ]údüTÔHêïeTT.
(dü+ø£\Œ+) sêø£ådüu≤<Ûë ìs¡Ωs¡D≤s¡ú+ Áu≤Vü≤àD uÛÀ»q |üs¡´+‘·+
n~ÛÁX¯eD eT+Á‘· |üsƒ¡q+ ø£]ùw´ˆˆ
n~ÛÁX¯eD |üsƒ¡qyéT
>∑+>±eTè‘·+ düs«¡ + dü+|üPs¡yí Té ˆˆ
‘·èbÕÔqTC≤„‘ê« eT<ÛTä eTr+ ÁXÊej·T‹ˆˆ
Ù
eT<ÛTä eT<ÛTä eT<ÛTä ˆˆdüs«¡ + eT<Û«ä düTˆÔ ˆ
nø£qå ïMT eT<ä+‘· Vü≤éÁ|æj÷· n<Û÷ä wü‘ˆ·
nk˛Ôw‘ü · dü«uÛ≤qy√ $ÁbÕq$wüj ˜ ÷· eTr jÓ÷C≤ì«Áq›‘˚ Vü≤Øˆˆ
eTj·÷ø£è‘·+ ÁXÊ<ä+∆ dü+|üqïyéTˆdüTdü+|üqïyéTˆˆ
j·T~∆w+ºü ‘·‘èZ· Vü≤´‘êyéTˆˆdüs«¡ + dü+|üPs¡yí Té ˆˆ
(ÁbÕNHêM‹)$øÏs¡<=HÓï˝À ì+&É>± ˙s¡T b˛düTø=ì ø=ìï yÓT‘·T≈£î\qT |æ‘·èuÛÀø£Ô
uÛÀ»qbÕÁ‘· e<ä› $&Éyê*.
|æ‘è· |æ‘êeTVü≤ Á|ü|‘æ êeTVü‰'//e÷‘·è|æ‘êeTV”≤Á|ü|‘æ êeTVü≤´'
‘·èbÕÔd‡ü ú ‘·èbÕÔd‡ü ú ‘·èbÕÔd‡ü ˆú ˆ‘·èbÕÔd‡ü à'ˆˆ
49
|æ‘·èuÛÀø£Ô uÛÀ»qbÕÁ‘·#·T≥÷º $øÏsêqï|ü⁄˙{Ïì <äøÏåD+ qT+&ç |ü&ÉeTs¡≈£î |ü&˚˝≤ ‹bÕŒ*.
ndü+düÿ è‘· Á|üMT‘ê j˚T ‘ê´–H√´j·÷' ≈£î\Ádæj Ô T· 'ˆ

<ëkÕ´$T ‘˚uÀÛ ´ $øÏse¡ Tqï+ ‘êuÛ´Ñ X¯Ã ô|‘’ è· ø£yTé ˆˆ |ü]wæ#´· ˆˆ
(düe´+)ø=ìï $øÏsêqï|ü⁄yÓT‘·T≈£î\qT $X‚«<˚euÛÀø£Ô uÛÀ»qbÕÁ‘· e<ä› $&Éyê*.
|ü⁄s¡÷s¡yêÁs¡e› dü+»„ø± $X‚«<˚yê'ˆ‘·èbÕÔd‡ü ú ‘·èbÕÔd‡ü ˆú ˆ‘·èbÕÔd‡ü à'ˆˆ
$X‚«<˚euÛÀø£Ô uÛÀ»qbÕÁ‘· #·T≥÷º yÓTT‘·Ô+ $øÏsêqï|ü⁄˙{Ïì |ü•ÃeT+ qT+&ç ñ‘·Ôs¡≈£î b˛dæ
<=HÓïqT nø£ÿ&˚ uÀ]¢+#ê*.
nk˛eTbÕX¯Ã j˚T<˚yê j·T»„u≤Û >∑ $e]®‘ê'ˆ

‘˚cÕeTqï+ Á|ü<ëkÕ´$T $øÏs+¡ yÓX’ «¯ <Ó$’ ø£yTé ˆˆ |ü]wæ#´· ˆˆ
(ÁbÕNHêM‹)
<˚e|æ‘è· / <˚ee÷‘·è eT<Û´˚ Áb˛ø£å ´ ˆˆ
<äøD
åÏ ≤Á>±Hé <äsê“¤Hêd”sÔ ´¡ ˆˆ‘˚wßü ‹˝À<äø+£ <äs“¡ ì¤ ï˙j·Tˆˆ
j˚T n–ï<ä>±∆ j˚T nq–ï<ä>±∆ eT<Û´˚ ~edü‡«<Ûj
ä ÷· e÷<äjT· H˚ˆÔ
‘˚_Û dü‡«sêfi¯ düT˙‹y˚T‘ê+ j·T<∏ëeX¯+ ‘·q«+ ø£\Œj·Tdü«ˆˆ
n–ï<äπ>∆uÛÑ´' nq–ï<äπ>∆uÛÑ´' ndüà‘·Tÿ\ Á|üdü÷‘· eTè‘˚uÛÑ´'ˆ nj·T+
$øÏs¡|æ+&É'ˆ @wü|æ+&É eTT|ü‹wü˜‘·Tˆ n–ï<ä>±∆X¯Ã nq–ï<ä>±∆X¯Ã
e÷s¡j
® T· +‘êyéTˆˆ @‘·<«ä dæ˝Ô À<äøy£ Té ˆˆ
uÛÀø£\Ô T ‘·eT uÛÀ»qbÕÁ‘·˝À $T–*q |ü<ësêú\qT uÛÀ»qbÕÁ‘· ∫es¡≈î£ >¬ +{≤*.
X‚weü TT∫Ã¤wºü uÛ≤>√“¤´qï+ Bj·T‘êyéTˆ (düe´+) bÕ<Í Á|üø±å fi¯´ˆˆ
Ä#·eT´ˆˆ......lø£ècÕíj·T qeT'ˆˆ
j·T»e÷q ≈£î˝ÒC≤‘ê <ëkÕ<ëk˛´2qï ø±+øÏD å 'ˆ
‘˚ düsπ « ‘·è|æeÔ ÷j·÷+‘·T eTj·÷ <ä‘qÔ˚ uÛ÷Ñ ‘·˝ˆÒ ˆ
neTè‘ê|æ<ÛëqeTdæˆˆ
50
ÁX¯<ë∆j÷· + ÁbÕDÒ ì$XÊéTè‘·>+¥ VüQ‘·yTé ˆÁbÕDeTH˚ï HêbÕ´j·Tdü«ˆ
ÁX¯<ë∆j÷· eTbÕH˚ ì$XÊéTè‘·>+¥ VüQ‘·yTé ˆnbÕqeTH˚ï HêbÕ´j·Tdü«ˆ
ÁX¯<ë∆j÷· + yê´H˚ ì$XÊéTè‘·>+¥ VüQ‘·yTé ˆyê´qeTH˚ï HêbÕ´j·Tdü«ˆ
ÁX¯<ë∆j÷· eTT<ëH˚ ì$XÊéTè‘·>+¥ VüQ‘·yTé ˆñ<ëqeTH˚ï HêbÕ´j·Tdü«ˆ
ÁX¯<ë∆j÷· >¥+ düe÷H˚ ì$XÊéTè‘·>+¥ VüQ‘·yTé ˆdüe÷qeTH˚ï HêbÕ´j·Tdü«ˆ
nvóZwe˜ü ÷Á‘·' |ü⁄s¡Tc˛vóZwx
˜ü Ã düe÷Á•‘·'ˆ
áX¯ dü‡s¡«dü´ »>∑‘'· Á|üuTÑÛ ' Á|”D≤‹ $X¯«uÛTÑ ø˘ˆˆ
sös¡y2˚ |ü⁄D´ ì\j˚T |ü<ëàs¡T“<ä ìyêdæHêyéTˆ
n]úHêeTT<äø+£ <ä‘eÔ· Tø£j
å T· ´ eTT|ü‹wü‘˜ T· ˆˆ
Ä#·eT´ˆˆ......lø£ècÕíjT· qeT'ˆˆ
@e+>∑TD $X‚wD ü $•cÕºj÷· + |ü⁄D´‹<∏Íˆ
(ÁbÕNHêM‹)ndüà‘Y |æ‘T· '/e÷‘·T' Á|ü‹kÕ+e‘·‡]ø£ eTè‘êVü‰U≤´qï ÁXÊB∆jT·
‹˝À<äø£ |æ+&ÉÁ|ü<ëHêì (düe´+) ø£]ùw´ˆˆ ≈£îs¡Twü«ˆˆ
(ÁbÕNHêM‹)
j˚T s¡÷bÕDÏ Á|ü‹eTT+#·e÷Hê ndüTsêdü‡+‘· dü‡«<Ûj ä ÷· #·s+¡ ‹
|üsê|ü⁄s√ì |ü⁄s√j˚TuÛsÑ +¡ ‘·´–ïcÕº˝À¢ø± Á‘·ŒDT<ë‘·kÔ Õà‘YˆˆÇ‹
eT+Á‘˚D eTqkÕ–ï+ <Ûë´‘ê«ˆˆ>√eTj˚TH√|ü*|ü´ˆˆ
n|üV≤ü ‘ê ndüTsê s¡ø±å +dæ |æXÊ#ê y˚~wü<'ä ˆˆ≈£îX¯eT÷˝Ò Hêπ>ï
j·÷_ÛeTTU≤+ ˝ÒU≤eTT*¢K´ˆˆ‘êeT~“¤su¡ TÑÛ ´ø£å ´ˆˆdüøè£ <ë∫Ã¤Hï’Ó s¡s¬› “’ ¤ s¡ed”sÔ ´¡ ˆˆ
51
|æÁ‘ê~ |æ+&ÉkÕúHê\e<ä› ‹˝À<äø+£ $&Éyê*.
X¯ó+<Û+ä ‘ê+ |æ‘s· '¡ ˆX¯ó+<Û+ä ‘ê+ |æ‘êeTVü‰'ˆX¯ó+<Û+ä ‘ê+ Á|ü|‘æ êeTVü‰' /
X¯ó+<Û+ä ‘ê+ e÷‘·s'¡ ˆX¯ó+<Û+ä ‘ê+ |æ‘êeTVü≤´'ˆX¯ó+<Û+ä ‘ê+ Á|ü|‘æ êeTVü≤´'ˆ
@‘·<«ä dæ˝Ô À<äøy£ Té ˆˆÇ‹ ‹˝À<äø±ì <ä‘ê«ˆˆ
|æ‘·s¡T\ ù|s¡¢qT ñ#·Ã]dü÷Ô yê]kÕúHê˝À¢ |æ+&Ü\qT ô|{≤º*.
@‘·‘Ô̊ |æ‘·' ...... X¯s¡àHé ...... >√Á‘· @‘·‘Ô̊ e÷‘·' ...... <ësTT ...... >√Á‘˚ ......
...... edüTs¡÷|ü j˚T #·‘ê«eTqTˆ|æÁ‘˚ ..... edüTs¡÷ù| j·÷X¯Ã‘ê«eTqTˆ e÷Á‘˚ ..... <ëjÓTÆ ´
X¯sà¡ DÒ ..... >√Á‘êj·T edüTs¡÷bÕj·T j˚T ..... >√Á‘êjÓTÆ edüTs¡÷bÕjÓTÆ j·÷X¯Ã‘ê«eTqT
#·‘ê«eTqT >∑#Ã· +¤ ‹ ‘˚u´ÑÛ XÊÃj·T+ |æ+&É'ˆ >∑#·Ã¤+‹ ‘êuÛÑ´XÊÃj·T+ |æ+&É'ˆ‘·ôd’à‘˚ dü«<Ûë
‘·ôdà’ ‘˚ dü«<Ûë qeT'ˆˆ >∑j÷· j·÷+<ä‘eÔ· TdüTˆÔ ˆ qeT'ˆˆ >∑j÷· j·÷+<ä‘eÔ· TdüTˆÔ ˆ
@‘·‘Ô̊ |æ‘êeTVü≤ ...... X¯s¡àHé ......

