|Á ‹ü dÁ Ô” #˚jT· e\dæq

H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
ñ<ë´|üq\‘√

yÓT~Æ ©∏ yÓ+ø£fXÒ «¯ sêe⁄

düsd¡ «ü ‹ |ü_øπ¢ wüH‡é

ns¡+&É˝|ùŸ ≥, $»j·Tyê&É.
H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
(ªªl nwü\º ø°Îdæ~Δ >Á +∑ <∏+ä qT+&ç)

ø±|”s¬ {’ :Ÿ >∑÷≥÷] yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡sêe⁄

(yÓT~Æ ©∏ yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡sêe⁄)

yÓTT<ä{Ï eTTÁ<Dä :
2015

yÓ\: s¡÷. 40/`

 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
$wüjT· dü÷∫ø£
ø±≥Tø£ >öØ eÁ ‘· ø£<ä∏ ...................................................................... 5
XÁ ÊeD eT+>∑fiy¯ ês¡|⁄ü eÁ ‘· ø£<ä∏ ........................................................ 6
n≥¢‘<· ›Ó eÁ ‘· ø£<ä∏ ..........................................................................14
ø±ØÔøb£ Âs¡$í T eÁ ‘· ø£<ä∏ ..................................................................16
ì‘ê´qï<ëq eÁ ‘· ø£<ä∏ ..................................................................20
|ü<Vä ‰ü s¡T|ò\ü eTT\ eÁ ‘· ø£<ä∏ ..........................................................22
|ü~|ü⁄e⁄«\ eÁ ‘· ø£<ä∏ .....................................................................24
ìeTà>öØ eÁ ‘· ø£<ä∏ ........................................................................26
q+~πøX¯«s¡ eÁ ‘· ø£<ä∏ .....................................................................28
ì‘·´‘ê+ã÷\ eÁ ‘· ø£<ä∏ ................................................................31
ñ<äjT· ≈£î+≈£îeT eÁ ‘· ø£<ä∏ .............................................................33
>Á ±eT≈£î+≈£îeT H√eTT ø£<ä∏ ............................................................35
dü+|ü<ä X¯óøÁ y£ ês¡|⁄ü eÁ ‘· ø£<ä∏ .........................................................37
>±E\ >öØ<˚$ eÁ ‘· ø£<ä∏ ...............................................................40
ø£HïÓ ‘·T\düeTà eÁ ‘·eTT .................................................................41
|ü⁄e⁄« ‘ê+ã÷\ eÁ ‘· ø£<ä∏ .............................................................43
e÷|òTü >öØ eÁ ‘· ø£<ä∏ .....................................................................45
<ä+|ü‘‘· ê+ã÷\ eÁ ‘·eTT ............................................................46
|ü<Vä ‰ü s¡T ≈£î&ÉTeTT\ eÁ ‘· ø£<(ä∏ #ê≥\ H√eTT) .................................48
ñ+Á&Üfi¯fl ‘·<›Ó H√eTT ø£<ä∏ ...............................................................50
e÷s¡•Z s¡ \ø°Îyês¡|⁄ü H√eTT ø£<ä∏ ...................................................52

3
 |Á ‹ü dÁ Ô” #˚jT· e\dæq
H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
$yêVü‰q+‘·s+¡ Ád\Ô” T #˚jT· e*‡q Áe‘ê\T
@ Áe‘·eTT #˚j·T‘·\∫Hê eTT+<äT>± s¡<∏ädü|üÔ$T s√E >±ì,
e÷|òTü |üP]íeT q+<äT >±ì, eTVü‰ •esêÁ‹ Hê&ÉT >±ì |ü⁄s√Væ≤‘·Tì#˚ ˝Ò<ë
dü«j·TeTT>± >±ì $ù|Tò ïX¯«s¡ |üP», >öØ |üP»\ #˚dTü ø=ì ‘·sê«‘· Ä Áe‘·
dü+ã+~Û‘· ø£<qä∏ T #·<Tä e⁄≈£îì nøÏ‘å \· T y˚dTü ø=ì H√eTTqT |ü{ºÏ H√#·Tø√yê*
(dü+ã+~Û‘· s√E\˝À). nq+‘·s+¡ X¯óuÛÑ ~qeTTq ø£<˝ä∏ À #Ó|Œü ã&çq ñ
<ë´|üq Áø£eTeTT #·÷düT≈£îì $~Û>± ñ<ë´|üqqT rs¡TÃø√yê*. @ H√eTT
H√∫Hê Áe‘· $<ÛëqeTT |üP]Ô nsTTq ‘·sê«‘· uÛsÑ Ô¡ Äosê«<ä+ rdüTø√e≥+
uÛ≤s¡´ m{Ϻ dæ‹ú ˝Àq÷ eTs¡e≈£L&É<Tä . H√eTT ø±˙, |üP»\T ø±˙ kÂuÛ≤>∑´‘·«+
ø=s¡≈£î, ≈£î≥T+ã Äs√>∑´ ÁX‚j·TdüT‡ ø=s¡≈£î, \ø°Îdæ~Δ ø=s¡≈£î. eT÷&ÉT
H√eTT\Hêï ≈£îe÷¬sÔ #˚‘· |ü{+ºÏ #·≥+ n‘·´+‘· ÄeX¯´ø£+>± |ü⁄{Ï+º {Ï yês¡T
#˚sTT+#·≥+ e\¢ ≈£îe÷¬sÔ nK+&ÉkÂuÛ≤>∑´+‘√ $\dæ\T¢‘T· +~.
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
ø±≥Tø£ >öØ Áe‘· ø£<ä∏
(uÛsÑ ,Ô¡ |æ\\¢ Äs√>∑´eTT ø=s¡≈î£ )
ˇø£ Á>±eTeT˝À ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT ñ+&˚yê&ÉT. n‘·ìøÏ
düT>∑TDe‹ nsTTq uÛ≤s¡´ ñqï~. yê]s¡Te⁄]ø° ø£\T>∑T‘·Tqï
dü+‘êq+˝À me]ø° ø£fió¯ fl ø£q|ü&&Ó $ç ø±e⁄. ø=+‘· ø±\+ ‘·sT¡ yê‘·
uÛsÑ Ô¡ ≈£L&Ü Á>∑T&ç¶ yê&ÉT nj·÷´&ÉT. uÛsÑ øÔ¡ ,° dü+‘êHêìø° ø£*–q
<äTs¡edü≈ú î£ Ä uÛ≤s¡´ m+‘√ Äy˚<qä #Ó+~+~. ≈£î≥T+u≤ìï b˛wæ+#˚
uÛ≤s¡+ ≈£L&Ü ÄyÓTô|’ |ü&+ç ~. ‘·qøÏ ø£*–q ø£cÕºìøÏ <äT'œ+∫q
ÄyÓT ˇø£ s√E eTqdüT˝À ªuÛ>Ñ e∑ +‘·T&Ü! H˚H$˚ T ‘·|ü #˚XÊqì
HêøÏ+‘· ø£weºü TTqT ø£*–+#êe⁄. M]ì @ $<Û+ä >± b˛wæ+#ê*. m≥T
yÓ’|ü⁄ #·÷dæHê @ <ë] ø£ì|æ+#·fÒ¢<äT. n+<äs¡eT÷ ø£*dæ
eTVü‰s¡D´eTTq≈£î yÓ[flq @ Á≈£Ls¡ eTè>∑eTT˝ø√ ÄVü‰s¡eTT
nsTTb˛‘êeTTμ nì ‘·\∫+~. z s√E ≈£î≥T+u≤ìï rdüT≈£îì
ns¡D´eT+<äT kÕ–b˛kÕ–+~. bÕs¡«r<˚$øÏ Ä eTT‘Ó<Ô’ Tä e |ü≥¢
C≤* ø£*– eTTdü* eTT‘Ó<Ô’ Tä e e˝Ò ÄyÓTøÏ m<äTs¡T|ü&ç ªne÷à...
mø£ÿ&çøÏ yÓfi¯ó‘·THêïe⁄? Ms¡+<äs¡÷ mes¡T?μ nì n&ç–+~.
|ü\ø£]+∫q<˚ ‘·&eÉ ⁄>± bÕs¡«re÷‘·≈î£ ‘·q es¡eÔ ÷qeT+‘ê #Ó|Œæ
e÷ u≤<Û\ä T mes¡T ìyês¡D #˚kÕÔsT¡ nì e´<Ûä #Ó+~+~. ªø£qï‘·*¢
e˝Ò á eTVü‰s¡D´eTT˝À ø£ì|æ+∫ Hê u≤<Ûä >∑T]+∫ n&ç>±e⁄μ
nì <äT'œ+∫+~. n+‘·{Ï bÕs¡«r<˚$ ªne÷à... |üPs¡«»qà˝À
˙e⁄ ø±≥Tø£ >öØ H√eTT |ü{ºÏ ñ<ë´|üq eTs¡∫q+<äTq á »qà˝À
˙ø° <äTs¡edüú |ü{qºÏ ~. ˙e⁄ sTT+{ÏøÏ yÓ[fl ñ<ë´|üq #˚dTü ø=qï#√
˙ |æ\\¢ øÏ, uÛsÑ øÔ¡ Ï yÓ+≥H˚ ø£qT\T ekÕÔsTTμ nì #Ó|Œæ n<äèX¯´yÓT+Æ ~.
5
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
$Á|ü⁄ì uÛ≤s¡´øÏ ‘·qøÏ m<äTs¬ q’ ‘·*¢ bÕs¡«r<˚$j˚T nì ns¡yú TÓ Æ
$TøÏÿ* Äq+<ä+ #Ó+~ |æ\\¢ qT, uÛsÑ ìÔ¡ Ç+{ÏøÏ rdüT≈£îì e∫Ã
X¯óuÛÑ~qeTTq ø±≥Tø£>ö] Áe‘·eTT |ü{Ϻ yÓ+≥H˚ ñ<ë´|üq
#˚dTü ≈£îqï~. ñ<ë´|üq rs¡TÃ≈£îqï ø=+‘· düeTj·TeTTqπø uÛsÑ ,Ô¡
|æ\\¢ ≈£î ø£qT\T e#˚ÃXÊsTT.
ñ<ë´|üq #˚ôd&ç $<ÛëqeTT : X¯óuÛ~Ñ qeTTq |ü⁄s√Væ≤‘·Tì
|æ*|æ+∫ $ù|òTïX¯«s¡ |üP», >öØ |üP»\T #˚sTT+∫ ˇø£ |üfiflË eTT˝À
yÓ+&ç ˝Ò<ë ã+>±s¡T ø±≥Tø£ ø±j·T (X¯ø±Ô´qTkÕs¡+), Ns¡, s¡$ø£,
yÓTf…\º T, eT+>∑fid¯ ÷ü Á‘·eTT\qT ñ+∫ ˇø£ eÁdüeÔ TT‘√ Ä |üfiflË eTTqT
ø£|æŒ ˇø£ eTT‘Ó’Ô<äTe⁄q≈£î ≈£î+≈£îeT, ø±≥Tø£, >∑+<ÛäeTT ô|{Ϻ
dü÷Á‘·eTT\≈£î, ø±fi¯fløÏ |üdüT|ü⁄ sêdæ eT÷dæ ô|{Ϻ ñ+∫q
yêj·TqeTTqT uÛøÑ >ÔÏ ± Çyê«*. ø£<ä∏ ˝À|üeTT »]–Hê |üsê«˝Ò<Tä
>±ì Áe‘·˝À|üeTT ø±≈£L&É<Tä . $Á|ü⁄q≈£î ‘√≥≈£Ls¡ dü«j·T+bÕø£+
Çe«e˝…qT.
á Áe‘·eTTqT uÛsÑ ,Ô¡ |æ\\¢ Äs√>∑´+ ø=s¡≈î£ #˚dqæ áX¯«s¡d‹ü
ø£è|ü e\q ‘·–q |ò\ü eTT #˚≈L£ s¡TqT.
ÁXÊeD eT+>∑fiy¯ ês¡|⁄ü Áe‘· ø£<ä∏
(eTVü‰ kÂuÛ≤>∑´, kÂK´eTT\ ø=s¡≈î£ )
ˇø£ Á>±eT+˝À z Áu≤Vü≤àD <ä+|ü‘·T\T ñ+&˚yês¡T.
m+‘·ø±˝≤ìø° dü+‘êqeTT ø£\T>∑ø£b˛e&É+‘√ m+‘√ y˚<äqøÏ
˝ÀHÓH’ ês¡T. z s√E j·÷j·Tyês¡+ #˚d÷ü Ô z u…s’ ê– á <ä+|ü‘T· \
>∑èVü≤eTTq≈£î e#êÃ&ÉT. Ä Ç˝≤¢\T <√dæ* ì+&Ü eTT‘·´eTT\qT
rdüT≈£îì e∫à dü+∫˝À b˛dæ+~. yÓ+≥H˚ Ä u…s’ ê– ªbÕbÕ‘·Tàsê˝≤!
m+<äT≈£î eTTwæyº d˚ ‹æ $. ˙e⁄ n*øÏq sTT\T¢ eTTfÒyº ês¡T ˝ÒsT¡ ..
6
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
˙e⁄ ô|{Ïqº eTT>∑TZ #Ó]ù|yês¡T ˝ÒsT¡ . ˙e⁄ >=Á&Ü\e⁄μ n+≥÷
n]∫ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. Ä e÷≥\≈£î ÄyÓT m+‘√ $#ê]+∫
<äT'K+‘√ e+≥ ≈£L&Ü #ÓjT· ´≈£î+&Ü n˝≤ ≈£Ls¡TÃ+&ç b˛sTT+~.
eT<Ûë´Vü≤ïeTT Ç+{ÏøÏ e∫Ãq uÛsÑ Ô¡ ÄyÓTì #·÷dæ ÄyÓT $#êsêìøÏ
ø±s¡DeT&ÉT>∑>± ÄyÓT ªnjÓ÷´... H˚qT ìsꓤ>T∑ ´sê\qT. |ü⁄≥Tº
>=Á&Ü\qT..μ nì u…s’ ê– eè‘êÔ+‘·eT+‘ê #Ó|Œæ +~. Áu≤Vü≤àDT&ÉT
m+‘√ ùd|ü⁄ $#ê]+∫ eTs¡Tdü{Ï s√Eq eT∞fl n‘·&TÉ e#˚Ã
düeTj·÷ìøÏ eTTwæ|º ≥ ü Tº≈î£ ì <ë«s¡eTT˝À ì\ã&ܶsT¡ . u…s’ ê– s√p
e∫ÃqfÒº e#êÃ&ÉT. Ä s√E yê] Ç+{Ï eTT+<äT≈£î sê>±H˚ y˚>e∑ TT>±
eTT+<äT≈£î q&ç#ê&ÉT. <ä+|ü‘T· \T |ü]>¬ ‘·T≈Ô î£ yÓ[fl u…s’ ê– bÕ<äeTT\T
|ü≥Tº≈î£ ì ‘·eT≈£î ø£*–q ˝À|üeTTqT |üP]Ô>± b˛>={Ϻ ‘·eT≈£î
dü+‘êqeTT ø£*>π m≥Te+{Ï Áe‘·yTÓ HÆ ê #Ó|Œü eTì ÁbÕ]ú+#·>± u…s’ ê–
ªn~ ‘·q≈£î kÕ<Ûä´eTT ø±<ä˙.. nsTT‘˚ düMT|üeTTq+<äTqï
ns¡D´eT+<ä* ˇø£ eTVü‰ ãTTwæ e\¢ ne⁄‘·T+<äì #Ó|Œæ ... MT
ø√¬sÿ dü|\üò eTyê«\ìμ B$+∫ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
n+‘·≥ Ä Áu≤Vü≤àDT&ÉT ns¡D´eTTqT #˚] ãTTwæ ø=s¡≈î£
>±*+#·>± ˇø±H=ø£ Á|ü<X˚ e¯ TT˝À Äj·Tq yê]øÏ <äsÙ¡ q$T#êÃ&ÉT.
Ä ãTTwæì uÛøÑ ÁÔÏ |ü|‘
ü T· \Ô ‘√ |üPõ+∫ ‘·q ø√¬sÿqT $qï$+#·Tø√>±
Ä ãTTwæ ªz Áu≤Vü≤àD√‘·eÔ ÷... MT≈£î Äj·TTe⁄ ˝Òì ≈£îe÷s¡T&ÉT
ø±e˝…Hê ˝Òø£ ÄsTT<äe‘·qeTT ˝Òì ≈£îe÷¬sÔ ø±e˝…Hê!μ nì
n&ç>±&ÉT. ‘·q uÛ≤s¡´ì n&ç–ekÕÔqì ãTTwæøÏ ‘Ó*j·T#˚dæ ‹]–
e∫à uÛ≤s¡´ì n&ÉT>∑>± n<˚$T es¡eTT nì ∫+‹+∫q uÛ≤s¡´
|ü⁄{Ϻ #·∫ÃHê |ü⁄Á‘·T&˚ y˚T\T >∑qTø£ eT>∑|\æ y¢ ê&çH˚ ø√s¡eTì #Ó|Œü >±
Áu≤Vü≤àDT&ÉT ‹]– ãTTwæ e<ä≈› î£ #˚] uÛ≤s¡´ ø√¬sÿqT $qï$+#ê&ÉT.
7
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
n+‘·{Ï Ä eTVü≤]¸ ªn<äT>√ nø£ÿ&É ø£q|ü&TÉ ‘·Tqï e÷$T&ç #Ó≥Tº
e<ä≈› î£ yÓ[fl ˇø£ÿ |ü+&ÉTqT ø√düT≈£îì ˙ uÛ≤s¡´øÏ Çe⁄«... MT ø√¬sÿ
HÓsy¡ s˚ T¡ ‘·T+<äìμ #ÓbÕŒ&ÉT.
Ä Áu≤Vü≤àDT&ÉT m+‘√ dü+‘√wü+‘√ eTTìøÏ qeTdüÿ]+∫
Ä e÷$T&ç #Ó≥Tºì #˚] #Ó≥TºHøÓ ÿÏ ˇ&çì+&Ü |ü+&ÉTø¢ √düT≈£îì
~– #·÷&É>± ˇø£ÿ |ü+&ÉT e÷Á‘·yT˚ ˇ&ç˝À ñqï~. Ç<˚+ e÷j·T
nqT≈£îì ‹]– n<˚ Á|üjT· ‘·ïeTT #˚dHæ ê ˇø£ÿ |ü+&˚ $T–*+~.
Ç<ä+‘ê #·÷düTqÔ ï eTTì ªzsT÷... ˙ es¡yTÓ +‘√ n+‘˚ ˙≈£î
ø£\T>∑TqT >±ì m≈£îÿe ø£\>∑<Tä ...μ. Áu≤Vü≤àDT&ÉT ‘·q ÄX¯øÏ dæ>T∑ |Z &ü ç
eTTìøÏ uÛøÑ ‘ÔÏ √ qeTdüÿ]+∫ Ç+{ÏøÏ #˚] uÛ≤s¡´øÏ |ü+&ÉTqT Ç#êÃ&ÉT.
ÄyÓT uÛøÑ ‘ ÔÏ √ Ä |ü+&ÉTqT |üse¡ ÷q+<ä+>± d”«]+∫+~. Çs¡Te⁄s¡÷
düTKeTT>± s√E\T >∑&TÉ |ü⁄#·T+&É>± ˇø±H=ø£ X¯óuÛÑ ~qeTTq ÄyÓT
>∑s“¡ e¤ ‹ nsTTq~. qee÷düeTT\T ì+&çq ÄyÓT eT>∑•X¯óe⁄q≈£î
»qàì∫Ã+~. yÓ+≥H˚ j·TeT<ä÷‘·\T e∫à •X¯óe⁄qT sTTeTàq>±
ÄyÓT ªnjÓ÷´ nqï˝≤sê... |æ\y¢ ê&ÉT |ü⁄{ÏHº ê&˚>±ì |ü⁄s¡T&ÉsTTHê
ne«˝Ò<Tä ø£<ë... Ç+‘·˝ÀH˚ MTs¡T n&ÉT>∑T≥ <Ûsä à¡ y˚THêμ nì
ÁbÕ]ú+#·>± j·TeT<ä÷‘·\T yÓ[flb˛j·÷s¡T. eT÷&Ée s√Eq eTs¡\
j·TeT<ä÷‘·\T e∫à |æ\y¢ ê&çì ÇeTàq>± ªnj·T´˝≤sê... u≤s¡kÕ\
eTôVA‘·‡eeTT ø±ìj·T´sê.. Ç~ MT≈£î Hê´j·Te÷..μ nì nq>±
yês¡T yÓ&*É ‹]– u≤s¡kÕ\ nq+‘·se¡ TT sê>± ªnj·÷´... |æ\y¢ ê&ç
Ä≥, bÕ≥˝ÒMT #·÷&É˝<Ò Tä .. |ü⁄≥Tº yÓ+Á≥Tø£˝H’… ê rsTT+#·˝<Ò Tä ..
MTs¡T <äjT· ‘·\Ã+&ç..μnq>± <ä÷‘·\T yÓ[fl |ü⁄≥Tº yÓ+Á≥Tø£\T rdæq
nq+‘· s ¡ e TT e∫à |æ \ ¢ y ê&ç ì ÇeTàì n&ç – Hês¡ T .
ª‘·+Á&ÉT˝≤sê..|ü⁄Á‘·Tì ø£ìq+<äT≈£î yêì eTT<äT› eTT#·Ã≥\T j˚TMT
8
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
#·÷&É˝Ò<äT.. ñ|üqj·TyÓTÆHê #˚j·T˝Ò<˚μ nq>± <ä÷‘·T\T
yÓ[flb˛j·÷s¡T. |æ\¢yê&çøÏ ñ|üqj·TqeTT ø±\eTT sê>±H˚ ñ
|üqj·TqeTT #˚kÕs¡T. n+‘·{ ˇø£Hê&ÉT Ä ‘·*¢ Ä ≈£îÁs¡yêìøÏ
q\T>∑T ô|≥Tº#T· _&Éq¶ T ø£qTï˝≤sê #·÷#·T≈£î+≥÷ _&Éq¶ T #·÷∫
@&É«kÕ–+~. ÄyÓT <äT'U≤ìï #·÷∫q Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT ne÷à m+<äT≈£î
˙ø° <äT'KeTT ø±s¡DeTT ‘Ó\|üeTq>± ÄyÓT »]–q<ä+‘ê #Ó|Œæ
j·TeT<ä÷‘·\T e#˚à düeTj·TyÓTqÆ ~... ìqTï mø£ÿ&É <ë#·qT.. yê]øÏ
@eTì #Ó|Œü qT nì <äT'œ+#·kÕ–+~. ≈£îÁs¡yê&ÉT »]–q<ä+‘ê
$ì HÓeTà~>± <Ûs’Ó ´¡ + ‘Ó#T· Ã≈£îì ‘·*ø¢ Ï <Ûs’Ó ´¡ eTT #Ó|Œæ ªne÷à!
e÷eTj·T´qT ‘√&ç∫à qqTï ø±oøÏ |ü+|ü⁄eTT. Çø£ÿ&É ‘·T\dæyTÓ Tø£ÿ
ˇø£{Ï Hê{Ï dü+s¡øÏå+#·TeTT. n~ n_Ûeè~Δ>±qTqï H˚qT
düTKeTT>±qTHêïqì uÛ≤$+#·T... Ä yÓTTø£ÿ ìÁ<äb˛sTTq H˚qT
#·ìb˛j·÷qì uÛ≤$+#·T. Hê øπ eå Tdüe÷#ês¡eTT á $<Û+ä >± ˙≈£î
‘Ó*j·TTqT >±q Ä\dü´eTT #˚jT· ø£ qqTï y˚>e∑ TT>± |ü+|ü⁄eTTμ
nì ø√s¡>± <ä+|ü‘T· *s¡Te⁄s¡÷ <ëìøÏ Çwü|º &ü ç ø=&ÉT≈£î #Ó|Œæ q
Á|üø±s¡eTT y˚Tqe÷eTqT ‘√&ÉT>± Ç∫à yêìì ø±oøÏ |ü+bÕs¡T.
n\T¢&TÉ , e÷eT Á|üj÷· DeTT #˚d÷ü Ô ˇø£ |ü≥D º eTT <ä>sZ∑ ¡ |ü⁄e⁄«\
‘√≥˝À ãdü#d˚ ]æ . Ä |üP<√≥≈£î sê»≈£îe÷¬s,Ô eT+Á‹ ≈£îe÷¬s,Ô
|ü⁄s√Væ≤‘·Tì ≈£îe÷¬s,Ô XË{ºÏ ≈£îe÷¬s\Ô T q\T>∑Ts¡T e∫à |ü⁄e⁄«\T
ø√j·TT#·÷ @<√ $wüj·TyÓTÆ #·s¡Ã »]– ˇø£]‘√ ˇø£s¡T
<Óã“˝≤&ÉTø=qT#·÷ ˇø£]H=ø£sT¡ ‹≥Tºø=ì]. n+‘·≥ sê»≈£îe÷¬sÔ
ø√|æ + ∫ ªnø£ ÿ ˝≤sê! qqTï neT+>∑ fi ¯ | ü ⁄ e÷≥\‘√
dü+uÀ~ÛdüTÔHêïs¡T. á sêÁ‹ Hê≈£î ô|+&ç¢. Hê ‘·*¢ ÁXÊeD
eT+>∑fiy¯ ês¡+ H√eTT ñ<ë´|üqqT HêøÏe«<ä\#·T≈£îqï~. n˝≤
9
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
‹≥ºø+£ &çμ nì ø√|ü+>± #Ó|Œæ dü+∫˝À e⁄qï |üPe⁄\qT $dæ]y˚jT· >±
Ä |ü⁄e⁄«\T #Ó≥Tºq+<äT @ ‘=&çyTÓ qT+&˚ |ü⁄e⁄«\T Ä ‘=&çyTÓ qT
#˚sêsTT. ‘·øÿÏ q eTT>∑TsZ T¡ $ÁuÛ≤+‘·T˝…j ’ ÷· ´s¡T. Ç<ä+‘ê #·÷düTqÔ ï
Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT ÄX¯Ãs¡´eTT bı+~ ªm+‘· dü‘´· e+‘·Tsê\T! á
|æ \ ¢ Hê≈£ î uÛ ≤ s¡ ´ nsTTq m+‘· u≤>∑ T +&É T qT..μ nì
nqT≈£îqT#·T+&É>± y˚Tqe÷eT ªHêj·THê! eTqeTT j·÷Á‘·≈î£ yÓfió¯
fl#·THêïeTT. nB>±ø£ yês¡T sêE\T. eTq¬ø≥T¢ dü+ÁbÕ|üeÔ T>∑TqT.
n{Ϻ ø√]ø£\T ˙e⁄ ø√s¡sê<äTμ nì z<ë¬sÃqT. Ç+‘·˝À Ä ≈£îe÷¬s\Ô T
q\T>∑Ts¡÷ nø£ÿ&ç qT+&ç yÓ[b¢ ˛j·÷s¡T. sê»≈£îe÷¬sÔ $yêVü≤+ Ä
s√EH˚ ø±e⁄≥#˚ ÄyÓT≈£î eT+>∑fik¯ ÕïHê~ø£è‘·´eTT\T >±$+∫
n\+ø±s¡eTT #˚dæ dæ<+Δä #˚kÕs¡T. düTeTTVüAs¡eÔ TT düMT|æ+∫+~.
