1. პარლამენტის საკონტროლო ფუნქცია.

პარლამენტის ერთ-ერთ მთავარ კონსტიტუციურ ფუნქციას მთავრობის

საქმიანობაზე კონტროლის განხორციელება წარმოადგენს.
2. პარლამენტის დათხოვნის ინსტიტუტი, კრიზისი (286)
კონსტიტუციონალიზმი იცნობს პარლამენტის ფუნქციონირების ვადამდე
შეწყვეტის შესაძლებლობას, რომელიც, ხორციელდება დათხოვნის ინსტიტუტის
მეშვეობით. მმართველობის მოდელების მრავალფეროვნებიდან გამომდინარე,
მისი შინაარსი განსხვავებულია. არსებობს შემთხვევები, როდესაც პარლამენტი
დამოუკიდებლად იღებს გადაწყვეტილებას საკუთარი დაშლის შესახებ, უფრო
ხშირად, დათხოვა ხორციელდება სხვა ინსტიტუტების ჩართულობით, ზოგჯერ
კი საერთოდ შეუძლებელია. როგორც წესი, დათხოვნის ინსტიტუტი არ
მოქმედებს საპრეზიდენტო რეჟიმებში, სადაც სახელმწიფოს მეთაურის ფიგურის
სიძლიერიდან გამომდინარე, მისი ხელისუფლების დასაბალანსებლად,
საპირწონედ, დამატებითი მექანიზმების გამოყენების საჭიროება არ არსებობს. ეს
ფაქტი ფორმალურად მოტივირებულია საკანონმდებლო და აღმასრულებელი
ხელისუფლების დამოუკიდებლობით, ხელისუფლების გამიჯვნის პრინციპის
შესაბამისად. საპარლამენტო და შერეულ რეჟიმებში კი აღნიშნული
უფლებამოსილება სახელისუფლებო შტოებს შორის წონასწორობის დაცვის
ქმედითი ბერკეტია.

3. პრეზიდენტის უფლებამოსილების შეწყვეტა (391)

პრეზიდენტის უფლებამოსილების შეწყვეტა
პრეზიდენტის უფლებამოსილების შეწყვეტა შესაძლებელია კონკრეტუ-
ლი გარემოებების და საფუძვლების არსებობის შემთხვავაში. მათ რიცხვს
მიეკუთვნება: საპრეზიდენტო მანდატის ვადის ამოწურვა, ვადამდე
თანამდებობიდან გადადგომა, იმპიჩმენტის წესით ან სხვა საფუძვლით
თანამდებობიდან გადაყენება, გარდაცვალება. ყველა ზემოისსენებულ
შემთხვევაში ინიშნება პრეზიდენტის ახალი არჩევნები, მორიგი ან რიგგარეშე .
ამასთან, პრეზიდენტის მანდატის ვადამდე შეჩერების შემთხვევაში დგება
პრეზიდენტის უფლებამონაცვლის საკითხი. ეს საკითხი მარტივად წყდება
საპრეზიდენტო რესპუბლიკებში, სადაც შემოღებულია ვიცე-პრეზიდენტის
თანამდებობა, რომელიც აირჩევა პრეზიდენტთან ერთად და რომელიც ასრულებს
სახელმწიფოს მეთაურის მოვალეობას დარჩენილი უფლებამოსილების ვადით
(აშშ, ბრაზილია). რაც შეეხება საპარლამენტო და ნახევრად საპრეზიდენტო
მმართველობის რესპუბლიკებს, რიგგარეშე საპრეზიდენტო არჩევნებამდე
შესაძლებელია განსხვავებული იყოს დროებით მონაცვლე სუბიექტი - პრემიერ -
მინისტრი (ავსტრია, ფინეთი, უკრაინა), პარლამენტის (ლიტვა, უნგრეთი) ან მისი
ერთ-ერთი პალატის (საფრანგეთი, იტალია, გერმანია) თავმჯდომარე ან
ხელისუფლების სხვადასხვა შტოების ხელმძღვანელ პირთაგან შემდგარი
კოლეგიური ჯგუფი (ისლანდია, ირლანდია).
