5 6138519146666657662

1 |òPü ´#·s‡Y
Ä|ü¸Hé‡
z n+<äyÓTÆq ø£<Ûä˝≤ yÓ\Te]+∫q

kÕºø˘ eT¬sÿ{Ÿ |ü⁄düÔø£+
kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ
|òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
s¡#·q
&Üˆˆ ¬ø. øÏs¡DY ≈£îe÷sY
M.Com., (Gold Medalist), Ph.D., ICWAI
Ø&És,Y ãÁ<äTø± ø±˝ÒJ.
Á|ü#·Ts¡D
l yÓ’uÛÑe |ü_¢πøwüHé‡
bÕ¢{Ÿ HÓ+. 102, ~e´kÕsTT nbÕsYy º TÓ +{Ÿ‡
Ç+.HÓ+. 1`9`285/9/1, $<ë´q>∑sY
V
ô ≤’ <äsêu≤<é`44. bò˛Hé : 9494700022
e-mail: srivaibhavapublications@gmail.com
website: www.kirankumarbooks.com
2 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
Copyright : @ with writer STOCK MARKET

FUTURES & OPTIONS
EDITION : 2017
By
Dr. K. KIRAN KUMAR
DTP & Designing:

yÓ\ : s¡÷. 120/` Goutham Graphics
Cell: 99 63 93 2117
Publishers
SRI VAIBHAVA PUBLICATIONS
Flat No. 102, Divya Sai Apartments,
H.No. 1-9-285/9/1, Vidyanagar,
Hyderabad - 44. Phone : 9494700022
e-mail: srivaibhavapublications@gmail.com
website: www.kirankumarbooks.com
>∑eTìø£
kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ˝Àì |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡ ìs¡+‘·s¡+ nH˚ø£ ˇ&ÉT<äT&ÉT≈£î\≈£î
˝Àqe⁄‘êsTT. n+<äTe\¢ y˚TeTT á |ü⁄düÔø£+˝À Ç∫Ãq düe÷#ês¡+ ùws¡¢
]ø£eT+&˚wHü \é T ˇø√ÿkÕ] n+#·Hê\≈£î ‘·–q≥T¢>± ñ+&Éøb£ ˛e#·TÃ. ø±ã{Ïº á
|ü⁄düøÔ +£ ˝À Ç∫Ãq düe÷#êsêìøÏ, ùws¡¢ ]ø£eT+&˚wHü \é ≈£î>±qT bÕsƒ≈¡ î£ \T rdüT≈£îH˚
ìs¡jí ÷· \≈£î s¡#s· TT‘·, |ü_w¢ sü ‡Y @ $<Û+ä >± u≤<ÛTä ´\T ø±s¡ì ‘Ó*j·TCÒdTü HÔ êï+.
Ç+<äT˝À yê&çq ùws¡T¢ øπ e\+ qeT÷Hê≈£î Ç#êÃ+. n$ |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸H‡é
$uÛ≤>∑+˝À ñ+&Ü\ì ˝Ò<Tä . bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘˚*ø£>± ns¡+ú ø±e&ÜìøÏ ø=ìï s¡ø±\
ùws¡q¢ T rdüT≈£îHêï+. á $wüj÷· ìï bÕsƒ≈¡ î£ \T >∑eTì+#·>\∑ s¡T.
` |ü_w¢ sü ‡Y
Subject to Hyderabad Jurisdiction only
eTT+<äTe÷≥
|òüP#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡ nH˚~ z øÏ¢wüºyÓTÆq düu…®≈£îº. yê{Ïì ˇø£kÕ]
ns¡+∆ #˚dTü ≈£î+fÒ <ëq+‘· ñ‘ê‡Vü≤uÛ]Ñ ‘·yTÓ qÆ düu≈®… î£ º eTs=ø£{Ï
˝Ò<Tä . eTq+ yÓTT<ä{kÏ Õ]>± ø±s¡T Á&Ó$’ +>¥ H˚sT¡ Ã≈£îH˚≥|ü⁄&ÉT
ªnyÓ÷à! Ç+‘· ô|<ä› yêVü≤Hêìï H˚qT q&É|>ü \∑ Hê?µ nqï Ä<äTsê›
ø£\T>∑T‘·T+~. ˇø£kÕ] Á&Ó$’ +>¥ H˚sT¡ Ã≈£îHêïø£ Á|üj÷· D+ q˝Òs¢ T¡ ô|’
q&Éø˝£ ≤ kÕ>∑T‘·T+~. ªzVt≤!Ç+‘· áJHêµ nìŒk˛Ô+~. |òPü ´#·s‡Y ,
Ä|ü¸H‡é ≈£L&Ü n+‘˚! ˇø£kÕ] <ë+{À¢ ªeTC≤µ ns¡eú Tj·÷´ø£,
Çø£ <ëìì e<ä*ô|≥ºãT~› ø±<äT.
uÛ≤s¡rj·T ø±´|æ≥˝Ÿ e÷¬sÿ{Ÿ˝À |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é nH˚$ z

qeX¯ø±ìøÏ <ë] rXÊsTT. e÷eT÷\T kÕºø˘ ÁfÒ&+ç >¥ y˚sT¡ , á
|òüP´#·sY‡ y˚s¡T. á |òüP#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡ πøe\+ øÏ¢wüºyÓTÆq düu…®≈£îº
e÷Á‘·yT˚ ø±ø£ ]dtÿ‘√ ≈£L&çq$ ≈£L&Ü. nsTT‘˚ Ä ª]dtÿµì
ôd‘’ +· Äø£[+|ü⁄ #˚dTü ≈£î+fÒ á |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é ì $T+∫q
X¯øeÔÏ +‘·yTÓ qÆ kÕ<Ûqä + eTs=ø£{Ï ˝Ò<Tä .
bÕXÊÃ‘·´ <˚XÊ\˝À á |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é m+‘√ ÁbÕeTTK´‘·

bı+<ësTT. ø±ì eTq <˚X+¯ ˝À Ç$ ÁbÕs¡+uÛ<Ñ Xä ˝¯ ÀH˚ e⁄HêïsTT.
BìøÏ ‘√&ÉT M{Ï >∑T]+∫ m≈£îÿeeT+~ ÇHÓ«düsº ≈¢¡ î£ ªne>±Vü≤qµ
˝Òøb£ ˛e&É+. ô|>’ ± á düu≈®… î£ º MT<ä Ç+^¢wßü ˝À ôd‘’ +· m≈£îÿe>±
|ü⁄düÔø±\T yÓ\Te&É˝Ò<äT. á |ü⁄düÔø£+ yÓqø±\ m+‘· ÁX¯eT,
|ü≥Tº<\ä ñ+<√ ÇHÓ«düsº T¡ ¢ ns¡+∆ #˚dTü ø√yê*.
ìC≤ìø° ª|òüP´#·sY‡ n+&é Ä|ü¸Hé‡µ MT<ä ø=ìï Ç+^¢wüß

|ü⁄düÔø±\T yÓ\Te&çHê, n$ n~Ûø£uÛ≤>∑+ kÕ+πø‹ø£‘· MT<ä
Ä<Ûës¡|ü&É¶y˚! f…øÏïø£˝Ÿ #Ûês¡Tº\T, Áf…+&é\T, yÓ÷&Éfi¯ófl ˝≤+{Ï
yê{Ï MT<˚ n$ m≈£îÿe>± πø+ÁBø£]+|üã&Ü¶sTT. ø±ì
kÕe÷qT´&çøÏ ns¡úeTj˚T düT\uÛÑuÛ≤wü˝À ˝Òe⁄. á f…øÏïø˘˝Ÿ
#Ûês¡T\º T, Áf…+&é˝q’… T\T, s¡øs£ ø¡ ±\ yÓ÷&Éfió¯ fl kÕe÷q´ bÕsƒ≈¡ î£ \
yÓT<ä&TÉ ≈£î z |ü{≤ºq mø£ÿe⁄. n+<äTøπ á |ü⁄düøÔ +£ ˝À y˚TeTT Ä
dü u … ® ≈ £ î º >∑ T ]+∫ n‹ dü T \TyÓ ’ q uÛ ≤ wü ˝ À me]¬ ø ’ H ê
ns¡∆eTj˚T´≥≥T¢>± sêj·T&ÜìøÏ bÕsƒ¡≈£î&ç |ü]~ÛøÏ ~–e∫Ã
sêXÊ+. ø±ã{Ïº dæ+|ü⁄˝Ÿ>± sêj·Tã&É¶ á |ü⁄düÔø£+ MT≈£î
q#·TÃ‘·T+<äì e÷ uÛ≤eq.
` |ü_w¢ sü ‡Y
$wüjT· dü÷∫ø£
1. Hê+~ 6
2. &Ó]y˚{Ïyé‡ 10
3. |òPü ´#·s‡Y ` ns¡+ú 13
4. |òPü ´#·s‡Y Á|üj÷Ó »Hê\T 16
5. |òPü ´#·s‡Y |ü]$T‘·T\T 21
6. |òPü ´#·s‡Y ÁfÒ&+ç >¥˝Àì ø=ìï $wüj÷· \T 26
7. |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H˝é À ìj·Te÷\T 32
8. |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é j·T+Á‘ê+>∑+ 36
9. |òPü ´#·s‡Y ˝À |ü]o*+#ê*‡q n+XÊ\T 37
10. |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é ˝À nqTdü]+#ê*‡q f…øïÏ ø˘\T 45
11. |òPü ´#·s‡Y ˝À mìïs¡ø±\T>± ˝≤uÛ+Ñ bı+<äe#·TÃ? 60
12. Ä|ü¸H‡é |ü]#·jT· + 64
13. Ä|ü¸H‡é ` ns¡+ú 68
14. Ä|ü¸H‡é s¡ø±\T 69
15. |òPü ´#·s‡Y ≈£î, Ä|ü¸q≈¢ î£ ‘˚&Ü 74
16. Ä|ü¸H‡é ˝À ‘Ó\TdüTø√yê*‡q |ü<ë\T 76
17. Ä|ü¸H‡é Á|üj÷Ó »Hê\T 83
18. Ä|ü¸H‡é ˝À ÁfÒ&+ç >¥ m˝≤ »s¡T>∑T‘·T+~? 87
19. Ä|ü¸Hé‡\T 91
20. Ä|ü¸H‡é eP´Vü‰\T 95
21. |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é ˝À ø=ìï eT+∫ ø£+ô|˙\T 108
Hê+~
s√Es√E≈£L s¬ ‘’ T· \ Ä‘·àVü≤‘·´\T m≈£îÿee⁄‘·THêïsTT. n|ü\u≤<Û,ä |ü+≥
~>∑TeT‹ dü]>± ˝Òøb£ ˛e&É+, |ü+&ç+∫q |ü+≥≈£î düs¬ q’ <Ûsä ¡ sêø£b˛e&É+...
˝≤+{Ï ø±s¡D≤\T mH√ï, M{Ï˝À |ü+&ç+∫q |ü+≥≈£î düs¬ q’ <Ûsä ¡ sêe&É+
nH˚<˚ ø°\ø£ $wüjT· +.
ÄX¯ nH˚~ düV≤ü »+. uÛ$Ñ wü´‘Y ÄXÊ»qø£+>± e⁄+≥T+<äqï ñ<˚X› +¯ ‘√
Jeq #·Áø£+ q&ÉTdü÷+Ô ≥T+~. á H˚|<ü ´ä∏ +˝À s¬ ‘’ T· ‘·q |ü+≥ì neTà&ÜìøÏ
XYZ ø£+ô|˙‘√ Ç˝≤ ˇ|üŒ+<ä+ #˚dTü ≈£î+fÒ m˝≤ e⁄+≥T+~?
ªªsêeTj·T´ nH˚ H˚qT, Ç|üŒ{ÏqT+&ç eT÷&ÉT HÓ\\˝À|ü⁄ Hê bı\+˝À

|ü+&ç+∫q {§yÓ÷{À\T øÏ˝À s¡÷. 10 #=|üq XYZ ø£+ô|˙øÏ neTà&ÜìøÏ
ˇ|üŒ+<ä+ #˚dTü ≈£î+≥THêïqT.µµ
|ò*ü ‘·+>± Ä s¬ ‘’ T· ø£fifl¯ ˝À¢ y˚sTT ø±+‘·T\T ø£ìŒkÕÔsTT. uÛ$Ñ wü´‘Y˝À ‘·q
|ü+≥≈£î –≥Tºu≤≥T <Ûsä ¡ ñ+<äqï >±´s¡+{°‘√ n‘·&TÉ dü+‘√wü+>± ø£w|ºü &ü ‘É ê&ÉT.
‘·qT |ü+&ç+∫q |ü+≥ì uÛ$Ñ wü´‘Y˝À |ò˝ü ≤Hê sπ ≥T≈£î neTTàø√e#·Ãqï BÛe÷‘√
s¬ ø£ÿ\T eTTø£ÿ\T #˚dTü ≈£î+{≤&ÉT. Çø£ÿ&É |ü+≥ì uÛ$Ñ wü´‘Y˝À &Ó*e]>± Çyê«*‡
ñHêï, <Ûsä ¡ e÷Á‘·+ Ç|ü&˚ ìs¡j í T· eTsTT+~. Ç˝≤ uÛ$Ñ wü´‘Y˝À »]π> <Ûsä ì¡
Ç|ü&˚ ìs¡sí TT+#·Tø=ì, z n+^ø±sêìøÏ e#˚Ã Á|üÁøÏjT· H˚ bòÕs¡«sY¶ ø±+Á{≤ø˘º
(Forward Contract) n+{≤s¡T. Ç~ Derivative ø±+Á{≤ø˘˝º À ˇø£ uÛ≤>∑+.
BìH˚ kÕºøe˘ ÷¬sÿ{ŸøÏ nq«sTTùdÔ ªAµ nH˚ e´øÏÔ ªBµ nH˚ e´øÏ‘Ô √ 1000
]\j·THé‡ ùws¡q¢ T ùws¡T≈£î s¡÷. 500 #=|üq uÛ$Ñ wü´‘Y˝À z ìØí‘· ‘˚~q
ø=qT>√\T #˚ùd$<Û+ä >± ˇ|üŒ+<ëìï ≈£î~s¡TÃ≈£î+{≤&ÉT. ìØí‘· ‘˚Bq ªAµ &ÉãT“\T
#Ó*+¢ #·>± ªBµ ùws¡q¢ T n+~kÕÔ&TÉ . |òPü ´#·sY ø±+Á{≤øº̆ n#·TÃ Ç<˚ ‘·sV¡ ‰ü ˝À
|üì#˚dTü +Ô ~. nsTT‘˚ Ä<ÛTä ìø£ ø±\+˝À n˝≤ &Ó*e] Á|üdøü ÔÏ ˝Ò≈î£ +&Ü <Ûsä ˝¡ À¢ì
‘˚&Ü\qT ã{Ïº Ç∫Ã |ü⁄#·TÃ≈£îH˚ |üÁøÏjT· e∫Ã+~.
Ç|ü&ÉT eTs√ ñ<ëVü≤s¡D #·÷<ë›+. n<˚ s¬ ‘’ T· ˇø£ ÇqT‡¬sqT‡ bÕØº‘√
Ç˝≤ ˇ|üŒ+<ä+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉqT≈£î+<ë+.
ªªsêeTj·T´ nH˚ H˚qT Ç|üŒ{Ï qT+&ç eT÷&ÉT HÓ\\˝À|ü⁄ Hê bı\+˝Àì
|ü+≥≈£î øÏ˝À s¡÷. 10 #=|üq <Ûsä ¡ edüT+Ô <äì Ä•düTHÔ êïqT. ˇø£yfi˚ ¯ n˝≤+{Ï
<Ûsä ¡ sêø£b˛‘˚ &Óq’ $Tø˘ ÇqT‡¬sHé‡ ø£+ô|˙ Hê≈£î qwü+º sê≈£î+&Ü Ä |ü+≥qT
‘·H˚ rdüT≈£î+≥T+~. n+<äTø√dü+ Hê |ü+≥≈£î øÏ˝À≈£î bÕe˝≤ #=|üq
Á|”$Tj·T+>± Ä ø£+ô|˙øÏ #Ó*+¢ #ê&ÜìøÏ ˇ|ü≈£î+≥THêïqTµµ
Çø£ÿ&˚ »]–+~? sêeTj·T´ ‘·q |ü+≥qT neTTàø√e&ÜìøÏ &Ó’q$Tø˘
ÇqT‡¬sHé‡ ø£+ô|˙ >±´s¡+{° ÇdüT+Ô ~. nsTT‘˚ n+<äT≈£î>±qT ªÁ|”$Tj·T+µ
sêeTj·T´ #Ó*+¢ #ê*‡ ñ+≥T+~.
Ä|ü¸H\é T n#·TÃ Ç˝≤π> |üì#˚kÕÔsTT. Hê>±s¡Tq® ô|]ò ˝º »’… sY‡, ùws¡T¢ eTq+
ø=q&ÜìøÏ yÓTT‘·+Ô &ÉãT“\T ø£≥≈º î£ +&Ü ùws¡TqT 0.50 ˝Ò<ë 0.75 ô|d’ \ü
#=|üq Á|”$Tj·T+>± mπø‡+CŸyê]øÏ ø£&‘ç ˚ #ê\T. ùws¡T <Ûsä ¡ ô|]–‘˚ ˝≤uÛ+Ñ
#˚düTø√e#·TÃ. <Ûäs¡ ‘·–Z‘˚ eTqπø+ ô|<ä›>± qwüº+ ˝Ò<äT. eTq Á|”$Tj·T+
qwübº ˛‘ê+. Ç˝≤ ∫qïbÕ{Ï Á|”$Tj·T+‘√ ùws¡q¢ T eTq ÄBÛq+˝À ø=+‘·ø±\+
ñ+#·Tø=ì, <Ûsä ¡ ô|]–‘˚ neTTàø=H˚ dü<Tä bÕj·÷H˚ï ªÄ|ü¸Hµé n+{≤s¡T.
|òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é >∑T]+∫ ø£˙dü |ü]C≤„q+ dü+bÕ~+#ê+ ø£<ë!
Çø£ ‘·<Tä |ü] bÕsƒê\˝À á |òPü ´#·s,Y Ä|ü¸Hé >∑T]+∫ |üP]Ô |ü]C≤„q+
dü+bÕ~<ë›+ |ü<+ä &ç.
ôdŒ≈£î´˝ÒwHü é ` ÄeX¯´ø£‘·
|òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸Hé‡ Ä$sê“¤e+
e÷qeJ$‘·+˝À ªô|≥Tºã&çµ nH˚~ H˚{Ï s√E˝À¢ Á|ü‹ ˇø£ÿ]ø°
nedüse¡ TsTT´+~. ‘·q≈£î \_Û+∫q &ÉãT“˝À ø=+‘·u≤Û >±ìï $ìjÓ÷–+#·Tø=ì,
$T>∑‘ê &ÉãT“ì s¡ø£s¡ø±\ ô|≥Tºã&ç\˝À ñ+#·&ÜìøÏ e÷qe⁄&ÉT nH˚ø£
e÷sêZ\πødæ nH˚«wæ+#·kÕ>±&ÉT. ã+>±s¡+, düú˝≤\T, |òæø˘‡&é &çbÕõ≥¢πødæ
kÕ]+∫q Ä nH˚«wüD ‘·T<ä≈î£ ø±´|æ≥˝Ÿ e÷¬sÿ{Ÿøπ dæ <ë]rdæ+~. Ä ø±´|æ≥˝Ÿ
e÷¬sÿ{Ÿ˝À ôd‘’ +· Áô|e’ TØ e÷¬sÿ{Ÿ, ôdø£+&ÉØ e÷¬sÿ{Ÿ, eT÷´#·Te˝Ÿ |ò+ü &é‡
qT+&ç ‘·T<ä≈î£ ª|òPü ´#·sY n+&é Ä|ü¸H‡é µ es¡≈î£ Ä Á|üj÷· D+ ø=qkÕ–+~.
e÷eT÷\T>± Áô|e’ TØ e÷¬sÿ{Ÿ˝À nsTT‘˚ ù||üs˝Y À yÓ\Te]+∫q
Á|üø≥ £ q <ë«sê Á|ü»\T ùws¡≈¢ î£ n|üs¢ TT #˚kÕÔsT¡ . n<äèwü+º u≤>∑T+fÒ Ä ùws¡T¢
n˝≤{Ÿ ø±e#·TÃ. Ç+ø± n<äèwü+º u≤>∑T+fÒ Ä ùws¡T¢ e÷¬sÿ{Ÿ˝À m≈£îÿe
<Ûäs¡˝À¢ ø√{Ÿ nsTT‘˚ ˝≤uÛÑ+ #˚düTø√e#·TÃ. Çø£ ôdø£+&ÉØ e÷¬sÿ{Ÿ˝À `
uÛÑ$wü´‘Y˝À n$ ô|s¡T>∑T‘êj·Tqï ÄX¯‘√ eTq &ÉãT“‘√ yê{Ïì ø=ì
uÛÁÑ <ä|sü T¡ #·T≈£î+{≤+. eT÷´#·Te˝Ÿ |ò+ü &é‡ $wüj÷· ìøÏ eùdÔ ì|ü⁄DT\ dü\Vü‰\‘√
eTq+ j·T÷ì≥¢qT ø=+{≤+.
ô|q’ $e]+∫q kÕ<ÛHä ê˝…q’ ùws¡T,¢ eT÷´#·Te˝Ÿ |ò+ü &é‡ eTq<ä>sZ∑ T¡ qï
&ÉãT“‘√ ø=qT≈£îÿ+{≤+. ô|’ kÕ<ÛHä ê\˝À n&ÉT>∑T ô|{≤º\+fÒ eTq <ä>sZ∑ ¡ Ä
kÕ<ÛäHê\ ‘ê\÷≈£î |üP]Ô $\Te>∑\ &ÉãT“ ñ+&Ü*. ñ<ëVü≤s¡D≈£î
e+<äs¡÷bÕj·T\ ùws¡T ø±yê\+fÒ eTq <ä>∑Zs¡ e+<äs¡÷bÕj·T\T ¬s&û>±
e⁄+&Ü*. n˝≤ Bs¡Èø±\ <äèwæº‘√ @<√ø£ <ëì˝À ô|≥Tºã&ç ô|fÒº<ëH˚ï
ªÇHÓ«dtyº TÓ +{Ÿµ>± |ü]>∑DkÏ ÕÔsT¡ .
nsTT‘˚ #ê˝≤eT+~øÏ n˝≤ @<√ø£ <ëì˝À ÇHÓ«dtº #˚dæ $Tqï≈£î+&É≥+
Çwü+º ñ+&É<Tä . yê]øÏ s√Es√E≈£L @<√ø£ Á~∏˝Ÿ ø±yê*. ‘·eT <ä>sZ∑ T¡ qï
ø=~›bÕ{Ï &ÉãT“‘√ M˝…q’ ìï m≈£îÿe ùws¡T,¢ n~Ûø£ ˝≤uÛ≤\T dü+bÕ~+#ê\qï
‘·|qü ø√]ø£ m≈£îÿee⁄‘√+~. n˝≤+{Ïyê] ø√dü+ ñ|üø]£ +#˚ kÕ<Ûqä + ø√dü+
nH˚«wæ+#ês¡T. Ä nH˚«wüD qT+&ç yÓ\Te&É¶ kÕ<Ûqä y˚T á |òPü ´#·s‡Y n+&é
Ä|ü¸Hé‡.
ô|q’ $e]+∫q Áô|e’ TØ, ôdø£+&ÉØ e÷¬sÿ{Ÿ\T, eT÷´#·Te˝Ÿ |ò+ü &é‡
ªÇHÓ«dtºyÓT+{Ÿµ ø√dü+ ìπs›•+|üã&É¶$. n˝≤ ø±ø£ ôdŒ≈£î´˝ÒwüHé˝≤+{Ï Á~∏˝Ÿ
Ç#˚Ã kÕ<Ûqä y˚T á |òPü ´#·s‡Y n+&é Ä|ü¸H‡é .
‘·≈£îÿeø±\+˝À n‘·´~Ûø£ ]dtÿ rdüTø=ì, m≈£îÿe |òü*‘ê\qT
bı+<ë\qï<˚ á ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡¢ ÄX¯jT· +. ôdŒ≈£î´˝ÒwHü é ‘·|ü ø±<äT. n~ p<ä+
ø±<äT. p<ä+˝À yÓTT‘·+Ô &ÉãT“ sêe#·TÃ, b˛e#·TÃ, ø±ì ôdŒ≈£î´˝ÒwHü ˝é À
ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡T¢ ‘·eT ãT~› ≈£îX¯\‘· ñ|üjÓ÷–+∫ ‘·≈£îÿe &ÉãT“‘√ m≈£îÿe
˝≤uÛ≤\qT (˝Ò<ë qcÕº\qT) sêã≥Tº≈£î+{≤s¡T. n~ ≈£L&Ü kÕºø˘e÷¬sÿ{Ÿ
Á|üÁøÏj˚T. ôdŒ≈£î´˝ÒwüHé`kÕºø˘e÷¬sÿ{Ÿ≈£î ÄøÏ‡»Hé ˝≤+{Ï~. kÕºø˘e÷¬sÿ{Ÿ˝À
»qJe+ ì+ù|~ ôdŒ≈£î´˝ÒwHü .é ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡≈¢ î£ á ÁøÏ+~ \ø£Då ≤\T ñ+{≤sTT.
1. kÕ<Ûës¡D ÇHÓ«düsº T¡ ¢ ‘·eT &ÉãT“qT ùws¡˝¢ À ô|{Ïº eT]Ãb˛‘·T+&É>±,
ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡T¢ ìs¡+‘·s+¡ ‘·eT Á|üÁøÏjT· ˝À¢ m|üŒ{Ïø|£ ü &ÉT düMTøÏ+å #·T≈£î+{≤s¡T.
2. ùws¡¢ <Ûsä ˝¡ À¢ì ôV≤#·TÃ‘·>T∑ \Z >∑T]+∫ ÇHÓ«düsº T¡ ¢ ô|<ä>› ± |ü{+ºÏ #·Tø√s¡T.
ø±ì ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡T¢ kÕºøe˘ ÷¬sÿ{Ÿ˝Àì nì•Ã‹ì ‘·eT≈£î nqT>∑TD+>± m˝≤
e÷s¡TÃø√yê˝≤ nì #·÷kÕÔsT¡ . yê]øÏ uÛ÷Ñ <˚e+‘· düV≤ü q+, z|æø£ ≈£L&Ü ø±yê*.
3. kÕºøe˘ ÷¬sÿ{Ÿ˝À ‘êeTT nqT≈£îqï ÄX¯jT· + HÓsy¡ s˚ ≈¡ î£ +&Ü &ÉãT“ì
qwübº ˛‘˚, eT]+‘· ô|≥º&ÜìøÏ ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡T¢ &ÉãT“ì düeT≈£Ls¡TÃ≈£î+{≤s¡T.
4. ÇHÓ«düsº T¡ ¢ yÓTT‘·+Ô &ÉãT“ì e÷¬sÿ{Ÿ˝À ô|≥Tºã&ç>± ô|&ç‘,˚ ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡T¢
øπ e\+ ø=+‘· &ÉãT“‘√ (BìH˚ e÷]®Hé n+{≤s¡T) kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ˝À $»j·T+
kÕ~Û+#ê\ì #·÷kÕÔsT¡ .
n˝≤+{Ï ôdŒ≈£î´˝ÒwHü ≈é î£ ø£\Œ‘·sT¡ e⁄>± uÛ≤dæ+#˚ n<äT“¤‘· kÕ<Ûqä y˚T á
|òüP´#·sY‡ n+&é Ä|ü¸Hé‡. n˝≤+{Ï n<äT“¤‘· uÛ≤eq >∑T]+∫ eTq+
‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.
Ï ‡é (Derivatives)
&Ó]y˚{y
Ç+‘·≈î£ eTT+<äT $e]+∫q ôdŒ≈£î´˝ÒwHü é Á|üÁøÏjT· \ìï+{Ï˙ dü$Twæ>º ±
ª&Ó]y˚{yÏ ‡é µ n+{≤s¡T. &Ó]y˚{yÏ é (Derivative) n+fÒ`ô|≥Tºã&ç kÕ<ÛHä ê\
qT+&ç ª$\Teµì bı+<˚$ nì ns¡+ú . á &Ó]y˚{yÏ ‡é ˝À ø=qT>√\T<ës¡T&ÉT
ùws¡¢qT ny˚Tà neTàø£|ü⁄ <ës¡T&ç‘√ ùws¡¢ ø=qT>√\T ø√dü+ ªˇ|üŒ+<ä+µ
#˚dTü ≈£î+{≤&ÉT. ˇø£ Á|ü‘´˚ ø£s√E, ˇø£ Á|ü‘´˚ ø£ sπ ≥T‘√ |ò˝ü ≤Hê ùws¡q¢ T ø=q&ÜìøÏ
ˇ|üŒ+<ä+ #˚dTü ≈£î+{≤&ÉT. Çø£ÿ&É >∑eTì+#ê*‡q $wüjT· + ˇø£≥T+~. Çø£ÿ&É
ø=qT>√\T<ës¡T&ÉT ùws¡¢ ø=qT>√\T¬ø’ ˇ|üŒ+<ä+ #˚dTü ≈£î+{≤&ÉT. ø±ì Ä ùws¡T¢
ì»+>± ø=q&ÉT. Çø£ÿ&É ø=qT>√\T<ës¡T&ÉT ˇ|üŒ+<ëìï ø=+≥THêï&ÉT ‘·|Œü
ùws¡q¢ T ø±<äì >∑eTì+#ê*. Ç˝≤+{Ï ˇ|üŒ+<ëìï Derivative>± |ü]>∑DkÏ ÕÔsT¡ .
&Ó]y˚{Ïyé‡ >∑T]+∫ |üP]Ô ne>±Vü≤q sêyê\+fÒ kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ
˝≤yê<˚M\qT á ÁøÏ+~yê<Û+ä >± $uÛõÑ +|üe#·TÃ.
1. ø±´wt e÷¬sÿ{Ÿ (Cash Market)

e÷eT÷\T kÕºø˘ mπø‡+CŸ˝À eTq+ ø=qT>√\T #˚ùd ùws¡T¢ á e÷¬sÿ{Ÿ
ÁøÏ+~øÏ ekÕÔsTT. Çø£ÿ&É eTq+ ùws¡q¢ T q>∑<Tä Ç∫Ã ø=+{≤+ ø±ã{Ïº BìH˚
ø±´wt ˝Ò<ë q>∑<Tä e÷¬sÿ{Ÿ>± uÛ≤$+#·&+É ø£<Tä .› Çø£ qT+&ç á |ü⁄düøÔ +£ ˝À
yê&çq ø±´wt ˝Ò<ë q>∑<Tä e÷¬sÿ{Ÿ ˝Ò<ë q>∑<Tä $uÛ≤>∑+ n+fÒ Ç˝≤ q>∑<Tä
Ä<Ûës¡+>± »]ù| ùws¡¢ Áø£jT· $Áø£j÷· \ì ns¡+ú #˚dTü ø√yê*.
2. FUTURES :
q>∑<Tä Ä<Ûës¡+>± ø±ø£ uÛ$Ñ wü´‘Y˝ÀøÏ #˚ùd ùws¡q¢ T e÷¬sÿ{Ÿ>± uÛ≤$kÕÔsT¡ .
Çø£ÿ&É ùws¡q¢ T eTq+ ø=q+. yê{ÏMT<ä eTq≈£î Vü≤≈£îÿ ñ+&É<Tä . øπ e\+
yê{Ïì uÛ$Ñ wü´‘Y˝ÀøÏ rdüTø¬ [fl, Ä sπ ≥T ‘˚&Ü\qT ø±´wt #˚dTü ≈£î+{≤+. Ä
ùws¡¢ <Ûsä \¡ ‘˚&Ü\qT düeT‘·T\´+ #˚dTü ø√e&ÜìøÏ ø=+‘· n&Ü«Hé‡ yÓTT‘êÔìï
ªe÷]®Hé eT˙µ>± #Ó*k¢ ÕÔ+. á e÷]®Heé T˙ uÛ$Ñ wü´‘Y˝À eTqπø #Ó+<äT‘·T+~.
3. OPTIONS :
Futures ˝À e⁄qï n~Ûø£ ]dtÿ ø±s¡D+>± yÓ\Te&Ü¶sTT á Ä|ü¸H‡é .
Ä|ü¸H‡é ˝À ôd‘’ +· eTq+ øπ e\+ ø=~›yTÓ T‘êÔìï (Premium) #Ó*+¢ ∫ Äj·÷
ùws¡¢ Áø£j·T$Áø£j·÷\ e\¢ dü+uÛÑ$+#˚ Á|”$Tj·T+˝À ‘˚&Ü\qT ø±´wt
#˚düT≈£î+{≤+.
ô|’ yê{Ï˝À ø±´wt e÷¬sÿ{Ÿ $TqVü‰sTTùdÔ Futures, Options nH˚$ á
ª&Ó]y˚{Ïyé‡µ ÁøÏ+~øÏ ekÕÔsTT. Ç$ ø±ø£ Ç+ø± Convertible, Warrants
≈£L&Ü á ª&Ó]y˚{yÏ ‡é µ ÁøÏ+~πø ekÕÔsTT.
nsTT‘˚ ô|’ &Ó]y˚{yÏ ‡é ˝À |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é n‘·´+‘· ÁbÕeTTK´‘·ì
>∑&ç+#êsTT. >∑&ç∫q |ü<˚fi¯ófl>± á ¬s+&˚ uÛ≤s¡rj·T e÷¬sÿ{Ÿì n‘·´+‘·
Á|üu≤Û $‘·+ #˚dTü HÔ êïj·Tq&É+˝À m˝≤+{Ï dü+<˚V≤ü + ˝Ò<Tä . $T–‘ê &Ó]y˚{yÏ ‡é
kÕ<Û ä H ê˝… ’ q yê¬ s +{Ÿ , Convertible n+‘· > ± Á|ü » \qT Á|ü u Û ≤ $‘· +
#˚jT· ˝Òøb£ ˛sTTHê yê{Ïì ôd‘’ +· &Ó]y˚{yÏ ‡é >± uÛ≤$+#·&+É ø£<Tä .›
&Ó]y˚{yÏ ‡é m+‘· Á|üd<æ y›ä TÓ HÆ ê m≈£îÿeeT+~ yê{Ïì |üP]Ô>± ns¡+ú
#˚dTü ø√˝Òø£ b˛‘·THêïs¡T. yê{Ï˝À øÏw¢ yºü TÓ qÆ ˝…øÿ£ \ yÓ÷&Éfifl¯ qT ñ|üj÷Ó –kÕÔsì¡ ,
n+<äTe˝Ò¢ n$ ‘·eT≈£î ns¡+ú ø±e&É+ ˝Ò<ìä yê] uÛ≤eq. yê] n_ÛÁbÕj·T+
ø=+‘·es¡≈î£ ì»yÓTqÆ |üŒ{Ïø,° &Ó]y˚{yÏ ‡é ø£˙dü dü÷Á‘ê\qT ns¡+ú #˚dTü ≈£î+fÒ
#ê\T, me]¬øH’ ê á &Ó]y˚{yÏ ‡é ‘˚*>±Z ns¡eú Te⁄‘êsTT.
ø±ã{Ïº ‘·<Tä |ü] bÕsƒ+¡ qT+&ç eTq+ á &Ó]y˚{yÏ ‡é >∑sT¡ +∫ $es¡+>±
#·<Tä e⁄<ë+. á H˚|<ü ´ä∏ +˝À sêuÀj˚T yÓTT<ä{Ï uÛ≤>∑+˝À |òPü ´#·s‡Y >∑T]+∫,
s¬ +&Ée uÛ≤>∑+˝À Ä|ü¸H‡é >∑T]+∫ $es¡+>± #·<Tä e⁄<ë+.
yÓTT<ä{Ï uÛ≤>∑+
|òüP´#·sY‡ (Futures)
|òüP´#·sY‡ ` ns¡ú+
MT≈£î z ùwsY ø=ì∫Ã, HÓ\s√E\ eé~Û˝À Ä ùwsY <Ûsä ¡ ô|]–q|ü&É˝≤¢
neTTàø√eT+fÒ MTπs+ #˚kÕÔsT¡ ? m–] >∑+‘˚kÕÔsT¡ . HÓ\s√E\˝À @<√ø£ s√E
Ä ùwsY ô|s¡>ø∑ b£ ˛‘·T+<ë nqï Äq+<ä+‘√ Ä ùwsYì ø=+{≤s¡T. n+<äT≈£î
MTs¡T øπ e\+ Ä ùwsY <Ûsä ˝¡ À 15 ˝Ò<ë 20 XÊ‘·+ e÷Á‘·yT˚ #Ó*+¢ #ê*.
Ç+πø+! øπ e\+ 15`20 XÊ‘·+‘√ MTs¡T Ä ùwsY <Ûsä ˝¡ Àì ôV≤#·TÃ ‘·>T∑ \Z qT
ø±´wt #˚dTü ø√uÀ‘·THêïs¡T. á Á|üÁøÏjT· H˚ kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ |ü]uÛ≤wü˝À Futures>±
|ü]>∑DÏkÕÔs¡T.
BìH˚ eT]+‘· ‘˚*ø£>± ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+. ªXµ nH˚ ÇHÓ«düsº T¡ ‘·q <ä>sZ∑ ¡
ñqï Nagarjuna Constructionùws¡T¢ á HÓ˝≤Ks¡T˝À|ü⁄ @ s√C…’Hê s¡÷.
160≈£î ªYµ nH˚ ÇHÓ«düsº T¡ ≈£î ne÷à\ì ìs¡sí TT+#·T≈£îqï|ü&ÉT. á HÓ\˝À|ü⁄
Ä ùws¡T s¡÷. 180 nsTT+<äqTø√+&ç. n|ü&ÉT ªYµ ‘·q CÒãT˝À+∫ ùws¡T
ô|]–q <Ûs¬ä q’ s¡÷.20 #=|üq ªXµøÏ #Ó*+¢ #ê*. n<˚ ùws¡T <Ûsä ¡ HÓ˝≤Ks¡T˝À|ü⁄
s¡÷. 150 e∫Ã+<äqTø√+&ç, n|ü&ÉT ªXµ ‘·q CÒãT˝ÀqT+&ç ùws¡T ‘·–qZ
<Ûs¬ä q’ s¡÷. 10 #=|üq ªYµøÏ #Ó*+¢ #ê*.
Bìì |ü≥+ s¡÷|ü+˝À #·÷|æùdÔ Ç˝≤ ñ+≥T+~.
e÷¬sÿ{Ÿ <Ûsä ¡ ‘·–‘Z ˚ ùws¡T≈£î s¡÷. 10 #=|üqªXµ
X
Çø£ÿ&É ªYµ≈£î #Ó*+¢ #ê*. Y
e÷¬sÿ{Ÿ< s
ä
Û ¡ ô|]–‘˚ ªYµ Çø£ÿ&É ªXµ øÏ ùws¡T≈£î
ÇHÓ«düºs¡T ÇHÓ«düºs¡T
s¡÷. 20 #=|üq #Ó*+¢ #ê*.
Çø£ÿ&É ù|s¡T≈£î ùws¡q¢ T neTà&É+, ø=q&É+ nì ù|s=ÿHêï+. ø±ì ìC≤ìøÏ
ùws¡¢ <Ûsä ˝¡ Àì ‘˚&Ü\qT e÷Á‘·yT˚ X,Y\T ˇø£]ø=ø£sT¡ Ç∫Ã |ü⁄#·TÃ≈£î+{≤s¡T.
BìH˚ |òPü ´#·s‡Y ø±+Á{≤øº̆>± ù|s=ÿ+{≤s¡T.
ø±ã{Ïº |òüP´#·sY‡ n+fÒ >∑&ÉTe⁄ ‘˚~Hê&ÉT ˝Ò<ë Ä ‘˚~ ˝À|ü⁄

n+‘·≈î£ eTT+<äT #˚dTü ≈£îqï ˇ|üŒ+<ë\ ‘ê\÷≈£î <Ûsä \¡ ‘˚&Üì ˇø£]ø=ø£sT¡
Ç∫Ã(|ü⁄#·TÃ) ø√e&É+ nqïe÷≥.
>∑ & É T e⁄ ‘˚ ~ ˝Ò < ë Ä˝À|ü ⁄ Ä ùwsY <Û ä s ¡ \ qT ùdÿ«s¡ | t #˚ d æ
Ç∫Ã|ü⁄#·TÃø=e&Ü\T »]|æ, Ä ùws¡q¢ T ø=‘·Ô <Ûsä \¡ ‘√ ‘·<Tä |ü] ôd{Ï˝ŸyTÓ +{Ÿ
(HÓ\)˝ÀøÏ rdüT¬øfi¯fl&ÜìøÏ neø±X¯+ ñ+~. á ˝À|ü⁄ <Ûäs¡ ô|]–‘˚
ny˚TàdüTø√e#·TÃ. ˝Ò<ë Á|ü‹HÓ˝≤Ks¡T˝À e⁄qï >∑&ÉTe⁄ ‘˚~q e⁄qï πs≥¢
Ä<Ûës¡+>± q>∑<Tä qT n+<äTø√e&É+, |ü⁄#·TÃø√e&É+ #˚j÷· *.
|òPü ´#·s‡Y m¬>¬ {®’ ŸyTÓ +{Ÿ‘√ ≈£L&çq z n<äT“‘· Á|üÁøÏjT· . kÕºøe˘ ÷¬sÿ{Ÿ˝Àì
Ç‘·s¡ Á|üÁøÏj·T˝…’q ø±´wt $uÛ≤>∑+, Ä|ü¸Hé‡˝À ˝Òì ªøÏø˘µ Ç+<äT˝À #ê˝≤
e⁄+&É≥+‘√ ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡T¢ eTT+<äT>± á |òPü ´#·sY ø√dü+ |üsT¡ >∑T\T ô|&É‘ês¡T.
kÕe÷q´ ÇHÓ«düsº T¡ ¢ ø±˙j·T+&ç, eT÷´#·Te˝Ÿ |ò+ü &é‡ y˚TH˚»s¡T¢ ø±˙+&ç, ã&Ü
ÁuÀø£sT¡ ¢ ø±˙j·T+&ç e÷¬sÿ{Ÿ ÁbÕs¡+uÛeÑ Tj·÷´ø£ yê] #·÷|ü+‘ê á Futures
$uÛ≤>∑+ MT<˚ ñ+≥T+~. á Futures $uÛ≤>∑+˝À HÓ\≈£î ◊<ës¡T \ø£\å T
#˚‹˝À ñ+#·Tø=ì n+‘˚ yÓTT‘·+Ô dü+bÕ~+#˚yês¡T ñHêïs¡T. n˝≤π> yÓTT‘·+Ô
b˛>=≥Tºø=ì s√&ÉTM¶ T<ä |ü&y¶É ês¡÷ ñHêïs¡T.
|òüP´#·sY‡˝À ø=ìï ùws¡T¢ ˇø£s√E˝À 10`20 XÊ‘·+ m+‘Ó’Hê
ô|s¡>e∑ #·TÃ, ‘·>eZ∑ #·TÃ, e÷eT÷\T ø±´wt $uÛ≤>∑+˝À ñ+&˚ düsT¡ ÿ´{Ÿ\T Ç+<äT˝À
M˝…q’ +‘· es¡≈L£ ñ+&Ée⁄. ø±´wt $uÛ≤>∑+˝À @ ùws¬ H’ ê ˇø£s√E 20 XÊ‘·+
(ø=ìï+{Ï˝À 10 ˝Ò<ë 5 XÊ‘·+) $T+∫ ô|s¡>≈∑ L£ &É<Tä , ‘·>≈Z∑ L£ &É<Tä . ø±ì
|òüP´#·sY‡˝À kÕ<Ûës¡D+>± n˝≤+{Ï |ü]$T‘·T\T ˝Òq+<äTq ÇHÓ«düºs¡¢≈£î
ÁfÒ&+ç >¥˝À ø±yê*‡q+‘· m¬>s®’ TT{ŸyTÓ +{Ÿ <=s¡T≈£î‘·T+~. nsTT‘˚ Ç{°e\
|òPü ´#·s‡Y \T ≈£L&Ü <Ûsä \¡ ‘˚&Ü\T Çwü+º e∫Ãq≥T¢>± kÕ>∑&+É e\¢ mπøÃ¤+CŸyês¡T
M{ÏøÏ ≈£L&Ü |ü]$T‘·T\T ô|&ÉT‘·THêïs¡T.
Á|ü|+ü #·eTHêïø£ mH√ï s¡ø±\ e´≈£î\Ô T ñ+{≤s¡T. ø=+‘· eT+~ |ò˝ü ≤Hê
ùws¡T ô|s¡T>∑T‘·T+<äì ø±+Á{≤øº̆˝ÀøÏ n&ÉT>∑Tô|fÒº yês¡T+{≤s¡T. n<˚ ùws¡T
<Ûsä ¡ ‘·>T∑ ‘Z T· +<äì uÛ≤$+∫, neTà&ÜìøÏ ˇ|üŒ+<ä+ #˚dTü ≈£îH˚yês¡T e⁄+{≤s¡T.
n˝≤ $$<Ûä ø=qT>√\T <ës¡T\T, neTàø£|⁄ü <ës¡T\ eT<Û´ä »]π> ˝≤yê<˚M\T
|òPü ´#·s‡Y ˝À Á|ü‹|ò*ü kÕÔsTT.
meπsìï ˇ|üŒ+<ë\T #˚dTü ≈£îHêï Á|ü‹HÓ˝ ÄK] >∑Ts¡Tyês¡+s√E Ä
s√E ñqï e÷¬sÿ{Ÿ <Ûsä ˝¡ À ùdÿ«s¡|t #˚dTü ø√yê*. ˝Ò<ë mπø‡+CŸ˝Àì ø£+|üP´≥sY
Ä s√E e⁄qï sπ ≥T Ä<Ûës¡+>± ùdÿ«s¡|t #˚ùddüT+Ô ~. n+fÒ eTq+ ø=qï
(˝Ò<ë n$Tàq) <Ûsä ≈¡ î£ , Ä s√Eq e÷¬sÿ{Ÿ˝À ùwsY<säÛ ≈¡ î£ e⁄qï ‘˚&Ü\qT
ne‘·\ bÕØº qT+&ç n+<äT≈£î+{≤s¡T ˝Ò<ë ÇkÕÔsT¡ . ø±yê\+fÒ ‘·<Tä |ü]
HÓ\≈£î ‹]– ø=‘·Ô ø±+Á{≤≈£îìº ø=qe#·TÃ ˝Ò<ë neTàe#·TÃ. n˝≤ |òPü ´#·s‡Y ˝À
ìs¡+‘·s+¡ mH√ïy˚\ eT+~ ekÕÔsT¡ , ìÁwüÿ$TkÕÔsT¡ . n<=ø£ ìs¡+‘·s¡ Á|üÁøÏjT· .
|òüP´#·sY‡˝À eT]ø=ìï \ø£åD≤\T:

1. øπ e\+ á HÓ\ (ñ<ëˆˆ pHé) |òPü ´#·sπ ‡ ø±<äT, e#˚ÃHÓ\ >∑&TÉ e⁄
>∑\ |òPü ´#·s‡Y (p˝…)’ ≈£L&Ü á H˚˝Ò ø=qe#·TÃ, neTàe#·TÃ.
2. |òüP´#·sY‡˝À ny˚Tàyês¡+fÒ cÕsYº ø=fÒºyês¡ì ns¡ú+. Ä <Ûäs¡
‘·>T∑ ‘Z T· +<äì uÛ≤$+∫ |òPü ´#·s‡Y ˝À á HÓ\ ˝Ò<ë e#˚ÃHÓ\ |òPü ´#·s‡Y ˝À ≈£L&Ü
ny˚Tàyês¡T ñ+{≤s¡T. M]H˚ s¬ ≥ ’ sY‡ n+{≤s¡T.
3. |ò ü P ´#· s Y ‡ ˝À Á|ü ‹ ø=qT>√\T<ës¡ T &ç ø Ï n+‘˚ dü + K´˝À
neTàø£|⁄ü <ës¡T\T ñ+{≤s¡T.
|òPü ´#·s‡Y n+&é Ä|ü¸Hé‡˝À >=|üŒ