ô|+&ç≈¢ î£ e÷s¡T&ÉT sê˝Ò<Tä . ô|+&ç≈¢ î£ e÷s¡T&ÉT eT÷s¡Ã¤ e∫à $&ç~˝À
|ü&jç T· T+&É≥+ e\q eT+Á‹es¡T´\ yês¡T ø±s¡´eTT #·øÿ£ u…≥º
<ä\∫ u≤≥kÕs¡T˝…e]HÓH’ ê rdüT≈£îe∫à sT÷ sêÁ‹ $yêVü≤ ø±s¡´eTT
#˚sTT+#· <ä\#ê&ÉT. uÛ≥ Ñ T\T yÓ<≈ä î£ ‘·T+&É>± ø±oøÏ b˛e⁄#·Tqï
y˚Tqe÷eT, n\T¢&TÉ ø£ì|æ+#·>± yê]ì rdüT≈£îì e#êÃs¡T. eT+Á‹
yê]øÏ $wüjT· eTT ‘Ó*|æ á sêÁ‹øÏ á ≈£îÁs¡yê&çì ns¡Te⁄ Ç∫Ãq
ñ<äj÷· H˚ï ‹]– Ç#ÓÃ<äqì #Ó|Œü >± y˚Tqe÷eT Ç+‘· $+‘·
mø£ÿ&Ó’Hê ñ+≥T+<ë nì n#ÓÃs¡Te⁄ #Ó+<ë&ÉT. eT+Á‹
y˚Tqe÷eTì ˇ|æŒ+∫ yêìì n\+ø£]+∫ |ü\ø¢ ˝Ï À ≈£Ls¡TÃ+&Éu{ … ºÏ
$yêVü≤y˚~ø£≈£î rdüT≈£îe∫à bÕDÏÁ>∑Vü≤D eTôVA‘·‡eeTTqT
»]|æ+#ê&ÉT. ‘·sê«‘· sê»˙‹Á|üø±s¡eTT n+‘·'|ü⁄s¡eTTq≈£î
e<Ûä÷es¡T\qT |ü+|æ+#ês¡T. n#·Ã≥ yês¡T |æ+&çe+≥\qT
Äs¡ – +#· T #· T +&É > ± n\T¢ & ç ñ+>∑ s ¡ e TT ã+>±s¡ T –HÓ ï ˝À
10
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
|ü&bç ˛sTT+~. Ä ñ+>∑se¡ TTqT sê»≈£îe÷¬sÔ uÛÁÑ <ä+>± rdüT≈£îì
‘·q Áy˚*øÏ <Û]ä +∫q~. ñuÛj Ñ T· T\T n˙ï Äs¡–+∫ ùd«#·Ã>¤ ±
ìÁ~+#·T #·T+&É>± ÄyÓT ø£\˝À bÕs¡«r<˚$ eè<äÁΔ d”Ô s¡÷|üeTT‘√
<äsÙ¡ q$T∫à ª˙ ô|ì$T{ÏøÏ düsŒ¡ >∑+&ÉeTTqï~μ nì #Ó|Œü >± Ä ∫qï~
ªÄ >∑+&ÉeTT m≥Tº ‘·|Œæ +#·Te˝…H√μ #Ó|Œü eTì ø√]q~. n+‘·≥
bÕs¡«r<˚$ ª˙ ‘·*>¢ ±s¡T ˙ $yêVü≤ ø±\düeTj·T+˝À ˙≈£î ñ<ë´|üq
#˚dqæ ÁXÊeDeT+>∑fiy¯ ês¡|⁄ü ≈£î+&ÉqT bÕeTT sêe≥+‘√H˚ m<äTs¡T>±
ñ+#·TeTT. Ä bÕeTT n+<äT˝ÀøÏ b˛e⁄qT. ‘·sê«‘· >∑T&Éø¶ { £ ºÏ
y˚jT· eTìμ #Ó|Œæ n+‘·sêúqeTjÓT´qT. n+‘· ÄyÓT y˚T˝§ÿì
#·÷&É>± ãTdüT‡ ãTdüT‡eT+≥÷ ˇø£ bÕeTT sêe&ÉeTT #·÷dæ
uÛj
Ñ T· |ü&øÉ £ bÕs¡«r<˚$ #Ó|Œæ q $<Û+ä >± #˚d+æ ~. bÕeTT uÛsÑ yÔ¡ |’Ó ⁄ü øÏ
sêe≥+‘√ uÛsÑ Ô¡ ‘=&É MT<ä>± ø±\T Äìà ≈£î+&ÉqT bÕeTT yÓ|’ ⁄ü ñ
+#·>± bÕeTT ≈£î+&É˝ÀøÏ <ä÷]+~. yÓ+≥H˚ s¡$ø¬ \ >∑T&Éq¶ T Ä
≈£î+&É eT÷‹øÏ ø£{ºÏ ˇø£ #√≥ <ë∫ düTKeTT>± ìÁ~+∫+~.
‘Ó\y¢ ês¡T‘·T+&É>± eT+Á‹ ≈£îÁs¡yê&çì y˚Tqe÷eTøÏ n|üŒ–+∫
eT÷s¡Ãq¤ T+∫ ‘˚sT¡ ≈£îqï ô|+&ç¢ ≈£îe÷s¡T&çì ‘Ó∫à ≈£îÁs¡yê&ç
kÕúq+˝À ñ+#ê&ÉT. ‘Ó\y¢ ê]q+‘·H˚ sê»≈£îe÷¬sÔ yêìì #·÷dæ
ªnjÓ÷´... sêÁ‹ H˚qT $yêVü≤eTT #˚dTü ≈£îqï Hê uÛsÑ Ô¡ Ç‘·&TÉ ø±H˚ø±<äTμ
nì ‘·+Á&çøÏ #Ó|Œü >± ‘·+Á&ç $#ê]+∫ @$T #˚jT· e˝…qì ≈£îe÷¬sqÔ T
n&É>>∑ ± ª‘·+Á&û... ˙e⁄ nqïÁe‘·eTT ô|≥Tº. H˚qT ‘ê+ã÷\ <ëqeTT
Ç∫Ãq|ü&ÉT ‘·|Œü ø£ Hê uÛsÑ qÔ¡ T H˚qT >∑Ts¡T|Ô ≥
ü >º \∑ qTμ nqï~. sêE
≈£îe÷¬sÔ #Ó|Œæ q $<Û+ä >± #˚XÊ&ÉT. Ç˝≤ ø=+‘·ø±\+ »]–+~.
n\T¢&TÉ , y˚Tqe÷eT ø±oj·÷Á‘· eTT–+#·T≈£îì ‹]– n<˚ <ë]q
yÓfiS¯ Ô Ä |üP‘√≥˝ÀH˚ ãdü#X˚ Ês¡T. Á>±eTeTT˝Àì yês¡T M]ì #·÷dæ
11
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
sêE #˚dTü qÔ ï nqï<ëqeTT, Äj·Tq ≈£îe÷¬sÔ ‘ê+ã÷\ <ëqeTTqT
ì‘·´eTT #˚dTü qÔ ï $wüjT· eTTqT ‘Ó*|æ yÓ[fl uÛÀ»qeTT #˚jT· eTì
#ÓbÕŒs¡T. Ç<äs› ÷¡ düÁ‘·eTTq≈£î yÓ[fl uÛÀ»qeTT #˚dæ n+<ä]e˝…
‘ê+ã÷\eTT rdüTø=qT≥≈£î sê»≈£îe÷¬sÔ e<ä›≈£î yÓfi≤fls¡T.
‘ê+ã÷˝≤ìï Çe«{≤ìøÏ yêì #˚‘T· \T #·÷dæq sê»≈£îe÷¬sÔ Ä‘·&øç Ï
‘ê+ã÷\+ Ç∫à Ǒ·&˚ Hê uÛsÑ Ô¡ nì #Ó|Œæ ô|[fl »]–q s√Eq
–HÓï˝À |ü&>É ± rdæ <ë∫q ñ+>∑sêìï n‘·ì y˚*øÏ ‘=&ç–+~. n~
#·ø£ÿ>± dü]b˛sTT+~. n<˚ >±ø£ ‘êqT bÕeTTqT ≈£î+&É˝ÀøÏ
|ü+|ü⁄‘·Tqï düeTj·T+˝À |üdTü |ü⁄bÕsêDÏ bÕ<ëìï ‘·q uÛsÑ Ô¡ ‘=&Éô|’
ñ+∫q >∑Ts¡TÔ ≈£L&Ü ‘·|Œü ø£ ñ+≥T+~ nq>± sêE ≈£îÁs¡yê&ç
‘=&É #·÷&É>± bÕ<ä|⁄ü |üdTü |ü⁄bÕsêDÏ >∑Ts¡TÔ ø£ì|æ+∫+~. n+<äs÷¡
ÄX¯Ãs¡´#·ø‘ Ï T· \j·÷´s¡T. sê≈£îe÷¬sÔ n+‘·'|ü⁄sêìøÏ yÓ[fl ‘êqT
bÕeTT ≈£î+&É˝À ñ+∫ ø£{qºÏ ≈£î+&ÉqT rdüT≈£îe∫à n+<ä]
düeTø£+å ˝À ø£≥Tº $|æŒ #·÷|æ+#·>± n+<äT düsŒ¡ eTT ã+>±s¡T
düsŒ¡ eTT>± e÷] ñ+~. n+<äs÷¡ ÄX¯Ãs¡´#·ø‘ Ï T· ˝…’ |üse¡ ÷q+<ä+
#Ó+<ës¡T.
nq+‘·s+¡ uÛØÒ eTè<ä+>±~ yê<ä´eTT\T ÁyÓ÷>∑T#·T+&É>±
n+‘·'|ü⁄s¡+˝ÀøÏ ≈£îÁs¡yê&çì sê»≈£îe÷] uÛÑs¡Ô ôVA<ë˝À
ÄVü‰«ì+#ês¡T. Ä ‘·sê«‘· e∫Ãq ÁXÊeDe÷dü+˝À sê≈£îe÷¬sÔ
ø=‘·Ô ô|[fl≈£L‘·Ts¡T eT+>∑fiy¯ ês¡+ H√eTT |ü{ºÏ Ä ø±≥Tø£qT
ô|≥Tºø=ì ã+<ÛäT|ü]yês¡eTT‘√ ø£*dæ n‘·Ô>±] >∑èVü≤eTTq≈£î
u…\’ T<˚sês¡T. nø£ÿ&É n‘·eÔ ÷eT\T yê] ≈£îe÷s¡Tì $jÓ÷>∑eTTq≈£î
<äT'œ‘·T˝…’ e⁄Hêïs¡T. ø£qTï\T, ø±fi¯ófl ˝Òø£ u≤<Ûä‘√ ñ+&É>±
#·T≥TºÁ|üøÿ£ \T yês¡T e∫à ø=&ÉT≈£î, ø√&É\T |ü\ø¢ ˝Ï À e#·TÃ#·THêïs¡ì
12
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
yê]øÏ ‘Ó\Œ>± yês¡T Ä qeTàX¯ø´£ eTT ø±ì ì»eTTq≈£î dü+‘√wü+‘√
ñøÏÿ]_øÏÿ]j·÷´s¡T. Ç+‘·˝À ø=&ÉT≈£î, ø√&É\T yê] e<ä≈› î£ e∫Ã
yê]øÏ qeTdüÿ]+#ês¡T. ø√&É\T ‘êqT H√eTT |ü{qºÏ ø±≥Tø£qT
n‘·>Ô ±]øÏ ô|{º>± Áe‘·|\üò eTT>± ÄyÓT≈£î ø£qTï\T #·øÿ£ >± ø£qã&çq$.
#·T≥÷º e⁄qï yês¡T Ä eTVæ≤eT≈£î n#ÓÃs¡Te⁄ #Ó+~ ªne÷à..
|ü⁄D≤´‘·Tàsê*$.. @$T H√eTT |ü{HºÏ êe⁄μ nì n&ÉT>∑>± ø√&É\T
‘êqT #˚|{ ü qºÏ eT+>∑fiy¯ ês¡+ H√eTT >∑÷]à <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q
ñ<ë´|üq >∑÷]Ã yê]øÏ $e]+∫q~. n~ yÓTT<ä\T ø£*j·TT>∑eT+<äT
Á|ü‹ eTT‘Ó’Ô<äTe Ä H√eTTqT H√#·Tø=qT#·T ÄyÓT e˝…
kÂuÛ≤>∑´e+‘·T˝…’ ñ+&ç].
ñ<ë´|üq : ◊<äT dü+e‘·‡s¡eTT\T á H√eTTqT ìs¡«Væ≤+∫
ñ<ë´|üq rs¡TÃø√e\j·TTqT. eTT+<äT dü+e‘·‡s¡eTT nsTT<äT>∑Ts¡T
eTT‘Ó’Ô<äTe⁄\T, ¬s+&Ée dü+e‘·‡s¡eTT |ü~eT+~, eT÷&Ée
dü+e‘·‡s¡eTT |ü~ùV≤qT eT+~, Hê\Ze dü+e‘·‡s¡eTT Çs¡y’Ó eT+~,
◊<äe dü+e‘·‡s¡eTT Çs¡yÓ’ nsTT<äT eT+~ eTT‘Ó’Ô<äTe⁄\≈£î
‘ê+ã÷\eTT Çe«e˝…qT. (ÁXÊeDe÷dü+˝À e#˚à nìï
eT+>∑fiy¯ êsê\T eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄\øÏ ‘ê+ã÷˝≤ìï Çyê«*.) k˛úeT‘·
˝Òì yês¡T, Ç+≥ ˝Òì yês¡T Á|ü‹ yês¡+ ◊<äT>∑Ts¡T eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄˝øÏ
Çe«e#·TÃqT. á $<Û+ä >± ◊<äT dü+e‘·‡sê\T |üP]Ô nsTTq ‘·sê«‘·
ô|+&ç≈¢ L£ ‘·Ts¡TøÏ $yêVü‰ q+‘·se¡ TT eT+>∑fid¯ ÷ü Á‘·eTT\T, yÓTf…\º T,
eTTô|’Œe¤ T÷&ÉT »‘·\ n]XË\T, s¡$ø¬ \>∑T&É,¶ |üdTü |ü⁄, ≈£î+≈£îeT\qT
ˇø£ ≈£î+&É ˝Ò<ë Ç‘·&Ô ç –HÓï˝À ñ+∫ yêdüq#·T{Ï(º –HÓïøÏ >∑T&Éì¶
eT÷‘·>± #·T≥Tº≥) ô|+&ç≈¢ L£ ‘·T]øÏ u§≥Tº ô|{Ϻ Ä ≈£î+&ÉqT
yêj·Tq$Tyê«*. ì+&ÉT q÷πsfi¯ófl eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄ ‘·HêìøÏ Ç~ n‘·´+‘·
ÁX‚jT· düÿs¡yTÓ qÆ H√eTT nì XÖqø±~ eTVü‰ãTTwüß\#˚ #Ó|Œü ã&ç+~.
13
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
n≥¢‘<· ›Ó Áe‘· ø£<ä∏
(n+<äyTÓ qÆ yê&ÉT, düV≤ü è<j
ä T· T&ÉT nsTTq uÛsÑ Ô¡ ø=s¡≈î£ )
ˇø£ |ü≥ºDeTT q+<äT sêE>±] ≈£L‘·Ts¡T, yÓ\eTyê]
≈£L‘·Ts¡T, Áu≤Vü≤àDTì ≈£L‘·Ts¡T, ø√eT{Ï yêì ≈£L‘·Ts¡T Ms¡T
q\T>∑Ts¡÷ $yêVü≤eTT ø±ø£eTT+<äT ∫qï‘·qeTT˝À n≥¢‘<· ›Ó H√eTT
H√#·T≈£î+<ëeTì ‘·~j·T Hê&ÉT ñ|üyêdüeTTHêïs¡T. ø±˙ sêE>±]
≈£L‘·Ts¡T n‹ düT≈£îe÷] ø±e≥+‘√ ÄyÓT kÕj·T+Á‘·+ nj˚T´dü]øÏ
eT÷]ä*b¢ ˛sTT+~. Ç+‘·˝À ÄyÓT nqï>±s¡T eT÷]ä*q¢ k˛<ä]ì
#·÷dæ $wüjT· + @$T≥ì ‘·*ì¢ n&É>>∑ ± ÄyÓT H√eTT $wüjT· eTT
#Ó|æŒ+~. <ë+‘√ ÄyÓT nqï>±s¡T Ç+{ÏøÏ m<äTs¡T>± ñqï
∫+‘·#≥ Ó Tº≈î£ n<äe› TT ø£{ºÏ Ä n<äe› TTq≈£î m<äTs¡T>± e]≈£î|üŒ
@sêŒ≥T #˚dæ <ëìøÏ ì|üô|{Ϻ #Ó˝*¢… ì ˝Ò|æ n<äe› TT˝À ø£q|ü&TÉ #·Tqï
yÓ\T>∑TqT #·÷|æ+∫ #·+Á<äT&ÉT ñ<äsTT+∫Hê&ÉT #·÷&ÉeTì #Ó|Œü >±
Ä ∫qï~ ì<äTs¡ø+£ &É‘¢ √ Ä yÓ\T>∑TqT #·÷dæ ì»eTT>±H˚ #·+Á<äT&Éì
uÛ≤$+∫ |ò\ü Vü‰s¡eTTì d”«ø£]+∫q~.
ø=+‘·ø±\+ ‘·sê«‘· Ä sê≈£îe÷]øÏ $yêVü≤eTT »]–q~.
ø±˙ ÄyÓTøÏ ej·TdüT MT]q uÛsÑ Ô¡ \_Û+∫Hê&ÉT. ÄyÓT ùdïVæ≤‘·Tsêfi¯fløÏ
e÷Á‘·eTT |ü&# É T· uÛsÑ \Ô¡ T \_Û+#ês¡T. sê≈£îe÷] ‘·q≈£î \_Û+∫q
uÛsÑ ìÔ¡ #·÷dæ Ç<˚$T Hê ÁbÕs¡ãeú TT... n≥º‘<· ›Ó H√eTT |ü{HºÏ êqT
ø£<ë... Hê≈£î eT+∫ düT+<äsy¡ TÓ qÆ uÛsÑ Ô¡ \_Û+#ê* ø£<ë.. eT] eTTdü*
uÛsÑ Ô¡ \_Û+#ê&˚$T≥ì u≤<Û‘ ä √, ø√|ü+‘√ n*– Hê≈£î Ä ô|+&ç¢
nø£ÿsπ <¢ Tä , ù|s¡+≥eTT nø£ÿsπ <¢ Tä nì ∫+‹dü÷Ô ñ+~. ˇø£Hê{Ï
sêÁ‹ me]ø° ‘Ó*j·T#˚jT· ≈£î+&Ü ns¡D´+˝ÀøÏ yÓ[flb˛sTT+~.
ø=+‘·<÷ä s¡+ yÓ[flq ÄyÓTì bÕs¡«r|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\T >±+∫ ÄyÓT≈£î
14
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
m<äTs¬ ’ ªne÷à.. mes¡e⁄ ˙e⁄...? ns¡D´eT+<äT ˇ+≥]>± mø£ÿ&É≈î£
yÓfió¯ HÔ êïe⁄μ nì n&É>>∑ ± <äT'KeTT‘√ ªMTs¡T Hê u≤<Ûqä T Äs¡TkÕÔsê..
rs¡TkÕÔsê..μ nì n&ç–+~. yê]s¡Te⁄s¡T ÄyÓT <äT'KeTTqT
r¬sÃ<äeTì #Ó|Œü >± ÄyÓT ‘·q ùdïVæ≤‘·T\ >∑÷]Ã, ‘êeTT #˚dqæ
H√eTT >∑÷]à #Ó|Œæ yê] eTT>∑TsZ T¡ ø° n+<äyTÓ qÆ uÛsÑ \Ô¡ T \_Û+#ês¡T.....
Hê≈£î e÷Á‘·eTT ej·Tôd’b˛sTTq yê&ÉT uÛÑs¡Ô>± \_Û+#ê&ÉT...
ø±s¡DeTT @+{Ï? H˚qeTHêï bÕ|üeTT #˚kÕHê..μ nì n&ç–+~.
n+‘· ≥ bÕs¡ « r|ü s ¡ y ˚ T X¯ « s¡ T \T ª‘· © ¢ . . ˙ Áe‘· e TT
uÛ+Ñ >∑eTsTTq~. ø±s¡DeTT ˙ nqï>±] #·s´¡ ...μ nì dü$düsÔ e¡ TT>±
#Ó|Œæ ]. sê≈£îe÷] $ÁuÛ≤+‹øÏ ˝ÀHÓ’ Ç|ü&ÉT Hê >∑‘$˚ T≥ì <äT'œ+∫
Hê düeTdü´qT MTπs rs¡Ã>∑\s¡T nì Ä <ä+|ü‘T· \ì ÁbÕ]ú+#·>±
yês¡T ˙e⁄ eTs¡\ Ä Áe‘·eTTqT |ü{ºÏ #·+Á<√<äjT· eTT nj˚T´es¡≈î£
ñ|üyêdüeTT ñ+&ç H√eTT H√#·Tø=eTàì #Ó|Œæ n+‘·sêúqeTj·÷´s¡T.
n+‘·≥ sê»≈£îe÷] >∑èVü≤eTTq≈£î yÓ[fl ‹]– n≥º‘<· ›Ó
s√Eq bÕs¡«r|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\T #Ó|Œæ q Á|üø±s¡+>± H√eTT H√#·T≈£îqï~.
n+‘·{Ï ÄyÓT uÛsÑ Ô¡ eTTdü*‘·qeTT b˛sTT #·øÿ£ {Ï ≈£îÁs¡yê&ç>±
nj·÷´&ÉT. |ü≥D º eTTq+<ä* yês¡+‘ê á $wüjT· eTT ‘Ó\TdüT≈£îì
ÄyÓTqT @ H√eTT #˚dHæ êe⁄ Ç+‘·{Ï $+‘· »]–+<äì n&ÉT>∑>±
ÄyÓT ‘êqT #˚dqæ n≥¢‘<· ›Ó H√eTT >∑÷]à n+<ä]ø° $e]+∫+~.
n|üŒ{ÏqT+&ç n+<äs¡÷ á H√eTTqT $yêVü≤eTT eTT+<äT
|ü≥kº Õ>±s¡T. $yêVü‰q+‘·se¡ TT |ü⁄{Ï+º {Ïyês¡T ≈£îe÷¬s# Ô ˚ ÄX¯«j·TT»
‘·~j·T s√Eq #·+Á<√<äjT· + ø±>±H˚ >öØ <˚$ |üP» #˚sTT+∫
|ü<øä =+&ÉT n≥¢qT >öØ<˚$øÏ ìy˚<qä eTT #˚dæ ˇø£ eTT‘Ó<Ô’ Tä e≈£î
|ü<øä =+&ÉT n≥¢qT yêj·TqeTT Ç|æŒ+#ê*. ◊<äT dü+e‘·‡s¡eTT\
15
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
Ç<˚ $<Ûeä TT>± »]|æ+∫q nq+‘·se¡ TT ñ<ë´|üq rs¡TÃø√e˝…qT.