4. აღმასრულებელი ხელისუფლების სისტემაში როგორი შეიძლება მოდელი
იყოს? საპრეზიდენტო, ორწვეროვანი და ბიცეფალური მოდელი. (418)
 აღმასრულებელი ხელისუფლების სისტემაში მთავრობის ადგილის მიხედვით ,
შესაძლებელია გამოვყოთ აღმასრულებელი ხელისუფიების ორგანიზაციის სამი
ძირითადი მოდელი: საპრეზიდენტო მოდელი, როდესაც მთავრობა არ არსებობს
დამოუკიდებელი ორგანოს სახით, ბიცეფალური (შერეული) მოდელი, როდესაც
მთავრობა აღმასრულებელ ხელისუფლებას ახორციელებს პრეზიდენტთან ერთად
და კაბინეტური მოდელი, სადაც მთავრობა აღმასრულებელი ხელისუფლების
სისტემის უმაღლესი ორგანოა. საპრეზიდენტო მოდელის კლასიკურ ნიმუშს
წარმოადგენს ამერიკის შეერთებული შტატები და მისი ძირითადი
მახასიათებლებია: მთავრობა სათათბირო ორგანოა და არ არსებობს კოლეგიური
ორგანოს სახით, მას ხელმძღვანელობს პრეზიდენტი, რომელიც თავად შეარჩევს
და ნიშნავს
მთავრობის წევრებს; მინისტრები პასუხისმგებელი არიან მხოლოდ პრეზიდენტის
წინაშე, ბიცეფალური მოდელი გვხვდება მმართველობის შერეულ სისტემებში,
სადაც, კოლეგიურ მთავრობასა და პრეზიდენტს შორის ნაწილდება
აღმასრულებელი ხელისუფლების ფუნქციები (საფრანგეთი, პორტუგალია,
ფინეთი, პოლონეთი). რაც შეეხება მესამე, კაბინეტურ მოდელს, აღმასრულებელი
ხელისუფლება სრულად ეკუთვნის მთავრობას, რომელიც აღმასრულებელი
ხელისუფლების უმაღლესი ორგანოა, ხოლო სახელმწიფოს მეთაურს ქმედითი
ადმინისტრაციული თუ მმართველობითი უფლებამოსილებები არ გააჩნია . ამ
მოდელში მთავრობის ფორმირება საკანონმდებლო ორგანოზეა დამოკიდებული ,
რომელიც მთავრობის საქმიანობაზე საპარლამენტო კონტროლის მნიშვნელოვანი
მექანიზმებითაა აღჭურვილი (დიდი ბრიტანეთი, გერმანია, იტალია, ესპანეთი).
უდავოა, რომ მთავრობის ადგილი სახელმწიფო ორგანოთა სისტემაში და მისი
მონაწილეობის ხარისხი აღმასრულებელი ხელისუფლების განხორციელების
საქმეში პირდაპირკავ- შირშია სახელმწიფოს მმართველობის მოდელთან .
შესაბამისად, რიგ სახელმწიფოებში მთავრობა წარმოადგენს კოლეგიურ
ორგანოს, რომელიც ხელმძღვანელობს სახელმწიფო მმართველობას. ზოგიერთ
სახელმწიფოში აღმასრულებელი ხელისუფლება ეკუთვნის სახელმწიფოს
მეთაურს, ხოლო მთავრობა კოლეგიური ორგანოს სხით არ ფუნქციონირებს. ასევე,
სახელმწიფოთა ნაწილში აღმასრულებელი ხელისუფლება ეკუთვნის როგორც
სახელმწიფოს მეთაურს, ასევე მთავრობას.
5. სახელმწიფოს მეთაურის მიერ გამოცემული აქტების გადახედვა ხდება?
