ANAOKULU-İLKOKUL

NE YAPMALIYIZ? (VELİ-ÖĞRETMEN)

Kendisini tehlikede hissettiğinde yüksek sesle bağırıp oradan

SE L ÇU KLU R EH B ER LİK VE
Bedenim bana aittir bilinci uzaklaşarak güvenli bir yere sığınması gerektiği bilinci çocuğa
Anne-babalar, çocukları 4 yaşından sonra çocukları-

ARAŞTIRMA MERKEZİ
kazandırılmalıdır.
na vücudunun kendisine ait olduğu bilincini vermelidir.
Örneğin terlemiş bir çocuğun atleti izin alınmadan aniden İnternetin doğru kullanılması bilinci İHMAL
çıkartılmamalı, altını ıslatmış bir çocuğun pantolonu kızgın- Çocuklarımızın gelişimsel düzeylerine uygun bir şekilde inter-
lıkla ve öfkeyle değil, çocuktan izin alınarak çıkartılmalıdır. neti kullanmaları, bu konuda seçici olmaları ve doğru internet
İSTİSMAR
Çocuklar giysilerini kendileri giyip çıkarmalı. Eğer çocuk kullanma alışkanlıklarını bizim kontrolümüzde edinmelerini sağla-
beceremiyorsa o zaman kimsenin olmadığı bir odada giyin- malıyız.
mesine yardımcı olabiliriz. Amacımız çocuğun kendi bede-
nini izleyen birinden rahatsız olmasıdır. Çocuk zamanla
kendisinden izin alınmadan bedenine yapılacak müdahale-
Lütfen Unutmayın!
leri hisseder ve rahatsız olur.
İzin verirsem dokunabilirsin bilinci Çocuğa yönelik cinsel istismarın en önemli ve
Çocuk kendi bedeni üzerinde söz hakkına sahip olduğu- öncelikli göstergelerinden biri, çocuğun bu
nu bilmelidir. Çocuğunuzu öperken ‘’seni öpebilir miyim?’’ konudaki ifadesidir. Çocukların istismarla ilgili
diye izin almalısınız. yalan söyleme ihtimali yok denecek düzeydedir.
Özel bölgelerime dokunamazsın bilinci Böyle bir durumla karşılaştığınızda;
Çocuklar vücutlarının belli bölgelerine dokunulmaması  Çocuğunuza inanın ve onu kabul edin.
gerektiğini bilmesi gerekiyor. Küçük çocukları cinsel organ-
larına dokunarak, onları konu yaparak sevmek doğru değil-
 Onunla sıcak ve içten bir ilişki kurun.
dir. Çocuk, bir başkası özel alanına dokunmak istediğinde  Kendini ifade etmesine izin verin.
bunun iyi mi yoksa kötü mü olduğunun ayrımını yapamaya-  Yorum yapmadan dinleyin.
İ P U Ç L A R I
bilir. Çocukları banyo yaptırırken özellikle iç çamaşırıyla  Yönlendirici soru sormaktan kaçının.
banyo yaptırılmalıdır. Yedi yaşından sonra banyoda çocuk-  Yaşadıklarını dramatize etmeyin veya
ların kendi mahrem alanlarını kendi temizlemelerine fırsat küçümsemeyin.
tanımak da mahremiyet duygusunun gelişimi açısından
güzel olacaktır.
 Tüm ilginizi çocuğa yöneltin.
İnsanların özel alanlarının olması gerektiği bilinci  Tutamayacağınız sözler vermekten kaçının.
Aile bireylerinin birbirlerinin  Bu bilginin ona yardım edebilecek kişilerle Duygusal istismar iki
odalarına girerken, kapıyı çala- paylaşılacağını belirtin. özelliği ile diğer istis-
rak ve izin alarak girmeleri çok  Çocuğu, olayı arkadaşlarına anlatmaması
önemlidir. Mahremiyet eğitimi-
mar türlerinden ay-
konusunda bilgilendirin.
nin bir parçası olarak tuvalette rılmaktadır (Polat,
 Çocukla, ona dokunarak iletişim kurmaktan
yalnız olunması, başkalarının 2007). Bunlar;
görmeyeceği şekilde tuvaletini kaçının.
yapması gerektiği çocuğa anla- 1- Fiziksel ve cinsel
tılmalıdır. Ayrıca dört beş yaşla- istismardaki gibi
rından itibaren kardeşlerin
yatakları, ilkokul dönemiyle somut bulguların
birlikte ise kız ve erkek kardeşlerin odaları ayrılmalıdır. KAYNAK
olmayışı,
Çünkü beraber bulundukları odada, giyinip so- 2- Fiziksel ve cinsel
yunurken, yatarken, temizlenirken birbirlerinin özel
 Çocuk İhmal Ve İstismarı Alanında Çalışan Profesyonellerin Sunulan Hizmetlere İlişkin Değerlendirmeleri, Başkent istismarla birlikte
alanını ihlal edebilirler. Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programı, Yüksek Lisans Tezi,
Güvenli kişiler bilinci Gizem Uslu, ANKARA – 2019 ( tez numarası:552740) bulunabilmesi.
Çocuklara zorluklarla karşılaştıklarında evde, okulda ve  Psikososyal Önleyici Destek Programı kitabı, Özel Eğitim Ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü

dışarıda kimlerden yardım alabileceği anlatılmalıdır.  İstismara Karşı Çocuk Gücü Platformu. (2020) Şuradan alındı: www.cocukgucu.com