ñ<ë´|üq : |ü<øä =+&ÉT eT+~ eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄\T ˝Ò<ë k˛úeT‘·
Á|üø±s¡+>± ◊<äTeT+~ eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄\≈£î uÛÀ»qeTT ô|{Ϻ ˇø=ÿø£ÿ]øÏ
|ü<äø=+&ÉT n≥¢qT |üdüT|ü⁄, ≈£î+≈£îeT, ‘ê+ã÷ ˝≤<äT\‘√
yêj·TqeTT Ç#·TÃø√yê*. ø£<∏ä ˝À|üeTsTTHê Áe‘·˝À|üeTT
ø±≈£L&É<Tä .
ø±ØÔøb£ Âs¡$í T Áe‘· ø£<ä∏
(dü+|ü<ä ÁbÕ|æÔ ø=s¡≈î£ )
ñ»®sTT˙ |ü≥ºDeTTqT eÁ»<ä+‘·T&ÉqT eTVü‰sêE
bÕ*+#·T#·T+&Ó&çyê&ÉT. Ä sêE ‘·q |ü]yês¡düy˚T‘·+>±
ø±ØÔøb£ Âs¡$í T Áe‘·eTTqT Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡eTT Ä#·]+#˚yê&ÉT. á
Áe‘·+ #·÷dæq ˇø£ yÓ’X¯ó´ì ≈£îe÷¬sÔ\T |ü⁄D´e‹ eT]j·TT
uÛ≤>∑´e‹\T ‘·eT ‘·+Á&ç e<ä≈› î£ yÓ[fl ª‘·+Á&û! e÷≈£î ≈£L&Ü á
H√eTT H√#·Tø√e\j·TTqì eTqdüT ñ$«fi¯Sfls¡T#·THêï~. y˚TeTT
á H√eTT H√#·Tø=qT≥≈£î sêC≤»„qT rdüTø√e\dæq~μ nì
ø√sês¡T. n+‘· Ä yÓX’ ó¯ ´&ÉT ª|æ\\¢ ÷... á Áe‘·eTT #˚dTü ø=qT≥≈£î
eTq k˛úeT‘· #ê\<äT ø£<ë m≥T¢ á Áe‘·eTT MTs¡T #˚jT· >∑\s¡T..μ
nì nq>± Ä |æ\\¢ T ªHêj·THê.. j·T<ÛëX¯ø>ÔÏ ± H√#Ó<eä TTμ nì
#Ó|Œæ Ä Hê{ÏqT+&ç ‘·+Á&ç ‘ÓdTü qÔ ï _j·T´eTT˝À ˇø£ >∑Tô|Œ&ÉT
_j·T´eTTqT ì‘·´eTT ˇø£ ≈£î+&É˝À <ë#·kÕ>±s¡T.
ø±ØÔøX£ ó¯ <äΔ |üP]íeT ~qeTT sêE ‘·q |ü]yês¡dyü T˚ ‘·+>±
|ü≥D º eTT yÓ\T|ü\ e⁄qï e≥eèø£eå TTq≈£î ø=~› <ä÷s¡eTT˝À ñqï
•yê\j·T+˝À |üd&æ ç ø√≥qT, |üd&æ ç >√|ü⁄s¡eTTqT, |üd&æ ç ns¡T>∑TqT
16
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
ø£{+ºÏ ∫ <ëìô|’ |üd&æ ç <˚e⁄&çì ñ+∫ yÓ+&ç|Pü \‘√ n\+ø£]+∫
uÛøÑ ‘ ÔÏ √ |üP»#˚jT· kÕ>±&ÉT. n+‘· á ø£HïÓ *s¡Te⁄s¡T nø£ÿ&çøÏ e∫Ã
sêE #˚dTü qÔ ï ‘·‘+· >±ìï #·÷dæ ‘·eTøÏ á $<Û+ä >± #˚jT· >∑\ X¯øÔÏ
ñqï<ë nì nqT≈£îì dæsú ¡ ∫‘·+Ô ‘√ Ç+{ÏøÏ #˚] ‘êeTT <ë∫q
<Ûëq´eTTqT rdüT≈£îì |ü⁄wüÿ]DÏ˝À kÕïqeTT #˚dæ <Ûeä fi¯ eÁdüeÔ TT\T
<Û]ä +∫ q~ düMT|ü+˝À ÇdüTø£H˚ |ü⁄s¡+ãT>± #˚d,æ sTTdüTø£‘√H˚
ø√≥qT >√|ü⁄s¡eTTqT ø£{,ºÏ sTTdüTø£‘√H˚ ns¡T>∑T B]Ã, sTTdüTø£‘√H˚
<˚e⁄ìì #˚dæ Ä <˚e⁄&çì õ˝Ò&¢ TÉ |ü⁄wüŒeTT‘√ n\+ø£]+∫ uÛøÑ ‘ ÔÏ √
|üP» #˚dæ ã÷¬s\T düeT]Œ+∫, eTiÏø¿ ±j·T\qT b˛ø£\T>±qT,
yêì Ä≈£î\qT ‘·eT\bÕ≈£î\T>±qT uÛ>Ñ e∑ +‘·TìøÏ düeT]Œ+#ês¡T.
uÛ Ñ ø Ï Ô ‘ √, ìX¯ Ã \‘· \ ‘√ bÕs¡ « r|ü s ¡ y ˚ T X¯ « s¡ T \≈£ î kÕcÕº + >∑
Á|üD≤eTeTT\T #˚kÕs¡T. yê] uÛøÑ øÔÏ Ï yÓT∫Ãq bÕs¡«r|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\T
esê*e«>± yê] s¡÷bÕ\T ~e´s¡÷bÕ\T>±q÷, yês¡T ø£≥Tº≈î£ qï
Hês¡ ã ≥º \ T dü T es¡ í e Tj· T eTT>±q÷ ne«≥y˚ T ø±ø£ uÛ Ò Ø
eTè<ä+>∑<«äÛ qT\T e÷s¡T ÁyÓ÷>±sTT.
Ä <Û«ä qT\qT $qï sêE Ä X¯ãe› TT\T @$T{À Äsêrj·TeTì
|ü]#ê]ø£\qT |ü+|ü>± yê] yÓ[¢ $wüjT· eTT ‘Ó\TdüT≈£îì ‹]–
e∫à #Ó|Œæ ]. sêE $wüjT· + $ì dü+‘√wæ+∫ eTs¡Tdü{Ï s√Eq
yÓX’ ó¯ ´ì |æ*|æ+∫ ñ∫‘êdüqeTT #·÷|æ+∫ ‘ê+ã÷\eTTqT Ç∫Ã
ªz yÓX’ À´‘·eÔ ÷! ‘·eT] ≈£îe÷¬sqÔ T Hê |ü≥|º ⁄ü <˚$>± #˚jT· e\j·TTqTμ
nì ø√sê&ÉT. n+‘· Ä yÓX’ ó¯ ´&ÉT ªsêC≤! ˙ ø√]ø£ e÷ <ä]Á<ëìï
s¡÷|ü⁄e÷|ü{≤ìπø ø±ì y˚s=ø£{Ï ø±<äT. ‘·eT] ÇcÕºqTkÕs¡yT˚
»s¡T>∑T‘·T+~μ nì nHêï&ÉT. Ä ‘·sê«‘· yÓX’ ó¯ ´ì ô|<ä≈› î£ e÷¬sÔ
|ü⁄D´e‹ì sêE, s¬ +&Ée ≈£îe÷¬sÔ uÛ≤>∑´e‹ì sêE ‘·eTTà&ÉT
17
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
ø£+∫es¡<äT&ÉT $yêVü≤e÷&Üs¡T. ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ uÛ≤>∑´e‹øÏ
≈£îe÷s¡T&ÉT »ìà+#·>± $»j·Tu≤VüQ&ÉT nì ù|s¡T ô|≥Tº≈î£ Hêïs¡T.
ø±ØÔø£ X¯ó<äΔ bÂs¡$í THê&ÉT ‘·|Œü ≈£î+&Ü Áe‘·eTTqT H√#·Tø=qT#·÷
◊X¯«s¡´eTT‘√ $\dæ\T¢‘T· +&É>± ˇø£Hê{Ï Áe‘·eTTqT uÛ≤>∑´e‹
Áe‘·eTT #˚j·TT#·Tqï düeTj·T+˝À qes¡‘·ïK∫‘·eTT˝…’q
eÁkÕÔuÛÑs¡DeTT\TqïqT q÷\Tb˛>∑T ø£≥Tº≈£îHêïeTTø£<ë...
|ü+#·uøÑÛ ±å ´<äT\TqïqT #·|Œü ì ã÷¬s\T uÛøÑ +åÏ #·T#·THêïeTT ø£<ë nì
eTqdüT˝À nqT≈£îqï~. Ä ‘·sê«‘· sêEq≈£î ø±+#·qbÕÁ‘·˝À
|ü+#·uÛÑø£å´|üs¡e÷qïeT\T ñ+∫ Çe«>± n$ ÁøÏ$Tø°≥ø£eTT˝…’
ø£+∫es¡<äsêE≈£î ø£ì|æ+∫q$. $wüj·TeTT ‘Ó\TdüT≈£îqï
ø£+∫es¡<äsêE uÛ≤>∑´e‹, ÄyÓT _&ɶì sê»´eTT qT+∫
>¬ +{Ïyk˚ Õ&ÉT. ÄyÓT ‘·q _&É‘¶ √ uÀj·T|ü˝¢… #˚] ≈£îe÷s¡T&çì <ä÷&É\T
ø±j·TeTì, ‘êqT eTTwæmº ‘·T≈Ô î£ ì J$+#·kÕ–+~. ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ
_&ɶ $dæ–b˛sTT ‘·eTøÏ ~≈£îÿ me«s¡÷˝Òsê nì n&ÉT>∑>±
<äT'KeTT‘√ ª˙ ô|<䛑·*¢ ñ»®sTTì eTVü≤+ø±[ |ü≥ºDeTTq
|ü≥|º ⁄ü <˚$>± ñqï~. nyÓT e<ä≈› î£ yÓfi<¯ ëeTTμ nì _&Éq¶ T yÓ+≥
rdüT≈£îì yÓ[fl u…≥ ’ ñqï |ü]#ê]ø£\≈£î ‘·eT >∑÷]à #Ó|Œü >± yês¡T
Ä dü+<˚XÊìï |ü⁄D´e‹øÏ #˚sêÃs¡T. |ü⁄D´e‹ yê]ì ø£*dæ ˝À|ü*øÏ
rdüT≈£îb˛sTT kÕïHê<äT\T #˚sTT+∫ ø=‘·Ô eÁdüÔeTT\ì∫Ã
~yê´qïeTT\qT ô|{Ϻ ‘ê+ã÷\eTTqT Ç∫à n|ü&ÉT ≈£îX¯\eTTqT
n&ç–q~.
uÛ ≤ >∑ ´ e‹ »]–q<ä + ‘ê #Ó | ü Œ >± |ü ⁄ D´e‹ yê]ì
∫+‹+#·e\<äì #Ó|Œæ yê]øÏ dü]|ü&É <Ûqä $T∫à |ü+|æq~. yês¡T
yÓfió¯ ‘·T+&É>± <ëVü‰]Ô rs¡TÃø=qT≥≈£î ˇø£ ø√H˚{Ï ˇ&ÉTq¶ Ä
18
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
<ÛäqeTT+∫ ˙s¡TqT Á‘ê>∑T#·T+&É>± Ä <ÛäqeTT C≤] ˙{Ï˝À
|ü&bç ˛sTT+~. m+‘· yÓ~øÏHê Ä eT÷≥ ø£q|ü&øÉ b£ ˛e≥+‘√ ‹]–
ô|<ä‘*· ¢ e<ä≈› î£ #˚] »]–q~ #Ó|Œü >± ÄyÓT eT]ø=+‘· <ÛHä êìï
yê]øÏ Ç∫à |ü+|æ+~. Ms¡T ø=+‘· <ä÷s¡+ yÓ[flq ‘·sê«‘· <ÛHä êìï
#·÷düT≈£î+fÒ n<äèX¯´yÓTÆb˛sTT+~. yês¡T <äT'œ+#·T#·T+&É>±
Äø±X¯yêDÏ ªH√∫q yê] e<ä› <Ûqä + ñ+≥T+~ >±ì H√#·ì yê]øÏ
@\ ø£\T>∑TqTμ nì |ü*øÏ+~. Ä e÷≥\T $qï yês¡T H˚sT¡ >±
ô|<ä‘*· ¢ e<ä≈› î£ yÓ[fl #Ó|Œü >± ÄyÓT yÓ+≥H˚ $<ë«+düT\qT |æ*|æ+∫
$wüjT· eTT ‘Ó\T|ü>± yês¡T XÀ~Û+∫ ªáyÓT ø±ØÔøb£ Âs¡$í T Áe‘·eTT
H√∫ n\ø£å |üs∫ ¡ q+<äT á <äTs¡X› ¯ dü+ÁbÕ|æ+Ô ∫+<äìμ #ÓbÕŒs¡T.
n+‘· ÄyÓT ‘·q #Ó˝\¢… qT ‘·q e<äH› ˚ ñ+#·T≈£îì ø±ØÔøb£ Âs¡$í T
~q+ãTq ÄyÓT#˚ á Áe‘·eTT #˚sTT+∫ eT]ø=+‘· <Ûqä $T∫Ã
|ü+|ü>± e÷s¡eZ TTq eTT+<äT b˛sTTq <Ûqä eTT ≈£L&Ü dü+ÁbÕ|æ+Ô ∫+~.
áX¯«s¡ ø£{≤ø£eå TTqT ø=ìj·÷&ÉT#·T yê]s¡Te⁄s¡÷ ‘êeTT ñ+&˚
uÀj·T|ü˝≈¢… î£ e#˚à düeTj·÷ìøÏ yê] >∑T&çX\Ë T y˚T&É\T>± e÷s¡>±,
uÀj·TÁd”Ô\T ~e´Ád”Ô\sTTHês¡T. n|ü&˚ ø£+∫es¡<äsêE\T
ns¡D´eTTq≈£î y˚≥≈£î e∫à uÀj·T|ü˝q¢… T #·÷∫ ÄX¯Ãs¡´eTT bı+~
|ü]#ê]ø£\qT |æ*∫ Ç~ m˝≤ dü+uÛ$Ñ +∫+<√ Äsê rj·TeTq>±
yês¡T Äsêrdæ ªsêC≤... n#·Ã≥qTqï ˇø£ ∫qïyê&ÉT MT s¡÷|ü+˝À
ø£ì|æ+#·T#·THêï&ÉT... eT]jÓTTø£ Ád”Ô eTVü‰\øÏÎe˝… ñqï~μ nì
#Ó|Œü >± sêE nø£ÿ&çøÏ #˚] yê]ì #·÷∫ <Óe’ jÓ÷>∑eTTq Ç≥T¢
»]–q~ nì ≈£îe÷s¡T&çì, uÛ≤s¡´ì rdüT≈£îì ø£+∫|ü≥D º eTTq≈£î
e∫à uÛ≤>∑´e‹‘√ nôw’ºX¯«s¡eTT\T nqTuÛÑ$+#·T#·÷ Á|ü‹
dü+e‘·‡s¡eTT á Áe‘·eTTqT #˚jT· T#·÷ düTKeTT>± J$+∫].
<˚e⁄ìøÏ uÛ≈Ñ î£ &Ô ç jÓTTø£ÿ uÛøπÑ Ô eTTK´eTT ø±ì Äsꓤ≥eTT ø±<äT.
19
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
ì‘ê´qï<ëq Áe‘· ø£<ä∏
(◊X¯«s¡´ÁbÕ|æÔ ø=s¡≈î£ )
|üPs¡«eTT ãs¡“s¡ <˚Xe¯ TT˝À <˚eX¯sà¡ nHÓ&ç Áu≤Vü≤àDT&ÉT
ø£\&ÉT. n‘·&ç uÛ≤s¡´ düTeTTK. eTVü‰|ü‹Áe‘·, uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì j·T+<äT
uÛøÑ ÁÔÏ |ü|‘ü T· \Ô T ø£*–q~. n‘·´+‘· <ä]Á<ä+˝À ñHêï ÄyÓT ‘·q
uÛsÑ ,Ô¡ |æ\\¢ øÏ düeTdüÔ $<ÛTä \qT #·øÿ£ >± HÓsy¡ s˚ T¡ Ã #·T+&Ó&~ç . dü+‘êq+
m≈£îÿee«≥+‘√ ≈£î≥T+ã dü+‘êHêìï b˛wæ+#·{≤ìøÏ uÛsÑ Ô¡ m+‘√
ø£w|ºü &ü TÉ ‘·THêï dü+s¡øD å£ »s¡>π ~ ø±<äT. |æ\\¢ Äø£* u≤<Ûqä T #·÷dæ
Ä <ä+|ü‘T· \T $wüßeí T÷]Ôì |ü<˚ |ü<˚ düà]+#·T≈£î+≥÷ <äT'KeTT‘√
y˚&TÉ ≈£î+≥÷ e⁄+&˚ yês¡T. ø£sT¡ D≤ø£èbÕfi¯ó&Óq’ leTHêïsêj·TDT&ÉT
ÄyÓTøÏ ø£\˝À ø£ì|æ+∫ ªne÷à.. ˙ jÓTTø£ÿ uÛøÑ øÔÏ Ï yÓT∫à ˙≈£î
es¡$TdüTHÔ êïqT. ˙e⁄ ì‘ê´qï<ëq Áe‘·eTTqT #˚dæ ñ<ë´|üqeTT
#˚ j · T ˝Ò < ä T . ø±e⁄qH˚ á »qà˝À ˙≈£ î á <ä ] Á<ä e TT
dü+uÛ$Ñ +∫+~μ nì #Ó|Œü >± ÄyÓT ªÄ|ü<들+<Ûyä ê...Ä Áe‘·eTT @
$<Û+ä >± #˚j÷· ˝À e÷ô|’ <äjT· ‘√ #Ó|Œü eTìμ ø√]+~. ª‘·©.¢ .. á
nqï<ëqeT+‘·{Ï Áe‘·eTTq≈£î dü]b˛*q Áe‘·eTT á uÛ÷Ñ ˝Àø£eTTq
eT]jÓTTø£{Ï ˝Ò<Tä .
á Áe‘·eTTqT |ü{ºÏ |üP]Ô>± HÓsy¡ s˚ T¡ Ãyês¡T n+‘·´eT+<äT
Hê kÕìï<Ûä´eTTqT bı+<Ó<äs¡Tμ nì Áe‘·$<ÛëqeTTqT ‘Ó*|æ
n<äèX¯´eTj·÷´&ÉT.
ìÁ<ä qT+∫ ˝Ò∫q ÄyÓTøÏ n+‘ê »„|øÔæ Ï e∫Ã+~. n+‘ê
leTHêïsêj·TDT&ç ø£è|ü nì kÕ«$TøÏ qeTdüÿ]+∫ uÛsÑ ìÔ¡ ˝Ò|æ
»]–+<ä+‘ê #Ó|Œæ +~.
20
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
‘Ó \ ¢ y ês¡ T ‘· T +&É > ± ˝Ò ∫ kÕïHê~$<Û ä T \qT >±$+∫
uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT #Ó|Œæ q Á|üø±s¡eTT Áe‘·eTT Áø£eTeTT ‘·|Œü ø£ Ä#·]+∫].
Áe‘·eTT ÁbÕ]+_Û+∫q~ yÓTT<ä\T dü+e‘·‡ sê+‘·eTT ñ<ë´|üqeTT
#˚jT· e*‡q düeTj·÷ìøÏ Áø£eTÁø£eTeTT>± yê] >∑èVü≤eTTq+<äT
nôwXº’ «¯ s¡´eTT\T dæ~+Δ ∫q$.
|ü≥ºDeTT˝À ñ+&˚ yês¡+‘ê düTeTTK |ü&çq u≤<Ûä\T,
sTT|ü&ÉqTuÛ$Ñ düTqÔ ï ◊X¯«s¡´uÛÀ>∑eTT\T #·÷dæ ø£<\ä∏ T ø£<\ä∏ T>±
#Ó|ü ≈£îHêïs¡T. ø=+‘·eT+~ |ü⁄D´Ád”\Ô T ÄyÓT e<ä≈› î£ yÓ[fl ª@ H√eTT
H√∫q‹$ ‘·©.¢ . MT≈£î <ë]Á<ä´eTT b˛sTT ◊X¯«s¡´eTT ÁbÕ|æ+Ô ∫+~.
e÷≈£î ≈£L&Ü ‘Ó*|æq y˚TeTT bÕ|ü|]ü Vü‰s¡eTT #˚dTü ≈£î+{≤eTTμ
nì n&ç>±s¡T. düTeTTœ ªneTà˝≤sê! H˚qT uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì nqTÁ>∑V≤ü eTT
#˚‘· ì‘ê´qï<ëq Áe‘·eTTqT |ü{ºÏ ñ<ë´|üq #˚døæ =HêïqT...μ nì
‘·q≈£î $wüßeí T÷]Ô ø£\˝À ø£qT|æ+∫q eè‘êÔ+‘·eTTq+‘ê #Ó|Œæ +~.
yês¡+‘ê ÄyÓT e÷≥\T $ì ÄX¯Ãs¡´#·ø‘Ï T· ˝…’ leTHêïsêj·TDT&çì
eTqkÕsê düà]+∫ Áe‘·$<ÛëqeTTqT, ñ<ë´|üq Áø£eTeTTqT
‘Ó\TdüT≈£îì yê] X¯ø±Ô´qTkÕs¡eTT Ä#·]+∫ nôwXº’ «¯ s¡´eTT\T
nqTuÛ$Ñ +∫ $wüßkí ÕsTT<Ûë´ìï bı+<ës¡T.
ñ<ë´|üq : á Áe‘·eTT |ü{qºÏ Hê{Ï qT+&ç dü+e‘·‡s¡eTT
es¡≈î£ ˇø£ Áu≤Vü≤àDTìøÏ ‘·–q+‘· dü«j·T+bÕø£eTTqT Á|ü‹ ì‘·´eTT
Çyê«*. Áe‘· Äs¡+uÛeÑ TT˝À >±ì, eT<Û´ä ˝À >±ì, ∫es¡ >±ì eø£
X¯óuÛÑ~qeTTq ñ<äj·Ty˚T ˝Ò∫ kÕïHê<äT\qT #˚dæ X¯ó∫jÓÆT
bÂs√Væ≤‘·Tì Ä<Û«ä s¡´+˝À $ù|Tò ïX¯«s¡Tì |üP» #˚dæ |ü⁄D≤´Vü≤e#·qeTT
>±$+∫ |ü<ì›Ó $T~ |ü⁄≥¢ <Ûëq´eTTqT sê•>± b˛j·÷*. ‘·sê«‘·
yÓ+&ç r¬>‘√ yÓTT\q÷\T #·T{Ï,º ø=‘·ãÔ ≥º #·T{Ï,º yÓ+&ç>+∑ |ü,
21
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
ã+>±s¡|ü⁄ ≈£î+#·eTTqT <ëìô|’qT+#ê*. BìøÏ eTT+<äT
_j·T´eTT#˚ eT+&É|eü TTqT @s¡Œ]∫ n+<äT˝À $wüßeí ⁄ eT÷]Ôì
ô|{Ϻ ÄyêVü≤qeTT #˚dæ c˛&ÉXÀ|ü#ês¡eTT #˚dæ kÕ«$Tì |üPõ+∫
X¯ø±Ô´qTkÕs¡+ HÓy’ <˚ ´ä + düeT]Œ+∫ Áu≤Vü≤àDTìøÏ X¯øÔÏ e+#·q
˝Ò≈î£ +&Ü <äøD åÏ ‘√≈£L&çq ‘ê+ã÷\eTTqT Ç∫à Äosê«<ëìï
bı+<ë*. Áe‘·eTT |ü{qºÏ dü+e‘·‡s¡eT+‘ê ì‘·´eTT kÕ«$Tì, ‘êqT
#˚|{ ü qºÏ Áe‘·eTTqT düà]+#·T≈£îì ‘·\ô|’ >∑+<ÛëøÏ‘å \· qT y˚dTü ø√yê*.
|ü<Vä ‰ü s¡T|ò\ü eTT\ Áe‘· ø£<ä∏
(Äj·TTsês√>∑´eTT\T ø£*–q dü+‘êq+ ø=s¡≈î£ )
|üPs¡«eTT ˇø£ sê»´+˝À sêEuÛ≤s¡´, |ü⁄s√Væ≤‘·T&ç uÛ≤s¡´
sTT<äs› ÷¡ |ü<Vä ‰ü s¡T|ò\ü eTT\ Áe‘·eTTqT |ü{HºÏ ês¡T. sêEuÛ≤s¡´
|ü<Vä ‰ü s¡T s¡ø±\ |ò\ü eTT\qT ã+&É‘ ¢ √ ‘Ó|Œæ +∫ ≈£î[flqyê{Ï˙,
|ü∫Ãø±j·T\ e+{Ï yê{Ï˙ $&ÉBj·T≈£î+&Ü nìï+{Ï˙ y˚sTTeT+~
eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄\≈£î Ç∫Ã+~. ‘·‘êÿs¡D+>± ÄyÓTøÏ n${Ïyês¡sTTq
mì$T~ eT+~ ≈£îe÷s¡T\T, mì$T~ eT+~ ≈£îe÷¬s\Ô T ø£*>±s¡T.