კონდრატინაცია ალბიტრის ფუნქციის დროს. (402)
სახელმწიფოს მეთაურის სამართლებრივი აქტები
სახელმწიფოს მეთაურს სამართალშემოქმედების სფეროში გააჩნია ნორმატიული
და ინდივიდუალური აქტების გამოცემის უფლებამოსილება. ამგვარ აქტებს
მიეკუთვნება ბრძანებები, ბრძანებულებები, კანონის ძალის მქონე დეკრეტები.
სახელმწიფოს მეთაურის აქტები რაოდენობით საკმაოდ აღემატება პარლამენტის
მიერ მიღებულ კანონებს.
მუსულმანური სახელმწიფოების მონარქის მიერ გამოცემულ სამართლებრივ
აქტებს კანონის ძალა გააჩნია. ამ სახელმწიფოებში მონარქი საკუთარი
შეხედულებისამებრ გამოსცემს სამართლებრივ აქტებს სახელმწიფოებრივი
ცხოვრების ნებისმიერ სფეროში, მხოლოდ ერთი დათქმით - აქტი უნდა
შეესაბამებოდეს ისლამის მოთხოვნებს. რაც შეეხება საპარლამენტო
მმართველობის სახელმწიფოებს და ნახევრად საპრეზიდენტო რესპუბლიკებს .
სახელმწიფოს მეთაურის რიგი აქტები ძალაში შედის მხოლოდ კონტრასიგნაციის
მექანიზმის განხორციელების შემდგომ.
4.9.1. კონტრასიგნაციის მექანიზმი
კონსტიტუციონალიზმის დოქტრინაში კონტრასიგნაცია (ლათინური: contra-
წინააღმდეგ, signare-ხელმოწერა) სახელმწიფოს მეთაურის სამართლებრივი
აქტების პრემიერ-მინისტრის (იშვიათად, შესაბამისი სფეროს მინისტრის) მხრიდან
თანახელმოწერას გულისხმობს, რის შედეგად აქტი იძენს იურიდიულ ძალას და მის
აღსრულებაზე. სამართოებრივი თუ პოლიტიკური პასუხისმგებლობა ეკისრება
პრემიერ-მინისტრს.
კონტრასიგნაციის ინსტიტუტი ევროპულ სამართალში მე-19 საუკუნის დასაწყისში
დამკვიდრდა და დღემდე მოქმედებს ევროკავშირის ,,ძველი " წევრი
სახელმწიფოების უმრავლესობაში (საფრანგეთი, გერმანია, იტალია,
პორტუგალია, ესპანეთი, საბერძნეთი, ფინეთი). იგი სათავეს 1701 წლიდან იღებს,
ინგლისის ,,მოწყობის აქტით", რომელმაც საბოლოოდ შეზღუდა მო- ნარქის
აბსოლოტური სახური მონარქია. ისტორიულად, კონტრასიგნაციის ინსტიტუტი ორი
სამართლებრივი პრინციპის - მონარქის სუვერენობისა და პარლამენტის
უზენაესობის პრინცი"პების დაპირისპირების შედეგად აღმოცენდა. როგორც
ცნობილი კონსტიტუციონალისტი ანდრაშ შაიო აღნიშნავს, ,,კონსტიტუციური
პრობლემა იყო, თუ როგორ უნდა მომხდარიყო მეფის გაკონტროლება - რომლის
პასუხისმ- - გებლობის საკითხიც ვერც პიროვნულ და ვერც მისი, როგორც
აღმასრულებელი ხელისუფლების მეთაურის რანგში, ვერ დგებოდა".
კონტრასიგნაცია განხილული უნდა იყოს როგორც სამართლებრივი სიმბოლო ,
რომელიც ადასტურებს სახელმწიფოს მეთაურის აქტების აღსრულებაზე
პასუხისმგებლობის მთავრობის წევრებზე გადატანას. თუმცა, ხაზგასასმელია, რომ
თანამედროვე ევროპული სახელმწიფოების კონსტიტუციები, რომლებიც
ითვალისწინებენ კონტრასიგნაციის მექანიზმს, არ ადგენენ თანახელმოწერილი
აქტის აღსრულებაზე სპეციალური პასუხისმ. გებლობის კონკრეტულ პროცედურებს .