>√Á‘· ...... s¡TÁ<äs÷¡ |ü j˚T #·‘ê«eTqTˆ |æ‘ê @‘·‘Ô̊ |æ‘êeTVæ≤ ...... <ësTT ...... >√Á‘˚
eTVü‰j·T ..... X¯s¡àDÒ ..... >√Á‘êj·T s¡TÁ<ä ...... s¡TÁ<äs÷¡ ù| j·÷X¯Ã‘ê«eTqTˆ |æ‘êeTôV≤’ ´
s¡÷bÕj·T j˚T #·‘ê«eTqT >∑#·Ã¤+‹ ‘˚uÛÑ´ ..... <ëjÓÆT´ ..... >√Á‘êjÓÆT´ s¡TÁ<äs¡÷bÕjÓÆT
XÊÃj·T+ |æ+&É'ˆ‘·ôdà’ ‘˚ dü«<Ûë qeT'ˆˆ >∑j÷· j·÷X¯Ã‘ê«eTqT >∑#Ã· +¤ ‹ ‘êuÛ´Ñ XÊÃj·T+ |æ+&É'ˆ
j·÷+<ä‘·ÔeTdüTÔˆˆ ‘·ôd’à‘˚ dü«<Ûë qeT'ˆˆ >∑j·÷ j·÷+<ä‘·ÔeTdüTÔˆˆ
@‘·‘Ô˚ Á|ü|‘æ êeTVü≤ ...... X¯sà¡ Hé ...... >√Á‘· @‘·‘Ô̊ Á|ü|æ‘êeTVæ≤ ...... <ësTT ......
...... Ä~‘·´s¡÷|ü j˚T #·‘ê«eTqTˆÁ|ü|‘æ ê >√Á‘˚ ...... Ä~‘·´s¡÷ù| j·÷X¯Ã‘ê«eTqTˆ
eTVü‰j·T ..... X¯s¡àDÒ ..... >√Á‘êj·T Á|ü|æ‘êeTôV’≤´ ..... <ëjÓÆT´ ..... >√Á‘êjÓÆT´
Ä~‘·´s¡÷bÕj·T j˚T #·‘ê«eTqT >∑#Ã· +¤ ‹ Ä~‘·´s¡÷bÕjÓTÆ j·÷X¯Ã‘ê«eTqT >∑#Ã· +¤ ‹ ‘êuÛ´Ñ
‘˚u´ÑÛ XÊÃj·T+ |æ+&É'ˆ‘·ôdà’ ‘˚ dü«<Ûë qeT'ˆˆ XÊÃj·T+ |æ+&É'ˆ‘·ôd’à‘˚ dü«<Ûë qeT'ˆˆ >∑j·÷
>∑j÷· j·÷+<ä‘eÔ· TdüTˆÔ ˆ j·÷+<ä‘·ÔeTdüTÔˆˆ
|æ+&Ék˛´|ü] |æ+&ÉX‚wü+ |æ+&ÜHêeTT|ü] ‹wü˜‘·TˆˆnÁ‘· |æ‘·s√/e÷‘·s√ e÷<ä
j·T<Ûä«yéTˆdüø£è<äqTeT+Á‘·´ˆ1düyêéè<√<ä+>±eè‘·´ˆÄj·T‘· ÁbÕD'ˆ Á|ü‘êéè‘·´ˆ2
nMTeT<ä+‘· |æ‘s· √/e÷‘·s√ j·T<∏ëuÛ≤>∑e÷eècÕ sT÷wü‘ˆ· |ü⁄q' |æ+&Üq_ÛeT+Á‘·´ˆˆ3
(düe´+) ‘·#Ã˚ w¤ eü ÷Á|ò÷ü j·T ‘·ĆÒ‘ˆY 4|ü$Á‘·+ $düè»´ˆø£sêÔbÕ<Í Á|üø±å fi¯´ˆ
Ä#·eT´ˆˆ|ü$Á‘·+ <Ûèä ‘ê«ˆˆ(ÁbÕNHêM‹)
1.ˇø£kÕ] |æÁ‘ê~ |æ+&Ü\ô|’ #˚sTT ñ+∫ n_ÛeT+Á‹+#ê*.2.m&ÉeTbÕs¡Ù«+ qT+&ç
‘·÷s¡TŒ~X¯≈î£ ‹]– ÁbÕD≤j·÷eT+ #˚dæ eTs¡fi¯ <äøDåÏ ~X¯≈î£ ≈£î&çbÕs¡Ù«+>± ‹s¡>±*.3.|æ+&Ü\qT
eTs¡fi¯ n_ÛeT+Á‹+#ê*.4.$düsÔ ˝¡ À $T–*q nqï+ yÓT‘·T≈£î\qT yêdüq#·÷dæ bÕs¡yj ˚ ÷· *.
52
|æÁ‘ê~ |æ+&Ü\ô|’ ‹˝À<äø±ìï e<ä˝≤*.
X¯ó+<Û+ä ‘ê+ |æ‘s· '¡ ˆX¯ó+<Û+ä ‘ê+ |æ‘êeTVü‰'ˆX¯ó+<Û+ä ‘ê+ Á|ü|‘æ êeTVü‰' /
X¯ó+<Û+ä ‘ê+ e÷‘·s'¡ ˆX¯ó+<Û+ä ‘ê+ |æ‘êeTVü≤´'ˆX¯ó+<Û+ä ‘ê+ Á|ü|‘æ êeTVü≤´'ˆ
@‘·<«ä dæ˝Ô À<äøy£ Té ˆˆÇ‹ ‹˝À<äø±ì <ä‘ê«ˆˆ
ªnuÛ´Ñ +ø£«å µnqï|ü&ÉT s¬ +&ÉT <äs“¡ \¤ qT H˚‹˝À eTT+∫ y˚s=ø£ <äs“¡ ‘¤ √ |æ+&Ü\ô|ø’ Ï
H˚‹ì HÓ{≤º*.ªÄ+ø£«å µnqï|ü&ÉT ≈£Ls¡Ã‘√ ˙{Ïì »˝≤¢*.
@‘·‘Ô̊ ndüà‘Y |æ‘'· .... X¯sà¡ Hé .... @‘·‘Ô˚ ndüà‘Y e÷‘·' .... <ësTT .... >√Á‘˚
>√Á‘· edüTs¡÷|ü nuÛ´Ñ +ø£å «ˆ edüTs¡÷ù| nuÛ´Ñ +ø£å «ˆ
@‘·‘Ô˚ ndüà‘Y |æ‘êeTVü≤ .... X¯sà¡ Hé @‘·‘Ô˚ ndüà‘Y |æ‘êeTVæ≤ .... <ësTT ....
.... >√Á‘· s¡TÁ<äs÷¡ |ü nuÛ´Ñ +ø£å «ˆ >√Á‘˚ s¡TÁ<äs÷¡ ù| nuÛ´Ñ +ø£å «ˆ
@‘·‘Ô˚ ndüà‘Y Á|ü|‘æ êeTVü≤ .... @‘·‘Ô˚ ndüà‘Y Á|ü|‘æ êeTVæ≤ .... <ësTT ....
X¯sà¡ Hé .... >√Á‘· Ä~‘·´s¡÷|ü >√Á‘˚ Ä~‘·´s¡÷ù| nuÛ´Ñ +ø£å «ˆ
nuÛ´Ñ +ø£å «ˆ
|æ‘'· .... X¯sà¡ Hé .... >√Á‘· e÷‘·' .... <ësTT .... >√Á‘˚ edüTs¡÷ù|
edüTs¡÷|ü Ä+ø£«å ˆ Ä+ø£å «ˆ
|æ‘êeTVü≤ .... X¯sà¡ Hé .... >√Á‘· |æ‘êeTVæ≤ .... <ësTT .... >√Á‘˚ s¡TÁ<äs÷¡ ù|
s¡TÁ<äs÷¡ |ü Ä+ø£«å ˆ Ä+ø£å «ˆ
Á|ü|‘æ êeTVü≤ .... X¯sà¡ Hé .... >√Á‘· Á|ü|‘æ êeTVæ≤ .... <ësTT .... >√Á‘˚
Ä~‘·´s¡÷|ü Ä+ø£«å ˆ Ä~‘·´s¡÷ù| Ä+ø£å «ˆ
@‘êì e' |æ‘s· √ yêkÕ+dü´‘√ @‘êì e' e÷‘·s√ yêkÕ+dü´‘√