Áu≤Vü≤àDTì uÛ≤s¡´ e÷Á‘·+ eT+∫ |ü<ì›Ó $T~ HêD´yÓTqÆ ,
Á|üXd¯ yÔü TÓ qÆ |ò\ü eTT\qT m+∫ rdüT≈£îì >öØ<˚$ì |üPõ+∫ ÄyÓT≈£î
s¬ +&ÉT |ü+&ÉT¢ ìy˚<qä #˚dæ ø£<ä∏ #·<Tä e⁄≈£îì ø£<ë∏ ø£‘ å \· T y˚dTü ≈£îì
|ü<Vä ‰ü s¡T |ò\ü eTT\qT <äøD åÏ ‘ê+ã÷\eTT\‘√ eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄øÏ
Ç∫Ã+~.
‘·‘Œ· *¤ ‘·+>± ÄyÓT≈£î bÕs¡«r|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\ ø£{≤ø£eå TT e\q
kÂ+<äs´¡ e+‘·T\T, $<ë´e+‘·T\T, \ø°Îdü«s¡÷|ü⁄\>∑T dü+‘êq+
ø£*–+~. Ç~ ‘Ó\TdüT≈£îqï sêE uÛ≤s¡´ Áu≤Vü≤àDTì uÛ≤s¡´ ‘·q#˚
eø£ $<Ûeä TT>± Áe‘·eTT #˚sTT+∫ ‘êqT eTs=ø£sø¡ +£ >± Áe‘·eTT
22
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
H√∫q<äì ø√|ü–+∫ ÄyÓT≈£î •s¡#Ã˚ <¤ qä #˚sTT+#Ó<qä ì #Ó|⁄ü qÔ ï
düeTj·T+˝À ÄyÓT #Ó˝\¢… T m+<äTø± Äy˚Xe¯ TT. eTT+<äT ÄyÓTqT
|æ*|æ+∫ $#ês¡D #˚sTT+∫ Äô|’ ìs¡j í T· eTT rdüTø√eTì #Ó|Œæ +~.
sêE uÛ≤s¡´ n<˚ $<Û+ä >± ÄyÓTqT |æ*|æ+∫ ªne÷à.. ˙ø° |üøbå£ Õ‘·
ãT~Δ m+<äT≈£î? Hê≈£î ˇø£ $<Ûeä TT>± #Ó|Œæ ˙y=ø£ $<Ûeä TT>± H√eTT
#˚jT· T≥ ˙≈£î <Ûsä à¡ e÷. q$Tàq yê]øÏ Á<√Vü≤+ #˚jT· e#·TÃHê?μ
nì n&ç–+~.
Áu≤Vü≤àDTì uÛ≤s¡´ ˇø£ÿ ìeTTwüeTT Ä˝À∫+∫ ªne÷à...
˙e⁄ #·Áø£e]Ô uÛ≤s¡´e⁄. <Ûqä eTTqï<äqï nVü≤+ø±s¡+‘√ H˚qT #Ó|Œæ q≥Tº
>±ø£ ˙øÏwyºü TÓ qÆ Ø‹˝À #˚dæ qqTï n+≥THêïe⁄. ˙e⁄ Áe‘·˝À|üeTT
#˚jT· ≥+ e\qH˚ ˙≈£î n≥Te+{Ï dü+‘êqeTT ø£*–+~μ nq>±
sêE uÛ≤s¡´ ªH˚H$˚ T Áe‘· ˝À|ü+ #˚XÊqT..‘Ó\|üeTìμ n&ç–+~.
n+‘·{ Áu≤Vü≤àDTì uÛ≤s¡´ #Ó&qç |ü+&Éq¢ T yêj·Tq$T∫Ë$ nì
#Ó|Œæ +~.
sêEuÛ≤s¡´ ÄyÓT Ä<Û«ä s¡´+˝À ‘·q‘√ Áe‘·eTTqT dü]jÓTÆ q
$<Ûeä TT>± #˚sTT+#·eTì ø√]+~. <ë+‘√ Áu≤Vü≤àDTì uÛ≤s¡´ sêE
uÛ≤s¡´ #˚‘· e÷|òTü X¯óø£¢ s¬ +&Ée s√Eq Áe‘·eTT |ü{+ºÏ ∫ ˇø=ÿø£ÿ
‘·&eÉ ˇø=ÿø£ÿ s¡øe£ TT ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ |ü<ì›Ó $T~ |ü+&Éq¢ T ùdø£]+∫
>öØ<˚$ |üP» #˚sTT+∫ s¬ +&ÉT |ü+&Éq¢ T ÄyÓTøÏ ìy˚~+∫á ø£<qä∏ T
#Ó|Œæ ø£<ë∏ ø£‘
å \· qT ÄyÓT MT<ä y˚dæ |ü<Vä ‰ü s¡T |ü+&Éq¢ T eTT‘Ó<Ô’ Tä e≈£î
yêj·TqeTT Ç|æŒ+∫+~. á Ø‹>± |ü<Vä ‰ü s¡ s¡øe£ TT\ |ü+&Éq¢ T
dü+e‘·‡s¡eTT˝À>± Ç|æŒ+∫ Áe‘·eTTqT |üP]Ô #˚sTT+∫q~.
Áø£eTeTT>± sêE _&ɶ\T kı≥º, >∑T&ç¶, eT÷>∑ e+{Ï
n+>∑yÓ’ø£\´eTT\T b˛sTT |üP]Ô Äs√>∑´e+‘·T\j·÷´s¡T.
23
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
|ü≥ºDeTT˝Àì yês¡+‘ê á _&ɶ\qT #·÷dæ |üs¡e÷q+<ë
X¯Ãs¡´eTT\qT bı+~ sêE uÛ≤s¡´ e<ä≈› î£ e∫à ª‘·©.¢ . @$T H√eTT
H√∫‹$... μ nì n&ÉT>∑>± sêE uÛ≤s¡´ »]–q+<ä+‘ê yê]øÏ
#Ó|Œü >± yês¡+‘ê Ä Hê{Ï qT+&ç yê]øÏ k˛úeT‘·øÏ ‘·–q $<Û+ä >±
H√eTTqT H√∫ $X‚wyü TÓ qÆ |ò\ü eTTqT bı+<ës¡T. uÛøÑ ÔÏ ‘·|Œæ Hê |ò\ü eTT
‘·|Œü sê<äT. nø£‘
å \· T eT]∫ uÛÀ»qeTT #˚jT· sê<äT. Áu≤Vü≤àDTìøÏ
dü«j·T+bÕø£+ Çe«≥+ eTs¡e≈£L&É<Tä .
|ü~|ü⁄e⁄«\ Áe‘· ø£<ä∏
(nK+&ÓX’ «¯ s¡´eTT\ ø=s¡≈î£ )
|üPs¡«eTT dæ+<ÛTä <˚Xe¯ TT˝Àì ˇø£ |ü≥D º eTT˝À $wüßeí T÷]Ô
Ä\j· T eTT ñ+&˚ ~ . n+<ä T kÕ«$T $wü ß í e T÷]Ô
eTVü‰eTVæ≤e÷ì«‘·T&ÉT. dæ~»Δ Hês¡q› kÕ«$T>± Á|üd~æ bΔ ı+<ë&ÉT. Ä
|ü≥Dº eTT˝Àì |ü⁄D≤´‘·Tàsê\T, |ü‹Áe‘·jTÆÓ q ˇø£ Áu≤Vü≤àDTì
uÛ≤s¡´ ø£\<äT. ÄyÓT ù|s¡T #ês¡TeT‹. nyÓT Á|ü‹~qeTT Ä kÕ«$Tì
|üPõ+#·T#·T+&˚~. ˇø£Hê&ÉT e÷|òTü X¯ó<ädΔ |ü $Ôü T, Ä~yês¡+ Hê&ÉT
ñ<äj·TeTTqH˚ ˝Ò∫ kÕïqeTT #˚dæ düeTdüÔyÓTÆq düTyêdüq>∑\
|ü⁄wüŒeTT\T eT]j·TT |üÁ‹ yÓTT<ä\>∑T yê{Ï‘√ dæ~CΔ Hês¡q› kÕ«$Tì
eTVü‰uÛøÑ ‘
ÔÏ √ |üPõ+∫ <Û÷ä |ü B|ü HÓy’ <˚ ´ä eTT\qT ô|{Ϻ uÛøÑ ‘ÔÏ √
ÁbÕ]ú+∫q~. |üPC≤q+‘·se¡ TT ø=+‘· |üÁ‹, |üPe⁄\qT >∑èVü‰ìøÏ
rdüT≈£îyÓfifl¯ ‘·\∫q~. yê{Ïì |ü≥Tº≈î£ ì b˛e⁄#·T+&É>± e÷s¡eZ TT˝À
|ü~ |ü⁄wüŒeTT\T |ü&bç ˛sTTq$. ø±ì ÄyÓT yê{Ïì #·÷düTø√˝Ò<Tä .
Ç+{ÏøÏ ‘Ó∫Ãq |üPe⁄\qT, |üÁ‹ì uÛÑs¡Ô, |æ\¢\T yÓTT<ä\>∑T
ã+<ÛTä e⁄\+‘ê ø£fifl¯ ø£<Tä ≈› î£ ì •s¡dTü ‡q n\+ø£]+#·T≈£îHêïs¡T.
|üPe⁄\qT d”«ø£]+#·≥+ Ä\dü´+ yês¡+‘ê nôw’Xº «¯ s¡´eTT\qT
24
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
bı+<ës¡T. Ç~˝≤ ñ+&É>± <ë]˝À |ü&bç ˛sTTq |ü~ |üPe⁄\qT
ˇø£ Ád”Ô #·÷dæ+~. n$ n‘·´+‘· ‘˚»düT‡‘√ yÓ\T>∑T#·T+&É≥+
#·÷dæ yê{Ïì Çø£ÿ&É bÕs¡yd˚ Tü ≈£îqï<Óes√ nì nø£ÿ&É ø=+‘·eT+~ì
n&É>>∑ ± ˇø£ Áu≤Vü≤àD Ád”Ô kÕ«$Tì |üPõ+∫ |üPC≤|ü⁄wüŒeTT\qT
|ü≥Tº≈î£ ì b˛e⁄#·T+&É>± n$ nø£ÿ&É |ü&bç ˛sTT ñ+&É#T· Ãqì
#Ó|Œæ +~. #ês¡TeT‹ dæ~»Δ Hês¡q› kÕ«$TøÏ |üP» #˚dæ nôwXº’ «¯ s¡´eTT\T
bı+~q~. ˙e⁄qT Ä kÕ«$Tì |üPõ+#·eTì #Ó|Œæ +~.
Ä Ád”Ô eTs¡THê&ÉT ñ<äj÷· H˚ï kÕ«$T kÕìï<Û´ä + ˝ÀøÏ yÓ[fl
|üPe⁄\T, |üÁ‹\‘√ |üPõ+∫ n+<äT˝À düTes¡í #êeT+‹ |ü⁄wüŒeTT\T
|ü~ rdüT≈£îì ˇø£ |ü⁄e⁄«ì kÕ«$TøÏ n]Œ+∫.. ª<˚yê.. ñ
‘·eÔ T≈£î\eT+<äT |ü⁄{Ï+º #·TeTT...μ nqT#·T eT]jÓTTø£ |üPe⁄qT
rdüT≈£îì kÕ«$TøÏ n]Œ+∫ ªkÕ«MT... s¡÷|üe+‘·e⁄‘·Tsê*ì
#˚jT· TeTT..μ, eT÷&ÉT |üPe⁄qT n]Œ+∫ ª<˚yê! eTT‘ê´\T, s¡‘êï\T
>∑\ ã+>±s¡T ÄuÛsÑ D ¡ ≤\T ø£*>π ˝≤ #˚jT· TeTTμ, Hê\T>√ |üPe⁄qT
n]Œ+∫ ª‘·+Á&û... z <˚yê dæ]dü+|ü<\ä T ø£*–+#·Tμ, ◊<√ |üPe⁄qT
n]Œ+∫ ªkÕ«MT... nwü|º ⁄ü Á‘·T\T ø£*>π ˝≤ #˚jT· TeTTμ, Äs√ |üPe⁄qT
n]Œ+∫ ªX¯Á‘·THêX¯qeTT #˚j·TeTTμ, @&√ |üPe⁄qT n]Œ+∫
ª@&ÉT>∑Ts¡T nqï<äeTTà\qT Çe⁄«eTTμ, mì$T<√ |üPe⁄qT n]Œ+∫
ª<˚yê..mì$T~ ‘=&ÉT>∑T\T ‘=&É>e∑ ˝…qTμ, ‘=$Tà<√ |üPe⁄qT
n]Œ+∫ ª|æ‘è· kÂK´eTT ø£\T>∑e˝…qTμ, |ü<√ |üPe⁄qT ≈£L&Ü n]Œ+∫
ªkÕ«MT... eTs¡D≤q+‘·se¡ TT yÓ≈’ î£ +sƒÁ¡ bÕ|æÔ ø£\T>∑Tq≥T¢ B$+#·TeTTμ
nì ø√s¡T≈£îqï~. |ü~|ü⁄e⁄«\‘√ kÕ«$Tì n]Ã+∫ |ü~ ø√]≈£\T
ø√s¡T≈£îì nôwXº’ «¯ s¡´Äj·TTsês√>∑´eTT\T bı+~ düTKeTT>± ñ+~.
ñ<ë´|üq : eTs¡Tdü{Ï dü+e‘·‡s¡eTT n<˚ s√Eq kÕ«$Tì
25
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
|üPõ+∫ <äøÏåD‘ê+ã÷\eTTqT eÁdüÔ düVæ≤‘·eTT>± ˇø£
Áu≤Vü≤àDTqøÏ Ç∫Ã+~. eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄\T me¬sH’ ê á H√eTTqT
Ä#·]+#·e#·TÃ. düTKyÓTÆq JeHêìï Ç#ÓÃ&ç á Áe‘·eTT
ãVüQ>=|üŒ~. ø£<˝ä∏ À|üyTÓ qÆ qT Áe‘· ˝À|üeTT ø±sê<äT.
ìeTà>öØ Áe‘· ø£<ä∏
(dü+‘êq+ eT]j·TT kÂuÛ≤>∑´+ ø=s¡≈î£ )
|üPs¡«eTT ñ»®sTT˙ |ü≥D º eTT˝À ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT ñ
+&˚yê&ÉT. n‘·&ç ù|s¡T n–ïôVAÁ‘·T&ÉT. uÛ≤s¡´ l\øÏÎ. ÄyÓT
|üse¡ T|ü‹Áe‘·, uÛ≈Ñ î£ sÔ ê\T. uÛ≤sê´uÛsÑ *Ô¡ s¡Te⁄s¡T ì‘·´eTT ñ
<äjT· eTTqH˚ ˝Ò∫ X¯ó∫jÓTÆ ìj·TeTìwü\˜ ‘√ ñ+≥÷ kÕ«$Tì
|üPõ+#Ó&yç ês¡T. yê]øÏ $yêVü≤+ nsTT #ê˝≤ ø±\eTT >∑&∫ É qqT
dü+‘êqeTT ˝Òq+<äTq ø£&TÉ $#ês¡eTT‘√ ñ+&Ó&yç ês¡T.
ì‘·´+ lVü≤] |üP»qT e÷Á‘·+ e÷H˚yês¡T ø±<äT. ø=+‘·ø±˝+
>∑&∫ ç q ‘·sê«‘· ô|<ä\› Ä<˚XÊqTkÕs¡+‘√ rs¡j ú ÷· Á‘·\T #˚dæ
qBkÕïqeTT #˚j·T{≤ìøÏ u…’\T<˚sês¡T. $+<Ûä´|üs¡«‘·eTTq≈£î
|ü•ÃeTeTT>± yÓfió¯ ‘·Tqï düeTj·T+˝À e÷s¡eZ T<Û´ä +˝À ˇø£ ãTTwæ
‘·|dü Tü ‡ #˚dTü ≈£î+≥÷ ñ+&É≥+ #·÷XÊs¡T. n+‘· yê]s¡Te⁄s¡T
Äj·Tq≈£î X¯óÁX¯Swü\T #˚dæ uÛøÑ ‘ ÔÏ √ qeTdüÿ]+#·>± Äj·Tq yê]
sêø£≈î£ ø±s¡DeT&ç>±&ÉT. ªeTVü≤ظ! e÷≈£î dü+‘êq+ ˝Òq+<äTe\¢
e÷ ô|<ä › \ T XË \ $∫Ãq $<Û ä + >± rs¡ ú j · ÷ Á‘· \ ì$T‘· Ô +
u…\’ T<˚]HêeTT. e÷s¡eZ T<Û´ä +˝À |ü⁄D≤´‘·Tà˝…q’ MT <äsÙ¡ qeTT
\_Û+∫q~. MTs¡T e÷ j·T+<äT <äjT· ‘·\∫ e÷≈£î dü+‘êqÁbÕ|æÔ
ø£*>π ˝≤ B$+#·+&çμ nì ÁbÕ]ú+#ês¡T.
26
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
n+‘·{ Ä eTVü≤]¸ ªHêj·THê! MT ø√]ø£ ‘·|Œü ø£ HÓs¡ y˚sT¡ kÕÔqT.
ø±˙ MT≈£î ø£*–q dü+‘êHêìï ‘·øD å£ eTT HêøÏ∫Ãy˚jT· e˝…qTμ nì
#Ó|Œü >± Çs¡Te⁄s¡÷ ø£˙dü+ ‘êeTT ‘·*‘ ¢ +· Á&ÉT\yÓTHÆ ê ne⁄‘êeTì
Äq+~+∫ ˇ|ü≈£îHêïs¡T. n|ü&ÉT Ä eTVü≤]¸ ˇø£ e÷$T&ç|+ü &ÉTqT
ÄyÓT≈£î Ç∫à \ø°Î<˚$øÏ ìy˚~+∫ ‹qeTq>± nyÓT nfÒ¢ #˚d+æ ~.
ÄyÓT Ä |ü+&ÉTqT d”«ø£]+∫q ‘·øD å£ y˚T s¬ +&ÉT |òTü &çjT· \≈£î
dü<√´>∑s“¡ e¤ TT#˚‘· ˇø£ |ü⁄s¡Twü dü+‘êqeTT ø£*>¬ qT.
n|ü  &˚ »ìà+∫q Ä •X¯ ó e⁄qT eTVü ‰ eTTì
‘·qøÏ∫Ãy˚jT· e˝…qì ø√s¡>± ªeTVü‰‘êà! •X¯óe⁄ jÓTTø£ÿ u≤s¡kÕ\
ø±s¡´Áø£eT+ ne«>±H˚ ÇkÕÔeTìμ ø√sês¡T. eTVü≤]¸ ˇ|üø=q>± yês¡T
Äj·Tq e<ä› XË\e⁄rdüT≈£îì yê] ìyêdü>è∑ Vü‰ìøÏ yÓ[flb˛j·÷s¡T.
eTVü≤]¸ u≤s¡kÕ\ nq+‘·s+¡ n&ç–‘˚ $yêVü≤+ nq+‘·s+¡
rdüTø√e*‡+<äì ÁbÕ]ú+#·>± Ä eTVü≤]¸ nfÒ¢ nì yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
$yêVü‰q+‘·s+¡ rdüTø¬ fi¯fl{≤ìøÏ sê>± n‘·&ç uÛ≤s¡´ ªãTTwæesê´!
MTs¡T Hê uÛsÑ ìÔ¡ rdüT≈£îì yÓfifl¯ {≤ìøÏ M\T|ü&<É Tä . Hê≈£î bÕs¡«r<˚$
es¡eTT ñ+~μ nì #Ó|Œæ +~. Ä es¡eTT @$T≥ì ãTTwæ n&ÉT>∑>±
ªH˚qT |üPs¡«ø±\eT+<äT ìeTà>öØ Áe‘·eTT #˚dHæ êqTμ nq>± <ëì
$~Û #Ó|Œü eTì eTTì ø√sê&ÉT. n+‘·≥ ÄyÓT ªˇø£ |ü⁄D´~qeTTq
dü÷s√´<äjT· eTTq≈£î |üPs¡«y˚T ˝Ò∫ kÕïHê~ø±s¡´Áø£eTeTT\qT
eTT–+#·T≈£îì sTT\T¢ n*øÏ eTT>∑T\Z T ô|{Ϻ |ü⁄s√Væ≤‘·Tì Ä<Û«ä s¡´+˝À
$ù|òTïX¯«s¡Tì |üP»#˚dæ dü«j·T+bÕø£$T∫à bÕs¡«r|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\qT
|üPõ+∫ nøÏ‘ å \· qT •s¡dTü ‡q y˚dTü ≈£îì ‘·sê«‘· |ü<eä T÷&ÉT eT+~
eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄\≈£î |ü<eä T÷&ÉT »‘·\ ìeTà|ü+&ÉT,¢ |ü<eä T÷&ÉT X‚s¢¡
q\¢|Pü dü\T, |ü<eä T÷&ÉT ø£sêíusÑÛ D ¡ eTT\T, |ü<eä T÷&ÉT <äøD åÏ \qT
27
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
|ü<eä T÷&ÉT ‘ê+ã÷˝≤<äT\‘√ Ç∫à Äosê«<äeTT rdüTø=ìHêqT.
n+<äTe\q Ä |ü+&É¢˝À mìï –+»\T+&ÉTH√, mìï
q\¢|Pü dü\T ñ+&ÉTH√ nìï es¡e¸ TT\T ◊<äe‘·qeTT‘√ e]ú˝<¢… eä ì
bÕs¡«r<˚$ es¡eTT Ç∫Ãq~ >∑qTø£ MTs¡T Hê uÛsÑ ìÔ¡ rdüTø¬ fi¯fl
M\Tø±<äìμ #Ó|Œæ +~. Ä e÷≥\T $qï eTVü‰eTTì bÕs¡«r<˚$
es¡eTT Ç∫Ãq|ü⁄&ÉT Ç+ø£ H˚H˚$T #˚j·TC≤\qT nqT#·T Ä
<ä+|ü‘T· *s¡Te⁄]˙ Äos¡«~+∫ ns‘·sêúqeTjÓT´qT.
‘·sê«‘· Ä <ä+|ü‘\· T ‘·*,¢ ‘·+Á&ç, n‘·eÔ ÷eT\‘√ ø£*dæ
Áe‘·eTTqT #˚dTü ø=ì $~Û>± yêj·Tq$T#ÓÃqT. yêìøÏ $X‚wyü TÓ qÆ
◊X¯«s¡´eTT\T, dü+‘êq+ ≈£L&Ü ÁbÕ|æ+Ô ∫ düTKeTT>± ñ+&ç].
»]–q<ä+‘ê ˇø£ Áu≤Vü≤àDTì <ë«sê ø±o˝Àì ˇø£ |ü⁄D´Ád”Ô
‘Ó\TdüT≈£îì m+‘√ uÛøÑ ‘
ÔÏ √ bÕs¡«r|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\ì |üPõ+∫ ø£<qä∏ T
#·~$ nøÏå+‘·\T y˚düT≈£îì j·T<Ûë$~Û>± ‘ê+ã÷˝≤<äT\qT
|ü<eä T÷&ÉT eT+~ eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄\≈£î Ç∫à yê] Äosê«<äeTT rdüT≈£îì
Áu≤Vü≤àDTìøÏ dü«j·T+bÕø£+ Ç∫Ã+~. $X‚wüyÓTÆq dü+|ü<ä\T,
dü+‘êq+ ø£*– düTKeTT>± J$‘·+ kÕ–+∫+~. ø£<˝ä∏ À|üyTÓ HÆ ê
Áe‘·˝À|üeTT ø±≈£L&É<Tä .
q+~πøX¯«s¡ Áe‘· ø£<ä∏
(ô|<ä*› ∫Ãq ÄdüT\Ô qT ì\T|ü⁄ø√e≥+ ø√dü+)
ˇø£ sê»´eTT˝Àì ˇø£ q>∑s¡+˝À ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT
J$+#Ó&yç ê&ÉT. n‘·&ç uÛ≤s¡´ |üse¡ T uÛ≈Ñ î£ sÔ ê\T, |ü⁄D´e‹, düV≤ü qe‹.
$yêVü‰q+‘·s+¡ á Áu≤Vü≤àDT&ç Ä]úø£ dæ‹ú HÓeTà~>± ô|]–
nôw’ º X ¯ « s¡ ´ eTT\qT bı+<ë&É T . ◊X¯ « s¡ ´ eTT‘√ bÕ≥T
28
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
uÛ≤sê´uÛsÑ *Ô¡ s¡Te⁄] >∑s«¡ eTT ≈£L&Ü n+‘·ø+£ ‘·øÏ ô|]– me¬sH’ ê
yê]+{ÏøÏ ì|ü ÇkÕÔsê nì n&É>{ ∑ ≤ìøÏ eùdÔ ÄyÓT ã+>±s¡T ñ
j·T´\˝À }>∑T‘·÷ ªnqïeTT ñ&ÉT≈£î |ü{qºÏ ≥Tº ø£q|ü&TÉ #·Tqï~.
nqïeTT yê]à ì|ü |ü≥Tº≈î£ bıeTàìμ #Óù|Œ~. n˝≤π> me¬sH’ ê
ø=+#Ó+ eTõ®>∑ n&ç–Hê ª#·\q¢ T ∫*øÏ eTõ®>∑ rdüT≈£îì bıeTTàμ
nì #Óù|Œ~. Ç˝≤ mes¡T düVü‰j·TeTT ø√] e∫ÃHê yê]øÏ
s¡øs£ ø¡ ±\T>± |üqT\T #Ó|Œæ #˚sTT+#·T≈£îH˚~. Hês¡<Tä \yêπs dü«j·T+>±
ÄyÓT Ç+{Ï˝À »s¡T>∑T‘·Tqï ‘·‘+· >∑eTT #·÷dæ ø¬ ˝’ ≤düeTT yÓ[fl
bÕs¡«r<˚$øÏ #Ó|Œæ dü‘´· ˝Àø£eTTqT≈£î yÓ&*É b˛jÓTqT.
bÕs¡«r<˚$ Hês¡<Tä \yês¡T #Ó|Œæ +~ yÓTT<ä\T ÄyÓTøÏ+‘·
uÛ≤>∑´eTT m{≤¢ ø£*–q<√ #·÷&Ü\ì ìs¡sí TT+#·T≈£îì ˇø£ eTTdü*
eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄ s¡÷|ü+˝À ÄyÓT Ç+{ÏøÏ yÓ[fl yêøÏ{À¢ ì\ã&ç+~.