შესაბამისად, კონტრასიგნაციის ინსტიტუტის რეალურ სამართლებრივ შინაარსს
წარმოადგენს არა სახელმწიფოს მეთაურის აქტებზე თანახელმომწერ პირზე
პასუხისმგებლობის გადატანა, არამედ აღმასრულებელი ხელისუფლებისა და
სახელმწიფოს მეთაურის ფუნქციებისა და კომპეტენციების გამიჯვნა .
თანამედროვე სახელმწიფოთა კონსტიტუციურსამართლებრივ სისტემებში
კონტრასიგნაცია, როგორც წესი, დამკვიდრებულია აღმასრულებელი
ხელისუფლების ფუნქციური დუალიზმის პირობებში, საპარლამენტო და შერეული
მმართველობის მოდელებში. კონტრასიგნაცია წარმოადგენს სახელმწიფოს
მეთაურის უფლებამოსილებების შეზღუდვის პროცესუალურ ფორმას , რომლის
გარეშე სახელმწიფოს მეთაურის სამართლებრივ აქტს არ გააჩნია იურიდიული
ძალა და არ ხდება მისი აღსრულება (იტალიის კონსტიტუცია, მუხლი 89; გერმანიის
ძირითადი კანონი, მუხლი 58; საბერძნეთის კონსტიტუცია, მუხლი 35; პორტუგალიის
კონსტიტუცია, მუხლი 140). კონტრასიგნაციის ინსტიტუტის სამართლებრივი
ანალიზი ცხადყოფს, რომ კონტრასიგნაციას არ ექვემდებარება სახელმწიფოს
მეთაურის ის სამართლებრივი აქტები, რომლებიც უკავშირდება , ერთი მხრივ , მისი ,
როგორც არბიტრის ფუნქციებს სახელისუფლებო განშტოებებს შორის არსებული
 კონფლიქტების თუ პოლიტიკური კრიზისების განსამუხტავად და, მეორე მხრივ ,
გარკვეულ ე. წ. ,,ფორმალურ-ტექნიკური ხასიათის უფლებამოსილებებს",
რომლებიც მხოლოდ სახელმწიფოს მეთაურის კომპეტენციას მიეკუთვნება
(უფლებამოსილებები მთავრობის ფორმირების ან პარლამენტის დათხოვნის
პროცესში), შესაბამისად, შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ
კონსტიტუციურსამართლებრივ პრაქტიკაში კონტრასიგნაციას ექვემდებარება
სახელმწიფოს მეთაურის იმ უფლებამოსილებების რეალიზაცია, რომლებიც
გარკვეულწილად აღმასრულებელი ხელისუფლების განხორციელებას
უკავშირდება. ამასთან, და ამას ევროპული სახელმწიფოების კონსტიტუციური
პრაქტიკაც ადასტურებს, კონტრასიგნაციის მექანიზმი დამკვიდრებულია მხოლოდ
იმ სახელმწიფოებში, სადაც არსებობს პარლამენტის წინაშე მთავრობის
პოლიტიკური პასუხისმგებლობის მექანიზმი. კონტრასიგნაციის ინსტიტუტი
სახელმწიფოს მეთაურთან მიმართებით მთავრობის დამოუკიდებლობისა და
ავტონომიურობის კონსტიტუციურ გარანტიას წარმოადგენს, რაც, საბოლოო ჯამში,
ხელისუფლების დანაწილების პრინციპის უზრუნველყოფას ემსახურება .
კონტრასიგნაციის ინსტიტუტი უზრუნველყოფს პრეზიდენტის, როგორც
სახელისუფლებო ინსტიტუტებს შორის ნეიტრალური არბიტრის როლის გაზრდას
და რაც მთავარია, განაპირობებს დამოუკიდებელი და პასუხისმგებელი მთავრობის
ჩამოყალიბების პროცესს.