Á|üjÓ÷»Hê\T
|òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é nH˚$ H˚{Ï ÇHÓ«düsº ˝¢¡ À, |ò+ü &é y˚TH˚»s¡˝¢ À, bòÕ]Hé
ÇHÓ«düsº ˝¢¡ À z n+‘·sê“¤>y∑ TÓ bÆ ˛j·÷sTT. e÷eT÷\T ùws¡˝¢ À ÇHÓ«dtº #˚jT· &É+
ø£+fÒ á |òPü ´#·s,Y Ä|ü¸H‡é ÁfÒ&+ç >¥ m≈£îÿe>± yÓTT>∑T‘Z T· Hêïs¡T. <ëìøÏ ø±s¡D+
Ç+<äT˝À ñ+&˚ n<äT“¤‘· Á|üjÓ÷»Hê˝Ò. á Á|üjÓ÷»Hê\qT Äø£[+|ü⁄
#˚dTü ≈£î+fÒ #ê\T, |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é \˝À #ê˝≤eT+~ ˝≤uÛ≤\T dü+bÕ~kÕÔsT¡ .
n˝≤ nì ]dtÿ ˝Ò<ìä ø±<äT. ]dtÿ ñ+~. ø±˙ me¬s‘’ ˚ M{Ïì u≤>± Äø£[+|ü⁄
#˚dTü ø=ì z Áø£eTã<ä∆ Á|üD≤[ø£ Á|üø±s¡+ neT\T »s¡T|ü⁄‘ês√, yês¡T kÕºø˘
e÷¬sÿ{Ÿ˝À $CÒ‘\· T>± Á|üU≤´‹ >±+#·T‘ês¡T.
Ç+‘·≈£L á |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡\˝Àì >=|üŒ Á|üjÓ÷»Hê˝Ò$T{À
1. eTq &ÉãT“≈£î Hê\T¬><’ Tä s¬ ≥T¢ ùws¡T¢ ø=qTø√ÿe#·TÃ:
eTq <ä>sZ∑ ¡ |ü~y˚\T ñHêïsTT. ÇH√Œ¤ddæ t ùws¡T¢ ø=Hê\qT≈£î+{≤+.
Ä &ÉãT“≈£î øπ e\+ Hê\T¬><’ Tä ÇH√Œ¤ddæ t ùwsπ ¢ ekÕÔsTT. n˝≤ ø±ø£ |òPü ´#·s‡Y ,
Ä|ü¸H‡é \˝À eTq+ øπ e\+ 15 XÊ‘·+ e÷]®Hé ø£{,ºÏ e+<ä ùws¡T¢ ø=qe#·TÃ.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î eTq+ 100 ÇH√Œ¤ddæ t ùws¡T¢ ø=Hê\qT≈£î+fÒ s¡÷. 2,30,000
ne⁄‘êsTT. n+‘· &ÉãT“ eTq <ä>sZ∑ ¡ ˝Ò<Tä . n+<äTø√dü+ eTq+ n+<äT˝À
15XÊ‘·+ (s¡÷. 35,000) ø£{ºÏ Ä ÇH√Œ¤ddæ t ùws¡q¢ T ˇø£ HÓ\bÕ≥T eTq
ªÄBÛq+µ˝À ñ+#·T≈£î+{≤+. ùws¡T <Ûsä ¡ ô|]–‘˚ ny˚Tàdæ ˝≤uÛ+Ñ #˚dTü ≈£î+{≤+.
˝Ò<ë ‘·<Tä |ü] ôd{Ï˝ŸyTÓ +{Ÿ≈î£ ã<ä˝≤ #˚dTü ≈£î+{≤+. |òPü ´#·s˝Y À á n<äT“¤‘·
Á|üj÷Ó »q+ e˝Ò¢ nH˚øe£ T+~ ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡T,¢ |ò+ü &é y˚TH˚»s¡T,¢ bòÕ]Hé ÇHÓ«düsº T¡ ¢
á |òPü ´#·s‡Y ˝À bÕ˝§Zq&ÜìøÏ |üsT¡ >∑T\T ô|&ÉT‘·THêïs¡T.
øπ e\+ ÇH√Œ¤dùæ d‡ ø±<äT, @ s¡ø|£ ⁄ü ùws¡T¢ ø=Hê˝Hêï eTq+ ø=~›bÕ{Ï
ªe÷]®Héµì ø£{≤º*. yÓTT‘·Ô+ ùws¡T¢ eTq ÄBÛq+˝À ñ+#·Tø√e#·TÃ. á
dü<Tä bÕj·÷H˚ï Ç+^¢wßü ˝À Leverage>± |ü]>∑DÏkÕÔs¡T.
Ä|ü&ÉT eTq+ e÷eT÷\T ùws¡¢ ø=qT>√\T≈£î, á |òPü ´#·s‡Y ÁfÒ&+ç >¥≈î£
>∑\ ˝≤uÛ≤\ ‘˚&Üì z |ü{øºÏ £ <ë«sê |ü]o*<ë›+.
e÷eT÷\T |òüP´#·sY‡ <ë«sê

ùws¡T¢ ø=qT>√\T ø=qT>√\T
ô|≥Tºã&ç (˝Ò<ë e÷]®H)é (A) ÇH√Œ¤ddæ t s¡÷ 10,000 s¡÷. 10,000

5 ùws¡T¢ 40 ùws¡T¢
ùws¡T ø=qT>√\T(s¡÷. 2000/`) (e÷]®Hé<ë«sê)
ùws¡T <Ûsä ¡ s¡÷. 500 ô|]–‘˚ eTq ô|≥Tºã&ç 12,500 20,000

(s¡÷. 2,500/ ◊<äT ùws¡¢ MT<ä (B)
ìø£s¡ ˝≤uÛ+Ñ (B) ` (A) 2,500 20,000
ô|’ |ü{øºÏ £ Á|üø±s¡+ eTq+ e÷eT÷\T ùws¡˝¢ À ÁfÒ&+ç >¥ #˚ùdÔ eTq≈£î
s¡÷. 2,500 e÷Á‘·y˚T ˝≤uÛÑ+ sê>±, |òüP´#·sY‡˝À s¡÷. 20,000 <ëø±
˝≤uÛ+Ñ e∫Ã+~. n<˚$T{Ï |òPü ´#·s‡Y ˝À ˝≤uÛ+Ñ s¡÷. 20,000 qT+&ç ndü\T
yÓTT‘·+Ô (e÷]®Hé s¡÷. 10,000) rôdj·T´˝Ò<ìä Ä˝À∫düTHÔ êïsê? n~ eTq+
ô|{Ïqº ªô|≥Tºã&çµ ø±<äT. e÷]®Hé yÓTT‘·+Ô . n~ ≈£L&Ü eTqπø #Ó+<äT‘·T+~.
ø±ã{Ïº <ëìì ≈£L&Ü ˝≤uÛ+Ñ >± #·÷|æ+#·&+É »]–+~.
@~ @yÓTHÆ ê e÷eT÷\T ÁfÒ&+ç >¥ ø£+fÒ |òPü ´#·s‡Y ˝À nq+‘·yTÓ qÆ ˝≤uÛ≤\T
(ô|’ ñ<ëVü≤s¡D˝À 8 sπ ≥T¢) ñ+&É≥+ >∑eTHês¡Ω+. nsTT‘˚ ô|’ ñ<ëVü≤s¡D˝À
ùws¡T <Ûsä ¡ ô|]–+~. n<˚ ùwsY <Ûsä ¡ ‘·–‘Z ˚ m˝≤ ñ+≥T+<√ #·÷<ë›+.
e÷eT÷\T ùws¡T¢ |òPü ´#·s‡Y <ë«sê
ø=qT>√\T ø=qT>√\T
ô|≥Tºã&ç (˝Ò<ë e÷]®H)é s¡÷ 10,000 s¡÷. 10,000
40 ùws¡T¢
ÇH√Œ¤ddæ t ùws¡T ø=qT>√\T(s¡÷.2000/`) 5 ùws¡T¢ (e÷]®Hé<ë«sê)
s¡÷. 500 <Ûsä ¡ ‘·–‘Z ˚ eTq ô|≥Tºã&ç 7,500 (`) 20,000
(s¡÷. 1500I5)
qwüº+ (`) 2,500 (`) 20,000
ô|’ ñ<ëVü≤s¡D≈£î e÷eT÷\T>± eTq+ ùws¡T¢ ø=+fÒ eTq ô|≥Tºã&ç
ø±kÕÔ s¡÷. 7,500 nsTT+~. n<˚ |òPü ´#·s‡Y ˝À nsTT‘˚ eTq+ ô|{Ïqº e÷]®Hé
yÓTT‘·+Ô s¡÷. 10,000 >∑\+¢ ‘˚ ø±≈£î+&Ü Ç+ø√ s¡÷. 10,000 ns¡+® {Ÿ>±
ÁuÀø£søY Ï ø£{≤º*. n+fÒ ìø£s¡ qwü+º s¡÷. 20,000.
ø±ã{Ïº Bìì ã{Ïº eTq≈£î ns¡eú Tj˚T´<˚$T≥+fÒ |òPü ´#·s‡Y ˝À ˝≤uÛ≤\T
(˝Ò<ë qcÕº\T) n‘·´~Ûø+£ >± ñ+{≤sTT. á Leverage dü<Tä bÕj·T+ e\¢
Ç˝≤ ˝≤uÛqÑ cÕº\T n‘·´~Ûø£ Á|üu≤Û yêìï ø£*– ñ+{≤sTT.
2. ø£MTwüHé (ÁuÀø£sY πs≥T¢) ‘·≈£îÿe:
e÷eT÷\T ÁfÒ&+ç >¥ nsTT‘˚ eTq+ 0.3 qT+&ç 0.60 XÊ‘·+ <ëø±
ø£MTwüHé Çyê«*‡ ñ+≥T+~. n<˚ |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é ˝À á ø£MTwüHé #ê˝≤
‘·≈£îÿe. πøe\+ 0.05`0.010 XÊ‘·+ ñ+≥T+~. n+fÒ eTq+ #˚ùd
yê´bÕs¡+˝À á ø£MTwüHé ndü\T ˝…øÿ£ ˝Ò≈î£ +&Ü ñ+≥T+<äqïe÷≥. e+<ä
s¡÷bÕj·T\ ÁfÒ&+ç >¥≈î£ ◊<äT ˝Ò<ë |ü~ ô|d’ \ü ø£MTwüHé z ˝…øÿ£ ˝ÀøÏ sê<äT
≈£L&Ü! ô|>’ ± á |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é ˝À eTq+ ø=qï (n$Tàq) ùws¡q¢ T n<˚
s√E ne÷à\qï (ø=Hê\qï) ìj·TeT+ ˝Ò<Tä . n+<äTe\¢ ô|q’ #Ó|Œæ q ø£MTwüHé
sπ ≥T¢ s¬ +&ÉT $_Ûqï s√E\˝À ÁfÒ&+ç >¥ #˚dHæ ê e]ÔkÕÔsTT. e÷eT÷\T ÁfÒ&+ç >¥˝À
nsTT‘˚ eTq ÁuÀø£sY n<˚s√E ùws¡q¢ T ø=ì, n$Tà‘˚ e+<ä≈î£ |ü~ (˝Ò<ë
◊<äT) ô|d’ \ü T ø£MTwüHìé e]Ô+|ü#k˚ ÕÔ&TÉ . ø±ì |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é ˝À ùws¡q¢ T
m|ü&ÉT n$TàHê, ø=Hêï ô|q’ #Ó|Œæ q ‘·≈î£ ÿe ø£MTwüHé sπ fÒ¢ e]ÔkÕÔsTT düTe÷!
á ‘·≈î£ ÿe ø£MTwüHé e˝Ò¢ #ê˝≤eT+~ |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é \˝À ÁfÒ&+ç >¥ #˚jT· &ÜìøÏ
ñ‘·T‡ø£‘· #·÷|ü⁄‘·THêïs¡q&É+˝À m˝≤+{Ï dü+<˚V≤ü + ˝Ò<Tä .
3. düe÷#êsêìï ø±´wt #˚dTü ø√e&ÜìøÏ ñ|üø]£ +#˚ n<äT“¤‘· kÕ<Ûqä +:
]\j·THé‡ ùws¡T≈£î uÀqdt ÇkÕÔsì¡ eTq≈£î ‘Ó\TdüT. ø±ì m|ü&ÉT
ÇkÕÔs√ eTq≈£î ø£s¬ ≈£î>º ± ‘Ó*j·T<äT. n˝≤+{Ï yê]øÏ n<äT“¤‘+· >± ñ|üø]£ +#˚
kÕ<Ûqä y˚T |òPü ´#·s‡Y n+&é Ä|ü¸H‡é . eTq <ä>sZ∑ T¡ qï &ÉãT“≈£î ◊<ës¡T s¬ ≥T¢
|òPü ´#·s‡Y ˝À Ä ùwsYì ø=ì ô|≥Tº≈î£ +fÒ, uÀqdt Ç∫Ãq|ü&ÉT Ä ùws¡T¢ n$Tà
˝≤uÛ+Ñ #˚dTü ø√e&ÜìøÏ á |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é eTq≈£î düV‰ü j·T|ü&‘É êsTT.
πøe\+ e÷¬sÿ{Ÿ˝À ‘Ó*dæq yês¡Ô˝Ò ø±≈£î+&Ü MT dü«+‘· $X‚¢wüD
<ë«sê |ò˝ü ≤Hê ùws¡T ô|s¡T>∑T‘·T+<äì MTs¡T uÛ≤$ùd,Ô Ä ùwsYì MTs¡T |òPü ´#·s‡Y ˝À
ø=+‘· e÷]®Hé <ë«sê MT kÕ«BÛq+˝ÀøÏ rdüTø√e#·TÃ. n˝≤π> @<ÓH’ ê ø£+ô|˙
|ü]dæ‹ú ÄXÊ»qø£+>± ˝Ò<ìä ‘Ó*dæq|ü⁄&ÉT á |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é <ë«sê Ä
ùws¡¢˝À MTs¡T ªcÕsYºµ ø=≥ºe#·TÃ ˝Ò<ë Put Option ø=qe#·TÃ. n˝≤ MT
düe÷#êsêìøÏ nqT>∑TD+>± MTs¡T |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡ì z kÕ<Ûäq+>±
eT\T#·Tø√e#·TÃ.
4. ôV≤&ç+® >¥ (Hedging) Á|üj÷Ó »q+:
ôV≤&ç+® >¥ n+fÒ ‘·eT <ä>sZ∑ ¡ ñqï ùws¡¢ <ë«sê Á|üj÷Ó »q+ bı+<ä≥+.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î MTs¡T m|ü&√ ]\j·THé‡ ùws¡q¢ T ø±´wt $uÛ≤>∑+˝À ø=ì &Ó*eØ
rdüT≈£îHêïs¡T. MT≈£î e÷¬sÿ{Ÿ ‘·>T∑ ‘Z T· +<äì nqTe÷q+ ñ+~. n˝≤+≥|ü⁄&ÉT
‘·>π Z e÷¬sÿ{Ÿ <ë«sê @<äsTTHê Á|üj÷Ó »q+ rdüTø√yê\ìŒ+∫+~. n+<äTøπ
MTs¡T Futures e÷¬sÿ{Ÿ˝À ]\j·THé‡ cÕsYº ø={≤ºsT¡ . MTs¡qT≈£îqï≥T¢>± e÷¬sÿ{Ÿ
‘·–‘Z ˚ ‹]– |òPü ´#·s‡Y ˝À n<˚ ùwsYì ‘·≈î£ ÿe <Ûsä ˝¡ À ø=ì ˝≤uÛ+Ñ bı+<äT‘ês¡T.
ˇø£yfi˚ ¯ MT n+#·Hê n|üŒsTT‘˚ &Ó*e]>± ]\j·THé‡ ùwsYì ny˚Tàdæ Ä

&ÉãT“ì |òPü ´#·sY e÷¬sÿ{Ÿ˝À ø£fkºÒ ÕÔsT¡ . n˝≤ s¬ +&ÉT $<Ûë\ Á|üj÷Ó »q+
ø£*Œ+#˚ dü<Tä bÕj·÷H˚ï Hedging >± uÛ≤$kÕÔsT¡ .
kÕ<Ûës¡D+>± á ôV≤&ç+® >¥ì ô|<ä› ô|<ä› eT÷´#·Te˝Ÿ |ò+ü &é dü+dü\ú T,
bòÕ]Hé ÇHÓ«düsº T¡ ¢ #˚kÕÔsT¡ . ‘·eT <ä>sZ∑ ¡ n~Ûø£ dü+K´˝À ñqï ùws¡¢ <ë«sê
Á|üj÷Ó »q+ rdüTø√e&ÜìøÏ ôV≤&ç+® >¥ yê]øÏ z X¯øeÔÏ +‘·yTÓ qÆ Äj·TT<Û+ä ˝≤
ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~.
ù|s¡T≈£î ô|<äô› |<äy› ês¡T ôV≤&ç+® >¥ì #˚dHæ ê, e÷eT÷\T ÇHÓ«düsº T¡ ¢ ôd‘’ +·
Bì <ë«sê ˝≤uÛ+Ñ bı+<äe#·TÃ. ˝≤+>¥ bıõwüH˝é À ñqï ùws¡q¢ T |òPü ´#·s‡Y ,
Ä|ü¸H‡é <ë«sê ÁfÒ&+ç >¥ #˚jT· &É+ <ë«sê Ms¡T n~Ûø£ Á|üj÷Ó »Hêìï bı+<ä&ÜìøÏ
neø±X¯+ ñ+~.
5. $$<Ûä e÷¬sÿ≥¢˝Àì <Ûäs¡\ ‘˚&Ü\qT ‘·eT≈£î nqT>∑TD+>±
e÷s¡TÃø√e&É+:
ø±´wte÷¬sÿ{ŸøÏ, |òüP´#·sY e÷¬sÿ{ŸøÏ ùwsY <Ûäs¡˝À¢ dü«\ŒyÓTÆq ‘˚&Ü
m|ü&É÷ ñ+≥T+~. ˇπø düeTj·T+˝À ˇø£ ùws¡T |òPü ´#·s‡Y ˝À ø±´wt e÷]®Hé
ø£+fÒ m≈£îÿe ˝Ò<ë ‘·≈î£ ÿe <Ûsä ¡ e⁄+≥T+~. Ä <Ûsä ˝¡ À¢ì ‘˚&Ü\qT ø±´wt
#˚dTü ø√e&ÜìøÏ ø=+‘·eT+~ ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡T¢ s¡+>∑+˝ÀøÏ ~>∑T‘ês¡T. ø=+‘·eT+~
cÕsYôº d\¢sT¡ ¢ |òPü ´#·s‡Y ˝À <Ûsä ¡ m≈£îÿe ñ+&É≥+ #·÷dæ cÕsYº ôd{Ï+º >¥øÏ ~>∑T‘ês¡T.
n˝≤π> á HÓ\ |òPü ´#·s‡Y <Ûsä ¡ ≈£L&Ü e#˚ÃHÓ\ |òPü ´#·s‡Y ˝À <Ûsä ¡ ø£+fÒ ‘·≈î£ ÿe>±
ñ+fÒ ø=+‘·eT+~ Ä <Ûsä ˝¡ À ùws¡q¢ T ø=q&ÜìøÏ dü+dæ<Tä \› e⁄‘ês¡T.
n˝≤ |òüP´#·sY‡˝À $$<Ûä e÷¬sÿ≥¢ <Ûäs¡˝À¢ì ‘˚&Ü\qT ‘·eT≈£î
nqT>∑TD+>± e÷s¡TÃø√e&ÜìøÏ ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡T¢ düs«¡ <ë dæ<+∆ä >± ñ+{≤s¡T.
|òPü ´#·s‡Y ˝À |ü]$T‘·T\T

|òPü ´#·s‡Y ˝À mH√ï ˝≤uÛ≤\T ñqï|üŒ{Ïø,° |ü]$T‘·T\T ôd‘’ +· ñHêïsTT.
ny˚$T{À ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.
1. ø=ìï ùws¡øπ¢ |ü]$T‘·+ ø±e&É+ :
|òPü ´#·s‡Y z n<äT“¤‘y· TÓ qÆ Á|üÁøÏjT· nì, n+<äT˝À ñqï m¬>{®’ ŸyTÓ +{Ÿ
Ç‘·s¡ Á|üÁøÏjT· ˝À¢ ø£ìŒ+#·<ìä Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ‘Ó\TdüT≈£îHêï+. ø±ì |òPü ´#·s‡Y ˝À
ô|<ä› ˝À|ü+ ` øπ e\+ ø=ìï Á|ü‘´˚ ø£ (A group, specified) ùws¡˝¢ À e÷Á‘·yT˚
eTq+ ÁfÒ&+ç >¥ #˚jT· >∑\+, {Ïk˛ÿ, ]\j·THé‡, ÇHéb˛ò dæd,t dü‘´· +˝≤+{Ï ô|<ä›
ùws¡˝¢ ÀH˚ eTq+ |òPü ´#·s‡Y ˝À ÁfÒ&+ç >¥ #˚jT· >∑\+. n˝≤π> ø=ìï $T&éø±|t
ø£+ô|˙˝À¢ ôd‘’ +· eTq+ |òPü ´#·s‡Y ˝À ÁfÒ&+ç >¥ #˚jT· ˝ÒeTT. Çø£ e÷eT÷\T
∫qï ùws¡T¢ T, Z Á>∑÷|ü⁄˝≤¢+{Ï ùws¡s¢ TT‘˚ #Óù|Œ<˚eTT+≥T+~? yê{Ï˝À¢ m˝≤+{Ï
neø±X¯eTT ˝Ò<Tä . ñ<ëVü≤s¡D≈£î MTø=ø£ eT+∫ ªùwsY {Ï|µt e∫Ã+~. ªNitin
spinnersµ nH˚ ùws¡T HÓ\˝À ø£˙dü+ 50 XÊ‘·+ ô|s¡>e ∑ #·TÃ nqï yês¡Ô
e∫Ã+~. Ä yês¡ìÔ ø±´wt #˚dTü ø√yê\+fÒ MTs¡T yÓTT‘·+Ô &ÉãT“ ø£{ºÏ ªø±´wtµ
$uÛ≤>∑+˝À ùws¡T¢ ø=Hê*‡+<˚ ‘·|Œü 15 ˝Ò<ë 20 XÊ‘·+ ø£{ºÏ |òPü ´#·s‡Y ˝À
ø=H˚ Á|üdøπü Ô ˝Ò<Tä . øπ e\+ H˚wqü ˝Ÿ kÕºø˘ mπø‡+CŸyês¡T nqTeT‹+∫q ªAµ
Á>∑÷|ü⁄, Ç+&Óø‡˘ ùws¡˝¢ ÀH˚ eTq+ |òPü ´#·s‡Y ÁfÒ&+ç >¥ #˚jT· >∑\+. |òPü ´#·s‡Y ˝À
Ç~ n‹ ô|<ä› ˝À|ü+.
BìøÏ ø±s¡D+ ≈£L&Ü düùV≤‘·Tø£yTÓ qÆ <˚! |ò+ü &ÉyTÓ +≥˝Ÿ‡ ã\+>± ñqï
ùws¡s¢ TT‘˚ e÷¬sÿ{Ÿ Ä≥Tb˛≥¢≈î£ ì\ã&É‘êsTT. ndü\T |òPü ´#·s‡Y n+fÒH˚
ôdŒ≈£î´˝ÒwHü eé Tj·T+. n˝≤+{Ï ôdŒ≈£î´˝ÒwHü é e÷¬sÿ{Ÿ˝À ∫qï ∫‘·ø± ùws¡≈¢ î£
|ü]àwüHé ÇùdÔ ÇHÓ«düºs¡T¢ #˚‘·T\T ø±\TÃ≈£î+{≤s¡qï ñ<˚›X¯+‘√ mπøÃ+CŸ\T
øπ e\+ ø=ìï ùws¡≈¢ î£ e÷Á‘·yT˚ nqTeT‹ ÇkÕÔsTT. ˇø£ s¡ø+£ >± Ç~ ÇHÓ«düsº T¡ ≈¢ î£
}s¡≥ì#˚Ã n+X¯+>±H˚ uÛ≤$+#ê*.
2. ]dtÿ n‘·´~Ûø+£ :
|òPü ´#·s‡Y ˝À yÓTT‘·+Ô kÕºøe˘ ÷¬sÿ{Ÿ eédüHú ˚ ø£ã[+#·>*∑ >π ]dtÿ ñ+~.
m+<äTø£+fÒ á |òPü ´#·s‡Y ˝À ˇø£ ùws¡T ˇø£ s√E˝À m+‘ÓH’ ê ô|s¡>e∑ #·TÃ,
‘·>eZ∑ #·TÃ, ˇø£ ùws¡T ˇø£ s√E˝À e+<ä s¡÷bÕj·T\T ‘·>eZ∑ #·TÃ, ô|s¡>e∑ #·TÃ.
<ë+‘√ Çq«düsº T¡ ¢ HÓ‹MÔ T<ä ø=+>∑T y˚dTü ≈£îH˚ neø±XÊ\÷ m≈£îÿe>± ñ+{≤sTT.
øπ e\+ 15 ˝Ò<ë 20 XÊ‘·+ #Ó*+¢ ∫ |òPü ´#·s‡Y ˝Àì ˝≤{Ÿ\T ø=qï ÇHÓ«düsº ≈¢¡ î£
Ä 5 ˝Ò < ë 10 XÊ‘· + ˇø£ ÿ s√E˝ÀH˚ (ˇø£ ÿ >∑ + ≥˝À ≈£ L &Ü)
≈£î~+#·T≈£îb˛sTTHê ~≈£îÿ˝Ò<Tä . ‘·–bZ ˛sTTq <Ûsä ≈¡ î£ yÓ+≥H˚ &ÉãT“ #Ó*+¢ #·eTì
ÁuÀø£sT¡ $TeTà*ï n&É>e∑ #·TÃ. MTs¡T m˝≤>√ Ä|ük˛bÕ\T |ü&ç ‘Ó∫Ã ø£&‘É ês¡T.
Ä ùws¡T Ç+ø± |ü&bç ˛‘·T+~. MT≈£î #ÓeT≥T¢ |ü&‘É êsTT. Ä eTs¡Tdü{sÏ √E
e÷¬sÿ≥T¢ |ü‘q· yÓTÆ Ç+ø± |ü&bç ˛‘·T+<ë ùws¡T. <ë+‘√ MT≈£î |æ#ÃÓ øÏÿb˛‘·T+~.
‘·–bZ ˛sTTq <Ûsä ¡ &ÉãT“ mø£ÿ&çï+∫ ‘Ó∫Ã ø£{≤º˝À ns¡+ú ø±<äT. #˚‘T· ˝…‘kÔ̊ ÕÔsT¡ .
<ë+‘√ ÁuÀø£sT¡ ¢ n+‘·≈î£ eTT+<äTqï MTs¡T &Ó*eØ ÁbÕ‹|ü~ø£q ‘·q <ä>sZ∑ ¡
ñ+∫q ùws¡T¢ ny˚TàkÕÔsT¡ . n|üŒ{Ï<ëø± MTs¡T kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ˝À ñ+∫q yÓTT‘·+Ô
&ÉãT“ Vü≤]+#·T≈£îb˛‘·T+~. ˇø£yfi˚ ¯ n˝≤ &Ó*eØ ÁbÕ‹|ü~ø£q MT ùws¡T¢
n‘·&ç <ä>sZ∑ ¡ ˝Òøb£ ˛‘˚ Ç+ø± &ÉãT“ ø£≥eº Tì bò˛Hé #˚kÕÔ&TÉ . ˝Ò<ë Ç+{ÏøÏ
eTqTwüß\qT |ü+|üe#·TÃ. Ç<ä+‘ê HêD≤ìøÏ eTs√yÓ|’ ⁄ü ñqï Nø£{Ï ø√D+.
nìï ùws¡T¢ n˝≤ ne⁄‘êj·Tì uÛj Ñ T· ô|≥º&+É e÷ n_ÛeT‘·+ ø±<äT.
e÷¬sÿ{Ÿ ø£|Œü ≈£L*‘˚ ‘·≥Tºø√yê*‡q |ü]dæ‹ú ì $e]+#·&ÜìøÏ n˝≤ sêj·÷*‡
e∫Ã+~. ìC≤ìøÏ >∑‘+· ˝À n˝≤ e÷¬sÿ{Ÿ ≈£î|üŒ≈£L˝Ò |ü]dæ‘ú T· \T mH√ïkÕs¡T¢
dü+uÛ$Ñ +#êsTT. nsTT‘˚ ô|]–q e÷¬sÿ{Ÿ eT∞fl ø√\T≈£î+≥T+~ ø£<ë nqï
nqTe÷q+ MT≈£î sêe#·TÃ. e÷¬sÿ{Ÿ ø√\T≈£î+≥T+~ ø±ì MT |òPü ´#·s‡Y
>∑&TÉ e⁄ ‘˚~ <ä>sZ∑ ˝¡ À ñ+fÒ MTs¡T Ä s√E≈£î @<√ø£ sπ ≥T˝À ùws¡q¢ T ne÷à*‡
ñ+≥T+~. ˝Ò<ë ‘·<Tä |ü] ôd{Ï˝ŸyTÓ +{Ÿ≈î£ rdüTø¬ fi≤fl*‡ ñ+≥T+~. nsTT‘˚
‘·<Tä |ü] ôd{Ï˝ŸyTÓ +{Ÿ≈î£ ùws¡q¢ T ‘·s*¡ +#ê\+fÒ ‹]– ÁuÀø£søY Ï ‘·–bZ ˛sTTq
ùwsY &ÉãT“ì #Ó*+¢ #ê*‡ ñ+≥T+~.

M{ÏøÏ ‘√&ÉT á |òPü ´#·s‡Y ùws¡≈¢ î£ ª˝≤{Ÿµ e⁄+≥T+~. ˇø√ ø£+ô|˙
ùws¡T z ìØí‘· dü+K´˝À e÷Á‘·yT˚ rdüTø√yê*‡ ñ+≥T+~. e÷Á{Ïø‡˘ ˝≤úŸ
nsTT‘˚ 1250, Hê>±s¡Tq® ô|]ò ˝º »’… sY nsTT‘˚ 14,000 .....Ç˝≤ Ä ìØí‘·
dü+K´˝À ùws¡T¢ ø=Hê*‡ ñ+≥T+~. $T–‘ê e÷¬sÿ{Ÿ˝À ˝≤>± e+<ä,
s¬ +&=+<ä\T ø=H˚ neø±X¯+ á |òPü ´#·s‡Y ˝À ˝Ò<Tä . e÷eT÷\T>± e+<ë,
s¬ +&=+<ä\T nsTT‘˚ Ä <Ûsä ¡ es¡øπ eTq+ qwübº ˛‘ê+ ø±ì |òPü ´#·s‡Y ˝Àì
ª˝≤{Ÿµ\ e\¢ ]dtÿ ≈£L&Ü n<˚ ˝…e˝Ÿ (|ü]~Û)˝À ñ+≥T+~. <ë+‘√
Ä≥Tb˛≥T\T m≈£îÿe |ü]<ÛTä \˝À dü+uÛ$Ñ +#˚ neø±XÊ\T e⁄+{≤sTT.
ø±ã{Ïº |òPü ´#·s‡Y ˝À n&ÉT>∑Tô|fÒeº TT+<äT ndü\T Ä ùwsY <Ûsä ¡ m+‘·?
ˇø£y˚fi¯ ‘·–Z‘˚ m+‘·es¡≈£L e÷]®HéeT˙ ø£≥º>∑\+ nqï $wüj·÷\T
≈£L\+ø£wü+>± Ä˝À∫+∫ z ìs¡íj·÷ìøÏ sêyê*‡ e⁄+≥T+~. eTT+<äT
yÓqø±\ Ä˝À∫+#·≈î£ +&Ü Ä ùwsY |üs«¡ ‘·+˝≤ ô|]–b˛‘·T+<äqï ñ<˚«>∑+˝À
n&ÉT>∑Tô|&ç‘˚ Á|üe÷<ä+. MT≈£î ˝≤uÛ≤\T ‘·≈î£ ÿy˚ sê˙j·T+&ç. MTs¡T øπ e\+
ˇø£ ˝≤fÒ ø=q+&ç. n|ü&ÉT |ü]dæ‘ú +· ‘ê n<äT|ü⁄˝À e⁄+≥T+~. n+‘˚ø±ì
sêÁ‹øÏ sêÁ‘˚ ø√{°X«¯ s¡T\T nsTTb˛yê\qï n‘ê´X¯‘√ s¡+>∑+˝À ~– ô|<ä›
m‘·TqÔ ª˝≤{Ÿµ\T ø=+fÒ, n≥÷ Ç≥÷ nsTT‘˚ eTq*ï ø±bÕ&˚yêπs ñ+&ÉsT¡ .
ôdŒ≈£î´˝ÒwHü é #˚d,æ efi¯ófl >∑T\¢ #˚dTü ø√≈£L&É<qä ï $wüjT· + >∑Ts¡TÔ ô|≥Tºø√yê*.
kÕ<Ûës¡D+>± |òPü ´#·s‡Y ˝À @ ùws¡sTTHê ˇø£s√E˝À 10 XÊ‘·+ ø£+fÒ
m≈£îÿe ‘·><Z∑ Tä ˝Ò<ë ô|s¡><∑ Tä . @<ÓH’ ê nìyês¡´ |ü]dæ‘ú T· \T eùdÔ ùws¡T 20
XÊ‘·+ ˝Ò<ë n+‘·ø+£ fÒ m≈£îÿe XÊ‘·+ ‘·>eZ∑ #·TÃ ˝Ò<ë ô|s¡>e∑ #·TÃ.
3. ìs¡+‘·s¡ |ü]o\q, düTì•‘· <äèwæº ø±yê*:
e÷eT÷\T ÇHÓ«düsº T¡ ¢ y˚sT¡ . ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡T¢ y˚sT¡ , e÷eT÷\T>± ø±´wt
$uÛ≤>∑+˝À nsTT‘˚ eTq+ ˇø£ ùws¡T ø=+{≤+. Çø£ÿ&É &ÉãT“ ø£{ºÏ ùwsYì
Vü≤dü>Ô ‘∑ +· #˚dTü ≈£î+≥THêï+. ø±ã{Ïº Ä ùwsY ‘·–HZ ê eTq≈£î u≤<Ûä e⁄+&É<Tä .
m+<äTø£+fÒ ‘·–qZ ùwsY ‹]– eT÷&ÉT HÓ\\ø√, Äπsï\¢ø√ ô|s¡><∑ ë nqï
BÛe÷‘√ eTq |üì eTq+ #˚dTü ≈£î+{≤+. n<˚ |òPü ´#·s‡Y n+&é Ä|ü¸H‡é ‘√
nsTT‘˚ n˝≤ $Tqï≈£î+&É ePs¡Tø√˝ÒeTT. m+<äTø£+fÒ Çø£ÿ&É |òPü ´#·s‡Y ˝À
ø=qï ùws¡T¢ eTq$ ø±<äT. øπ e\+ e÷]®Heé T˙ e÷Á‘·yT˚ eTq~. n+<äTe\¢
|òPü ´#·s‡Y ùws¡T¢ m|ü&ÉT ô|s¡T>∑T‘êjÓ÷, m|ü&ÉT ‘·>T∑ ‘Z êjÓ÷ ìs¡+‘·s+¡ z
ø£qTï y˚dæ ñ+#ê*‡ ñ+≥T+~. m+<äTø£+fÒ n+‘· ô|<ä› ˝≤{Ÿ˝À ñqï ùws¡T
z ◊<ës¡T s¡÷bÕj·T\T ô|]–‘˚ ˝≤uÛ+Ñ ãTø˘ #˚dTü ø√e&ÜìøÏ (˝Ò<ë qwü+º
uÛÑ]+#·&ÜìøÏ) ìs¡+‘·s¡+ Ä ùwsYô|’q ø£qTï y˚dæ ñ+#ê*‡ e⁄+≥T+~.
ªnu…“! Hê|üì H˚qT #˚dTü ≈£î+{≤qTµ nqT≈£î+fÒ Çø£ÿ&É ≈£î<äs<¡ Tä . Ä ùwsYì
ìs¡+‘·s+¡ ªyê#Yµ #˚j÷· *. m\¢|ü &É÷ Ä ùwsY |ü{≤¢ n\sY>º ± ñ+&Ü*.
n˝≤ n\sY>º ± ñ+&˚yêπs, |òPü ´#·s‡Y n+&é Ä|ü¸H‡é ˝À n&ÉT>∑Tô|{≤º*. ªnuÒ“!
e÷≈£î yπ̊s |üì˝Ò<ë? m|ü&É÷ <ëì >=&ÉyH˚ êµ nqT≈£î+fÒ ø£w+ºü . ˇø£yfi˚ ¯
Ä ùwsYì |òPü ´#·s‡Y ˝À ø=ì n+‘·>± düeTj·T+ øπ {≤sTT+#·˝ìÒ yês¡T á
ÁøÏ+~ eP´Vü‰ìï nqdü]+#· e#·TÃ.
1. MTs¡T ø=qï (˝Ò<ë n$Tàq) <Ûsä M¡ T<ä ø=+‘· XÊ‘·+ ô|s¡T>∑T<ä\
(˝Ò<ë ‘·sT¡ >∑T<ä\)qT ìs¡sí TT+#·Tø=ì ùwsY Ä <Ûsä ¡ #˚s>¡ ±H˚ ny˚Tàj·TéTì
ÁuÀø£søY Ï dü÷#·q\T Çe«e#·TÃ. n+<äTe\¢ ÁuÀø£sY Ä ùwsY<säÛ q¡ T ø£+|üP´≥sY˝À
|òøæ ‡˘ #˚dæ ñ+#·T‘ê&ÉT. Ä <Ûsä ¡ sê>±H˚ ø£+|üP´≥sY˝À ñqï ùws¡T¢ ÄHé˝H’… é
<ë«sê Ä{ÀyÓT{Ïø>˘ ± $Áø£sTT+#·ã&É‘êsTT. Ç<=ø£ f…øïÏ ø˘.
2. Çø£ ¬s+&Ée f…øÏïø˘ @$T≥+fÒ ` MT≈£î ‘Ó*dæqyê]H√,
kÕºøe˘ ÷¬sÿ{Ÿ˝À ìs¡+‘·s+¡ ìeT>∑Tï˝…’ ñ+&˚ $TÁ‘·T&çH√ ùws¡T <Ûsä ˝¡ À¢ì e÷s¡TŒ
#˚s¡TŒ\qT MT≈£î n‘·édüs¡ |ü]dæú‘·T\˝À #˚s¡y˚j·T&ÜìøÏ Á|üj·T‘êï\T
#˚dTü ø√+&ç. ùwsY |ò˝ü ≤Hê ùdõº øÏ sê>±H˚ MT≈£î bò˛Hé #ÓjT· éTì dü÷#·q\T
Çe«eTq+&ç. n+<äTe\¢ MTs¡T ]j·÷≈£sº TT Ä ùwsY |ü≥¢ @<√ø£ ìs¡j í T· +
rdüTø√e&ÜìøÏ M\e⁄‘·T+~.
4. uÛ≤y√Á<˚ø±\qT n<äT|ü⁄˝À ñ+#·Tø√yê* :

|òüP´#·sY‡˝À ùws¡¢ ø£<ä*ø£\≈£î eTqdüTì dæús¡∫‘·Ô+>± ñ+#·Tø√yê*.
ˇø√s√p e÷¬sÿ{Ÿ ÁøÏ+<äøÏ yÓfi¯óÔ+~. Ç+ø√s√E e÷¬sÿ{Ÿ ô|’øÏ yÓfi¯óÔ+~.
ÁøÏ+<ä≈£î yÓfi¯óÔ+fÒ >±uÛÑsê |ü&É≥+, ô|’øÏ yÓfió¯ +Ô fÒ Ä|ü⁄ø√˝Òì ñ~«>∑ï‘·\≈£î
˝Àqe&É+ ˝≤+{Ï uÛ≤y√Á<˚ø±\qT n<äT|ü⁄˝À ñ+#·Tø√yê*. ñ<ëVü≤s¡D≈£î
MTs¡T ø=qï Nagarjuna Constructions ùws¡T e÷¬sÿ{Ÿ ≈£î|üŒ≈£L* s¡÷.
185 qT+&ç ˇπøkÕ] 150 nsTT+~. MTs¡T ôd’‘·+ >±uÛÑsê|ü&ç yÓ+≥H˚
ny˚Tàj·T≈£L&É<Tä . n+‘· ~>∑TekÕúsTTøÏ á eT<Û´ä q sê˝Ò<ìä MT≈£î ‘Ó\TdüT.
M˝…‘’ ˚ eTs¡Tdü{sÏ √E ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À e÷¬sÿ{Ÿ dæ‹ú >∑‘T· \qT n+#·Hêy˚dæ e÷¬sÿ{Ÿ
ô|s¡T>∑T‘·T+fÒ n<˚ sπ ≥T˝À ˝Ò<ë Ç+ø√ ◊<ës¡T s¡÷bÕj·T\ ô|s¡T>∑T<ä\˝À
MTs√ ˝≤{Ÿ rdüTø√e&ÜìøÏ dü+dæ<Tä ˝∆ ’… ñ+&Ü*. á Á|ü|+ü #·+˝À @~ ì»yÓTqÆ ~
ø±<äT. ˇø£ÿ MT n+‘·sê‘·à ‘·|Œü ùwsYe÷¬sÿ{Ÿ˝À yÓ\T¢eHÓ‘Ô˚ >±´dæ|\t T, |ü⁄ø±s¡T¢
Á|üyêVü≤+˝À, MTs¡T ø=≥Tº≈î£ b˛≈£î+&Ü MT n+‘·sê‘·àH˚ qeTTàø√+&ç. ªnπs!
e÷¬sÿ{Ÿ mìïkÕs¡T¢ |ü&ç, ‹]– ˝Òe˝Ò<äT? ô|’>± eTq {Ï.dæ.mdt ùws¡T
|ò+ü &ÉyTÓ +≥˝Ÿ>± >=|üŒ ùws¡T! n˝≤+{Ï~ Ä ~>∑TekÕúsTTøÏ e∫Ã+<ä+fÒ ‹]–
>±´s¡+{°>± ô|s¡T>∑T‘·T+~µ nqTø=ì eTs√ ˝≤{Ÿ n<˚ ~>∑TekÕúsTT˝À ø=q+&ç
(nqï≥T¢ MT <ä>sZ∑ ¡ ‘·–qZ Ä ˝≤{ŸøÏ e÷]®Hé eT˙ ñ+<ë, ˝Ò<ë #·÷düTø√yê*
düTe÷). Ä ‘·sê«‘· Ä ùws¡T ø=~›>± ô|]>±ø£ ny˚TàdüTø=ì, yÓTT<ä≥ ˝≤´{Ÿ˝À
e∫Ãq qcÕºìï ôd‘’ +· u≤\Hé‡ #˚dTü ø=ì ãj·T≥|ü&eÉ #·TÃ.

