Poziom rozszerzony

Według formuły 2023

data Wyd. N temat uwagi
r
CKE 1 Gry z historią. Opowieść o przeszłości w dziełach literatury polskiej. Omów tematy, problemy, sposoby Arkusz
4 kreowania świata przedstawionego. pokazowy
marca
2022 W pracy odwołaj się do:
• wybranej lektury obowiązkowej
• utworów literackich z dwóch różnych epok
• wybranego kontekstu.
2 Kształtowanie własnej tożsamości […] wiąże się z poczuciem odkrywania „ja” i własnego miejsca na świecie, Hamlet Williama
poczuciem bycia całością oraz tworzeniem fundamentów do dalszego rozwoju. Poszukiwanie tożsamości jest Szekspira
jednym z najistotniejszych i najtrudniejszych zadań w ciągu całego życia człowieka. To, kim się czujemy, z jakimi
wartościami się utożsamiamy, wpływa na nasze wybory życiowe, pełnione funkcje w społeczeństwie, wchodzenie
w nowe role i determinuje naszą przyszłość. (Mirosław Babiarz, Paweł Garbuzik)
Tożsamość jednostki. Rozważ, jaką rolę w fabule dzieła literackiego pełni kreacja bohatera literackiego.
Punktem wyjścia do rozważań uczyń fragment tekstu Mirosława Babiarza oraz Pawła Garbuzika.
W pracy odwołaj się do:
• Hamleta Williama Szekspira
• utworów literackich z dwóch różnych epok
• wybranego kontekstu.
CKE 1 Realizm i fantastyka. Rozważ, jaką funkcję pełni przenikanie się konwencji realistycznej i konwencji
fantastycznej w tym samym utworze literackim.
17
maja W pracy odwołaj się do:
2023 • wybranej lektury obowiązkowej
• innych utworów literackich z dwóch różnych epok
• wybranego kontekstu.
2 Doceniamy wielkość dokonań starożytnych intelektualistów i twórców, naśladujemy ich dzieła […], ale Mała Apokalipsa
Tadeusza

1
 starożytnych nie przerośliśmy, przetwarzamy tylko to, co przekazała nam tradycja. (Maria Wichowa) Konwickiego
Rozważ sposoby nawiązywania do tradycji antycznej i biblijnej w literaturze oraz funkcje tych nawiązań.
Punktem wyjścia do rozważań uczyń fragment tekstu Marii Wichowej.
W pracy odwołaj się do:
• Małej Apokalipsy Tadeusza Konwickiego
• innych utworów literackich z dwóch różnych epok
• wybranego kontekstu.
CKE 1 Rozważ, jak założenia programowe epoki wpływają na sposób kreowania świata przedstawionego w Lalka Bolesława
16 utworze literackim. Prusa
czerwca
2023 W pracy odwołaj się do:
• Lalki Bolesława Prusa
• innych utworów literackich z dwóch różnych epok
• wybranego kontekstu.
2 Zauważmy […], że gatunek jest […] jednostką semantyczną – na przykład, gdy sięgamy po treny, wiemy, że ich
treścią będzie opłakiwanie zmarłej osoby, a gdy po hymn, że będzie to rodzaj wzniosłej pieśni (a przynajmniej, że
do takiego podstawowego sensu będą się odnosić). Wskazówki genologiczne1 są bowiem zarazem swego rodzaju
instrukcją czytania, sugestią odbioru. (Dorota Korwin-Piotrowska)
1 Genologia – dział teorii literatury badający rodzaje, gatunki i odmiany literackie w powiązaniu ze zjawiskami
historycznoliterackimi.
Rozważ, jakie znaczenie dla wymowy utworu literackiego ma gatunek literacki, w którym ten utwór został
napisany. Punktem wyjścia do rozważań uczyń fragment tekstu Doroty Korwin-Piotrowskiej.
W pracy odwołaj się do:
• wybranej lektury obowiązkowej
• innych utworów literackich z dwóch różnych epok
• wybranego kontekstu.
Opero 1 Dialog z romantyzmem. Rozważ sposoby i funkcje nawiązania do tradycji romantycznej w utworach Mistrz i
n późniejszych epok. Małgorzata
21 Michaiła
listopad W pracy odwołaj się do: Bułhakowa,
a 2023 • Mistrza i Małgorzaty Michaiła Bułhakowa,