6. რა შემთხვევაში ხდება თანამედროვე სახელმწიფოში უპარტიო

სახელმწიფოში აბსოლიტურ მონარქიაში, რევოლუციის დროებითი
მთავრობის დროს (116)
7. ანგლო-საქსური საკონსტიტუციო კონტროლის შორის განსხვავება,
დეცენტრალიზებულსა და სუნტრალიზებულს შორის განსხვავება. (446)
ანგლო-საქსური მოდელის თავისებურებანი
საკონსტიტუციო კონტროლის აღნიშნული მოდელის თავისებურება იმაში
მდგომარეობს, რომ მისთვის უცნობია წინასწარი კონტროლის ფორმა და იგი
ყოველთვის შემდგომ ხასიათს ატარებს. ყველა კონსტიტუციურ- სამართლებრივი
საკითხი შეიძლება დადგეს მხოლოდ სისხლის, სამოქალაქო თუ
ადმინისტრაციული სამართალწარმოების პროცესში. ასე მაგალითად, თუ
კონკრეტული საქმის განხილვისას სასამართლო მივა დასკვნამდე , რომ კანონი ან
მისი ნორმა, რომლის საფუძველზეც მან უნდა მიიღოს გადაწყვეტილება, არ
შეესაბამება კონსტიტუციას, სასამართლომ უნდა შეწყვიტოს საქმის განხილვა და
თავადვე იმსჯელოს საეჭვო ნორმის კონსტიტუციურობაზე. თუმცა, არის
გამონაკლისი შემთხვევებიც. მაგალითად, იაპონიაში, სადაც საკონსტიტუციო
კონტროლი მთლიანობაში ანგლო- საქსურ სისტემაზეა აწყობილი,
კანონმდებლობა ითვანისწინებს სასამართლოსათვის ამა თუ იმ სამართლებრივი
აქტის არაკონსტიტუციურობის თაობაზე სპეციალური სარჩელით მიმართვის
შესაძლებლობასაც.
ზემოაღნიშნულ მოდელს კიდევ ერთი თავისებურება ახასიათებს. ამ
სახელმწიფოთა ერთ ნაწილში საკონსტიტუციო კონტროლს ყველა სასამართლო
ინსტანცია განახორციელებს, დაწყებული ქვედა ინსტანციიდან დამთავრებული
უმაღლესი ინსტანციით, თუმცა, საბოლოო გადაწყვეტილებას იღებს უზენაესი
 სასამართლო (მაგ. აშშ, არგენტინა, მექსიკა, სკანდინავიის ქვეყნები, იაპონია). ასეთ
კონტროლს დეცენტრალიზებულს უწოდებენ. დანარჩენ სახელმწიფოებში ,
საკონსტიტუციო კონტროლი მხოლოდ უზენაესი სასამართლოს პრეროგატივაა
(ცენტრალიზებული კონტროლი). მათ შორის ზოგიერთ ფედერალურ
სახელმწიფოში - ფედერაციის სუბიექტთა უმაღლესი სასამართლო ინსტანციების
(მაგ. ავსტრალია, ინდოეთი, კანადა, მალაიზია).
პირველ შემთხვევაში, ქვედა ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილება ამა თუ
იმ აქტის არაკონსტიტუციურად ცნობის თაობაზე, სავალდებულოა მხოლოდ
კონკრეტულ საქმეში მონაწილე მხარეთათვის, მაგრამ თუ საქმე მივა უზენაეს
სასამართლომდე, ამ უკანასკნელის გადაწყვეტილება სავალდებულო ხდება
სახელმწიფოს ყველა სასამართლოსათვის. ამასთან, უნდა აღვნიშნოთ, რომ
როგორც წესი უზენაესი სასამართლო კი არ აუქმებს კანონს, არამედ ახდენს
მხოლოდ ამა თუ იმ კანონის კონსტიტუციურობის კონსტა- ტაციას. იმ შემთხვევაშიც
კი, თუ უზენაესი სასამართლო მიიღებს გადაწყვეტილებას, რომლითაც კანონს
არაკონსტიტუციურად მიიჩნევს, ეს კანონი "ფაქტიურად ძალას კარგავს, თუმცა
მაინც აგრძელებს სახელმწიფოს
სამართლის სისტემაში არსებობას მანამ, სანამ პარლამენტი არ გააუქმებს მას .