MTs¡T #·~yêsê ?
ø£+ô|˙ u≤\Hé‡ w”{Ÿ\qT
$X‚w¢ +æ #·&+É m˝≤?
&Üˆˆ ø¬ . øÏsD
¡ Y ≈£îe÷sY
|òPü ´#·s‡Y fÁ &Ò +ç >¥˝À ‘Ó\TdüTø√yê*‡q

ø=ìï $wüj÷· \T
|òüP´#·sY‡˝À ÁfÒ&ç+>¥ #˚j·÷\+fÒ ø=ìï $wüj·÷\T Äø£[+|ü⁄
#˚dTü ø√yê*. e÷eT÷\T ø±´wt $uÛ≤>∑+˝À ÁfÒ&+ç >¥ #˚jT· &É+ y˚sT¡ . |òPü ´#·s‡Y ,
ÁfÒ&+ç >¥ #˚jT· &É+ y˚sT¡ . ø±ã{Ïº |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é ˝À ÁfÒ&+ç >¥ #˚ùd≥|ü⁄&ÉT
á ÁøÏ+~ $wüj÷· \T Á|ü‘´˚ ø£+>± |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüTø√yê*.
1. LOT SIZE
e÷eT÷\T e÷¬sÿ{Ÿ˝À ÁfÒ&+ç >¥ #˚ùd≥|ü⁄&ÉT @ ùws¬ H’ ê eTq≈£î mìï
ø±yê\+fÒ nìï ùws¡T¢ ø=qe#·TÃ, neTàe#·TÃ. ˇø£ÿ ùws¡T ø±yê\Hêï
ø=qTø√ÿe#·TÃ. 97 ùws¡T¢ ø±yê\Hêï ø=qTø√ÿe#·TÃ. ø±ì |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é \˝À
ùws¡T¢ ø=H˚≥|ü⁄&ÉT (˝Ò<ë ny˚Tà≥|ü⁄&ÉT) øπ e\+ mπø‡+CŸyês¡T ìs¡sí TT+∫q
dü+K´˝ÀH˚ ùws¡T¢ ø=Hê*, ne÷à*. á ìØí‘· dü+K´H˚ Lot Size>±
|ü]>∑DÏkÕÔs¡T.
ˇø√ÿùws¡T≈£î ˇø√ÿ LOTì mπø‡+CŸ ìs¡sí TTdüT+Ô ~. á Lot Size ôd_
Ä<˚X+¯ Á|üø±s¡+ mπø‡+CŸyês¡T ìs¡sí TTkÕÔsT¡ . ñ<ëVü≤s¡D≈£î á ÁøÏ+~ ùws¡≈¢ î£
mπø‡+CŸyês¡T ìs¡sí TT+∫q Lot Sizeì |ü]o*+#·+&ç.
Company Lot Size Company Lot Size
Adani Enterprise 800 Dabur India 2500

Ajanta Pharma 400 BHEL 5000
Amar Raja 600 Divis Lab 600
Axis Bank 1200 Exide Industries 4000
Bajaj Auto 250 Federal Bank 11000
Bank of Baroda 3500 HDFC Ltd. 500
yÓTT‘·+Ô MT<ä Á|ü‹ ø£+ô|˙øÏ z ˝≤{Ÿ ñ+≥T+~. á ˝≤{Ÿì e÷¬sÿ{Ÿ
<Ûsä ‘¡ √ ôV≤∫ÃùdÔ ˇø£ ˝≤{Ÿ KØ<äT edüT+Ô ~. <ë<ë|ü⁄ nìï ø£+ô|˙\≈£î Ç~ 2
qT+&ç 4 \ø£\å $\Te ñ+≥T+~.
ˇø£sT¡ mìï ˝≤{Ÿ˝H’… ê ø=qTø√ÿe#·TÃ neTàe#·TÃ. mìï ˝≤{Ÿ\T ø=+fÒ
n+‘· $\Te≈£î e÷]®Hé yÓTT‘êÔìï ˝…øÿ£ y˚dæ ÁuÀø£s≈Y î£ n+<äCj
Ò ÷· *‡ ñ+≥T+~.
(>∑eTìø£ : |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é \ s¬ +&ç+{À¢qT ˇπø ˝≤{Ÿ ôdE
’ ñ+≥T+~.
á |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡\˝Àì nìï ùws¡¢ Lot Size\qT á |ü⁄düøÔ +£ ∫es¡
nqTã+<Û+ä ˝À $es¡+>± Ç#êÃ+ #·÷&É+&ç.)
2. @ HÓ\ ø±+Á{≤øº̆ eT]j·TT eTT–+|ü⁄ ‘˚~ (Expiry Date)
|òPü ´#·s‡Y n+fÒH˚ uÛ$Ñ wü´‘Y nì ns¡+ú . ø±ã{Ïº @ HÓ\≈£î eTq+ |òPü ´#·s‡Y ì
ø=Hê\qT≈£îHêïyÓ÷ dü«wü+º >± ù|s=ÿqe\dæ e⁄+≥T+~. ìC≤ìø° |òPü ´#·s‡Y ˝À
eTq+ sêuÀj˚T eT÷&ÉT HÓ\˝À¢ @ ø±+Á{≤ø˘Hº H’Ó ê mqTïø√e#·TÃ. ñ<ëVü≤s¡D≈£î
Ç~ p˝…’ HÓ\. eTq+ øπ e\+ E˝…’ HÓ˝Ò ø±<äT, Ä>∑d,ºt ôdô|+º ãsY HÓ\˝À
ôd‘’ +· Ä ùwsY˝À |òPü ´#·s‡Y ˝À n&ÉT>∑Tô|≥ºe#·TÃ. e#˚Ã HÓ\˝À Ä ùwsY <Ûsä ¡
ô|s¡T>∑T‘·T+<äì düe÷#ês¡+ eùd,Ô á HÓ\˝ÀH˚ e#˚Ã HÓ\ ø±+Á{≤ø˘˝º ÀH˚ Ä
ùwsY ø=qe#·TÃ. Á|ü‹ HÓ˝≤ |òPü ´#·s‡Y Ä HÓ\ ∫es¡‘√ eTT>∑TdüT+Ô ~. eTq+
|òPü ´#·s‡Y ˝À ùws¡T¢ ø=H˚≥|ü⁄&ÉT n~ p˝…’ HÓ˝≤, Ä>∑dTü º HÓ˝≤ ˝Ò<ë ôdô|+º ãsY
HÓ˝≤ nqï~ düŒwü+º >± ù|s=ÿHê*. p˝…’ HÓ\ nsTT‘˚ Ä HÓ\ ∫es¡, Ä>∑dTü º
nsTT‘˚ e#˚Ã HÓ˝≤Ks¡T... Ç˝≤ ôd{Ï˝ŸyTÓ +{Ÿ >∑&TÉ e⁄ ñ+≥T+~. n~ @ HÓ\
ôd{Ï˝ŸyTÓ +{Ÿ nqï<ëì Á|üø±s¡+ ùws¡T <Ûsä ¡ Ä<Ûës¡|&ü ç e⁄+≥T+~.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î Arvind MillsnH˚ ùwsY ø=fÒwHü é ù||üs˝Y À Ç˝≤ ø£ìŒdüT+Ô ~.
Arvind Mills 54.2, 54.75, 53, 53.25 July 22
Arvind Mills 53.7, 55.25, 53.7, 53.9 August 29

Arvind Mills 55.4, 55.4, 55.4, 55.4 Sep 26
ô|’ ø=fÒwHü ˝é À ∫e] ø±\yéT (≈£î&çy|˚ ⁄ü q) #·÷&É+&ç. E˝…’ HÓ\˝À
Arvind Mills s π ≥T ø=~›>± ‘·≈î£ ÿe>± ñ+~. n˝≤π> Ä>∑dºt HÓ\˝À ø=~›>±
m≈£îÿe>± s¡÷. 53.9, ôdô|º+ãsY HÓ\˝À Ç+ø=+#Ó+ m≈£îÿe s¡÷. 55.4
ñ+&É≥+ >∑eTì+#·>\∑ s¡T. Çø£ ‹]– ˇø√ HÓ\≈£î Hê\T>∑T sπ ≥T¢ Ç#êÃ+.
n$ e÷eT÷\T ùws¡¢ ÁfÒ&+ç >¥˝À ñqïfÒ¢ ÁbÕs¡+uÛ<Ñ säÛ ,¡ n‘·´~Ûø£ <Ûsä ,¡ n‹
‘·≈£îÿe <Ûäs¡, eTT–+|ü⁄ (ø√¢õ+>¥) <Ûäs¡\T. eTq+ ø=qï ùws¡T <Ûäs¡ á
Hê\T–+{À¢ @<=ø£ sπ +CŸ˝À e⁄+≥T+<äqï e÷≥. Çø£ Ä ø=fÒwHü ˝é À <ëì
‘·sê«‘· ` Ä s√E m+‘· |ü]e÷D+ yê´bÕs¡+ »]–+~ (Traded Quantity),
mìï ø±+{≤ø˘\º T »]>±sTT, yê{Ï $\Te ˝≤+{Ï $esê\T ñ+{≤sTT. Ç$
e÷eT÷\T ø±´wt $uÛ≤>∑+˝À ñqïfÒ¢ ñ+{≤sTT. Çø£ m{§∫Ã ˇπø ˇø£ ‘˚&Ü
Open Interest
3. Open Interest
|òüP´#·sY‡ e÷¬sÿ{Ÿ˝À nìï+{Ïø£+fÒ ø°\ø£+ Open Interest. á
zô|Hé Ç+Á≥dtº n+fÒ mìï ø±+Á{≤ø˘º\T Ç+ø± $T–* e⁄HêïjÓ÷
‘Ó * j· T CÒ ù d |ü ] e÷D+. n+fÒ Ç+ø± Square Up \T ø±ì
ø±+Á{≤ø˘º\qïe÷≥. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ªXµ nH˚ e´øÏÔ ªYµ <ä>∑Zs¡ z ùwsYì
s¬ +&ÉT ˝≤{Ÿ\T ø=Hêï&ÉT. n+<äT˝À ˇø£ ˝≤{Ÿì <Ûsä ¡ ô|s¡>>∑ ±H˚ ny˚TàXÊ&ÉT.
Ç+ø± $T–*+~ ˇø£ ˝≤{Ÿ. Çø£ÿ&É Ä ˇø£ ˝≤{Ÿ ˇø£{‘Ï √ düe÷q+. nsTT‘˚
eTq+ me] <ä>sZ∑ ¡ ø=HêïyÓ÷ yês¡T cÕsYº ø=&ç‘,˚ n~ ≈£L&Ü ˇø£ ˝≤{Ÿ‘√
düe÷q+. n+fÒ yÓTT‘·+Ô s¬ +&ÉT ˝≤{Ÿ\T Çø£ÿ&É Open Interest ÁøÏ+<ä ˝…øÿ£ .
n˝≤ n+<ä] ˝≤{Ÿ\T ˝…øÿ£ y˚jT· >± Ä ùwsY˝À $T>∑T\Tqï yê´bÕs¡ |ü]e÷D+
nqïe÷≥.
nsTT‘˚ Çø£ÿ&É Open Interest n+fÒ e÷eT÷\T ø±´wt $uÛ≤>±\˝À
yê´bÕs¡ |ü]e÷D+ ø±<äT. e÷eT÷\T ø±´wt $uÛ≤>∑+˝À yê´bÕs¡
|ü]e÷D+˝À n$Tàqyê] ùws¡T,¢ ø=qïyê] ùws¡T¢ ø£*dæ #·÷|ækÕÔsT¡ . ø±ì
Open Interest ˝À Square Off ø±>±, $T–*q eéVü‰sê\qT ˝…ø£ÿ˝ÀøÏ
rdüTø=+{≤s¡T.
á zô|Hé Ç+Á≥dtº dü+K´ì Á|ü‹s√E mπø‡+CŸyês¡T ]©CŸ #˚kÕÔsT¡ .
eTq≈£î ù||üsY˝À ø£ìŒ+#˚ Open Interest n+‘·≈£îeTT+<äT s√E≈£î
dü+ã+~Û+∫q<Ó’ ñ+≥T+~.
Çø£ÿ&É ˇø£ $wüj·T+ ‘Ó\TdüTø√yê*. kÕ<Ûës¡D+>± ˇø£ ø£+ô|˙øÏ
Çìï \ø£\å ùws¡ì¢ mπø‡+CŸ ìs¡sí TTdüT+Ô ~. Ä ùws¡˝¢ À 90XÊ‘·+ <ë{Ï‘˚ ‘·<Tä |ü]
˝≤yê<˚M\qT n+^ø£]+#·sT¡ . ñ<ëVü≤s¡D≈£î ˇø£ ø£+ô|˙ ùws¡T¢ 10 \ø£\å T>±
mπø‡+CŸ ìs¡sí TT+∫+<äqT≈£î+<ë+. n+<äT˝À 90 XÊ‘·+ (n+fÒ 18\ø£\å T)
ø£qTø£ Open Interest düMT|æùd,Ô Ä ùwsY˝À ‘·<Tä |ü] ˝≤yê<˚M\qT neø±X¯+
ñ+&É<äT. n+fÒ ø=‘·Ô>± ø=H˚yês¡T, ø=‘·Ô>± cÕsYº ø=fÒºyê]øÏ Ä ùwsY˝À
n&ÉT>∑Tô|≥º&ÜìøÏ neø±X¯+ ˝Ò<äT. ø±ø£b˛‘˚ 90XÊ‘·+ Open Interest
neø£eTT+<˚ e⁄qïyês¡T cÕsYºì ø£esY #˚düTø√e&ÜìøÏ, ñqï ùws¡T¢
neTTàø√e&ÜìøÏ neø±X¯+ ÇkÕÔs¡T. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ªXµ nH˚ e´øÏÔ Open
Interest˝À 90 XÊ‘·+ düMT|æ+#·øe £ TT+<˚ ªYµ‘√ Ä ùwsYì cÕsYº ø={≤º&TÉ .
Çø£ÿ&É Open Interest düMT|æ+#êø£ ≈£L&Ü ªXµ≈£î Ä ùwsYì ø=q&ÜìøÏ, ªYµøÏ
Ä ùwsYì ‹]– neTTàø√e&ÜìøÏ neø±X¯+ ñ+<äqïe÷≥.
nsTT‘˚ @ ùws¬ H’ ê 90XÊ‘·+ düMT|æùd,Ô Ä ùwsY kÕ<Ûës¡D+>± |ü&bç ˛j˚T
neø±X¯+ m≈£îÿe>± ñ+≥T+<äì $X‚w¢ ≈ü î£ \T uÛ≤$kÕÔsT¡ . BìøÏ ø±s¡D+ Ä
ùwsY˝À ø=‘·>Ô ± n&ÉT>∑Tô|fÒyº ês¡T ˝Òø£ &É˝Ÿ>± ñ+≥T+~.
|òPü ´#·s‡Y ˝À ùwsY <Ûsä q¡ T n+#·Hê y˚jT· &ÜìøÏ á Open Interest
Á|üeTTKbÕÁ‘·ì eVæ≤düTÔ+~. |ü]e÷D≤ìï ã{Ïº Ä ùwsY˝À ÇHÓ«düºs¡¢ ÄdüøÏÔ
‘Ó\TdüTÔ+~. ø=‘·Ôyêfi¯ófl Ä ùwsY˝À n&ÉT>∑Tô|&ÉTÔ+{≤s¡T. ø=+‘·eT+~
yÓ[flb˛‘·T+{≤s¡T. n˝≤ Square Off ø±ì yê´bÕs¡ |ü]e÷D≤ìï Open
Interest>± |ü]>∑Dk
Ï ÕÔsT¡ .
4. |òüP´#·sY‡ Ä|ü¸Hé‡\˝Àì ùws¡¢≈£î kÕ<Ûës¡D düs¡÷ÿ´{Ÿ ÁuÒø£s¡T¢
nq«sTT+#·e⁄ :
e÷eT÷\T ùws¡¢≈£î Á|ü‹s√E n|üŒsY (˝Ò<ë ˝Àj·TsY) düs¡Tÿ´{Ÿ\T
ñ+{≤sTT. Á|ü‹s√p ˇø£ ùws¡T Ä XÊ‘·+ ø£+fÒ m≈£îÿe ô|s¡>≈∑ L£ &É<Tä .
n˝≤π> Ä XÊ‘·+ (ñ<ëˆˆ 5XÊ‘·+) ø£+fÒ ‘·>≈Z∑ L£ &É<Tä . n+fÒ n+‘·≈î£ eTT+<äT
s√E eTT–+|ü⁄ <Ûsä ¡ (ñ<ëˆˆs¡÷. 200) ø£+fÒ Ä s√E 5XÊ‘·+ ø£+fÒ m≈£îÿe
ô|s¡>≈∑ L£ &É<Tä . n+fÒ Ä ùwsY Ä s√E s¡÷. 210 ø£+fÒ m≈£îÿe ô|s¡>≈∑ L£ &É<Tä .
n˝≤π> Ä ùwsY Äs√E 5XÊ‘·+ ø£+fÒ m≈£îÿe ‘·>≈Z∑ L£ &É<Tä .n+fÒ Äs√E Ä
ùws¡T s¡÷. 10 ø£+fÒ m≈£îÿe ‘·>≈Z∑ L£ &É<Tä . n+fÒ Ä ùwsYì ≈£L. 190 ø£+fÒ
‘·≈î£ ÿe <Ûsä ˝¡ À neTà&É+ ≈£î<äs<¡ Tä .
nsTT‘˚ |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡\˝À ñqï ùws¡¢≈£î ô|’ |ü]$T‘·T\T
nq«sTT+#·e⁄. n$ ˇø£s√E m+‘· XÊ‘·yTÓ HÆ ê ô|s¡>e∑ #·TÃ, ‘·>eZ∑ #·TÃ. nsTT‘˚
Ç{°e\ Bìì düe]+#ês¡T. |òüP´#·sY‡ n+&é Ä|ü¸Hé ùws¡¢˝À $|üØ‘·yÓTÆq
e÷s¡TŒ\T #=≥T #˚dTü ≈£î+fÒ mπø‡+CŸ düs÷¡ ´{Ÿ ÁuÀø£sìY ñ+#·e#·TÃ. n+<äTe˝Ò¢
|òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é \˝À ª]dtÿµ m≈£îÿe. nsTT‘˚ #ê˝≤eT+~ kÕVü≤düe+‘·T\≈£î
á |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡ z n&É«+#·sY>± ñ+≥T+~. n+<äTe˝Ò¢ e÷eT÷\T
ø±´wt e÷¬sÿ{Ÿ ø£+fÒ á |òPü ´#·s‡Y y˚ù| m≈£îÿeeT+~ Äø£]¸‘T· \e⁄‘·THêïs¡T.
nsTT‘˚ |òPü ´#·s‡Y n+&é Ä|ü¸H‡é \˝À ˇø£ ùwsY m+‘· ô|]–Hê, ‘·–HZ ê
|ü]$T‘·T\T ˝Òøb£ ˛sTTHê yÓTT‘·+Ô Ç+&Óø‡˘ ùws¡¢ ô|s¡T>∑T<ä\≈£î ˝Ò<ë ‘·sT¡ >∑T<ä\≈£î
z |ü]$T‹ ñ+~. n<˚$T{À ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.
@ s√C…’Hê ôdHÓ‡ø˘‡ (˝Ò<ë ì|ò”º)˝À n+‘·≈£îeTT+<äT s√E ø£+fÒ
10XÊ‘·+ ‘·–ZHê, ô|]–Hê, e÷¬sÿ{Ÿ˝À ÁfÒ&ç+>¥ì ˇø£ >∑+≥ùd|ü⁄ Ä|ü⁄
#˚kÕÔs¡T. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ìqï{Ï ôdHÓ‡ø˘‡ 12,000 nqT≈£î+fÒ Çyêfi¯ 1200
bÕsTT+≥T¢ |ü&‘ç ,˚ ÁfÒ&+ç >¥ì ˇø£ >∑+≥ düôdŒ+&é #˚kÕÔsT¡ .
n<˚ ôdHÓ‡ø˘‡ (˝Ò<ë ì|ò”º)˝À 15XÊ‘·+ ø£+fÒ ôV≤#·TÃ ‘·>∑TZ\T+fÒ,
ÁfÒ&+ç >¥qT s¬ +&ÉT>∑+≥\ ùd|ü⁄ Äù|kÕÔsT¡ . n<˚ ôdHÓ‡ø˘‡ ˝Ò<ë ì|ò˝º” À ø£qTø£
20XÊ‘·+ ôV≤#·TÃ‘·>T∑ \Z T ñ+fÒ, Ä s√»+‘ê ÁfÒ&+ç >¥ ì*|æyk˚ ÕÔsT¡ .
@~ @yÓTHÆ ê |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é Ádæÿ|t\T kÕ<Ûës¡D+>± ˇø£s√E 10XÊ‘·+
ø£+fÒ m≈£îÿe ô|s¡>ø∑ b£ ˛e#·TÃ. n<˚$<Û+ä >± e÷¬sÿ{Ÿ˝À ô|qTe÷s¡TŒ\T dü+uÛ$Ñ ùdÔ
‘·|Œü Ä Ádæÿ|t\T 10XÊ‘·+ $T+∫ |ü&øÉ b£ ˛e#·TÃ.
nsTT‘˚ m&Üô|&Ü ôdŒ≈£î´˝ÒwHü é #˚jT· &É+ e\¢ #ê˝≤eT+~ ÇHÓ«düsº T¡ ¢
sêÁ‹øÏ sêÁ‘˚ _ø±s¡T¢ nsTTb˛sTTq dü+<äsê“¤\T ñHêïsTT. n˝≤π> |òPü ´#·s‡Y ,
n|ü¸H‡é \˝À ì<ëq+>± #˚dTü ø=ì HÓ\≈£î j·÷uÛ’… y˚\T, \ø£å ˝≤uÛ+Ñ CÒãT˝À
y˚dTü ø=ì yÓfifl‚ yês¡T ñHêïs¡T.
@~ @yÓTHÆ ê |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H\é ˝À _õHÓdt #˚ùd yês¡T n+<äT˝Àe⁄qï
ª]dtÿµ e\¢ Á|ü‹ø£D
å + ªn\sY>º ± ñ+&Ü\qï $wüjT· + e÷Á‘·+ eTs¡Te≈£L&É<Tä .
|òPü ´#·s‡Y ˝À n&ÉT>∑Tô|≥º&ÜìøÏ |üP]Ô

#˚j÷· *‡q ìj·Te÷\T
n+‘ê u≤>±H˚ ñ+~. Ç+‘·≈£î |òüP´#·sY‡˝À n&ÉT>∑T ô|≥º&ÜìøÏ
ø±yê*‡q bòÕs¡à*{°dt @$T{Ï? <ëìøÏ @y˚T+ ìã+<Ûäq\T bÕ{Ï+#ê*?
<ëìì mø£ÿ&É #˚j÷· *? ˝≤+{Ï Á|üXï¯ \T m+‘√eT+~ ÇHÓ«düsº ì¢¡ y˚~dÛ Tü HÔ êïsTT.
ìC≤ìøÏ |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé\qT H˚wüq˝Ÿ kÕºø˘ mπø‡+CŸ (NSE) yês¡T
Á|üy˚X¯ô|{≤ºs¡T. yê] ìj·TeT ìã+<Ûäq\ y˚Ts¡≈£î ÁuÀø£s¡T¢, ÇHÓ«düºs¡T¢
q&ÉT#·Tø√yê*‡ ñ+≥T+~.
n˝≤+{Ï Á|üX¯ï\ |üs¡+|üs¡≈£î düe÷<Ûäq+ Çø£ÿ&É ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+,
|ò ü P ´#· s Y ‡ ˝À n&É T >∑ T ô|≥º & ÜìøÏ eTq+ bı+<ä T |ü s êÃ*‡q ìj· T eT
ìã+<Ûqä \T`‘·<qä T>∑TD+>± #˚j÷· *‡q $<ÛTä ˝Ò$T{À ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.
1. ÁuÀø£sY ˝Ò<ë ÄHé˝q’… ÁfÒ&sÉ Y <ä>sZ∑ ¡ nøö+{Ÿ :
|òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H\é ˝À ÁfÒ&+ç >¥ #˚j÷· \+fÒ ÁuÀø£sY <ä>sZ∑ ¡ nøö+{Ÿ zô|Hé
#˚j÷· *. n+<äT≈£î n|æøπ¢ wüHé bòÕs¡+ ì+|æ, <ëìøÏ bÕHé HÓ+ãs¡T, &çe÷´{Ÿ
nøö+{Ÿ HÓ+ãsYqT »‘· #˚dæ Çyê«*. n|ü&ÉT ÁuÀø£sT¡ eTq+ ÁfÒ&+ç >¥
#˚dTü ø√e&ÜìøÏ ˇø£ nøö+{Ÿ (˝Ò<ë ø√&é) HÓ+ãsY ÇkÕÔsT¡ . Ä HÓ+ãs¡T Ä<Ûës¡+>±,
eTq+ ùws¡q¢ T ø=+{≤+. neTTà‘ê+, ø±´wt ùws¡˝¢ À yê´bÕs¡+ #˚jT· &Üì¬øH’ ê,
|òPü ´#·s˝¢¡ À yê´bÕs¡+ #˚jT· &Üì¬øH’ ê Ç<˚ |ü<‹∆ä ñ+≥T+~.
nsTT‘˚ ø=+‘·eT+~ |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡˝À ÁfÒ&ç+>¥ #˚j·÷\+fÒ
Á|ü‘´˚ ø£+>± eTs√ nøö+{Ÿì zô|Hé #˚kÕÔsT¡ . MT ÁuÀø£sY ≈£L&Ü yê{Ï˝À
ÁfÒ&+ç >¥ #˚j÷· \+fÒ Á|ü‘´˚ ø£ nøö+{Ÿ ñ+&Ü\ì ø√s¡e#·TÃ. n+fÒ Çø£ÿ&É
e÷eT÷\T>± ùws¡¢ ø=qT>√\T, neTàø±\≈£î ˇø£ HÓ+ãs¡T, |òüP´#·sY‡˝À
ÁfÒ&+ç >¥≈î£ eTs√ HÓ+ãs¡Tì ñ|üj÷Ó –+#ê\qïe÷≥.
nsTT‘˚ ‹]– eTs√ n|æøπ¢ wüHé bòÕs¡+ ì+|æ, <ëìøÏ bÕHé HÓ+ãs¡T,
&çe÷´{Ÿ nøö+{Ÿì eT∞fl ‘Ósy¡ ê˝≤ nì >±ãsê |ü&øÉ +£ &ç. |òPü ´#·s‡Y , n|ü¸H‡é
ø√dü+ MTs¡T ‹]– m˝≤+{Ï n|æøπ¢ wüHìé ì+bÕ*‡q nedüs+¡ ˝Ò<Tä . n+‘˚ø±ø£
bÕHé HÓ+ãs¡T, &çe÷´{Ÿ nøöÿ+{Ÿ HÓ+ãs¡T ndü˝Ò nedüs+¡ ˝Ò<Tä . m+<äTø£+fÒ
MTs¡T n+‘·≈î£ eTT+<˚ n|æøπ¢ wüHé bòÕs¡+, bÕHé HÓ+ãs¡T Ç#êÃs¡T ø£<ë! ny˚
$esê\T ‹]– á |òüP´#·sY‡øÏ nq«sTTkÕÔs¡T. Çø£ |òüP´#·sY‡≈£î &çe÷´{Ÿ
nøöÿ+{Ÿ˝À ã~© nee⁄ ø£<ë! n$ n˝≤ Á|ü‘´˚ ø£ nøöÿ+{Ÿ˝À ñ+{≤sTT.
m+<äTø£+fÒ n$ eTq ÄdæøÔ ±<äT ø£<ë! øπ e\+ yê{Ï˝Àì ôV≤#·TÃ ‘·>T∑ \Z qT
e÷Á‘·yT˚ eTq nøöÿ+{ŸøÏ Á{≤Hé‡|òsü Y #˚kÕÔsT¡ .
ˇø£yfi˚ ¯ ø±´wt e÷¬sÿ{Ÿø,Ï |òPü ´#·s‡Y , n|ü¸H‡é e÷¬sÿ{Ÿ≈î£ ˇø£ s¡øy£ TÓ qÆ
nøöÿ+{Ÿ e⁄+fÒ eT≥T≈£î <˚ì &ÉãT“ <ëìπø øπ {≤sTT+#ê*. ø±´wt˝À ùws¡≈¢ î£
ø=+‘·, |òPü ´ò #·s‡Y , Ä|ü¸H‡é ≈£î ø=+‘· &ÉãT“ ì\Te˝À ñ+&˚≥≥T¢>± #˚dTü ø√yê*.
2. e÷]®Hé yÓTT‘·+Ô :
|òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H\é ˝À ÁfÒ&+ç >¥ #˚jT· &ÜìøÏ MTs¡T eTT+<äT>± ø=+‘·
XÊ‘·+ n&Ü«Hé‡ì MT ÁuÀø£søY Ï #Ó*+¢ #ê*‡ ñ+≥T+~. BìH˚ ÁbÕs¡+uÛÑ e÷]®Hé
yÓTT‘·+Ô >± |ü]>∑DkÏ ÕÔsT¡ . MT≈£î |üP´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é ˝À ùws¡T¢ ø=qï ‘·sê«‘˚ e÷]®Hé
yÓTT‘·+Ô n&É>e∑ #·TÃ. kÕ<Ûës¡D+>± |òPü ´#·s‡Y ˝À ˇø√ÿ ùws¡T≈£î e÷]®Hé <ë<ë|ü⁄
14% ˝Ò<ë 20% ñ+≥T+~. m≈£îÿe XÊ‘·+ ùws¡≈¢ î£ á 15`16 XÊ‘·+
e⁄+≥T+~. ø±ø£b˛‘˚ ôdŒ≈£î´˝ÒwHü é u≤>± »]–q ùws¡≈¢ î£ Ç+ø± m≈£îÿe e÷]®Hìé
mπø‡+CŸyês¡T $~ÛkÕÔsT¡ . Ç|ü&ÉT á e÷]®Hé &ÉãT“qT m˝≤ ø£qTø√ÿyê˝À
#·÷<ë›+. ñ<ëVü≤s¡D≈£î MTs¡T Matrix ùws¡T ø=+{≤s¡T. <ëì ˝≤{Ÿ (Lot)
1250. e÷Á{Ïø˘ ùws¡T Ä s√Eq s¡÷.200 ñ+<äqT≈£î+<ë+. n|ü&ÉT e÷]®Hé
yÓTT‘·+Ô (15%) Ç˝≤ ø£qT≈£îÿ+{≤s¡T.
<Ûäs¡ LOT yÓTT‘·Ô+
Matrix Lab 200 1250 2,50,000
e÷]®Hé yÓTT‘·+Ô R s¡÷. 2,50,000 I 15%
R s¡÷. 2,50,000 I 15/100
R s¡÷. 37,500
ô|’ ˝…øÿ£ Á|üø±s¡+ MTs¡T e÷Á{Ïø‡˘ ˝≤úŸ ùws¡T ø=Hê\+fÒ MTs¡T ø=qï
<Ûsä ì¡ ùws¡¢ dü+K´‘√ ôV≤∫Ã+~, <ëìMT<ä 15XÊ‘·+ ø£qTø√ÿyê*. ªnuÒ“! n+‘·
e÷]®Hé H˚qT mø£ÿ&É ø£≥>º \∑ qT? Hê≈£î 1250 ùws¡T¢ m+<äT≈£î, Hê≈£î z e+<ä
ùws¡T¢ #ê\Tµ nqT≈£î+fÒ eT≥T≈£î ≈£î<äs<¡ Tä . |òPü ´#·s‡Y ˝À Á|ü‹ùws¡TqT z ìØí‘·
dü+K´˝À e÷Á‘·yT˚ rqTø√yê*. <ëìH˚ ˝≤{Ÿ n+{≤s¡ì ‘Ó*dæ+<˚! Ä ˝≤{Ÿ
MT<ä MTs¡T ø=qï <Ûsä ì¡ ôV≤∫Ã+∫, <ëìMT<ä e÷]®Hé yÓTT‘êÔìï ø£qTø√ÿyê*.
ˇø£yfi˚ ¯ MTs¡T ø£{qºÏ e÷]®Hé ø£+fÒ MT ùws¡T <Ûsä ¡ ‘·–‘Z ,˚ ÁuÀø£sT¡ Ä
‘·–qZ ‘˚&ÜqT ‹]– ø£≥eº Tì $TeTà*ï n&É>e∑ #·TÃ. MTs¡T ø£≥øº b£ ˛‘˚ e÷¬sÿ{Ÿ˝À
Ä ùws¡q¢ T n|üŒ{Ï <Ûsä ¡ Ä<Ûës¡+>± ny˚Tàj·Te#·TÃ.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î ô|’ ùws¡TøÏ MTs¡T 15XÊ‘·+ e÷]®Hé (s¡÷. 37,500) ø£{ºÏ
|òPü ´#·s‡Y ˝À n&ÉT>∑Tô|{≤ºsT¡ . MTs¡T ø=qï ùws¡T <Ûsä ¡ s¡÷. 200 qT+&ç 150
es¡≈î£ ‘·–+Z #·Tø√+&ç. n|ü&ÉT MTs¡T ‹]– m+‘· e÷]®Hé ø£{≤º˝À #·÷<ë›+.
<Ûäs¡ LOT yÓTT‘·Ô+
ø=qï <Ûäs¡ 200 1250 2,50,000
‘·–Zq <Ûäs¡ 150 1250 1,87,500
‘˚&Ü 72,500
n+‘·≈î£ eTT+<äT ø£{qºÏ e÷]®Heé T˙ Rs¡÷. 37,500
Ç+ø± Ç|ü&ÉT ø£{≤º*‡q e÷]®Heé T˙ s¡÷. 35,000
ô|’ |ü{Ïºø£ Á|üø±s¡+ MTs¡T ‘·–Zq yÓTT‘êÔìøÏ Ç+ø± s¡÷. 35,000
e÷]®Heé T˙>± ø£{≤º*. n+‘˚ø±ø£ Á|üdTü ‘Ô |· ⁄ü <Ûsä ¡ MT<ä 15XÊ‘·+ ÁbÕs¡+uÛÑ
e÷]®Hé ø£{≤º*. n+fÒ s¡÷. 1,87,500 MT<ä 15XÊ‘·+ ≈£L&Ü #Ó*+¢ #ê*.
m+<äTø£+fÒ yÓTT<ä≥ ø£{qºÏ e÷]®Hé eT˙ qwü+º ˝À ø£*dæb˛sTT+~. ø±ã{Ïº
‹]– e÷]®Hé eT˙ì ‘·–qZ yÓTT‘·+Ô MT<ä ø£{≤º*. n+fÒ yÓTT<ä≥ É #Ó*+¢ ∫q
e÷]®HéeT˙ s¡÷. 35,500‘√ bÕ≥T Á|üdüTÔ‘·+ ‹]– s¡÷. 28,125
#Ó*+¢ #ê\qïe÷≥. yÓTT‘·+Ô s¡÷. 63,125 e÷]®Heé T˙>± #Ó*+¢ #ê*. á
<Ûsä ¡ Ç+ø± ‘·–‘Z ˚ ‹]– e÷]®Heé T˙>± eT] ø=+‘· ø£{≤º*‡e⁄+≥T+~.
nsTT‘˚ ÄHé˝H’… é <ë«sê ÁfÒ&+ç >¥ #˚ùdÔ eT≥T≈£î m{Ïº |ü]dæ‘ú T· ˝À¢q÷ á
e÷]®Hé yÓTT‘êÔìï eTT+<˚ ø£{≤º*. |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é ˝À ÁfÒ&+ç >¥ #˚jT· &ÜìøÏ
Ç+‘· ø£˙dü yÓTT‘·+Ô eTT+<˚ ø£{≤º\ì Ä ÄHé˝H’… é dü+dü\ú T n&ÉT>∑T‘êsTT. Ä
yÓTT‘êÔìï #Ó≈î£ ÿ <ë«sê eTT+<˚ Ä dü+dü≈ú î£ #Ó*+¢ #ê*‡ ñ+≥T+~.
3. >∑&TÉ e⁄ ‘˚~q (˝Ò<ë Ä˝Àù|) ùws¡q¢ T neTà&É+, ø=q&É+ :
|òüP´#·sY‡˝À Á|ü‹ HÓ˝≤ ÄK] >∑Ts¡Tyês¡+ ôd{Ï˝ŸyÓT+{Ÿ s√E>±
|ü]>∑DkÏ ÕÔsT¡ . á˝À|ü⁄ MTs¡T ø=qï ùws¡q¢ T neTàe#·TÃ, ø=qe#·TÃ. ñ<ëVü≤s¡D≈£î
sêE nH˚ e´øÏÔ ˇø£ ˝≤{Ÿ (1250ùws¡T)¢ Matrix Labì s¡÷. 175˝À e÷]Ã
2q ø=Hêï&ÉT. e÷]Ã 8 ø£˝≤¢ Ä ùws¡T s¡÷. 180 nsTT+~. n‘·&øç Ï e÷]Ã
28 <ëø± >∑&TÉ e⁄ e⁄+~. n‘·&TÉ e÷]Ã 8q Ä ùws¡TqT n$Tà, ùws¡T≈£î s¡÷.
5 #=|üq ˝≤uÛ≤ìï ãTø˘ #˚dTü ø√e#·TÃ. ˝Ò<ë Ç+ø± ô|s¡T>∑T‘·T+<äqT≈£î+fÒ
n˝≤π> ñ+#·Tø√e#·TÃ. n˝≤ >∑&TÉ e⁄ ‘˚~ e÷]Ã 28<ëø± m|ü&ÓH’ ê neTàe#·TÃ.
ˇø£yfi˚ ¯ >∑&TÉ e⁄ ‘˚~Hê&ÉT ø£qTø£ Ä ùws¡q¢ T MTs¡T neTàø£b˛‘˚ Äs√Eq
@ <Ûsä ¡ e⁄+fÒ Ä <Ûsä ≈¡ î£ mπø‡+CŸ ø£+|üP´≥sY˝À Ä{Àe÷{Ïø>˘ ± ùdÿ«s¡|(t Square
Up) nsTTb˛‘êsTT. ˝Ò<ë MT≈£î Ä ùwsY MT<ä qeTàø£+ e⁄+fÒ Äs√E (˝Ò<ë
Ä s√E˝À|ü⁄) @<√ø£ <Ûsä ˝¡ À ny˚Tàdæ, yÓ+≥H˚ ‘·<Tä |ü] HÓ\ (@Á|æ˝Ÿ)≈£î ‹]–
|òPü ´#·s‡Y ˝À Ä ùws¡Tì ø=qe#·TÃ.
4. ø£MTwüHé ‘·≈£îÿe :
e÷eT÷\T ÁfÒ&+ç >¥‘√ b˛*ùdÔ |òPü ´#·s‡Y ˝À ø£MTwüHé ‘·≈î£ ÿe. e÷eT÷\T
ÁfÒ&+ç >¥˝À |ü<√e e+‘·T ø£MTwüHé ñ+≥T+~.

|òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸Hé‡\ j·T+Á‘ê+>∑+

|òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡ >∑T]+∫ ø£˙dü |ü]C≤„q+ dü+bÕ~+#ê+ ø£<ë!
Ç|ü&ÉT yê{Ïì ìj·T+Á‹+#˚ j·T+Á‘ê+>∑+ >∑T]+∫ ‘Ó\düT≈£î+<ë+. ìC≤ìøÏ
|òPü ´#·s,Y Ä|ü¸H‡é ˝À 99XÊ‘·+ ùws¡˙¢ ï NSE˝ÀH˚ ñHêïsTT. BSE˝À #ê˝≤
‘·≈î£ ÿe. eTVü‰ nsTT‘˚ s¬ +&√, eT÷&√ ùws¡T¢ ñHêïsTT.
1. Áø£ e Tã<ä › y Ó T Æ q mπ ø ‡+CŸ : |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡˝À nìï
$wüj÷· \ô|’ NSE s√Eyê]>± düMTøÏdå Tü +Ô ≥T+~. |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é ˝À ÁfÒ&+ç >¥
#˚j÷· \+fÒ NSE ‘·q ÁuÀø£s≈¢¡ î£ eTT+<äT>± ø£weºü Ts¡q¢ T+&ç e÷]®Hé edü÷\T
#˚j÷· \ì ø√s¡T‘·T+~. BìH˚ Inital Margin n+{≤s¡T
Ä ‘·sê«‘· Ä ùwsY e÷]®Hé yÓTT‘·+Ô ø√&é ‘·–‘Z ˚ yÓ+≥H˚ eT]+‘·
e÷]®Héì edü÷\T #˚j·TeTì n&ÉT>∑T‘·T+~. n˝≤ ôd+{ÏyÓT+{Ÿ\ MT<ä,
e÷]®H\é MT<ä NSE |üP]Ô ìj·T+Á‘·D ñ+≥T+~.
2. øπ e\+ e÷]®Hé yÓTT‘·yÔ T˚ ø±≈£î+&Ü, >∑&TÉ e⁄ ‘˚~, Ä s√E #Ó*+¢ #ê*‡
yÓTT‘êÔ\T, &Ó*eØ Çyê«*‡q ùws¡T,¢ ‘·sê«‘· ôd{Ï˝ŸyTÓ +{ŸqT rdüTø¬ fi≤fl*‡q
ø±+Á{≤≈£î\º >∑T]+∫ ôd‘’ +· z ø£qTï y˚dæ ñ+#·T‘·T+~.
3. n+‘˚ø±≈£î+&Ü |òPü ´#·s,Y Ä|ü¸H‡é ˝À ÁuÀø£sT¡ ¢ edü÷\T #˚j÷· *‡q
ø£MTwüHé e¬>s’ ê $wüj÷· \ MT<ä ôd_ ‘·q e+‘·T bÕÁ‘·ì ‘·qT b˛wæk˛Ô+~.
n˝≤ |òüP´#·sY‡ n+&é Ä|ü¸Hé‡˝À Á|ü‹B dü+ã+~Û‘· n~Ûø±s¡
j·T+Á‘ê+>∑+ yê] Ä<˚XÊ\ y˚Ts¡≈î£ »s¡T>∑T‘·T+~.
|òPü ´#·s‡Y ˝À ùws¡¢ ø=qT>√\T/neTàø±\≈£î

|ü]o*+#ê*‡q n+XÊ\T
düsπ MTs¡T |òPü ´#·s‡Y e÷¬sÿ{Ÿ˝ÀøÏ n&ÉT>∑Tô|{≤º\qT≈£îHêïs¡T. n+<äT≈£î
nqTdü]+#ê*‡q ÁkÕº≥J @$T{Ï? mH√ï e+<ä\ ùws¡T¢ e⁄qï á |òPü ´#·s‡Y ˝À
@ ùwsYì mqTïø√yê*? @ >∑&TÉ e⁄ì mqTïø√yê*? ndü\T Open Interestì
m˝≤ eT<äT|ü⁄ #˚j÷· *? Ç˝≤+{Ï Á|üXï¯ \˙ï $TeTà*ï #·T≥TºeTT&ÉT‘êsTT.
M{ÏøÏ düe÷<Ûqä y˚T eTq+ |òPü ´#·s‡Y ˝À nqTdü]+#ê*‡q eP´Vü‰+.
<ëì >∑T]+∫ ‘Ó\düT≈£î+<ë+.
1. @ ùwsYì mqTïø√yê*? :
á Á|üXï¯ ≈£î me¬sH’ ê #Óù|Œ »yêãT ˇø£fÒ ` |ò+ü &ÉyTÓ +≥˝Ÿ‡ #·øÿ£ >±
ñqï ùwsYì mqTïø√e&É+. n~ q>∑<äT $uÛ≤>∑yÓTÆHê, |òüP´#·sY‡ e÷¬sÿ{Ÿ
ø±˙j·T+&ç. eTT+<äT>± |ò+ü &ÉyTÓ +≥˝Ÿ‡øπ n‘·´~Ûø£ ÁbÕeTTK´+ Çyê«*. ì»+
#ÓbÕŒ\+fÒ mπø‡+CŸyês¡T m|ü&É÷ #·ø£ÿ{Ï ù|s¡T Á|üU≤´‘·T\T ø£*–,
|ò+ü &ÉyTÓ +≥˝Ÿ‡ |òTü q+>± ñqï ø£+ô|˙\H˚ @]ø√] á |òPü ´#·s‡Y $uÛ≤>∑+˝À
ñ+#·T‘ês¡T. |òPü ´#·s‡Y ˝À ñqï ø£+ô|˙\˝À <ë<ë|ü⁄ 99XÊ‘·+ HÓwqü ˝Ÿ kÕºø˘
e÷¬sÿ{Ÿ˝ÀH˚ ñHêïsTT. u≤+uÒ kÕºø˘ mπø‡+CŸ˝À eT÷&ÉT, Hê\T>∑T ùws¡T¢ ‘·|Œü
m≈£îÿe ˝Òe⁄.
düsπ |ò+ü &ÉyTÓ +≥˝Ÿ‡ $wüj÷· ìøÏ e<ë›+. e÷eT÷\T ø±´wt $uÛ≤>∑+˝Àì
ø=ìï ùws¡˝¢ ≤ #Ó‘ùÔ· ws¡T¢ á $uÛ≤>∑+˝À kÕ<Ûës¡D+>± ñ+&Ée⁄. nsTTq|üŒ{Ïø°
ª|ü⁄s¡Twüß\˝Àñ‘·eÔ T |ü⁄s¡Twüß&ÉT y˚sj ¡ ÷· µ nqï≥T¢>± á $uÛ≤>∑+˝À ôd‘’ +·
nH˚ø£ >=|üŒ ùws¡˝¢ À ˇø£<ëìì mqTïø√yê*. Ç+<äT≈£î eTq+ nqTdü]+#ê*‡q
eP´Vü≤+ Çø£ÿ&É ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.
1. ã÷yéT ˝Ò<ë j·÷øÏºyé s¡+>∑+˝Àì ùws¡¢qT mqTïø√e&É+ :
|òPü ´#·s‡Y , $uÛ≤>∑+˝À nH˚ø£ ùws¡q¢ T s¡+>±\yêØ>± nH˚ø£ $<Û+ä >±
$uÛÑõ+|üe#·TÃ.
Types bò Õ sêà ◊.{Ï .
Ceat Dr. Reddy TCS
Apollo Tyres Dabur India Tata Elaxi
Cipla NIIT
Lupin Infosys
u≤´+≈£ î \T Ç‘·s¡ s¡+>±\T

ICICI Bank Reliance
Andhra Bank NTPC
SBI HLL
Karnataka Bank SAIl
Kotak Manidra Bank TITAN
IDBI Bank ITC
Unior Bank
Yes Bank
Unior Bank of India
Ç˝≤ ã÷yéT/@øÏyº ˝é À e⁄qï s¡+>±ìï mqTïø=ì, Ä s¡+>∑+˝À @<ÓH’ ê
ˇø£ ùwsYì mqTïø√yê*. n+‘˚ø±ì ã÷yéT˝À ˝Òì s¡+>±\qT mqTï≈£î+fÒ
n$ ‘·«s¡>± ô|]π> neø±X¯+ e⁄+&Ée⁄.
ˇø√kÕ] ã÷yéT˝Àì ùwsYì mqTï≈£îHêïø£ <ëì yê\÷ýéT‡ #·÷&Ü*.
Ä ùwsY j·÷øÏyº >é ± ÁfÒ&é ne⁄‘·T+<√, ˝Ò<√ |ü]o*+#ê*. j·÷øÏyº >é ± ˝Òì
ùwsYì mqTï≈£î+fÒ ‹]– neTà&É+ ø£w+ºü .
øπ e\+ ˇø£ s¡+>∑+ ã÷yéT˝À ñ+fÒ #ê\<äT. Ä s¡+>∑+˝À ùws¡T¢
j·÷øÏyº >é ± ø£<Tä \T‘·THêï ñ|üj÷Ó >∑+ ˝Ò<Tä . Äj·÷ ùws¡¢ neTàø±\T, ˝≤uÛ≤\T
@fÒ{≤ (˝Ò<ë >∑‘· Á‘Ó’e÷kÕ\˝À) ô|s¡T>∑T‘·THêïjÓ÷, ˝Ò<√ #·÷&Ü*.
n+<äTø√dü+ Ç˝≤ #ÛêsYº |ü]o*+#ê*.
XYZ ùws¡T¢ neTàø±\T (ø√≥¢˝À) ìø£s¡ ˝≤uÛ≤\T (ø√≥¢˝À)

April-June 2016 800 47
July-Sep 2016 960 55
Oct-Dec 2016 1010 67
Jan-March 2017 1100 89
April-June 2017 1300 125
ô|’ |ü{øºÏ £ Á|üø±s¡+ XYZ ø£+ô|˙ ùd\T‡, ìø£s¡ ˝≤uÛ≤\T ô|s¡T>∑T‘·THêïsTT.

ø=ìï ø£+ô|˙\sTT‘˚ neTàø±\T ‘·–,Z ìø£s¡ ˝≤uÛ+Ñ ô|]–q≥T¢>± #·÷|ækÕÔsTT.
n˝≤+{Ï ø£+ô|˙\T <=+>∑ ø£+ô|˙\T>± ˝…ø£ÿ m+<äTø£+fÒ neTàø±\T
ô|s¡ > ∑ ≈ £ î +&Ü ìø£ s ¡ ˝≤uÛ Ñ + ô|]–+<ä + fÒ mø£ ÿ &√ @<√ eT‘· \ ãT
»]–+<äqïe÷≥. Ä ø£+ô|˙ jÓ÷ø£ÿ Ç‘·s¡ Ä<ëj·÷ìï n+<äT˝À ø£\|ü&yÉ ÷Ó ,
ø=ìïs¡ø±\ Ks¡TÃ\T #·÷|æ+#·≈î£ +&É <ëj·T&Éy÷Ó #˚dTü +&Ée#·TÃ. @~ @yÓTHÆ ê
ˇø£ ø£+ô|˙ |òü+&ÉyÓT+≥˝Ÿ‡øÏ n<äT“¤‘· ì<äs¡Ùq+ ` Á|ü‹ @{≤ (˝Ò<ë)
Á‘Óe’ ÷dæø±ìøÏ ô|]π> á neTàø±˝Ò!
áeT<Û´ä m≈£îÿe>± Ä|üsπ {Ï+>¥ e÷]®Hqé T #·÷düTHÔ êïs¡T n+fÒ ø£+ô|˙
neTàø±\ qT+&ç ñ‘·Œ‹Ô Ks¡TÃ\T rôdj·T´>± $T–˝Ò~ Ä|üsπ {Ï+>¥ ÁbÕ|ò{æ Ÿ.
Bìì Ç˝≤ ø£qT≈£îÿ+{≤s¡T.
Operating Profit
Operating Margin = -----------------------x 100
Sales
ñ<ëVü≤s¡D≈£î ˇø£ ø£+ô|˙˝À s¡T. 500 ø√≥¢ neTàø±\T ñHêïj·TqTø√+&ç.

n+<äT˝À ñ‘·Œ‹Ô Ks¡TÃ\T (Ä|ò”düT Ks¡TÃ\T, e&û¶\T ø±<äT) s¡÷. 20
ø√≥¢qTø√+&ç. n|ü&ÉT Operating Marginì Ç˝≤ ø£qT≈£îÿ+{≤s¡T.
R 20/500I100 R 4%
á Ä|üπs{Ï+>¥ ÁbÕ|òæ{Ÿ e÷]®Hé bòÕs¡Tà˝≤ >∑D≤+ø±\qT dü]>±Z
#·÷|ækÕÔjT· ì $X‚w¢ ≈ü î£ \ n_ÛÁbÕj·T+. m+<äTø£+fÒ Ç+<äT˝À uÛ÷Ñ ‘·<+›ä ˝À
ñ+#˚ Ks¡TÃ\T ø£\|üsT¡ ø±ã{Ï.º
ˇø£ ø£+ô|˙ neTàø±\T, ìø£s¡ ˝≤uÛ+Ñ m+‘· n_Ûeè~∆ #Ó+~Hê, Ä
ø£+ô|˙ ùws¡T <Ûsä ¡ Äø±X¯+˝À $Vü≤]ùd,Ô eTq+ ø=Hêï ˝≤uÛ+Ñ e⁄+&É<Tä .
m+<äTø£+fÒ Ä ø£+ô|˙≈£îqï |ò+ü &ÉyTÓ +≥˝Ÿ‡ <äècÕº´ Ä ùws¡T n|üŒ{Ïøπ m≈£îÿe>±
ô|]–b˛sTT+~. Ä sπ ≥T˝À eTq+ ø=+fÒ ñ|üj÷Ó >∑+ ñ+≥T+<ë?˝Ò<ë?
nqï~ ‘Ó\TdüTø√yê\+fÒ Ä ø£+ô|˙ |æ.◊. ìwüŒ‹Ô #·÷&Ü*.
ˇø£ ø£+ô|˙ì <ëì ˝≤uÛ≤\‘√ b˛*ùdÔ eTq+ m+‘· <Ûäs¡≈£î
ø=+≥THêïyÓ÷ ‘Ó*ù|~ á |æ.◊. πswæjÓ÷. Bìì á ÁøÏ+~$<Ûä+>±
ø£qT≈£îÿ+{≤s¡T.
Price
P.E. Ratio R ````````
Earnings
BìH˚ Ç˝≤ sêj·Te#·TÃ.