 Carolyn Meggitt “Çocuk Gelişimini Anlamak” (2012). Optimist Kitap. OCAK, 2024

İHMAL– İSTİSMAR
İHMAL NEDİR?
Çocuğa bakmakla yükümlü kimsenin, çocuğun
gelişimi için gerekli ihtiyaçları karşılamaması veya bu
ihtiyaçları dikkate almamasıdır.
İHMAL TÜRLERİ NELERDİR?
Fiziksel İhmal: Yeme, içme, beslenme, barınma, sağ-
lık vb. ihtiyaçlarının karşılanmamasıdır.
Duygusal İhmal: Çocuğun yok sayılmasıdır. Sevgi, ilgi
ihtiyacının karşılanmamasıdır. En ağır ihmal türüdür.
Telafisi zor ve çocuklar üzerinde onarılması güç so-
runlara neden olur.
İHMAL NASIL ANLAŞILIR?
Eğer bir çocuk;
Sürekli pis giyiniyor ve kötü kokuyorsa
Vücudu aşırı derecede zayıf düşmüş ise
Temiz giyinmiyor ve kokuyorsa
Yemek ya da para için dileniyorsa ya da çalışıyorsa
İhtiyacı olmasına rağmen tıbbi destek alamıyorsa
Kendisine zarar veriyorsa
Alkol ya da madde kullanımı varsa
Okuldan sürekli kaçıyorsa veya okuldan uzak kalıyor-
sa
Evinde bakımıyla ilgilenecek birinin olmadığını söylü-
yorsa çocuğun ihmal edildiğini söyleyebiliriz.
İSTİSMAR NEDİR?
Çocuk istismarı, genel olarak çocuğa yönelik bi-
linçli ve zarar verici; tekrarlı veya tek seferlik davra-
nışlarda bulunmaktır.
İSTİSMAR TÜRLERİ NELERDİR?
Fiziksel İstismar: Vurma, tekmeleme, ısırma, sarsma
vb. olabileceği gibi hayati tehlike oluşturacak bo-
yutta da olabilir.
Duygusal İstismar: Küçümseme, onu gözden düşür-
me, tehdit etme, korkutma, ayrımcılık yapma, gü-
lünç duruma düşürme veya çocuğa yönelik düşman- • Yetişkin sorumluluklarını ve ilgilerini yüklenme
ca davranışların olmasıdır. · Evde bakıcının olmadığı durumlar
Ekonomik İstismar: Çocuğun okula gönderilmemesi, · Sık sık devamsızlık yapma veya gecikme
eğitim için gereken ihtiyaçlarının karşılanmaması.
Cinsel İstismar: Duygusal ve bilişsel olgunluğa eriş- DUYGUSAL GÖSTERGELER
memiş çocuk ya da ergenin, erişkinin cinsel gereksi- • Düşük benlik algısı-kendine değer verme
nimi için cinsel nesne olarak kullanılmasıdır. Aile • Bağlanma zorlukları
içinde de olabilir. • Duygusal gereklilik
• Sosyal sorunlar-kısıtlı arkadaş ilişkileri
İSTİSMAR NASIL ANLAŞILIR? • Kişisel yakınlık kurmada zorluklar
FİZİKSEL GÖSTERGELER • Uygun olmayan isteklere hayır demede zorluk (ilgi
· Sürekli açlık belirtileri: Kötü beslenme işaretleri ihtiyacı ile ilgili)
gösterir. · Sosyal içe çekilme-yoğun içe atım sorunları
· Hijyensiz ortam: Keçeleşmiş saçlar, kirli cilt veya
şiddetli vücut kokusu… BİLİŞSEL/GELİŞİMSEL/AKADEMİK GÖSTERGELER
·Uygun olmayan kıyafetler · Devamsızlık sorunu
· Denetimsizliğin sürekli olması: Çocuk evde bakım · Öz disiplini öğrenme eksikliği
sağlayacak kimsenin olmadığını belirtir. · Bir görevi tek başına yapamama
· Çocuk ya da bakımını üstlenen kişi uyuşturucu ve- · Zayıf notlar, öğrenme zorluğu.
ya alkol kullanır.
· İhmal edilmiş fiziksel sorunlar ve tıbbi bakım
· Normal kilonun altında olma
· Kötü gelişim şekilleri
· Büyüyememe
· Bitler, karın şişmesi, çok zayıf görünüş
· Uykusuz görünme
DAVRANIŞSAL GÖSTERGELER
• Kendi kendine zarar veren davranışlar
• Dilenme, yiyecek çalma
• Okulda bulunma süresinin uzaması (erken gelme
ve geç gitme)
• Sürekli yorgunluk, halsizlik ya da derste uyuyakal- Esenler
Mahallesi Gültekin Sokak No:8 Selçuklu KONYA
ma
http://selcukluram.meb.k12.tr
03322475322