სახელმწიფოთა მეორე ჯგუფში, ანუ, იქ, საადაც კონტროლს ცენტრალიზებული
ხასიათი გააჩნია და მას მხოლოდ უზენაესი სასამართლოები განახორციელებენ,
ქვედა ინსტანციის სასამართლოებს არა აქვთ უფლება იმსჯელონ ამა თუ იმ
სამართლებრივი აქტის კონსტიტუციურობაზე. თუ. მათ მიერ კონკრეტული საქმის
განხილვისას წამოიჭრება ამდაგვარი საკითხი, საქმე ამ საკითხთა გადასაწყვეტად
გადაეცემა უმაღლეს სასამართლო ინსტანციას.
აბს. ამ ალა სასა- ატანციიდან აო გადაწყვე- მექსიკა, სკან- ალიზებულს უწო-
აონტროლი მხოლოდ აზებული კონტროლი). - ფედერაციის სუბიექტ- В. Е. Чиркин,
Москва, 2002, 95.
საკონსტიტუციო კონტროლის ანგლო-საქსურ მოდელს გარკვეული პლუსები
გააჩნია. პირველ რიგში ეს ეხება იმას, რომ საკითხი სამართლებრივი აქტის
არაკონსტიტუციურობის შესახებ შეიძლება დააყენოს პროცესში მონაწილე
ნებისმიერმა მხარემ, მაშინ როდესაც საკონსტიტუციო სასამართლოებში , როგორც
წესი, სარჩელით მიმართვის უფლება მხოლოდ კანონმდებლობით მკაცრად
განსაზღვრულ სუბიექტთა ვიწრო წრეს აქვს.
შეიძლება, ასევე ვიმსჯელოთ ამ მოდელის სახელმწიფოთა პირველი ჯგუფის კიდევ
ერთ პოზიტიურ მხარეზე, კერძოდ იმაზე, რომ, როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ,
სახელმწიფოთა ამ ჯგუფში კონტროლს დეცენტრალიზებული ხასიათი აქვს და
ნორმატიული აქტის არაკონსტიტუციურობის საკითხის განხილვა ნებისმიერ
სასამართლოს შეუძლია, მაშინ, როდესაც ევროპული მოდელის პირობებში
საკონსტიტუციო კონტროლს ერთადერთი ორგანო ახორციელებს, იქნება ეს
საკონსტიტუციო სასამართლო თუ საკონსტიტუციო საბჭო.
8. აღმასრულებელი ხელისუფლების ბიცეფალური მოდელი. (შერეულ მოდელში)
(420)
ბიცეფალური (შერეული) მოდელი, როდესაც მთავრობა აღმასრულებელ
ხელისუფლებას ახორციელებს პრეზიდენტთან ერთად.
9. რას ნიშნავს კაბინეტური მოდელი? პრეზიდენტს არ აქვს დიდი უფლება.
პრემიერ-მინისტრი იღებს გადაწყვეტილებას.
კაბინეტური მოდელი, სადაც მთავრობა აღმასრულებელი ხელისუფლების
სისტემის უმაღლესი ორგანოა.
10. რომელი საკონსტიტუციო კონტროლის ძირითადი ფუნქციაა სამართლებრივი
აქტების კონტროლი? (440)
საკონსტიტუციო კონტროლის ცნება
საკონსტიტუციო კონტროლის არსი, უპირველეს ყოვლისა, სამართლებრივი
აქტების კონსტიტუციასთან შესაბამისობის შემოწმებას გულისხმობს. იურიდიულ
ლიტერატურაში საკონსტიტუციო კონტროლის სხვადასხვა განმარტება არსებობს .