H√q´‘Yˆ|æ‘s· √ e÷jÓ÷wüˆº |æ‘êeTVü‰ H√q´‘Yê÷‘·s√ e÷jÓ÷wüˆº |æ‘êeTVü≤√´
e÷jÓ÷wüˆº Á|ü|‘æ êeTVü‰ e÷jÓ÷wüˆº e÷jÓ÷wüˆº Á|ü|‘æ êeTVü≤√´ e÷jÓ÷wüˆº yêdük˛
yêdük˛ <äXÊ+∫Û‘ê« |æ+&˚wßü <äXÊ+∫Û‘ê« |æ+&˚wßü ì<ä<ëÛ ‹ˆˆ
ì<ä<ëÛ ‹ˆˆ
ˇø£ q÷\Tb˛>∑TqT rdæ ˙fi¯fl˝À eTT+∫ eT÷&ÉT|æ+&Ü\≈£î ‘êπø˝≤ á b˛>∑TqT ñ+#ê*.
yêdük˛<äXÊ+ ∫Û‘ê«ˆˆ|æ+&˚wßü ì<ä<ëÛ ‹ˆˆ
(düe´+)qeTkÕÿsê @‘˚ eT+Á‘ê'ˆˆ (ì\ã&ç |æ+&Ü\qT qeTdüÿ]+#ê*)
qyÓ÷e' |æ‘s· ¡ ÇùwˆqyÓ÷e' |æ‘s· ¡ }πsˆ® qyÓ÷e' |æ‘s· X¡ ó¯ ÙcÕàj·Tˆ
qyÓ÷e' |æ‘s· √ |òTü Àsêj·TˆqyÓ÷e' |æ‘s· √ Jyêj·TˆqyÓ÷e' |æ‘s· √
53
s¡kÕj·Tˆdü«<Ûëe' |æ‘s· √ qyÓ÷e' |æ‘s· √ qeT'ˆ@‘êj·TTcÕàø£+
|æ‘s· ¡ Çe÷ nkÕàø£+ Jyêy√ JeqÔ ÇVü≤ düqkÔ ÕéTˆˆ
eTH√Hê«VüQyêeTùV≤ HêsêX¯+ùdq k˛y˚Tqˆ|æ‘è· ≤D≤+#· eTqà_Û'ˆˆ
Ä‘· @‘·T eTq' |ü⁄q' Áø£‘«˚ <äø±å j·T JeùdˆCÀ´ø£Ã dü÷s¡´+ <äèX‚ˆˆ
|ü⁄qs¡ï' |æ‘s· √ eTH√ <ä<ë‘·T <Óy’ √´ »q'ˆJe+ Áyê‘·+ dü#e˚ TVæ≤ˆˆ
(ÁbÕNHêM‹) á øÏ+~ eT+Á‘êìï #Ó|Œæ eT<Û´ä |æ+&Üìï m‘êÔ*.
|üsπ ‘·q |æ‘s· ¡ k˛‡e÷´k˛ >∑+;Ûsπ _Û' |ü~_∏ 'Û |üP]«DÒ_'Û ˆ
<ä‘ê«j·÷düàuÛ´Ñ + Á<ä$DÒV≤ü uÛÁÑ <ä+ s¡sTT+#·q dü‡s¡«Ms¡+ ìj·T#·Ã‘¤ ˆ· ˆ
Ms¡+ <Û‘ä Ô· |æ‘s· '¡ ˆÇ‹ |æ+&Ü+XÊÃ\sTT‘ê«ˆ
≈£î˝≤_Ûeè<ä´∆ s¡+ú >√Á‘ê_Ûeè<ä´∆ s¡+ú (düe´+) bÕs¡«D|üPC≤+ ø£]ùw´ˆˆ
|æ+&É |æ‘è· <˚e‘êuÛÀ´ qeT'ˆ<Ûë´j·÷$TˆÄyêVü≤j·÷$TˆÄdüq+ düeTs¡Œj·÷$Tˆ
bÕ<äj÷Ó ' bÕ<ä´+ düeTs¡Œj·÷$T ˆ Vü≤düj Ô ÷Ó ' ns¡È ´+ düeTs¡Œj·÷$T ˆ‹˝≤ø£‘å ·
<äs“¡ |¤ Áü ‘êHé düeTs¡Œj·÷$Tˆˆ <Û÷ä |üBbÂ q dü'ú ˆHÓy’ <˚ ´ä yéTˆ
z+ uÛ÷Ñ s¡T“¤edü‡«' ˆ‘·‘‡· $‘·Ts¡«sπ D´+ uÛsÑ √Z <˚edü´ BÛeTVæ≤ ˆ~Ûj÷Ó jÓ÷q'
Á|ü#√<äj÷· ‘Yˆˆdü‘´· +‘·«sπ qÔ |ü]wæ+#ê$T ˆˆneTè‘·eTdüTÔ ˆneTè‘√|üdsÔü D
¡ eTdæ ˆˆ
....... ìy˚<qä + düeTs¡Œj·÷$T ˆˆz+ ÁbÕD≤j·T kÕ«Vü‰ ˆz+ nbÕHêj·T kÕ«Vü‰ ˆ
z+ yê´Hêj·T kÕ«Vü‰ ˆz+ ñ<ëHêj·T kÕ«Vü‰ ˆz+ düe÷Hêj·T kÕ«Vü‰ ˆêT<Û´˚
eT<Û´˚ bÕ˙j·T+ düeTs¡Œj·÷$T ˆneTè‘ê|æ<ë∏ qeTdæ ˆñ‘·sÔ êb˛X¯q+ düeTs¡Œj·÷$T
ˆVü≤kÂÔ Á|üø±å fi¯j÷· $T ˆbÕ<Í Á|üø±å fi¯j÷· $T ˆX¯ó<ä∆ Ä#·eT˙j·T+ düeTs¡Œj·÷$T ˆˆ
‘ê+ã÷\+ düeTs¡Œj·÷$Tˆˆ
54
düTes¡íeT+Á‘·|ü⁄wüŒ+ düeTs¡Œj·÷$Tˆˆj·Tdü´düà è‘ê´#· HêyÓ÷ø±Ô´ ‘·|ü'
|üPC≤ÁøÏj÷· ~wüß ˆq÷´q+ dü+|üPs¡‘í ê+ j·÷‹ dü<√é+<˚ ‘·eT#·T´‘·yTé
ˆêT+Á‘·V≤” q+ ÁøÏj÷· V”≤q+ uÛøÑ VÔÏ ≤” q+ »Hês¡q› ˆj·T‘·÷Œõ‘·+ eTj·÷
$Væ≤‘·+ ÁXÊ<ä+∆ |ü]|üPs¡+í ‘·<dä Tü ‘Ô ˚ ˆˆ
Ç#·Ã≥ <äX¯<ëHê\T Ç#˚Ãyês¡T Çe«e#·TÃqT.
(ÁbÕNHêM‹)ndüà‘Y |æ‘T· '/e÷‘·T' Á|ü‹kÕ+e‘·‡]ø£ eTè‘êVü‰U≤´qï ÁXÊB∆jT·
‹˝À<äø£ |æ+&ÉÁ|ü<ëH˚q |æ‘è· |æ‘êeTVü≤Á|ü|‘æ êeTVü‰Hê+.....X¯sà¡ D≤+ ...>√Á‘êD≤+
edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕD≤+ @‘˚cÕ+ / e÷‘·è|æ‘êeTV”≤Á|ü|‘ æ êeTV”≤Hê+
....... <ësT÷Hê+.......>√Á‘êD≤+ edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕD≤+ @‘êkÕ+
eTj·÷ <ä‘êÔ' |æ+&Ü'ˆ>∑j÷· |æ+&É dü<èä XÊ uÛeÑ +‹«‹ uÛeÑ +‘√
ÁãTe+‘·Tˆˆ>∑j÷· |æ+&É dü<èä XÊ uÛeÑ +‘·Tˆˆ
n|ü' |æ+&Ée÷<ëj·Tˆ|æ+&ÜqT<ë«düsTTùw´ˆñ<ë«düjT· ˆˆ
(düe´+)
njÓ÷<Ûë´ eT<ÛTä sê e÷j·÷ ø±o ø±+N Vü≤é+‹ø±ˆ
|ü⁄Ø <ë«s¡er#Óe’ düô|‘ÌÔ ˚ yÓ÷ø£<å ëj·Tø±'ˆˆ
nVü≤+ ø±o+ >∑$TcÕ´$T ‘·Á‘Óe’ ìekÕeT´Vü≤yéTˆ
Ç‹ ÁãTyêD dü‡‘·‘+· ø±oyêdü |ò\ü + \uÛ‘Ò ˆYˆ
X¯MT|üÁ‘· Á|üe÷DÒq |æ+&É+ <ä<ë´<äj Z ÷· •πsˆ
ñ<äsπ∆ ‘·‡|üÔ >√Á‘êDÏ ≈£î\y˚Tø√‘·sÔ +¡ X¯‘y· Té ˆˆ
|æ+&É ì|üsD
¡ <˚X+¯ dü+eTè»´ˆnø£‘å êHé ÁbÕdü´ˆˆ
|æ+&ÉkÕúH˚ XÊ+‹s¡dTü Ô |ü⁄wæsº d¡ Tü Ô ‘·Twæsº d¡ Tü Ô eè~∆sd¡ Tü Ô n$|òTü ïeTdüTÔ
Äj·TTwüéTdüTÔ Äs√>∑éTdüTˆÔ ˆÇ‹ »\+ Áb˛ø£´å ˆdü«dæXÔ ÀuÛqÑ + Vü≤$'ˆ
dü«kÕúH˚ yêdü'ˆˆ
55
Äd”e÷+‘·yéT
Áu≤Vü≤àD≤' bÕDÏbÕ<ä eTTKÁ|üø±å fi¯q+ X¯ó<ë∆#e· Tq+ ø£è‘ê«ˆ
bÕ<äÁ|üø±å fi¯q eT+&É˝Ò Ä>∑‘´· ˆˆ1
$X‚«<˚ekÕúHˆ˚ Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ<äsê“¤ø‘å£ êHé Á|ü<ëj·Tˆ|ü⁄q'Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ
(ÁbÕNHêM‹)|æ‘è· kÕúHˆ˚ Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ‹\<äsê“¤Hé Á|ü<ëj·Tˆ|ü⁄q'Vü≤k˛Ô<øä +£ <ä‘ê«ˆ
(düe´+) uÛÀø£Ô\#˚ Çe«ã&çq nø£å‘·\T ‘·qô|’,Ç+{Ïô|’ #·\T¢ø√yê*.
<˚yê' |æ‘s· '¡ |æ‘s· √ <˚yê' /<˚yê' e÷‘·s'¡ e÷‘·s√ <˚yê'
<˚e‘ê |æ‘è· /e÷‘·è Á|ükÕ<˚q ndüà‘Y/j·TTwüà‘Y >√Á‘·+ es¡‘∆ êyéTˆ
dü«dæeÔ s¡‘∆ êyéTˆ$X‚«<˚e Á|ükÕ<√2düTˆÔ
|æ‘è· |æ‘êeTVü≤Á|ü|‘æ êeTVü≤/e÷‘·è|æ‘êeTV”≤Á|ü|‘æ êeTV”≤ Á|ükÕ<√2düTˆÔ
<˚yêX¯Ã |æ‘s· '¡ /e÷‘·s'¡ ñ‘êÔq+ bÕÁ‘·+ dü«d”‹Ô Áã÷‘·ˆÁã÷Væ≤dü«dæˆÔ ˆ
uÛÀ»qbÕÁ‘êDT´#êÃ\sTTùw´ˆˆñ#êÃ\j·Tˆˆ2
|ü⁄s¡÷s¡yêÁs¡e› dü+»„ø± $X‚«<˚yê' e' eTj·÷<ä‘+Ô· ÁXÊ<äe∆ Tqï
eTdü«Ô ø£j å ÷Ó ´<äøy£ Té ˆˆ3
å ÷Ó ´<äø£ eTdæ«Ô ‹ Áã÷‘·ˆndü«Ô ø£j
(ÁbÕNHêM‹)
|æ‘è· |æ‘êeTVü≤ Á|ü|‘æ êeTVü‰'/e÷‘·è |æ‘êeTV”≤ Á|ü|‘æ êeTVü≤´' e'
eTj·÷<ä‘+Ô· ÁXÊ<äe∆ Tqï eTdü«Ô ø£j å ÷Ó ´<äø£ eTdæ«Ô ‹
Áã÷‘·ˆndüÔ«ø£åjÓ÷´<äø£yéTˆˆ4
(düe´+)kÕ«Vü‰+#· dü«<Ûë+#· yê#·sTTùw´ˆyê#·´‘êyéTˆˆ
1.ø£s,Ô¡ uÛÀø£\Ô T >∑èVü‰+>∑D+˝À >∑\ eT+&É˝≤\e<ä≈› î£ sêyê*. uÛÀø£\Ô T ‘·÷s¡TŒeTTK+>±qT,
ø£sÔ¡ |ü•ÃeTeTTK+>±qT ì\ã&Ü*.2.uÀ]¢+∫q bÕ<ä´bÕÁ‘·ô|q’ ,uÛÀ»qbÕÁ‘·\ô|q’
nø£‘å \· T #·˝≤¢*.3. $X‚«<˚e <√HÓï\qT ‘Ó∫Ã n+<ä* nø£‘å √<äø±ìï $X‚«<˚euÛÀø£Ô #˚‹˝À
$&Éyê*,yê{Ïì ∫+#ê*.4. |æ‘è· <√HÓï\qT‘Ó∫Ã n+<ä* ‹˝À<äø±ìï |æ‘è· uÛÀø£Ô #˚‹˝À
|æ‘è· rs¡+ú >± $&Éyê*,yê{Ïì ∫+#ê*..
56
<ÛëeTH˚Ô $X¯«+ uÛTÑ eq eT~ÛÁ•‘· eTqÔd‡ü eTTÁ<˚ Vü≤è<ä´>qÔsêj·TTwæˆ
nbÕeT˙πø dü$T<∏˚ j·T ÄuÛèÑ ‘·deÔü TXÊéT eT<ÛTä eTqÔ+ ‘· }]àyéTˆˆ

≈£Ls¡ÃÁ>∑+~∏+ $Ádüd´ü êT+&É˝Ò $düèCÒ‘ˆY ˆ
(ÁbÕNHêM‹)≈£Ls¡Ã<äs“¡ \¤ ø=q\qT+&ç ø£sÔ¡ |æ‘è· rs¡+ú >± ˙{Ïì uÛÀø£#Ô ‹˚ ˝ÀøÏ $&Éyê*
|æ‘è· uÛ´Ñ dü‡«<Û√#·´‘êyéTˆ|æ‘êeTùV≤uÛ´Ñ dü‡«<Û√#·´‘êyéTˆ Á|ü|‘æ êeTùV≤uÛ´Ñ dü‡«<Û√#·´‘êyéTˆ /
e÷‘·èuÛ´Ñ dü‡«<Û√#·´‘êyéTˆ|æ‘êeTV”≤uÛ´Ñ dü‡«<Û√#·´‘êyéTˆ Á|ü|‘æ êeTV”≤uÛ´Ñ dü‡«<Û√#·´‘êyéTˆ
(düe´+)≈£Ls¡Ã<äs“¡ \¤ yÓTT<äfifl¯ qT+&ç ø£sÔ¡ ãTTwærs¡+ú >± ˙{Ïì uÛÀø£#Ô ‹˚ ˝ÀøÏ $&Éyê*
|ü⁄s√s¡yêÁs¡e› dü+»„ø± $X‚«<˚yê dü‡«<Û√#·´‘êyéTˆ
ñ|ü$ùwuº ÀÛ ´ Áu≤Vü≤àDÒu´ÑÛ ÁXÊÙ<ä∆ uÛTÑ øÏøÔ ±˝Ò <äøD