2
 • utworów literackich z dwóch różnych epok,
• wybranego kontekstu
2 Sztuka zatem jest odtworzeniem życia duszy we wszystkich jej przejawach, niezależnie od tego, czy są dobre lub
złe, brzydkie lub piękne. […] Sztuka nie ma żadnego celu, jest celem sama w sobie, jest absolutem, bo jest
odbiciem absolutu – duszy. […] Działać na społeczeństwo pouczająco albo moralnie, rozbudzać w nim
patriotyzm lub społeczne instynkta za pomocą sztuki, znaczy poniżać ją, spychać z wyżyn absolutu. (Stanisław
Przybyszewski Confiteor1)
Rozważ, jakie funkcje pełniła i jakie chciała pełnić literatura polska czasu zaborów. Punktem wyjścia do
rozważań uczyń fragment tekstu Stanisława Przybyszewskiego.
W pracy odwołaj się do:
• wybranej lektury obowiązkowej,
• utworów literackich z dwóch różnych epok,
• wybranego kontekstu.
CKE 1 Żadne dzieło nie powstaje w kulturowej próżni. Rozważ, jaką rolę w literaturze pełni aluzja. Informator
W pracy odwołaj się do: Madame
Antoniego Libery
• Madame Antoniego Libery
• utworów literackich z dwóch różnych epok
• wybranego kontekstu.
2 Parabola […] niesie w sobie uniwersalną, ponadczasową wykładnię praw moralnych,
filozoficznych,religijnych, politycznych bądź innych, związanych z sytuacją egzystencjalną człowieka. […]
Charakterystyczną cechą parabolicznego dzieła literackiego jest jego dwupoziomowość wymagająca od
czytelnika dojrzałej i rozbudowanej interpretacji – w innym bowiem wypadku dzieło pozostanie odczytane w
sposób literalny, uproszczony i nie odsłoni swego ukrytego i nadrzędnego sensu. (Słownik gatunków literackich)
Rozważ, jaką rolę pełni paraboliczność w kreacji świata przedstawionego w literaturze. Punktem wyjścia
rozważań uczyń przywołaną definicję.
W pracy odwołaj się do:
• wybranej lektury obowiązkowej
• utworów literackich z dwóch różnych epok
• wybranego kontekstu.

3
3 Między utopią a antyutopią. Punktem wyjścia swoich rozważań o literackich obrazach budowania Mała apokalipsy
idealnego świata uczyń Małą apokalipsę Tadeusza Konwickiego. Tadeusza
Konwickiego
W pracy odwołaj się do:
• Małej apokalipsy Tadeusza Konwickiego
• utworów literackich z dwóch różnych epok
• wybranego kontekstu.
4 Oto są labirynty wnętrza, magazyny i spichrze rzeczy, oto są ciepłe jeszcze groby, próchno i mierzwa. Prastare Proces Franza
historie. Siedem warstw, jak w dawnej Troi, korytarze, komory, skarbce. Kafki
(Bruno Schulz, Wiosna)
Rozważ, jakie znaczenie dla odczytania sensu dzieła literackiego ma wykreowana w nim przestrzeń.
Punktem wyjścia do rozważań uczyń cytowany fragment opowiadania Wiosna Brunona Schulza.
W pracy odwołaj się do:
• Procesu Franza Kafki
• utworów literackich z dwóch różnych epok
• wybranego kontekstu
5 Heroizacja i deheroizacja bohatera literackiego. Rozważ, jakie funkcje pełnią heroizacja i deheroizacja w Mała apokalipsy
kreacji bohatera literackiego. Tadeusza
Konwickiego
W pracy odwołaj się do:
• Małej apokalipsy Tadeusza Konwickiego
• utworów literackich z dwóch różnych epok
• wybranego kontekstu
6 Autobiografizmu czy reprezentowanej przez pisarza postawy autobiograficznej w literaturze nie należy
rozpatrywać w kategoriach dokumentalnego i szczegółowego odzwierciedlenia życia jednostki. Jest to raczej
konwencja, która zależnie od kultury artystycznej i światopoglądu epoki, w różnym stopniu i w różny sposób
dopuszcza do ujawnienia podmiotowego „ja”, posiadającego cechy autora, mniej lub bardziej zauważalne.
(Edyta Dziewońska)
Rozważ, jaką rolę odgrywa autobiografizm w kreacji świata w dziełach literackich różnych epok.
Punktem wyjścia do rozważań uczyń fragment tekstu Edyty Dziewońskiej.
W pracy odwołaj się do:
• wybranej lektury obowiązkowej
• utworów literackich z dwóch różnych epok