R Market Price
``````````
EPS
ñ<ëVü≤s¡D≈£î XYZ ø£+ô|˙ ùws¡T Á|üdTü ‘Ô +· e÷¬sÿ{Ÿ˝À s¡÷. 100

ñ+<äqTø√+&ç. <ëìì EPS (ùws¡T≈£î sêã&ç) s¡÷. 20 nqTø√+&ç n|ü&ÉT
P.E. Ratio Ç˝≤ ø£qT≈£îÿ+{≤s¡T.
R Market Price 100
`````````` R `````` R 5 times
EPS 20
n+fÒ eTq+ Ä ø£+ô|˙ sêã&çøÏ ◊<äT ¬s≥T¢ ô|{Ïº Ä ùws¡Tì
ø=+≥THêïeTqï e÷≥. Bìì ã{Ïº #·÷ùdÔ Ä ø£+ô|˙˝À eTq ô|≥Tºã&çì
sêã≥Tºø√e&ÜìøÏ 5 dü+ˆˆ\T |ü&TÉ ‘·T+<äì ns¡+ú .
2. Ä ùwsY≈£î ñqï f…øÏïø£˝Ÿ‡ |ü]o*+#ê* :
Ç|üŒ{Ïes¡≈L£ eTq+ |ò+ü &ÉyTÓ +≥˝Ÿ mHê*‡dt >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£îHêï+.
ˇø£ ø£+ô|˙ |ò+ü &ÉyTÓ +≥˝Ÿ‡ m+‘· |òTü qyÓTHÆ ê >∑‘ø· ±\+‘√ b˛*ùdÔ Ä ùwsY @
<Ûsä ≈¡ î£ \uÛ´Ñ + ne⁄‘·T+~, Á|üdTü ‘Ô +· ô|fÒº <Ûsä ¡ >∑‘+· ‘√ b˛*ùdÔ düeT+»düyT˚ Hê,
e÷¬sÿ{Ÿ |ü&bç ˛‘˚ á ùwsY @ ˝…e˝Ÿ <ëø± |ü&bç ˛e#·TÃ? nqï dü+<˚V‰ü \T
m<äTs¡e⁄‘êsTT. ªÄVü‰! |ò+ü &ÉyTÓ +≥˝Ÿ‡ u≤>±H˚ ñHêïsTT. @<=ø£ <Ûsä ≈¡ î£ ùwsYì
ø=+<ë+µ. nH˚ dü÷Á‘·+ e÷eTT\T ø±´wt $uÛ≤>∑+˝À #Ó\T¢‘T· +~ ø±ì |òPü ´#·s‡Y ˝À
ø±<äT. m+<äTø£+fÒ |òüP´#·sY‡˝À eTq+ dü«\Œø±\+˝À Ä ùwsY ô|s¡>±\qï
ñ<˚X› +¯ ‘√ ø=+{≤+ ø±ã{Ïº ô|’ f…øïÏ ø£˝Ÿ‡ ‘·|Œü ìdü]>± |ü]o*+#ê*. eTq+
ø=qï ‘·sê«‘· e÷¬sÿ{Ÿ ªÁø±wtµ ne⁄‘˚ Ä ùwsY |ü]dæ‹ú @$T{Ï? yê{Ïì yÓ÷dü÷Ô
‹s¡>±*‡+<˚Hê? n+<äTøπ |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H˝é À ùws¡T¢ ø=Hê\qT≈£î+fÒ (˝Ò<ë
cÕsYº ø={≤º\qT≈£î+fÒ) á f…øïÏ ø£˝Ÿ‡ì ‘·|Œü ìdü]>± dü&º û #˚j÷· *‡+<˚!
ªÇ+‘·≈L£ á f…øïÏ ø£˝Ÿ‡ dü&º û #˚j÷· \+fÒ ô|<ä› ô|<ä› #Ûês¡T\º T, Á>±|ü⁄\T
|ü]o*+#ê˝≤? njÓ÷´! yê{Ï˝À e÷πø e÷Á‘·+ |ü]C≤„q+ ˝Ò<˚µ nqï
njÓ÷eTj·T+ $TeTà*ï yÓ+{≤&ÉT‘·T+<ë? uÛj Ñ T· |ü&Ü*‡q nedüs+¡ ˝Ò<Tä .
MT ø√dü+ #ê˝≤ dæ+|ü⁄˝Ÿ f…øïÏ ø£˝Ÿ mHê*‡dtì dü&º û #˚ùd $<Ûëq+
Çø£ÿ&É ÇdüTHÔ êï+.
MTs¡T ø=Hê\qT≈£îH˚ ùwsYì á ÁøÏ+~ $<Û+ä >± dü&º û #˚jT· +&ç.
Á|üdüTÔ‘·+ <Ûäs¡ s¡÷.200
ìqï{Ï <Ûsä ¡ s¡÷. 210
>∑‘· HÓ\˝À m≈£îÿe, ‘·≈î£ ÿe <Ûsä \¡ T 190/180
eT÷&ÉT HÓ\\ ÁøÏ+<ä≥ Ä ùws¡T m≈£îÿe, ‘·≈î£ ÿe <Ûäs¡\T 175/160
dü+ˆˆ ÁøÏ‘+· Ä ùws¡T <Ûsä ˝¡ À¢ ‘ês¡‘e· ÷´\T 125/110
Ä ùwsY Beta 1.70
e÷¬sÿ{Ÿ Áø±wt˝À Ä ùws¡T ø£˙dü <Ûsä ¡ 145
ô|’ $esê\qT ã{Ïº MTs¡T Ä ùwsY˝À f…øïÏ ø£˝Ÿ>± z ìs¡j
í T· + rdüTø√e#·TÃ.
Ä ùwsY Beta n+fÒ e÷¬sÿ{Ÿ ôdHÓ‡ø˘‡‘√ b˛*ùdÔ Ä ùwsY <Ûsä ¡ ô|]–+<ë,
‘·–+Z <ë nì ø=*#˚ kÕ<Ûqä +. Çø£ÿ&É ôdHÓ‡dt ˇø£{‘Ï √ düe÷q+. ô|’ ùwsY
Beta 1.70 ñ+<ä+fÒ ôdHÓ‡ø˘‡‘√ b˛*ùdÔ Ä ùws¡T 70 XÊ‘·+ m≈£îÿe ô|]–+<äì
˝Ò<ë ‘·–+Z <äì ns¡+ú .

Ç+ø=+‘·eT+~ f…øïÏ ø£˝Ÿ mHê*dt\º T Ç+ø=+#Ó+ eTT+<äTø¬ [fl #Ûês¡T\º T,
Á>±|ü⁄\T ôd‘’ +· #·÷kÕÔsT¡ . Down Law Theory... Cyclinder charts Ç˝≤
s¡øs£ ø¡ ±\ #Ûês¡T\º T |ü]o*kÕÔsT¡ . nsTT‘˚ bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î n$ n+‘· ‘˚*ø£>±
ns¡+ú ø±e⁄. ø±ã{Ïº Ä $wüjT· |ü]C≤„Hêìï Çø£ÿ&É e~˝ÒjT· &É+ »]–+~.
nsTT‘˚ á #Ûês¡Tº\˝À f…øÏïø£˝Ÿ mHê*‡dtì düº&û #˚j·T&ÜìøÏ ˇø£ #·ø£ÿ{Ï
kÕ<Ûqä + ñ+~. n<˚ Moving average |ü<‹∆ä . á |ü<‹∆ä ˝À ˇø£s√E »]π>
ùwsY˝À ô|]π> e÷s¡TŒ\T, #˚sT¡ Œ\qT düsêdü] #˚kÕÔsT¡ . Ç˝≤ á Moving
average eTq≈£î ˇø£s√E, yês¡+, HÓ\, eT÷&ÉT HÓ\\T, dü+ˆˆ Ç˝≤ @
ø±˝≤ì¬øH’ ê <=s¡T≈£î‘êsTT.
H˚&TÉ nìï kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ ôd{’ Ÿ\˝À Ä ùws¡¢ ‘ê\÷≈£î Moving average
\uÛ´Ñ eTe⁄‘·THêïsTT. eTTK´+>± á ÁøÏ+~ yÓuŸôd{’ Ÿ\˝À MTs¡T ø£+ô|˙ ù|s¡T
f…|Æ t #˚d,æ ôd]Ã #˚jT· >±H˚ yÓTs¡T|ü⁄y˚>+∑ ‘√ Ä ø£+ô|˙ sπ ≥T, |ò*ü ‘ê\T, ùwsY
Vü≤√]¶+>¥ bÕ{ÏHé ˝≤+{Ï $esê\‘√ bÕ≥T Ä ø£+ô|˙ ùws¡T ø£<ä*ø£≈£î
dü+ã+~Û+∫q Moving average ≈£L&Ü edüT+Ô ~.
Ç+‘·≈î£ Ä eTTKýÓTqÆ yÓuŸôd{’ Ÿ\T Ç$ :
1. www.Bseindia.com
2. www.Nseindia.com
3. Ä ùwsY˝Àñqï Open Interest |ü ] o*+#ê* :

Open Interest n+fÒ Ä ùws¡T˝À Ç+ø± neTàø£+ ø±≈£î+&Ü $T–\Tqï
ùwsY yê\÷ýéT. Ç+<äT˝À cÕsYº bıõwüHé ≈£L&É ø£*ù| e⁄+≥T+~. >∑‘·
ôd{Ï˝ŸyTÓ +{Ÿ ‘ê\÷≈£î $T–*q bıõwüH\é T ≈£L&Ü Ç+<äT˝À ø£*|æ e⁄+{≤sTT.
ìC≤ìøÏ á Open Interest ≈£L&Ü f…øïÏ ø£˝Ÿ n+X¯+ nsTTq|üŒ{Ïø,°
Bì ÁbÕeTTK´‘·ì ã{Ïº Çø£ÿ&É Á|ü‘´˚ ø£ n+X¯+>± Ç#êÃ+.
zô|Hé Ç+Á≥dtº <ë«sê ùwsY <Ûäs¡ì n+#·Hê ø£≥º&É+ :
zô|Hé Ç+Á≥dtº ã{Ïº eTq+ á ÁøÏ+~$<Û+ä >± e÷¬sÿ{Ÿ˝À e÷s¡TŒ\T
dü+uÛÑ$+#·e#·TÃ.
1. ˇø£ ùwsY <Ûsä ¡ ô|s¡T>∑T‘·÷, Open Interest ≈£L&Ü ô|s¡T>∑T‘·T+fÒ,
n~ ãT*¢wt <Û√s¡D>Ï ± uÛ≤$+#ê*. n+fÒ Ä ùwsY`ãT˝Ÿ‡ |ü≥Tº˝À ñ+&ç.
Ç+ø± ô|s¡T>∑T<ä\≈£î neø±X¯+ ñ+<äqïe÷≥.
2. ˇø£ ùwsY <Ûsä ¡ ‘·>T∑ ‘Z ÷· , Open Interest ô|s¡T>∑÷‘·T+fÒ n~ uÒ]wt
<Û√s¡DøÏ Ï dü+øπ ‘·+˝≤ uÛ≤$+#ê*. Çø£ÿ&Éø=‘·Ô ø=qT>√\T <ës¡T\T Á|üy•˚ +∫Hê,
<Ûäs¡ ‘·>∑TZ‘·T+<ä+fÒ Ä ùwsY MT<ä ªuÒsYµ |ü≥Tº _–düTÔ+<äqïe÷≥. n+fÒ
m≈£îÿeeT+~ Ä ùwsY˝À cÕsYº ø=&ÉT‘·THêïs¡qïe÷≥. ˝Ò<ë n+‘·≈î£ eTT+<äT
ø=qïyês¡T ùdÿsê|òt #˚dTü HÔ êïs¡T.
3. ˇø£ ùwsY <Ûsä ¡ ô|s¡T>∑T‘·÷, Open Interest ‘·>T∑ ‘Z T· +fÒ, n~ ≈£L&Ü
uÒ]wt\ <Û√s¡DøÏ Ï dü+øπ ‘·+˝≤ uÛ≤$+#ê*. n+fÒ bÕ‘·yêfi¯ófl ˝≤uÛ≤\qT ãTø˘
#˚dTü ≈£î+≥THêïs¡qïe÷≥. yê] kÕúq+˝À ø=‘·yÔ êfi¯ófl Á|üy•˚ +∫Hê yês¡T n+‘·
ã\e+‘·T\T ø±<äì ns¡+ú .

4. ùwsY <Ûsä ¡ ‘·–,Z Open Interest ≈£L&Ü ‘·>T∑ ‘Z T· +fÒ, n~ ìX¯Ãj·T+>±
uÒ]wt <Û√s¡D!Ò Ä ùwsY MT<ä ÄdüøÔÏ ‘·>&Z∑ +É , |ò*ü ‘·+>± <Ûsä ¡ ôd‘’ +· ‘·>&Z∑ +É
dü+uÛÑ$düTÔ+~.
5. ùwsY <Ûäs¡ ˇπø#√≥ n~Ûø£kÕúsTT˝À ì\ã&ç Open Interest
ô|s¡T>∑T‘·T+fÒ, nB uÒ]wt <Û√s¡DÒ n+{≤s¡T e÷¬sÿ{Ÿ $X‚w¢ ≈ü î£ \T. n+fÒ Çø£ÿ&É
kÕ<Ûës¡D ÇHÓ«düsº T¡ ¢ Ä ùwsY˝À cÕsYº ø=&ÉT‘·T+{≤s¡T. |ò*ü ‘·+ ‘Ó*j·Tø£ ~–q
kÕe÷q´ ÇHÓ«düsº T¡ ¢ qwübº ˛‘ês¡T.
6. ùwsY <Ûsä ¡ ˇπø#√≥ n~Ûø+£ >± ñ+&ç, Open Interest ‘·>T∑ ‘Z ÷· ñ+fÒ,
n~ ãT*¢wt <Û√s¡DÒ n+{≤s¡T. m+<äTø£+fÒ ÁuÀø£sT¡ ,¢ ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡T¢ Çø£ÿ&É ‘·eT
bıõwüH\é T ªø£esYµ #˚dTü ≈£î+≥THêïs¡T. n+fÒ <Ûsä ¡ ø=~›>± ô|s¡T>∑T‘·÷+≥T+<äqï
e÷≥.
@~ @yÓTHÆ ê á Open Interest nH˚~ |òPü ´#·s‡Y e÷¬sÿ{Ÿ˝À Á|üeTTK
bÕÁ‘·ì eVæ≤düT+Ô <äq&É+˝À m˝≤+{Ï dü+<˚V≤ü + ˝Ò<Tä .
|òPü ´#·sY f
Á &
Ò +ç >¥
f…øÏïø˘\T
1. yÓTT<ä≥>± MTs¡T |òPü ´#·s‡Y , n|ü¸H‡é \˝À m˝≤+{Ï ùws¡q¢ T ø=qø£+&ç
neTàø£+&ç. ø=ìï s√E\T øπ e\+ |ü]o*+#·+&ç :
düsπ MTs¡T |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é ˝ÀøÏ n&ÉT>∑Tô|{≤º\qT≈£îHêïs¡T. nsTT‘˚
MTs¡T |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡˝À n&ÉT>∑Tô|{≤º\qT≈£îqï|ü&ÉT yÓ+≥H˚ ÁfÒ&ç+>¥
#˚jT· ø£+&ç. MT mø£‡sTT{ŸyTÓ +{Ÿì ø±ùd|ü⁄ Ä|ü⁄ø√+&ç. m+<äTø£+fÒ ˇø£ ùws¡T
m+‘· m>∑Te kÕúsTTøÏ b˛‘·T+<√, n˝≤π> e÷¬sÿ{Ÿ |ü&|¶É ü &ÉT m+‘· ~>∑ekÕúsTTøÏ
b˛‘·T+<√ ø=ìïs√E\T |ü]o*+#·+&ç. ªnuÒ“!¤ á |ü]o\q e÷ e\¢ ø±<äT,
@<√ø£ <ë+{À¢ y˚TeTT ‘˚\TÃ≈£î+{≤+µ n+{≤sê? MT Çwü+º . MT yÓTT<ä{Ï
Á|üjT· ‘·ï+˝ÀH˚ <Óã“‹ì MT e÷]®Hé yÓTT‘·+Ô b˛‘˚, MT≈£î ‘·sê«‘· ÁfÒ&+ç >¥
#˚jT· &ÜìøÏ ≈£î<äs<¡ Tä . ø±ã{Ïº MTs¡T |òPü ´#·s‡Y ˝À n&ÉT>∑T ô|{≤º\+fÒ eTT+<äT
e÷¬sÿ{Ÿ >∑eTq+, ‘·sê«‘· Á|ü‘´˚ ø£ ùws¡T m>∑Te, ~>∑TekÕúsTT\T ø=ìïs√E\T
|ü]o*+#ê*. ˇø£ÿ{Ï >∑Ts¡TÔ ô|≥Tºø√+&ç, eTq+ ÁfÒ&ç+>¥ ø=ìï s√E\T
#˚jT· ø£b˛sTTHê, eTq &ÉãT“\T mø£ÿ&É≈î£ b˛e⁄. eTq <ä>sπZ∑ e⁄+{≤sTT. ø±ã{Ïº
yÓTT<ä{À¢ ø=ìï s√E\T ùws¡¢ >∑eTHê\qT |ü]o*+∫ Ä ô|H’ ˚ ùws¡¢ s¡DuÛ÷Ñ $T˝À
n&ÉT>∑Tô|≥º+&ç.
Ç+‘·≈L£ ùws¡q¢ T m˝≤ |ü]o*+#ê*. n<=ø£ uÀsY nqT≈£î+≥THêïsê?
á ÁøÏ+~ $wüj÷· \T ˇø£kÕ] #·÷&É+&ç.
e÷Á{Ïø‡˘ ˝≤uŸ >∑‘· s¬ +&ÉT HÓ\\T>± s¡÷. 200`230 <ä>sZ∑ ¡ ñ+~.
e÷¬sÿ{Ÿ ô|]–q|ü&É˝≤¢ s¡÷. 245 <ëø± ek˛Ô+~. n+‘·ø+£ fÒ ô|q’ ô|s¡>&∑ ÜìøÏ
#ê˝≤ Çã“+~ |ü&TÉ ‘√+~.
{Ï . dæ . mdt . ùws¡ T m>∑ T ekÕú s TT 1310. e÷¬ s ÿ{Ÿ ˇπ ø s√E
≈£î|üŒ≈£L*q|ü⁄&ÉT n~ s¡÷. 1265 qT+&ç s¡÷. 1194 <ëø± |ü&bç ˛sTT+~.
e÷¬sÿ{Ÿ ø√\T≈£îHêïø£ (250 bÕsTT+≥T¢ ô|]>±ø£) s¡÷. 1255 ˇø£ÿs√E˝ÀH˚
nsTT+~.
Hê>±s¡Tq® ø£HÁé düøº Hå£ ‡é ùws¡T m>∑TekÕúsTT s¡÷. 200 <ë≥≥+ ˝Ò<Tä .
Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ (13.3.07) <ëì ~>∑TekÕúsTT s¡÷. 150 e÷¬sÿ{Ÿ ø√\T≈£îHêïø£
n~ s¡÷. 150 qT+&ç s¡÷. 161 es¡≈î£ ô|]–+~.
á ô|’ eT÷&ÉT ùws¡¢ >∑eTHê\T øπ e\+ |ü~, |ü~ùV≤qT s√E˝À¢H˚ »]>±sTT.
ˇø£ÿkÕ] MT≈£î Äj·÷ ùws¡¢ <Ûsä \¡ ø£ìwü,º >∑]wüº ø£<*ä ø£\ MT<ä ne>±Vü≤q
eùdÔ Ä ‘·sê«‘· MTs¡T s¡+>∑+˝ÀøÏ n&ÉT>∑Tô|≥ºe#·TÃ. e÷¬sÿ{Ÿ ô|]–q|ü&É˝≤¢
|òPü ´#·s‡Y ˝À neTà&É+ ˝Ò<ë Put Option ø=q&É+ #˚jT· e#·TÃ. n˝≤π> e÷¬sÿ{Ÿ
ªÁø±wtµ nsTTq|ü⁄&ÉT Äj·÷ ùws¡q¢ T ~>∑TekÕúsTT˝À ø=q&É+, ‘·<Tä |ü] s√E
˝Ò<ë Ä ‘·sê«‘· s√E\˝À¢ e÷¬sÿ{Ÿ ô|]–‘˚ yÓ+≥H˚ ùws¡q¢ T ne÷à ˝≤uÛ+Ñ
#˚düTø√e#·TÃ.
ø±ã{Ïº MTs¡T `
1. yÓTT<ä{Ï |ü~ |ü~ùV≤qT s√E\T |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H\é ˝À n&ÉT>∑Tô|≥º≈î£ +&Ü
ùws¡¢ ø£<*ä ø£\ ô|q’ z ø£qTï y˚jT· +&ç.
2. CÒãT˝À &ÉTãT“ e⁄+~ ø£<ë, @<√ø£{Ï ø=Hê\qï <äT>∑ìú eTqdüT˝À
qT+&ç rùdj·T´+&ç. eTq &ÉãT“ eTq <ä>∑Zπs ñ+fÒ qwüº+ ˝Ò<äqï uÛ≤eq‘√
ñ+&É+&ç.
3. |òüP´#·sY‡˝À ùws¡¢ ø£<ä*ø£\T ø£ìô|≥º&É+ ‘˚*ø£. ø±ì Ä|ü¸Hé\˝À
Á|”$Tj·T+\ ø£<ä*ø£\T n+‘· ‘·«s¡>± ns¡ú+ #˚düTø√e&É+ ø£wüº+. ø±ã{Ïº
Ä|ü¸H˝é À¢ì Á|”$Tj·T+\ ø£<*ä ø£\ MT<ä ø=ìï s√E\T z ø£qTï y˚dæ ñ+#·+&ç.
eTTK´+>± Put Option\ MT<ä MT <äèwæºì m≈£îÿe>± πø+ÁBø£]+#·+&ç.
m+<äTø£+fÒ e÷¬sÿ{Ÿ m>∑Te, ~>∑Te kÕúsTT˝À Put Option #ê˝≤ $∫Á‘·yTÓ qÆ
ø£<*ä ø£\≈£î eT÷\eTe⁄‘êsTT.
2. |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé\˝À z|æø£ Á|ü<Ûëq+ :
|òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é #ê˝≤ #·+#·\yÓTqÆ $, ì$Twü ì$TcÕìøÏ e÷]b˛j˚T
πs≥T¢ ôdHÓ‡dt ≈£î|üŒ≈£L\&Ü\T, yÓTs¡|ü⁄y˚>∑+‘√ ‹]– ô|’øÏ m>∑Áu≤ø£&É+...
˝≤+{Ï ø±s¡D≤\T eT<Ûä´ |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé˝À ôd’‘·+ πs≥T¢, Á|”$Tj·T+\T
¬s|üŒbÕ≥T ø±\+˝À nq÷Vü≤´ e÷s¡TŒ\T dü+‘·]+#·T≈£î+{≤sTT. n˝≤+{Ï
e÷s¡T‡\ eT<Ûä´ z|æø£‘√ ñ+&É≥+ Á|ü<Ûëq+.
s√EyêØ (Intra-day) ÁfÒ&ç+>¥øÏ, |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡\ e÷¬sÿ{Ÿ\≈£î
#ê˝≤ ‘˚&Ü ñ+<äqï $wüj·T+ ‘Ó\TdüTø√yê*. s√Eyê]á ÁfÒ&ç+>¥˝À Ä
s√E 3.30 ø£˝≤¢ ùws¡¢qT ùdÿ«s¡|t #˚düTø√yê*. ø±˙ |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡\˝À
düeTj·T+ uÀ˝Ò&ÉT ñ+~.
n+<äTe\¢ |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé\˝À eTq+ ˇø£ ùws¡Tø=qï|ü&ÉT/
n$Tàq|ü&ÉT n~ yÓ+≥H˚ ‘·–Zb˛sTTHê/ô|]–b˛sTTHê ø£+>±s¡T |ü&Ü*‡q
nedüs¡+ ˝Ò<äT. ‹]– m|üŒ{Ïø£sTTHê eTq+ ø=ìï/n$Tàq πs≥T kÕúsTTøÏ
ny˚TàdüTø√e#·TÃ. |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé\˝À ÇHÓ«düºs¡¢≈£î ø±yê*‡+~ uÛÑ÷<˚e+‘·
z|æø£, <Ûäs¡àsê»+‘· düVü≤q+. n˝≤+{Ï yêπs |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡\˝À
HÓ>∑TZø=kÕÔs¡T. e÷≈£î ‘Ó*dæq ˇø£ ôdŒ≈£î´˝Ò≥sY ∫Hêï ∫‘·ø£ #Ó‘·¢ ùws¡¢˝À
ÁfÒ&ç+>¥ #˚j·T&ÉT. |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡˝ÀH˚ ÁfÒ&ç+>¥ #˚dæ HÓ\≈£î ¬s+&ÉT, eT÷&ÉT
\ø£å\T Ç+{ÏøÏ rdüTø¬ fi≤Ô&ÉT. n‘·&ç $»j·T s¡Vü≤dü´+ @$T≥j·÷´ n+fÒ
|òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡\˝À #·ø£ÿ{Ï |òü+&ÉyÓT+≥˝Ÿ‡‘√ ≈£L&çq ùws¡¢qT |ü]>∑Dq˝ÀøÏ
rdüTø=ì, yê{ÏøÏ f…øÏïø£˝Ÿ‡ (ˇø£ ùwsY ~>∑Te, m>∑Te kÕúsTT˝À) nq«sTT+∫
ùws¡¢qT ø=+{≤&ÉT, neTTà‘ê&ÉT. á Á|üÁøÏj·T˝À n‘·&ÉT ùws¡¢ <Ûäs¡\T
≈£î|üŒ≈£L*Hê, ô|]– b˛sTTHê ø£+>±s¡T |ü&É&ÉT. ì+bÕ~>± ‘·qT ø=qï/
n$Tàq ùws¡T≈£î ◊<äT |ü~ XÊ‘·+ ô|s¡>∑>±H˚/‘·>∑Z>±H˚ yÓ+fÒ ùdÿ«s¡|t
#˚düT≈£î+{≤&ÉT. Ç<ä+>± n‘·&çøÏ m˝≤ kÕ<ÛäéTsTT+~? ‘·q uÛ≤y√Á<˚ø±\qT
n<äT|ü⁄˝À ñ+#·Tø=ì ∫‘·ÔX¯ó~∆‘√ eéVü≤]+#·&É+ e\¢.
3. ˇø£{Ï ¬s+&ÉT ùws¡¢MT<˚ m≈£îÿe>± FUTURES, OPTIONSE ˝À
ñ+&É + &ç :
|ò ü P ´#· s Y ‡ , Ä|ü ¸ Hé ‡ ˝Àì nH˚ ø £ ùws¡ T ¢ ì‘· ´ + ô|’ ø Ï , ÁøÏ + ~øÏ
ø£<äT\TÔ+{≤sTT. nìï ùws¡¢ MT<ä <äèwæºì ñ+∫ @<√ø£{Ï #˚<ë›eTqTø√e&É+
n$y˚ø£+ ne⁄‘·T+~. |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡\˝À bÕ˝§ZH˚yês¡T πøe\+ ˇø£{Ï
¬s+&ÉT ùws¡¢MT<˚ ‘·eT <äèwæºì πø+ÁBø£]ùdÔ m≈£îÿe ˝≤uÛ≤\T sêe&ÜìøÏ
neø±X¯+ e⁄+≥T+~. n+<äTe\¢ MT <äèwæºì πøe\+ Ä ùwsY (ùws¡¢) MT<˚
πø+ÁBø£]+#·&ÜìøÏ neø±X¯+ e⁄+≥T+~.
á s¡#·sTT‘· $TÁ‘·T&ÉT m≈£îÿe>± Nag. Construction, Idea Celluar
ùws¡¢MT<˚ πø+ÁBø£]+#˚yê&ÉT. Nag. Construction s¡÷.160 sê>±H˚
ny˚Tàùdyê&ÉT. ‹]– s¡÷.150 sê>±H˚ ø=q&É+ #˚ùdyê&ÉT. n˝≤π> Idea
Celluar s¡÷. 88 ~>∑Teq ø=ì s¡÷. 90 sê>±H˚ ny˚Tàùdyê&ÉT. n˝≤
n‘·&ÉT ã&Ó®{Ÿ eTT–dæq|ü⁄&ÉT e÷¬sÿ{Ÿ Ä≥Tb˛≥T\qT ‘·q≈£î nqT>∑TD+>±
e÷s¡TÃø=ì y˚\≈£î y˚\T dü+bÕ~+#ê&ÉT. Ç<ä+>± m˝≤ kÕ<ÛäéTsTT+~?
n‘·&ÉT πøe\+ Ä ¬s&ÉT ùws¡¢ MT<ä ‘·q <äèwæºì ñ+∫ ‘·–Zq|ü&É˝≤¢ ø=H˚yê&ÉT.
n$ eT]+‘· ‘·–ZHê ìã“s¡+‘√ n˝≤π> ñ+&˚yê&ÉT. n˝≤π> e÷¬sÿ{Ÿ
ô|]–q|ü&É˝≤¢ Ä ùws¡¢˝ÀH˚ cÕsYº ø=fÒºyê&ÉT. ‘·–Zq|ü&É˝≤¢ ÁøÏ+~ ˝…e˝Ÿ
‹]– ø£esY #˚düT≈£îH˚yê&ÉT. n˝≤ e÷¬sÿ{Ÿ˝À n‘·&ÉT ‘·q $»j·T |üs¡+|üs¡ì
ø=qkÕ–+#ê&ÉT.
4. nyÓT]ø£Hé, j·T÷s¡|t e÷¬sÿ≥¢ ø£qT>∑TD+>± ø£~˝Ò uÛ≤s¡rj·T
e÷¬sÿ{Ÿô|’ Á|üjÓ÷»q+ rdüTø√+&ç:
ˇø£|ü&ÉT uÛ≤s¡rj·T e÷¬sÿ{Ÿ\T <˚X¯+˝À @ ∫qï dü+|òüT≥q »]–Hê
‘˚*ø£>± #·*+∫b˛j˚T$. Ä]úø£eT+Á‹øÏ »\TãT #˚dæHê, ‘·$Tfi¯ó\T `
ø£qï&ÉT\T |òüTs¡¸D |ü&çHê e÷¬sÿ≥T¢ |ü&çb˛j˚T$. n˝≤+{Ï uÛ≤s¡rj·T kÕºø˘
e÷¬sÿ{Ÿ H˚&ÉT n+‘·s¡Z‘· dü+|òüT≥q\≈£î @e÷Á‘·+ #·*+#·ø£ y˚Ts¡T >∑+;Ûs¡
|üs¡«‘·+˝≤ ì\ã&ç+~. nsTT‘˚ nyÓT]ø±, j·T÷s¡|t e÷¬sÿ{Ÿ\T |ü&çb˛‘˚
Ä Á|üuÛ≤e+ eTq e÷¬sÿ{Ÿô|’q yÓ+≥H˚ ñ+&ÉkÕ–+~. Ä e÷¬sÿ{Ÿ\T ô|]–‘˚
eTq e÷¬sÿ{Ÿ\T ôd’‘·+ ñyÓ«‘·TÔq ˝Ò#˚$.
Ç~>√ Ç˝≤+{Ï |ü]dæ‹ú H˚ eTq+ eTq≈£î nqT>∑TD+>± e÷s¡TÃø√yê*.
n~>√ Ç˝≤+{Ï dü+|òüT≥q\H˚ eTq≈£î eTq+ |üs¡eT |ü<ä k˛bÕq+˝≤
e÷s¡TÃø√yê*. Ç~ |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡˝ÀH˚ kÕ<Ûä´+.
eTq e÷¬sÿ{Ÿ\T n+‘·sê®rj·T e÷¬sÿ≥¢≈£î ‘·>∑Z≥T¢>± |ü&çb˛‘˚ eTq≈£î
‘·≈£îÿe <Ûäs¡≈£î ùws¡T¢ <=s¡T≈£î‘êsTT. n|ü&ÉT MTs¡T |òüP´#·sY‡˝À Äj·÷
ùws¡¢qT ø=q+&ç. eTs¡THê&ÉT ‹]– e÷¬sÿ≥T¢ ô|]–‘˚ yê{Ïì neTà+&ç
˝Ò<ë cÕsYº ø=≥º+&ç. ˇø£y˚fi¯ e÷¬sÿ{Ÿ Ç+ø± |ü&çb˛‘˚ MTπs+ #Ój·T´ø£
$Tqï≈£î+&çb˛+&ç. (eTØ |ü&çb˛sTTHê e÷¬sÿ{Ÿ˝À bıs¡u≤≥Tq ≈£L&Ü cÕsYº≈£î
yÓfi¯flø£+&ç).
ô|s¡T>∑T≥ $s¡T>∑T≥ ø=s¡πø nqï≥T¢ e÷¬sÿ≥¢˝Àì Ä≥Tb˛≥T\T eTq≈£î
#· ø £ ÿ {Ï neø±XÊ˝≤¢ |ü ] D$TkÕÔ s TT. ndü Ô $ T+∫q dü ÷ s¡ T ´&É T ‹]–
eTs¡Tdü{Ïs√E ñ<äj·÷q ñ<äsTTdüTÔqïfÒ¢ |ü&çb˛sTTq e÷¬sÿ{Ÿ\T ‹]–
eTs¡Tdü{Ïs√Eø£˝≤¢ ø£fi¯ø£fi¯˝≤&ÉT‘êsTT. yêq eTTdüTs¡T¢ b˛sTT #·ø£ÿ{Ï m+&É˝À
yÓTs¡TkÕÔsTT. ø±ã{Ïº n˝≤+{Ï Ä≥Tb˛≥T¢ (n|t&ÍHé\T) ñqï|ü⁄&ÉT, yê{Ïì
ø±´wt #˚düTø√e&ÜìøÏ |òüP´#·sY‡ n+&é Ä|ü¸Hé‡ ø£+fÒ ã\yÓTÆq |ü]ø£s¡+
eTs=ø£{Ï ˝Ò<äT.
e÷¬sÿ{Ÿ e÷eT÷\T>± ñqï|ü&ÉT, n$ @ ~≈£îÿ≈£î ø£<äT˝≤ÔjÓ÷
‘Ó*j·Tì nì•Ã‘· |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. sêuÀj˚T s√E\˝À e÷¬sÿ{Ÿ
ô|s¡T>∑T‘·T+<√ ‘·>∑TZ‘·T+<√ ‘Ó*j·T<äT. n<˚ n+‘·sê®rj·T e÷¬sÿ≥¢≈£î
nqT>∑TD+>± e÷¬sÿ≥T¢ ñqï|ü⁄&ÉT, n$ ‘·–Z‘˚ eTq e÷¬sÿ{Ÿ\T ‘·>∑Z&É+
»s¡T>∑T‘·T+{≤sTT. n˝≤+≥|ü&ÉT |òüP´#·sY‡, Ä|ü¸Hé‡\‘√ yê{Ïì >∑]wüº+>±
ø±´wt #˚düTø√e#·TÃ.
5. ˇø£ ø£+ô|˙ ùws¡¢qT dü+düú\T ø=+≥Tqï|ü&ÉT :
ˇø£|ü&ÉT uÛ≤s¡rj·T e÷¬sÿ{Ÿ ≈£î|üŒ≈£L*+~. düTe÷s¡T 28,000
<ä>∑Zs¡ qT+&ç <ë<ë|ü⁄ 22000 bÕsTT+≥¢ <ëø± Ç+&Óø˘‡ |ü&çb˛sTT+~.
#ê˝≤ eT+~ ÇHÓ«düºs¡T¢, eT÷´#·Te˝Ÿ |òü+&é\T FII\T qwüºb˛j·÷s¡T.
Ç{°e˝Ò Ä ø±*b˛sTTq ã÷&ç<äMT<ä |ü⁄q:ìsêàD+ »]–q≥T¢>±
kÕºø˘e÷¬sÿ{Ÿ ‹]– |ü⁄+Eø√kÕ–+~. <ë+‘√ Ç+&Óø˘‡ HÓeTà~>± ¬sø£ÿ\T
‘=&ÉTø=ÿì 22,000 bÕsTT+≥¢ <ëø± m–]+~.
nsTT‘˚ Ç{°e˝Ò e÷¬sÿ{Ÿ MT<ä qeTàø£+ ø£*–q bòÕ]Hé ÇHÓ«düºs¡T¢,
eT÷´#·Te˝Ÿ |òü+&é‡ ‹]– ‘·≈£îÿe <Ûäs¡˝À ùws¡¢qT ø=qkÕ>±s¡T. n˝≤+{Ï
yês¡Ô\T ãj·T≥≈£î eùdÔ eTq+ ôd’‘·+ |òüP´#·sY‡ ùws¡T¢ ø=+fÒ ˝≤uÛÑ+
bı+<äT‘ê+. nsTT‘˚ yês¡T ø=+≥Tqï $wüj·T+ e÷¬ø˝≤ ‘Ó\düTÔ+~? nì
Ä˝À∫düTÔHêïsê? kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ˝À @B nkÕ<Ûä´+ ø±<äT. ø=ìï øö+≥s¡¢˝À
Ä yês¡Ô ‘Ó\Tdü÷ÔH˚ ñ+≥T+~. #ê˝≤ yÓuŸôd≥ ’ ˝¢ À á $wüjT· + yÓ\&¢ kç ÕÔsT¡ .
˝Ò<ë ÁfÒ&ç+>¥ düs¡[ì ã{Ïº eTq+ ôd’‘·+ Rediff ˝≤+{Ï yÓuŸôd’{Ÿ\˝À
ø£åDø£åD≤ìøÏ e÷πs ÁfÒ&ç+>¥ e÷s¡TŒ\qT ã{Ïº Ä ùwsY˝À uÛ≤Ø ø=qT>√\T
»s¡T>∑T‘·Tqï $wüj·T+ ø£ìô|≥¢e#·TÃ. ñ<ëVü≤s¡D≈£î Ç{°e\ IDFC
øö+≥sY˝À ˇπøkÕ] |ü<˚dæ y˚\T ùws¡¢qT ø=q&É+, neTà&É+ ã{Ïº Ä ùwsY˝À
Çìº‡≥÷´{Ÿ\T ˝Ò<ë Ä|üπs≥s¡T¢ ñqï $wüj·T+ ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ.
6. ˇø£ s¡+>∑+ e÷+<ä´+˝ÀøÏ C≤s¡T≈£îqï|ü⁄&ÉT Put Option
eT]j·TT Futures˝À Short ø={ºe#·TÃ :
n|üŒ{Ï<ëø± n<äT“¤‘·+>± yÓ\T>=+<äT‘·Tqï ˇø£ s¡+>∑+ Áø£eTÁø£eT+>±
e÷+<Ûä´+˝ÀøÏ C≤s¡Tø√e#·TÃ. ñ<ëVü≤s¡D≈£î |ü+#·<ës¡ s¡+>∑+. á s¡+>∑+
yÓTTqï yÓTTqï{Ï<ëø± n<äT“¤‘·bòÕyéT˝À ñ+&˚~. |òü*‘·+>± nH˚ø£ düT>∑sY
ø£+ô|˙\T nq+‘êø±XÊ˝À¢ $Vü≤]+#êsTT. yê{Ïì n+<äTø√e&Éy˚T >∑>∑q+˝≤
ñ+&˚~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î KCP Sugar s¡÷.700, Bajaj Hindustan s¡÷.
400˝À ñ+&˚~. H˚&ÉT n$ ø£fi¯ ‘·|æŒ H˚\MT<ä dü+#·]düTÔHê´sTT. n˝≤π>
d”º\T |ü]ÁX¯eT. ¬s+&ÉT eT÷&˚fi¯fl≈£î á s¡+>∑+˝Àì ø£+ô|˙\T ã÷yéT˝ÀøÏ
e∫Ã Ä ‘·sê«‘· e÷+<ä´+˝ÀøÏ C≤s¡T≈£î+≥THêïsTT. n˝≤ n|üŒ{Ï<ëø± ñ
qï‘·+>± $Vü≤]+∫q ùws¡¢˝À Futures˝À cÕsYº ø=≥ºe#·TÃ. ˝Ò<ë Put
Option rdüTø√e#·TÃ. n+<äTe\¢ Ä ùws¡T¢ Ç+ø± ~>∑C≤]b˛sTT MT≈£î
˝≤uÛ≤\T sêe#·TÃ.
ø±ã{Ïº á f…øÏïø˘ nqTdü]+#·&ÜìøÏ MTs¡T nqTdü]+#ê*‡q
$<ÛëHê\T ¬s+&ÉT. n$ `
1. Ä s¡+>∑+ πøe\+ e÷+<ä´+˝ÀøÏ C≤]b˛e&É+ dü÷∫ø£ ø±<äT. Ä
s¡+>∑+ n+‘·≈£î eTT+<äT ã÷yéT˝À $Vü≤]+∫, ‘·<ë«sê Ä s¡+>∑|ü⁄ ø£+ô|˙
ùws¡T¢ yê{Ï |æ.◊. ìwüŒ‹Ô˝À b˛*Ã u≤>± m≈£îÿeì uÛ≤$ùdÔ yê{Ïì Futures˝À
cÕsYº ø=≥ºe#·TÃ. ˝Ò<ë Put Option n&ÉT>∑Tô|≥ºe#·TÃ.
2. Ä s¡+>∑+˝Àì nH˚ø£ ùws¡¢˝À ôd’‘·+ @ ø£+ô|˙ ùws¡¢sTT‘˚ |ü‘·q+˝À
y˚>∑+>± |ü&çb˛‘êjÓ÷ >∑‘· f…øÏïø£˝Ÿ #Ûês¡Tº\T ˝Ò<ë >∑‘· ø=+‘·ø±\+˝À
yê{Ï ôV≤#·TÃ ‘·>∑TZ\ Ä<Ûës¡+>± ˇø£<ëìì mqTïø=ì Futures˝À cÕsYº
ø=≥º e #· T Ã ˝Ò < ë Put Option rdü T ø√e#· T Ã. ñ<ëVü ≤ s¡ D ≈£ î Sobha
developers, Parsanth Developers nH˚ ]j·T˝Ÿ mùdº{Ÿ ùws¡¢˝À @~
‘·«s¡>± |ü&çb˛j˚T dü«uÛ≤e+ ø£*– e⁄+<√ #·÷dæ <ëì˝À Put Option ˝Ò<ë
Futures˝À cÕsYº ø=≥ºe#·TÃ. nsTT‘˚ kÕ<Ûës¡D ÇHÓ«düºs¡T¢ |ü⁄{Ÿ Ä|ü¸Hé
ø=H˚eTT+<äT n‘·´+‘· C≤>∑sT¡ ø£‘‘· √ eéVü≤]+#ê*. n+<äT˝À n|ü]$T‘·yTÓ qÆ

]dtÿ ñ+~.
7. e÷¬sÿ{Ÿ u≤>± ≈£î+–b˛sTTq|ü⁄&ÉT <ÛÓ’s¡´+>± Futures ˝Ò<ë
Call Option ø=Hê* :
ñqï≥T¢+&ç ã÷yéT˝À ñqï e÷¬sÿ{Ÿ˝À e+<ä bÕsTT+≥T¢ |ü&çb˛sTT

Á≈£î+–b˛‘·T+~. Ädæj·THé e÷¬sÿ{Ÿ ≈£î+–b˛j·÷j·TH√, Á<äy√´\“D+ ô|]–
b˛sTT+<äH√ ø±s¡D+‘√ e÷¬sÿ{Ÿ Ä eTs¡Tdü{Ïs√E ¬s+&ÉTe+<ä\ bÕsTT+≥T¢
|ü&çb˛sTT+~. <ë+‘√ n|üŒ{Ï<ëø± ñ‘ê‡Vü≤+>± ñqï e÷¬sÿ{Ÿ˝À ìsêdüø£Ô‘·,
ìùdÔ»+ yÓTT<ä\e⁄‘êsTT. n˝≤+{Ï düeTj·T+˝À MTs¡T <ÛÓ’s¡´++>± Futures˝À
n&ÉT>∑Tô|{Ïº ùws¡T¢ ø=q+&ç. ‘·–Zq e÷¬sÿ{Ÿ Ç|ü&ÉT ø±ø£b˛sTTHê, Ç+ø±
yês¡+ s√E\¬ø’Hê ø√\T≈£î+≥T+~. Futures˝À ñqï MT≈£î @+ uÛÑj·T+
e⁄+&É<äT. uÀ˝…&ÉT düeTj·T+ ñ+≥T+~. ìC≤ìø° e÷¬sÿ{Ÿ˝À ìùdÔ»+
n\TeTT≈£îqï|ü⁄&˚ ùws¡T¢ ø=Hê\ì n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. ø±ø£b˛‘˚ #ê˝≤eT+~
<ÛÓ’s¡´+ #˚j·Ts¡T. n+<Ûäø±s¡+˝À ôd’‘·+ u≤´≥Ø ˝…’≥T |ü≥T¢ø=ì yÓfi¯óÔqï≥T¢>±
ìùdÔ » |ü ⁄ e÷¬ s ÿ{Ÿ ˝ À ôd’ ‘ · + #· ø £ ÿ {Ï ùws¡ T ¢ ø=H˚ y ê&˚ <Û Ó ’ s ¡ ´ e+‘· T &É T .
n<äèwü¢e+‘·T&ÉT.
á ÁkÕº≥J˝À ùws¡T¢ ø=q&ÜìøÏ á ÁøÏ+~ $<ÛëHê\T nqTdü]+#ê*.
1. ô|’q #Ó|æŒq≥T¢>± e÷¬sÿ{Ÿ˝À ìùdÔ»+ n\TeTTø√yê*. ndü\T
e÷¬sÿ{Ÿ Ç+ø± m+‘· ≈£î|üŒ≈£L\T‘·T+<ë nqï f…q¸Hé, uÛÑj·T+ n+<ä]˝À
e⁄+&Ü*. Ç+&Óø˘‡ ø£˙dü+ 400`500 bÕsTT+≥T¢ |ü&çb˛j·TT+&Ü*.
2. Ä ìùdÔ»|ü⁄ e÷¬sÿ{Ÿ˝À ôd’‘·+ |òü+&ÉyÓT+≥˝Ÿ‡ |ü{Ïwüº+>± e⁄qï
ùws¡¢H˚ mqTïø√yê*. n+‘˚ø±ì Çwüº+ e∫Ãq≥T¢>± m<√ø£{Ï ø=q≈£L&É<äT.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î Matrix Labs ô|s¡T>∑T‘·T+<äì MT≈£î X¯óuÛÑyês¡Ô edüTÔ+~. yês¡Ô
e∫Ã+~ ø£<ëì m–] >∑+‘˚dæ ùws¡¢¬ø’ |üs¡T>∑T\T ô|≥ºe<äT›. @ ùws¡T yês¡Ô
sê>±H˚ sêÁ‹øÏ sêÁ‘˚ ô|s¡>∑<äqï $wüj·T+ >∑Ts¡TÔ ô|≥Tºø√yê*. ô|’q #Ó|æŒq≥T¢>±
e÷¬sÿ{Ÿ Á≈£î+–b˛j˚T<ëø± yÓsTT{Ÿ #˚dæ n<äTqT #·÷dæ, #·≥T≈£îÿq ø=Hê*.
8. ˇø£ ø£+ô|˙ nHé Ä&çf…&é |òü*‘ê\T n<äT“¤‘·+>± ñ+fÒ yÓ+≥H˚
Futures˝À Ä ø£+ô|˙ ùws¡¢qT ø=q+&ç :
ôd_ Á|üø±s¡+ Á|ü‹ ø£+ô|˙ Á|ü‹ eT÷&ÉT HÓ\\ ø=ø£kÕ] ‘·q nHé
Ä&ç≥&é |òü*‘ê\qT Á|üø£{Ï+#ê*. n˝≤+{Ï nHé Ä&ç≥&é |òü*‘ê\qT
$X‚¢wæ+∫, Ä ø£+ô|˙ neTàø±\T, ˝≤uÛ≤\T ì»yÓTÆqyê, ø±yê #·÷dæ ùws¡T¢
ø=Hê*. ªÇ+‘·≈£L á nHé Ä&ç≥&é |òü*‘ê\T eTq≈£î mø£ÿ&É <=s¡T≈£î‘êsTT?µ
nqï Ä˝À#·q MT≈£î sêe#·TÃ. Capital Market ˝≤+{Ï yêDÏ»´ |üÁ‹ø£˝À
Á|ü‹ eT÷&ÉT HÓ\\ø=ø£kÕ] Q |òü*‘ê\T ˝Ò<ë Q |òü*‘ê\+≥÷ s¡+>∑+
2 3
yêØ>± ÇdüTÔHês¡T. Ä s¡+>±\˝À ôd’‘·+ u≤>± ˝≤uÛ≤\T bı+~q ø£+ô|˙\qT

es¡Tdü Áø£eT+˝À ÇdüTÔHêïs¡T. yê{Ï Ä<Ûës¡+>± |òü*‘ê\qT $X‚¢wæ+∫, yÓTs¡T|ü⁄
y˚>∑+‘√ ìs¡íj·÷\T rdüTø√yê*. m+<äTø£+fÒ n+<äs¡÷ |òü*‘ê\T #·÷dæ
u≤>∑T+fÒ ø=+{≤s¡T. ø±ì eTT+<äT>± |òü*‘ê\T #·÷dæ yÓ+≥H˚ ø=H˚yê]øÏ
ùws¡T¢ ‘·≈£îÿe <Ûäs¡˝À \_ÛkÕÔsTT. Ä ‘·sê«‘· Ä ùws¡T πs≥T ô|s¡>∑>±H˚
˝≤uÛ≤\T #˚düTø=ì ãj·T≥ |ü&Ée#·TÃ.
á ÁkÕº≥Jì nqTdü]+#ê\+fÒ á ÁøÏ+~ $<ÛëHê\T bÕ{Ï+#ê*.
1. ø£+ô|˙ nHé Ä&ç≥&é |òü*‘ê\qT m|üŒ{Ïø£|ü&ÉT |ü]o*+#ê*.
Ç+<äTø√dü+ s¡ø£s¡ø±\ yÓuŸôd’≥¢˝À ‘·«s¡>± düe÷#ês¡+ ‘Ó\TdüTÔ+~. ˝Ò<ë
Á|ü‹ Ä~yês¡+ Business Line nqï ù||üsY˝À Ä yês¡+ Á|üø£{Ï+∫q
ø£+ô|˙ |òü*‘ê\qT ø±\yéT yêØ>± Á|üø£{ÏkÕÔs¡T. yê{Ïì |ü]o*+#·e#·TÃ.
2. ˝≤uÛ≤\T ô|s¡>∑&É+ eTTK´+ ø±<äT. Ä ˝≤uÛ≤\T dü¬s’qy√, ø±y√

#·÷&Ü*. Ä ˝≤uÛ≤\˝À ø£+ô|˙‘·s¡ ˝≤uÛ≤\T ø£*dæ ñHêïjÓ÷, ˝Ò<√ #·÷&Ü*.
n+‘˚ø±ø£ ø£+ô|˙ neTàø±\T ˇø£ Á‘Ó’e÷dü+ (Quarter) qT+&ç eTs√
Á‘Ó’e÷kÕìøÏ ô|s¡T>∑T‘·THêïjÓ÷, ˝Òy√ |ü]o*+#ê* n˝≤ >∑‘· ◊<äT
Á‘Ó’e÷kÕ\ neTàø±\T, ˝≤uÛ≤\T |ü]o*+∫ Ä ‘·sê«‘· ˇø£ ìs¡íj·÷ìøÏ
sêyê*.
3. |òü*‘ê\T #·÷dæ πs|ü⁄ ø=+<ë+˝Ò, m\T¢+&ç ø=+<ë+˝Ò nì
eT+<äø=&ç>± Ä˝À∫+#·≈£î+&Ü yÓ+≥H˚ ø=HÓj·÷´*. BìøÏ e÷¬sÿ{Ÿ
ãT˝Ÿù|òCŸ, uÒsYù|òCŸ‘√ dü+ã+<Ûä+ ˝Ò<äT. eTq+ ø=qï‘·sê«‘· e÷¬sÿ{Ÿ
|ü&çb˛sTTHê eTq≈£î qwüº+ ˝Ò<äT. m+<ä≈£+fÒ eTq+ Futures˝À ùws¡T¢
ø=Hêï+. yê{Ïì mìï HÓ\\ø£Hêï ã<ä˝≤sTT+#·Tø√e#·TÃ.
9. ˇø£ ø£+ô|˙ Open Interest qT ã{Ïº y˚>∑+>± ìs¡íj·÷\T
rdüTø√e#·TÃ
Futures
˝À MTs¡T sêDÏ+#ê\+fÒ Á|ü‹HÓ˝≤ Futures˝À Expiry
DateøÏ m+‘Ó+‘· Open Interest e⁄+<√ |ü]o*dü÷Ô+&Ü*.
á ÁkÕº≥J nqTdü]+#êìøÏ á ÁøÏ+~ e÷sêZ\T |ü]o*+#ê*.