åÏ ≤' bÕ+‘·Tˆ
bÕ+‘·T <äøD åÏ ≤'ˆˆ1
yêCÒyêCÒ2e‘· yêõH√ H√<ÛHä w˚ ßü $ÁbÕ neTè‘ê ãTT‘·C≤„'ˆ
ndüéT<Û«ä ' |æã‘· e÷<äjT· <Û«ä + ‘·èbÕÔj÷· ‘· |ü~_∏ sπÛ e› j·÷HÓ'’ ˆˆ
(ÁbÕNHêM‹)ñ‹Ôw‘˜ü · |æ‘s· '¡ ˆ
(düe´+)nq÷‹Ôw+˜ü ‘·T $X‚«<˚yê'ˆˆ
1.
1.ø£sÔ¡ ø£\X¯˝À>∑\ <äs“¡ Á¤ >∑+~∏ eTT&çì $|æŒ Ä<äs“¡ \¤ qT ‘·q •s¡dTü ‡ #·T≥÷º
‹|”Œ,yê{Ïì m&ÉeT#˚‹‘√ |ü≥Tºø=ì eT+Á‘·jT· Tø£+Ô >± Ä<äs“¡ \¤ qT |æ‘è· uÛÀø£≈Ô î£
n|üdeü ´+>±,$X‚«<˚e uÛÀø£≈Ô î£ düe´+>± n+~+#ê*.
57
Äe÷yê»dü´ Á|üdyü √ »>∑e÷´<ë<ëýê |üè~∏M $X¯«X¯+uÛ÷Ñ ˆ
Äe÷>∑+‘ê+ |æ‘s· êe÷‘·sê#êe÷k˛yÓ÷ neTè‘·‘ê«j·T>∑e÷´‘Yˆˆ1
|ü$Á‘·Á>∑+~∏+ $Ádüd´ü êT+&É˝Ò $düèCÒ‘ˆY ˆ
ø£s¡Ô,uÛÀø£Ô\ #·T≥÷º 3kÕs¡T¢ Á|ü<äøÏåD#˚düTÔqï düeTj·T+˝À
ø£s¡Ô,uÛÀø£Ô\T øÏ+~ yêø±´\qT dü+uÛ≤wæ+#ê*.
ø£s¡Ô èe#·q+ uÛÀø£Ô èÁ|ü‹e#·q+
<ë‘ês√ H√2_Û es¡H∆ êÔ+ <ë‘ês√ y√2_Û es¡H∆ êÔ+
y˚<ë dü‡qÔ‹ sπ e q'ˆ y˚<ë dü‡qÔ‹ sπ e e'ˆ
ÁX¯<ë∆#H· √ e÷e´>∑eT‘Y ÁX¯<ë∆#y· √ e÷ e´>∑eT‘Y
ãVüQ<Ûj ˚ T· + #· H√2düTˆÔ ˆ ãVüQ<Ûj ˚ T· + #· y√2düTˆÔ ˆ
nqï+#·H√ ãVüQuÛyÑ ‘˚ Y nqï+#·y√ ãVüQuÛyÑ ‘˚ Y
n‹B∏+X¯Ã \uÛeÒ TVæ≤ˆ n‹B∏+X¯Ã \uÛ<Ñ «äÛ yéTˆ
j·÷∫‘ês¡XÃ¯ qdü‡qTÔ j·÷∫‘ês¡XÃ¯ edü‡qTÔ
e÷ #· j·÷∫wüà ø£+#·qˆˆ e÷ #· j·÷∫&Û«É + ø£+#·e'ˆˆ
nqïX‚w'ü øÏ+ ÁøÏjT· ‘êyéTˆÇôwdÌº ‡ü Vü≤ uÛTÑ »´‘êyéTˆˆ
(ø£s¡Ô)kÕ«<äTwü+dü<'ä |æ‘s· √ ejÓ÷<Ûë' ø£èÁ#˚ÃÁ¤ •‘· X¯Ùø°eÔ H√Ô >∑;sÛ ê'ˆ
∫Á‘·ùdHê Çwüßã˝≤ neTèÁ<Ûë dü‡‘√Msê ñs¡y√ Áyê‘·kÕVü‰'ˆˆ
Áu≤Vü≤àD≤dü' |æ‘s· k¡ ˛‡e÷´dü •Ùy˚ H√ <ëýê|üè~∏M nH˚V≤ü kÕˆ
|üPcÕq' bÕ‘·T <äT]‘ê<äè‘êeè<Û√ s¡ø±å e÷øÏs√ï n|òTü X¯+dü áX¯‘ˆ· ˆ
1.uÛÀø£Ô\øÏe«>± $T–*q <äs¡“¤\qT ‘·q |ü$Á‘·+ y˚*øÏ <Ûä]+#ê*.‘·q #˚‹øÏ ñqï
|ü$Á‘êìï ‘=\–+∫ <ëì eTT&çì $|æŒ eT+&É\+ô|’ $&Éyê*.
58
uÛÀø£\Ô T øÏ+~ eT+Á‘ê\T #·~$ ø£sqÔ¡ T Äos¡«~+∫ nø£‘å \· T n‘·ì #˚‹˝À y˚j÷· *.
ÇôV≤’ edü+Ô e÷$j·TÚwü+º $X¯«e÷j·TTs¡« ´X¯óï‘·yTé ˆ