საკონსტიტუციო კონტროლი არის სამართლებრივი აქტებისა და ქმედებების
შემოწმება და შეფასება მათი კონსტიტუციასთან შეუსაბამობის აღმოფხვრის
მიზნით, ხოლო საკონსტიტუციო კონტროლის არსი კონსტიტუციის უზენაესობისა და
მისი პირდაპირი მოქმედების, სახელმწიფო ხელისუფლების შეზღუდვასა და
ადამიანის უფლებათა და თავისუფლებათა დაცვაში მდგომარეობს ;
საკონსტიტუციო კონტროლი საჯარო ხელისუფლების ორგანოთა სპეციფისური
ფუნქციაა, რომლის მეშვეობითაც ისინი უზრუნველყოფენ კონსტიტუციის
უზენაესობას ნორმატიულ აქტთა. სისტემაში, მის პირდაპირ და უშუალო
მოქმედებას საზოგადოებრივ ურთიერთობათა სუბიექტების საქმიანობაში ქვეყნის
მთელ ტერიტორიაზე, გერმანელი პროფესორი ა. ბლანკენაგელი აღნიშნავს, რომ
საკონსტიტუციო კონტროლი არის ხელისუფლებას დანაწი- ლებისა და
კონსტიტუციური კონფლიქტების მოგვარებისაკენ მიმართული საქმიანობა .3 ასეთი
განმარტება, მნიშვნელოვანწილად, ფედერალური სახელმწიფოს
თავისებურებებით არის განპირობებული, რადგან ამ სახელმწიფოებში
საკონსტიტუციო კონტროლის ორგანოების ერთ-ერთი უმთავრესი ფუნქცია
სწორედ კომპეტენციური დავების გადაწყვეტაა.
ამერიკულ დოქტრინაში საკონსტიტუციო კონტროლის ტოლფასი ტერმინი "judicial
review" განიმარტება როგორც სასამართლოს.უფლება, შეაფასოს კონგრესის
აქტების კონსტიტუციურ სტანდარტებთან შესაბამისობა და შეუსაბამობის
გამოვლენის შემთხვევაში არაკონსტიტუციურად გამოაცხადოს ისინი, ან როგორც -
ფედერალური დონის ან შტატების აქტების შემოწმებისა და კონსტიტუციასთან
შეუსაბამობის შემთხვევაში - მათი გაუქმების უფლებამოსილება.
11. საკონსტიტუციო კონტროლის ძირითადი მიზანი - ადამიანის უფლებების
დაცვა, ხელისუფლების შეზღუდვა, კონსტიტუციის დაცვა. (438)
ზოგიერთ ქვეყანაში საკონსტიტუციო კონტროლის ორგანოებმა შეითავსა
ნორმატიულ აქტთა არა მხოლოდ კონსტიტუციასთან, არამედ კანონებთან
შესაბამისობის შემოწმების უფლებამოსილებაც. საკონსტ-ტუციო კონტ"როლი არის
კომპეტენტური სახელმწიფო ორგანოების საქმიანობა ნორმატი- " ული აქტების
კონსტიტუციასთან და კანონებთან შესაბამისობის შემოწმების, შეუსაბამობის
გამოვლენის, კონსტატირებისა და აღმოფხვრის მიზნით, რომლის დროსაც ეს
ორგანოები უფლებამოსიაღნი არიან, გააუქმონ გამოვლენილი შეუსაბამობანი. ამ
განმარტებაში გადმოცემულია საკონსტიტუციო კონტროლის სპეციფიკაც, რაც
საშუალებას იძლევა, განვასხვავოთ საკონსტიტუციო კონტროლი ძირითადი
კანონის დაცვის სხვა ფორმებისგან. კერძოდ, განმარტებაში ხაზგასმულია, რომ
 საკონსტიტუციო კონტროლის ორგანოები უფლებამოსილნი არიან, გააუქმონ
გამოვლენილი შეუსაბამობანი.