1. Á|ü‹ ôd{Ï˝ŸyÓT+{Ÿ≈£î Ä Open Interest m+‘· e⁄+<√ H√{Ÿ
#˚düTø√yê*. ùws¡¢qT ø=q&É+, neTà&É+ me¬s’Hê #˚kÕÔs¡T. ø±ì Ä ùws¡¢ì
$X‚¢wæ+∫, >∑D≤+ø±\T |ü]o*+#˚yê&˚ ñ‘·ÔeT ÇHÓ«düºsY>± ì\ã&çb˛‘ê&ÉT.
2. e÷¬sÿ{Ÿ ãT*¢wt>± ñqï|ü⁄&ÉT Ä ùws¡¢qT cÕsYº ø=&ç‘˚, |òü*‘·+
˝≤uÛÑø£s¡+>± ñ+&Ée#·TÃ.
3. Open Interest m≈£îÿe e⁄qï ø£+ô|˙˝À ñ‘ê‡Vü≤uÛÑ]‘·yÓTÆq
yês¡Ô˝ÒMT ñ+&É≈£L&É<äT. n+fÒ Ä ø£+ô|˙ uÀqdt Çe«&ÉyÓ÷, fÒø√esY,
bòÕ]Hé ø£+ô|˙ ùdº≈£î rdüTø√e&É+ ˝≤+{Ï bÕõ{Ïyé yês¡Ô˝ÒMT ˝Ò≈£î+&Ü
ñ+&Ü*. n˝≤ ñ+fÒ Ä ø£+ô|˙ n+‘· ‘·«s¡>± |ü&çb˛j˚T neø±X¯+
ñ+&Éø£b˛e#·TÃ.
n|üŒ{Ï<ëø± Ç+&Óø˘‡ ô|]– ô|]– |ü‘êø£kÕúsTT˝À ñ+fÒ |òüP´#·sY‡˝À
eTq+ neTàe#·TÃ. ô|s¡T>∑T≥ $s¡T>∑T≥ ø=s¡πø nqï≥T¢>± n|üŒ{Ï<ëø±
ô|]–q Ç+&Óø˘‡ m|üŒ{Ïø£sTTHê ø£¬sø£åHé e∫Ã |ü&çb˛ø£ ‘·|üŒ<äT. ˇø£y˚fi¯
MTs¡T cÕsYº ø={ÏºHê Ç+&Óø˘‡ Ç+ø± ô|]–b˛‘˚ Ä<äTsê∆ |ü&Éø£+&ç. Á|üdüTÔ‘·+
Ç+&Óø˘‡ ô|]–Hê |òüP´#·sY‡˝À ñHêï+ ø±ã{Ïº eTq+ uÛÑj·T|ü&Ü*‡q |üì˝Ò<äT.
@<√ø£ düeTj·T+˝À e÷¬sÿ{Ÿ Áø±wt ne⁄‘·T+~. Ä düeTj·T+ #·÷dæ eTq+
ùws¡¢qT ø£esY #˚düT≈£î+fÒ (ø=+fÒ) dü]b˛‘·T+~. Ç{°e\ ã&Ó®{Ÿ yês¡+s√E\
eTT+<äT Ç+&Óø˘‡ <ë<ë|ü⁄ 500 bÕsTT+≥T¢ |ü&çb˛sTT+~. BìøÏ ø±s¡D≤\T
mH√ï ñqï|üŒ{Ïø°, Á|ü<Ûëq+>± Ç+&Óø˘‡ n|üŒ{Ïπø |üP]Ô y˚&ç>± ñ+&É≥y˚T!
ø±ã{Ïº á ÁkÕº≥J neT\T #˚j·÷\+fÒ á ÁøÏ+~ e÷sêZ\T
nqTdü]+#ê*.
1. Ç+&Óø˘‡ V”≤{Ÿ møÏÿ u≤>± y˚&ç>± ñ+&Ü*. n|üŒ{Ï<ëø± @ø£<Ûë{Ïq
1000 bÕsTT+≥T¢ ô|s¡T>∑T‘·÷ ñ+fÒ eT+∫~.
2. MTs¡T cÕsYº ø={Ïºq ‘·sê«‘· ≈£L&Ü Ç+&Óø˘‡ Ç+ø± ô|]–‘˚ ø£+>±s¡T
|ü&Éø£+&ç. eTq+ |òüP´#·sY‡˝À ñHêï+. uÀ˝…&ÉT düeTj·T+ ñ+~. e÷¬sÿ{Ÿ
Áø±wt neø£ ‘·|üŒ<äT. ø±ã{Ïº dü+j·TeTq+ bÕ{Ï+#·+&ç. uÛÑj·T+, ÄÁ‘·T‘·,
ø£+>±s¡T |ü&É≈£î+&Ü ì<ëqy˚T Á|ü<Ûëq+˝≤ MT |üì MTs¡T #˚düTø√+&ç.
3. Ç+&Óø˘‡ |ü&ç‘˚ yÓ+≥H˚ ø£esY #˚düTø√+&ç. n˝≤ nì Ç+ø±
|ü&çb˛‘·T+<äì n‘ê´X¯‘√ ø£esY #˚düTø√≈£î+&Ü n˝≤π> ñ+&Éø£+&ç.
10. ã&Ó®{Ÿì $X‚¢wæ+∫ ‘·<ë«sê ˝≤uÛÑ+ bı+<ä+&ç :
πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·« ã&Ó®{Ÿì C≤Á>∑‘·Ô>± |ü]o*ùdÔ mH√ï s¡Vü≤kÕ´\T
‘Ó\kÕÔsTT. ã&Ó®{Ÿì $X‚¢wæ+∫ mH√ï $wüj·÷\T Á>∑Væ≤+#·e#·TÃ. ã&Ó®{Ÿ
e\¢ n|üŒ{Ïø£|ü&ÉT @j˚T ùws¡T¢ e÷s¡TŒ #˚s¡TŒ\≈£î ˝Àqe⁄‘êjÓ÷ ‘Ó*j·Tø£
b˛sTTHê ã&Ó®{Ÿ Á|üø£{Ï+∫q ¬s+&ÉT, eT÷&ÉT s√E˝À¢H˚ eTq≈£î @j˚T
|ü]ÁX¯eT\≈£î ˝≤uÛÑ+ #˚≈£Ls¡T‘·T+<√ ‘Ó\düTÔ+~.
ã&Ó®{Ÿ >∑T]+∫ Business Standard, Business Line ˝≤+{Ï ù||üs¡T¢
Á|ü‘˚´ø£+>± nqTã+<Ûä m&çwüHéì y˚dü÷Ô ñ∫‘·+>± ÇdüTÔHêïs¡T. Ä ã&Ó®{Ÿ
ôdwüHéì #·<äTe⁄‘·T+fÒ #ê\T. eTq≈£î mH√ï $wüj·÷\T ø=‘·Ôø√D+{À
ø£ìŒkÕÔsTT. á ù||üs¡T¢ ã&Ó®{Ÿ e\¢ @j˚T s¡+>±\T u≤>∑T |ü&É‘êjÓ÷, Ä
s¡+>∑+˝À ø=Hê*‡q ùws¡T¢ @$T{À $es¡+>± ÇkÕÔsTT. yê{Ïì $X‚¢wæùdÔ
#ê\T >∑T|üÔì<ÛäT\T mH√ï ãj·T≥≈£î ekÕÔsTT.
ñ<ëVü ≤ s¡ D ≈£ î Á|ü u Û Ñ T ‘· « eTÚ*ø£ dü < ä T bÕj· ÷ \T $|ü Ø ‘· + >±
ô|s¡>∑qTHêïsTTì Ä]úø£eT+Á‹ ù|s=ÿq&É+‘√ ìsêàDs¡+>∑+ ñyÓ«‘·TÔq
˝Ò∫+~. ˇø£ <äX¯˝À Hê>±s¡T®q ø£HéÁdüºø£åHé ùws¡T s¡÷. 195 <ëø± yÓ[fl+~.
Ä ‘·sê«‘· n<˚ s¡+>∑+˝À |üqTï Ä<ë\qT m‹Ô y˚düTÔHêïeTì #Ó|üŒ&É+‘√
yÓTs¡T|ü⁄y˚>∑+‘√ Ä ùws¡T s¡÷. 150øÏ |ü&çb˛sTT+~. ìC≤ìøÏ á Á|üuÛ≤e+
e\¢ 15XÊ‘·+ ìø£s¡˝≤uÛÑ+ ‘·–Zb˛‘·T+~. ø±ì Ä $wüj·÷ìï ˇø√ ø√D+˝À
#·÷dæq ÇHÓ«düºs¡T¢ Ä ùws¡T¢ ø=ì <Óã“‹Hêïs¡T. ì»+>± Ä Á|üuÛ≤yêìï
$X‚¢wæ+∫q á s¡#·sTT‘· ùdïVæ≤‘·T&ÉT |òüP´#·sY‡˝À Ä ùws¡¢qT cÕsYº ø={Ïº
‘·≈£îÿe<Ûäs¡˝À ø£esY #˚düT≈£îHêï&ÉT.
n˝≤π> ◊.{Ï. s¡+>∑+˝À MATì $~Û+#ês¡T. <ë+‘√ ÇH√Œ¤dædt,
{Ï.dæmdt dü‘·´+, $Áb˛ ˝≤+{Ï ø£+ô|˙\T n<˚s√Eq 5`7 XÊ‘·+
|ü&çb˛j·÷sTT. n<˚ düeTj·T+˝À á s¡#·sTT‘· $TÁ‘·T&ÉT yê{Ïì ø=Hêï&ÉT.
eTsêï&ÉT Ä MAT e\¢ ô|<ä›>± ◊.{Ï. ø£+ô|˙\≈£î Á|üe÷<ä+ ˝Ò<äì ‘Ó*dæ
Ä ùws¡T¢ ô|s¡>∑&É+‘√ á s¡#·sTT‘· Áô|ò+&é yê{Ïì n~Ûø£ πs≥T˝À n$Tà
ø±´wt #˚düT≈£îHêï&ÉT. nsTT‘˚ n<˚ düeTj·T+˝À nø£ÿ&˚ ñqï eTs√ e´øÏÔ
ª#Û·! ô|<ä› ◊.{Ï. ø£+ô|˙\T y˚dtºµ n+≥÷ ∫qï $\Te>∑\ ◊.{Ï. ø£+ô|˙
ùws¡T¢ ø=ì qwüº+ ‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT. Ä]úø£eT+Á‹ Á|üø£{Ï+∫q $<Ûëq+ e\¢
∫qï ∫‘·ø£ ◊.{Ï. ø£+ô|˙\ ˝≤uÛ≤eø±XÊ\T u≤>± <Óã“‹+{≤sTT. n~
‘Ó*j·Tì ÇHÓ«düºs¡T¢ HÓ‹ÔH√s¡T u≤<äTø=ì yê{Ïì yÓ÷dü÷Ô Áã‘·T≈£î‘·THêïs¡T.
3. n˝≤π> dæyÓT+{Ÿ s¡+>∑+˝À mø£‡sTTCŸ &É÷´{°ì ô|+#·&É+ e\¢
ô|<ä› ô|<ä› dæyÓT+{Ÿ ø£+ô|˙\T ≈£î|üŒ≈£L˝≤sTT. ø±ì ã&Ó®{Ÿì C≤Á>∑‘·Ô>±
$X‚w¢ +æ ∫ #·÷ùdÔ ø=ìï dæyTÓ +{Ÿ ø£+ô|˙\ MT<ä Ä mø£‡sTTCŸ &É÷´{° ‘·≈î£ ÿe>±
ñ+~. ô|’>± Ä ø£+ô|˙\T dæyÓT+{Ÿì $<˚XÊ\≈£î m>∑TeT‹ #˚j·Te⁄. á
H˚|ü<∏ä´+˝À ∫qï ø£+ô|˙\T ˝≤uÛÑ|ü&É‘êj·Tì uÛ≤$+∫q ÇHÓ«düºs¡T¢ yê{Ïì
ø=Hêïs¡T.
n˝≤ ã&Ó{® Ÿì $$<Ûä ø√D≤\˝À $X‚w¢ +æ ∫ |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é ˝À ÁfÒ&+ç >¥
#˚ùdÔ MT≈£î ˝≤uÛ≤\T e#˚Ã neø±X¯+ ñ+~. Ç+<äT≈£î MTs¡T #˚j·÷*‡+<ä˝≤¢
1. #·ø£ÿ{Ï yês¡Ô\T Á|üø£{Ï+∫q ø£+ô|˙\qT e÷¬sÿ{Ÿ ø=~›>± ‘·>∑Z>±H˚
ø=q&É+.
2. HÓ–{Ïyé yês¡Ô\T ø£ìŒ+∫q s¡+>∑+˝Àì ø£+ô|˙ ùws¡¢qT n~Ûø£
<Ûäs¡\˝À |òüP´#·sY‡˝À cÕsYº ø={Ïº, ‹]– ø£esY #˚düTø√e&É+.
3. Ç+<äT≈£î MTs¡T yês¡Ô\qT C≤Á>∑‘·Ô>± $X‚¢wæ+#ê*. n+‘˚ ø±ì
Ä]úø£eT+Á‹ ` ã&Ó®{Ÿ dü>∑+ #·<äe>±H˚ ˇø£ bÕõ{Ïyé bÕsTT+{Ÿ ø£q|ü&É>±H˚
|ü]¬>‘·TÔ≈£î+≥÷ yÓ[fl ø=q&É+, Ä ‘·sê«‘· n<˚ s¡+>∑+ ô|’q HÓ–{Ïyé
bÕsTT+≥T sêe&É+ e\¢ Hê\Tø£ ø£s¡TÃø=ì neTà&É+ e\¢ MTs¡T qwüºb˛‘ês¡T.
|òüP´#·sY‡ì
mìï s¡ø±\T>±
ñ|üj÷Ó –+∫
˝≤uÛ+Ñ bı+<äe#·TÃ?
|òüP´#·sY‡ì eTq ô|≥Tºã&ÉT\˝À nH˚ø£ $<Ûë\T>±
ñ|üj÷Ó –+#·Tø√e#·TÃ. øπ e\+ <Ûsä \¡ ‘˚&Ü\qT ø±´wt
#˚dTü ø√e&ÉyT˚ ø±ø£ eTq <ä>sZ∑ ¡ Long (Bs¡øÈ ±\+)˝À
e⁄qï ùws¡≈¢ î£ s¡øDå£ >± ≈£L&Ü ñ|üj÷Ó –+#·Tø√e#·TÃ.
nB>±ø£ s¬ +&ÉT e÷¬sÿ{Ÿ\˝À <Ûsä \¡ ‘˚&Ü\qT ø±´wt
#˚düTø√e&É+ ø√dü+ ≈£L&Ü FuturesqT eTq+
ñ|üjÓ÷–+#·Tø√e#·TÃ.
á Ä<Ûë´j·T+˝À n˝≤ |òüP´#·sY‡ <ë«sê
mìïs¡ ø ±\T>± neø±XÊ\qT eT\T#· T ø√e#√Ã
1. eTq <ä>sZ∑ ¡ ùws¡q¢ T s¡øDå£ >± ñ+#·Tø=ì Futures˝À cÕsYº ø=≥º&+É
(neTà&É+):
MT <ä>∑Zs¡ TCS ùws¡T¢ ñHêïsTT. n$ m|ü&√ Bs¡Èø±\+˝À
ô|s¡T>∑T‘êj·Tì MTs¡T ø=Hêïs¡T. n+‘·es¡≈£L Ä>∑&É+ MT≈£î Çwüº+ ˝Ò<äT.
á˝À|ü⁄ e÷¬sÿ{Ÿ n|ü&É|ü&ÉT |ü&ç, ˝ÒdüTÔ+<äì ‘Ó\TdüT. n˝≤+{Ï
ˇ&ÉT<äT&ÉT≈£î\qT MT≈£î nqT>∑TD+>± e÷s¡TÃø√yê\qT≈£î+{≤s¡T.
n|ü&ÉT MTs¡T |òPü ´#·s‡Y ˝À TCS ùws¡˝¢ À cÕsYº ø=≥ºe#·TÃ. e÷¬sÿ{Ÿ
|ü&çb˛j·÷ø£ ‹]– ø=ì ø£esY #˚düTø√e#·TÃ. á Á|üÁøÏj·T <ë«sê MT≈£î
dü«\Œø±\+˝À ˝≤uÛ+Ñ sêe#·TÃ. MT Bs¡øÈ ±\ ùws¡T¢ MT <ä>sπZ∑ ñ+{≤sTT.
ˇø£y˚fi¯ e÷¬sÿ{Ÿ ô|]–‘˚ MT≈£î ø=~›bÕ{Ï qwüº+ Futures <ë«sê
sêe#·TÃ. ø±ì n˝≤+≥|ü⁄&ÉT MT <ä>sZ∑ T¡ qï Bs¡øÈ ±\ ùws¡T¢ ≈£L&Ü ô|s¡T>∑T‘êsTT
ø£<ë! n|ü&ÉT MT≈£î ˝≤uÛ+Ñ edüT+Ô ~. Ä ˝≤uÛ+Ñ ˝À+∫ Futures <ë«sê qwü+º
rùddæHê MT≈£î ô|<ä› Á|üu≤Û e+ ñ+&Éøb£ ˛e#·TÃ.
n˝≤ MTs¡T Bs¡øÈ ±\|ü⁄ ÇHÓ«dtyº TÓ +{Ÿì n&É+¶ ô|≥Tºø=ì |òPü ´#·s‡Y ˝À
MT neø±XÊ\qT |ü]øÏ+å #·Tø√e#·TÃ.
2. |òPü ´#·s‡Y ˝À ùws¡T¢ ø=ì, Put Option≈£L&Ü ø=q&É+:
å£ >± z Put Optionì ø=+{≤s¡TÉ .
|òPü ´#·s‡Y ˝À ùws¡T¢ ø=ì n+<äT≈£î s¡øD
Put Option n+fÒ |ò˝ ü ≤Hê ‘˚B˝À|ü⁄ |ò˝ü ≤Hê ùws¡q¢ T neTà&ÜìøÏ #˚dTü ≈£îH˚
ˇ|üŒ+<ä+. n+fÒ |òPü ´#·s‡Y ˝À ùws¡q¢ T ø=qï|ü⁄&ÉT n$ ‘·–bZ ˛‘˚ Put Option
<ë«sê ø£esY #˚dTü ø√e&ÉeTqïe÷≥. n+fÒ Ä ùws¡¢ <Ûsä ¡ ‘·–‘Z ˚ eTT+<äT>± Put
Option sπ ≥T ô|s¡>>∑ ±H˚ ny˚TàdüTø=ì ˝≤uÛ+Ñ #˚dTü ≈£î+{≤s¡T. Ä ‘·sê«‘· e÷¬sÿ{Ÿ
ô|s¡T>∑T‘·T+<√, ˝Ò<√ #·÷kÕÔsT¡ . ô|s¡>ø∑ b£ ˛‘˚ e∫Ãq qcÕºìï Put Option
ø=q&É+ <ë«sê uÛØÑ Ô #˚dTü ≈£î+{≤s¡T.
3. |òPü ´#·s‡Y ˝ÀH˚ ˇπø kÕ] ˇπø ùwsYì ø=q&É+, neTà&É+:
á ÁkÕº≥J Á|üø±s¡+ |òPü ´#·s‡Y ˝ÀH˚ ˇπø ø£+ô|˙ ùws¡q¢ T ø=+{≤s¡T.
n<˚ sπ ≥T˝À cÕsYº ø=&É‘ês¡T. ñ<ëVü≤s¡D≈£î Matrix Labs ùws¡Tì s¡÷. 175
<ä>sZ∑ ¡ ø=Hêïs¡T. n<˚ sπ ≥T˝À cÕsYº ø={≤ºsT¡ . Ä ‘·sê«‘· Matrix Labs ùws¡T
ô|]–‘˚ s¡÷. 180 <ä>sZ∑ ¡ ny˚TàkÕÔsT¡ . s¡÷. 5 ˝≤uÛ+Ñ #˚dTü ø=ì ≈£Ls¡TÃ+{≤s¡T.
e÷¬sÿ{Ÿ ‘·–Z Matrix ùws¡T s¡÷. 170øÏ eùdÔ ‹]–, n<˚ sπ ≥T˝À ø=+{≤s¡T.
Çø£ÿ&É ôd‘’ +· s¡÷. 5 ˝≤uÛ+Ñ edüT+Ô ~. ˇø£ HÓ\ düeTj·T+ e⁄qï|ü⁄&TÉ ˇø£ ùwsY
<Ûsä ¡ n≥÷ Ç≥÷ nj˚T´ neø±X¯+ ñqï+<äTq s¬ +&ç+{Ï <ë«sê ˝≤uÛ+Ñ bı+<˚
neø±X¯+ Ç+<äT˝À ñ+~.

s¬ +&Ée uÛ≤>∑+
Ä|ü¸Hé‡
Ä|ü¸Hé‡ ` |ü]#·jT· +
Hê>±s¡Tq® ô|]ò ˝º »’… s¡T ùws¡T ô|s¡T>∑T‘·T+<äì ªXµøÏ ‘Ó\TdüT. <ëì˝À
fÒø√esY yês√Ô eTs=ø£{À ñ+<äì, n+<äTe\¢ s¡÷. 18 e⁄qï Ä ùws¡T
‘·«s¡˝À s¡÷. 25 ne⁄‘·T+<äì n‘·ìøÏ ‘Ó\TdüT. nsTT‘˚ n‘·ì <ä>sZ∑ ¡ m≈£îÿe
&ÉãT“\T ˝Òe⁄. s¡÷. 8000 e÷Á‘·y˚T ñHêïsTT. yê{Ï‘√ n‘·&ÉT ø±´wt
$uÛ≤>∑+˝À øπ e\+ 500 ùws¡T¢ ø=Hêï&ÉT.
á˝À|ü⁄ Á<äy√´\“D+ e\¢ e÷¬sÿ{Ÿ ≈£î|üŒ≈£L*+~. Hê>±s¡Tq® ô|]ò ˝º »’… s¡T
ùws¡T ø±kÕÔ s¡÷. 15 nsTTb˛sTT+~. ˝…øÿ£ y˚dTü ≈£î+fÒ ªXµøÏ <ë<ë|ü⁄ s¡÷.
1500 qwü+º ‘˚*+~. á˝À|ü⁄ ã&Ó{® Ÿ e\¢ e÷¬sÿ{Ÿ Ç+ø± ≈£î|üŒ≈£L\T‘·T+<äì
e÷¬sÿ{Ÿ˝À uÛj Ñ T· ÁuÛ≤+‘·T\T HÓ\ø=HêïsTT. <ë+‘√ Ä ùws¡T @ |ü~s¡÷bÕj·T\ø√
Ñ T· |ü&ç ªXµ yÓ+≥H˚ Ä ùws¡q¢ T s¡÷. 13˝ÀH˚ ny˚TàXÊ&ÉT. ìø£s+¡ >±
edüT+Ô <äì uÛj
n‘·ìøÏ s¡÷.2500 qwü+º ‘˚*+~.
Ä ‘·sê«‘· e÷¬sÿ{Ÿ Áø£eTÁø£eT+>± ø√\Tø√kÕ–+~. Hê>±s¡Tq® ô|]ò ˝º »’… sY
≈£L&Ü HÓeTà~>± s¬ ø£ÿ\T ‘=&ÉT≈£îÿì ô|s¡>k∑ Õ–+~. eTT+<äT>± Ä ùws¡T s¡÷.
13, nø£ÿ&çqT+&ç HÓeTà~>± s¡÷. 18, Ä ‘·sê«‘· ì»+>±H˚ fÒø√esY q÷´dt
e\¢ s¡÷. 25 <ëø± ô|]–+~. ªXµøÏ <ë<ë|ü⁄ |æ#ÃÓ øÏÿ+‘· |üqsTT´+~. n+‘ê
‘êqT nqT≈£îqïfÒ¢ »]–+~. ø±ì ‘·q≈£î e÷Á‘·+ qwü+º $T–*+~. ‘·q≈£î
ø±düÔ f…ÆeTT Ç∫Ãq≥¢sTT‘˚ Ä ùws¡¢˝À ˝≤uÛÑ+ ø£fi¯fl#˚ùdyê&ÉT. ø±ì n+‘·
düeTj·T+ ‘·qT Çe«˝Ò<Tä . |tÃ! <äTs¡<èä wü+º n+fÒ ‘·q<˚! m+‘· #·øÿ£ {Ï yês¡Ô
e∫Ã+~. ‘êqT <ëìì ø±´wt #˚dTü ø√ø£b˛>± qwü+º ‘Ó#T· Ã≈£îHêï&ÉT.
ªXµ ˝≤+{Ïyêfi¯ófl Ç˝≤ m+‘√eT+~ e÷¬sÿ{Ÿ˝À ñHêïs¡T. #˚‹˝À
n+‘·>± &ÉãT“\T ñ+&Ée⁄. ñHêï Ä &ÉãT“\≈£î ø±´wte÷¬sÿ{Ÿ˝À m≈£îÿe

ùws¡T¢ ø=q˝Òs¡T. b˛˙ Ç+‘·≈£îeTT+<äT $e]+∫q |òüP´#·sY‡ <ë«sê
Á|üj·T‹ï<ë›e÷ n+fÒ <ëì ˝≤{Ÿ |ü]e÷D+ ô|<ä›~. 14000 ùws¡T¢
rdüTø√yê*. n+fÒ <ëì $\Te s¬ +&ÉTqïs¡ ˝ø£\å ô|H’ ˚ (1400 X 20)
ne⁄‘·T+~. n+<äT˝À 15 XÊ‘·+ e÷]®Hé eT˙ n+fÒ s¡÷. 45,000 ô|H’ ˚
ø£{≤º*. ø±ã{Ïº Çø£ÿ&É ≈£L&Ü eTq≈£î #·Tø¬ ÿ<äTsπ ! á H˚|<ü ´ä∏ +˝À n+‘· &ÉãT“
#˚‹˝À ˝Ò≈£î+&Ü πøe\+ ø=~›bÕ{Ï &ÉãT“‘√ y˚\ ùws¡¢qT ìj·T+Á‹+#˚
ôdŒ≈£î´˝Ò{yÏ é kÕ<Ûqä + ø√dü+ nH˚«wæ+#ês¡T. ÇHÓ«düsº T¡ .¢ Ä nH˚«wüD ‘ê\÷≈£î
|ò*ü ‘·+ qT+&ç yÓTs¡T|ü⁄y˚>+∑ ‘√ yÓ\e&Ü¶jTY Ä|ü¸H‡é .
ô|’ ñ<ëVü≤s¡DH˚ Ç+ø=+#Ó+ kÕ>∑B<ë›+. ªXµ Hê>±s¡T®q ô|ò]º˝…’»s¡T
ùws¡T s¡÷. 25 <ëø± yÓfió¯ +Ô <äì ‘·q $TÁ‘·T&ÉT ªYµ≈£î #ÓbÕŒ&ÉqTø√+&ç. <ëìì
ªYµ ø={Ïº bÕπsXÊ&ÉT. ô|]ò ˝º »’… s¡T ùws¡T¢ n+‘· ‘·«s¡>± ô|s¡>e∑ ì, ô|>’ ± Ä
ø£+ô|˙ áøÏ«{° #ê˝≤ ô|<ä<› ìä , ô|>’ ± Á|üdTü ‘Ô +· e⁄qï <Ûsä ¡ qT+&ç ≈£L&Ü n~
‘·>T∑ ‘Z T· +<äì yê~+#ê&ÉqTø√+&ç. <ë+‘√ ªXµ øÏ s√wüyTÓ T∫Ã ‘·q‘√ |ü+<Ó+
ø£≥ºeT+{≤&ÉT. ªYµ n+^ø£]+∫ ˇ|ü≈£î+{≤&ÉT. <ëì Á|üø±s¡+ eT÷&ÉT
HÓ\\˝À|ü⁄ Hê>±s¡T®q |òü]º˝…’»sY ùws¡Tì ªXµ ≈£î ‘êqT ùws¡T≈£î s¡÷. 18
#=|üq neTTà‘êqì ˇ|üŒ+<ä+ sêkÕÔ&TÉ . Çø£ ªXµ ≈£L&Ü z ˇ|üŒ+<ä+
sêkÕÔ&TÉ . ªYµ qT+&ç ‘êqT Ä ùws¡Tì s¡÷. 18≈£î eT÷&ÉT HÓ\\˝À|ü⁄ m|ü&ÓH’ ê
ø=q&ÜìøÏ n+^ø£]düTHÔ êïqì sêkÕÔ&TÉ .
nsTT‘˚ Çø£ÿ&É ªYµ n˝≤ sêj·T&É+ e\¢ ‘·q≈£î m+‘√ ø=+‘· Á|üj÷Ó »q+
ø±yê\qT≈£î+{≤&ÉT. m+<äTø£+fÒ @<Ó’Hê ñ∫‘·+>± sê<äT ø±ã{Ïº. Ä
ˇ|üŒ+<ëìøÏ ªXµ ø=+‘· yÓ\ì ªYµøÏ Á|ü‹|ò\ü +>± #Ó*+¢ #·&ÜìøÏ ˇ|ü≈£î+{≤&ÉT.
Ä ø=+‘· yÓ\H˚ Ä|ü¸Hé |ü]uÛ≤wü˝À ªÁ|”$Tj·T+µ n+{≤s¡T. Ç|ü&ÉT Ä ˇ|üŒ+<ä+
Ä|ü¸H‡é |ü]uÛ≤wü˝À Ç˝≤ ñ+≥T+~.
ªª ªXµ nH˚ H˚qT ªYµ nH˚ e´øÏÔ <ä>sZ∑ ¡ eT÷&ÉT HÓ\\˝À|ü⁄ 14,000
(˝≤{Ÿ ôd’CŸ) Hê>±s¡T®q ô|ò]º˝…’»sYì ø=q&ÜìøÏ ˇ|ü≈£î+≥THêïqT.
n+<äT≈£î>±qT ˇø√ÿ ùwsYøÏ bÕe⁄˝≤ #=|üq n‘·&øç Ï Á|”$Tj·T+>± #Ó*+¢ #·&ÜìøÏ
ˇ|ü≈£î+≥THêïqT.µµ
nsTT‘˚ Ä|ü¸H‡é ˝À Çø£ÿ&É z ∫qï dües¡D ñ+≥T+~. n<˚$T≥+fÒ
ªXµ HÓ\˝À|ü⁄ Ä ˇ|üŒ+<ëìï Ksês¡T #˚dTü ø√e#·TÃ ˝Ò<ë $s¡$T+#·Tø√e#·TÃ.
n+fÒ Ä ùws¡T¢ &Ó*eØ $s¡eTD #˚dTü ≈£îH˚ kÂø£s´¡ + ñ+~. Ksês¡T #˚dTü ≈£îHêï, n
˝Òøb£ ˛sTTHê n‘·&TÉ Á|”$Tj·T+ ùws¡T≈£î 0.25 #=|üq ªYµ øÏ #Ó*+¢ #ê*. ø
ì
n+fÒ Çø£ÿ&É Hê>±s¡T®q ô|ò]º˝…’»sY <Ûäs¡ ô|]–‘˚ Ä ªXµ ùws¡T¢ ø=q&ÜìøÏ
ì
ˇ|ü≈£î+{≤&ÉT. ˝Ò<ë Ä ùws¡T¢ &Ó*eØ rdüTø√ø£b˛e#·TÃ. Ç+<äT˝À n‘·&TÉ n
qwübº ˛j˚T<˚+ ˝Ò<Tä . Á|”$Tj·T+ ‘·|Œü . ˇø£ÿ ùws¡T≈£î bÕe⁄˝≤ #=|üq yÓTT‘·+Ô ø
14,000 ùws¡≈¢ î£ n‘·&TÉ s¡÷. 3500 Á|”$Tj·T+ qwübº ˛‘ê&ÉT. e÷¬sÿ{Ÿ˝À Ä e
ùws¡T ô|]–‘˚, Á|”$Tj·T+ ô|s¡T>∑T‘·T+~. Á|”$Tj·T+ ùws¡T≈£î 0.75 ø
(14,000`7000) ˝≤uÛ+Ñ >± bı+<äT‘ê&ÉT. ùws¡T <Ûsä ¡ ô|]–q ø=B› n~Ûø£ V
Á|”$Tj·T+˝À Ä ùws¡q¢ T ø=q&ÜìøÏ Ç‘·s¡ ø=qT>√\T<ës¡T\T s¬ &û>± ñ+{≤s¡T.
Çø£ÿ&É ùws¡q¢ T ny˚Tà e´øÏìÔ Writer n+{≤s¡T. n‘·&TÉ ‘·q≈£î Á|”$Tj·T+
\_Û+düT+Ô <äqï ñ<˚X› +¯ ‘√ ˇ|üŒ+<ëìøÏ ˇ|ü≈£î+{≤&ÉT.
düsπ ªXµ Çø£ÿ<ä Ä ùws¡q¢ T 0.50 Á|”$Tj·T+ ô|{Ïº ø=Hêï&ÉT. n‘·&øç Ï
˝≤uÛ+Ñ @$T{Ï? n‘·&TÉ n˝≤ ø=q&É+ e\¢ ˝≤uÛ+Ñ @$T{Ï? >∑&TÉ e⁄ düMT|ædTü +Ô fÒ
Á|”$Tj·T+ Js√ nsTT, yÓTT‘·+Ô qwüyº T˚ ø£<ë nqï dü+<˚V≤ü + sêe#·TÃ. ndü\T
ªXµ Ä ùws¡q¢ T ø=H˚~ Á|”$Tj·T+ <Ûsä ˝¡ À¢ì ôV≤#·TÃ‘·>T∑ \Z qT ø±´wt #˚dTü ø√e&ÜìøÏ.
ùws¡T <Ûsä ¡ ô|]– Á|”$Tj·T+ ≈£L&Ü ô|]–‘˚ n‘·&TÉ <ëìì ˇø√ÿ ùws¡T≈£î
n|ü&ÉT neT\T˝À e⁄qï Á|”$Tj·T+ Ä<Ûës¡+>± ny˚TàdüT≈£î+{≤&ÉT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î
n‘·&TÉ ø=qï s¬ +&ÉTs√E˝À¢H˚ ùws¡T <Ûsä ¡ ô|]–+~. |ò*ü ‘·+>± ªFµ nH˚ e´øÏÔ Ä
ùws¡q¢ T ø=q&ÜìøÏ s¬ &û>± ñ+{≤&ÉT. ªXµ yê{Ïì s¡÷. 1.00 Á|”$Tj·T+‘√ ªFµ
øÏ ny˚TàkÕÔ&TÉ . <ë+‘√ ªXµ≈£î ùws¡T≈£î 0.50 (s¡÷. 1.00`0.50) #=|üq
s¡÷. 7,000 ˝≤uÛÑ+ $T>∑T\TÔ+~. Çø£ÿ&É ªFµ ≈£L&Ü <Ûäs¡ ô|]–‘˚ n~Ûø£
Á|”$Tj·T+ (ñ<ëVü≤s¡D≈£î s¡÷. 1.50)˝À ùws¡T neTà&ÜìøÏ ˇ|üŒ+<ä+ dæ<+›ä
#˚dTü ≈£î+{≤&ÉT. n˝≤ Ä|ü¸H\é ˝À Á|”$Tj·T+\ Ä<Ûës¡+>± yê´bÕs¡ ˇ|üŒ+<ë\T
»s¡T>∑T‘·T+{≤sTT.
n˝≤ øπ e\+ ø=~› &ÉãT“‘√ ø=+‘·ø±\+ ìØí‘· dü+K´>∑\ ùws¡q¢ T ‘·q
nBÛq+˝À ñ+&˚ Vü≤≈£îÿqT ø£*– ñ+&ç ‘·<ë«sê ˝≤uÛ≤\qT (˝Ò<ë qcÕº\qT)
bı+<˚ ôdŒ≈£î´˝Ò{yÏ é |ü]ø£sêH˚ï ªÄ|ü¸H‡é µ n+{≤s¡T.

Ä|ü¸Hé‡ ` ns¡+ú
e÷eT÷\T Ç+^¢wßü uÛ≤wü˝À ªOptionµ n+fÒ ªneø±XÊ\Tµ nì ns¡+ú .
á Ä|ü¸H\é ˝À nH˚ø£ s¡ø±\ neø±XÊ\T ñHêïsTT. ø±ã{Ïº M{Ïì Ä|ü¸H‡é >±
|æ\TkÕÔsT¡ . Çø£ÿ&É nH˚ø£ s¡ø±\ neø±XÊ\T n+fÒ s¡øs£ ø¡ ±\ Strike <Ûsä \¡ T,
s¡øs£ ø¡ ±\ Á|”$Tj·T+\T ñHêïsTT ø±ã{Ïº n˝≤ |æ\TkÕÔsT¡ . (Strike <Ûsä \¡
>∑T]+∫ ‘·sê«‘· ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+).
ìC≤ìøÏ kÕºøe˘ ÷¬sÿ{Ÿ |ü]uÛ≤wü˝À Ä|ü¸Høé Ï ø=~›>± yπ̊s ns¡+ú e⁄+~.
Ç+<äT˝À Ä|ü¸H‡é n+fÒ Ç<äs› T¡ e´≈£î\Ô T |üsd¡ Œü s¡+ ˇø£ ùwsYì z Á|ü‘´˚ ø£
Á|”$Tj·T+ Ä<Ûës¡+>± ø=q&ÜìøÏ/neTà&ÜìøÏ ˇ|üŒ+<ä+ #˚dTü ≈£î+{≤πs ‘·|Œü
neTàø£|ü⁄<ës¡T&ÉT &Ó*e] Çe«&ÉT. ø=qT>√\T<ës¡T&ÉT &Ó*e] rdüTø√&ÉT.
n+fÒ Çø£ÿ&É neTàø£|⁄ü <ës¡T&ÉT ôd‘’ +· ‹]– Ä Ä|ü¸H‡é ì ø=Hê*‡ ñ+≥T+~.
n˝≤π> ø=qT>√\T<ës¡T&ÉT ôd‘’ +· Ä Ä|ü¸H‡é ì ‘·sê«‘· neTTàø√yê*‡ ñ+≥T+~.
n˝≤ |üsd¡ Œü s¡+ Ç<äs› ÷¡ >∑&TÉ e⁄ ‘˚B˝À|ü\ ‘·eT ‘·eT Ä|ü¸H\é qT ùdÿ«sê|òt
(Square off) #˚dTü ø=ì ‘·<ë«sê ø£*>π Á|”$Tj·T+ <Ûsä \¡ e´‘ê´kÕ\ e\¢
˝≤uÛqÑ cÕº\T bı+<äT‘ês¡T. BìH˚ á ÁøÏ+~ u§eTà˝À #·÷|æ+#ê+.
X ùws¡T≈£î s¡÷. 2 #=|üq ªXµ nH˚ Y

ÇHÓ«düºs¡T ÇHÓ«düsº T¡ ªYµ øÏ Á|”$Tj·T+>± #Ó*k¢ ÕÔ&TÉ ÇHÓ«düºs¡T
Ä|ü¸Hé‡ ` s¡ø±\T
Ç|üŒ{Ïes¡≈L£ eTq+ #·]Ã+∫+~ Ä|ü¸Høé Ï ˇπøyÓ|’ ⁄ü . ô|’ ñ<ëVü≤s¡D˝À
ªXµ Ä|ü¸H\é ˝À ùws¡q¢ T ø=Hêï&ÉT. n‘·&TÉ sπ ≥T ô|s¡T>∑T‘êj·Tqï ñ<˚X› +¯ ‘√ ùws¡T¢
ø=Hêï&ÉT. nsTT‘˚ Ç+ø√ e´øÏÔ ªMµ Ä|ü¸H˝é À Ä ùws¡T¢ ‘·>T∑ ‘Z êj·Tqï ñ<˚X› +¯ ‘√
ÄeTàe#·TÃ. n˝≤ Ä|ü¸H\é qT s¬ +&ÉT $<Ûë\T>± $uÛõÑ +|üe#·TÃ.
Ä|ü¸Hé ` s¡ø±\T
Call Option Put Option
Ç|ü&ÉT M{Ï˝À ˇø√ÿ<ëì >∑T]+∫ $es¡+>± ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.

1. Call Option :
uÛ$Ñ wü´‘Y˝À ùws¡¢ <Ûsä ¡ ô|]– ‘·<ë«sê ùws¡¢ Á|”$Tj·T+ ô|s¡T>∑T‘·T+<äqï
ÄX¯‘√ ø=H˚ Ä|ü¸H\é qT ªø±˝Ÿ Ä|ü¸Hµé n+{≤s¡T. Ç|üŒ{Ï<ëø± eTq+ ô|q’
#·]Ã+∫+~ á s¡ø|£ ⁄ü Ä|ü¸H˝é !Ò <Ûsä ¡ ô|]– ‘·<ë«sê Á|”$Tj·T+ ô|]–‘˚ ˝≤uÛ+Ñ
bı+<ë\qï ñ<˚X› +¯ ‘√ #˚dTü ≈£îH˚ ˇ|üŒ+<ë\H˚ Call Option >± uÛ≤$kÕÔsT¡ .
Çø£ s¬ +&√ Ä|ü¸H\é T m˝≤ ñ+{≤jÓ÷ #·÷<ë›+.
2. Put Option :
uÛ$Ñ wü´‘Y˝À ùwsY <Ûsä ¡ ‘·–Z ‘·<ë«sê ùws¡¢ Á|”$Tj·T+ ô|s¡T>∑T‘·T+<äqï
ÄX¯‘√ #˚dTü ≈£îH˚ ˇ|üŒ+<ë\H˚ Put Option >± uÛ≤$kÕÔsT¡ .
<Ûäs¡\T ‘·>∑TZ‘êj·Tqï uÛ≤eq‘√ ø=H˚ Ä|ü¸Hé\qT Put Option >±
uÛ≤$kÕÔsT¡ . Çø£ÿ&É <Ûsä ¡ ô|s¡T>∑T‘·T+<äqï uÛ≤e‘√ Put Option\qT neTTà‘ês¡T
ø=+‘·eT+~. >∑&TÉ e⁄ düMT|æd÷ü +Ô fÒ Hê{Ï sπ ≥¢qT ã{Ïº Á|”$Tj·T+˝Àì ‘˚&Ü\qT
Ç∫Ã|ü⁄#·TÃ≈£î+{≤s¡T Ç<äs› T¡ .
ˇø£sø¡ +£ >± #ÓbÕŒ\+fÒ á Put Option n#·TÃ cÕsYº (Short) ø={Ï,º Ä
‘·sê«‘· ø£esY (ø=q&É+) #˚dTü ø=e&É+˝≤>± |üì#˚kÕÔsTT. e÷¬sÿ{Ÿ˝À m|ü&É÷
s¡øs£ ø¡ ±\ e´≈£î\Ô T ñ+{≤s¡T. ø=+<äsT¡ ùws¡T <Ûsä ¡ ô|s¡T>∑T‘·T+<äH˚ ÄX¯‘√
ø=H˚yês¡T. ùws¡T ‘·>T∑ ‘Z T· +<äH˚ ñ<˚X› +¯ ‘√ ny˚Tàyê&ÉT ñ+≥÷H˚ ñ+{≤sTT.
M{Ïqìï+{Ïì mπø‡+CŸ |üs´¡ y˚ø+åÏ ∫ >∑&TÉ e⁄ ‘˚~ sê>±H˚ ˇø£<ëìø=ø£{Ï Square
off nj˚T´≥≥T¢>± #·÷k˛Ô+~. ˇø£yfi ˚ ¯ bÕØº\T #˚dTü ø√ø£ e~˝Òùd,Ô ø£+|üP´≥sY˝À
Ä{Àe÷{Ïø>˘ ± n$ ªJs√µ>± nsTT Á|”$Tj·T+\T ø√˝ÀŒyê*‡ ñ+≥T+~.
Çø£ÿ&É z eTTK´ $wüjT· + >∑Ts¡TÔ ô|≥Tºø√yê*. ˇø£ Call Option˝À
Put Option Ç$T&ç ñ+&É<Tä . n˝≤π> z Put Option˝À Call Option ñ+&É<Tä .
ô|’ ñ<ëVü≤s¡D˝À ªXµ Call Option˝À ùws¡T¢ ø=+≥THêï&ÉT. <ëìH˚ Ç+ø√
e´øÏÔ ªKµ Call Option qT sêdüTHÔ êï&ÉT ˝Ò<ë neTTà‘·THêï&ÉqTø√yê* ‘·|Œü
ˇø£s¡T Call Option ø=+fÒ <ëìH˚ Ç+ø=ø£s¡T Put Option˝À ne÷às¡ì
ÁuÛÑeT|ü&É≈£L&É<äT.
ˇø£ Call Option ˝ÀH˚ ø=q&É+, neTà&É+ »s¡>∑e#·TÃ. ˇø£ Put
Option˝ÀH˚ neTà&É+, ø=q&É+ »s¡>e ∑ #·TÃ. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ªXµ Call Option˝À
ø=Hêï&ÉT. n‘·&˚ ‹]– Á|”$Tj·T+ ô|s¡>>∑ ±H˚ Call Option ˝À ny˚ ùws¡q¢ T
neTàe#·TÃ. n˝≤π> ªKµ ˇø£ Put Option ˝À ùws¡q¢ T Á|”$Tj·T+ Ä<Ûës¡+>±
ne÷à&ÉT. sπ ≥T ‘·>>Z∑ ±H˚ n<˚ Put Option ˝À Ä ùws¡¢ Á|”$Tj·T+ ‘·≈î£ ÿe
sê>±H˚ ø£esY #˚dTü ≈£î+{≤&ÉT. n˝≤ Ä|ü¸H‡é \T s¬ +&ÉT s¡ø±\T, Call eT]j·TT
Put Option. <˚ì <ë] <ëì<˚ ‘·|Œü ˇø£<ëìø=ø£{Ï dü+ã+<Û+ ä ô|≥Tºø√e⁄.
BìH˚ á ÁøÏ+~ $<Û+ä >± #·÷|üe#·TÃ.
Options
Call Option Put Option
ø=q&É+ neTà&É+ ø=q&É+ neTà&É+

Ç|ü&ÉT ô|q’ ñ<ëVü≤]+∫q ø±˝Ÿ Ä|ü¸H˝é À, |ü⁄{Ÿ Ä|ü¸H˝é Àì s¡ø±\Tì
ˇø£ |ü{øºÏ £ s¡÷|ü+{À #·÷<ë›+.
es¡Tdü ø±˝Ÿ Ä|ü¸Hé (ø=qT>√\T<ës¡T&ÉT) ø±˝Ÿ Ä|ü¸Hé (neTàø£|⁄ü <ës¡T&ÉT)
dü+.
1 <Ûsä ¡ ô|s¡T>∑T‘·T+<äì ˇ|üŒ+<ä+ <Ûsä ¡ ‘·>T∑ ‘Z T· +<äì ˇ|üŒ+<ä+
#˚≈£Ls¡TÃ≈£î+{≤&ÉT. #˚≈£Ls¡TÃ≈£î+{≤&ÉT.
2 n+<äT≈£î Á|”$Tj·T+ #Ó*k¢ ÕÔsT¡ Ä Á|”$Tj·÷ìï n+<äT≈£î+{≤s¡T.
3 <Ûsä \¡ T ô|]–‘˚ Á|”$Tj·T+ ô|]– <Ûsä \¡ T ‘·>&Z∑ +É ˝Ò<ë ùws¡T <Ûsä ¡
˝≤uÛ+Ñ bı+<äT‘ês¡T. n˝≤π> ñ+fÒ, ˝≤uÛ+Ñ bı+<äT‘ê&ÉT.
4 ‘·≈î£ ÿe qcÕº\T, n|ü]$T‘·yTÓ qÆ n|ü]$T‘·yTÓ qÆ qcÕº\T, |ü]$T‘·yTÓ qÆ
˝≤uÛ≤\T bı+<˚ neø±X¯+ ñ+~ ˝≤uÛ≤\T bı+<˚ neø±X¯+ ñ+~.
Ç|ü&ÉT ô|’ $esê\H˚ z Á>±|òt s¡÷|ü+˝À #·÷<ë›+.
BUY A PUT SELL A PUT
G15
G10 G10 Strike <Ûsä ¡
G5 Çø£ÿ&É ˝≤uÛ+Ñ , G5 Çø£ÿ&É ˝≤uÛ+Ñ ,
˝≤uÛ≤\T 0 ˝≤uÛ≤\T 0
qwü+º düTqï qwü+º düTqï
`5 `5
`10 Strike <Ûsä ¡ `10
10 20 30 40 50 60 70 10 20 30 40 50 60 70
ùws¡T <Ûäs¡ |ü{Ïºø£ (m) ùws¡T <Ûäs¡ |ü{Ïºø£ (_)
ñ<ëVü≤s¡D≈£î eTq+ s¡÷. 30 ùws¡T <Ûsä ˝¡ À s¡÷. 5 Á|”$Tj·T+˝À ˇø£

ùws¡Tì ø=Hêï+. e÷¬sÿ{Ÿ <Ûsä ¡ ø±kÕÔ s¡÷. 40 nsTT‘˚ Á|”$Tj·T+ ô|]–
eTq≈£î düTe÷s¡T>± s¡÷. 5 ˝≤uÛ+Ñ edüT+Ô ~. n˝≤ e÷¬sÿ{Ÿ <Ûsä ¡ ô|s¡T>∑T‘·÷
s¡÷. 60 eùdÔ eTq≈£î düTe÷s¡T>± s¡÷. 15 ˝≤uÛ+Ñ $T>∑T\TÔ+~. n˝≤ <Ûsä ¡
ô|s¡T>∑T‘·Tqï ø=B› ˝≤uÛ≤\T ekÕÔsTT. Bìì |ü{øºÏ £ (m) ˝À #·÷bÕ+ Çø£
|ü{øºÏ £ (_)˝À <Ûsä ¡ ‘·>T∑ ‘Z T· +fÒ ˝≤uÛ≤\T ô|s¡>&∑ +É #·÷|æ+#ê+.
Ç|ü&ÉT |ü⁄{Ÿ Ä|ü¸H\é |ü{øºÏ q£ T #·÷<ë›+.
es¡ T dü
dü+K´ |ü⁄{Ÿ Ä|ü¸Hé (ø=qT>√\T<ës¡T&ÉT) |ü⁄{Ÿ Ä|ü¸Hé (neTàø£|ü⁄<ës¡T&ÉT)
1. <Ûsä ¡ ‘·>T∑ ‘Z T· +<äqï uÛ≤eq‘√ <Ûsä ¡ ô|s¡T>∑T‘·T+<äqï uÛ≤eq‘√
|ü⁄{Ÿ Ä|ü¸Hìé ø=+{≤s¡T. |ü⁄{Ÿ Ä|ü¸Hìé neTTà‘ê&ÉT.
2. n+<äT≈£î Á|”$Tj·T+ #Ó*k¢ ÕÔ&TÉ Ä Á|”$Tj·÷ìï n+<äT≈£î+{≤&ÉT
3. <Ûsä \¡ T ‘·–‘Z ˚ ˝≤uÛ≤\T bı+<äT‘ê&ÉT <Ûsä \¡ T n˝≤π> ñHêï ˝Ò<ë ô|]–‘˚
˝≤uÛ≤\T bı+<äT‘ê&ÉT.
4. |ü]$T‘·yTÓ qÆ qcÕº\T, n|ü]$T‘· n|ü]$T‘·yTÓ qÆ qcÕº\T, |ü]$T‘·
yÓTqÆ ˝≤uÛ≤\T ø£*– ñ+{≤&ÉT. yÓTqÆ ˝≤uÛ≤\T bı+<äT‘ê&ÉT.
Ç|ü&ÉT ô|’ $esê\H˚ z |ü{øºÏ £ s¡÷|ü+˝À #·÷<ë›+.
BUY A PUT SELL A PUT
G15 G15
Strike <Ûsä ¡
G10 Çø£ÿ&É ˝≤uÛ+Ñ , G10
G5 qwü+º düTqï G5
˝≤uÛ≤\T 0 Strike <Ûsä ¡ ˝≤uÛ≤\T 0
`5 `5 Çø£ÿ&É ˝≤uÛ+Ñ , qwü+º düTqï
10 10
10 20 30 40 50 10 20 30 40 50
ùws¡T <Ûäs¡ |ü{Ïºø£ (dæ) ùws¡T <Ûäs¡ |ü{Ïºø£ (&ç)
|ü{øºÏ £ (dæ)˝À <Ûsä ¡ ô|s¡T>∑T‘·Tqï ø=B› Á|”$Tj·T+ ‘·>&Z∑ +É eTq+ #·÷XÊ+.