Áu≤Vü≤àDTì uÛ≤s¡´ ÄyÓTqT #·÷dæ ªnyê«... e÷bısTT´
~>∑eT+&ÉT#·Tqï~... ø=+#Ó+ m>∑yd˚ æ yÓfió¯ fleTμì #Ó|Œæ +~. Ä
e÷≥\T $+≥÷H˚ bÕs¡«r <˚$ ø√|üeTT #Ó+~ ÄyÓT #Ó|Œæ qfÒ¢
#˚dæ ø¬ ˝’ ≤düeTT #˚] ‘·\≈£î yêdæq ø£≥Tº≈î£ ì ÄuÛsÑ D ¡ ≤\qT rùddæ
Nø£{+Ï {Ï˝À |ü&øÉ y£ d˚ +æ ~. uÛÀfi≤X¯+ø£sT¡ &ÉT ‘·|eü TT #ê*+∫ uÛ≤s¡´ì
#·÷dæ ÄyÓT ø√bÕìøÏ ø±s¡Dy˚T+≥ì n&ç>±&ÉT. bÕs¡«r<˚$
Áu≤Vü≤àDTì uÛ≤s¡´ >∑T]+∫ #Ó|Œæ ÄyÓT uÛ≤>∑´eTTqT ‘=\–+|ü⁄eTì
ø√]+~. n+‘· |üs¡y˚TX¯«s¡T&ÉT $ù|òTïX¯«s¡Tì |æ*∫ ˙e⁄
uÛ÷Ñ ˝Àø£eTTq≈£î b˛sTT ˙ ‘·*ì¢ nee÷ì+∫q Ä Áu≤Vü≤àDTì
uÛ≤s¡´ dæ] ‘=\–+#·eTq>± n|ü&ÉT >∑D|ü‹ n~ Hê e\q ø±<äT
‘·+Á&û.. ÄyÓT Hê≈£î ◊<äTe÷ìø£\T _j·T´eTT‘√ ñ+Á&Üfi¯ófl e+&ç
29
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
ìy˚<qä #˚d+æ ~. ø±ã{Ϻ H˚HêyÓT dü+|ü‘T· qÔ T ‘=\–+#·qì |ü*ø±&ÉT.
•ej·T´ ‘·sê«‘· q+~πøX¯«s¡Tì |æ*∫ á eè‘êÔ+‘·eT+‘ê #Ó|Œü >±
n‘·&TÉ ≈£L&Ü n~ Hêe\¢ kÕ<Û´ä eTT ø±<äT kÕ«MT... m+<äTø£q>±
ÄyÓT Hê≈£î ◊<äTe÷ìø£\T XËq>∑\ >∑T–Zfi¯flqT ìy˚~+∫q~..
n+<äTe\q H˚HêyÓT dæ]ì ñdæ]–+»+‘· ≈£L&Ü ‘=\–+#·˝qÒ T
nHêï&ÉT. ‘·sê«‘· ø±\uÛs’… e¡ ⁄&Éì |æ*∫ á dü+>∑‘+· ‘ê #Ó|Œü >±
Ç~ Hê ‘·se¡ T÷ ø±<äT ÄyÓT Hê≈£î ◊<äTe÷ìø£\ $Tq|ü|ü >±¬s\qT
ìy˚~+∫q~ ø±e⁄q ÄyÓT dæ]ì H˚qT ‘=\–+#·˝qÒ ì #ÓbÕŒ&ÉT.
nq+‘·se¡ TT •e⁄&ÉT dü÷s¡T´ì |æ\∫ n&É>>∑ ± Äj·Tqq÷ n~
Hê ‘·se¡ TT ø±<äT kÕ«MT..m+<äTø£q>± ÄyÓT Hê≈£î ◊<äT ≈£î+#·eTT\
bÕ\‘√ |üse¡ ÷qïeTT e+&ç ô|{Ïqº ~. ø±e⁄q H˚q÷ ÄyÓT dæ]ì
‘=\–+#·˝qÒ T... nHêï&ÉT. <ë+‘√ •e⁄&ÉT bÕs¡«‹ì #·÷dæ ª<˚M..
˙y˚ m+<äT≈£î ÄyÓT dü+|ü‘T· qÔ T ‘=\–+#·≈L£ &É<Tä ...μ nq>± bÕs¡«‹
qH˚ï$T #ÓjT· ´eT+{≤s¡T. ÄyÓT Hê≈£îq÷ ◊<äTe÷ìø£\ _j·T´eTT
|ü⁄\>∑+ e+&ç eTVü‰uÛÑøÏÔÁX¯<äΔ˝‘√ Hê≈£î ¬ø’+ø£s¡´+ #˚dæ+~.
n+<äTqT+∫ ndü\T Hê ‘·se¡ TT ø±<äTμ nì #Ó|Œü >± |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉT
dü+‘√wæ+∫ eTq$Ts¡Te⁄s¡eTT n#·Ã{ÏøÏ yÓfiflË <äeTT nì ñuÛj Ñ T· T\T
Áu≤Vü≤àDTì Ç+≥ Á|ü‘·´ø£åeTj·÷´s¡T. M]ì #·÷&É≥+‘√H˚
Áu≤Vü≤àDTì uÛ≤s¡´ M]øÏ ns¡È´bÕ<ë´<äT*∫à |üPõ+#·>±
<ä+|ü‘T· \T ÄyÓT‘√ ª‘·©.¢ . ˙e⁄ |üPs¡«»qà˝À q+~πøX¯«s¡ Áe‘·eTT
|ü{Ϻ dü]>± ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTT˝À ñ<ë´|üq #˚düTø=Hêïe⁄..
n+<äTe\qH˚ ˙øÏ{ºÏ ◊X¯«s¡´eTT dü+ÁbÕ|æ+Ô ∫q~.. ˙ dæ]dü+|ü<\ä T
~Hê~Hê_Ûeè~Δ #Ó+<äTqT >±ø£...μ nì ÄyÓTqT Äos¡«~+∫
n+‘·sêúqeTj·÷´s¡T. Áu≤Vü≤àDTì uÛ≤s¡´ dü+‘√wæ+∫ yÓ+≥H˚ á
30
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
q+~πøX¯«s¡H√eTTqT |ü{ºÏ ô|’q #Ó|Œæ q Á|üø±s¡eTT Äj·÷ <˚e‘·\≈£î
Äj·÷ edüTeÔ ⁄\qT e+&ç ìy˚~+∫q~. eTs¡Tdü{Ï s√Eq Áu≤Vü≤àD
düe÷sê<Ûqä #˚d+æ ~. dü+e‘·‡s¡+ bı&Ée⁄Hê ø£<ë∏ øÏ‘ å \· T y˚dTü ≈£îì
•yêsêÁ‹ s√Eq ø±o|ü≥D º eTT˝À eT+&É|eü TT @s¡Œ]∫ n+<äT
ã+>±s¡T*+>∑eTT, yÓ+&ç q+~, <ëìøÏ ã+>±s¡T ø=eTTà\qT ñ
+∫ |üP» #˚dæ Áu≤Vü≤àDTq≈£î <ëqeTT #˚d+æ ~. ‘·‘Œ· *¤ ‘·+>±
ÄyÓT düeTdüÔ |ò\ü eTT\qT bı+~+~. ø£<˝ä∏ À|üyTÓ HÆ ê Áe‘·˝À|üeTT
ø±sê<äT. X¯ø±Ô´qTkÕs¡eTT uÛøÑ ‘ÔÏ √ #˚ùd |üPC≤<äT\T düeTdüÔ |ò\ü eTT\qT
n+~kÕÔsTT.
ì‘·´‘ê+ã÷\ Áe‘· ø£<ä∏
(ñqï‘· kÕúq+ ø√dü+)
eT<ÛTä s¡ <˚Xe¯ TTq $wüßeí s¡qú T&ÉqT sêE ñ+&˚yê&ÉT. n‘·&ç
uÛ≤s¡´ ø£fi≤e‹. ñ‘·eÔ TTsê\T, |ü‹Áe‘·, düV≤ü q e+‘·Tsê\T. ÄyÓT
ˇø£Hê&ÉT Á>±eTeTT˝À ñ+&˚ <äTsêZ\j·TeTTq≈£î <˚M <äsÙ¡ qeTT
ø=s¡≈î£ yÓ[fl |üPC≤~ ø±s¡´Áø£eTeT\qT ìs¡«]Ô+∫ Hês¡<Tä \ yê]
>∑÷]à ÁbÕ]ú+#ÓqT. ÄyÓT uÛøÑ øÔÏ Ï yÓT∫Ãq Hês¡<Tä \yês¡T Á|ü‘´· ø£eå Te«>±
ø£fi≤e‹ Hês¡<Tä \ yê]øÏ Äs¡È´bÕ<ë´<äT\qT Ç∫à ªkÕ«MT... ‘·eTs¡T
Á‹˝Àø£d+ü #ês¡T\T. ‘·eT≈£î ‘Ó*j·Tì $wüjT· eTT ñ+&É<ìä q
n‹X¯jÓ÷øÏÔ ø±<äT. Hê≈£î dü+|üPs¡í|òü\eTT\H=düπ> ˇø£ dü÷ø£åà
Áe‘·eTTqT #Ó|Œü e\dæ+~μ nì ÁbÕ]ú+∫+~.
ÄyÓT ø√]ø£≈î£ Hês¡<Tä \ yês¡T dü+‘·d+æ ∫ ‘·©¢ ˙ø=ø£ ø£<qä∏ T
#ÓãT‘êqT $qTeTì #Ó|Œü kÕ>±&ÉT..ª|üPs¡«eTT ø±oàs¡ sê»´eT+<äT
#·+Á<ä#÷· &ÉT&ÉH˚ eTVü‰sêE sêC≤´ìï ø£&TÉ <Ûsä à¡ +>± bÕ*+#˚yê&ÉT.
31
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
n‘·&ç uÛ≤s¡´ |ü~àì dü<Tä D Z e+‘·Tsê\T, |ü‹Áe‘ê•s√eTDÏ.
ÄyÓT $wüßeí ⁄ uÛ≈Ñ î£ sÔ ê\T. ì‘·´eTT kÕ«$Tì ùd$+#·ì<˚ ÄyÓT≈£î
s√E >∑&# ç ~˚ ø±<äT. ˇø£Hê{Ï sêÁ‹ ÄyÓT ø£\˝À \ø°ÎdüyT˚ ‘·T&Óq’
Hêsêj·TDT&ÉT Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ ... |ü~à˙.. ˙e⁄ nH˚ø±H˚ø£yÓTÆq
Áe‘·eTT\qT #˚dHæ êe⁄. ø±˙ $TøÏÿ* |ü⁄D´Á|ü<yä TÓ qÆ B, dü÷ø£àå yÓTqÆ B
nsTTq≥T e+{Ï dü+|üPs¡í |ò*ü ‘·eTT\ì#˚Ã Áe‘·eTT ˇø£{Ï >∑\<äT.
Ä Áe‘·eTTqT ˙e⁄ $TøÏÿ* uÛøÑ ÔÏ ÁX¯<\Δä ‘√ #˚jT· TqT. Ä Áe‘·eTT
@eTq>± ì‘·´‘ê+ã÷\Áe‘·eTT.
Hê≈£î Ä Áe‘·eTT n‘·´+‘· Á|”‹bÕÁ‘·yTÓ qÆ ~. e÷|òTü e÷düeTT
q+<äT >±ì, yÓ’XÊKe÷düeTT q+<äT >±ì á Áe‘·eTTqT
ÁbÕs¡+_Û+#·e˝…qT. |ü⁄D´ ~qeTTqT ÁbÕs¡+_Û+#ê*. ÁbÕs¡+_Û+#˚
Hê{Ï ñ<äjT· y˚T ˝Ò∫ XÖ#·eTT\qT Bs¡TÃ≈£îì kÕïqe÷#·]+∫
<Óe’ eT+&É|eü TTqT n\+ø£]+∫ eTT+<äT>± $ù|òTïX¯«s¡Tì |üPõ+∫
nq+‘·se¡ TT eT+&É|+ü ˝À q÷‘·q eÁdüeÔ TTqT |ü]∫ <ëìô|’ ø=+‘·
_j·T´eTTqT |ü]∫ yêìô|’ \ø°ÎdüyT˚ ‘·T&ÉqHÓq’ Hê $Á>∑V≤ü eTT ˝Ò<ë
|ü≥eTTqT ñ+∫ ‘ê+ã÷\eTT düeT]Œ+∫ |üPC≤~ÁøÏjT· \qT
>±$+#ê*. ‘·sê«‘· á ÁøÏ+~ eT+Á‘·eTT #ÓãT‘·÷ X¯ø±Ô´qTkÕs¡+
Áu≤Vü≤àDTìøÏ eÁkÕÔusÑÛ D ¡ ‘ê+ã÷˝≤˝qT Çyê«*.
XÀ¢ : <˚edü´Á|”‘j · T˚ <ëq+>∑èVü‰eí T´s¡´eT‘·Twüj º T˚ ˆ
u≤VüQuÛ≤´+|ü⁄wüVº ≤ü kÕÔu≤Û ´+ |ü⁄D´ø£sà¡ Á|üd÷ü ‘·jT˚ ˆˆ
nq+‘·s+¡ yê] Äosê«<ëìï bı+~ ˇø£ eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄q≈£î
‘ê+ã÷˝≤ìï Çyê«*. ÄHê{Ï qT+&ç ì‘·´eTT ø£<ë∏ øÏ‘å \· T y˚dTü ≈£îì
ˇø£ eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄≈£î ‘ê+ã÷˝≤ìï Çyê«*. Ç≥T¢ dü+e‘·‡s¡+ bÕ≥T
32
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
ˇq]Ãq ÇVü≤eT+<äT nôw’ºX¯«s¡´eTT˝‘√ ‘·T\‘·÷>∑≥y˚T ø±ø£
eTs¡D≤q+‘·se¡ TT Hê düìï<ÛëqeTTq≈£î #˚s¬ <äe⁄ nì XË\$∫Ã
\ø°ÎHêsêj·TDT\T n+‘·sêúqT \j·÷´s¡T. n+‘· ÄyÓT≈£î
‘Ó*$e∫à ªH˚HÓ+‘· |ü⁄D´eTT #˚düT≈£î+{ÏH√ ø£<ë.. Hê≈£î
|ü⁄D´<ä+|ü‘T· \ ø£{≤ø£eå TT \_Û+∫q~ nì nq+~+∫ kÕ«$T
#Ó|æŒq Á|üø±s¡eTT Áe‘·eTT |ü{Ϻ dü+|üPs¡í>±$+∫q~....μ nì
Hês¡<Tä \yês¡T #Ó|Œü ≥+ eTT–+∫ ªn{Ϻ |ü⁄D´Á|ü<yä TÓ qÆ dü÷ø£àå
Áe‘·eTTqT ˙e⁄ ø√]q y˚Ts¡ #Ó|Œæ HêqT. ˙e⁄ á H√eTTqT
|ü{eº \dæ+<äìμ #Ó|Œæ n+‘·sêúqeTjÓT´qT. Ä ‘·sê«‘· ø£fi≤e‹
á H√eTT H√∫ nôw’ºX¯«s¡´eTT\‘√ ‘·T\‘·÷– $wüßí˝Àø£
kÕsTT<Ûë´ìï #˚]+~. Ä H√eTT >∑T]+∫ ˇø£] qT+∫ ˇø£]øÏ
‘Ó*dæ |ü⁄D´Ád”Ô\+‘ê $~Û>± á H√eTTqT H√#·T≈£îHêïs¡T.
ø£<∏ëøÏå‘·\T eTs¡∫ uÛÀ»qeTT #˚dæq ˇø£ Áu≤Vü≤àDTìøÏ
dü«j·T+bÕø£$Te«e˝…qT.
ñ<äjT· ≈£î+≈£îeT Áe‘· ø£<ä∏
(nHês√>±´\T düeTdæb˛e⁄≥≈£î)
|üPs¡«eTT ø±osê»´eTT˝À $wüßíX¯s¡à nqT ù|s¡T >∑\
Áu≤Vü≤àDTìøÏ ˇø£ ≈£îe÷¬sÔ ñ+&˚~. ÄyÓT ù|s¡T düs«¡ eT+>∑fi.¯ á
ø£q´qT s¡$X¯sà¡ nì HêeT<Ûj ˚ T· + >∑\ e´øÏøÔ Ï Ç∫à $yêVü≤eTT
#˚dHæ ê&ÉT. ø±˙ $~Û eXÊ‘·TÔ n‘·&TÉ s¬ +&ÉT dü+e‘·‡sê\ ‘·sê«‘·
X¯Øsêìï $&ÉT#·T≥≈£î dæ<|Δä &ü ܶ&TÉ . n|ü&ÉT Áu≤Vü≤àDTì ≈£îe÷¬sÔ
uÛsÑ Ô¡ •s¡dTü ‡ì ‘·q ‘=&É MT<ä ñ+#·T≈£îì <äT'œ+#·T#·T+&É>±
j·TeT<ä÷‘·\T e∫à ÄyÓT uÛsÑ Ô¡ e<ä≈› î£ b˛<ä\∫q ÄyÓT ◊<äe‘·qeTT
33
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
jÓTTø£ÿ ã\eTT m≈£îÿe>± qT+&ç ÄyÓT uÛsÑ Ô¡ e<ä≈› î£ b˛˝Òøb£ ˛j·÷s¡T.
n+‘·≥ yês¡T yÓqT‹]– j·TeT<Ûsä à¡ sêE e<ä≈› î£ #˚] ªkÕ«MT..
ÄyÓT ◊<äe‘·qeTT jÓTTø£ÿ ã\eTT n~Ûøe£ TT>± ñ+&É≥
#˚‘· Ä ∫qïyêìì y˚TeTT ‘˚˝øÒ b£ ˛j·÷eTTμ nì #Ó|Œü >± j·TeTT&˚
dü«j·T+>± eTVæ≤wüyêVü≤q<Ûës¡T&Ó’ ÄyÓT e<ä≈› î£ sê>± j·TeTT&çì
#·÷dæq düs¡«eT+>∑fi¯ ˝Ò∫ j·TeT<Ûäs¡àsêE e<ä›≈£î b˛sTT
qeTdüÿ]+#·>± j·TeTT&ÉT ªne÷à... ˙ uÛsÑ Ô¡ Äj·TTe⁄ #Ó*+¢ ~.
m+<äT≈£î ˙e⁄ n‘·&ìç $&ç∫ ô|≥ºe⁄μ nq>± ÄyÓT ªkÕ«MT..MTs¡T
<Ûsä à¡ Á|üuTÑÛ e⁄\T. e÷qe⁄\T |ü⁄D´bÕ|üeTT\qT |ü]o*+#Ó&yç ês¡T.
H˚qT |üPs¡«»qà q+<äT ñ<äjT· ≈£î+≈£îeT H√eTT |ü{HºÏ êqT. ñ
<äjT· eTTqH˚ ˝Ò∫ dü÷s√´<äjT· eTTq≈£î eTT+<äT>± <ä+‘·<ë∏ eqeTT
#˚dæ ìj·TeTeTT Á|üø±s¡+ ñ+&ç dü÷s√´<äjT· eTTq≈£î eTT+<äT>±H˚
ˇø£ eTT‘Ó<Ô’ Tä e≈£î u§≥Tºô|≥Tº#T· +&çHêqT. á $<Û+ä >± dü+e‘·‡s¡+
bÕ≥T #˚dæ Ä ‘·sê«‘· ñ<ë´|üq>± ≈£î+≈£îeTqT ˇø£ uÛ]Ñ D˝À ñ
+∫ ˇø£ Ns¡, s¡$ø¬ , |üP\T, |ü+&ÉT,¢ ‘ê+ã÷\eTT, ≈£î+≈£îeT
uÛ]Ñ DqT ñ+∫ eTT‘Ó<Ô’ Tä e≈£î uÛÀ»qeTT ô|{Ϻ yêj·TqeTT Ç∫Ã
Äosê«<äeTT rdüT≈£îì ñ<ë´|üq |üP]Ô #˚dæHêqT. n|ü&ÉT
ô|<ä˝› eÒ Tì Äosê«<ä+ #˚kÕs¡+fÒ eTTDT≈£îq u§≥Tº ô|≥Tº≈î£ +fÒ
eTTq÷ïfÒ+&ÉT,¢ bÕ|æ≥ u§≥Tº+fÒ |ü~y˚˝+Ò &ÉT,¢ qT<äT≥ u§≥º
ô|≥Tº≈î£ +fÒ q÷s¡Ty˚˝+Ò &ÉT,¢ ø=+>∑Tq u§≥Tºô|≥Tº≈î£ +fÒ ø√{Ïy˝˚ +Ò &ÉT¢
nsTT<äe‘·qeTT‘√ ñ+&Ó<sä T¡ ... ø±˙ ñ<äjT· ≈£î+≈£îeT H√eTT
|ü{qºÏ ∫qï~ @ |ü≥D º eTT\q+<äT+&ÉTH√ Ä |ü≥D º eTT˝ÀH˚ uÛsÑ øÔ¡ Ï
<ä÷s¡yTÓ qÆ yês¡T ñ+&Ésì¡ #ÓbÕŒs¡T.
34
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
ø£qTø£ Hê uÛsÑ qÔ¡ T rdüT≈£îyÓfifl¯ sê<äìμ #Ó|Œü >±H˚ j·TeTT&ÉT
Ä˝À∫+∫ ÄyÓT uÛsÑ øÔ¡ Ï |üPsêíjT· Te⁄qT Ç∫à ‘êqT yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
Ád”\Ô +‘ê ÄyÓT qT+∫ Ä H√eTT $<ÛëqeTTqT ‘Ó\TdüT≈£îì n+‘ê
#˚|{ ü ºÏ ñ<ë´|üqqT rs¡TÃ≈£îHêïs¡T n+‘ê ì‘·´düTeT+>∑Tfi¯ó\T>±
e]ú ˝ ≤¢ s ¡ T . H√eTT |ü { Ï º q yês¡ T ˇø£ |ü ⁄ D´~qeTTqT
dü÷s√´<äjT· eTTq≈£î |üPs¡«y˚T ˝Ò∫ ø±\ø£è‘ê´<äT\T rs¡TÃ≈£îì
X¯ó∫jÓTÆ $ù|òTïX¯«s¡T&çì, Ä ‘·sê«‘· >öØ<˚$ì |üPõ+∫ á ø£<qä∏ T
#·~$ ø£<ë∏ øÏ‘ å \· qT ‘·\ô|’ y˚dTü ≈£îì H√eTT $~Ûì ÁbÕs¡+_Û+#ê*.
Äsꓤ{≤ìø£Hêï uÛøÑ ÔÏ Á|ü|‘ ü T· \Ô T n‘·´+‘· nedüse¡ TT.
Á>±eT≈£î+≈£îeT H√eTT ø£<ä∏
(düT+<äsy¡ TÓ qÆ , Ms¡T&Óq’ uÛsÑ Ô¡ ø√dü+)
ˇø±H=ø£ sê»´eTT˝À sê»≈£îe÷¬s,Ô Á|ü<ëÛ qeT+Á‹ ≈£îe÷¬s\Ô T
Ç<äs› ÷¡ Á>±eT≈£î+≈£îeT H√eTTqT |ü{≤ºsT¡ . Á|ü<ëÛ ì ≈£îe÷¬sÔ H√eTT
|ü{Ϻ @&Ü~ bÕ≥T ø£<∏ä #·<äTe⁄≈£îì nøÏå‘·\T y˚düT≈£îì
dü+e‘·‡sêq+‘·se¡ TT ˇø£ MX¯|\üò eTT |üdTü |ü⁄, ˇø£ MXË|\üò eTT
≈£î+≈£îeT\qT ◊<äT M<ÛTä \T ‹]– >∑Tô|Œ&ÉT >∑Tô|Œ&ÉT #=|üq
eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄\≈£î n+<ä]ø° Ç∫à yê] Äosê«<äeTT rdüT≈£îqï~.
ø±˙ sê»≈£îe÷¬sÔ ‘êqT M<ÛTä \˝À ‹]– |ü+∫ ô|≥º&eÉ ÷ nHÓ&ç
nVü≤+ø±s¡+‘√ H√eTTqT d”«ø£]+∫ eTØ e~*y˚dæq~.
ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ Á|ü<ëÛ ì ≈£îe÷¬s≈Ô î£ ~e´eT+>∑fi¯ dü«s¡÷|ü⁄&Óq’ uÛsÑ Ô¡
\_Û+#ê&ÉT. ø±˙ sê»≈£îe÷¬s≈Ô î£ eTTdü*yê&ÉT uÛsÑ >Ô¡ ± \_Û+#ê&ÉT.
sê»≈£ î e÷¬ s Ô m+‘√ $#ê]+∫ <ä T 'œ+∫ ∫e]øÏ
bÕs¡«r|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\ >∑÷]à ‘·|eü ÷#·]+‘·Tqì n&É$˝ÀøÏ yÓ[fl
35
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
Ä≈£îMT<ä Ä≈£îô|≥Tº≈î£ ì, b˛ø£MT<ä b˛ø£ ô|≥Tº≈î£ ì dü÷~ MT<ä
dü ÷ ~ ô|≥Tº ≈ £ î ì ‘· \ ÁøÏ + <ä T >± ‘· | ü d ü T ‡ #˚ j · T kÕ–+~.
bÕs¡«r|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\T e÷s¡Ty˚w<ü ëÛ s¡T˝…’ Á|ü‘´· ø£yå TÓ Æ ªm+<äT≈£î ˙e⁄
‘·|eü TTqT Ä#·]düTHÔ êïe⁄ ‘·©.¢ ..μ nì n&ÉT>∑>± ªMTs¡T Hê u≤<Ûqä T
ÄπsÃyêsê.. rπsÃyêsê..μ nì nq>± y˚TeTT ‘·|Œü ≈£ rs¡TkÕÔeTT
nì #ÓbÕŒs¡T. <ë+‘√ sê»≈£îe÷¬sÔ yê]‘√ ªHê≈£î eTTdü*yê&ÉT
yÓTT>∑T&ÉT>± \_Û+#ê&ÉT. Ä uÛÑs¡Ô‘√ H˚qT m≥T¢ ø±|ü⁄s¡eTT
#˚j·T>∑\qT.. n+<äTπø bÕs¡«r|üs¡y˚TX¯«s¡T\ >∑÷]à ‘·|üdüT‡
#˚jT· T#·THêïqT..μ nì yê]‘√ nqï~. n+‘·≥ yês¡T ª‘·©.¢ .. ˙e⁄
Á>±eT≈£î+≈£îeT H√eTT |ü{ºÏ eT<Û´ä ˝À $&ç∫ ô|{Ï‹º $.... n+<äTe\qH˚
˙≈£î eè<ëΔ|´ü eTT˝À ñqï uÛsÑ Ô¡ \_Û+#ê&ÉT. ˙e⁄ Ä H√eTT eTs¡\
|ü{ºÏ ñ<ë´|üq #˚dTü ≈£î+fÒ ˙ ô|ì$T{Ï j·Te«qe+‘·T&Ée⁄‘ê&ÉTμ
nì #Ó|Œü >± H√eTT $~Û $<ÛëqeTTqT #Ó|Œü eTì ø√]+~.
n|ü&ÉT |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉT ªe÷|òTü e÷düeTT˝À s¡<dä∏ |ü $Ôü T Hê&ÉT
eTT+<ä T $ù|ò T ïX¯ « s¡ T ì |ü P õ+∫ ñ+Á&Üfi¯ fl qT ìy˚ ~ +∫
dü÷s¡´uÛ>Ñ y∑ êqTq≈£î bÕ\T bı+–+∫ bı+>∑* #˚dæ ìy˚~+#ê*.
eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄‘·HêìøÏ n~Û|‹ü nsTTq >öØ<˚$ì |üPõ+#ê*. á
H√eTTqT |ü{ºÏ ø£<ä∏ #·<Tä e⁄≈£îì @&Ü~ bÕ≥T nøÏ+å ‘·\T y˚dTü ≈£îì
MXË|\üò eTT |üdTü |ü⁄, MXË |ò\ü eTT ≈£î+≈£îeT #=|üq ◊<äT M<ÛTä \˝À
‹]– eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄\≈£î |ü+∫ ô|{≤º*μ nì #Ó|Œæ ÄyÓTì Äos¡«~+∫
n+‘·sêúqT\j·÷´s¡T. yês¡T #Ó|Œæ q $<Û+ä >±H˚ sê»≈£îe÷¬sÔ ‘·q
nVü≤+ø±sêìï ‘=\–+#·T≈£îì H√eTTqT ‘·÷.#· ‘·|Œü ø£ Ä#·]+∫
j·Te«qT&Ó’q uÛÑs¡ÔqT bı+~ düTKXÊ+‘·T\‘√ e]ú*¢+~.
Á>±eT≈£î+≈£îeT H√eTT bÕs¡«r|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\#˚ #Ó|Œü ã&çq n‘·´+‘·
|ü⁄D´Á|ü<yä TÓ qÆ H√eTT.
36
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
dü+|ü<ä X¯óÁøy£ ês¡|⁄ü Áe‘· ø£<ä∏
(nwü<º ]ä Á<ë\qT bÕs¡Á<√\T≥≈£î)
ˇø£ Á>±eTeTT˝À ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT ìedæ+#·T #·T+&˚yê&ÉT.
n‘·&øç Ï @&ÉT>∑Ts¡T ≈£îe÷s¡T\T. yês¡+<ä]ø° $yêVü≤eTT #˚jT· >±
yês¡+<ä]ø° @&ÉT>∑Ts¡T ≈£îe÷s¡T\T »ìà+#ês¡T. Ms¡+<äs÷¡ y˚sπ
y˚s¡T>± ñ+&ç ø±|üs¡eTT #˚ôd&çyês¡T. nsTT‘˚ n+<äs¡÷
eTVü‰<ä]Á<äeTTqT nqTuÛ$Ñ +#˚yês¡T. ˇø£Hê&ÉT X¯Á≈£îyês¡|⁄ü eTVü‰\øÏÎ
eTTdü* eTT‘Ó<Ô’ Tä e s¡÷|üeTT˝À e∫à eTT+<äT>± ô|<äø› √&É*ì
#·÷&É>± ÄyÓT bÕ∫|üqT\T #˚jT· ≥+ n≥T+∫ |æ\\¢ ≈£î ‘·\<äT$«
‘êqTq÷ ‘·\<äTe⁄« ø=qT#·Tqï~. <ë+‘√ eTVü‰\øÏÎ á
<Ísꓤ>T∑ ´sê*+{ÏøÏ yÓfifl¯ ≈£L&É<ìä uÛ≤$+∫ s¬ +&Ée ø√&É* e<ä≈› î£
yÓfi¯fl>± nø£ÿ&É ÄyÓT |æ\¢\≈£î #·<ä›qïeTT ô|{Ϻ ÄyÓT ≈£L&Ü
‹qT#·Tqï~. ÄyÓT Ç+{ÏøÏ ≈£L&Ü eTVü‰\øÏÎ yÓfifl¯ {≤ìøÏ Çwü|º &ü øÉ £
eT÷&Ée ø√&É* Ç+{ÏøÏ yÓ[fl+~.
Ä ø√&É\T bÕ∫|üqT˝…’Hê #˚j·Tø£ ù|&É|ædæøÏ |æ&Éø£\T
#˚jT· T#·Tqï~. <ë+‘√ eTVü‰\øÏÎ ÄyÓT Ç+{ÏøÏ yÓfifl¯ ≈£î+&Ü Hê\Ze
ø√&É\T Ç+{Ï e<ä≈› î£ yÓ[fl+~. nø£ÿ&É ÄyÓT s√{À¢ <Ûëq´eTT b˛dæ
<ä+#·T‘·T+~. Çø£ÿ&Ü e⁄+&Ésê<äì ‘·\+∫ ◊<äeø√&É* Ç+{ÏøÏ
yÓ[fl+~. ÄyÓT ∫ì–q <äTdüT\Ô qT ≈£î≥Tºø=qT#·÷ ø£q|ü&+ç ~. ÄyÓT
Ç+{ÏøÏ ndü\T yÓfifl¯ ≈£L&É<Tä . áyÓT n‘·´+‘· <Ísꓤ>T∑ ´sê\T nì
nqT≈£î+≥÷ Äs¡eø√&É* Ç+{Ï eTT+<äT≈£î yÓ[fl+~. ñ<äj÷· H˚ï
ÄyÓT |æ\\¢ ≈£î ‘·\+{Ï ‘êqTq÷ ‘·\+≥Tø=qT#·Tqï~. eTVü‰\øÏÎ
nsTTwü+º >± #·÷dæ @&Ée Ç+{Ï >∑TeTà+ e<ä≈› î£ yÓ[fl+~.
37
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
ÄyÓT dü÷s√´<äjT· eTTq≈£î |üPs¡«y˚T ˝Ò∫ Ç\T¢ >√eTj·TeTT‘√
n*øÏ >∑Te÷àìøÏ |üdTü |ü⁄ sêdæ ≈£î+≈£îeT ô|{Ϻ >∑TeTà+ eTT+<äT
eTT>∑T\Z T ô|{Ϻ |üdTü |ü⁄ sêdüT≈£îì ‘·\+≥Tø=ì ‘êqT ø£≥Tº≈î£ qï
eÁkÕÔìï uÛsÑ øÔ¡ Ï Ç∫à |üì MT<ä M~Û˝ÀøÏ |ü+|æ ‘êqT ‘·\T|ü⁄ #ê≥Tq
ñqï~. eTVü‰\øÏÎ X¯óÁuÛeÑ TT>± ñqï Ç+{Ï yê‘êes¡D≤ìï #·÷dæ
ns¡T>∑T MT<ä ì\ã&ç @&Ée ø√&É*ì |æ\Te>± ÄyÓT ‘·\T|ü⁄
#ê≥TqT+&˚ ª‘·©¢.. H˚ìe‘·*øÏ sêe{≤ìøÏ M\T˝Ò<äT. e÷
<ä+|ü‘T· *s¡Te⁄]ø° ø£*|æ ˇπø eÁdüeÔ TT ñqï~. Ç|ü&ÉT Ä eÁkÕÔìï
Hê uÛsÑ Ô¡ <Û]ä +∫ M~Û˝ÀøÏ yÓfi≤fls¡Tμ nq>± leTVü‰\øÏÎ ª◊q j˚T$T
‘·©.¢ H˚qT ø£≥Tº≈î£ qï eÁdüeÔ TT˝À dü>e∑ TT ˙≈£î Ç#ÓÃ<äqìμ ‘·q
eÁdüeÔ TT qT+∫ dü>e∑ TT ∫+∫ sTT∫Ã+~. ˙e⁄ á eÁdüeÔ TTqT
<Û]ä +#·T nì #ÓãT‘·÷ ne÷à... eTVü‰ ≈£îå <Û>ä ± qTqï~.
ø±e⁄q n‹ y˚>e∑ TT>± k˛˝…&TÉ _j·T´+ bı+–+#·eTq>± Ä
Áu≤Vü≤àDÁd”Ô ª‘·©.¢ .. Hê uÛsÑ Ô¡ Á>±eTeTT˝À yÓ#êÃ\ ø=s¡≈î£ yÓfi≤fls¡T.
sTT+{Ï e<ä› _j·T´+ ì+&ÉT≈£îHêïsTT... ˙ Äø£* u≤<ÛäqT
rs¡Ã˝Òq+<äT≈£î ∫+‹+#·T#·THêïqTμ nì #Ó|æŒ+~. n+‘·{
eTVü‰\øÏÎ ª˙e⁄ es¡≈Ô î£ ì >∑èVü≤eTTq≈£î yÓ[fl e÷ Ç+{ÏøÏ X¯óÁø£yês¡|⁄ü
eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄ e∫Ã+~ nì #Ó|ü ˙≈£î ø±e*‡q nìï kÕe÷qT\ì
Ç#·TÃqìμ #Ó|Œü >± ÄyÓT nfÒ¢ #˚d+æ ~. es¡≈Ô î£ &ÉT e÷s¡T e÷{≤¢&≈É £
nìï kÕe÷qT\T Ç#êÃ&ÉT. ÄX¯Ãs¡´eTT‘√ Ç+{ÏøÏ e∫Ãq ÄyÓT
nqïeTT, ≈£Ls¡\T, bı+>∑* e+&ç X¯óÁø£yês¡eTT eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄q≈£î
ô|{Ï+º ~.
n+‘·˝À e∫Ãq ÄyÓT uÛsÑ Ô¡ Ä ~qeTTqT ‘·q≈£î Á>±eTeTT˝À
e÷eT÷\T ø£+fÒ m≈£îÿe>± <Ûqä + \_Û+∫+<äì uÛ≤s¡´øÏ #Ó|Œæ kÕïq+
38
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
#˚dæ e∫à uÛ≤s¡´ e&ç+¶ ∫q uÛÀ»qeTTqT uÛTÑ õ+∫ ‘·è|æ>Ô ± ÄyÓT‘√
nHêï&ÉT. eTqeTT áHê&ÉT Ç+‘· ‘·è|æ>Ô ± uÛTÑ õ+#·T≥≈£î ø±s¡DeTT
@eTHêï ñqï<ë nì n&ÉT>∑>± X¯óÁø£yês¡eTT eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄ >∑T]+∫
#Ó|Œæ ÄyÓT ø£è|üe\qH˚ á uÛÀ»qeTT \_Û+∫+<äì #Ó|Œæ +~.
Ç+‘·˝À eTVü‰\øÏÎ ‘êqT b˛sTTekÕÔqì #Ó|Œü >± <ä+|ü‘T· *s¡Te⁄s¡T
ÄyÓT bÕ<äeTT\qT |ü≥Tº≈î£ ì ª‘·©.¢ . ˙ ø£{≤ø£eå TT á |üP≥ y˚TeTT
‘·è|æ>Ô ± uÛÀ»qeTT #˚dHæ êeTT. á sêÁ‹ e÷Á‘·eTT ñ+&ç sπ |ü⁄
yÓfifl¯ eTìμ ø√s¡>± eTVü‰\øÏÎ Ä Hê&ÉT nø£ÿ&˚ ñ+&ç sêÁ‹ uÛÀ»qeTT
#˚dæ |ü&TÉ ≈£î+~. ñ<äj÷· ìøÏ ÄyÓT ns‘·sêúqeTsTT´+~. ñ
<äj÷· H˚ï Áu≤Vü≤àDTì uÛ≤s¡´ Ç\T¢ X¯óÁuÛ+Ñ #˚jT· {≤ìøÏ #·÷&É>±
Hê\T>∑T eT÷\\ ã+>±s¡T≈£î|üŒ\T <˚B|ü´e÷q+>± yÓ\T>∑T‘·÷
<äsÙ¡ q$T#êÃsTT.
ø±˙ X¯óÁø£yês¡eTT eTVü‰\øÏÎ <äsÙ¡ qeTT ø±˝Ò<Tä . n+<äT≈£î
$#ê]dü÷Ô uÛsÑ qÔ¡ T ˝Ò|æ »]–q<ä+‘ê #Ó|Œæ áyÓT eTqbÕ*≥
eTVü‰\øÏÎj˚T >±ì y˚s=ø£sT¡ ø±<äT nì ÄHê{Ï qT+&ç Á|ü‹ X¯ó
Áø£yês¡eTT ˇø£ eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄øÏ ‘·\+{Ï q÷‘·q eÁdüeÔ TT, s¡$ø¬ \qT
Ç∫à |æ+&çe+≥\‘√ uÛÀ»qeTT ô|{ºkÕ>±s¡T. dü+‘·e‘·‡sêq+
‘·se¡ TT ˇø£ X¯óÁø£yês¡eTTHê&ÉT eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄q≈£î eT÷dæ yêj·TqeTTqT
Ç#êÃs¡T. Ä <ä+|ü‘T· *s¡Te⁄s¡÷ |æ˝≤¢bÕ|ü\‘√, nôw’Xº «¯ sê´\‘√
‘·T\‘·÷>∑T‘·÷ n+‘·´eT+<äT $wüß˝í Àø£eTTqT #˚sês¡T. á Áe‘·eTT
‘Ó\TdüT≈£îqï m+‘√ eT+~ |ü⁄D´Ád”\Ô T á H√eTTqT |ü{ºÏ $~Û
$<ÛëqeTT>± rs¡TÃ≈£îì düTKeTT>± ñHêïs¡T. ø£<ä∏ ˝À|üeTTqïq÷
Áe‘· ˝À|üeTT »s¡T>∑sê<äT.
39
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
>±E\ >öØ<˚$ Áe‘· ø£<ä∏
(uÛsÑ ‘Ô¡ √ eTVü‰ kÂK´+ ø=s¡≈î£ )
ˇø£ sê»´eTT˝À ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT ñ+&˚yê&ÉT. yêì
≈£îe÷s¡TìøÏ $yêVü≤+ #˚dHæ ê&ÉT. yêì ø√&É\T >±E\>öØ<˚$ H√eTT
|ü{ºÏ ñ\¢+|òTü qeTT #˚dæ ñqï~. n+<äT ø±s¡D+>± ÄyÓTqT #·÷dæq<˚
‘·&eÉ ⁄ n+‘ê ∫≥∫≥˝≤&ÉT‘·÷ ñ+&˚yês¡T. Ç+{À¢ n‘·,Ô e÷eT,
yÓTT>∑T&ÉT ∫≥∫≥ \‘√ bÕ≥T Çs¡T>∑÷, bıs¡T>∑÷ ≈£L&Ü
∫≥∫≥˝≤&ÉT‘·T+&˚yês¡T. ‘·qì #·÷&É>±H˚ n+‘ê m+<äTø£˝≤ ñ
Hêïs√ ns¡+ú ø±ø£ ÄyÓT≈£î ø£&TÉ <äT'œ‘·Tsê˝…’ ñ+&˚~. ˇø£Hê&ÉT
eT]+‘· $#ês¡eTT‘√ n&É$˝ÀøÏ b˛sTT @+ #˚j÷· ˝À, mø£ÿ&É ñ
+&Ü˝À ~≈£îÿ‘√#·ø£ ‹s¡T>±&ÉT#·T+&É>± uÛ÷Ñ $Tì bÕ*+#·T≥≈£î
e∫Ãq bÕs¡«r|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\T ÄyÓTì #·÷dæ ªmes¡e⁄ ‘·©¢ ˙e⁄?
á n&É$˝À ~≈£îÿ‘√#·ø£ m+<äT≈£î ‹s¡T>∑T‘·THêïe⁄?μ nì n&ÉT>∑>±
ÄyÓT ‘·qqT #·÷dæq<˚ ‘·&eÉ ⁄ n+‘ê ∫sê≈£î |ü&‘ É ês¡˙, eT>∑&TÉ
≈£L&Ü m|ü&É÷ ‘·q |ü≥¢ ø√|ü+>± ñ+{≤&Éì Ç+<ä]øÏ
nsTTwüßsº ê*HÓq’ H˚qT m+<äT≈£î Áã‘·ø±\ì Ä˝À∫+∫ n&É$˝ÀøÏ
Ç˝≤ e#êÃqìμ ‘Ó*|æ+~. n+‘·≥ bÕs¡«r|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\T ªne÷à..
˙e⁄ >±E\>öØ<˚$ H√eTT |ü{ºÏ ñ\¢+|òTü q #˚dHæ êe⁄. Ä ø±s¡DeTTq
ìqTï #·÷∫q n+<ä]ø° ø√|üeTT>± ñqï~.
ø±e⁄q ˙e⁄ ‹]– Ä H√eTTqT |ü{ºÏ ñ<ë´|üq rs¡TÃø=qï
|ü]dæú‘·T\T #·ø£ÿã&ç n+‘ê ìqTï Áù|eT>±, ÄbÕ´j·T+>±
#·÷düT≈£î+{≤s¡ìμ #ÓbÕŒs¡T. yê]øÏ qeTdüÿ]+∫ ÄyÓT ‹]–
>∑èVü‰ìøÏ e∫à >±E\ >öØ H√eTTqT |ü{ºÏ j·T<∏ë$~∏>± ñ<ë´|üqeTT
#˚dTü ≈£îqï~. n|üŒ{Ï qT+&ç ÄyÓT n+<ä] ‘·\˝À Hê\Tø£jTÆÓ
40
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
eTT<äT\› ø√&É*>±, eTT<äT\› uÛ≤s¡´>± ñ+&É≥y˚T ø±ø£ Çs¡T>∑Tbıs¡T>∑T
yê] >ös¡eeTsê´<ä\qT #·÷s¡>=qï~.
ñ<ë´|üq : ˇø£ |ü⁄D´ ~qeTTq ‘·˝≤sê kÕïqe÷#·]+∫
|ü P C≤eT+~s¡ e TTqT |ü P \‘√ n\+ø£ ] +∫ eTT+<ä T >±
$ù|Tò ïX¯«s¡T&çì, nq+‘·se¡ TT >öØ<˚$ì |üPõ+∫ ô|’ ø£<ä∏ #·<Tä e⁄≈£îì
nøÏ+å ‘·\T ‘·\ô|’ y˚dTü ø√yê*. Ä ‘·sê«‘· ˇø£ eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄q≈£î
Ns¡, s¡$ø£>T∑ &É,¶ |üdTü |ü⁄, ≈£î+≈£îeT, ‘ê+u≤\÷ìï Ç∫à >±E\T
‘=&ç– |æ+&çe+≥\‘√ uÛÀ»qeTT ô|{Ïqº ñ<ë´|üq |üP]Ô n>∑TqT.
ø£<ä∏ ˝À|üyTÓ qÆ qT Áe‘· ˝À|üeTT ø±sê<äT.
ø£HïÓ ‘·T\düeTà Áe‘·eTT
(düT+<äsy¡ TÓ qÆ , düTo\T&Óq’ uÛsÑ Ô¡ ø=s¡≈î£ )
ˇø£ |ü≥Dº +˝À ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT ñ+&˚yê&ÉT. n‘·ìøÏ ˇø£
≈£îe÷¬sÔ ñ+&Ó&~ç . n‘·ì uÛ≤s¡´ #·ìb˛e≥+‘√ n‘·&TÉ s¬ +&Ée
$yêVü≤eTT #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. ø±˙ ÄyÓT≈£î yÓTT<ä{Ï uÛ≤s¡´ ≈£L‘·Ts¡T
n+fÒ sTTwüeº TT ñ+&Éøb£ ˛e≥+‘√ ÄyÓTqT HêHêu≤<Û\ä ≈£î >∑T]
#˚ùd~. ø£˙dü+ ‹q{≤ìøÏ eT+∫ ÄVü‰sêìï, ø£≥Tºø√e{≤ìøÏ eT+∫
eÁkÕÔ\qT ≈£L&Ü düeT≈£Ls¬ Ã&ç~ ø±<äT. Ä |æ\¢ düe‹ ‘·*¢ u≤<Û|ä &ü ˝É øÒ £
ø=+‘· ø±\+ ‘·sê«‘· ‘ê‘·>±] Ç+{ÏøÏ yÓ[flb˛sTT+~.
ø±˙ düe‹ ‘·*¢ Ç+{À¢ |üqT\T #˚jT· {≤ìøÏ ‹]– Ä |æ\ì¢
‘ÓeTàì Ä Áu≤Vü≤àDT&çì ã\e+‘· ô|≥ºkÕ–+~. Ä Áu≤Vü≤àDT&ÉT
Hê ≈£L‘·Ts¡T Çø£ÿ&ÉT+&É>± Væ≤+dæ+#êe⁄ ø±e⁄q ˙y˚ yÓ[fl ÄyÓTqT
rdüT≈£îì s¡eTàì #ÓbÕŒ&ÉT. <ë+‘√ Äy˚T dü«j·T+>± |æ\¢ ‘ê‘·>±]
Ç+{ÏøÏ yÓ[fl |æ\ì¢ |ü+|üeTì ‘ê‘·>±]ì n&ç–+~. Äj·Tq ª‘·©.¢ ..
Hê eTqTeTsê*øÏ ô|[fl #˚jT· <ä\∫HêqT. Ç|ü&ÉT |ü+|ü⁄≥≈£î M\T
41
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
ø±<äìμ #Ó|Œü >± Äj·Tq e÷≥\øÏ @e÷Á‘·+ >ös¡e+ Çe«≈£î+&Ü
ªe÷ |æ\ø¢ Ï y˚TeTT $yêVü≤+ #˚dTü ø√>∑\eTTμ nì ã\e+‘·+>±
|æ\ì¢ Ç+{ÏøÏ rdüT≈£îe∫Ã+<ë düe‹ ‘·*.¢ >∑èVü‰ìøÏ ‘Ó∫Ãq ‘·sê«‘·
Hê |æ\ì¢ m‘·TøÔ √eTì #Ó|Œæ ø=+#Ó+ n]XËeTTø£ÿqT ô|{Ϻ ‘êqT
yÓ[fl ‘·T\düeTà≈£î |üP» #˚døæ =qT#·T+&ÓqT. düe‹ ‘·*¢ |üP»
eTT–+∫ nø£ÿ&çqT+&ç yÓ[flq ‘·sê«‘· Ä |æ\¢ ≈£L&Ü ‘·T\düeTà
e<ä≈› î£ yÓ[fl ÄyÓTì uÛøÑ ‘ÔÏ √ |üPõ+∫ #˚‹˝Àì n]XËeTTø£ÿqT
HÓ’y˚<ä´eTT>± ô|{Ϻq~. n|ü&ÉT ‘·T\düeTà Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ ª˙e⁄
ø£HïÓ ‘·T\düeTà H√eTT |ü{ºÏ ñ\¢+|òTü q #˚dHæ êe⁄. n+<äTe\qH˚
˙≈£î ø£cÕº\T. ø±e⁄q ˙e⁄ ø£HÓï ‘·T\düeTà H√eTT |ü{Ϻ
dü+e‘·‡sêq+‘·s¡+ ñ<ë´|üqeTT #˚düTø=qï ˙ ø£cÕº\˙ï
eT≥Te÷j·TeTe≥y˚T ø±ø£ ˙≈£î düT+<äsT¡ &ÉT, düTo\&Óq’ uÛsÑ Ô¡
\_ÛkÕÔ&ìÉ μ #Ó|Œæ n+‘·sêúqeTsTT´+~. Ä |æ\¢ ‘·T\düeTà #Ó|Œæ q
Á|üø±s¡+>± ø£HïÓ ‘·T\düeTà H√eTTqT |ü{ºÏ ñ<ë´|üqeTT #˚dTü ø=qï~.