Áø°fiH¯ ÍÔ |ü⁄Á‘Ós’ ï¡ |üÔ è_Û s√à<äe÷HÍ ùd« >∑èùV≤ˆˆ
düs«¡ kÕ´ô|ÌÔ ´ düs«¡ dü´õ‘Ó´Ì düs«¡ y˚Te ‘˚Hêb˛ï‹ düs«¡ + »j·T‹ˆ
X¯‘e· ÷q+uÛeÑ ‹ X¯‘êj·TT'|ü⁄s¡TwüXÙ¯ ‘˚Áì›jT· Äj·TTùwý˚Áì›jT˚
Á|ü‹‹wü‹˜ ˆˆø£sÔ¡ nø£‘å \· qT dü«j·T+>± <Û]ä +∫ ‘·q ≈£î≥T+;≈£î\≈£î ≈£L&Ü y˚j÷· *.
Äj·TT' Á|üC≤+ <Ûqä + $<ë´+ dü«s¡+Z yÓ÷ø£+å düTU≤ì #·ˆ
Á|üjT· #·Ã+¤ ‘·T ‘·<ë∏ sê»´+ Á|”‘êqèD≤+ |æ‘êeTVü‰'ˆˆ
dü‘ê´ @‘ê Ä•wüd‡ü qTÔê+XÊ_Û eè~∆sd¡ Tü ˆÔ >√Á‘ê_Û eè~∆sd¡ Tü ˆÔ ˆ
øÏ+~ XÀ¢ø±\T #·<äTe⁄‘·÷ ø£s¡Ô,uÛÀø£Ô\ bÕ<ë\qT düŒ è•+∫ qeTdüÿ]+#ê*.
n<äý˚T dü|\üò + »qà uÛeÑ ‘êŒ<ëã® e+<äHê‘Yˆ
n<äý˚T e+X¯C≤ dü‡sπ « j·÷‘êy√2qTÁ>∑V‰ü ~›eyéTˆˆ
|üÁ‘·XÊø±~ <ëH˚q øπ •å ‘ê j·T÷j·TMT<äèXÊ'ˆ
‘·‘ÿ¢˚ X¯C≤‘·+ ∫‘˚wÔ ßü $düà è‘·´ ø£+å ‘·TeTs¡Ω<ˆä∏ ˆ
edæw˜ü yêeT<˚yê~ eTTì_ÛdTü \Ô ´‘ê+ >∑‘ê'ˆ
|æ‘è· ≤D≤eTqT>∑èVü≤qí TÔ ÁãVü≤àDXÊÙX¯«‘·+ |ü<yä Té ˆˆ
|æ‘è· |æ‘êeTVü≤Á|ü|‘æ êeTVü‰Hé.....X¯sà¡ D'.......>√Á‘êHé edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕHé /
e÷‘·è|æ‘êeTV”≤Á|ü|‘æ êeTV”≤....... <ësT÷' .......>√Á‘ê' edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕ'
59
ñ~›X´¯ eTj·÷ø£è‘êH˚´‘êì bÕDÏV≤ü √eT Áu≤Vü≤àDuÛÀ»q |æ+&ÉÁ|ü<ëHêì
j·T<∏√ø£Ô eTdæÔ«‹ uÛÑe+‘√ ÁãTe+‘·Tˆj·T<∏ë XÊÁd”Ôj·TeTdüTÔˆ>∑j·÷ÁXÊ<ä∆
|ò*ü ‘·eTdüTˆÔ Áu≤Vü≤àDÒu´ÑÛ kÕÔ+ã÷˝≤ì <ä‘ê«ˆˆ
ø£s¡Ô <äsê“¤ø£å‘·\qT |ü≥Tºø=ì øÏ+~ eT+Á‘ê\‘√ Á|ü<äøÏåD#˚dæ |æ‘·s¡T\qT ‘·eT dü«<˚XÊìøÏ
kÕ>∑q+|ü⁄≥¬ø’ <äøÏåD~X¯ yÓ’|ü⁄>± ñ<äø£ düVæ≤‘· <äsê“¤ø£å‘·\qT Á‘√e#·÷|ü⁄q≥T¢ $düsê*.
Äd”e÷+‘·eTqTÁeCÒˆnqTÁe»ˆˆ
Ú
edæcÕ˜d'ü |æ‘è· e<ë«#· eTÁø£‘· <˚yê áfi≤Hê ãTTwæe‘·‡«düj
Ô T˚ ˆ
Á|”‘ê Çe C≤„‘j
· T· ' ø±eTy˚T‘ê´2ùdà <˚yêk˛2e<Û÷ä qT‘êedüTˆˆ
<˚yêHé edæc˛˜ neTè‘êHé eeH˚› j˚T$XÊ«uÛTÑ eHê_Û Á|ü‘d· Tü 'ú ˆ
‘˚H√ sêdüHêÔeTTs¡T>±j·TeT<ä´ j·T÷j·T+bÕ‘· dü«dæ_Ô Û dü‡<ëq'ˆˆ
Ç<ä+ |æ‘è· uÛÀ´ qyÓ÷ ndü«Ô <ä´ j˚T |üPsê«k˛ j·T ñ|üsêdü áj·TT'ˆ
j˚T bÕ]úy˚ s¡»kÕ´ ìwü‘êÔ j˚T yê q÷q+ düTeè»HêdüT $≈£îå
j·T+‘ê« <ëýê|üè~∏M j·T+‘ê«|üd«Ôü cÕº j·T+‘ê«düT »ìe÷ »C≤qˆ
|ü+<∏ë eTqTÁ|ü$<ë«Hé |æ‘è· j·÷D+ <äTéT<ä>π ï dü$T<ÛëH√ $uÛ≤Væ≤ˆˆ
<˚« ÁdüTr nX¯èDe+ |æ‘è· ≤D≤eTVü≤+ <˚yêHêeTT‘· eTsêÔ´HêyéTˆ
‘êuÛ≤´$T<ä+ $X¯«y˚T»‘·‡y˚T‹ j·T<ä+‘·sê |æ‘s· +¡ e÷‘·s+¡ #·ˆˆ
ø£j÷· q•ÃÁ‘· ÄuÛTÑ e<ä÷r dü<ëeè<Ûä dü‡U≤ˆø£j÷· X¯ ∫wüj
˜ ÷· eè‘êˆˆ
60
yêeT<˚yêj·TqyÓ÷ CÒćÕ˜jT· qeT ÁX‚ÙcÕ˜jT· qyÓ÷ s¡TÁ<ëj·TqeT'
ø±˝≤j· T qeT' ø£ \ $ø£ s ¡ D ≤j· T qyÓ ÷ ã\$ø£ s ¡ D ≤j· T qyÓ ÷
ã˝≤j·TqyÓ÷ ã\Á|üeT<∏Hä êj·TqeT dü‡s¡«uÛ÷Ñ ‘·<eä THêj·T qyÓ÷
eTH√qàHêj·TqeT'ˆˆ
|æ‘è· j·T»„kÕ‡+>√2uÛ÷Ñ ‘YˆBsêÈjT· TwüéTdüTˆÔ e+XÊ_Û eè~∆sd¡ Tü ˆÔ
j·T»„deü Tè<ë∆ uÛeÑ +‘·Tˆˆ
yêoeTqÔ ãTTwæeº TH√Ô eT˙wæD düT‡<ÛHä ê«q ÇwüßeTH√Ô ìwüvD ZÏ 'ˆ
dü«XÊ«dü‡ ú düTs¡<ë∏ ' |üè•ïe÷‘·s¡ kÕ‡«j·TT<Ûë eTs¡T‘√
j·÷<∏Hä êX¯óuÛyÑ Té ˆˆ|æ‘s· ¡ dü‡«<˚X+¯ >∑#Ã· ‘¤ ˆ· ˆ
n|üsê<Ûë' ø£eå T´+‘êyéTˆˆ‘·‘‡· Á<ä“Vü‰às¡ŒDeTdüTˆÔ ˆ
j·Tdü´düà è‘ê´#· HêyÓ÷ø±Ô´ ‘·b˛ j·T»„ÁøÏj÷· ~wüßˆ
q÷´q+ dü+|üPs¡‘í ê+ j·÷‹ dü<√é+<˚ ‘·eT#·T´‘·yTé ˆˆ
eT+Á‘·V≤” q+ ÁøÏj÷· V”≤q+ uÛøÑ VÔÏ ≤” q+ ~«CÀ‘·eÔ ÷'ˆ
ÁXÊ<ä+∆ dü+|üPs¡‘í ê+ j·÷‘·T Á|ükÕ<ë<ä“e¤ ‘ê+ eTeTˆˆ
ãTTπ>«<ë_›ø£ Á|üjÓ÷>∑dü‡e÷|üÔ'ˆˆ
61
ÁXÊ<ë∆+>∑ ‘·s¡ŒDyéT
ø£sêÔbÕ<Í Á|üø±å fi¯´ˆˆÄ#·eT´ˆˆ|ü$Á‘·+ <äè‘ê«ˆˆ
n|üdsü Œ¡ +‘·T j˚T uÛ÷Ñ ‘ê j˚T uÛ÷Ñ ‘ê uÛ÷Ñ $Tdü+dæ‘ú ê' ˆ
j˚T uÛ÷Ñ ‘ê $|òTü ïø£sêÔs¡ ùdqÔ X¯´qTÔ •yê»„j÷· ˆˆ
|üè~∏yê´' y˚Ts¡T|üèwü̃ ãTTwæ'ˆ≈£Ls√à<˚e‘êˆdüT‘·\+ #Û·+<ä'ˆˆ
ÄdüH˚ $ìjÓ÷>∑' ˆˆ
|üè~∏«‘·«j·÷ <Ûèä ‘ê˝Àø± <˚$‘·«+ $wüßHí ê <Ûèä ‘ê ˆ
‘·«+#· <Ûës¡jT· e÷+<˚$ |ü$Á‘·+ ≈£îs¡T#êdüqyéT ˆˆ
nq+‘êdüHêj·T qeT'ˆˆ
Á|üDedü´ |üs¡ÁãVü≤à ãTTwæ'ˆ|üs¡e÷‘êà <˚e‘êˆ<Ó’M >±j·TÁr
#Û+· <ä'ûÛ÷Ñ sê~ dübÕÔHê+ yê´Vü≤èrHê+ˆ$XÊ«$TÁ‘· »eT<ä–ï uÛsÑ <¡ ë«»
>ö‘·e÷Á‹ edæw˜ü ø£X´¯ bÕ ãTTwüjT· 'ˆn–ï yêj·÷«~‘·´ ãèVü≤düŒ‹
es¡TDÒ+Á<ä $X‚«<˚yê <˚e‘ê'ˆ>±j·TÁ‘·T´wæí>∑qTwüßºã“èVü≤r |ü+øÏÔ
Á‹wü ß º ã ® > ∑ ‘ · ´ X¯ Ã ¤ + <ë+dæ ˆ >±j· T Á‘ê´ $XÊ«$TÁ‘· ãTTwæ ' ˆdü $ ‘ê
<˚e‘êˆ>±j·TÁr #Û·+<ä'ˆ>±j·TÁr •s¡dü'ˆÁ|üC≤|ü‹s¡èwæ'ˆÁãVü‰à–ï
yêj·÷«~‘ê´ <˚e‘ê'ˆj·TEX¯Ã+¤ <ä'ˆÁbÕD≤j·÷y˚T $ìjÓ÷>∑'ˆˆ
z+ uÛ÷Ñ 'ˆz+ uÛTÑ e'ˆz+ dü«'ˆz+ eTVü≤'ˆz+ »q'ˆz+ ‘·|'ü ˆz+
dü‘·´+ˆˆz+ ‘·‘·‡$‘·Ts¡«πsD´+ uÛÑs√Z<˚edü´ BÛeTVæ≤ˆ~ÛjÓ÷
jÓ÷q' Á|ü#√<äj·÷‘Yˆˆze÷b˛ CÀ´rs¡k˛2eTè‘·+ ÁãVü≤à
uÛÑ÷s¡T“¤edü‡«s√yéTˆˆ
62
eTeT ñbÕ‘·Ô düeTdüÔ <äT]‘·øj å£ T· <ë«sê, leTVü‰$c˛ísêC„j÷·
Á|ües¡Ôe÷qdü´ n<ä´ÁãVü≤àD' ~«rj·T|üsêπs∆ X‚«‘·esêVü≤ø£˝ÒŒ
yÓe’ dü«‘·eTq«+‘·sπ ø£*j·TTπ> Á|ü<eä∏ TbÕ<˚ »+ã÷B«ù| uÛsÑ ‘¡ e· sπ ¸
uÛÑs¡‘·K+&˚ ndæàq«s¡Ôe÷q yêéVü‰]ø£ #ê+Á<äe÷H˚q .......
HêeTdü+e‘·‡sπ ........ Äj·TH˚ ....... ãTT‘Í ..... e÷ùd ........
|üøπ å ........ |ü⁄D´‹<∏Í ....... yêdüs¡ dü+j·TTø±ÔHê+ l$wüßqí ø£Áå ‘˚
l$wüßíjÓ÷π> l$wüßíø£s¡D j˚Te+>∑TD $X‚wüD $•cÕºj·÷+
|ü⁄D´‹<∏Íˆ(ÁbÕNHêM‹) ndüà‘Y |æ‘T· ' / e÷‘·T' Á|ü‹kÕ+e‘·‡]ø£
eTè‘êVü‰U≤´qï ÁXÊ<ë∆+>∑ |üsπ Vü≤ì ø£seÔ¡ ´ ‹\‘·sŒ¡ D+ <˚Xø¯ ±\ yÓ|’ Øü ‘·´
X¯+ø£j÷· dü<´ä ' (düe´+) ø£]ùw´ˆˆ
(ÁbÕNHêM‹)
X¯ó#Í<˚X‚ n|ü Ädæ#´· <äøD
åÏ ≤Á>±Hé ÁXÊ<ä∆ X‚w<ü sä ê“¤Hêd”sÔ ´¡ <äøD
åÏ ≤_ÛeTTKdü‡Héˆˆ
ndüà‘Y |æ‘s· +¡ .... X¯sêàD+ .... >√Á‘·+ edüTs¡÷|ü+

dü«<ÛëqdüsÔ Œ¡ j·÷$T qeT'ˆˆ (@e+Á‹')
ndüà‘Y |æ‘êeTVü≤+ .... X¯sêàD+ .... >√Á‘·+ s¡TÁ<äs÷¡ |ü+