4
 • wybranego kontekstu.
Inne 1 Rozważ, jakie funkcje w kreacji świata przedstawionego w dziele literackim może odgrywać kategoria Mistrz i
tematy komizmu. Małgorzata
Michaiła
W pracy odwołaj się do: Bułhakowa
• Mistrza i Małgorzaty Michaiła Bułhakowa,
• utworów literackich z dwóch różnych epok,
• wybranego kontekstu
2 Symbol – pojedynczy motyw lub zespół motywów występujący w dziele, który jest znakiem
treści głęboko ukrytych i niejasnych, mający za zadanie kierować ku nim myśli czytelnika. […]
Znamienną właściwością symbolu jest chwiejność i niepewność znaczenia, które należy mu
przypisywać. […] Możliwość wprowadzania ujęć symbolicznych dostępna jest ogólnie wszelkim
typom literatury, jednakże tylko niektóre dopuściły ją w szerszym zakresie.
Symbol, [w:] Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich,
Wrocław 1988, s. 501.
Naśladowanie a symbolizowanie. Rozważ, jaką funkcję w utworze literackim pełni konwencja
mimetyczna, a jaką – konwencja symboliczna. Punktem wyjścia do porównania funkcji obu konwencji
uczyń cytat ze Słownika terminów literackich.
W pracy odwołaj się do:
• wybranej lektury obowiązkowej,
• utworów literackich z dwóch różnych epok,
• wybranego kontekstu.
Rozważ, czemu służy wprowadzenie do utworu literackiego motywu snu. III część Dziadów
W pracy odwołaj się do: Adama
Mickiewicza,
• III części Dziadów Adama Mickiewicza,
• utworów literackich z dwóch różnych epok,
3 Literackie sposoby kreowania portretu psychologicznego postaci.
W pracy odwołaj się do:
• wybranej lektury obowiązkowej,
• utworów literackich z dwóch różnych epok,
• wybranego kontekstu
4 My kulturze naszej nie możemy wewnętrznie sprostać – to fakt, który dotąd nie został należycie uwzględniony,

5
 a który decyduje o tonacji naszego „życia kulturalnego”. W głębi jesteśmy wieczystymi chłystkami. [...] Ale nie
zapominajmy także, że człowiek nie lubi dojrzałości – ponieważ woli młodość swoją. Dlatego też Ferdydurke
zawiera w sobie oba te dążenia – jest ona, jak już zaznaczyłem w tym dzienniku „obrazem walki o własną
dojrzałość kogoś zakochanego w swej niedojrzałości”. Tu więc znowu forma staje się degradująca.
Witold Gombrowicz, Dziennik 1957–1961, Kraków–Wrocław 1986, s.11.
Rozważ, jaką rolę w kreacji bohatera pełni jego dojrzewanie. Punktem wyjścia do rozważań uczyń
fragment Dzienników Witolda Gombrowicza.
W pracy odwołaj się do:
• wybranej lektury obowiązkowej
• utworów literackich z dwóch różnych epok
• wybranego kontekstu.
5 Anima jest archetypową postacią „obrazu duszy” i reprezentuje komplementarną, odmiennopłciową część
psychiki. Przedstawia sobą obraz drugiej płci, jaki mężczyzna nosi w sobie jako jednostka i jako przedstawiciel
gatunku. Mówiąc najprościej – każdy mężczyzna nosi w sobie swoją Ewę, każda kobieta – swojego Adama.
Ponieważ ta część psychiki jest nieświadoma, według więc praw psychologii głębi, jak wszystko, co
nieuświadomione, niezróżnicowane, nieprzeżyte, ulega projekcji. Każda osoba, w której się zakochujemy, nosi
cechy nas samych, ukrytych w animie lub animusie. To właśnie dlatego Wokulski, widząc Izabelę po raz
pierwszy w teatrze, ma wrażenie, że ją rozpoznaje. [...]
Olga Tokarczuk, Kim jest Izabela? [w:] tejże, Lalka i perła, Kraków 2001, s. 42-43
Rozważ, jaką rolę pełni archetyp w utworze literackim. Punktem wyjścia do rozważań uczyń fragment
tekstu Olgi Tokarczuk.
W pracy odwołaj się do:
• wybranej lektury obowiązkowej
• utworów literackich z dwóch różnych epok
• wybranego kontekstu.
6 Archetypy i toposy mitologiczne (i biblijne) i ich rola w kreacji świata przedstawionego. W pracy odwołaj
się do:
• wybranej lektury obowiązkowej
• utworów literackich z dwóch różnych epok
• wybranego kontekstu