<Ûsä ¡ ‘·>T∑ ‘Z T· qï ø=B¶ Á|”$Tj·T+ ô|s¡>&∑ +É #·÷kÕÔ+. Çø£ |ü{øºÏ £ (&ç)˝À eTq+
ˇø£ Put ì n$Tà‘˚, ùws¡T <Ûsä ¡ ô|s¡T>∑T‘·÷ e⁄+fÒ Á|”$Tj·T+ ‘·>&Z∑ +É #·÷XÊ+.
n˝≤ Put neTàø£|⁄ü <ës¡T&ÉT ùws¡T <Ûsä ¡ ô|s¡T>∑T‘·T+fÒ n‘·´~Ûø£ Á|”$Tj·÷ìï
bı+<äT‘·T+&É>±, Put ø=qT>√\T<ës¡T&ÉT ùwsY <Ûäs¡ ‘·>∑TZ‘·T+&É>± n~Ûø£
Á|”$Tj·÷ìï bı+<äT‘ê&ÉT.
á Ä|ü¸Hé˝Àì Á|”$Tj·T+˝À e÷¬sÿ{Ÿ πs≥¢˝Àì ø£<ä*ø£\qT ã{Ïº
e÷s¡TŒ\≈£î ˝Àqe⁄‘êsTT. n$ m˝≤ ˝Àqe⁄‘êjÓ÷ Çø£ÿ&É #·÷<ë›+.
Ä|ü¸Hé ùws¡T <Ûäs¡ Á|”$Tj·T+ ùws¡T <Ûäs¡ Á|”$Tj·T+
Call ô|]–‘˚ ô|s¡T>∑T‘·T+~ ‘·–Z‘˚ ‘·>∑TZ‘·T+~
Put ô|]–‘˚ ‘·>∑TZ‘·T+~ ‘·–Z‘˚ ô|s¡T>∑T‘·T+~
|òüP´#·sY‡≈£î, Ä|ü¸Hé≈£î ‘˚&Ü

Ç|ü&ÉT Ç+‘·≈î£ eTT+<äT $e]+∫q |òPü ´#·s‡Y øÏ, Ä|ü¸H‡é øÏ >∑\ ‘˚&Ü\qT
|ò ü P ´#· s Y ‡ ˝À ùws¡ ¢ <Û ä s ¡ ˝ À¢ q ÷ ‘˚ & Ü\qT ôdŒ≈£ î ´˝Ò ≥ s¡ T ¢ ø±´wt
#˚dTü ≈£î+≥T+&É>± Ä|ü¸H‡é ˝À øπ e\+ Á|”$Tj·T+ ‘˚&Ü\qT ø±´wt #˚dTü ≈£î+{≤s¡T.
|òPü ´#·s‡Y ˝À ˝≤uÛqÑ cÕº\T n|ü]$T‘·+. Ä|ü¸H‡é ˝À ˝≤uÛqÑ cÕº\T Ä Á|”$Tj·T+
yÓTT‘êÔìøÏ |ü]$T‘·+ ne⁄‘êsTT.ñ<ëVü≤s¡D≈£î 1250 e÷Á{Ïø‡˘ ˝≤uŸ ùws¡Tì
s¡÷. 200 ˝À |òPü ´#·s‡Y ˝À ø=Hêï+. e÷¬sÿ{Ÿ ≈£î|üŒ≈£L* Ä ùws¡T s¡÷. 150≈£î
eùdÔ s¡÷. 62,500 qwü+º edüT+Ô ~. n<˚ Ä|ü¸H˝é À nsTT‘˚ s¡÷. 6 Á|”$Tj·T+‘√
Ä ùws¡q¢ T ø=Hêï, e÷¬sÿ{Ÿ |ü&bç ˛sTTHê s¡÷. 7,500 (s¡÷. 1250I6)
ø£+fÒ m≈£îÿe qwü+º sê<äT.
|òPü ´#·s‡Y ˝À >∑&TÉ e⁄ ‘˚~˝À|ü⁄ ˝Ò<ë >∑&TÉ e⁄ ‘˚~ s√Eq Ç<äs› ÷¡ bÕØº\T
ùws¡q¢ T ùdÿ«sê|òt #˚j÷· *. n<˚ Ä|ü¸H\é ˝À nsTT‘˚ ø=ìï bÕØº\T ùdÿ«sê|òt
#˚düTø√ø£b˛e#·TÃ. n˝≤ ùdÿ«sê|òt ø±ì ˇ|üŒ+<ë\T >∑&ÉTe⁄ ‘˚Bø£˝≤¢
Ä{Àe÷{Ïø>˘ ± ªJs√µ ne⁄‘êsTT. Á|ü‹ HÓ˝≤ ÄK] >∑Ts¡Tyês¡+ e⁄qï sπ ≥T
Á|üø±s¡+ Çs¡Te⁄s¡T bÕØº\T #˚dTü ≈£î+{≤s¡T.
|òPü ´#·s‡Y ˝À n&ÉT>∑Tô|≥º&ÜìøÏ m≈£îÿe yÓTT‘·+Ô e÷]®Heé T˙ ø±yê*.
Ä|ü¸H˝é À nsTT‘˚ n+‘· m≈£îÿe yÓTT‘·+Ô nedüs+¡ ˝Ò<Tä . |òPü ´#·s‡Y ˝À ùws¡¢ <Ûsä ¡
m+‘· ‘·–HZ ê Js√ ø±˝Ò<Tä . n+<äTe\¢ ø=qT>√\T<ës¡T\T, neTàø£|⁄ü <ës¡T\T
qcÕº\T n|ü]$T‘·yTÓ qÆ |üŒ{Ïø,° Ä|ü¸H‡é ˝Àì Á|”$Tj·T+˝≤ Js√ nj˚T´ neø±X¯+
˝Ò<Tä . nsTT‘˚ Ä|ü¸H‡é ˝À ø=qT>√\T <ës¡T&çøÏ ˝≤uÛ≤\T nq+‘·s ø±>±, qcÕº\T
e÷Á‘·+ Á|”$Tj·T+πø |ü]$T‘·+ ø±>± Ä|ü¸Hé neTàø£|ü⁄<ës¡T&çøÏ qcÕº\T
n|ü]$T‘·+. ùws¡T <Ûsä ¡ $|üØ‘·+>± ô|]–‘˚ Ä|ü¸Hé n$Tàqyês¡T qwübº ˛‘ês¡T.
|òPü ´#·s‡Y ˝À nsTT‘˚ >∑&TÉ e⁄ ‘˚Bq Ä ùws¡T <Ûsä ¡ m+‘· |ü&bç ˛‘˚ n+‘· &ÉãT“ì
qwü+º >± ÁuÀø£søY Ï e÷]®Heé T˙>± #Ó*+¢ #ê*‡ ñ+≥T+~.
ø±ã{Ïº ô|’ s¬ +≥T |ü<‘›ä T· \≈£î <˚ì˝À neø±X¯+ rdüTø√yê˝≤ nqï~
ÇHÓ«düsº Y n_ÛsT¡ ∫, n‘·&ç k˛úeT‘·ì ã{Ïº Ä<Ûës¡|&ü ç e⁄+≥T+~.
@~ @yÓTHÆ ê m≈£îÿe yÓTT‘êÔ\˝À ]dtÿ rdüTø√<ä*Ãqyês¡T. |òPü ´#·s‡Y ˝À
‘·eT n<äècÕºìï |ü]o*+#·T≈£î+≥T+&É>±, ø=~›bÕ{Ï ]dtÿì rdüT≈£îH˚yês¡T
eT≥T≈£î Ä|ü¸H‡é ˝À n&ÉT>∑Tô|&ÉT‘·THêïs¡T.

Ä|ü¸Hé‡ fÁ &Ò +ç >¥˝À ‘Ó\TdüTø√yê*‡q

ø=ìï |ü<ë\T
Ä|ü¸H‡é ÁfÒ&+ç >¥˝À n&ÉT>∑T ô|fÒeº TT+<äT n+<äT˝À m<äTs¡jT˚ ´ ø=ìï
|ü<ë\ >∑T]+∫ $es¡+>± ‘Ó\TdüTø√yê*. ny˚$T{À Çø£ÿ&É ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.
1. EXERCISE OR STRIKE PRICE :
eTq+ @ <Ûäs¡ e<ä› ùwsYì ø=+≥THêïyÓ÷ <ëìì Exereise ˝Ò<ë

Strike Price n+{≤s¡T. ñ<ëVü≤s¡D≈£î Ä|ü¸Hé $uÛ≤>∑+ ÁøÏ+<ä Á|ü‹s√E |ü_w
º t
nj˚T´ q÷´dt ù||üsT¡ q¢ T #·÷&É+&ç Ç˝≤ ø£ìŒkÕÔsTT.
ùws¡T(Matrix Labs (1250) >∑&TÉ e⁄‘˚~ (Expiry Date)
200,
200,6,7,6,7 Feb 22
200, 8,9, 8,9, March 29
210, 2,2.25,2.10,2.05 Feb 22
210,
210,1.50,1,25,1.30,1,25 March 29
220,
220,1.00,1.00,1.00,1.00 Feb 22
220,
220,0.25,0.30,0.10,0.15 March 29
ô|’ ø=fÒwHü ˝é À m&ÉeTyÓ|’ ⁄ü yÓTT<ä{øÏ ±\yéT˝À 200,200, 210, 210,
220, 220 nqï sπ ≥T¢ ø£ìŒdüTHÔ êïsTT #·÷&É+&ç. yê{ÏH˚ Exereise or Strike
<Ûsä >¡ ± ù|s=ÿ+{≤s¡T. eTq+ Ä|ü¸H‡é ˝À n&ÉT>∑T ô|{≤º&ÜìøÏ n˝≤ s¡øs£ ø¡ ±\
<Ûäs¡˝À¢ <˚ìì mqTï≈£î+{≤yÓ÷ ù|s=ÿ+fÒ, <ëìì ã{Ïº Á|”$Tj·T+ ≈£L&Ü
e÷s¡T‘·T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ø±´wt $uÛ≤>∑+˝À Matrix Labs Á|üdTü ‘Ô +· s¡÷.
200 <ä>sZ∑ ¡ e⁄+~. nsTT‘˚ Ä|ü¸H‡é ˝À n<˚ sπ ≥T˝À eTq+ ø=Hê\+fÒ s¡÷.
6`7 Á|”$Tj·÷ìï #Ó*+¢ #ê*. nsTT‘˚ Ç~ |òÁæ ãe] HÓ\≈£î dü+ã+~Û+∫+~.
n+fÒ Ç<˚ HÓ\ (|òæÁãe]) Ä|ü¸Hé‡ ø±yê\+fÒ s¡÷. 6`7 s¡÷bÕj·T\≈£î
<=s¡T≈£î‘·T+~. n<˚ e÷]Ã 29 ôd{Ï˝ŸyTÓ +{Ÿ Ä|ü¸Hé ø±yê\+fÒ Ç+ø=+#Ó+
KØ<äT (s¡÷. 8`9) ô|{≤*‡ ñ+≥T+~. n˝≤ ø±ø£ s¡÷. 210 <ä>sZ∑ ¡ Ä|ü¸Hé
rdüTø√yê\qTø√+&ç. Á|”$Tj·T+ ‘·>T∑ ‘Z ÷· +≥T+~. á 200, 210, 220
<Ûsä \¡ H˚ Strike or Excerise n+{≤s¡T. n+fÒ Á|üdTü ‘Ô +· ñqï s¡÷. 200 <Ûsä ¡
ø±kÕÔ ô|]– s¡÷. 210 nsTT‘˚ Á|”$Tj·T+ ô|]– eTq≈£î &ÉãT“\T ekÕÔsTT.
á Strike Price ô|s¡T>∑T‘·Tqï ø=B› Call Option˝À Á|”$Tj·T+ ‘·>T∑ ‘Z ÷· +≥T+~.
ø±ã{Ïº Ä|ü¸H‡é rdüT≈£îH˚≥|ü⁄&ÉT á Strike Price #ê˝≤ ÁbÕeTTK´+ eVæ≤düT+Ô ~.
@ Strike Price ì mqTïø√yê\H˚~ eTq≈£î Ä ùwsYMT<ä ñqï n+#·Hê\qT
ã{Ïº e⁄+≥T+~.
e÷¬sÿ{Ÿ ãT*¢w>t ± ñ+≥T+<äì ôdŒ≈£î´˝Ò≥sY uÛ≤$ùdÔ n‘·&TÉ e÷¬sÿ{Ÿ
sπ ≥T (s¡÷. 200) ø£+fÒ m≈£îÿe e⁄qï Strike Price (ñ<ëVü≤s¡D≈£î s¡÷.
210, 220 e¬>s’ ê)ì mqTï≈£î+{≤&ÉT. øπ e\+ Strike <Ûsä ˝¡ Ò ø±≈£î+&Ü ‘·≈î£ ÿe
Á|”$Tj·T+ Ä|ü¸H\é T ø±yê\qT≈£îqïyês¡T Call Ä|ü¸H<é ës¡T\T n~Ûø£ Strike
<Ûsä ¡ e<ä› Ä|ü¸H\é qT ø=+{≤s¡T. n<˚ Put Option <ës¡T\sTT‘˚ e÷¬sÿ{Ÿ˝À
e⁄qï <Ûsä ¡ ø£+fÒ ‘·≈î£ ÿe Strike <Ûsä ˝¡ À e⁄qï Á|”$Tj·T+˝À ùws¡q¢ T ø=+{≤s¡T.
Ç+ø=ø£ eTTK´ $wüjT· + eTq+ ‘Ó\TdüTø√yê*‡+<˚$T≥+fÒ` e÷¬sÿ{Ÿ˝À
ñqï ndü\T <Ûsä ¡ (Actual Price) e÷]Hê á Strike Price e÷s¡<Tä . n~
n˝≤π> dæsú +¡ >± ñ+≥T+~. n+fÒ eTq+ @ Strike Price˝À ùws¡T¢ ø=HêïyÓ÷,
<ëì˝ÀH˚ ñ+&Ü*. n+<äT˝ÀH˚ Á|”$Tj·T+\T e÷s¡T‘êsTT ‘·|Œü Strike Price
e÷s¡<äT.
Ä|ü¸HéøÏ Äj·TTe⁄|ü≥Tº á Á|”$Tj·T+˝Ò! Ä|ü¸Hé‡˝À Á|ü‹ Strike
(˝Ò<ëExcerise) <Ûsä ¡ ` s¡øs£ ø¡ ±\ Á|”$Tj·T+\qT ã{Ïº e÷s¡T‘·T+≥T+<äì
ô|’q ‘Ó\TdüT≈£îHêï+. e÷¬sÿ{Ÿ <Ûäs¡ ô|s¡T>∑T‘·Tqï ø=B› Á|”$Tj·T+ ≈£L&Ü
ô|s¡T>∑T‘·T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î eTq+ 200 Strike Price ˝À Matrix Labs
s¡÷. 6 Á|”$Tj·T+‘√ Option ˝À ø=Hêï+. e÷¬sÿ{Ÿ˝À <ëì ndü\T <Ûsä ¡
ô|]– 210 eTq Á|”$Tj·T+ ôd‘’ +· ô|]– s¡÷. 10 nsTT+<äqTø√+&ç. n|ü&ÉT
>∑&TÉ e⁄ ‘˚~˝À|ü⁄ yê{Ïì ny˚TàùdÔ eTq≈£î ˇø√ÿ ùwsYøÏ Á|”$Tj·T+ s¡÷. 4
#=|üq ˝≤uÛ+Ñ e#˚Ã Ä ùwsY ˝≤{Ÿ nsTTq 1250 ùws¡¢ MT<ä s¡÷. 10,000
$T>∑T˝≤ÔsTT.
Ç+‘·≈L£ á Á|”$Tj·÷ìï m˝≤ ìs¡sí TTkÕÔsT¡ ? n~ e÷s¡TŒ #˚sT¡ Œ\≈£î
m˝≤ ˝Àqe⁄‘·T+~? nqï nqTe÷Hê\T MT≈£î ø£\>∑e#·TÃ. á Á|”$Tj·T+
nH˚~ Á|ü<ëÛ q+>± eT÷&ÉT $wüj÷· \ MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç e⁄+{≤sTT.
1. Ä ùws¡T ndü\T $\Te ˝Ò<ë kÕeTs¡´ú + (Intrinsic Value)
2. Ä|ü¸Hé f…yÆ Té $\Te (>∑&TÉ e⁄ ‘˚~øÏ m+‘· düeTj·T+ ñ+~?)
3. e÷¬sÿ{Ÿ Ä≥Tb˛≥T\T (Á<äy√´\ŒD+, $<˚o e÷¬sÿ{Ÿ\ m>∑T&ÉT~>∑T&ÉT\T e¬>s’ ê)
ñ<ëVü≤s¡D≈£î ô|’ Ä|ü¸H˝é À Strike <Ûsä ¡ s¡÷. 200 e⁄qï|ü⁄&ÉT Á|”$Tj·T+
s¡÷. 4 ñ+&˚~. n~ s¡÷. 210 sê>±H˚ Á|”$Tj·T+ s¡÷. 6 nsTT+~.
ô|]–q s¡÷. 6˝À ìC≤ìøÏ s¡÷. 5 Ä Ä|ü¸Hé ndü\T $\Te ˝Ò<ë kÕeTs¡´∆ +
e\¢ ô|s¡>>∑ ±, $T>∑‘ê s¡÷. 1 f…yÆ Té $\Te e\¢ ô|s¡T>∑T+&Ée#·TÃ.
ô|’ s¬ +&ÉT $wüj÷· ˝Ò ø±≈£î+&Ü e÷¬sÿ{Ÿ Ä≥Tb˛≥T\qT ã{Ïº ≈£L&Ü
Á|”$Tj·T+\T e÷s¡T‘·T+{≤sTT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î Á|üdüTÔ‘·+ eTq e÷¬sÿ{Ÿ\T
$<˚oj·T e÷¬sÿ{Ÿ\T ô|]–‘˚ ô|s¡T>∑T‘·THêïsTT. n$ ‘·–‘Z ˚ ‘·>T∑ ‘Z T· HêïsTT.
n˝≤ e÷¬sÿ{Ÿ ô|]–q|ü&É˝≤¢ e÷¬sÿ{Ÿ <Ûsä ¡ ô|]– Strike <Ûsä ˝¡ Àì Á|”$Tj·T+\T
ôd‘’ +· ô|s¡>&∑ +É , e÷¬sÿ{Ÿ <Ûsä ¡ ‘·–‘Z ˚ Á|”$Tj·T+\T ‘·>&Z∑ +É »s¡T>∑T‘·THêïsTT.
ø±u≤{Ïº e÷¬sÿ{Ÿ Ä≥Tb˛≥T\T ≈£L&Ü Á|”$Tj·T+˝Àì ôV≤#·TÃ‘·>T∑ \Z ≈£î ø±s¡D+>±
#Ó|üø√e#·TÃ.
2. EXPIRY DATE (>∑ & É T e⁄ ‘˚~) :
á Ä|ü¸H‡é $\Te ø±\+‘√ ‘·–bZ ˛‘·T+~. >∑&TÉ e⁄ ‘˚~ <ä>sZ∑ ø¡ =düTqÔ ï
ø=B› Á|”$Tj·T+ Áø£eTÁø£eT+>± ‘·>T∑ ‘Z ÷· +≥T+~. >∑&TÉ e⁄ ‘˚~øÏ düTqï ne⁄‘·T+~.
n+fÒ Ä|ü¸Hé ø=qïyê]øÏ Á|”$Tj·T+ yÓTT‘·+Ô b˛sTTqfÒ!¢
ô|q’ Ç∫Ãq Matrix Labs ñ<ëVü≤s¡D˝À |òÁæ ãe] HÓ\ Call Option
Á|”$Tj·T+ ‘·≈î£ ÿe (s¡÷. 6`7) ñ+&É≥+, e÷]Ã HÓ\≈£î Ä Á|”$Tj·T+ ô|s¡>&∑ +É
s¡÷. 8`9) #·÷&Ée#·TÃ. n+fÒ >∑&TÉ e⁄ ‘˚~ ‘·≈î£ ÿe ñ+&É≥+ e\¢ Á|”$Tj·T+
‘·≈î£ ÿee⁄‘·÷ ñ+≥T+~. m+<äTø£+fÒ Ä f…yÆ Té ˝À|ü\ Ä ùwsY ô|]π> neø±XÊ\T
düqï–*¢b˛‘êsTT. nsTT‘˚ e÷¬sÿ{Ÿ @ ø±s¡D+e˝À¢ $|üØ‘·+>± ô|]–‘˚
Á|”$Tj·T+ ô|s¡>∑e#·TÃ. ø±ã{Ïº ìC≤ìøÏ Çø£ÿ&É ªÄdæÔµ n+fÒ @$T ˝Ò<äT.
Á|”$Tj·T+ ‘·|Œü . f…yÆ Té <ä>sZ∑ ¡ |ü&‘ç ˚ <ëìøÏ m˝≤+{Ï $\Te ñ+&É<Tä .
3. In the Money, At the money and Out of the Money:
Ä|ü¸H‡é ˝À ndü\T ùwsY <Ûsä q¡ T m|ü&ÉT Strike <Ûsä ‘¡ √ b˛\TkÕÔsT¡ .
n˝≤ b˛*Ãq s¡øs£ ø¡ ±\ dü+<äsê“\qT Ä|ü¸H‡é |ü]uÛ≤wü˝À eT÷&ÉT s¡ø±\T>±
$uÛÑõ+#·e#·TÃ.
(A) At-the-Money :
ªAtµ n+fÒ e<ä› nì ns¡+ú . ø±ã{Ïº e÷¬sÿ{Ÿ (ndü\T) <Ûsä ¡ á Strike

<Ûsä ¡ <ä>sπZ∑ e⁄+<äì ns¡+ú . n+fÒ Çø£ÿ&É e÷¬sÿ{Ÿ (ndü\T) <Ûsä ,¡ á <Ûsä ¡
düe÷q+>± (˝Ò<ë <ä]<ë|ü⁄˝À) ñ+{≤sTT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î Matrix Labs ùws¡T
ø±´wte÷¬sÿ{Ÿ˝À s¡÷. 200 e⁄+~. eTq+ Ä|ü¸H˝é À 200 Matrix Labs
s¡÷.6 Á|”$Tj·T+˝À ø=Hêï+. Çø£ÿ&É Matrix <Ûsä ,¡ ndü\T (e÷¬sÿ{Ÿ) <Ûsä ¡
s¬ +&É÷ ñHêïsTT ø±ã{Ïº M{ÏH˚ At-the-Money >± uÛ≤$kÕÔsT¡ .
(B) In-the-Money :
ÄXÊyê<äT˝…|ü &É÷ ùwsY <Ûsä ¡ ô|s¡>±\ì #·÷kÕÔsT¡ . n+<äTe\¢ eTq+

ø=qï Strike <Ûsä ¡ ø£+fÒ ndü\T <Ûsä ¡ m≈£îÿe e⁄+fÒ <ëìì In-the-Money >±
uÛ≤$kÕÔs¡T. e÷Á{Ïø˘‡ ˝≤úŸ ãj·T≥ e÷¬sÿ{Ÿ˝À s¡÷. 210 <ä>∑Zs¡ ÁfÒ&é
ne⁄‘√+~. eTq+ ø=qï Strike Price s¡÷. 200. Ç~ e÷¬sÿ{Ÿ <Ûsä ¡ ø£+fÒ
‘·≈î£ ÿe ø±ã{Ïº Bìì In-the-Money >± uÛ≤$kÕÔsT¡ .
(C) Out-of-the Money :
eTq+ ø=qï Strike Price ø£+fÒ ndü\T <Ûäs¡ ‘·≈£îÿe e⁄+fÒ,
ìsêXÊyê<äT\T u≤<Û|ä &ü ‘É ês¡T. Ç˝≤+{Ï |ü]dæ‹ú ì Out-of-the Money >±
uÛ≤$kÕÔsT¡ . n+fÒ eTq≈£î qwü+º dü+uÛ$Ñ +∫+~ ø±ã{Ïº Bìì Out-of-the
Money (&ÉãT“ ãj·T≥≈£î b˛e&É+)>± uÛ≤$+#·e#·TÃ. ô|’ ñ<ëVü≤s¡D≈£î Matrix
Labs Ç|ü&ÉT ndü\T <Ûs ä ¡ s¡÷. 190 e⁄+<äqTø√+&ç. n~ eTq Strike <Ûäs¡
ø£+fÒ ‘·≈î£ ÿe ø±ã{Ïº Out-of-the Money >± uÛ≤$kÕÔsT¡ . nsTT‘˚ á |ü]dæ‹ú
Call Option yê]øÏ u≤<Ûëø£s¡yÓTÆq~ ø±>± Put Option yê]øÏ es¡+˝≤
uÛ≤dædüTÔ+~.
4. LOT SIZE :
Ç+‘·≈î£ eTT+<äT |òPü ´#·s‡Y ˝À #Ó|Œæ q≥T¢>± Ä|ü¸H‡é ôd‘’ +· ˝≤{Ÿ ôdC’ Ÿì
ø£*– e⁄+{≤sTT. Ä|ü¸H‡é ˝À n&ÉT>∑Tô|{≤º\+fÒ, Ä dæsú ¡ dü+K´ >∑\ ùws¡H¢ ˚
rdüTø√yê* ‘·|Œü eTq≈£î Çwü+º e∫Ãq≥T¢>± 100, 500, 1000 ˝≤{Ÿ$
rdüT≈£îH˚ neø±X¯+ ˝Ò<Tä . kÕe÷q´+>± m≈£îÿe <Ûsä ¡ e⁄qï ùws¡≈¢ î£ ‘·≈î£ ÿe
˝≤{Ÿ ôdC’ Ÿ ø£*– e⁄+≥T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î s¡÷. 1500 ø£*– e⁄qï L&T
˝≤{Ÿ øπ e\+ e+<äùwsπ ¢ ø±>±, <Ûsä ¡ ‘·≈î£ ÿe ñqï Nagarjuna Fertilezer ùws¡T
˝≤{Ÿ ôdE ’ 14,000\T . n˝≤ Ä ùwsY <Ûsä ì¡ ã{Ïº s¡øs£ ø¡ ±\ ˝≤{Ÿ\qT
mπø‡+CŸyês¡T ìπs•› +#ês¡T.
Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ ô|q’ #·]Ã+∫q In-at-Out the of Money \T ø±˝Ÿ Ä|ü¸H\é T
<äèø£Œ<Û+ä qT+&ç rdüTø√ã&ç+~. n<˚ Put Option\ <äèø£Œ<∏+ä qT+&ç n˝À∫ùdÔ
ô|q’ ù|s=ÿqïe˙ï e´‹πsø£+>± e⁄+{≤sTT. Out the of Money nH˚~ Put
Option <ës¡ T \≈£ î es¡ + ˝≤+{Ï < ä s TT‘˚ , In-the-Money nH˚ ~ |ü ⁄ {Ÿ
Ä|ü¸H<é ës¡T\≈£î qwü<º ëj·Tø£+ ˝≤+{Ï~>± ù|s=ÿqe#·TÃ.
Ç|ü&ÉT á Call Option, Put Option \˝À yê{Ï e÷¬sÿ{Ÿ <Ûsä \¡ ‘√
<Ûsä \¡ ‘√ Strike b˛*ùdÔ á ÁøÏ+~ |ü{øºÏ ˝£ À #·÷|üã&çq≥T¢>± |ò*ü ‘ê\T ñ+{≤sTT.
In-the-money Call Option Put Option

M>S M<S
(e÷¬sÿ{Ÿ<säÛ ¡ Strike (e÷¬sÿ{Ÿ<säÛ ¡ Strike
<Ûsä ¡ ø£+fÒ m≈£îÿe) <Ûsä ¡ ø£+fÒ ‘·≈î£ ÿe)
At-the-money M=S M=S
(e÷¬sÿ{Ÿ<säÛ ¡ Strike <Ûsä ‘¡ √ düe÷q+)
Out-of-the-money M<S M<S
(e÷¬sÿ{Ÿ<säÛ ¡ Strike (e÷¬sÿ{Ÿ<säÛ ¡ Strike
<Ûsä ¡ ø£+fÒ m≈£îÿe) <Ûsä ¡ ø£+fÒ ‘·≈î£ ÿe)
ô|’ |ü{øºÏ £ Á|üø±s¡+ M n+fÒ Market Price, S n+fÒ Strike Price.
n˝≤π> < n+fÒ ‘·≈î£ ÿeqï $wüjT· + ‘Ó*dæ+<˚! In-the-Money Ä|ü¸Hé <ä>∑Zs¡
Ä|ü¸Hé ø=qT>√\T <ës¡T&ÉT≈£î ˝≤uÛÑ+ #˚≈£Ls¡T‘·T+~. n$Tàqyê]øÏ qwüº+
edüT+Ô ~. n<˚$<Û+ä >± Out the of Money ˝À Ä|ü¸Hé ø=qT>√\T<ës¡T&çøÏ
qwü+º edüT+Ô ~. Çø£ at-the-Money <ä>sZ∑ ¡ ø=qT>√\T<ës¡T&çøÏ ˝≤uÛ+Ñ , qwü+º
s¬ +&É÷ e⁄+&Ée⁄.
@~ @yÓTHÆ ê e÷¬sÿ{Ÿ <Ûsä ¡ >∑eTHêìï ã{Ïº Á|”$Tj·T+\T e÷] Ä|ü¸Hé
ø=qT>√\T <ës¡T&ÉT, neTàø£|⁄ü <ës¡T\≈£î ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<ë qwü+º edüT+Ô <äì ô|’
$X‚w¢ D
ü qT ã{Ïº ns¡+ú #˚dTü ø√yê*.
5. ø£MTwüHé, Ç‘·s¡ #Ó*¢+|ü⁄\T :
Ä|ü¸Hé ÁfÒ&+ç >¥˝À ‘Ó\TdüTø√yê*‡q eTs√ eTTK´ $wüjT· + á ø£MTwüH.é
Ä|ü¸Hé ÁfÒ&+ç >¥˝À _õHÓdt m|ü&É÷ Á|”$Tj·T+ $\Te, Ä ùwsY‘√ ôV≤∫ÃùdÔ
e#˚Ã yÓTT‘·+Ô ø£MTwüHé Ä<Ûës¡|&ü ç ñ+≥T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î Matrix Labs
ùws¡T s¡÷. 200 e⁄+~. Á|üdTü ‘Ô +· s¡÷. 200 Strike <Ûäs¡ MT<ä s¡÷. 5
Á|”$Tj·T+ ñ+<äqTø√+&ç. Çø£ÿ&É Ä ùws¡T Á|”$Tj·T+ <Ûsä q¡ T, Ä ùwsY ˝≤{Ÿ
ôdC’ Ÿ‘√ ôV≤∫ÃùdÔ e#˚Ã $\Te MT<ä ø£MTwüHé Ä<Ûës¡|&ü ç e⁄+≥T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î
á ÁøÏ+~ >∑TD≤+ø±\T #·÷&É+&ç.
ùwsY Á|”$Tj·T+ s¡÷. 5
˝≤{Ÿ ôd’CŸ 1250
yÓTT‘·+Ô $\Te s¡÷. 6250 (s¡÷. 1250I5)
á ô|’ $\Te (s¡÷. 6350) MT<ä ø£MTwüHé 1 qT+&ç 2.5 XÊ‘·+˝Àù|
ñ+≥T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ˇø£ ÁuÀø£sY 2 XÊ‘·+ ø£MTwüHé edü÷\T
#˚dTü HÔ êï&ÉqT≈£î+fÒ, n|ü&ÉT ø£MTwüHé s¡÷. 125 (s¡÷. 6250 I 2/100)
#Ó*+¢ #ê*‡ ñ+≥T+~. ˇø£yfi˚ ¯ Ä ø£MTwüHé ˇø√ÿ Ä|ü¸Hé MT<ä s¡÷. 100 ø£+fÒ
‘·≈î£ ÿe eùd,Ô n|ü&ÉT ø£MTwüH>é ± ø£˙dü+ s¡÷. 100 ñ+≥T+~. n+fÒ 2 XÊ‘·+
˝Ò<ë ø£˙dü+ s¡÷. 100\˝À @~ m≈£îÿe eùdÔ <ëìì ø£MTwüH>é ± ÁuÀø£søY Ï
#Ó*+¢ #ê*. Á|üdTü ‘Ô · ôd_ ìã+<Ûqä \ Á|üø±s¡+ á ø£MTwüHé m{Ïº |ü]dæ‘ú T· ˝À¢q÷
2.5 XÊ‘·+ $T+#·≈L£ &É<Tä . ˇø√ Ä|ü¸Hé ø£MTwüHé s¡÷. 100 ø£+fÒ ‘·≈î£ ÿe eùdÔ
n|ü&ÉT s¡÷. 100 ˝Ò<ë 2.5 XÊ‘·+ ` á s¬ +&ç+{À¢q÷ @~ m≈£îÿe e⁄+fÒ
<ëìì Ä<Ûës¡+>± ø£MTwüHé edü÷\T #˚j÷· *. yÓTT‘·+Ô MT<ä á ø£MTwüHé ˇø√ÿ
ÁuÀø£sìY ã{Ïº 1 XÊ‘·+ qT+&ç 2.5 XÊ‘·+ es¡≈î£ ñ+≥T+~.
øπ e\+ ø£MTwüHé ø±≈£î+&Ü Ç+ø± s¬ +&ÉT n<äq|ü⁄ Ks¡TÃ\T ñ+{≤sTT.
Ç+<äT˝À ˇø£{Ï ø±>± Sales Turnover Tax ø±>±, Ç+ø=ø£{Ï Service Tax.
Ç+ø± Sales Turnover Tax (STT) yÓTT‘·+Ô eéVü‰sê\ $\TeMT<ä 0.01
XÊ‘·+ e⁄+&É>±, Service Tax øπ e\+ ÁuÀø£sπ õ $\Te˝À 10.20 XÊ‘·+
e⁄+~.
@~ @yÓTHÆ ê á ø£MTwüHé ` Ä|ü¸H‡é MT<ä ô|<ä>› ± Á|üu≤Û e+ #·÷|æ+#·<Tä .
ùwsY <Ûsä ˝¡ À e÷πs Á|”$Tj·T+ Çø£ÿ&É m≈£îÿe Á|üu≤Û yêìï #·÷|ædTü +Ô <äì #Ó|Œü e#·TÃ.

Option |
Á j
ü ÷Ó »Hê\T
ndü\T Option \˝À Áø£j·T$Áø£j·÷\T m+<äT≈£î »s¡T|ü⁄‘ês√
1. ‘·≈£îÿe ô|≥Tºã&ç‘√ m≈£îÿe ˝≤uÛ≤\T :
ùws¡T <Ûsä ¡ ô|]–‘˚ Ä y˚Ts¡≈î£ ˝≤uÛ≤\T bı+<ë\+fÒ eTT+<äT>± Ä
ùws¡˝¢ À uÀ˝…&TÉ &ÉãT“ ô|≥Tºã&ç>± ô|{≤º*. b˛˙ |òPü ´#·s‡Y ˝À Á|üjT· ‹ï<ë›e÷
n+fÒ n~Ûø£ yÓTT‘·Ô+ e÷]®HéeT˙ ø£{≤º*. á H˚|ü<∏ä´+˝À Option ˝Àì
Á|”$Tj·T+\T ø±s¡T #·eø£ ø±e&É+‘√ yê{Ï Ä<Ûës¡+>± ‘·≈î£ ÿe &ÉãT“‘√ m≈£îÿe
˝≤uÛ≤\T dü+kÕ~+#ê\qï ÄX¯‘√ Call Option yês¡T, ùws¡T <Ûsä ¡ ‘·–‘Z ˚ ‘·<ë«sê
˝≤uÛ+Ñ bı+<ë\qï ÄX¯‘√ Put Option yês¡T s¡+>∑+˝ÀøÏ ~>∑T‘ês¡T.
2. qcÕº\qT |ü]$T‘·+ #˚düTø√e&É+ :
uÛÑ$wü´‘Y˝À dü+uÛÑ$+#˚ ùws¡T <Ûäs¡˝À¢qT ‘˚&Ü\e\¢ ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡T¢
$|üØ‘·+>± qwübº ˛yê*‡ ñ+≥T+~. ø±´wt e÷¬sÿ{Ÿ˝À ùws¡T<Ûsä ¡ ‘·–‘Z ˚ ô|≥Tºã&ç
Vü≤]+#·T≈£î b˛‘·T+~. |òPü ´#·s‡Y ˝À nsTT‘˚ ùws¡T <Ûsä ˝¡ À¢qT ‘˚&Ü\qT n~Ûø£
yÓTT‘êÔ\˝À e÷s¡H® é eT˙>± yÓ+≥H˚ #Ó*+¢ #ê*‡ ñ+≥T+~. á H˚|<ü ´ä∏ +˝À
ùws¡T <Ûsä ¡ ‘·–HZ ê (˝Ò<ë ô|]–Hê), ‘·≈î£ ÿe yÓTT‘êÔ\˝À qwübº ˛j˚T neø±X¯+
Ä|ü¸H\é ˝ÀqT Á|”$Tj·T+\T ø£*ŒdüTHÔ êïsTT. ø±ã{Ïº m≈£îÿe>± qwübº ˛e&ÜìøÏ
dæ<+úä >± ˝Òìyês¡T á Ä|ü¸q˝¢ À ‘·eT n<äècÕº\qT |ü]øÏ+å #·T≈£î+{≤s¡T.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î Matrix Lab ùws¡TqT |òPü ´#·s‡Y ˝À ø=+fÒ n~ s¡÷. 40
‘·–bZ ˛sTT+~. <ëì ˝≤{Ÿ 1250 ùws¡M¢ T<ä s¡÷. 50,000 qwü+º e∫Ã+~. n<˚
Ä|ü¸H‡é nsTT‘˚ s¡÷. 5 Á|”$Tj·T+‘√ 1250 ùws¡M¢ T<ä s¡÷. 6,250 ø£&‘ç ˚
#ê\T. yÓTT‘·+Ô Á|”$Tj·T+ b˛sTTHê eTq≈£î s¡÷ 6250 ø£+fÒ m≈£îÿe qwü+º
sê<äT. n<˚ ùws¡T s¡÷. 50 ô|]–‘˚, Ä|ü¸H\é ˝À Á|”$Tj·T+ ø±kÕÔ s¡÷. 20
ne⁄‘·T+~. n|ü&ÉT eTq≈£î ˇø£ÿ Á|”$Tj·÷ìøÏ s¡÷. 15 (s¡÷. 20`s¡÷.5)
#=|üq 1250 ùws¡¢ MT<ä s¡÷. 18,750 ˝≤uÛ+Ñ $T>∑T\TÔ+~. n˝≤ ‘·≈î£ ÿe
ô|≥Tºã&ç‘√ n|ü]$T‘·yTÓ qÆ ˝≤uÛ≤\ dü+bÕ~+#˚ neø±X¯+ ˇø£ÿ Ä|ü¸H‡é ˝ÀH˚
ñ+~.
3. ø£MTwüHé ‘·≈£îÿe :
ùws¡¢ Áø£jT· $Áø£e÷\˝À ø£MTwüHé ≈£L&Ü bÕÁ‘· eVæ≤k˛Ô+~. kÕ<Ûës¡D+>±
á ø£MTwüHé ùws¡¢ <Ûsä \¡ T ô|s¡T>∑T‘·T+fÒ n+‘· nes√<Û+ä >± ñ+&É<Tä . ø±ì
e÷¬sÿ{Ÿ |ü&bç ˛sTTq|ü⁄&TÉ ÇHÓ«düsº ø¢¡ Ï |ü⁄+&ÉT MT<ä ø±s¡+˝≤ nìŒk˛Ô+~. e÷eT÷\T
ø±´wt e÷¬sÿ{Ÿ˝À á ø£MTwüHé 0.30 ` 1.00% <ëø± e⁄+&É>±, Futures˝À
á ø£MTwüHé 0.25 ` 0.50% <ëø± e⁄+~. n<˚ Options˝À nsTT‘˚ á
ø£MTwüHé #ê˝≤ ‘·≈î£ ÿe, nB>±ø£ Çø£ÿ&É ø£MTwüHé #ÛêØ® #˚ùd~ ùwsY<säÛ \¡ MT<ä
ø±<äT. Á|”$Tj·T+ MT<ä. Ç{°e\ NSE $&ÉT<ä\ #˚dqæ ìã+<Ûqä \ Á|üø±s¡+
Ä|ü¸H\é MT<ä ø£MTwüH`é Á|”$Tj·T+ yÓTT‘·+Ô MT<ä 2.5% ø£+fÒ m≈£îÿe ñ+&É≈L£ &É<Tä .
n+fÒ Á|”$Tj·T+ MT<ä 2.5% ˝Ò<ë s¡÷. 100 @~ m≈£îÿe e⁄+fÒ <ëìì
edü÷\T #˚j÷· *. á $wüjT· +˝À MT ÁuÀø£sìY ø£MTwüHé m+‘√ ø£qTø=ÿì
ÁfÒ&+ç >¥ #˚jT· &É+ ñ‘·eÔ T+. n+‘˚ ‘·|Œü ÁuÀø£s¢¡ ÇcÕºqTkÕs¡+ edü÷\T #˚jT· &ÜìøÏ
neø±X¯+ ˝Ò<Tä . ø±ã{Ïº ‘·≈î£ ÿe ø£MTwüHé ≈£L&Ü Ä|ü¸H˝é À yê´bÕs¡+ #˚jT· &ÜìøÏ
ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡q¢ T |ü⁄]ø=\TŒ‘·T+<äq&É+˝À dü+<˚V≤ü + ˝Ò<Tä .
4. s¡ø£åD (Hedging) :
‘·eT <ä>sZ∑ ¡ &Ó*e] (Long Position)>± ñqï ùws¡q¢ T s¡øDå£ >± ñ+#·Tø=ì,
ø=+‘·eT+~ Ä ùws¡q¢ T |ü⁄{Ÿ Ä|ü¸Hé <ë«sê neTàe#·TÃ. Ä ‘·sê«‘· sπ ≥T
(Á|”$Tj·T+) ‘·–‘Z ˚ ‘·eT ùws¡q¢ T ‘·eT <ä>sπZ∑ ñ+#·Tø=ì ‹]– |ü⁄{Ÿ Ä|ü¸H˝é ÀH˚
‘·≈î£ ÿe <Ûsä ≈¡ î£ ùws¡q¢ T ø=ì ùdÿ«sY Ä|òt (Square Off) #˚dTü ø√e#·TÃ. ‘·<ë«sê
‘·eT ùws¡T¢ ‘·eT <ä>sπZ∑ ñ+#·T≈£îH˚ neø±X¯yT˚ ø±ø£ Á|”$Tj·T+ <Ûsä ˝¡ À¢ì ‘˚&Ü\qT
˝≤uÛ≤\T>± bı+<˚ neø±X¯+ e⁄+~. n˝≤ Hedging kÂø£s´¡ + e\¢ ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡T¢
˝≤uÛ+Ñ #˚dTü ø√e&ÜìøÏ Ä|ü¸H˝é À n&ÉT>∑T ô|&ÜÔsT¡ .
Ä|ü¸Hé˝À ˝ÀbÕ\T (˝Ò<ë |ü]$T‘·T\T)

Ä|ü¸H‡é ˝À mH√ï Á|üj÷Ó »Hê\T ñqï|üŒ{Ïø,° ø=ìï nkÕ<Ûës¡D ˝ÀbÕ\T
ñHêïsTT.
Ä|ü¸H‡é nq>±H˚ ªnq+‘·yTÓ qÆ ˝≤uÛ≤\T`|ü]$T‘· ]dtÿµ nqï k˛¢>H∑ é
>∑Ts=ÔdTü +Ô ~. ø±ì ìC≤ìø° Ä|ü¸H‡é n+‘· ‘˚*ø£>± n‘·´~Ûø£ ˝≤uÛ≤\qT Çe«e⁄.
Ä|ü¸H‡é ˝À \ø£\å T dü+bÕ~+∫q yês¡T ñHêïs¡T. ø√≥T¢ b˛>=≥Tº≈î£ qïyês¡T
ñHêïs¡T. BìøÏ ø±s¡D+`Á|”$Tj·T+ yÓTs¡T|ü⁄y˚>+∑ ‘√ ô|<ä› m‘·TqÔ e÷s¡TŒ\T
dü+‘·]+#·Tø√e&É+. n+<äTe\¢ #ê˝≤eT+~ ñqï≥T¢+&ç ~yêfi≤ rdæ s√&ÉTM¶ T<ä
|ü&≥
É +, ñqï≥T¢+&ç u≤>± ˝≤uÛ≤\T sêe&É+ ` s¬ +&É÷ »s¡T>∑T‘êsTT.
|ü]$T‘· kÕúsTT˝À Ä|ü¸Hé‡ #˚ùdÔ eT+∫<˚. n‘ê´X¯ |üìøÏsê<äT.
m≈£îÿekÕúsTT˝À Ä|ü¸H‡é ˝À ôdŒ≈£î´˝ÒwHü é #˚ùdÔ ~yêfi≤ rj·T&É+ U≤j·T+.
1. Ä|ü¸H\é T #ê˝≤eT+~ ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡≈¢ î£ n+‘· ‘˚*ø£>± ø=s¡T≈£î&ÉT
|ü&eÉ ⁄. yê{Ïì ns¡+ú #˚dTü ø√e&É+ ø£w+ºü >± ñ+≥T+~.
2. Ä|ü¸Hé e÷¬sÿ{Ÿ˝À Á|”$Tj·T+ ‘·≈î£ ÿy˚ nsTTq|üŒ{Ïø° m≈£îÿeeT+~
qwüº b˛e&ÜìøÏ neø±XÊ\T ñHêïsTT. ∫qï yÓTT‘·Ôy˚T Á|”$Tj·T+ ø£<ëì
#ê˝≤eT+~ e+<ä˝≤~ ˝≤{Ÿ\T ø=ì Ä|ü¸H\é ˝À ~yêfi≤ rdæq yês¡THêïs¡T.
3. Ä|ü¸Hé\˝À Á|”$Tj·T+ #ê˝≤ ô|<ä› m‘·TÔq e÷s¡TŒ #˚s¡TŒ\≈£î
˝Àqe⁄‘·T+~. n$ uÛ≤Ø ≈£î<äT|ü⁄\≈£î ˝Àqe⁄‘êsTT. ìqï s¡÷. 1.00 ñqï
Á|”$Tj·T+ ñqï≥T¢+&ç e÷¬sÿ{Ÿ |ü&bç ˛‘˚ s¡÷. 0.25 ≈£L&Ü #˚jT· <äT. n˝≤
ñqï≥T¢+&ç nø£kÕà‘Y ]j·÷ø£Hå ≈é î£ ˝Àqe⁄‘êsTT. ô|>’ ± Ä|ü¸H\é ˝À nìï 0.10,
0.15, 0.20, 0.25.... Ç˝≤ Á|”$Tj·T+\T ñ+{≤sTT ‘·|Œü 0.07, 0.09,
0.17 Ç˝≤ ãTTD dü+K´˝À Á|”$Tj·T+˝À ñ+&Ée⁄. nìï Á|”$Tj·T+\T ◊<äT
ô|d’ \ü ‘˚&Ü\T ñ{≤sTT ‘·|Œü s¡|tò ô|d’ \ü ‘˚&Ü\T ñ+&Ée⁄.
4. Ä|ü¸H\é ˝À n$Tàqyê] ]dtÿ n|ü]$T‘·+. yês¡T n$Tàq sπ ≥T
ø£+fÒ nH˚ø£ πs≥T¢ ùws¡T <Ûäs¡ ô|]–‘˚ Ä|ü¸Hé ôd’‘·+ ô|]–b˛sTT yê]øÏ
n|ü]$T‘·yTÓ qÆ qcÕº\T e#˚Ã neø±X¯+ ñ+~.
5. Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ |òPü ´#·s‡Y ˝ÀbÕ\ $uÛ≤>∑+˝À #Ó|Œæ q≥T¢>± nìï
ùws¡¢MT<ä Ä|ü¸q¢˝À eTq+ ÁfÒ&ç+>¥ #˚j·T˝ÒeTT. πøe\+ mπø‡+CŸ yês¡T
nqTeT‹+∫q ø=ìï s¡ø±\ ùws¡T,¢ ,Á>∑÷|ü⁄, ôdHÓ‡ø˘‡ ùws¡˝¢ ÀH˚ eTq+ ÁfÒ&+ç >¥
#˚j·T>∑\+.
6. Ä|ü¸H‡é ˝À ñqïyês¡T ìs¡+‘·s+¡ ùws¡¢ Á|”$Tj·T+ ø£<*ä ø£\ MT<ä
ˇø£ ø£qTï y˚dæ ñ+#ê*. n+‘˚ø±ì ø±´wt e÷¬sÿ{Ÿ˝≤>± ªe÷ |üì y˚TeTT
#˚dTü ≈£î+{≤+µ n+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . >∑+≥ >∑+≥≈£L ùws¡¢ <Ûsä ˝¡ À¢ì ‘˚&Ü\qT ã{Ïº
e÷¬sÿ{Ÿ Á|”$Tj·T+qT |ü]o*+#ê*‡ ñ+≥T+~. @e÷Á‘·+ @eTs¡TbÕ≥T
eVæ≤+∫Hê ô|<ä› m‘·TqÔ ‘˚&Ü e#˚Ã neø±X¯+ ñ+~.
Ä|ü¸Hé\˝À fÁ &Ò +ç >¥ m˝≤ »s¡T>∑T‘·T+~?