3. საკონსტიტუციო კონტროლის ფუნქციები

საკონსტიტუციო კონტროლის განხორციელების პროცესში წყდება მნიშვნელოვანი
და კონკრეტული ამოცანების მთელი კომპლექსი. ამ ამოცანების მოცულობა და
ჩამონათვალი განსხვავებულიასხვადასხვა სახელმწიფოში და ეს ამა თუ იმ ქვეყნის
სახელმწიფო-საზოგადოებრივი განვითარების თავისებურებებით არის
განპირობებული. ყველა ქვეყნისთვის დამახასიათებელი საკონსტიტუციო
კონტროლის ერთ-ერთი მთავარი ამოცანაა სხვადასხვა სამართლებრივი აქტის
კონსტიტუციასთან შესაბამისობის შემოწმება და დარღვევების გამოვლენის
შემთხვევაში სათანადო ზომების გატარება კონსტიტუციასთან შესაბამისობაში მათ
მოსაყვანად. ეს განსაზღვრავს საკონსტიტუციო კონტროლის არსსა და შინაარსს ,
მის ძირითად დანიშნულებას, რადგან ამ ფუნქციის რეალიზებით საკონსტიტუციო
კონტროლის ორგანო- - ები უზრუნველყოფენ სამართლებრივი სახელმწიფოს ისეთ
მნიშვნელოვან პრინციპს, როგორიც არის კონსტიტუციის უზენაესობა .
საკონსტიტუციო კონტროლის ორგანოების შემდეგი უმნიშვნელოვანესი - ფუნქციაა
კომპეტენციური დავების განხილვა, რაც, თავის მხრივ, უშუალო კავშირშია
ხელისუფლების დანაწილების პრინციპთან.
12. მონოკამირალური და ბიკამერალური პარლამენტი. (291)
ერთპალატიანობა და ორპალატიანობა
არსებობენ ერთპალატიანი, ანუ მონოკამერალური და ორპალატიანი , ანუ
ბიკამერალური პარლამენტები.1 ქვეყნის არჩევანი სხვადასხვა ფაქტორზეა
დამოკიდებული - სახელმწიფოებრივ პრიორიტეტებზე, ტერიტორიულ მოწყობაზე,
მოსახლეობის რიცხოვნებაზე, ისტორიულ წარსულზე, ეროვნულ ტრადიციებზე და
სხვა.
ბიკამერალიზმი
ტერმინი - ბიკამერალიზმი (bi - ორი, camera - პალატა) ორპალატიანობას ნიშნავს.
ისტორიულად, მისი დატვირთვა ან ფედერაციულ სახელმწიფოში შემავალი
სუბიექტების მაღალი ხარისხის წარმომადგენლობის უზრუნველყოფა იყო ,
როგორც, მაგალითად, აშშ-ში, ან, საზოგადოებაში ისედაც უპირატესობის მქონე
სოციალური კლასის პოლიტიკური ძალაუფლებით აღჭურვა, როგორც დიდი
ბრიტანეთის ლორდთა პალატის შემთხვევაში. მოგვიანებით, ორპალატიანი
საპარლამენტო სისტემის დატვირთვა გასცდა დასახელებულ მიზნებს .
დღესდღეობით, ბიკამერალიზმი ითვლება ახალი საუკუნის ერთ-ერთ ყველაზე
მნიშვნელოვან მახასიათებლად გამოწვევად. ორპალატიანი პარლამენტი
მოქმედებს დღეს მსოფლიოს ყველა ,,მსხვილ" სახელმწიფოში, ჩინეთის გარდა:
დიდი სახელმწიფოებიდან, ანუ, რომელშიც მოსახლეობა არანაკლებ 50 მილიონია,
ერთპალატიანი პარლამენტები აქვს მხოლოდ ჩინეთს, ინდონეზიას , სამხრეთ
კორეას, თურქეთს, უკრაინას. 87 ქვეყნიდან, რომელიც ერთპალატიანი
პარლამენტის მქონეასატარა სახელმწიფოების გარდა, 62 სახელმწიფო, ანუ 70%, ე.
წ. ..მესამე სამყაროს" ქვეყნებია.