ndüà‘Y Á|ü|‘æ êeTVü≤+ .... X¯sêàD+ .... >√Á‘·+ Ä~‘·´s¡÷|ü+

dü«<ÛëqdüsÔ Œ¡ j·÷$T qeT'ˆˆ (@e+Á‹') /
63
ndüà‘Y e÷‘·s+¡ .... <ësT÷+ .... >√Á‘ê+ edüTs¡÷|ü+
ndüà‘Y |æ‘êeTV”≤+ .... <ësT÷+ .... >√Á‘ê+ s¡TÁ<äs÷¡ |ü+
ndüà‘Y Á|ü|‘æ êeTV”≤+ .... <ësT÷+ .... >√Á‘ê+ Ä~‘·´s¡÷|ü+
(ìM‹) »+<Ó+ eTT&ÉT\T ˙{Ï‘√ ‘·&ç|æ,|æ+&ç ø£+&É¢≈£î n<äT›ø√yê*
j˚Tøπ #êdüà‘·Tÿ˝ÒC≤‘ê n|ü⁄Á‘ê >√Á‘·C≤eTè‘ê'ˆ
‘˚ >∑èVü≤+í ‘·T eTj·÷<ä‘+Ô· dü÷Á‘·ìw”Œ&ÉH√<äøy£ Té ˆˆ
ÁosêeT sêeT sêeTˆˆ
(düe´+)
j·Tdü´düà è‘ê´#· HêyÓ÷ø±Ô´ ‘·b˛ j·T»„ÁøÏj÷· ~wüßˆ
q÷´q+ dü+|üPs¡‘í ê+ j·÷‹ dü<√é+<˚ ‘·eT#·T´‘·yTé ˆˆ
eT+Á‘·V≤” q+ ÁøÏj÷· V”≤q+ uÛøÑ VÔÏ ≤” q+ ~«CÀ‘·eÔ ÷'ˆ
j·T‘·ÿ è‘·+‘·T eTj·÷<˚e |ü]|üPs¡+í ‘·<dä Tü ‘Ô ˆ˚ ˆ
nH˚q |æ‘è· j·TCÒq„ leT»®Hês¡q› ' yêdüT<˚e' Á|”jT· ‘êyéTˆqeTeTˆˆ
‘·‘‡· Á<ä“Vü‰às¡ŒDeTdüTˆÔ ˆ
ø±j˚Tqyê#ê eTqùd+Á~jÓTÆ sê« ãT<ë∆´‘·àHêyê Á|üøè£ ‘˚d‡ü «uÛ≤yê‘Yˆ
ø£s√$T j·T<ä´‘·‡ø£\+ |üsô¡ dà’ Hêsêj·TD≤j˚T‹ düeTs¡Œj·÷$Tˆˆ
leTHêïsêj·TD≤j˚T‹ düeTs¡Œj·÷$Tˆˆ
Vü≤]' z+ ‘·‘·‡‘Yˆˆ|üs¡ÁãVü‰às¡ŒDeTdüTÔˆˆ
64
eTVü‰\j·TyéT
eTVü‰\j·T+˝À ÁXÊ<ä+∆ ìs¡«Væ≤+#·Tq|ü⁄&ÉT yê] X¯ø´Ô£ qTkÕs¡+ uÛÀø£\Ô qT ìj·T$T+#·e#·TÃ.
eTT>∑TsZ T¡ uÛÀø£\Ô T R $X‚«<˚ekÕúq+(1)G|æ‘è· kÕúq+(1)Gø±s¡TD´|æ‘s· T¡ \kÕúq+(1)
eTT>∑TsZ T¡ uÛÀø£\Ô T R $X‚«<˚ekÕúq+(1)G|æ‘è· kÕúq+(1)Ge÷‘·èkÕúq düV≤æ ‘·
ø±s¡TD´|æ‘s· T¡ \kÕúq+(1)
q\T>∑Ts¡T uÛÀø£\Ô T R $X‚«<˚ekÕúq+(1)G|æ‘è· kÕúq+(1)Ge÷‘·èkÕúq+(1)G
@&ÉT>∑Ts¡T uÛÀø£\Ô T R $X‚«<˚ekÕúq+(2)G|æ‘è· kÕúq+(3)Ge÷‘·èkÕúq+(1)G
>∑eTìø£ :- $wüßkí Õúq+˝À uÛÀø£qÔ T ìj·T$T+#·Tyês¡T n‘·&ìç ≈£L&Ü ˝…øÿÏ +#· e˝…qT.
Á|ü‘ê´_›øe£ T+Á‘·eTT˝À dü+ø£˝≤Œ<äT\T e#·TÃ#√≥ á ÁøÏ+~ yêø±´\T Ä<˚Xe¯ TT
nsTTq n~ eTVü‰\j·T|üøå£ eT+Á‘·eT>∑TqT.
(ÁbÕNHêM‹) ndüà‘Y düeTdüÔ |æ‘è· ≤D≤+ >∑j÷· qï ÁXÊ<˚H∆ e’Ó nø£j å ÷· ‘·è|æÔ <ë«sê
nø£j å T· |ü⁄D´˝Àø£ |ò˝ü ≤yê|ü´Ô s¡+ú ø£Hê´>∑‘˚ <˚edü$‘·] dü$‘·è ÄcÕ&ÛÜ´~ |ü+#·e÷
|üs|¡ øü j
å° T· düøè£ qàVü‰\j·÷U≤´qï ÁXÊ<ä+∆ (düe´+) ø£]ùw´ˆˆ
Çø£ÿ&É $X‚«<˚e⁄\T>± eéVü≤]+#˚~ <ÛTä ],$˝À#·qT&ÉT.n+<äTe\q dü+ø£˝≤Œ<äT\T
e#·TÃ#√≥ <ÛäT] $˝À#·q dü+»„ø±Hê+ $X‚«cÕ+ <˚yêHê+ Ç˝≤ #ÓbÕŒ*.
|æ‘s· T¡ \ HêeT,>√Á‘ê\T düà]+#·T Á|ü‹kÕ] ø±s¡TD´|æ‘s· T¡ \ HêeT,>√Á‘ê\T ≈£L&Ü
düà]+#ê*.ø±s¡TD´|æ‘·s¡T\T edüTs¡÷|ü⁄\T.ø±s¡TD´|æ‘·s¡T\qT ìeT+Á‘·DeTT
#˚jT· Ty˚fi¯ Ç˝≤ #ÓbÕŒ*.
e÷‘êeTVü≤ e÷‘·T'|æ‘êeTVü≤ e÷‘·T'Á|ü|‘æ êeTVü‰Hê+.....X¯sêàD≤+....>√Á‘êD≤+ /
e÷‘êeTV”≤ e÷‘·T'|æ‘êeTV”≤ e÷‘·T'Á|ü|‘æ êeTV”≤Hê+.....<ësT÷Hê+....>√Á‘êD≤+
edüTs¡TÁ<ë~‘·´s¡÷bÕD≤yéTˆ
kÕ|ü‘ï· e÷‘·T' .... <ëj·÷´' ..... >√Á‘êj·÷' edüTs¡÷bÕj·÷'
Ä‘·à|ü‘êï´' ....... <ëj·÷´' .... >√Á‘êj·÷' edüTs¡÷bÕj·÷'
düT‘·d´ü .........X¯sà¡ D' ........>√Á‘·d´ü edüTs¡÷|üd´ü
ÁuÛ≤‘·T' ...... X¯sà¡ D' ........ >√Á‘·d´ü edüTs¡÷|üd´ü
|æ‘è· e´dü´ ...... X¯sà¡ D' ........ >√Á‘·d´ü edüTs¡÷|üd´ü
e÷‘·T\dü´ ...... X¯sà¡ D' ........ >√Á‘·d´ü edüTs¡÷|üd´ü
<äTVæ≤‘·T' .... <ëj·÷´' ..... >√Á‘êj·÷' edüTs¡÷bÕj·÷'
65
Ä‘·àuÛ–Ñ Hê´' .... <ëj·÷´' ..... >√Á‘êj·÷' edüTs¡÷bÕj·÷'
<ÍVæ≤Á‘·d´ü ...... X¯sà¡ D' ........ >√Á‘·d´ü edüTs¡÷|üd´ü
uÛ≤–H˚jT· dü´ ...... X¯sà¡ D' ........ >√Á‘·d´ü edüTs¡÷|üd´ü
|æ‘è· uÛ–Ñ Hê´' .... <ëj·÷´' ..... >√Á‘êj·÷' edüTs¡÷bÕj·÷'
e÷‘·èuÛ–Ñ Hê´' .... <ëj·÷´' ..... >√Á‘êj·÷' edüTs¡÷bÕj·÷'
C≤e÷‘·T' ...... X¯sà¡ D' ........ >√Á‘·d´ü edüTs¡÷|üd´ü
uÛ≤e⁄ø£d´ü ...... X¯sà¡ D' ........ >√Á‘·d´ü edüTs¡÷|üd´ü
düTïcÕj·÷' .... <ëj·÷´' ..... >√Á‘êj·÷' edüTs¡÷bÕj·÷'
X¯«X¯ós¡d´ü ...... X¯sà¡ D' ........ >√Á‘·d´ü edüTs¡÷|üd´ü
kÕ´\ø£d´ü ...... X¯sà¡ D' ........ >√Á‘·d´ü edüTs¡÷|üd´ü
X¯«ÁXÊ«' .... <ëj·÷´' ..... >√Á‘êj·÷' edüTs¡÷bÕj·÷'
>∑s√' ...... X¯sà¡ D' ........ >√Á‘·d´ü edüTs¡÷|üd´ü
]øÏqú ' ...... X¯sà¡ D' ........ >√Á‘·d´ü edüTs¡÷|üd´ü
ns¡È ´,|æ+&ÉÁ|ü<ëqeTT\+<äT X¯u≤›\T ÁøÏ+~ $<Ûä+>± ñ+&Ü*.
düT‘ê~ düπs«ø±s¡TD´|æ‘·è≤D≤+ ‘·‘·Ô#·Ã¤s¡àD≤+ ‘·‘·<√ZÁ‘êD≤+ ‘·‘·ÔÁ<ä÷bÕD≤+
Ä‘·à|ü‹ï ..... <ësTT ..... >√Á‘˚ edüTs¡÷ù|
düT‘· ..... X¯sà¡ Hé ..... >√Á‘· edüTs¡÷|ü
ÁuÛ≤‘·' ..... X¯sà¡ Hé ..... >√Á‘· edüTs¡÷|ü
|æ‘è· e´ ..... X¯sà¡ Hé ..... >√Á‘· edüTs¡÷|ü
e÷‘·T\ ..... X¯sà¡ Hé ..... >√Á‘· edüTs¡÷|ü
<äTVæ≤‘·' ..... <ësTT ..... >√Á‘˚ edüTs¡÷ù|
Ä‘·àuÛ–Ñ ì ..... <ësTT ..... >√Á‘˚ edüTs¡÷ù|
<ÍVæ≤Á‘· ..... X¯sà¡ Hé ..... >√Á‘· edüTs¡÷|ü
uÛ≤–H˚jT· ..... X¯sà¡ Hé ..... >√Á‘· edüTs¡÷|ü
|æ‘è· uÛ–Ñ ì ..... <ësTT ..... >√Á‘˚ edüTs¡÷ù|
e÷‘·èuÛ–Ñ ì ..... <ësTT ..... >√Á‘˚ edüTs¡÷ù|
C≤e÷‘·' ..... X¯sà¡ Hé ..... >√Á‘· edüTs¡÷|ü
uÛ≤e⁄ø£ ..... X¯sà¡ Hé ..... >√Á‘· edüTs¡÷|ü
düTïùw ..... <ësTT ..... >√Á‘˚ edüTs¡÷ù|
66
X¯«X¯ós¡ ..... X¯sà¡ Hé ..... >√Á‘· edüTs¡÷|ü
X¯«ÁX¯ó ..... <ësTT ..... >√Á‘˚ edüTs¡÷ù|
kÕ´\ø£ ..... X¯sà¡ Hé ..... >√Á‘· edüTs¡÷|ü
kÕ«$THé ..... X¯sà¡ Hé ..... >√Á‘· edüTs¡÷|ü
>∑Ts√ ..... X¯sà¡ Hé ..... >√Á‘· edüTs¡÷|ü
]øÏHú é ..... X¯sà¡ Hé ..... >√Á‘· edüTs¡÷|ü
X¯u≤›\T yê{Ï nsêú\T
|æ‘ê R ‘·+Á&ç
|æ‘êeTVü≤' R ‘ê‘·
Á|ü|‘æ êeTVü≤' R eTT‘êÔ‘·
e÷‘ê R ‘·*¢
|æ‘êeTV”≤ R Hêj·TqeTà
Á|ü|‘æ êeTV”≤ R eTT‘êÔ‘>· ±] uÛ≤s¡´
e÷‘êeTVü≤' R ‘·*‘¢ +· Á&ç (‘ê‘·)
e÷‘·T'|æ‘êeTVü≤' R e÷‘êeTVüQì ‘·+Á&ç
e÷‘·T'Á|ü|‘æ êeTVü≤' R e÷‘·T'|æ‘êeTVüQì ‘·+Á&ç
e÷‘êeTV”≤ R neTàeTà
e÷‘·T'|æ‘êeTV”≤ R neTàeTà n‘·>Ô ±s¡T
e÷‘·T'Á|ü|‘æ êeTV”≤ R neTàeTà n‘·>Ô ±]øÏ n‘·>Ô ±s¡T
kÕ|ürïe÷‘·s+¡ R düe‹ ‘·*¢
Ä‘·à|ürï R ‘·quÛ≤s¡´
düT‘·' R ≈£îe÷s¡T&ÉT
ÁuÛ≤‘· R k˛<äsT¡ &ÉT
|æ‘è· e´' R ‘·+Á&ç k˛<äsT¡ &ÉT
e÷‘·T\' R y˚Tqe÷eT
<äTVæ≤‘ê R ≈£îe÷¬sÔ
uÛ–Ñ ˙ R k˛<ä]
<ÍVæ≤Á‘·' R ≈£L‘·Ts¡T ø√&ÉT≈£î
uÛ≤–H˚jT· ø£' R y˚Tq\T¢&TÉ
|æ‘è· dü«kÕ R y˚Tq‘·Ô
e÷‘·èdü«kÕ R ‘·*‘¢ √ãT≥Tºe⁄ (ô|<äe› Tà,∫qïeTà\T)
67
C≤e÷‘ê R n\T¢&TÉ
uÛ≤e⁄ø£' R k˛<ä] uÛsÑ Ô¡
düTïcÕ R ø√&É\T
X¯«X¯ós¡' R uÛ≤s¡´‘·+Á&ç (e÷eT>±s¡T)
X¯«X¯è≤' R uÛ≤s¡´‘·*¢ (n‘·>Ô ±s¡T)
kÕ´\ø£' R uÛ≤s¡´k˛<äsT¡ &ÉT
kÕ«$Tq' R ñ<√´>∑$T∫Ãqyê&ÉT (j·T»e÷ì)
>∑Ts¡T' R ‘·+Á&ç eT]j·TT eT+Á‘·Bø£å Ç∫Ãq ñ|ü<X˚ >¯ T∑ s¡Te⁄
]øÏqú ' R >√|üŒ ñ|üø±s¡eTT #˚dqæ yê&ÉT
n]úq' R <Ûqä eTT>±ì Ädæ>ú ±ì Ç∫Ãqyê&ÉT
<äøÏåD+
düU≤
]ø°ú
>∑Ts¡T'
X¯«X¯ós¡' kÕ´\ø£' X¯«ÁX¯S'
‘·<ä“¤sêÔ ‘·‘T· ŒÁ‘·' e÷‘·èuÛÑ–ì
‘·<ä“¤sêÔ ‘·‘T· ŒÁ‘·' |æ‘·èuÛÑ–˙