Ä|ü¸H\é ˝À ÁfÒ&+ç >¥`ø±´wt $uÛ≤>∑+, |òPü ´#·s‡Y ø£+fÒ _Ûqï+>± ñ+≥T+~.
n<Ó˝≤ e⁄+≥T+<√ Çø£ÿ&É ‘Ó\düT≈£î+<ë+.
eTT+<äT>± Ä|ü¸H\é ˝À n&ÉT>∑Tô|fÒº ôdŒ≈£î´˝Ò≥sY ` ‘êqT @ s¡ø|£ ⁄ü
Ä|ü¸Hìé mqTïø√yê˝À ìX¯ÃsTT+#·Tø√yê*. Call Options ˝Ò<ë Put Options
á ¬s+&ç+{À¢ <˚ì˝À bÕ˝§ZHê˝À ìX¯ÃsTT+#·Tø√yê*. e÷¬sÿ{Ÿ <Ûäs¡
ô|s¡T>∑T‘·T+<äì uÛ≤$ùdÔ Call Optionì ø=Hê* e÷¬sÿ{Ÿ ‘·>T∑ ‘Z T· +<äì uÛ≤$ùdÔ
Put Optionì ø=Hê*. n˝≤π> Ç+ø√ $<Û+ ä >±è÷¬sÿ{Ÿ ô|s¡T>∑T‘·T+<äì MTs¡T
uÛ≤$ùdÔ Put Optionì, e÷¬sÿ{Ÿ ‘·>T∑ ‘Z T· +<äì MTs¡T nqT≈£î+fÒ Call Optionì
ne÷à*. Ä ‘·sê«‘· @ Strike <Ûäs¡≈£î ùws¡¢qT ø=Hê\qT≈£î+≥THêïs√
ìX¯ÃsTT+#·Tø√yê*. Çø£ÿ&É s¡øs£ ø¡ ±\ Strike <Ûsä \¡ T ñ+{≤sTT. Matrix Lab
Á|üdTü ‘Ô +· s¡÷. 200 e⁄+fÒ Call Option˝À 200, 210, 220, 230....
Ç˝≤ s¡øs£ ø¡ ±\ <Ûsä \¡ T ñ+&Ée#·TÃ. n<˚ Put Option MTs¡T #·÷ùdÔ Çø£ÿ&É
170, 180, 190, 200... Ç˝≤ e⁄+&Ée#·TÃ.
ˇø£ Strike <Ûsä ≈¡ î£ ‹]– s¡øs£ ø¡ ±\ Á|”$Tj·T+\T e⁄+{≤sTT. n+<äT˝À
‘·q≈£î ø±yê*‡q Á|”$Tj·T+qT mqTïø√yê*. ˇø£y˚fi¯ ‘·q≈£î ø±yê*‡q
Á|”$Tj·T+ nø£ÿ&É ˝Òøb£ ˛‘˚, Ä Á|”$Tj·T+ ø£+fÒ ‘·≈î£ ÿe ˝Ò<ë m≈£îÿe <Ûsä ≈¡ î£
ø√{Ÿ #˚jT· eTì ÁuÀø£s≈Y î£ |üP]Ô dü÷#·q\T Çyê«*.
|òPü ´#·s‡Y ˝≤>± Ä|ü¸H\é T ≈£L&Ü mπø‡+CŸ ø£+|üP´≥s√º y˚\+ bÕ≥˝≤
q&É|üã&É‘êsTT. kÕ<Ûës¡D+>± |òüP´#·sY‡ <Ûäs¡\qT ãfÒº Ä|ü¸Hé <Ûäs¡\T,
Á|”$Tj·T+\T Ä<Ûës¡|&ü ç e⁄+{≤sTT.
Ç˝≤ ø=qï eéVü‰s¡+ z HÓ\ es¡≈L£ neT\T˝À ñ+≥T+~.
Ä ‘·sê«‘· ø=~› s√E\ ‘·sê«‘· ‘êqT n+‘·≈î£ eTT+<äT ø=qï ùws¡≈¢ î£
Ä ôdŒ≈£î´˝Ò≥sY ùdÿ«sê|òt #˚düT≈£î+{≤&ÉT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î z ùwsYì ¬s+&ÉT
s¡÷bÕj·T\ Á|”$Tj·T+‘√ ø=Hêï&ÉT. ø=ìï s√E\ ‘·sê«‘· Ä Á|”$Tj·T+ ùws¡T
<Ûsä ¡ ô|s¡>&∑ +É ‘√ eT÷&ÉT s¡÷bÕj·T\T nsTT+~. n|ü&ÉT ‘·q ùws¡q¢ T Ä
Á|”$Tj·T+˝À ny˚Tàj·TéTì ø√s¡e#·TÃ. n|ü&ÉT ùwsYø=ø£ s¡÷bÕsTT #=|üq
n‘·&øç Ï ˝≤uÛ+Ñ ñ+≥T+~.
Çø£ s¬ +&Ée neø±X¯+ #·÷<ë›+. ô|q’ #Ó|Œæ q ùws¡T <Ûsä ¡ ‘·–Z s¡÷bÕsTTøÏ
e∫Ã+<äqTø√+&ç. Ä <Ûäs¡˝À ôd’‘·+ ôdŒ≈£î´˝Ò≥sY ùws¡¢qT n$Tà s¡÷bÕsTT
qcÕºìï eT÷≥ >∑≥Tºø√e#·TÃ.
Çø£ eT÷&Ée neø±X¯+ m˝≤ ñ+≥T+<√ >∑&TÉ e⁄ ‘˚~ düMT|ædTü qÔ ï
ø=B› ùws¡T ‘·–Z Á|”$Tj·T+ bÕe˝≤ ø=∫Ã+<äqTø√+&ç. Ä sπ ≥T˝À ôdŒ≈£î´˝Ò≥sY
neTà˝Ò&TÉ . <ë+‘√ |ü~ô|d’ \ü ø=∫Ã+~. Ç+ø± >∑&TÉ e⁄ ‘˚~ s¬ +&ÉTs√E˝Ò
e⁄+~. |ü~ ô|d’ \ü Á|”$Tj·T+‘√ @+ neTTà‘ê+˝Ò nqT≈£î+≥÷ >∑&TÉ e⁄ ‘˚B
<ëø± e~˝ÒXÊ&ÉT. >∑&TÉ e⁄ ‘˚~q Ä ùwsYì ø±˝Ÿ Ä|ü¸H˝é À mes¡÷ ø=q˝ÒsT¡
ø£<ë! <ë+‘√ n‘·&ç Á|”$Tj·T+ düTqï nsTTb˛sTT n‘·&øç Ï qwü+º $T>∑T\TÔ+~.
Ä|ü¸Hé ø=qT>√\T<ës¡T&ç |ü]dæ‹ú Ç˝≤ e⁄+&É>±, Ä|ü¸Hé neTàø£|⁄ü <ës¡T&ç
>∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+. Ç|üŒ{Ïes¡≈£L eTq+ #·]Ã+∫+~ Call Option
>∑T]+#˚. á ø±˝Ÿ Ä|ü¸H˝é À eTq+ Á|”$Tj·T+ Ä<Ûës¡+>± ùws¡q¢ T n$Tà+~ Put
Option yêfi¯≈
¢ î£ ø±<äT. Call Option ˝Àì neTàø£|⁄ü <ës¡T˝Ò düTe÷! ñ<ëVü≤s¡D≈£î
Call Option˝À z ùws¡T <Ûs ä ¡ ‘·>T∑ ‘Z T· +<äì MTs¡T uÛ≤$ùd,Ô n<˚ Put Option˝À
Ä ùwsYì n$Tà, ‹]– Á|”$Tj·T+ ‘·>±Zø£ ø=qe#·TÃ.
Çø£ Put Option $wüj÷· ìø=ùdÔ Çø£ÿ&É MTs¡T ùws¡T ne÷à\qT≈£îHêïs¡T.
‘·<qä T>∑TD+>± @<√ø£ ùws¡Tì <ëì Strike <Ûsä ¡ Ä<Ûës¡+>± ñ+&˚ Á|”$Tj·T+
<Ûsä ˝¡ À ø=+{≤+. ñ<ëVü≤s¡D≈£î Hê>±s¡Tq® ô|]ò ˝º »’… sY ùws¡T |ü&bç ˛‘·T+<äì
uÛ≤$+∫ eTq+ Put Option˝À s¡÷. 2 Á|”$Tj·T+‘√ yê{Ïì ø=+{≤+. Çø£ÿ&É
ªø=+{≤+µ n+fÒ ùws¡q¢ T ø=+{≤eTì ø±<äT ns¡+ú . Put Optionì ø=+{≤eTì
ns¡+ú . n+fÒ ùws¡q¢ T ny˚Tà ø±+Á{≤øº̆ (Put Option)qT ø=+≥THêïeTì ns¡+ú .
ø=Hêïfi¯fl ‘·sê«‘· Ä ø£+ô|˙ <Ûsä ¡ ‘·–+Z <äqTø√+&ç. MTs¡T ø=qï Put Option˝À
Á|”$Tj·T+ <Ûsä ¡ s¡÷. 3 nsTT+<äqTø√+&ç. MTs¡T ‹]– n<˚ Put Option˝À
(Call Option ø±<äT) ô|]–q Á|”$Tj·T+ <Ûsä ˝¡ À ùws¡ì¢ ø=+{≤s¡T. ‘·<ë«sê
MT≈£î Á|”$Tj·T+\ ‘˚&Ü $T>∑T\TÔ+~.
n˝≤ ø±ø£ ùws¡T <Ûsä ¡ ô|]–+<äqTø√+&ç. n|ü&ÉT MTs¡T Put Option˝À
ø=qï ùws¡T Á|”$Tj·T+ 0.75 ô|d’ \ü ≈£î e∫Ã+~. >∑&TÉ e⁄ ‘˚~ düMT|æk˛Ô+~.
MTs¡T Ä sπ ≥T˝À me¬sq’ ø=qT>√\T<ës¡T&ÉT \_ÛkÕÔ&y˚ ÷Ó qì #·÷kÕÔsT¡ . ˝Ò<ë
n˝≤π> e~˝ÒùdÔ >∑&TÉ e⁄‘˚~øÏ MT Ä|ü¸Hé ìÁwüŒjÓ÷»qyÓTbÆ ˛‘·T+~.
@~ @yÓTHÆ ê >∑&TÉ e⁄ ‘˚~ Hê{ÏøÏ Call Option˝À >±ì Put Option˝À
>±ì mes¡÷ ô|+&ç+>¥ ñ+#·≈L£ &É<Tä . nìï eéVü‰sê\T ùdÿ«sê|òt nsTTb˛yê*.
ˇø£y˚fi¯ me¬s’Hê ùdÿ«sê|òt neø£b˛sTTHê Ä{Àe÷{Ïø˘>± n$ m¬ø‡+CŸ
ø£+|üP´≥sY\˝À Js√ ne⁄‘êsTT. n+fÒ ùdÿ«sê|òt ø±ì eéVü‰sê\T n≥T
ø=qT>√\T <ës¡T&çøÏ Á|”$Tj·T+ Js√ nsTT, Ä &ÉãT“ neTàø£|ü⁄<ës¡T&ç
|üs¡eTe⁄‘·T+~.
2. Á|ü‘˚´ø£ nøöÿ+{Ÿ :
|òPü ´#·s‡Y ˝≤π> Ä|ü¸H‡é ≈£L&Ü z Á|ü‘´˚ ø£ nøöÿ+{Ÿ˝ÀH˚ ÁfÒ&+ç >¥ #˚j÷· *‡
e⁄+≥T+~. n+fÒ e÷eT÷\T ø±´wt $uÛ≤>±ìøÏ $s¡T<Û+úä >± M{ÏøÏ Á|ü‘´˚ ø£ nøöÿ+{Ÿ
ñ+≥T+~. á Á|ü‘´˚ ø£ nøöÿ+{Ÿ ` |òPü ´#·s‡Y ≈£î, Ä|ü¸H‡é ≈£î ˇø£fÒ ñ+≥T+~.
n+‘˚ø±ì |òPü ´#·s≈¢¡ î£ z Á|ü‘´˚ ø£ nøöÿ+{Ÿ, Ä|ü¸H‡é \≈£î z Á|ü‘´˚ ø£ nøöÿ+{Ÿ
n+≥÷ e⁄+&É<Tä . ˇø£ nøöÿ+{Ÿ˝ÀH˚ |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é #˚dTü ø√e#·TÃ.
Ç˝≤ ø±´wt $uÛ≤>±ìøÏ, |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸q¢ $uÛ≤>±ìøÏ Á|ü‘´˚ ø£ nøöÿ+{Ÿ\T
m+<äTø£qï dü+<˚V≤ü + sêe#·TÃ. e÷eT÷\T ø±´wt $uÛ≤>∑|⁄ü nøöÿ+{Ÿ˝À eTq+
q>∑<Tä Ä<Ûës¡+>± ùws¡˝¢ À Áø£jT· $Áø£j÷· \T »s¡T|ü⁄‘êeTT. ø±ì |òPü ´#·s‡Y ,
Ä|ü¸H\é ÁfÒ&+ç >¥ Á|ü‘´˚ ø£ (e÷]®H)é |ü+<∏ë˝À »s¡T>∑T‘·Tqï+<äTq nøöÿ+≥¢
kÂ\uÛ´Ñ + ø√dü+ n˝≤ Á|ü‘´˚ ø£ nøöÿ+{Ÿ˝À #˚kÕÔsT¡ . ø=+‘·eT+~ Á|üdTü ‘Ô +·
ø±´wt, |òPü ´#·sY n|ü¸H\é ≈£î ˇπø nøöÿ+{Ÿì yÓTsTTHéfs… TTHé #˚dTü HÔ êïs¡T. n~
ÁuÀø£sìY ã{Ï,º nj·÷ øÏj ¢ T· ]+>¥ Vü≤Ödtì ã{Ïº Ä<Ûës¡|&ü ç ñ+≥T+~.
3. e÷]®Hé yÓTT‘·Ô+ :
|òPü ´#·s‡Y ˝À 15 ˝Òø£ 10 XÊ‘·+ e÷]®Hé yÓTT‘·+Ô ø£{≤º\ì Ç+‘·≈î£ eTT+<äT
n<Ûë´j·÷\˝À ù|s=ÿHêï+. ø±ì Ä|ü¸H‡é ˝À á e÷]®Hé yÓTT‘·+Ô @ ÁbÕ‹|ü~ø£q
ø£{≤º˝À #ê˝≤ eT+~øÏ ‘Ó*j·T<äT.
Ä|ü¸H‡é ˝À e÷]®Hé yÓTT‘·+Ô Á|”$Tj·T+\ Ä<Ûës¡+>± ø£{≤º*.ñ<ëVü≤s¡D≈£î
eTq+ Matrix Labs ùws¡Tì s¡÷. 5 Á|”$Tj·T+ #=|üq ø=Hêï+. n+fÒ <ëì
Lot Size nsTTq 1250‘√ Ä Á|”$Tj·÷ìï ôV≤∫ÃùdÔ e#˚Ã yÓTT‘·Ôy˚T
(1250Is¡÷.5) Çø£ÿ&É e÷]®Hé yÓTT‘·+Ô (s¡÷. 6250) ne⁄‘·T+~. <ëìì
ÁuÀø£søY Ï #Ó*+¢ #ê*.
n˝≤π> eTq+ Ä|ü¸H\é ˝À ùws¡q¢ T n$TàqHê{Ï Á|”$Tj·T+ Ä<Ûës¡+>±
e÷]®Hé ø£{≤º*. ñ<ëVü≤s¡D≈£î eTq+ s¡÷. 8 #=|üq Dr. Reddy Labs
ùws¡q¢ T Call Options˝À neTà&É+ (˝Ò<ë Put Options˝À ø=q&É+) #˚ùdÔ
n|ü&ÉT eTq+ Ä ùwsY ˝≤{Ÿ nsTTq 700 Ä<Ûës¡+>± yÓTT‘·+Ô s¡÷. 5600
(700Is¡÷.8) e÷]®Hé yÓTT‘·+Ô >± ø£{≤º*‡ ñ+≥T+~. Ä ‘·sê«‘· ô|]π> ˝Ò<ë
‘·>π Z Á|”$Tj·T+ Ä<Ûës¡+>± ÁuÀø£sY eT]+‘· e÷]®Hìé (Initial Margin ø±ø£+&Ü)
n&ç>π neø±X¯+ e⁄+~. n~ m+‘· nqï~ Ä Á|”$Tj·T+ ôV≤#·TÃ‘·>T∑ \Z MT<ä
Ä<Ûës¡|&ü ç e⁄+≥T+~. ñqï≥T¢+&ç eTq+ n$Tàq Ä|ü¸Hé Á|”$Tj·T+ ø±kÕÔ
s¡÷. 15 nsTTb˛sTT+<äqTø√+&ç. n|ü&ÉT ‹]– s¡÷. 7 #=|üq (s¡÷.
15`8) ùws¡M¢ T<ä ‹]– s¡÷. 4900 ÁuÀø£søY Ï #Ó*+¢ #ê*‡ ñ+~.
Stock Index Ä|ü¸Hé\T

Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ eTq+ #·]Ã+∫+~ øπ e\+ e´øÏ>Ô ‘∑ · ùws¡¢ >∑T]+∫. n˝≤ø±ø£
Index MT<ë ≈£L&Ü Ä|ü¸H\ é T ñ+{≤sTT. kÕºø˘ Ç+&Óø‡˘ ˝Àì s¡øs£ ø¡ ±\ |ü]<ÛTä \
<ä>sZ∑ ¡ Ä|ü¸Hé neø±XÊ\T ñ+{≤sTT.
á Ç+&Óø‡˘ Ä|ü¸H\é T eTTK´+>± s¬ +&ÉT s¡ø±\T n$ `
1.ôdHÓ‡ø˘‡ : u≤+uÒ kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ˝Àì 30 ùws¡¢ Ä<Ûës¡+>± s¡÷bı+~+∫q
ôdHÓ‡ø˘‡. M{Ï MT<ä Á|üdTü ‘Ô +· #ê˝≤ ‘·≈î£ ÿe>± ÁfÒ&+ç >¥ »s¡T>∑T‘·THêïsTT. n$
n+‘·>± #Ó˝≤eTDÏ˝À ˝Òe⁄.
2. ì|ò”º : H˚wqü ˝Ÿ kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ˝Àì 50 ùws¡¢ Ä<Ûës¡+>± Çe«ã&É¶
dü÷∫ø£. Á|üdTü ‘Ô +· n‘·´~Ûø+£ >± ÁfÒ&é ne⁄‘·Tqï Ä|ü¸Hé Ç~. áeT<Û´ä NSE
ø=‘·>Ô ± eT]ø=ìï Ç+&Óø‡˘ Ä<Ûë]‘· |òPü ´#·sT¡ ,¢ Ä|ü¸H\é qT yÓTT<ä\T ô|{Ï+º ~.
3. u≤´+ø˘ ì|ò”º : u≤´+≈£î ùws¡¢ MT<ä |òPü ´#·s‡Y MT<ä NSE Ç+&Óø‡˘ Ç~.
4. ì|ò”º IT : ÇqŒ¤sπ àwüHé f…ø±ï\J ùws¡¢ ‘ê\÷≈£î NSE Ç+&Óø‡˘ Ç~.
◊{° ùws¡¢˝Àì ôV≤#·TÃ ‘·>∑TZ\qT ø±´wt #˚düTø√e&ÜìøÏ NSE Á|üy˚X¯ô|{Ïºq
Ç+&Óø‡˘ , |òPü ´#·s‡Y Ç~.
5. C N X 100 : NSE ˝Àì e+<äùws¡¢ Ä<Ûës¡+>± @s¡Œ&çq dü÷∫ø£
Ç~. ô|’ ì|òº” øπ e\+ 50 ùws¡¢ Ä<Ûë]‘· Ç+&Óø‡˘ |òPü ´#·s‡Y ø±>±, Ç~ 100
ùws¡¢ ø£\sTTø£‘√ @s¡Œ&ç+~.
6. C N X IT : NSE ˝Àì ◊{° ùws¡¢ ø£\sTTø£‘√ @s¡Œ&çq dü÷∫ø£ Ç~. Ç~
øπ e\+ NSE ˝Àì ø=ìï ◊{° ùws¡‘¢ √ s¡÷bı+~+∫q Ç+&Óø‡˘ |òPü ´#·s‡Y dü÷∫ø£.
7. ì|ò”º 25 : Ç~ øπ e\+ Ä|ü¸H\é ˝À e÷Á‘·yT˚ ñqï dü÷∫ø£.
á s¡øy£ TÓ qÆ Ä|ü¸H\é ˝À ôd‘’ +· s¡øs£ ø¡ ±\ <Ûsä \¡ T ñ+{≤sTT. ‘·<qä T>∑TD+>±
Á|”$Tj·T+\T ñ+{≤sTT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î á ÁøÏ+~ $<Û+ä >± Ä Strike <Ûsä \¡ T,
Á|”$Tj·T+\T ñ+{≤sTT.
Index Options on NSE
Call Options
Nifty (50)
3570, 100, 100, 100, 100 April 26
3580, 108, 108, 108, 108 April 26
3600, 240, 260, 226, 250 April 26
. . . .
Put Options
3600, 23, 29, 19, 21 April 26
3600, 74, 78, 67, 74 May 31
3650, 33, 37, 25-2, 27 April 26
3700, 43, 49, 34, 37 April 26
Á|üdTü ‘Ô +· |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H\é ˝À n‘·´~Ûø+£ >± ÁfÒ&+ç >¥ »s¡T>∑T‘·Tqï~ á

ì|òº” MT<˚ düTe÷! ì‘·´+ \ø£˝å ≤~ eT+~ á ì|òº” ô|ø’ Ï b˛‘·T+<äì, ˝Ò<Tä
ÁøÏ+<ä≈î£ edüT+Ô <äì s¡øs£ ø¡ ±\ Strike <Ûsä ˝¡ À¢ |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H\é ˝À |ü+<ë\T
ø±düTHÔ êïs¡T. m+<äTø£+fÒ Ç~ #ê˝≤ ‘˚*ø£>± ns¡+ú #˚dTü ≈£îH˚ Ä|ü¸H\é T ø±ã{Ï.º
$T>∑‘ê e÷¬sÿ{Ÿ˝À e˝Ò Çø£ÿ&É ≈£L&Ü s¡øs£ ø¡ ±\ Ä|ü¸Hé ø=qT>√\T<ës¡T\T
neTàø£|⁄ü <ës¡T\T ñ+{≤s¡T. e÷¬sÿ{Ÿ |ü&bç ˛‘·T+<äì uÛ≤$+#˚yês¡T Stock
Put Option, e÷¬sÿ{Ÿ ô|s¡T>∑T‘·T+<äì nqT≈£îH˚ ÄXÊyê<äT\T Stock Call
Option \qT ø=+≥T+{≤s¡T.
á e÷¬sÿ{Ÿ˝Àì s¡øs£ ø¡ ±\ Stock <Ûsä ˝¡ À¢ MT≈£î ø±yê*‡+~ mqTïø√e#·TÃ.

e÷¬sÿ{Ÿ |ü&bç ˛‘·T+<äqT≈£îH˚yês¡T Á|üdTü ‘Ô +· Ç+&Óø‡˘ ø£+fÒ ‘·≈î£ ÿe Stock
<Ûsä ¡ ñqï Indexì mqTïø√e#·TÃ. n˝≤π> e÷¬sÿ{Ÿ ô|s¡T>∑T‘·T+<äqT≈£îH˚yês¡T
Á|üdTü Ô e÷¬sÿ≥ <Ûsä ¡ ø£+fÒ m≈£îÿe Stock <Ûsä ¡ MT<ä Ä|ü¸H\é qT mqTïø√e#·TÃ.
e÷¬sÿ≥ ô|s¡T>∑T‘·Tqï / ‘·>T∑ ‘Z T· qï ø=B› ‘·<qä T>∑TD+>± e÷¬s Á|”$Tj·T+\
Ä<Ûës¡+>± ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡T¢ ø±´wt #˚dTü ≈£î+{≤s¡T.
Ç{° e \ s√E˝À¢ Stock Index Ä|ü ¸ Hé \ T n‘· ´ +‘· ÁbÕ#· T s¡ ´ +
bı+<äT‘·THêïsTT. #ê˝≤eT+~ M{Ï |ü{≤¢ Äø£]¸‘T· \e⁄‘·THêïs¡T. BìøÏ nH˚ø£
ø±s¡D≤\T e⁄HêïsTT. á Stock Index nH˚~ nH˚ø£ ùws¡¢ düeTT<ëj·T+ dü÷∫ø£.
ˇø£ Á|ü‘´˚ ø£ ùwsY ø£<*ä ø£\qT eTq+ n+‘· ‘˚*ø£>± ø£ìô|≥º˝øÒ b£ ˛e#·TÃ.
ø±ì yÓTT‘·+Ô e÷¬sÿ{Ÿ ô|s¡T>∑T‘·T+<ë, ‘·>T∑ ‘Z T· +<ë nH˚~ ø=+‘· düT\Te⁄>±
ø£ìô|≥ºe#·TÃ. nB>±ø£ ˇø£ Á|ü‘´˚ ø£ ùwsY |ò+ü &ÉyTÓ +≥˝Ÿ‡, f…øïÏ ø£˝Ÿ‡qT #·÷ùd
nedüú ˝Ò≈î£ +&Ü, e÷¬sÿ{Ÿ >∑eTHêìï ‘˚*ø£>± eTq+ Çø£ÿ&É n+#·Hê y˚jT· e#·TÃ.
MT≈£î e÷¬sÿ{Ÿ >∑eTHê\ MT<ä |ü≥Tº ñ+fÒ á s¡≈£|ü⁄ Ä|ü¸Hé\qT
Á|üj·T‹ï+#·e#·TÃ.
Çø£ÿ&É ôd‘’ +· eTq+ Stock Option˝À Put Option ø=Hê\+fÒ Ä Put
Option ‘ê\÷≈£î Á|”$Tj·T+ì ÁuÀø£sø
Y Ï e÷]®Hé eT˙>± #Ó*+¢ #ê*‡ ñ+≥T+~.
n˝≤π> Call Option ø=Hê\Hêï Ä Ä|ü¸Hé ‘ê\÷≈£î &ÉãT“ì e÷]®Hé eT˙>±
ÁuÀø£søY Ï #Ó*+¢ #ê*.
á Stock Index \qT ôd’‘·+ MTs¡T s¡ø£s¡ø±\ ]dtÿ\qT ø£esY
#˚dTü ø√e&ÜìøÏ yê&Ée#·TÃ. ñ<ëVü≤s¡D≈£î MT <ä>sZ∑ ¡ ]\j·THé‡ ùws¡¢ Long
Position˝À e⁄HêïsTT. Ä ùws¡T ‘·–b Z ˛‘·T+<äì MT≈£î nqTe÷q+ ñ+fÒ
Stock Index˝À Put Optionì ø=qe#·TÃ. e÷¬sÿ{Ÿ ‘·–‘ Z ˚ MT Put Option
Á|”$Tj·T+ ô|]– MT≈£î ˝≤uÛ≤\T ekÕÔsTT. ø±ø£b˛‘˚ MT ]\j·THé‡ ùws¡T
‘·–bZ ˛‘·T+~. nsTT‘˚ <ëìì MTs¡T Ç|ü&ÉT neTà&É+ ˝Ò<Tä ø£<ë! e÷¬sÿ{Ÿ
ô|]–q|ü⁄&˚ neTTà‘ê+ ø£<ë! n˝≤ eTq <ä>∑Zs¡ e´øÏÔ>∑‘· ùws¡¢ì s¡ø£åD
(Defence)>± ñ+#·Tø=ì Ä|ü¸H‡é \˝À >π yéT Ä&Ée#·TÃ.
kÕ<Ûës¡D+>± ô|<ä› ô|<ä› b˛sYº b˛*jÓ÷ ìsê«Vü≤≈£î\T, eT÷´#·Te˝Ÿ |ò+ü &é
y˚TH˚»s¡T¢ ‘·eT <ä>sZ∑ ¡ Long˝À ñqï ùws¡q¢ T s¡øD
å£ >± ñ+#·Tø=ì á Stock
Index Options\qT ø=+{≤s¡T. n˝≤ nì e÷eT÷\T yêfi¯ófl Ç+<äT˝À n&ÉT>∑T
ô|≥º≈L£ &É<qä Tø√≈£L&É<Tä . e÷¬sÿ{Ÿ >∑eTHê\ MT<ä |ü≥Tº e⁄+fÒ yês¡Tôd‘’ +·
á Stock Options˝À n&ÉT>∑Tô|{Ïº ‘·eT n<äècÕºìï |ü]o*+#·Tø√e#·TÃ.
Ä|ü¸Hé‡
eP´Vü‰\T (Strategies)
Ä|ü¸Hé eP´Vü‰\T
á Ä|ü¸Hé eP´Vü‰\T eT÷&ÉT s¡ø±\T>± $uÛõÑ +#·e#·TÃ.
1. ãT*¢wt e÷¬sÿ{Ÿ ÁkÕº≥J\T,
2. uÒ]wt e÷¬sÿ{Ÿ ÁkÕº≥J\T,
3. n≥T ãT*¢w,t Ç≥T uÒ]wt ø±ì e÷¬sÿ{Ÿ ÁkÕº≥J\T.
Ç|ü&ÉT ˇø√ÿ s¡ø|£ ⁄ü eP´Vü‰\ >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.
ãT˝Ÿ e÷¬sÿ{Ÿ Ä|ü¸Hé kÁ Õº≥J\T :

ô|]π> e÷¬sÿ{Ÿ ˝À ôd‘’ +· á ÁkÕº≥J\qT eT÷&ÉT $<Ûë\T>± $uÛõÑ +#·e#·TÃ.
1. eTq <ä>sZ∑ ¡ Stock (ùws¡T)¢ ñ+#·Tø=ì, Ä|ü¸H‡é ˝À neTà&É+.
2. Call Options <ë«sê ùws¡q¢ T ø=q&É+, neTà&É+ eT]j·TT Put Options
<ë«sê ùws¡q¢ T eTT+<äT neTà&É+, ‘·sê«‘· ø=q&É+.
3. ‘·≈î£ ÿe Calls≈£î neTà&É+, ‹]– n<˚ ùws¡˝¢ À m≈£îÿe CallsqT ø=q&É+.
Ç|ü&ÉT ˇø√ÿ<ëì >∑T]+∫ $es¡+>± ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.
1. eTq <ä>∑Zs¡ ùws¡T¢ ñ+#·Tø=ì Call Options˝À neTà&É+ :
eTq+ Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ e÷¬sÿ{Ÿ˝À e÷Á{Ïø‡˘ ˝≤uŸ‡ ùws¡q¢ T ˇø£ÿ{Ï s¡÷.
200 #=|üq ø=Hêï+. Ä ùws¡‘¢ √ e÷¬sÿ{Ÿ˝À n<äq|ü⁄ ˝≤uÛ≤ìï bı+<ë\ì
nqT≈£î+≥THêï+. n˝≤+≥|ü⁄&ÉT Call Options˝À yê{Ïì s¡÷. 5 Á|”$Tj·T+‘√
ne÷à*.
n|ü&ÉT ùwsY <Ûsä ¡ s¡÷. 220 nsTT+<äqTø√+&ç. Á|”$Tj·T+ ôd‘’ +· s¡÷.
8 ne⁄‘·T+~. n|ü&ÉT Ä ô|’ Á|”$Tj·T+˝À eTq+ ‹]– Call Options˝À
ùws¡T¢ ø=+{≤+. n|ü&ÉT eTq+ s¡÷. 3 #=|üq 1250 ùws¡≈¢ î£ s¡÷. 3750
qwü+º edüT+Ô ~.
nsTT‘˚ Ä qcÕºìøÏ |ü]Vü‰s¡+>± eTq ùws¡T¢ s¡÷. 20 #=|üq ô|]>±sTT.
eTq <ä>sZ∑ ¡ 500 ùws¡T¢ e⁄Hêïj·TqT≈£îHêï, eTq≈£î s¡÷. 10,000 ˝≤uÛ+Ñ
edüTÔ+~.
á ˝≤uÛ+Ñ ˝À s¡÷. 3750 Call Options <ë«sê e∫Ãq qcÕºìï rùddæHê
Ç+ø± s¡÷. 6,250 ˝≤uÛ+Ñ (s¡÷. 10,000`3750) $T>∑T\TÔ+~.
n<˚ ùwsY <Ûsä ¡ ‘·–Z s¡÷. 180 nsTT+<äqTø√+&ç. Call Options ˝À
ôd’‘·+ Á|”$Tj·T+ s¡÷. 2 ne⁄‘·T+~. n|ü&ÉT $T>∑‘ê u≤\Hé‡ s¡÷. 2
(s¡÷.5`2) #=|üq eTq≈£î s¡÷. 3750 ˝≤uÛ+Ñ $T>∑T\TÔ+~. Ç˝≤ m≥T
#·÷dæHê ˝≤uÛyÑ T˚ $T>∑T\TÔ+~.
Ç+ø√ ñ<ëVü≤s¡D #·÷<ë›+. MT <ä>sZ∑ ¡ e÷Á{Ïø˘ ùws¡T¢ ì\Te ñHêïsTT. n|ü&ÉT
MTs¡T Put Options˝À ny˚ ùws¡T¢ s¡÷.6 Á|”$Tj·T+ #=|üq ø=Hêïs¡qTø√+&ç.
n|ü&ÉT e÷¬sÿ{Ÿ ô|]–‘˚ MT Put Options˝À Á|”$Tj·T+ ‘·–Z s¡÷.2
Á|”$Tj·T+≈£î eùdÔ s¡÷.1 #=|üq yÓTT‘·Ô+MT<ä s¡÷. 5000 (4I1250)
qwü+º edüT+Ô ~. nsTT‘˚ Çø£ÿ&É MT <ä>sZ∑ ¡ ì\Te e⁄qï ùws¡T s¡÷. 20 ô|]–
MT≈£î s¡÷. 10,000 ˝≤uÛ+Ñ edüT+Ô ~. n+<äT˝À Put Options <ë«sê e∫Ãq
qcÕºìï rôdj·T´>± MT≈£î Ç+ø± s¡÷. 5000 ˝≤uÛ+Ñ $T>∑T\TÔ+~.
n<ä+‘ê u≤>±H˚ ñ+~, eT] &Ó*e] (Long) ˝À e∫Ãq qwü+º s¡÷.
20,000 dü+>∑‘$˚ T≥ì Ä˝À∫düTHÔ êïsê? &√+{ŸeÁØ! ô|s¡T>∑T≥ $s¡T>∑T≥,
$s¡T>∑T≥ ô|s¡T>∑T≥ ø=s¡øπ nqï≥T¢>± Á|üdTü ‘Ô êìøÏ á Put Options ˝Àì
˝≤uÛ+Ñ rdüTø=ì ì•Ã+‘·>± ñ+&É+&ç. ø=+‘· ø±\+ ‘·sê«‘· e÷¬sÿ{Ÿ ô|]–
MT Long bıõwüHé ùws¡T¢ ô|]– MT≈£î ˝≤uÛ≤ìï ‘Ó∫Ã ô|&É‘êsTT ø£<ë!
Ç˝≤ eTq <ä>sZ∑ ¡ Long Stock Ä<Ûës¡+>± Callsì ø=H˚ Á|üÁøÏeT \ø£Då ≤\qT
≈£î|¢ +Ôü >± Çø£ÿ&É #·÷<ë›+.
]dtÿ : |ü]$T‘·+ (Á|”$Tj·T+ qwü+º es¡øπ )
Á|ü‹|òü\+ : |ü]$T‘·+
@+ #Ój·÷´*? : e÷¬sÿ{Ÿ˝À eTT+<äT Ä ùwsYì MTs¡T ø£*– e⁄+&Ü*.
Ä ‘·sê«‘· <ëìì Out-of Ä|ü¸Hé <ä>sZ∑ ¡ ne÷à*.
m|ü&ÉT ñ|üjÓ÷–+#ê*? : e÷¬sÿ{Ÿ ø=~›>± ãT*¢w>t ± ñqï|ü⁄&ÉT
˝Ò<ë n˝≤π> e⁄qï|ü&ÉT.
Ç‘·s¡ ◊&çj·÷\T : Ç~ yÓT*¢>± ô|ø’ Ï ˝ÒdTü qÔ ï e÷¬sÿ{Ÿ˝À ñ‘·eÔ T+.
Ç˝≤ Bs¡Èø±\|ü⁄ (Long) ùws¡T¢ eTq <ä>∑Zs¡ e⁄+fÒ yê{Ïì Ä|ü¸Hé˝À
|òD
ü +>± ô|{Ïº m˝≤+{Ï ]dtÿ rdüTø√≈£î+&Ü >π yéT Ä&ÉTø√e#·TÃ.

2. (A) Call Options <ë«sê ùws¡ ¢ q T ø=q&É + , ‹]–
neTà&É+ :
ãT˝Ÿ e÷¬sÿ{À¢ Call Options <ë«sê ‘·≈î£ ÿe Á|”$Tj·T+≈£î ùws¡q¢ T ø=ì
e÷¬sÿ{Ÿ ô|]–q ‘·sê«‘· m≈£îÿe Á|”$Tj·T+\≈£î ny˚ ùws¡q¢ T n$Tà ˝≤uÛ≤\qT
>∑&+ç #·&+É n+<ä]øÏ ‘Ó*dæq $<Ûëqy˚T!
á f…øïÏ ø˘ \ø£åD≤\T Ç˝≤ ñ+{≤sTT.
]dtÿ : |ü]$T‘·+
@+ #Ój·÷´*? : ˇø£ Callì ø=ì, <ëìì n~Ûø£ <Ûsä ¡ <ä>sZ∑ ¡ ne÷à*.
m|ü  &É T ñ|ü j Ó ÷ –+#ê*?: e÷¬sÿ{Ÿ ô|’øÏ yÓfi¯óÔ+<äqï qeTàø£+
@s¡Œ&çq|ü⁄&ÉT.
Ç~ me]øÏ ñ|ü j Ó ÷ >∑ ø £ s ¡ + ?: á ÁøÏ+~yê]øÏ Ç~ n‘·´+‘·
Á|üj÷Ó »Hêìï #˚≈L£ s¡TdüT+Ô ~.
1. ˇø£ Á|ü‘´˚ ø£ ùwsY MT<ä ãT*¢w>t ± ñqï ÇHÓ«düsº T¡ ¢ ˝Ò<ë ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡≈¢ î£
2. Ä ùwsY˝À |üP]Ô yÓTT‘·+Ô yÓ∫Ã+#˚ kÕVü≤dü+ ˝Òìyê]øÏ, eT]j·TT
3. ‘·≈î£ ÿe qwüuº j
ÑÛ ÷· ìï rdüT≈£îH˚ ÇHÓ«düsº T¡ ¢ ˝Ò<ë ôdŒ≈£î´˝Ò≥s¡≈¢ î£ .
2. (B) Put Options ˝À ùws¡¢qT neTà&É+, ‹]– ø=q&É+:
n<˚$<Ûä+>± Put Options˝À ùws¡¢qT eTT+<äT z Á|”$Tj·T+˝À
neTTà‘ês¡T. ‘·sê«‘· e÷¬sÿ{Ÿ ô|]>±ø£ n<˚ Put Options˝À ùws¡q¢ T ‘·≈î£ ÿe
Á|”$Tj·T+˝À ø±ì ˝≤uÛ+Ñ #˚dTü ≈£î+{≤s¡T. Ç<=ø£ s¡øy£ TÓ qÆ Ä|ü¸Hé ãT˝Ÿ‡ ÁkÕº≥J
nsTTq|üŒ{Ïø° BìøÏ #ê˝≤ |ü]o\q X¯øÏÔ, düTì•‘·yÓTÆq <äèwæº ø±yê*.
m+<äTø£+fÒ ãT˝Ÿ‡ ÁkÕº≥J‘√ Put Options˝À n&ÉT>∑Tô|{Ïº Á|”$Tj·T+ eT<Û´ä
‘˚&ÜqT ‘Ó*$>± ø±´wt #˚dTü ø√e&É+ øÏw¢ yºü TÓ qÆ |üì nsTTq|üŒ{Ïø,° Ä s¡+>∑+˝À
nqTuÛeÑ E„\T ‘Ó*$>± yê{Ïì ø±´wt #˚dTü ≈£î+{≤s¡T.
á Ä|ü¸Høé Ï á ÁøÏ+~ \ø£åD≤\T ñ+{≤sTT.
]dtÿ : |ü]$T‘·+
Á|ü‹|òü\+ : |ü]$T‘·+
@+ #˚j·÷´*? : eTT+<äT>± Out-of-the-Money <ä>∑Zs¡ Putì n$Tà,
e÷¬sÿ{Ÿ ô|]>±ø£ <ëìì ø=q&É+.
m|ü&ÉT ñ|üjÓ÷–+#ê*? : ô|q’ ù|s=ÿqï Call Options ˝≤>±H˚
e÷¬sÿ{Ÿ yÓT*¢>± ô|s¡T>∑T‘·T+<äqï qeTàø£+ @s¡Œ&çq|ü⁄&ÉT.
Ç‘·s¡ ◊&çj·÷\T : At-the-Money Ä|ü¸H˝é À ˝Ò<ë n|ü&É|ü &ÉT edüTqÔ ï
Out-of-the-Money <ä>s
Z∑ ¡ n$Tà‘˚ |ò*ü ‘·+ u≤>∑T+≥T+~.
100 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
(C) ‘·≈£îÿe ø±˝Ÿ‡ì neTà&É+, m≈£îÿe ø±˝Ÿ‡ì ø=q&É+.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î MTs¡T eT÷&ÉT ø±˝Ÿ‡ì ø=Hêïs¡T. n+<äT˝À s¬ +&ç+{ÏH˚
ne÷às¡T. Çø£ÿ&É MTs¡T m≈£îÿe ø±˝Ÿ‡ì ø=q&É+e\¢ e÷¬sÿ{Ÿ ô|]–q|ü⁄&ÉT
n|ü ] $T‘· y Ó T Æ q ˝≤uÛ ≤ \T ekÕÔ s TT. nsTT‘˚ e÷¬ s ÿ{Ÿ n≥Tb˛≥T*ï
‘·≥Tºø√e&ÜìøÏ ˇø£ ø±˝Ÿì neTTà‘ês¡T. n˝≤ á Á|üÁøÏjT· ˝À MTs¡T m≈£îÿe
˝≤uÛ≤ìï bı+<ä&ÜìøÏ neø±X¯+ ñ+≥T+~.
á eP´Vü‰ìï neT\T #˚jT· &ÜìøÏ á ÁøÏ+~ \ø£åD≤\T |ü]o*+#ê*.
]dtÿ : |ü]$T‘·+
|òü*‘·+ : n|ü]$T‘·+
m˝≤ #˚j·÷*? : Çø£ÿ&É MTs¡T ‘·≈î£ ÿe Calls At-the-Money <ä>∑Zs¡
neTTà‘ês¡T ‹]– <Ûsä ¡ ô|]>±ø£ dü+K´>∑\ CallsqT ø=+{≤s¡T.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î : Two Calls \qT neTà&É+, eT÷&ÉT calls ø=q&É+
m|ü  &É T ñ|ü j Ó ÷ –+#ê* ?: m|ü&ÉsTT‘˚ e÷¬sÿ{Ÿ u≤>± |ü&ç, Ä
–+#ê*?:
‘·sê«‘· }Væ≤+#·ì $<Ûä+>± ô|s¡T>∑T‘·T+<äqï ñ<˚›X¯+ ø£\T>∑T‘·T+<√
n|ü&ÉT ñ|üjÓ÷–+#ê*.
Ç‘·s¡ ◊&çj·÷\T: ˇø£ Callsì neTà&É+ s¬ +&ÉT Calls \qT ø=q&É+
≈£L&Ü #˚jT· e#·TÃ.
101 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
2. uÒ]wt eP´Vü‰\T
Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ eTq+ #·÷dæq ãT*¢wt e÷¬sÿ{Ÿ˝À ô|s¡>u∑ Àj˚T ùws¡T <Ûsä \¡ ≈£î
nqT>∑TD+>± Ä|ü¸Hé\qT |ü]o*+#ê+. Ç|ü&ÉT Ä ãT*¢wt e÷¬sÿ{ŸøÏ
e´‹πsø£+>± e÷¬sÿ{Ÿ ‘·>uZ∑ Àj˚T≥|ü⁄&ÉT nqTdü]+#ê*‡q uÒ]wt eP´Vü‰\qT
#·÷<ë›+.
uÒ]wt e÷¬sÿ{Ÿ n+fÒ e÷¬sÿ{Ÿ |ü&bç ˛‘·T+<äì qeTàø£+ @s¡Œ&çq |ü]dæ‹ú .
ø±ì n+<äT˝À ôd‘’ +· Ä|ü¸H\é Á|”$Tj·T+\T ô|]– eTq+ ˝≤uÛ|Ñ &ü ‘É êeTqïe÷≥.
Ç+<äT˝Àì s¡øs£ ø¡ ±\ eP´Vü‰\T ‘Ó\düT≈£î+<ë+.
1. Putì ø=q&É+ :
uÒsY Ä|üsπ ≥sY‡ n+‘ê ø±#·T≈£Ls¡TÃH˚<˚ á Put\qT ø=q&É+ ø√dü+.
Çø£ÿ&É Put\qT ø=q&É+ n+fÒ Ç|ü&ÉTqï sπ ≥T ø£+fÒ ‘·≈î£ ÿe ñqï ùwsY <Ûsä ¡
‘ê\÷≈£î Á|”$Tj·T+ì ø=q&ÜìøÏ ˇ|üŒ+<ä+ ≈£î<äTs¡TÃø√e&É+ nqïe÷≥.
e÷¬sÿ{Ÿ˝À ˇ|üŒ+<ë\qT kÕ<Ûës¡D+>± Out-of-the-Money <Ûäs¡˝À
#˚dTü ≈£î+{≤s¡T. n+fÒ Çø£ÿ&É s¬ ≥’ sY Ä Á|”$Tj·T+˝À ùws¡q¢ T ø=qT>√\T <ës¡T&çøÏ
neTTà‘·THêïs¡qïe÷≥. ø±\+ >∑&TÉ düTqÔ ï ø=~› Ä ùws¡T <Ûsä ¡ ‘·–Z Á|”$Tj·T+
ô|s¡T>∑T‘·T+~. <ë+‘√ Ä Á|”$Tj·T+ yÓTT‘êÔìï Put Options ø=qïyê]øÏ
n+<äT‘·T+~. >∑&TÉ e⁄ >∑&TÉ düTqÔ ï ø=B› ùws¡T <Ûsä ¡ ‘·–Z Put Options n$Tàqyê]øÏ
yÓTT‘·Ô+ qwüº+ edüTÔ+~. m+<äø£+fÒ >∑&ÉTe⁄‘˚~ Hê{ÏøÏ Á|”$Tj·T+ ªJs√µ
ne⁄‘·T+~. n+fÒ Çø£ÿ&É Put ø=qT>√\T<ës¡T&çøÏ yÓTT‘·Ô+ Á|”$Tj·T+
$T>∑T\TÔ+~. Ç+<äT˝À ‹]– neTàø£+ n+≥÷ e⁄+&É<Tä . Ä ÁkÕº≥J \ø£D å ≤\T
#·÷<ë›+.
102 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
]dtÿ: |ü]$T‘·+
Á|ü‹|òü\++: |ü]$T‘·yT˚
m˝≤ #˚j·÷´*?: dæ+|ü⁄˝Ÿ>± Putì ø=q&ÉyT˚
m|ü&ÉT ñ|üjÓ÷–+#ê*?: dü«\Œø±\+˝À e÷¬sÿ{Ÿ |ü&çb˛‘·T+<äì
K∫Ã‘·+>± uÛ≤$ùd.Ô
Ç‘·s¡ neø±XÊ\T: 1. Ç‘·s¡ <Ûsä ˝¡ À¢ ≈£L&Ü s¡øs£ ø¡ ±\ Put\T ø=q&É+
2. e÷¬sÿ{Ÿ Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ ‘·>T∑ +Z fÒ ‹]– ø=q&É+
Ç~ me]øÏ ñ|ü j Ó ÷ >∑ ø £s¡s+?:
¡+ ?: 1. ˇø£ Á|ü‘˚´ø£ ùwsY MT<ä uÒ]wt>±
ñqïyê]øÏ. 2. ø=~›bÕ{Ï ]dtÿì uÛ]Ñ dü÷Ô kÕVü≤dü+ #˚j÷· \qT≈£îH˚ ÇHÓ«düsº ≈¢¡ î£
103 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
2. Putì ø=q&É+, ‹]– neTà&É+ :