Ä |æ\¢ #˚dTü qÔ ï |üP»\ì #·÷dæ Áø£eTeTT>± düe‹ ‘·*¢ eTqdüT
e÷] ÄyÓTqT Áù|eT>± #·÷düTø√kÕ–+~.
ñ<ë´|üq : ø£HÓï|æ\¢øÏ ‘·\+{Ï b˛düTø√e{≤ìøÏ dü]|ü&É
edüTeÔ ⁄\qT eTT+<äT s√Eq ÄyÓTøÏ Çe«e˝…qT. eTsêï&ÉT >öØ<˚$ì
|üPõ+∫ |ü<eä T÷&ÉT »‘·\ n]ôd\qT ìy˚~+#ê*. X¯ó∫jÓTÆ
e∫Ãq ø£ H Ó ï |æ \ ¢ ø Ï |ü ] øÏ D Ï , s¡ $ ø£ , |ü d ü T |ü ⁄ , ≈£ î +≈£ î eT,
‘ê+ã÷˝≤<äT\‘√ bÕ≥T |ü<eä T÷&ÉT »‘·\T H˚‹ n]ôd\qT
yêj·TqeTT Çe«e˝…qT. ø£<˝ä∏ À|üyTÓ qÆ qT Áe‘·˝À|üeTT ø±sê<äT.
42
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
|ü⁄e⁄« ‘ê+ã÷\ Áe‘· ø£<ä∏
(dü+‘êq+ ø=s¡≈î£ )
ˇø£ sê»´+˝À sêE>±s¡T ‘·q ≈£îe÷¬s≈Ô î£ $yêVü≤+ #˚kÕ&ÉT.
ø±˙ ÄyÓTqT Ä yÓTT>∑T&ÉT @\Tø=˝Ò<Tä . dü+‘êqe‹ ø±˝Òqì ÄyÓT
$#ês¡+‘√ ñ+&˚~.
ÄyÓT bÕs¡«r|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\qT ì‘·´+ |üPõ+#·T‘·÷ ‘·q
ø±|ü⁄s¡+˝À düK´‘·ì ø£\T>∑#j ˚ T· eTì ÁbÕ]ú+#˚~. ø=+‘· ø±˝≤ìøÏ
$dæ– y˚kÕ]q ÄyÓT n&Ée⁄\ |ü{bºÏ ˛>± n&É$˝À ‹s¡T>±&ÉT‘·Tqï
ÄyÓT≈£î bÕs¡«r<˚$ eTTdü* eTT‘Ó<Ô’ Tä e s¡÷|ü+˝À ÄyÓT≈£î m<äTs¬ ’
ª@eTe÷à.. ˇ+≥]>± Á≈£Ls¡ »+‘·Te⁄\T ñ+&˚ á n&É$˝À
‹s¡T>∑T‘·THêïe⁄...?μ nì n&ÉT>∑>± ª‘·©.¢ . ˙e⁄ mes¡y√ bÕs¡«r<˚$˝≤
e∫à Hê ø£wüºeTTqT n&ç>∑T‘·THêïe⁄. Hê dæú‹ ˙≈£î @eTì
$e]+#· q T...μ n+≥÷ ‘· q ø£ < ∏ ä n+‘ê #Ó | æ Œ uÛ À s¡ T q
$\|æ+#·kÕ–+~.
ªne÷à.. <äT'œ+#·e<äT.› ‘·|Œü ø£ ˙ uÛsÑ øÔ¡ Ï ˙ MT<ä Áù|eT
ø£\>∑≥y˚T ø±ø£ ˙e⁄ dü+‘êqe‹$ ne⁄‘êe⁄. düø\£ uÛÀ>∑ uÛ≤>±´\qT
nqTuÛ$Ñ dü÷Ô Äq+<ä+‘√ J$‘·+ kÕ–kÕÔe⁄... n~ @ $<Ûeä TT>±
n+fÒ ˙e⁄ ‘·øD å£ y˚T >∑èVü‰ìøÏ yÓ[fl X¯ó∫jÓTÆ ì‘·´eTT nsTT<äT
|ü⁄e⁄«\qT ‘ê+ã÷\+˝À ô|{Ϻ ˇø£ eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄q≈£î Çe⁄«.
ˇø£ @&Ü~ bÕ≥T ˙e⁄ Á|ü‹~qeTT á $<Ûeä TT>± #˚dæ ñ
<ë´|üq rs¡TÃø=qï H˚qT #Ó|Œæ q<ä+‘ê »]– rs¡TqTμ nì #Ó|Œæ
n+‘·sêúqeTjÓT´qT.

43
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
n+‘· sê»≈£îe÷¬sÔ m+‘√ dü+‘√wü+‘√ ‹]– e∫à ÄHê&ÉT
X¯óuÛ~Ñ qeTsTTq+<äT e\¢ uÛøÑ ÔÏ ÁX¯<\Δä ‘√ >öØ<˚$ì |üPõ+∫ ˇø£
eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄q≈£î >öØ<˚$>± uÛ≤$+#·T‘·÷ |üe⁄«\T, ‘ê+ã÷\eTT
Ç∫à ÄyÓT Äosê«<äs rdüT≈£îqï~. Ç≥T¢ dü+e‘·‡s¡+ bÕ≥T
ì‘·´eTT |üe⁄«\T, ‘ê+ã÷˝≤ìï Ç∫à dü+e‘·‡sêq+‘·s+¡ ñ<ë´|üq
rs¡TÃ≈£îqï~. ÄHê{Ï qT+&˚ ÄyÓT eT>∑&ÉT ÄyÓT‘√ m+‘√
nH√´q´‘·>± ñ+≥÷ n‘·´+‘· düTKeTT>± ñ+&É>± yê]øÏ
ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ eTT‘·´eTT\ ˝≤+{Ï dü+‘êqeTT ø£*–+~.
uÛsÑ Ô¡ Áù|eT, |æ\\¢ eTT]ô|eTT\‘√ bÕ≥T ÄyÓT n‘·´+‘·
nôw’Xº «¯ s¡´eTT\‘√ ‘·T\‘·÷>∑T‘·÷ düTKeTT>± ñqï~. Ä ‘·sê«‘·
ÄyÓT <ë«sê ˝Àø£eT+‘ê á H√eTT >∑÷]à ‘Ó\TdüT≈£îì
|ü⁄D´Ád”Ô\+‘ê á H√eTT |ü{Ϻ ñ<ë´|üq rs¡TÃ≈£îì ø√]q
ø√¬sÿ\qT rs¡TÃ≈£îì Äq+<äeTT‘√ Jeq+ kÕ–+#ês¡T.
ñ<ë´|üq : eTT+<äT>± ˇø£ |ü⁄D´~qeTTq X¯ó∫jÓÆT
$ù|òTïX¯«s¡T&çì ‘·sê«‘· >öØ<˚$ì |üPõ+∫ ô|’ ø£<qä∏ T #·<Tä e⁄≈£îì
nøÏ+å ‘·\T y˚dTü ≈£îì H√eTTì |ü≥Tºø√yê*. dü+e‘·‡s¡+ bÕ≥T ì‘·´+
z eTT‘Ó<Ô’ Tä eq≈£î ◊<äT |ü⁄e⁄«\T ñ+∫q ‘ê+ã÷˝≤ìï Ç∫Ã
dü+e‘·‡sêq+‘·se¡ TT ˇø£ X¯óuÛ~Ñ qeTTq X¯ó∫jÓTÆ >öØ<˚$ì |üPõ+∫
ˇø£ |üfiflË eTT ì+&Ü |üPe⁄\qT b˛dæ yê{Ïô|’ Ns¡, s¡$ø£\>∑T&É,¶
|üdüT|ü⁄, ≈£î+≈£îeT, ‘ê+ã÷˝≤ìï ô|{Ϻ ˇø£ eTT‘Ó’Ô<äTe⁄qT
bÕs¡«r<˚$>± uÛ≤$dü÷Ô yêj·THêìï Ç#·TÃø=ì ÄyÓT Äosê«<ëìï
rdüTø√yê*.
44
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
e÷|òTü >öØ Áe‘· ø£<ä∏
(»qà»Hêà+‘·sê\T yÓT‘Æ <Ô’Ó Tä e‘·q+ ø=s¡≈î£ )
ˇø£ q>∑s+¡ ˝À ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT ìedæ+#·T#·T+&˚yê&ÉT.
n‘·ìøÏ ˇø£ ≈£îe÷¬sÔ ø£\<äT. Ä ≈£L‘·Ts¡T ∫qï‘·qeTT˝ÀH˚ uÛsÑ ≈Ô¡ î£
<ä÷s¡eTsTT´+~. #·T≥Tº |üøÿ£ \ yês¡T dü÷{Ïb˛{° e÷≥\‘√ Ä
|æ\q¢ T eT]+‘· u≤<Ûôä |≥ºkÕ>±s¡T. Ä ≈£îe÷¬sÔ nedüú #·÷&É˝øÒ £
Áu≤Vü≤àD <ä+|ü‘T· \T ≈£îe÷¬sqÔ T rdüT≈£îì ns¡D´eTT˝ÀìøÏ yÓ[¢
‹s¡T>±&ÉT#·T+&É>± yê]øÏ ˇø£ q~ ø£ì|æ+∫+~.
nø£ÿ&É ø=+‘·eT+~ Ád”\Ô T |üP»\T ìs¡«]ÔdTü HÔ êïs¡T. ˇø£ sπ e⁄
e<ä› eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄\T, eTs√ sπ e⁄ e<ä› uÛsÑ ≈Ô¡ î£ <ä÷s¡yTÓ qÆ yês¡T ñ
Hêïs¡T. yês¡T nsTT<äT |ü<ëà\qT |ü≥Tº≈î£ ì >öØ<˚$ì |üPõ+#·T‘·÷
H√eTT H√#·T≈£î+≥THêïs¡T. Áu≤Vü≤àD<ä+|ü‘·T\T ≈£îe÷¬sÔ‘√
nø£ÿ&É≈î£ yÓ[fl MTs¡T H√#·Tø=qT#·Tqï H√eTT $es¡eTT\T #Ó|Œü eTì
ø√sês¡T. bÕs¡«r<˚$ eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄\˝À ˇø£ eTT‘Ó<Ô’ Tä esTT H√eTT
H√#·Tø=qT#·Tqï~. M]ì #·÷∫q ÄyÓT ªne÷à.. H˚qT Ä H√eTT
>∑T]+∫ #ÓbÕÔqT.
eTT+<äT MT ≈£îe÷¬sqÔ T q~˝À kÕïq+ #˚sTT+∫ rdüT≈£îì
s¡+&çμ nq>± yês¡T nfÒ¢ #˚dHæ ês¡T. yês¡T bÕs¡«r<˚$ e<ä≈› î£ ‹]–
e#˚à düeTj·÷ìøÏ ÄyÓT q~˝Àì+∫ <√ôd&ÉT sTTdüTø£qT rdæ
>∑≥Tºq b˛sTT#·Tqï<ä≥. Áu≤Vü≤àDTì ≈£îe÷¬sÔ ≈£L&Ü n<˚ $<Û+ä >±
#˚jT· >± >∑≥Tºq b˛dæq sTTdüTø£+‘ê |üdTü |ü⁄ nsTT´+~. n|ü&ÉT
bÕs¡«r<˚$ eTs=ø£ <√ôd&ÓqT b˛j·TeTq>± ÄyÓT nfÒ¢ #˚d+æ ~.
ákÕ] Ä sTTdüTø£ ≈£î+≈£îeT nsTT´+~. eT∞fl <√ôd&ÉT
b˛j·TeTq>± ÄyÓT b˛dæ+~. Ç|ü&ÉT á sTTdüTø£ ø=ã“]
45
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
nsTT´+~. ‘·sê«‘· b˛dæq <√ôd&ÉT sTTdüTø£ u…\e¢ TT nsTT´+~.
bÕs¡«r <˚$ ÄyÓTqT Ç+ø=ø£ <√ôd&ÉT b˛j·TeTq>± Ä Á|üø±s¡eTT>±
b˛j·T>± n~ J\ø£Ás¡ nsTT´+~.
bÕs¡«r e÷‘· yê{Ïì #·÷|æ+∫ |ü{qºÏ @&ÉTq |üdTü |ü⁄,
eTs¡Tdü{Ï dü+e‘·‡s¡eTT ≈£î+≈£îeT, eT÷&Ée dü+e‘·‡s¡eTT ø=ã“],
Hê\Zedü+e‘·‡s¡eTT u…\e¢ TT, nsTT<äe dü+e‘·‡s¡eTT J\ø£Ás¡
ùds¡T+u≤e⁄ ùds¡T+u≤e⁄ #·|ü q eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄q≈£î uÛÀ»qeTT ô|{Ϻ
yêj·Tq$Te«eTì #Ó|Œæ +~. á H√eTTqT e÷|òTü e÷düeTT˝À
ne÷yêdü´ yÓ[flq bÕ&É´$T yÓTT<ä\T HÓ˝s√E\ bÕ≥T >ös¡eTàqT
◊<äT|ü<àä eTT˝‘√ |üdTü |ü⁄, ≈£î+≈£îeT\‘√ |üPõ+#ê*. Ç˝≤ ◊<äT
dü+e‘·‡sê\ bÕ≥T |üPõ+∫ ◊<äe dü+e‘·‡s¡eTT HÓ\s√E\
|üPC≤q+‘·se¡ TT >ös¡eTàqT q~˝À e<ä˝≤*. bÕs¡«re÷‘· #Ó|Œæ q
$<Û+ä >± Áu≤Vü≤àD <ä+|ü‘T· \T ≈£L‘·T] #˚‘· ◊<äTdü+e‘·‡s¡eTT\T
#˚sTT+#·>± <ä÷s¡yTÓ qÆ yÓTT>∑T&ÉT ‹]– e#êÃ&ÉT.
n+‘·{Ï eTVæ≤eT>∑\ Ä H√eTTqT sê»´eTT˝Àì yês¡+‘ê
‘Ó\TdüT≈£îì n+‘ê H√eTTì |ü{ºÏ uÛøÑ ÁÔÏ X¯<\Δä ‘√ $~Û$<ÛëqeTT>±
#˚kÕs¡T. á H√eTT H√∫q yê]øÏ \ø£åy˚\dü+e‘·‡s¡eTT\T
nsTT<äe‘·qeTT dü+ÁbÕ|æ+Ô #·TqT.
<ä+|ü‘‘· ê+ã÷\ Áe‘·eTT
(uÛ≤s¡´ uÛsÑ \Ô¡ eT<Û´ä >=&Ée\T b˛e⁄≥≈£î)
|üPs¡«eTT ˇø£ sêE uÛ≤s¡´ |üPs¡« »qà˝À <ä+|ü‘· ‘ê+ã÷\
Áe‘·eTT |ü{ºÏ ñ\¢+|òTü q #˚d+æ ~. Ä ø±s¡DeTT>± uÛ≤s¡´uÛsÑ \Ô¡ eT<Û´ä
¡ T· >± >=&Ée\T e#ÓÃ&ç$. sêE Ç+{Ï b˛s¡T e\q sêC´bÕ\q
‘·s#
dü]>± #˚jT· ø£b˛e&É+‘√ sê»´+˝À nkÕ+|òTæ ø£ #·s´¡ \‘√ bÕ≥T
46
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
dæ]dü+|ü<\ä T HêHê{Ïø° ‘·–bZ ˛kÕ–q$. ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ á ndüV≤ü »
|ü]D≤e÷\qT #·÷∫ sêE ndüV‰ü j·T‘·‘√ sêC≤´ìï $&ç∫ m{À
yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
sêDÏ <äT'œ‘·Tsê˝…’ n&É$˝ÀøÏ yÓ[fl $#ês¡eTT‘√ ø£fi¢¯ ˙fi¯ófl
ô|≥Tº≈î£ ì ˇø£ #Ó≥Tº øÏ+<ä ≈£Ls¡TÃì ñ+&É>± bÕs¡«r|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\T
uÛ÷Ñ $Tì bÕ*+#·T≥≈£î e∫à ÄyÓTqT #·÷dæ ª‘·©.¢ . ˙ <äT'U≤ìøÏ
ø±s¡Dy˚T+{Ï?μ nì n&ç>±s¡T. n+‘· Ä sêDÏ »]–q <ä+‘ê #Ó|Œæ ...
ªHê uÛsÑ Ô¡ <˚XÊ+‘·se¡ TTq≈£î yÓ[flb˛j·÷&ÉT. sê»´+˝À dæ]dü+|ü<\ä T
‘·]– Á|ü»\T HêHêu≤<Û\ä ≈£î >∑T] ne⁄‘·THêïs¡T... n~ #·÷&É˝øÒ £
$#ês¡+‘√ H˚qT á n&É$˝ÀøÏ e#êÃqTμ n+~.
n|ü&ÉT bÕs¡«r|üs¡y˚TX¯«s¡T\T ª˙e⁄ |üPs¡« »qà˝À
<ä+|ü‘‘· ê+ã÷\ Áe‘·eTTqT |ü{ºÏ ñ\¢+|òTü qeTT #˚dHæ êe⁄. n+<äTøπ
˙ø° <äT'KeTT. n+<äTøπ ˙e⁄ $#ês¡eTT e<ä* sêC≤´ìøÏ ‹]–
yÓ[fl ˇø£ eT+∫ s√E ñ<äj·÷H˚ï kÕïHê~ ø±s¡´Áø£e÷\T
eTT–+#·T≈£îì >öØ<˚$ì |üPõ+∫ á ø£<∏äqT #·<äTe⁄≈£îì
nøÏ+å ‘·\T y˚dTü ≈£îì ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTT bÕ≥T ì‘·´eTT ˇø£ »+≥øÏ
‘ê+ã÷\eTTqT Çe⁄«.
dü+e‘·‡sêq+‘·se¡ TT ñ<ë´|üq rs¡TÃø=ìq ˙ düeTdü´\T
rs¡≥y˚T ø±ø£ ˙ uÛÑs¡Ô ˙<ä] #˚s¡TqTμ nì XË\$∫à bÕs¡«r
|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\T ns‘·sêúqT\j·÷´s¡T. ‘·q düeTdü´øÏ |ü]cÕÿs¡+
bÕs¡«r|üsy¡ T˚ X¯«s¡T˝Ò dü«j·T+>± ‘·qøÏ ôd\$#êÃs¡ì Á>∑V≤æ +∫q ÄyÓT
m+‘√ Äq+~+∫ sêC≤´ìøÏ ‹]– e∫à Ä~<ä+|ü‘T· \T #Ó|Œæ q
$<Û+ä >± H√eTTqT |ü{ºÏ ñ<ë´|üq rs¡TÃ≈£îqï~. Áe‘· |ò*ü ‘·+>±
uÛsÑ Ô¡ ‹]–e#êÃ&ÉT. yê]s¡Te⁄] eT<Û´ä Áù|e÷qTsê>±\T ô|]–
47
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
nH√´q´<ä+|ü‘·\e«≥y˚T ø±ø£ sê»´eTT˝À |ü]dæú‘·T\˙ï
#·øÿ£ |ü&qç $. düeTdüdÔ +ü |ü<\ä T ‹]– e#êÃsTT. sêE |ü]bÕ\q˝À
Á|ü»\+‘ê düTK+>± ñHêïs¡T. á Áe‘·eTT>∑÷]à ‘Ó\TdüT≈£îqï
eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄\T ‘êeTTq÷ á Áe‘·eTTqT Ä#·]+∫ ‘·q uÛsÑ \Ô¡ ‘√
J$‘ê+‘·+ düTK+>± >∑&bç Õs¡T.
ñ<ë´|üq : X¯ó∫jÓTÆ q <ä+|ü‘T· \T≈£î ‘·eT X¯ø±Ô´qT kÕs¡eTT
uÛÀ»qeTTqT ô|{Ϻ <äøD åÏ ‘ê+ã÷\eTTqT Ç∫à yê] Äosê«<äeTTqT
rdüTø√yê*. ø£<˝ä∏ À ˝À|üeTTHêï Áe‘·˝À|üeTT ø±sê<äT. Äsꓤ≥eTT
ø£Hêï uÛøÑ ÔÏ ÁbÕ<Ûëq´eTT.
|ü<Vä ‰ü s¡T ≈£î&ÉTeTT\ Áe‘· ø£<(ä∏ #ê≥\ H√eTT)
(düø˝£ X’… «¯ s¡´eTT\ ø=s¡≈î£ )
ˇø£H=ø£ sê»´+˝Àì sê»≈£îe÷¬sÔ |üPs¡«»qà˝À |ü<Vä ‰ü s¡T
≈£î&ÉTeTT\ ‘·<›Ó H√eTTqT |ü{ºÏ ñ\¢+|òTü q #˚d+æ ~. <ëì |ò*ü ‘·+>±
á »qà˝À ÄyÓT $yêVü‰q+‘·se¡ TT ÄyÓTì uÛsÑ Ô¡ e~*yÓfi≤fl&ÉT.
<ë+‘√ ÄyÓT n‘·´+‘· <ë]Á<ä´eTTqT nqTuÛ$Ñ +#·kÕ–+~. <ë+‘√
ÄyÓT Jeq+ kÕ–+#·˝øÒ £ n&Ée⁄\T |ü{bºÏ ˛sTT+~. n&É$˝À |æ∫Ã>±
‹s¡T>±&ÉT‘·Tqï ÄyÓTqT #·÷dæq bÕs¡«r|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\T ÄyÓT eTT+<äT
Á|ü‘´· ø£yå TÓ Æ ªá ø±s¡&$É ˝À ˇ+≥]>± m+<äTøÏ˝≤ ‹s¡T>∑T‘·THêïe⁄..μ
nì n&É>>∑ ± ÄyÓT ªHê <ë]Á<ä´eTT |ü>y∑ ê&çøÏ ≈£L&Ü e<äT.› .. <ëìï
uÛ]Ñ +#·˝øÒ £ á n&Ée⁄\T |ü{bºÏ ˛e⁄#·THêïqTμ nqï~. n|ü&ÉT
bÕs¡«r<˚$ ª‘·©.¢ . ˙e⁄ |üPs¡«eTT |ü<Vä ‰ü s¡T ≈£î&ÉTeTT\ H√eTTqT
|ü{ºÏ ñ\¢+|òTü qeTT #˚dHæ êe⁄ ø£qTø£H˚ ˙ø° ø£weºü TT\T e∫Ãq$μ nì
#Ó|Œü >± sê≈£îe÷¬sÔ ª‘·*¢ ... Hê ‘·|ü qT #Ó|Œæ q<ëqe⁄ Ä ‘·|ü
48
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
‘=\–+#·T≈£îH˚ e÷sêZìï XË\$eTàìμ ø√]+~. n|ü&ÉT bÕs¡«r<˚$
ª˙e⁄ ‘·øD å£ y˚T Ç+{ÏøÏ yÓ[¢ uÛ≤Á<ä|<ü Xä ó¯ <äΔ ‘·~j·T Hê&ÉT eTT+<äT>±
$ù|Tò ïX¯«s¡T&çì |üPõ+∫ nq+‘·s+¡ >öØ<˚$ì |üPõ+∫ ˙≈£î »]–q
ø£<qä∏ T #·<Tä e⁄≈£îì nøÏ+å ‘·\T y˚dTü ≈£îì á H√eTT |ü{≤º*. ‘·sê«‘·
ñ<ë´|üq rs¡TÃ≈£îqï m&É\ ˙ ø£weºü TT\T ‘=\–b˛e⁄qTμ nì H√eTT
$~Û$<ÛëqeTTqT #Ó|Œæ +~.
sê≈£îe÷¬sÔ bÕs¡«r|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\≈£î uÛøÑ ‘ ÔÏ √ qeTdüÿ]+∫ yê]
e<ä› ôd\e⁄rdüT≈£îì ‘·øD å£ y˚T sTT+{ÏøÏ e∫à bÕs¡«r<˚$ #Ó|Œæ q
$<Û+ä >± uÛ≤Á<ä|<ü Xä ó¯ <äΔ ‘·~j·T Hê&ÉT dü÷s√´<äj÷· ìøÏ eTT+<˚
˝Ò∫ ‘·\+≥T≈£îì X¯ó∫jÓÆT _fi¯¢≈£î&ÉTeTT\T #˚dæ eTõ®>∑
‘Ó#T· Ãø=qT≥≈£î bıs¡T–+{ÏøÏ yÓ[fl+~. Ä düeTj·T+˝À nø£ÿ&çøÏ
e∫Ãq ˇø£ ≈£îø£ÿ ‘·\T|ü⁄ ‘√düT≈£îì e∫à ÄyÓT #˚dæ ô|{Ïqº
≈£î&ÉTeTT\qT ‹H˚d+æ ~. n|ü&˚ nø£ÿ&É≈î£ e∫Ãq sê≈£îe÷¬sÔ
≈£î&ÉTeTT\T ‹+≥Tqï ≈£îø£ÿqT #·÷dæ ˇø£ ìeTTwü+ jÓ÷∫+∫
ì+&ÉT eTqdüT‡‘√ Ä ≈£îø£ÿøπ ‘êqT ‘Ó∫Ãq eTõ®>∑ eT÷&ÉT
eTT+‘·\T b˛dæ+~. n+‘·≥ nø£ÿ&É yÓqTyÓ+≥H˚ >öØ<˚$ Á|ü‘´· ø£yå TÓ Æ
ªz ñ‘·eÔ TTsê˝≤... »]–q |òTü ≥qøÏ ˙e⁄ $#ê]+#· e\<äT. ˙≈£î
nq+‘ÓX’ «¯ s¡´eTT\T ø£{≤øÏ+å #·T‘·THêïqTμ nì #Ó|Œæ n+‘·sêúq
eTsTT´+~. Ä Hê{ÏqT+&ç <ë]Á<ä´eT+‘ê ‘=\–b˛sTT ÄyÓT
dæ]dü+|ü<\ä ‘√ ‘·T\‘·÷–+~. ‘·|ü ‘Ó\TdüT≈£îì uÛsÑ Ô¡ ‹]–
e#êÃ&ÉT. Ä ‘·sê«‘· Á|ü‹dü+e‘·‡s¡eTT |ü<Vä ‰ü s¡T _fi¯fl ≈£î&ÉTeTT\qT
HÓ ’ y ˚ < ä ´ +>± >öØ<˚ $ øÏ ìy˚ ~ +∫ ˇø£ eTT‘Ó ’ Ô < ä T e≈£ î
<äøD åÏ ‘ê+ã÷\eTT\‘√ _fi¯fl≈£î&ÉTeTT\qT yêj·TqeT∫à ñ<ë´|üq
#˚dTü ≈£îqï~.