‘·÷s¡TŒ uÛ≤e⁄ø£' uÛ≤–H˚j·T' Ä‘·àuÛÑ–˙ |ü&ÉeTs¡
C≤e÷‘ê <Í|æÁ‘·' <äTVæ≤‘ê

e÷‘·è
e÷‘·è Á|ü |æ‘êeTV”≤ Á|ü|æ‘êeTVü≤' Á|ü|æ‘êeTV”≤
Á|ü|æ‘êeTVü≤'
e÷‘·è e÷‘·è
|æ‘êeTVü≤' |æ ‘êeTV”≤ |æ‘êeTVü≤' |æ‘·èe´' |æ‘êeTV”≤
e÷‘êeTVü≤' e÷‘·T\' ‘·‘Œ· rï e÷‘êeTV”≤ ÁuÛ≤‘ê
|æ‘ê e÷‘ê kÕ|ürïe÷‘ê
düT‘·' düTïcÕ
ñ‘·Ôs¡+ Ä‘·à|ürï
68
eTVü‰\j·÷ìøÏ ÁXÊ<äe∆ TT ô|≥TºqfÒ¢ rs¡,ú |ü⁄wüÿs¡,>∑j÷· ÁXÊ<äe∆ TT\T ≈£L&Ü ô|≥ºe˝…qT.nq>±
ø±s¡TD´ düV≤æ ‘·+>± ÁXÊ<äe∆ TT »s¡T|üe˝…qT.Çø£ÿ&É ≈£L&Ü $X‚«<˚e⁄\T <ÛTä ],$˝À#·qT˝Ò.
rs¡ú/|ü⁄wüÿs¡ ÁXÊ<ä∆eTT
ñ<ëVü≤s¡D≈£î >√<ëeØ |ü⁄wüÿs¡ÁXÊ<äy∆ TÓ qÆ #√ dü+ø£˝≤Œ<äT\T Ç˝≤ ñ+&Ü*.
düeTdüÔ|æ‘·è≤D≤+ >∑j·÷qïÁXÊ<˚∆HÓ’e nø£åj·T´‘·è|æÔ <ë«sê nø£åj·T|ü⁄D´˝Àø£ |òü˝≤yê|üÔ´s¡ú+
dæ+Vü≤sê•>∑‘˚ <˚e>∑Tsö kÕs¡Áú ‹ø√{Ï rs¡sú ê» düV≤æ ‘· >√<ëeØ|ü⁄wüÿs¡ Á|üjT· Tø£Ô rsêúU≤´qïÁXÊ<ä+∆
Væ≤s¡D´ /ÄeT ÁXÊ<ä∆eTT
Væ≤s¡D´ /ÄeT ÁXÊ<ë∆\˝À $X‚«<˚e⁄\T <Ûqä T,s¡T∫ ø£qTø£ <Ûqä T s¡T∫ dü+»„ø± $X‚«<˚yê'
nì #ÓbÕŒ*.
69
nqïdü÷ø£ÔeTT
Äe÷düT |üø«£ yÓTsÆ j
¡ T· Ä dü÷s¡´+ s√Vü≤jÓ÷ ~$ˆ
|òTü s¡à+q kÕeTqÔ|‘ü ê düTeèøÏ_Ô sÛ T¡ w® +ºü –s¡«Dùd ãèVü≤‘Yˆˆ
k˛yÓ÷<Ûq˚ T+ k˛yÓ÷ ns¡«qÔe÷X¯ó+ k˛yÓ÷ Ms¡+ ø£sà¡ D´+ <ä<ë‹ˆ
kÕ<äq´+ $<ä<´ä∏ + düuj
ÒÛ T· + |æ‘è· ÁX¯eD+ jÓ÷ <ä<ëX¯ <äôdà’ ˆˆ
ñ|üV≤ü «j˚T düT<äT|ò÷ü + <Ûq˚ Ty˚T‘ê+ düTVü≤k˛Ô >√<ÛTä >∑T‘· <√Vü≤<˚HêyéTˆ
ÁX‚w+˜ü düe+ dü$‘ê kÕ$wüH√ï2;Û<√∆ |òTü s¡àdü<Ô Tä wüß Á|üy√#·yTé ˆˆ
Væ≤vÿ èD«r edüT|ürï edü÷Hê+ e‘·‡$T#·Ã˙¤ Ô eTqkÕuÛ≤´>±‘Yˆ
<äTVü‰eT•«uÛ≤´+ |üj÷Ó nù|Tò ï ´j·T+ kÕes¡‘∆ ê+ eTVü≤‘˚ kÂuÛ>Ñ ±j·Tˆˆ
ÇÁq›<èä Vü≤´ j·÷eTø√XÊ nuÛ÷Ñ eqĆ≤„jT· •ø£å >∑èD‘˚ düœuÛ´Ñ 'ˆ
<äTsêàj·Ty√ <äTsπ yê eTsêÔ´k˛ ìwüvD
ZÏ √ ]|üy√ Vü≤HêÔ«dü'ˆˆ
yêoeTqÔ ãTTwæeº TH√Ô eT˙wæD düT‡<ÛHä ê«q ÇwüßeTH√Ô ìwüvD
ZÏ 'ˆ
dü«XÊ«dü‡ ú düTs¡<ë∏ ' |üè•ïe÷‘·sk¡ Õ‡«j·TT<Ûë eTs¡T‘√ j·÷<∏Hä êX¯óuÛyÑ Té ˆˆ
#·‘T· wüÿ|üsê› j·TTe‹düT‡ù|XÊ |òTü è‘·Á|ürø± ej·TTHêì eùdˆÔ
‘·kÕ´+ düT|üsêí eèwüD≤ ìùw<ä‘T· s¡´Á‘· <˚yê <ä~sπÛ uÛ≤>∑<j
˚Û T· yéTˆˆ
@ø£dTü ‡|üsí¡ dü‡düeTTÁ<ä e÷$y˚X¯ düÇ<ä+ $X¯«+ uÛTÑ eq+ $#·ùwˆº
‘·+ bÕπøq eTqkÕ |üX´¯ eTìÔ‘d· +Ôü e÷‘êπs[Ω düñsπ [Ω e÷‘·sy¡ Té ˆˆ
düT|üs+í¡ $ÁbÕ' ø£ejÓ÷ e#√_Ûsπ ø£+ düq+Ô ãVüQ<Ûë ø£\Œj·TìÔ ˆ
#Û·Hê›+dæ#· <ä<Ûä‘√ n<Ûä«πswüß Á>∑Vü‰H√Ô ‡eTdü´ $TeT‘˚ <ë«<äX¯ ˆˆ
70
|æ‘T· +qTk˛Ôw+ü eTVü≤√<Ûsä êàD+ ‘·$w”yTé ˆ
j·Tdü´Á‹‘√ y√´»kÕ eèÁ‘·+ $|üs«¡ eTs¡j
› T· ‘Yˆˆ
kÕ«<√|æ‘√ eT<Û√|æ‘√ ej·T+‘ê« eeèeTùV≤ˆnkÕàø£eT$‘ê uÛeÑ ˆˆ
ñ|üq' |æ‘y· ê #·s¡ •e•Ùyê_Ûs÷¡ ‹_Û'ˆ
eTjÓ÷uÛTÑ s¡~«ùwD´ dü‡U≤ düTX‚y√ n<ä«j·÷'ˆˆ
‘·e‘˚´ |æ‘√ s¡kÕ s¡C≤+dü´qT $wæ‘˜ ê'ˆ~$ yê‘ê Çe Á•‘ê'ˆˆ
‘·e‘˚´ |æ‘√ <ä<‘ä d· eÔü kÕ«~wü̃ ‘˚ |æ‘√ˆ
Á|ükÕ«<ëàH√ s¡kÕHê+ ‘·T$Á^yê Çy˚s‘¡ ˆ˚ ˆ
‘˚« |æ‘√ eTVü‰Hê+ <˚yêHê+ eTH√Væ≤‘·yTé ˆ
nø±] #ês¡T øπ ‘·THê ‘·yêVæ≤eTekÕeBÛ‘ˆY ˆ
j·T<ä<√ |æ‘√ n»>∑ì«edü« |üs«¡ ‘êHêyéTˆ
nÁ‘ê ∫H√ï eT<Û√ |æ‘√2s¡+ uÛøÑ ±å j·T >∑e÷´'ˆˆ
j·T<äbÕjÓ÷wüBHÛ ê+ |ü]+X¯e÷]XÊeTùV≤ˆyê‘êù| |”e Ç<ä“e¤ ˆˆ
j·T‘˚Ô k˛eT >∑yê•s√ j·Tyê•s√ uÛCÑ ≤eTùV≤ˆyê‘êù| |”e Ç<ä“e¤ ˆˆ
ø£se¡ T“¤ zwü<˚Û uÛeÑ |”y√ eèø£ÿ ñ<ës¡~'∏ ˆyê‘êù| |”e Ç<ä“e¤ ˆˆ
‘·+ ‘ê« ej·T+ |æ‘√ e#√_ÛsêZy√ qVü≤yê´ düTwüO~eTˆ
<˚yu˚ ´ÑÛ kÕÔ « dü<eäÛ ÷<ä eTdüàuÛ´Ñ + ‘ê« dü<eäÛ ÷<äyTé ˆˆ
ø£j÷· q•ÃÁ‘· ÄuÛTÑ e<ä÷r dü<ëeè<Ûdä ‡ü U≤ˆø£j÷· X¯∫wüj
˜ ÷· eè‘êˆˆ
ø£kÕÔ «dü‘√´ eT<ëHê+ eT+Væ≤c˛˜ eT‘·‡<äqd∆ 'ü ˆ<äèfi≤Ω ∫<ës¡TCÒ edüTˆˆ
n;Ûwßü D dü‡FHê eT$‘ê»]‘·è≤D≤yéTˆX¯‘+· uÛyÑ êdü÷´‹_Û'ˆˆ
71
kÕ«<√s¡uøÑÛ åÏ ej·TdüdTü ‡y˚T<Ûë kÕ‡«<Û√´ e]y√ $‘·sÔ d¡ ´ü ˆ
$X‚« j·T+ <˚yê ñ‘· eTsêÔ ´k˛ eT<ÛTä ÁãTeH√Ô n_Ûd+ü #·sì¡ ˆÔ ˆ
nqÔXÃ¯ ÁbÕ>± n~‹s¡“y¤ êdü´ ej·÷‘ê Vü≤s¡k˛ <Óe’ ´dü´ˆ
Çq›$Áq›d´ü düK´+ EcÕDÁXÖÙw”eº <ÛTä s¡eTqT sêj·T ãTT<Ûë´'ˆˆ
nbÕeT k˛eTeTeTè‘ê nuÛ÷Ñ e÷>∑qà CÀ´‹s¡$<ëeT <˚yêHéˆ
øÏ+ q÷qeTkÕàqÿ èDe<äsê‹' øÏeTT <Û÷ä ]Ôse¡ Tè‘· eTs¡Ô ´dü´ˆˆ
X¯+H√uÛeÑ Vü≤è<ä Ä |”‘· ÇH√› |æ‘e˚ k˛eT dü÷qy˚ düTX‚e'ˆ
düUeÒ düK´ ñs¡TX¯+dü BÛs'¡ Á|üD Äj·TTØ®eùd k˛eT ‘êØ'ˆˆ
Çy˚T e÷ |”‘ê j·TX¯dü ñs¡Twüý√ s¡<+ä∏ q >±edü‡eTHêVü≤ |üs«¡ düTˆ
‘˚ e÷ s¡øqå£ TÔ $ÁdüdXü Ã¯ ]Á‘ê<äT‘· e÷ ÁkÕe÷<äéj·TìÔ «q›e'ˆˆ
n–ï+q e÷ eT~∏‘+· dü+~B|ü' Á|ü#ø· j
å£ T· ø£èDTVæ≤ edü´k˛ q'ˆ
n<∏ë Væ≤ ‘˚ eT<ä Ä k˛eT eTH˚´sπ yêÚ Çe Á|ü#s· ê |ü⁄wæeº T#·Ãˆ¤ ˆ
Çwæsπ D ‘˚ eTqkÕ düT‘·d´ü uÛøÑ eå° TVæ≤ |æÁ‘·´ùdé sêj·T'ˆ
k˛eT sê»ÁqŒD Äj·T÷+wæ ‘êØs¡V‰ü ˙e dü÷s√´ yêdüsêDÏˆˆ
k˛eT sê»qà èfi¯j÷· qdü‡«dæÔ ‘·edüàdæ Áe‘ê´ 3 düdÔ ´ü $~∆ˆ
n\]Ô <äøå£ ñ‘· eTqT´]H√› e÷H√ ns√´ nqTø±eT+ |üsê<ë'ˆˆ
‘·«+ Væ≤ qdüqÔ «k˛‡eT >√bÕ >±Á‘˚>±Á‘˚ ìwüd‘ü êú qè#·ø±å 'ˆ
j·T‘˚Ô ej·T+ Á|ü$THêeT Áe‘êì düH√ eTèfi¯ düTwüU≤ <˚e edü´'ˆˆ
72
ãTT<ä÷<äsπ D düU≤´ dü#j
˚ T· jÓ÷ e÷ q]ùw´<äs∆ ´¡ X¯« |”‘'· ˆ
nj·T+ j·Tk˛‡yÓ÷ q´<Ûëj·T´ùdà ‘·kÕà ÇÁq›+ Á|ü‹s¡yT˚ e÷´j·TT'ˆˆ
n|ü‘ê´ ndüTsú ì¡ sê nMTyê ìs¡Á‘·dqü $Ô Tw”Ns¡uw’…Û ßü 'ˆ
Ä k˛yÓ÷ nkÕàÚ ns¡TVü≤ ~«Vü‰j·÷ n>∑qà j·TÁ‘· Á|ü‹s¡qÔ Äj·TT'ˆˆ
jÓ÷ q ÇqT›' |æ‘s· √ Vü≤è‘·T‡ |”‘√2eTs√Ô ´ eTsêÔ ´Ú Ä$y˚Xˆ¯
‘·ôdà’ k˛e÷j·T Vü≤$cÕ $<Ûe˚ T eTè∞πø ndü´ düTeT‘Í kÕéTˆˆ
‘·«+ k˛eT |æ‘è· _Ûd‡ü +$<ëH√2qT <ëýê|üè~∏M Ä ‘·‘q· ˆú
‘·ôdà’ ‘· ÇH√› Vü≤$cÕ $<Ûe˚ T ej·T+ kÕéT |ü‘j
· ÷Ó s¡sT÷D≤yéTˆˆ
Á‘ê‘ês√ <˚yê n~Ûy√#·‘ê H√ e÷ H√ ìÁ<ë áX¯‘· yÓ÷‘· »*Œ'ˆ
ej·T+ k˛eTdü´ $X¯«Vü≤ Á|æj÷· düdTü ‡Msêk˛ $<ä<eä∏ ÷ e<˚eTˆˆ
‘·«+ qk˛‡eT $X¯«‘√ ejÓ÷<ÛëdüÔ «+ dü«]«<ë $XÊqè#·ø±å 'ˆ
‘·«+ q Çq› }‹_Ûd‡ü CÀcÕ' bÕVæ≤ |üXÊÃ‘ê<äT‘· yê |ü⁄s¡kÕÔ‘ˆY ˆ
qyê ñ <˚yê' ≈£îå <Û$ä T<ä«<Û+ä <ä<TäÛ s¡T‘ê•‘·eTT|ü >∑#Ã· ì¤ Ô eTè‘·é'ˆ
ñ‘√ s¡sTT' |üèD‘√ H√|ü <äd´ü ‘·T´‘ê|üèDqà]¶‘ês¡+ q $q›‘ˆ˚ ˆ
j·T ÄÁ<Ûëj·T #·øe£ ÷Hêj·T |æ‘√«2qïyêqÔ ‡Áq|ò‘æ êjÓ÷|ü»>∑Tàùwˆ
dæsú +¡ eTq' ø£èDT‘˚ ùde‘˚ |ü⁄s√‘√ ∫‘·‡eT]¶‘ês¡+ q $q›‘ˆ˚ ˆ
dü Ç<√“¤CÀ jÓ÷ >∑èVü≤y˚ <ä<ë‘·´qïø±e÷j·T #·s‘¡ ˚ ø£èXÊj·Tˆ
ns¡eTôdà’ uÛeÑ ‹ j·÷eTVüQ‘ê ñ‘ê|üØwüß ø£èDT‘˚ düU≤j·TyéTˆˆ
73
q düdUü ≤ jÓ÷ q<ä<ë‹ düU´Ò dü#êuÛTÑ y˚ dü#e· ÷Hêj·T |æ‘«· 'ˆ
nbÕkÕàÁ‘˚Œj·÷qï ‘·<√ø√ ndæÔ |üèDqÔeTqéTs¡D+ ∫~#˚Ã‘¤ ˆY ˆ
|üèD°j÷· ~Hêï<Ûeä ÷Hêj·T ‘·yê´ÁHê›|T”ò j·÷+ düeTqT |üX´‚ ‘· |üHêúyTé ˆ
z Væ≤ es¡HÔ Ô˚ s¡<´˚∏ e #·Áø±2qéTqéTT|ü‹wüq˜ Ô sêj·T'ˆˆ
yÓ÷|òTü eTqï+ $q›‘˚ nÁ|ü#‘˚ êdü‡‘·´+ ÁãM$T e<Ûä Ç‘·‡ ‘·d´ü ˆ
Hês¡éTD+ |ü⁄wü´‹ H√ düU≤j·T+ øπ e˝≤|òTü À uÛeÑ ‹ øπ e˝≤Bˆˆ
ø£èwüìï‘êŒ¤\ Ä•‘·+ ø£èD√‹ j·Tqï<Ûë«qeT|ü eè+πøÔ #·]Á‘Ó'’ ˆ
e<äÁq“Vü‰à e<ä‘√ e˙j·÷qŒ èDHêï|æs|¡ èü DqÔ eT_ÛcÕ´‘Yˆˆ
@ø£bÕ<ä÷“¤j÷Ó ~«|ü<√ $#·Áø£yT˚ ~«bÕÁ‹ÔbÕ<ä eTuÛ´Ò ‹ |üXÊÃ‘Yˆ
#·‘T· cÕŒ<˚‹ ~«|ü<ë eT_Ûd«ü sπ dü+|üX´¯ qŒ+ø°sÔ T¡ |ü‹wüe˜ ÷q'ˆˆ
düeTÚ ∫<äk∆ ÂÔ qdüeT+ $$wüdº ‡ü +e÷‘·sê ∫qï düeT+ <äTVü‰‘˚ˆ
j·TeTjÓ÷•Ãqï düe÷ Msê´DÏ C≤„r ∫‘·‡HÍÔ qdüeT+ |üèD°‘'· ˆˆ
qyÓ÷ ÁãVü≤àDÒ qyÓ÷ ndü«Ô >∑ïj˚T qeT' |üè~∏y´’Ó qeT zwüBuÛ ´ÑÛ 'ˆ
qyÓ÷ yê#˚ qyÓ÷ yê#·dŒü ‘·jT˚ qyÓ÷ $wüyí ˚ eTVü≤‘˚ ø£s√$Tˆˆ
z+ XÊ+‹ XÊÙ+‹ XÊÙ+‹'ˆˆ
nqïdü÷ø£+Ô |üP]Ô>± #Ó|Œü ø£b˛sTTHê ø£˙dü+ á eT+Á‘·yTÓ qÆ #ÓbÕŒ*.
eT÷sê∆q+ ~y√ ns¡‹+ |üè~∏yê´ yÓX’ Ê«qs¡eTè‘· Ä C≤‘·eT–ïyéTˆ
ø£$+ düÁe÷»eT‹~∏+ »HêHêe÷düHêïbÕÁ‘·+ »qj·TqÔ <˚yê'ˆˆ
74