Ç+‘·≈î£ eTT+<äT øπ e\+ Putì ne÷à+. ˇø£ÿ Putì At-the-Money
<Ûsä ˝¡ À ø=q&É+, Out-of-the-Money <Ûsä ˝¡ À neTà&É+ #˚kÕÔ+.
á eP´Vü≤+˝À eTT+<äT>± z ùwsYqT z Á|”$Tj·T+ <Ûsä ¡ (ñ<ëVü≤s¡D≈£î
s¡÷. 5 #=|üq)˝À ø=q&ÜìøÏ ˇ|üŒ+<ä+ #˚dTü ≈£î+{≤s¡T. e÷¬sÿ{Ÿ ‘·>T∑ ‘Z T· qï
ø=B› Put Option ˝Àì Á|”$Tj·T+ ô|s¡T>∑T‘·T+~. (ñ<ë: s¡÷. 8 #=|üq) Ä
ô|s¡T>∑T‘·Tqï Á|”$Tj·T+˝À ùws¡¢qT n$Tà ‘˚&Üì (s¡÷. 8`5) ˝≤uÛÑ+
#˚dTü ≈£î+{≤s¡T. Çø£ÿ&É Put Option \˝À e÷¬sÿ{Ÿ ‘·>T∑ ‘Z T· qïø=B› Á|”$Tj·T+
ô|s¡T>∑T‘·T+<äqï $wüjT· + >∑Ts¡TÔ ô|≥Tºø√yê*. n<˚ e÷¬sÿ{Ÿ ô|]–‘˚ á Put
Ä|ü¸H<é ës¡T\≈£î ÄX¯ìbÕ‘·yT˚ . m+<äTø£+fÒ Á|”$Tj·T+ es¡øπ ‘·–bZ ˛sTT qwü+º
edüTÔ+~.
á eP´Vü≤+ nø£D
å ≤\T #·÷<ë›+.
]dt ÿ: |ü]$T‘·+
|òü*‘·+: |ü]$T‘·yT˚ . m+<äTø£+fÒ düTqï ø£+fÒ m≈£îÿe qwü+º sê<äT.
ø±ã{Ïº.
´*?:: Put Option˝À ùws¡T¢ ø=Hê*. ‹]– Á|”$Tj·T+ ô|]>±ø£
@+ #˚j·÷´*?
ne÷à*.
m|ü  &É T ñ|ü j Ó ÷ –+#ê*?
–+#ê*?:: e÷¬sÿ{Ÿ ø=~›>± |ü&ÉT‘·T+<äì MTs¡T
uÛ≤$+∫q|ü⁄&ÉT.
\T:: ˇπøkÕ] s¬ +&ÉT $_Ûqï <Ûsä \¡ e<ä› Puts ø=qe#·TÃ.
Ç‘·s¡ ◊&çj·÷\T
e÷¬sÿ{Ÿ n+‘·≈î£ eTT+<˚ |ü&bç ˛sTT e⁄+fÒ, Ç+ø± |ü&bç ˛j˚T neø±XÊ\T
‘·≈î£ ÿeì ‘Ó\TdüTø√yê*.
104 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
3. Callì neTà&É+, ‹]– ‘·≈£îÿe <Ûäs¡˝À ø=q&É+. :

øπ e\+ Put Options e÷Á‘·yT˚ uÒsY Ä|üsπ ≥s¡T¢ Call OptionsqT ≈£L&Ü
e÷¬sÿ{Ÿ ‘·>T∑ <Z \ä qT ‘·eT≈£î neø±X¯+>± eT\#·Tø√e#·TÃ. n<˚˝≤>√ #·÷<ë›+.
á Ä|ü¸H\é ˝À Call Options˝À uÒsY‡`ùws¡¢qT neTTà‘ês¡T. e÷¬sÿ{Ÿ
‘·–‘Z ˚ ny˚ ùws¡¢ Á|”$Tj·T+ Call Options˝À ‘·>T∑ ‘Z T· +~. n˝≤ ø±˝Ÿ‡ Ä|ü¸H\é ˝À
eTT+<äT>± ùws¡¢qT n$Tà ˝Ò<ë Short ø={Ïº, Ä ‘·sê«‘· yê{Ïì ‘·≈£îÿe
Á|”$Tj·T+˝À ø=ì ˝Ò<ë ø£esY #˚dTü ≈£î+{≤s¡T. n˝≤ s¬ +&ç+{Ï Á|”$Tj·T+\
‘˚&Ü\qT ‘·eT≈£î nqT>∑TD+>± e÷s¡TÃ≈£î+{≤s¡T.
á ÁkÕº≥J \ø£D
å ≤\T Ç$ :
]dt ÿ: |ü]$T‘·+
|òü*‘·+: |ü]$T‘·+
@+ #˚j·÷´*?´*?:: eTT+<äT>± Callsì n$Tà, ‹]– ùws¡T sπ ≥T ‘·>>Z∑ ±H˚
ø=q&É+. e÷¬sÿ{Ÿ n≥÷ Ç≥T>± ø£<Tä \T‘·Tqï|ü⁄&ÉT Bìì ñ|üj÷Ó –+#·e#·TÃ.
105 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
3. e÷¬sÿ{Ÿ düãú T›>± |ü&ç e⁄qï|ü⁄&ÉT :

Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ eTq+ ãT˝Ÿ‡, uÒs‡Y e÷¬sÿ{Ÿ\˝À nqTdü]+#ê*‡q eP´Vü‰\T
‘Ó\düT≈£îHêï+. ø±ì e÷¬sÿ{Ÿ m≈£îÿe>± n≥T ãT*¢wü>± ø±≈£î+&Ü, Ç≥T
uÒ]wt>± ≈£L&Ü ñ+&Ée⁄. <˚X¯ Ä]úø£ |ü]dæú‘·T\˝À ‘˚&Ü ˝Òq|ü⁄&ÉT, Ç‘·s¡
dü+|òTü ≥q˝ÒM ˝Òq|ü⁄&TÉ e÷¬sÿ{Ÿ ô|s¡>≈∑ î£ +&Ü, ‘·s>¡ ≈∑ î£ +&Ü n˝≤π> ñ+&çb˛‘·T+~
n˝≤+≥|ü⁄&ÉT ôd‘’ +· eTq+ eP´Vü‰\qT nqTdü]+#·e#·TÃ, ny˚$T{À
Çø£ÿ&É ‘Ó\düT≈£î+<ë+:
1. ˇø£ ùwsYì Long˝À ø=ì (˝Ò<ë n+‘·≈£îeTT+<˚ Ä ùws¡T ø£*– e⁄Hêï).
Ä ùwsY˝À Call Options eT]j·TT Put Options˝ÀøÏ n&ÉT>∑Tô|≥º&É+:
MTs¡T Idea Celluar ùws¡Tì n+‘·≈î£ eTT+<˚ Cash Maket˝À ø=Hêïs¡T.
Ç|ü&ÉT <ëìì n&É+¶ ô|≥Tºø=ì düãÔ T›>± e⁄qï e÷¬sÿ{Ÿ˝À Ä|ü¸H˝é À z >π yéT
Ä&Ü\qT≈£îHêïs¡T. n+<äTø√dü+ MTs¡T Call Optionsì neTTà‘ês¡T, Put
Optionsì ø=+{≤s¡T. n+fÒ Çø£ÿ&É Ä ùwsY ‘·–b å£ >± Option˝ÀøÏ
Z ˛‘˚ s¡øD
~>±s¡T.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î á ÁøÏ+~ ùws¡T #·÷&É+&ç
Idea Celluar @ Rs.90 Rs. 90
ˇø£ ø±˝Ÿ Á|”$Tj·T+ neTà&É+ s¡÷. 6 `6 (Ç~ #Ó*+¢ #ê*)

ˇø£ Á|”$Tj·T+ ø=q&É+ s¡÷. 3 3
yÓTT‘·+Ô ùws¡T ø=qT>√\T <Ûsä ¡ s¡÷.87 (s¡÷ 90`3)
Ç|ü&ÉT ùwsY ô|s¡T>∑T‘·Tqï ø=B› eTq≈£î ˝≤uÛ≤\T ekÕÔsTT. <Ûsä ¡ ‘·–‘Z ˚
øπ e\+ Á|”$Tj·T+\ ‘˚&Ü e÷Á‘·yT˚ eTq≈£î qwü+º >± $T>∑T\T‘·T+~. n+fÒ
Long˝Àì ˝≤uÛ≤\ qT+&ç Á|”$Tj·T+\ ‘˚&Üì qwü+ º >± rùdùdÔ ìø£s+¡ >±
eTq≈£î ˝≤uÛ+Ñ $T>∑T\TÔ+~. ˇø£yfi˚ ¯ e÷¬sÿ{Ÿ |ü&bç ˛‘˚, Á|”$Tj·T+ ‘˚&Ü\qT
ã{Ïº eTq≈£î qwü+º ˝Ò<ë ˝≤uÛ+Ñ edüT+Ô ~.
106 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
2. ø±˝Ÿ Ä|ü¸Hé, Put Option ¬s+&ç+{Ï˝À ˇπø ùws¡T <Ûäs¡ <ä>∑Zs¡ n&ÉT>∑T
ô|≥º&É+:
á Ä|ü¸Hé Á|üø±s¡+ Matrix Lab ùws¡T Call Option ø=+{≤s¡T. Put
Option ≈£L&Ü ø=+{≤s¡T. Call Optionì n$Tà ˝≤uÛ≤\qT bı+<äT‘ês¡T.
e÷¬sÿ{Ÿ ‘·–‘Z ˚ Put Optionì n$Tà ˝≤uÛ+Ñ dü+bÕ~kÕÔsT¡ .

á ÁkÕº{J eTTK´ \ø£D
å ≤\T Ç$:
]dtÿ : |ü]$T‘·+
|òü*‘ê\T : n|ü]$T‘·+
@+ #˚j·÷´*? : Call Option, Put OptionqT ˇπø <Ûsä ¡ e<ä› ˇπøkÕ]
ø=q&É+.
m|ü&ÉT ñ|üjÓ÷–+#ê*?: düãÔ T›>± e⁄qï e÷¬sÿ{Ÿ ‘·«s¡˝À ˝Ò∫ n{À
Ç{À e÷s¡TŒ\T dü+uÛ$Ñ kÕÔjT· ì uÛ]Ñ +∫q|ü⁄&ÉT.
Ç‘·s¡ neø±XÊ\T : e÷s¡TŒ\T n≥÷ Ç≥÷ rÁe+>± ñqï|ü⁄&ÉT dü]>±Z
ìs¡j
í ÷· \T rdüTø√ø£b˛‘˚ qcÕº\T ‘·|Œü e⁄. Ç+&Óø‡˘ ô|s¡>&∑ +É /‘·>&Z∑ +É yÓ+≥H˚
»s¡>±*. ˝Òøb£ ˛‘˚ s¬ +&ÉT Á|”$Tj·÷˝À¢ qcÕº\T sêe#·TÃ.
107 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
3. ø±˝Ÿ Ä|ü¸Hé |ü⁄{Ÿ Ä|ü¸Hé ¬s+&ç+{À¢ ˇπø ùwsY <Ûäs¡˝À neTà&É+ :

á dü«\Œø±\ eP´Vü≤+ Á|üø±s¡+ ˇø£ ø±˝Ÿì At-the-Money˝À neTTà‘ê+.
eTs√ Putì n<˚ <Ûsä ¡ <ä>sZ∑ ¡ ø=+{≤+. ñ<ëVü≤s¡D≈£î á ÁøÏ+~ $<Û+ä >±
#˚kÕÔ+.
Matrix Labs ø±˝Ÿ neTàø£+ ˇø√ÿ ùwsY s¡÷.5
|ò⁄ü {Ÿ neTàø£+ ˇø√ÿ ùwsY s¡÷. 5
á Á|üD≤[ø£ e÷¬sÿ{Ÿ @<√ø£ ~≈£îÿ˝À ø=~›>± ô|ø’ √, ÁøÏ+~ø√ yÓfió¯ +Ô <ä+fÒH˚
ñ|üjÓ÷–kÕÔ+.
á eP´Vü≤+ \ø£D
å ≤\T Ç$ :
]dt ÿ : n|ü]$T‘·+
Á|ü‹|òü\++:: n|ü]$T‘·+
m|ü&ÉT ñ|üjÓ÷–+#ê*?
–+#ê*?:: e÷¬sÿ{Ÿ ø=~›>± n≥÷ Ç≥÷ ô|s¡>/∑ ‘·>Z∑
>∑\<äqT≈£îqï|ü⁄&ÉT.
4. Out-of-the-Money <Ûäs¡ <ä>∑Zs¡ Call eT]j·TT Put Option
\qT ø=q&É+ :
Ç~ ô|q’ ù|s=ÿqï (3)e ÁkÕº≥J˝≤+{Ï<.˚ ø±ø£b˛‘˚ Çø£ÿ&É Out-of-the-
Money <Ûäs¡ <ä>∑Zs¡ Call eT]j·TT Put Option\qT neTTà‘ês¡T. eTs=ø£ ‘˚&Ü
@$T≥+fÒ Çø£ÿ&É n+<äTø£H˚ Á|”$Tj·÷ìï (Call Option) ‘·≈î£ ÿe>± ñ+≥T+~.

m+<äTø£+fÒ e÷¬sÿ{Ÿ˝À ô|<ä>› ± e÷s¡TŒ˝ÒMT ñ+&ÉeqT≈£îqï|ü⁄&ÉT Á|”$Tj·T+
≈£L&Ü ‘·≈î£ ÿe>± ñ+≥T+~ ø±<ë!

108 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
ÄK] ã+>±s¡T |ü\T≈£î\T

á |ü⁄düøÔ +£ |üP]Ô>± #·~yês¡T ø£<ë! MT n_ÛÁbÕj·T+ @$T{Ï?
sêe÷j·TD+˝À ˇø£ kÕyÓT‘· ñ+~. ªªeT+∫ nH˚~ mø£ÿ&É e⁄Hêï
yÓ+≥H˚ ô|+#·T, #Ó&TÉ mø£ÿ&É e⁄Hêï ‘=\–+#·T ˝Ò<ë ‘·–+Z #·Tµµ nqï
n<äT“¤‘· kÕyÓT‘·qT nqTdü]ùdÔ ˝Àø£+ ì‘·´ ø£fi≤´D+ ne⁄‘·T+~.
>∑‘· |ü<˚fi¯ófl>± kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ >∑T]+∫ bÕsƒ¡≈£î\˝À ne>±Vü≤q
ø£*Œ+#·&+É ø√dü+ e÷‘·èuÛ≤wü˝À y˚TeTT Á|ü#T· ]düTqÔ ï kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ |ü⁄düøÔ ±\T
n‘·´+‘· Ä<äsD ¡ bı+~q $wüjT· + MT≈£î ‘Ó*dæ+<˚! á |ü⁄düøÔ +£ MT≈£î
q∫Ã‘˚ yÓ+≥H˚ Ç<äs› T¡ eTT>∑T]Z øÏ #Ó|Œü &ç. q#·Ãø£b˛‘˚ ª<ä+&ÉT>∑! á |ü⁄düøÔ ±ìøÏ
&ÉãT“, düeTj·T+ eè<Ûëµ nì #Ó|üŒ+&ç. n+<äTe\¢ eT+∫ ¬s{Ïº+|ü⁄
ne⁄‘·T+~. #Ó&TÉ ‘·–bZ ˛‘·T+~ ˝Ò<ë ‘=*–b˛‘·T+~.
e÷‘·èuÛ≤wü˝À kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ >∑T]+∫ bÕsƒ≈¡ î£ \T ø£˙dü ne>±Vü≤q
bı+<ë\H˚~ á |ü⁄düøÔ £ ñ<˚X› ´¯ +. n+<äTøπ á |ü⁄düøÔ +£ q∫Ã‘˚ eT] ø=+‘·
eT+~øÏ #Ó|Œü +&ç. Ç~ MTs¡T e÷øÏ#Ã˚ >∑Ts¡T<äøDåÏ nqTø√+&ç. ˝Ò<ë düe÷»
dü+πøåeT+ ø√düeTì uÛ≤$+#·+&ç. n˝≤π> |ü⁄düÔø±\T q#·Ãø£b˛‘˚
ìs√àVü≤e÷≥+>± Ä $wüjT· + |ü~eT+~øÏ #Ó|Œæ , yê] &ÉãT“ düeTj·÷ìï
ø±bÕ&É+&ç.
‘·eTk˛eT CÀ´‹s¡ZeTj·T !
MT
|ü_¢wüsY
109 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
yês¡+ yês¡+ e÷ dü]ø=‘·Ô ùwsY

düe÷#ês¡+ ø√dü+ øÏø¢ ˘ #˚jT· +&ç
www.moneyatshares.com
Ç+<äT˝À s¡øs£ ø¡ ±\ ùws¡¢

düe÷#ês¡+, ÇHÓ«dty º TÓ +{Ÿ
$wüj÷· \T $TeTà*ï n\]kÕÔsTT.
>∑Ts¡T+Ô #·Tø√+&ç e÷ yÓuôŸ d{

’ Ÿ
www.moneyatshares.com
‘·«s¡˝À MT≈£î ø£qTï\ |ü+&ÉT>∑

#˚j·TuÀ‘·T+~.
110 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
|òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡˝Àì ùws¡T¢ ( 13`01`2017)

ADITYA BIRLA NUVO LIMITED 750 BHARAT FORGE LTD. 600
ACC LIMITED 400 BANK OF BARODA 3500
ALLAHABAD BANK 10000 BATA INDIA LTD. 1100
AJANTA PHARMA LIMITED 400 BHARAT FIN INCLUSION LTD. 1000
AMARA RAJA BATTERIES LTD. 600 BIOCON LTD. 1100
AMBUJA CEMENTS LTD. 2500 CADILA HEALTH CARE LTD. 1600
ADANI PORT & SEZ LTD. 2500 CASTROL INDIA LTD. 1400
ANDHRA BANK 10000 APOLLO TYRES LTD. 3000
ARVIND LIMITED 2000 CENTURY TEXTILES LTD. 1100
ASHOK LEYLAND LTD. 7000 CIPLA LTD. 1000
APOLLO HOSPITALS ENTER.L 400 COAL INDIA LTD. 1700
ASIAN PAINTS LTD. 600 COLGATE PALMOLIVE LTD. 700
AUROBINDO PHARMA LTD. 700 CONTAINER CORP OF IND. LTD. 500
BAJAJ AUTO LTD. 250 CROMPTO GREAVES LTD. 12000
BAJAJ FINANCE LTD. 1250 DCB BANK LTD. 4500
BHARAT ELECTRONICS LTD. 450 DEWAN HOUSING FIN CORP LTD. 3000
BEML LTD. 500 BOSCH LTD. 25

111 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
DISH TV INDIA LTD. 7000 CANARA BANK 3000
DIVI’S LABORATORIES LTD. 600 CEAT LTD. 700
DLF LIMITED 5000 HDFC BANK LTD. 500
DR. REDDY’S LABORATORIES 200 HEXAWARE TECHNOLOGIES LTD. 2000
EICHER MOTORS LTD. 25 CESC LTD 1100
BANK OF INDIA 6000 HINDUSTAN PETROLEUM CORP. 2100
EXIDE INDUSTRIES LTD. 4000 HINDUSTAN UNILEVER LTD. 600
FEDERAL BANK LTD. 11000 INDIABULL REAL EST. LTD. 10000
BHARAT PETROLEUM CORP LTD. 1200 INDIABULL HSG FIN LTD. 800
BRITANNIA INDUSTRIES LTD. 200 INDO COUNT INDUSTRIES LTD. 3000
GAIL (INDIA) LTD. 1500 CAIRN INDA LTD. 35000
GLENMARK PHARMACEUTICALS 700 CUMMINS INDIA LTD. 600
GMR INFRASTRUCTURE LTD. 45000 IDFC LTD. 13200
GRANULES INDIA LTD. 5000 IDFC BANK LTD. 8000
GRASIM INDUSTRIES LTD. 750 THE INDIA CEMENT LTD. 3500
HCL TECHNOLOGIES LTD. 700 INDUSIND BANK LTD. 600
BHARTI AIRTEL LTD. 1500 INFOSYS LTD. 500
HDFC BANK LTD. 500 ITC LTD. 2400

112 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
JET AIRWAYS (INDIA) LTD. 1000 NIIT TECHNOLOGIES LTD. 1000
JSW ENERGY LTD. 8000 NMDC LTD 6000
JSW STEEL LTD. 300 NTPC LTD. 4000
JUBILANT FOODWORKS LTD. 500 ORACLE FIN SERV SOFT LTD. 150
KOTAK MAHINDRA BANK LTD. 800 PAGE INDUSTRIES LTD. 50
KPIT TECHNOLOGIES LTD. 4000 PC JEWELLI LTD. 1500
KARNATAK BANK LTD. 7375 POWER FIN CORP LTD. 6000
L&T FINANCE HOLDING LTD. 9000 PIDILITE INDUSTRIES LTD. 1000
LIC HOUSING FINANCE LTD. 1100 POWER GRID CORP. LTD. 4000
LARSEN & TOUBRO LTD. 500 RURAL ELEC CORP. LTD. 6000
LUPIN LTD. 300 RELIANCE CAPITAL LTD. 1500
MAHINDRA & MAHINDRA LTD. 500 ENGINEERS INDIA LTD. 3500
M&M FIN. SERVICES LTD. 2500 RELIANCE INDUSTRIES LTD. 500
MARICO LTD. 2600 RELIANCE POWER LTD. 12000
MCLEOD RUSSEL INDIA LTD. 3000 STEEL AUTHORITY OF INDIA 12000
MINDTREE LTD. 800 SIEMENS LTD. 500
MRF LTD. 15 GODREJ INDUSTRIES LTD. 1500
NCC LTD. 8000 SINTEX INDUSTRIES LTD. 7125

113 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
SRF LTD 500 INDIAN OIL CORP LTD. 3000
SHRIRAM TRANSPORT FIN CO. 600 TECH MAHINDRA LTD. 1100
HOUSING DEV & INFRA LTD. 8000 MARUTI SUZUKI INDIA LTD. 150
HERO MOTOCORP LTD. 200 TITAN COMPANY LTD. 1500
SUN PHARMACEUTICALS IND. 600 TV18 BROADCAST LTD. 17000
HINDUSTAN ZINC LTD. 3200 UNION BANK OF INDIA 4000
ICICI BANK LTD. 2500 UPL LIMITED 1200
HAVELLS INDIA LTD. 2000 VEDANTA LTD. 6000
SUN TV NETWORK LTD. 2000 WIPRO LTD. 1000
SYNDICATE BANK 9000 YES BANK LTD. 700
IDBI BANK LTD. 8000 ADANI ENTERPRISES LTD. 8000
IDEA CELLULAR LIMITED 5000 ADANI POWER LTD. 20000
TATA ELXSI LTD. 300 BHEL 5000
TATA GLOBAL BEVERAGES LTD. 4500 NHPC LTD. 27000
TATA STEEL LTD. 2000 IFCI LTD 22000
TATA CONSULTANCY SERV LTD. 250 OIL INDIA LTD. 1700
INDRAPRASTHA GAS LTD. 1100 OIL AND NATURAL GAS CORP. 3750
HINDAL CO INDUSTRIES LTD. 3500 PETRONET LNG LTD. 1500

114 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
PUNJAB NATIONAL BANK 7000 KAVERI SEED CO. LTD. 1500
RELIANCE COMMUNICATIONS LTD. 10000 VOLTAS LTD. 2000
DABUR INDIA LTD. 2500 ZEE ENTERTAINMENT ENT LTD. 1300
STATE BANK OF INDIA 3000 UNITED SPIRITS LTD. 250
THE SOUTH INDIAN BANK LTD. 30000 MOTHERSON SUMI SYSTEMS LTD. 2500
JAIN IRRIGATION SYSTEMS 9000 PTC INDIA LTD. 8000
STRIDES SHASUN LTD. 500 WOCKHARDT LTD. 600
TATA COMMNICATIONS LTD. 1400 AXIS BANK LTD. 1200
TATA MOTORS LTD. 1500 ORIENTAL BANK OF COMMERCE 6000
TATA MOTORS DVR ‘A’ ORD 2100 TATA CHEMICALS LTD. 1500
TATA POWER CO LTD. 9000 TVS MOTOR COMPANY LTD. 2000
IRB INFRA DEV LTD. 2500 GODREJ CONSUMER PRODUCTS 400
JINDAL STEEL & POWER LTD. 9000 BHARTI INFRATEL LTD. 1400
TORRENT PHARMACEUTICALS LTD. 400 RELIANCE INFRASTRUCTURE LTD. 1300
TORRENT POWER LTD. 3000 UNITED BREWERIES LTD. 700
JUSTDIAL LTD. 800 JAIPRAKASH ASSOCIATES LTD. 68000
ULTRATECH CEMENT LTD. 200

115 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
á |ü⁄düÔø£+ <=s¡T≈£î#√≥T¢
&Ü. ø¬ . øÏsD¡ ≈Y î£ e÷sY sêdæq ø£+|üP´≥sY, Ç‘·s¡ |ü⁄düøÔ ±\T
Ä+Á<|ÁäÛ <ü X˚ ˝Ÿ Àì á øÁ +Ï ~ õ˝≤¢˝À¢ \_Û+#·TqT.
ôV’≤<äsêu≤<é $»j·Tyê&É
düT˝≤ÔHéãC≤sY˝Àì $XÊ˝≤+Á<Ûä, $XÊ˝≤+Á<Ûä ãTø˘kÕº˝Ÿ
sêCŸø£eT˝Ÿ, ˙˝Ÿø£eT˝Ÿ ‘·~‘·s¡ ø±s¡˝Ÿe÷sYÿ‡ s√&é,
|ü⁄düÔø£XÊ\˝À¢ eT]j·TT ÄsY{Ïdæ $»j·Tyê&É eT]j·TT
ãkÕº+&é˝À|ü\ ÄsY.{Ï.dæ. ãkÕº+&é ˝À|ü\.
>∑T+≥÷s¡T yÓ’C≤>¥ KeTà+
$XÊ˝≤+Á<Ûä ãTø˘kÕº˝Ÿ yêπ>$Z ãTøô̆d+≥sY l kÕsTT >∑DÒwt ãTø˘kÕº˝Ÿ
X¯+ø£sY$˝≤dt (ns¡+&É˝Ÿù|≥) eT]j·TT 7e HÓ+. bÕ¢{ŸbòÕs¡+ <ä>∑Zs¡,
eT]j·TT ÄsY{dÏ æ $XÊ˝≤+Á<Ûä ãTø˘kÕº˝Ÿ ÄsY.{Ï.dæ. ãkÕº+&é ˝À|ü\.
ãkÕº+&é˝À|ü\ (yÓTsTTHés√&é) bò˛Hé : 9866402298
‹s¡T|ü‹ sê»eT+Á&ç ˇ+>√\T
$XÊ˝≤+Á<Ûä ãTø˘kÕº˝Ÿ eTDÏø£+sƒ¡ ãTø˘kÕº˝Ÿ $XÊ˝≤+Á<Ûä ãTø˘kÕº˝Ÿ
>±+BÛs√&é, eT]j·TT ¬syÓq÷´ cÕ|æ+>¥ ø±+ô|¢ø˘‡, #·]Ã
‹s¡T|ü‹ Ä+Á<Ûë ãTø˘kÕº˝Ÿ dü]ÿ˝Ÿ, ô|<ä› b˛kÕº|ò”düT m<äTs¡T>±.
bò˛Hé : 2222475 yÓTsTTHé s√&é. bò˛Hé : 280004
nq+‘·|ü⁄s¡+ ìC≤e÷u≤<é ø£Ø+q>∑sY
$XÊ˝≤+Á<Ûä ãTø˘kÕº˝Ÿ Ä~‘·´ ãTø˘ m–®_wüHé $XÊ˝≤+Á<Ûä ãTø˘kÕº˝Ÿ
ø±˝ÒJs√&é, ìC≤e÷u≤<é. e÷DÏø£éTà‘√≥,
nq+‘·|ü⁄s¡+. bò˛Hé: 9849309927 2 {ÖHé b˛©dt ùdºwüHé Á|üø£ÿq
bò˛Hé : 220614 ø£Ø+q>∑s.Y bò˛Hé : 2234054
lø±≈£îfi¯+ ø±øÏHê&É Vü≤qàø=+&É (es¡+>∑˝)Ÿ
$XÊ˝≤+Á<Ûä ãTø˘kÕº˝Ÿ $XÊ˝≤+Á<Ûä ãTø˘kÕº˝Ÿ $XÊ˝≤+Á<Ûä ãTø˘kÕº˝Ÿ
Áø±+‹ uÛÑeHé, sêyéT\ø£ÎDY »+ø£åHé, eTTì‡|ü˝Ÿ cÕ|æ+>¥ ø±+ô|¢ø˘‡, nXÀø± cÕ|æ+>¥ ø±+ô|¢ø˘‡,
õ.{Ï. s√&é, lø±≈£îfi¯+. bò˛Hé : yÓTsTTHés√&é, ø±øÏHê&É. yÓTsTTHés√&é, Vü≤qàø=+&É.
220553 bò˛Hé : 2378992 bò˛Hé : 2577156
ø£s¡÷ï\T ø£&É|ü HÓ\÷¢s¡T
ÄsY.{Ï.dæ. l y˚+ø£fXÒ «¯ s¡ ãTø˘&bç ˛ yÓ+ø£{Á ≤eT ãTø˘&bç ˛
ãkÕº+&é ˝À|ü\ 5/275, uÁ ≤Vü≤àDM~Û, >±+BÛ u§eTà <ä>∑Zs¡
ø£s¡÷ï\T. ø£&É|ü. Á≥+ø˘s√&é,
bò˛Hé : 2323887
116 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
kÕºøe˘ ÷¬sÿ{Ÿ nH˚ø£ s¡V≤ü kÕ´\qT MT >∑T|æŒ≥ ñ+∫

n+~k˛Ô+~
¡ Y ≈£îe÷sY
n<äT“¤‘· s¡#·q
kÕºø˘e÷¬sÿ{Ÿ
$»j·T s¡V‰ü kÕ´\T
nH˚ø£ kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ
s¡Vü‰kÕ´\qT,
$»j·Tdü÷Á‘ê\qT MT≈£î
n+~düTqÔ ï n|ü⁄s¡÷|ü
yÓ\ : s¡÷. 60/`
|ü⁄düøÔ +£ Ç~.
Ç‘·s¡ $esê\≈£î
Áo yÓu
’ e
ÑÛ |ü_øπ¢ wüH‡é
bÕ¢{Ÿ HÓ+. 102, ~e´kÕsTT nbÕsYyº TÓ +{Ÿ,
Ç+.HÓ+. 1`9`285/9/1, $<ë´q>∑s,Y
Vô ≤’ <Á ëu≤<é ` 44. bò˛Hé : 9494700022
e-mail : srivaibhavapublications@gmail.com
117 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
kÕºøe
˘ ÷¬sÿ{Ÿ MT<ä
ÁbÕ<Û$
ä Tø£ düe÷#ês¡+ ø√dü+ #·<e
ä +&ç
&Üˆˆ ø¬ sêdæ. qøÏn<äsT“D
¡‘¤ · |üY ⁄dü≈£øÔ +£îe÷sY
kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ ` eP´Vü‰\T, j·TT≈£î\
Ô T
Ç+<äT˝À...
1. ùws¡T¢ ` dü«s¡÷|ü+, ˝≤uÛÑqcÕº\T
2. kÕºø˘ mπø‡+CŸ ` yê´bÕs¡+
3. @ ø£+ô|˙ ùws¡T¢ ø=Hê*, ne÷à*?
4. @ <Ûäs¡≈£î ùws¡¢qT ø=Hê*? ne÷à*?
5. ùws¡T¢ m|ü&ÉT ø=Hê*? ne÷à*?
6. Áô|e’ T] e÷¬sÿ{Ÿ, &çe÷´{Ÿ nøö+{Ÿ
7. uÀqdt ø£+ô|˙\T
8. b˛sYbº ˛*jÓ÷ìm˝≤ ì]à+#·Tø√yê*.
9. |ò+ü &ÉyTÓ +≥˝Ÿ mHê*dædt
10. kÕºø˘ ÇHÓ«dtº d”ÿyéT, ¬s’{Ÿ ÇwüO´\T
11. eT÷´#·Te˝Ÿ |òü+&é‡
12. ùws¡¢ düe÷#ês¡+ ‘Ó*ù| ù||üs¡T¢,
yÓ\ : s¡÷. 120/` |üÁ‹ø£\T, yÓuŸôd{’ Ÿ\T
13. kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ &çø£åq]
Ç+ø± mHÓïH√ï...
ˇø£ kÕ] #·÷&É+&ç.
Ç‘·s¡ $esê\≈£î :
Áo yÓu
’ e
bÕ¢{Ÿ HÓ+. 102, ~e´kÕsTT nbÕsYyº TÓ +{Ÿ, Ç+.HÓ+. 1`9`285/9/1, $<ë´q>∑s,Y
Vô ≤’ <Á ëu≤<é ` 44. bò˛Hé : 9494700022
118 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡
kÕºø˘e÷¬sÿ{Ÿ MT<ä eTs√ n<äT“¤‘· |ü⁄düÔø£+

&Üˆˆ ø¬ . øÏn<äsT“¤‘· D
¡ s¡#·qY ≈£îe÷sY
kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ˝À dü+|ü<qä T
ô|+#·Tø√e&É+ m˝≤?
Ç+<äT˝À...
1. kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿì Á|üu≤Û $‘·+ #˚ùd
|ü]dæú‘·T\T
2. kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ mìïø£≈î£
bÕ{Ï+#ê*‡q dü÷Á‘ê\T
3. ùws¡T¢ qcÕº\qT >∑D˙j·T+>±
‘·–+Z #˚ kÕº|˝t ≤dt f…øïÏ ø˘
4. ø±yÓT&ç{d° t e÷¬sÿ{Ÿ
5. s√EyêØ ÁfÒ&+ç >¥ <ë«sê ˝≤uÛ≤\T
bı+<ä&+É m˝≤?
6. uÀqdt ùws¡T¢
7. Ç‘·s¡ dü]ø=‘·Ô $wüj÷· \T
yÓ\ : s¡÷. 60/`
Áo yÓu
’ e
Ç+.HÓ+. 1`9`285/9/1, $<ë´q>∑s,Y
Vô ≤’ <Á ëu≤<é ` 44. bò˛Hé : 9494700022
119 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡

&Üˆˆ ø¬ . øÏn<äsT“¤‘· D
¡ s¡#·qY ≈£îe÷sY
kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ˝À ñ‘·eÔ T ùws¡q¢ T
mqTïø√e&É+ m˝≤?
Ç+<äT˝À...
1. ñ‘·eÔ T ùws¡T≈£î+&Ü*‡q \ø£Då +
2. ùws¡T¢ ø=q&ÜìøÏ dü«\Œø±\
ÁkÕº≥J\T
3. ùws¡q¢ T m|ü&ÉT ne÷à*?
4. ã÷¢∫|t>± m<ä>q∑ Tqï $T&éø±|t
ùws¡T¢
5. uÀqdt ùws¡T¢ |ü]o*+#ê*‡q
$wüj·÷\T
6. ≥s¡ïs¡e⁄+&é ùws¡T¢
7. $$<Ûä s¡+>±\ yêØ>± ñ‘·eÔ T
ùws¡T¢
yÓ\ : s¡÷. 120/`
Áo yÓu
’ e
Ç+.HÓ+. 1`9`285/9/1, $<ë´q>∑s,Y
Vô ≤’ <Á ëu≤<é ` 44. bò˛Hé : 9494700022
120 |òPü ´#·s‡Y Ä|ü¸Hé‡

kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ {Ï|\
t T, f…øïÏ ø˘\T
¡ Y ≈£îe÷sY
n<äT“¤‘· s¡#·q
á |ü⁄düÔø£+˝À nH˚ø£
kÕºø˘e÷¬sÿ{Ÿ {Ï|t\T,
f…øÏïø˘\T MT≈£î kıeTTà
#˚dTü ø√e&ÜìøÏ ñ
|üø£]kÕÔsTT. kÕºø˘e÷¬sÿ{Ÿ˝À
n&ÉT>∑T ô|fÒº Á|ü‹ yês¡+
#·<äyê*‡q |ü⁄düÔø£+ Ç~.
yÓ\ : s¡÷. 60/`

Áo yÓu
’ e
Ç+.HÓ+. 1`9`285/9/1, $<ë´q>∑s,Y
Vô ≤’ <Á ëu≤<é ` 44. bò˛Hé : 9494700022

5 6138519146666657662

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

5 6138519146666657662

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1 |òPü ´#·s‡Y

z n+<äyÓTÆq ø£<Ûä˝≤ yÓ\Te]+∫q

Copyright : @ with writer STOCK MARKET

DTP & Designing:

uÛ≤s¡rj·T ø±´|æ≥˝Ÿ e÷¬sÿ{Ÿ˝À |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é nH˚$ z

bÕXÊÃ‘·´ <˚XÊ\˝À á |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H‡é m+‘√ ÁbÕeTTK´‘·

ìC≤ìø° ª|òüP´#·sY‡ n+&é Ä|ü¸Hé‡µ MT<ä ø=ìï Ç+^¢wüß

ªªsêeTj·T´ nH˚ H˚qT, Ç|üŒ{ÏqT+&ç eT÷&ÉT HÓ\\˝À|ü⁄ Hê bı\+˝À

1. ø±´wt e÷¬sÿ{Ÿ (Cash Market)

ø±ã{Ïº |òüP´#·sY‡ n+fÒ >∑&ÉTe⁄ ‘˚~Hê&ÉT ˝Ò<ë Ä ‘˚~ ˝À|ü⁄

|òüP´#·sY‡˝À eT]ø=ìï \ø£åD≤\T:

|òPü ´#·s‡Y n+&é Ä|ü¸Hé‡˝À >=|üŒ

e÷eT÷\T |òüP´#·sY‡ <ë«sê

ô|≥Tºã&ç (˝Ò<ë e÷]®H)é (A) ÇH√Œ¤ddæ t s¡÷ 10,000 s¡÷. 10,000

ùws¡T <Ûsä ¡ s¡÷. 500 ô|]–‘˚ eTq ô|≥Tºã&ç 12,500 20,000

ˇø£yﬁ˚ ¯ MT n+#·Hê n|üŒsTT‘˚ &Ó*e]>± ]\j·THé‡ ùwsYì ny˚Tàdæ Ä

|òPü ´#·s‡Y ˝À |ü]$T‘·T\T

ùwsY &ÉãT“ì #Ó*+¢ #ê*‡ ñ+≥T+~.

4. uÛ≤y√Á<˚ø±\qT n<äT|ü⁄˝À ñ+#·Tø√yê* :

|òPü ´#·s‡Y fÁ &Ò +ç >¥˝À ‘Ó\TdüTø√yê*‡q

Adani Enterprise 800 Dabur India 2500

Arvind Mills 53.7, 55.25, 53.7, 53.9 August 29

|òPü ´#·s‡Y ˝À n&ÉT>∑Tô|≥º&ÜìøÏ |üP]Ô

|òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸Hé‡\ j·T+Á‘ê+>∑+

|òPü ´#·s‡Y ˝À ùws¡¢ ø=qT>√\T/neTàø±\≈£î

u≤´+≈£ î \T Ç‘·s¡ s¡+>±\T

XYZ ùws¡T¢ neTàø±\T (ø√≥¢˝À) ìø£s¡ ˝≤uÛ≤\T (ø√≥¢˝À)

ô|’ |ü{øºÏ £ Á|üø±s¡+ XYZ ø£+ô|˙ ùd\T‡, ìø£s¡ ˝≤uÛ≤\T ô|s¡T>∑T‘·THêïsTT.

ñ<ëVü≤s¡D≈£î ˇø£ ø£+ô|˙˝À s¡T. 500 ø√≥¢ neTàø±\T ñHêïj·TqTø√+&ç.

BìH˚ Ç˝≤ sêj·Te#·TÃ.

ñ<ëVü≤s¡D≈£î XYZ ø£+ô|˙ ùws¡T Á|üdTü ‘Ô +· e÷¬sÿ{Ÿ˝À s¡÷. 100

˝Ò<ë ‘·–+Z <äì ns¡+ú .

3. Ä ùwsY˝Àñqï Open Interest |ü ] o*+#ê* :

ã\e+‘·T\T ø±<äì ns¡+ú .

ø=H˚eTT+<äT n‘·´+‘· C≤>∑sT¡ ø£‘‘· √ e´eVü≤]+#ê*. n+<äT˝À n|ü]$T‘·yTÓ qÆ

ñqï≥T¢+&ç ã÷yéT˝À ñqï e÷¬sÿ{Ÿ˝À e+<ä bÕsTT+≥T¢ |ü&çb˛sTT

yêØ>± ÇdüTÔHês¡T. Ä s¡+>±\˝À ôd’‘·+ u≤>± ˝≤uÛ≤\T bı+~q ø£+ô|˙\qT

2. ˝≤uÛ≤\T ô|s¡>∑&É+ eTTK´+ ø±<äT. Ä ˝≤uÛ≤\T dü¬s’qy√, ø±y√

á ÁkÕº≥J nqTdü]+#êìøÏ á ÁøÏ+~ e÷sêZ\T |ü]o*+#ê*.

n+‘·>± &ÉãT“\T ñ+&Ée⁄. ñHêï Ä &ÉãT“\≈£î ø±´wte÷¬sÿ{Ÿ˝À m≈£îÿe

X ùws¡T≈£î s¡÷. 2 #=|üq ªXµ nH˚ Y

Call Option Put Option

Ç|ü&ÉT M{Ï˝À ˇø√ÿ<ëì >∑T]+∫ $es¡+>± ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.

Call Option Put Option

ø=q&É+ neTà&É+ ø=q&É+ neTà&É+

ñ<ëVü≤s¡D≈£î eTq+ s¡÷. 30 ùws¡T <Ûsä ˝¡ À s¡÷. 5 Á|”$Tj·T+˝À ˇø£

|ü{øºÏ £ (dæ)˝À <Ûsä ¡ ô|s¡T>∑T‘·Tqï ø=B› Á|”$Tj·T+ ‘·>&Z∑ +É eTq+ #·÷XÊ+.

|òüP´#·sY‡≈£î, Ä|ü¸Hé≈£î ‘˚&Ü

Ä|ü¸Hé‡ fÁ &Ò +ç >¥˝À ‘Ó\TdüTø√yê*‡q

eTq+ @ <Ûäs¡ e<ä› ùwsYì ø=+≥THêïyÓ÷ <ëìì Exereise ˝Ò<ë

ªAtµ n+fÒ e<ä› nì ns¡+ú . ø±ã{Ïº e÷¬sÿ{Ÿ (ndü\T) <Ûsä ¡ á Strike

ÄXÊyê<äT˝…|ü &É÷ ùwsY <Ûsä ¡ ô|s¡>±\ì #·÷kÕÔsT¡ . n+<äTe\¢ eTq+

In-the-money Call Option Put Option

Ä|ü¸Hé˝À ˝ÀbÕ\T (˝Ò<ë |ü]$T‘·T\T)

Ä|ü¸Hé\˝À fÁ &Ò +ç >¥ m˝≤ »s¡T>∑T‘·T+~?

Stock Index Ä|ü¸Hé\T

Á|üdTü ‘Ô +· |òPü ´#·s‡Y , Ä|ü¸H\é ˝À n‘·´~Ûø+£ >± ÁfÒ&+ç >¥ »s¡T>∑T‘·Tqï~ á

á e÷¬sÿ{Ÿ˝Àì s¡øs£ ø¡ ±\ Stock <Ûsä ˝¡ À¢ MT≈£î ø±yê*‡+~ mqTïø√e#·TÃ.

ãT˝Ÿ e÷¬sÿ{Ÿ Ä|ü¸Hé kÁ Õº≥J\T :

2. Putì ø=q&É+, ‹]– neTà&É+ :

3. Callì neTà&É+, ‹]– ‘·≈£îÿe <Ûäs¡˝À ø=q&É+. :

3. e÷¬sÿ{Ÿ düãú T›>± |ü&ç e⁄qï|ü⁄&ÉT :

ˇø£ ø±˝Ÿ Á|”$Tj·T+ neTà&É+ s¡÷. 6 `6 (Ç~ #Ó*+¢ #ê*)

ùwsY &ÉãT“ì #Ó+¢ #ê‡ ñ+≥T+~.

3. Ä ùwsY˝Àñqï Open Interest |ü ] o+#ê :

á ÁkÕº≥J nqTdü]+#êìøÏ á ÁøÏ+~ e÷sêZ\T |ü]o+#ê.

ˇø£ ø±˝Ÿ Á|”$Tj·T+ neTà&É+ s¡÷. 6 `6 (Ç~ #Ó+¢ #ê)