49
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
ñ<ë´|üq : |ü<Vä ‰ü s¡T #˚≥\qT rdüT≈£îì #˚≥\øÏ |üdTü |ü⁄
sêdæ ˇø=ÿø£ÿ #˚≥˝À _fi¯fl ≈£î&ÉTeTT\qT, q\¢|Pü dü\T, \ø£ÿCÀ&ÉT
ô|{Ϻ |ü~Vü‰s¡T HêD≤\ ∫\¢s¡ &ÉãT“\qT <äøÏåD˝À ñ+∫
eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄\≈£î yêj·Tq$Tyê«*. ø£<˝ä∏ À|üeTTqïqT Áe‘·˝À|üeTT
ø±sê<äT. uÛøÑ ÔÏ n‘·´+‘· ÄeX¯´ø£eTT.
ñ+Á&Üfi¯fl ‘·<›Ó H√eTT ø£<ä∏
(kÂuÛ≤>∑´ dæ~øΔ =s¡≈î£ , eTs¡T»qà˝À |ü]|üPs¡yí TÓ qÆ
J$‘·+ \_Û+#·T≥≈£î)
ˇø£ sêEøÏ Ç<äs› T¡ uÛ≤s¡´\T ñ+&˚yês¡T. ˇø£ |ü⁄D´ ~qeTTq
sêE uÛ≤s¡´*<äs› T¡ , |ü≥D º +˝Àì Ád”\Ô T ñ+Á&Üfi¯fl‘·<›Ó H√eTTqT
H√#·Tø=q<ä\∫ <ëìøÏ ø±e*‡qe˙ï dæ<+Δä #˚dTü ø√kÕ>±s¡T. Ä
düeTj·T+˝À sêE>±s¡T ‘êqT ñ+#·T≈£îqï uÀ>∑+ <ëì
Ç+{Ïø¬ fi≤fl&ÉT. n|ü&ÉT ÄyÓT eTTdüT>∑Ty˚dTü ≈£îì n*– |ü&TÉ ≈£îì
ñqï~. sêE ÄyÓTqT m+<äT≈£î n˝≤ ñHêïe⁄...ø±s¡Dy˚TeTHêï ñ
qï<ë? nì n&É>>∑ ± ÄyÓT ªπs|ü⁄ ñ+Á&Üfi¯fl‘·<›Ó H√eTT H√#·Tø√yê*
ø±e⁄q Ä H√eTT≈£î nedüse¡ Tj˚T´ edüTeÔ ⁄\qT ‘Ó|Œæ +#·e˝…qìμ
ø√]+~. ˙≈£î @$T ø±yê˝À nìï edüTeÔ ⁄\qT #Ó|Œæ eTq>±... ÄyÓT
#·eT‘êÿs¡eTT>± ª≈£Lsê ^sê, Ä≈£L ^≈£L, ø√ø± ^ø±μ ø±yê\ì
#Ó|Œü >± sêE Ç<äs› T¡ ùde≈£î\qT rdüT≈£îì |ü≥D º eTT˝À nH˚ø£ #√≥¢
dü«j·TeTT>± ‹]– es¡≈Ô î£ \qT ø±e*‡qedüTeÔ ⁄\ >∑÷]à n&ç>±&ÉT.
e÷ e<ä› n˙ï ñqï$ >±˙ ª^μ nqT ù|s¡T‘√ ñqï$ ˝Òeì #Ó|Œæ Hês¡T.
sêE <=]øÏqe˙ï ‘Ó∫à ÄyÓTøÏ ª^μ nH˚ ù|s¡T‘√ >∑\$
<=s¡ø˝£ <Ò ìä #Ó|Œü >± y˚X´¯ sêEì #·÷dæ m>∑‘ê[>± q$« Ç<˚Hê MT
50
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
>=|üŒ nì Nø£{Ï |ü&TÉ ‘·T+&É≥+‘√ Ä y˚X´¯ ‘·«s¡>± >öØ<˚$ì
|üPõ+∫ ñ+Á&Üfi¯flqT HÓy’ <˚ ´ä +>± ô|{Ϻ ˇø£ eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄q≈£î nsTT<äT
ñ+Á&Üfi¯flqT yêj·Tq $T∫Ã+~. Ä $<Û+ä >± nsTT<äT dü+e‘·‡sê\T
H√eTT H√#·T≈£îì ñ<ë´|üq #˚dTü ≈£îqï~.
ÄyÓT Ä ‘·sê«‘· »qà˝À kÂuÛ≤>∑´+e+‘·T&ç Ç+{Ï˝À »ìà+∫
düT>∑TDe+‘·T&ÉT, ◊X¯«s¡´e+‘·T&Óq’ uÛsÑ qÔ¡ T bı+~ ì+&ÉT q÷πsfi¯ó
fl kÂuÛ≤>∑´+‘√ J$+∫+~.
ñ<ë´|üqeTT : ñ+Á&Üfi¯fl ‘·~› eTT+<äT s√E ‘·\+{Ï
b˛düT≈£îì $~j·THê{Ï ‘Ó\y¢ ês¡TC≤eTTq nq>± dü÷s√´<äjT· eTTq≈£î
|üPs¡«y˚T uÛÀ»q+ #˚dæ kÕj·T+Á‘·+ es¡≈î£ ñ|üyêdü+ ñ+&ç Nø£{Ï
|ü&qç ‘·sê«‘· >öØ<˚$ì |üPõ+∫ nsTT<äT ñ+Á&Üfi¯flqT ìy˚~+∫
sTT+ø=ø£ nsTT<äT ñ+Á&Üfi¯flqT ˇø£ eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄q≈£î yêj·Tq$Tyê«*.
Ç˝≤ nsTT<äT dü+e‘·‡s¡eTT\T #˚dæ ‘·sê«‘· dü+e‘·‡s¡eTT ñ
<ë´|üq>± ˇø£ eTT‘Ó<Ô’ Tä e⁄q≈£î |ü~ ñ+Á&Üfi¯q¢ T, s¡$ø¬ \>∑T&É,¶ <äøD
åÏ
‘ê+ã÷\eTT, |üdTü |ü⁄, ≈£î+≈£îeT\qT ô|{Ϻ yêj·Tq$T∫à ñ
<ë´|üqqT |üP]Ô #˚dTü ø√yê*. ø£<ä∏ ˝À|üeTT e∫ÃqqT Áe‘· ˝À|üeTT
sêsê<äT. uÛøÑ ÔÏ ÁbÕ<Ûëq´+>± #˚ùd @ Áe‘·yTÓ HÆ ê, H√yÓTHÆ ê ‘·|Œü ø£
nq+‘· |ò\ü eTT\qT ‘Ó∫Ãô|≥º&yÉ T˚ ø±ø£ nK+&É kÂuÛ≤>±´ìï
Á|ükÕ~düT+Ô ~.

51
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
e÷s¡•Z s¡ \ø°yÎ ês¡|⁄ü H√eTT ø£<ä∏
(‘Ó*j·Tø£ #˚dqæ bıs¡bÕ≥T¢ ‘=\>∑T≥≈£î)
ˇø£ q>∑s+¡ ˝À ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT ñ+&˚yê&ÉT. yêìøÏ ˇø£
≈£îe÷¬sÔ ñ+&˚~. yÓTT<ä{Ï uÛ≤s¡´ <ä÷s¡eTe«≥+‘√ n‘·&TÉ ~«rj·T
$yêVü≤+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. ˇø£Hê&ÉT Áu≤Vü≤àDT&ç ≈£îe÷¬sÔ Ä≥˝À
uÛ≤>∑+>± ª\ø°Î<˚$μ u§eTàì ‘·j÷· s¡T#˚dæ Ä&ÉTø=H˚ düeTj·T+˝À
ÄyÓT düe‹ ‘·*¢ HÓ\\ _&ɶ nsTTq ‘·q ≈£îe÷s¡T&çì m‘·TøÔ =eTàì
ÄyÓTøÏ Ç∫à ÄyÓTøÏ u…\+¢ eTTø£ÿqT ô|{Ï+º ~.
n|ü&ÉT ÄyÓT Ä u…\¢+ eTTø£ÿqT \ø°Î<˚$ u§eTà≈£î
HÓy’ <˚ ´ä +>± düeT]Œ+∫+~. ø=+‘· ø±\+ ‘·sê«‘· ÄyÓT≈£î $yêVü≤+
#˚ùd ej·TdüT sêe≥+‘√ Áu≤Vü≤àDT&ÉT ÄyÓTøÏ $yêVü≤+
»]|æ+#ê&ÉT.
ÄyÓT n‘·yÔ ê]+{ÏøÏ yÓfió¯ ‘·÷ \ø°Î<˚$ u§eTàqT ≈£L&Ü ‘·q‘√
rdüT≈£î yÓ[fl+~. <ë+‘√ Áu≤Vü≤àDT&ÉT Ç+≥ dæ]dü+|ü<\ä T ÄyÓT‘√
bÕfÒ ÄyÓT n‘·>Ô ±]+{ÏøÏ yÓ[fl b˛j·÷sTT. n‘·>Ô ±] Ç\T¢ n‘·´+‘·
yÓ’uÛÑe+‘√ yÓ*– b˛kÕ–+~. nsTT‘˚ |ü⁄{Ϻ+{Ï˝À n‘·´+‘·
<ë]Á<ä´eTT dü+uÛ$Ñ +#·>± á $wüjT· eTT ‘Ó\TdüT≈£îqï ÄyÓT
‘·q ‘·eTTà&çì |æ*|æ+∫+~.
ˇø£ #˚‹ø£Ás¡˝À es¡V‰ü \T ñ+∫ <ëìì n‘·&øç Ï Ç∫à <ëìï
‘·q ‘·+Á&çøÏ ÇeTàì #Ó|Œæ +~. n‘·&TÉ Ç+{ÏøÏ yÓfifl‚ <ë]˝À ø£Ás¡qT
ˇø£ #Ó≥TºøÏ Äì+∫ ø±\ø£è‘·´eTT\T rs¡TÃø=qT düeTj·T+˝À Ä
ø£Ás¡qT mes√ <=+>∑*+#ês¡T. #˚ùd~ ˝Òø£ yê&ÉT Ç+{ÏøÏ
yÓ[b¢ ˛j·÷&ÉT.
52
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
Áu≤Vü≤àDTì ≈£îe÷¬sÔ ø=+‘· ø±\+ ‘·sê«‘· |ü⁄{Ï+º {Ï |ü]dæ‹ú
>∑÷]à ‘·q ‘·eTTà&çì |æ*|æ+#·T≈£îì Äsê rj·T>± ‘·eT Ç+≥
<ä]Á<ä+ n<˚ $<Û+ä >± ñ+<äì #Ó|Œü >± ÄyÓT u≤<Û‘ ä √ ì≥÷º]Ã
ákÕ] ˇø£ ø=‘·Ô #Ó|ü \ »‘·˝À ø=ìï es¡V‰ü \T b˛dæ <ëìì
eÁdüeÔ TT‘√ ø£|Œæ y˚dæ yê{Ïì ‘·+Á&çøÏ ÇeTàì #Ó|Œæ +~.
ákÕ] ≈£L&Ü Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT <ë]˝À <ëVü‰]Ô rs¡Tà ø=qT≥≈£î
Ä– Ä eT÷≥qT |üøÿ£ qT+#·>± <ëìï ≈£îø£ÿ e∫Ã Ä eT÷≥qT
m‘·TøÔ =ì yÓ[flb˛sTT+~. <ëVü≤+ rs¡TÃ≈£îì Çe‘·\øÏ e∫à #·÷dæq
n‘·ìøÏ eT÷≥ ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. n+‘ê yÓ‹øÏHê |òü*‘·+
˝Òøb£ ˛e≥+‘√ #˚ùd~ ˝Òø£ <äT'K+‘√ Ç+{Ï eTTK+ |ü{≤º&TÉ .
Ä ‘·sê«‘· Áu≤Vü≤àDTì ≈£îe÷¬sÔ ‘·eTTà&ÉTì ø=ìï s√E\
‘·sê«‘· |æ*|æ+∫ |ü⁄{Ϻ+{Ï |ü]dæú‹ >∑÷]à n&É>∑>± CÀfi¯ófl
b˛j·÷j·Tì #Óù|Ô nø£ÿ ø√|ü–+#·T≈£î+≥T+<äì Ä $wüjT· eTT
#Ó|Œü ≈£î+&Ü |ü]dæ‹ú Ç+ø± Ä $<Û+ä >±H˚ ñ+<äì #ÓbÕŒ&ÉT. <ë+‘√
Áu≤Vü≤àDT&ç ≈£îe÷¬sÔ ˇø£ >∑TeTà&ç ø±j·TqT ‘=*|æ+∫ <ëì ì+&Ü
es¡V‰ü \T ñ+∫ ‘·eTTà&ç‘√ |ü⁄{Ï+º {ÏøÏ |ü+|æ+~. ákÕ] n‘·&TÉ
m+&É eT+&çb˛‘·T+&É≥+‘√ kÕïq+ #˚<ë›eTì >∑TeTà&çø±j·TqT
ˇ&ÉTq¶ u…{ºÏ ˇø£ #ÓsT¡ e⁄˝ÀøÏ ~>∑>± n≥TyÓ|’ ⁄ü yÓfió¯ qÔ ï ˇø£&TÉ
>∑TeTà&çø±j·TqT rdüT≈£îì m+#·ø±ÿ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
kÕïq+ #˚ d æ ‹]– e∫Ãq n‘· & ç ø Ï >∑ T eTà&ç ø ±j· T
ø£ì|æ+#·øb£ ˛e≥+‘√ @+ #˚jT· ˝Òø£ Ç+{ÏeTTK+ |ü{≤º&TÉ . ákÕ]
|ü⁄{Ï+º {Ï |ü]dæ‹ú ‘Ó\TdüTø=qT≥≈£î Áu≤Vü≤àDTì ≈£îe÷¬sÔ ‘êH˚
dü«j·T+>± Ç+{ÏøÏ e∫à nø£ÿ&ç <ä]Á<ëìï #·÷dæ ‘·q ‘·*# ¢ ‘ ˚ ·
e÷s¡•Z s¡ \ø°Îyês¡|⁄ü H√eTTqT |ü{+ºÏ ∫q#√ Ä <ä]Á<äeTT rs¡Tqì
Ä˝À#·q #˚dæ ‘·q ‘·*‘ ¢ +· Á&ÉT\qT ‘·q Ç+{ÏøÏ rdüTø¬ [fl+~.
53
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
ø=ìï s√E\ ‘·sê«‘· e÷s¡•Z s¡ \ø°Îyês¡eTT ne≥+‘√ ÄyÓT
‘·q ‘·*‘¢ √ ªne÷à! áHê&ÉT |ü⁄D´~qyÓTqÆ e÷s¡•Z s¡ \ø°Îyês¡eTT.
ø±e⁄q á s√E eTqeTT H√eTT H√#·T≈£î+<ëeTT..˙e⁄ |üP»
|üP]Ô nj˚T´+‘· es¡≈î£ ñ|üyêdüeTT ñ+&ÉμeTì #Ó|Œæ +~. ÄyÓT
nfÒ¢ nqï~. ø±˙ |æ\\¢ ≈£î #·~› ô|&ÉT‘·÷ $wüjT· eTT eT]Ãb˛sTT
ˇø£ eTT<äì› H√{À¢ y˚dTü ≈£îqï~.
bıs¡bÕ≥T>± »]–q $wüj÷· ìï ÄyÓT ‘·q ≈£îe÷¬s≈Ô î£ #Ó|Œü >±
ÄyÓT≈£î Ä H√eTT H√#·T≈£îH˚ uÛ≤>∑´+ Ä düeTj·T+˝À ˝Ò<ìä uÛ≤$+∫
≈£îe÷¬sÔ ‘êqT e÷Á‘·eTT Ä H√eTTqT H√#·T≈£îqï~. e÷s¡•Z s¡
e÷dü+ ¬s+&√ \ø°Îyês¡+ sê>± ÄHê&ÉT ‘·|üŒ≈£î+&Ü H√eTT
H√#·Tø√yê\ì ‘·*¢ #Ó|Œæ +~. nsTT‘˚ ‘·*¢ |æ\\¢ ≈£î ‘·\+{Ï q÷HÓ
$T–*b˛e≥+‘√ ‘êqT sêdüTø=ì e∫Ã+~. Áu≤Vü≤àDTì ≈£îe÷¬sÔ
‘·*‘¢ √ ne÷à.. H√eTT H√#·Tø√yê* ‘·\+≥T b˛düT≈£îì s¡eTàq>±
‘êqT q÷HÓ sêdüT≈£îqï $wüjT· eTT #Ó|Œæ +~.
<ë+‘√ ... ªnjÓ÷´... áyês¡eTT ≈£L&Ü eè<Ûë nsTTq~
ø£<ëμ nì ∫+‹+∫ ‘êqT e÷Á‘·eTT H√eTT H√#·T≈£îqï~. eT÷&Ée
yês¡+ sê>± ≈£îe÷¬sÔ ‘·*¢‘√ ªá yês¡eTT ‘·|üŒø£ H√eTT
H√#·Tø√yê*... C≤Á>∑‘>Ô· ± ñ+&ÉeTìμ #Ó|Œü >± ‘·*¢ düsπ qì #Ó|Œæ +~.
nsTT‘˚ |æ\\¢ øÏ ‘·\ <äTe⁄«‘·÷ ‘êqT ≈£L&Ü ‘·\<äTe⁄«≈£îqï~.
Ä $wüjT· eTT Áu≤Vü≤àD ≈£îe÷¬sÔ ‘Ó\TdüT≈£îì u≤<Û‘ ä √ ì≥÷ºsT¡ dü÷Ô
ª<ä]Á<äT\qT u≤>∑T#˚jT· ≥+ e÷qe e÷Á‘·T\øÏ kÕ<Û´ä eTT ø±<äTμ
nì eTqdüT˝À nqT≈£îì ‘êqT uÛøÑ ‘ ÔÏ √ H√eTT H√#·T≈£îqï~.
Ä ‘·sê«‘· e÷s¡•Z s¡e÷dü+˝Àì Hê\Ze yês¡+ e∫Ã+~.
ákÕ] yês¡yTÓ qÆ ‘·*¢ H√eTT H√#·Tø√yê\ì uÛ≤$+∫ |ü≥Tº<\ä ‘√
54
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
ÄyÓT ‘·*ì¢ ˇø£ >√‹˝À ≈£Ls√Ãô|{Ϻ ô|’q ã\¢qT eT÷‘· y˚dæ
‘êqT nedüsy¡ TÓ qÆ |üqT\qT #˚dTü ø√kÕ–+~. Ç+‘·˝À |æ\\¢ T ns¡{Ï
|ü+&ÉT¢ ‹ì <ëì ‘=ø£ÿ\qT ã\¢ dü+<äTqT+∫ ˝À|ü*øÏ y˚kÕs¡T.
‘=ø£ÿ‘√ bÕ≥T>± ñqï ns¡{|Ï +ü &ÉT ∫qïeTTø£ÿ ‹qï>±
yÓ[fl ÄyÓTH√{Ïô|’ |ü&>É ± bıs¡bÕ≥Tq ÄyÓT ‹qï~. ‘·sê«‘· nø£ÿ&çøÏ
e∫Ãq ≈£îe÷¬sÔ ‘·*ì¢ ô|’øÏ rdæq yÓ+≥H˚ ÄyÓT »]–+~ #Ó|Œæ +~.
<ë+‘√ ≈£îe÷¬sÔ m+‘√ $#ê]+∫ Ä yês¡eTT ≈£L&Ü ‘êH˚ H√eTT
H√#·T≈£îqï~. ‘·sê«‘· nsTT<äe yês¡eTT sêH˚ e∫Ã+~. ÄHê&ÉT
≈£îe÷¬sÔ eT]+‘· |ü≥Tº<\ä ‘√ ‘·*¢ #Ó+>∑TqT ‘·q #Ó+>∑T≈£î eTT&ç
y˚düTø=ì ‘·q yÓ+fÒ ñ+#·T≈£îì |üì n+‘ê eTT–+#·Tø=ì
kÕïHê~ø±s¡´Áø£e÷\qT eTT–+#·T≈£îì ‘·*‘ ¢ √ ø£*|æ H√eTTqT
H√#·T≈£îqï~.
\ø°Î<˚$ì |üPõ+∫ Çs¡Te⁄s¡÷ H√eTT $<ÛëqeTTqT |üP]Ô
#˚dæ |üPs¡≈í î£ &ÉTeTT\qT \ø°Î<˚$øÏ ìy˚~+#·>± \ø°Î<˚$ ≈£L‘·T]
HÓy’ <˚ ´ä eTTqT d”«ø£]+∫+~ >±˙ ‘·*$¢ d”«ø£]+#·˝<Ò Tä . n~ #·÷dæ
≈£L‘·Ts¡T neTàyê]ì ÁbÕ]ú+∫ ø±s¡DeTT ‘Ó\T|üeTq>± ª˙e⁄
∫qï|ü&ÉT Hê u§eTà‘√ Ä&ÉTø=qT #·T+&É>± ˙ düe‹ ‘·*¢ ìqTï
N|ü⁄s¡T |ü⁄#·TÃ≈£îì ø={Ï+º ~... Ä ø±s¡D+>±H˚ H˚qT ÄyÓT ô|{Ïqº
HÓy’ <˚ ´ä eTTqT d”«ø£]+#·˝<Ò μä ì #Ó|Œæ +~.
n|ü&ÉT ≈£îe÷¬sÔ ªne÷à... ˙e⁄ nbÕs¡<j ä ÷· Ás¡Δ Vü≤è<äjT· eTT
>∑*–q<ëì$. <äjT· ‘√ Hê ‘·*¢ #˚dqæ ‘·|ü ì ø£$å T+∫ ÄyÓT ô|{Ïqº
HÓy’ <˚ ´ä eTTqT d”«ø£]+∫ Hê |ü⁄{Ï+º {Ï yê]øÏ dü+|ü<\ä T ø£\T>∑Tq≥Tº
Äosê«<äeTTqT áj·TeTìμ ÁbÕ]ú+#·>± eTVü‰\øÏÎ Á|üdqü Tïsê˝…’
HÓy’ <˚ ´ä eTTqT d”«ø£]+∫+~.
55
 H√eTT\T`Áe‘·eTT\T
‘·sê«‘· dü+e‘·‡s¡eTTq Áu≤Vü≤àDTì ≈£îe÷¬sÔ ‘·*‘ ¢ √á
$<Û+ä >± ñ<ë´|üqqT |üPs¡Ô #˚sTT+∫+~.
ñ<ë´|üq : e÷s¡•Z s¡e÷dü+˝À H√eTTqT H√sTT+∫ yÓTT<ä{Ï
yês¡+ neTàyê]øÏ |ü⁄\>∑eTTq÷, s¬ +&Éyês¡eTT |üse¡ ÷qïeTTq÷,
eT÷&Ée yês¡eTT eTT<ä›≈£î&ÉTeTT\q÷, Hê\Ze yês¡eTT
∫Á‘êqïeTTq÷, nsTT<äe |ü⁄wü´e÷dü|ü⁄ \ø°Îyês¡eTT Hê&ÉT
|üPs¡í≈£î&ÉTeTT\qT düe÷sê<Ûäq ô|{Ϻ+∫ H√eTTqT |üP]Ô
#˚sTT+∫q~. \ø°ÎneTàyê] ø£è|ü‘√ yê] u≤<Ûä\˙ï r]
nôwXº’ «¯ s¡´eTT\‘√ ‘·T\‘·÷–Hês¡T. ø£<˝ä∏ À|üeTT »]–Hê Áe‘· ˝À|ü+
»s¡>≈∑ L£ &É<Tä .

X¯óuÛÑeTdüTÔ

56