ఋగ్వేద శ్రాధ్ద దీర్ఘస్వర

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ఋగ్వేద శ్రాధ్ద దీర్ఘస్వర

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

|”]ƒø£

e÷ eTT‘êÔ‘·>±s¡T e÷ ô|<ä‘› ê‘·>±s¡T e÷ ‘ê‘·>±s¡T

>∑q<∆ ë«sê+ <äTsê<Ûsä ê¸+ ì‘·´|ü⁄cÕº+ ø£ØwæDy° Té ˆ

<˚e‘êuÛ´Ñ ' |æ‘è· uÛ´Ñ X¯Ã eTVü‰jÓ÷–uÛ´Ñ @e#·ˆ

j˚T<˚yêk˛ ~y˚´ø±<äXd¯ úü |üè~∏yê´ eT<Û´˚ ø±<äXd¯ ˆúü

z+ ‘·Á<ä“Vü‰àˆz+ ‘·<ë«j·TT'ˆz+ ‘·<ë‘êàˆz+ ‘·‘‡· ‘·´yéTˆz+ ‘·‘‡· s¡«yéTˆ

ndü+düÿ è‘· Á|üMT‘ê j˚T ‘ê´–H√´j·÷' ≈£î\Ádæj Ô T· 'ˆ

nk˛eTbÕX¯Ã j˚T<˚yê j·T»„u≤Û >∑ $e]®‘ê'ˆ

@‘·‘Ô̊ |æ‘êeTVü≤ ...... X¯s¡àHé ......

@‘êì e' |æ‘s· √ yêkÕ+dü´‘√ @‘êì e' e÷‘·s√ yêkÕ+dü´‘√

nbÕeT˙πø dü$T<∏˚ j·T ÄuÛèÑ ‘·deÔü TXÊ´eT eT<ÛTä eTqÔ+ ‘· }]àyéTˆˆ

ñ|ü$ùwuº ÀÛ ´ Áu≤Vü≤àDÒu´ÑÛ ÁXÊÙ<ä∆ uÛTÑ øÏøÔ ±˝Ò <äøD

ÇôV≤’ edü+Ô e÷$j·TÚwü+º $X¯«e÷j·TTs¡« ´X¯óï‘·yTé ˆ

ndüà‘Y |æ‘s· +¡ .... X¯sêàD+ .... >√Á‘·+ edüTs¡÷|ü+

ndüà‘Y |æ‘êeTVü≤+ .... X¯sêàD+ .... >√Á‘·+ s¡TÁ<äs÷¡ |ü+

ndüà‘Y Á|ü|‘æ êeTVü≤+ .... X¯sêàD+ .... >√Á‘·+ Ä~‘·´s¡÷|ü+

‘·<ä“¤sêÔ ‘·‘T· ŒÁ‘·' e÷‘·èuÛÑ–ì

‘·<ä“¤sêÔ ‘·‘T· ŒÁ‘·' |æ‘·èuÛÑ–˙

C≤e÷‘ê <Í|æÁ‘·' <äTVæ≤‘ê

You might also like