FSPL-AKADEMIK
2ND QUARTER |1ST SEMESTER |12TH GRADE A.Y. 2023-2024
LECTURE 1
PAGSULAT NG AGENDA
3 MAHAHALAGANG PROSESO PARA SA
PAGSASAGAWA NG PULONG
1. Preparasyon ng agenda
2. Pagpupulong
3. Pagsulat ng Katitikan ng Pulong
VERIZON BUSINESS – ang pinakamadalas na
pagkasayang ng oras sa mga korporasyon ay
nagaganap dahil sa mga ginagawang
pagpupulong.
- Ito ay nangyayari sapagkat ang mga
pagpupulong na isinasagawa ay madalas
di-organisado at walang malinaw na
layunin.
- ito ay maaaring maiugnay sa kawalan ng
preparadong agenda na siyang nagiging
- balangkas sa pagsasagawa ng pulong.
AGENDA – talaan ng mga pag-uusapan sa isang
pormal na pulong.
- Sinusulat upang bigyan ng impormasyon
ang mga taong kasangkot sa mga
temang pag-uusapan at sa mga usaping
nangangailangan ng pansin at pagtugon.
- Binibigyang-halaga rin dito ang
rekomendasyon nalulutas sa isang isyu.
- Pagkatapos, ang napagkasunduang
rekomendasyon ay dapat magkaroon ng
resolusyon.
MGA KONSIDERASYON SA PAGDISENYO NG
AGENDA
SWARTZ (2015) – nagpanukala ng mga
konsiderasyong dapat tandan sa pagdidisenyo
ng isang agenda. (how to design an Agenda for
an Effective Meeting)
A. SALOOBIN NG MGA KASAMAHAN
Para mas maging proaktibo ang mga kalahok sa
pagpupulong, mahalagang malaman ang
kanilang saloobin at kung ano ang nais din nilang
matalakay sa pagpupulong.
- maikokonsidera ang kanilang hinaing at
pangangailangan na maaaring hindi
nabibigyang-pansin ng namumuno sa
grupo o organisasyon.
B. PAKSANG MAHALAGA SA BUONG
GRUPO
Sa mga isasamang paksa sa agenda,
makabubuti kung ang mga ito ay mga paksang
mahalaga sa buong grupo o organisasyon.
- Ang mga paksang nakalista sa agenda ay
dapat direktang may kinalaman ang mga
inaasahang kalahok sa pagpupulong.
- Masisiguro lamang ang aktibong
pakikibahagi ng mga kalahok kung sila ay
bahagi mismo ng pinag-uusapang paksa.
C. ESTRUKTURANG PATANONG NG MGA
PAKSA
Hindi karaniwan na ang mga paksa sa agenda
ay nasa anyong tanong.
- Datapwa’t walang masama kung ito ay
nasa anyong pahayag, ang isang tanong
ay mas nakapanghahamon ng isipan.
- nangangahulugan din na
nangangailangan ito ng kasagutan.
- Nag-iimbita ang isang tanong ng aktibong
partisipasyon ng mga kalahok.
D. LAYUNIN NG BAWAT PAKSA
Upang maging maayos ang daloy ng
pagpupulong, mahalagang matiyak ang layunin
ng paksa.
- Dapat maging malinaw sa mga kalahok
kung ano ang layunin ng bawat paksa.
- Dapat maging malinaw kung layunin nito
ang pagbabahagi ng impormasyon,
pagkuha ng panukala para sa gagawing
desisyon, o pagdedesisyon.
E. ORAS NA ILALAAN SA BAWAT PAKSA
Mahalagang pagtuunan ito ng pansin dahil
kadalasang may itinatalagang oras ng
pagsasagawa ng pulong.
- Kung 30 minuto lamang ang nakalaan sa
buong pagpupulong, dapat masagot
kung gaano katagal ang pagtalakay sa
bawat paksa.
MGA HAKBANG SA PAGBUO NG AGENDA
1. Alamin ang layunin ng pagpupulong
- malinaw sa gumagawa nito ang layunin
ng pulong na gagawin.
 FSPL-AKADEMIK
2ND QUARTER |1ST SEMESTER |12TH GRADE A.Y. 2023-2024
2. Sulatin ang agenda tatlo o higit pang
araw bago ang pagpupulong.
- Para mabigyan ng sapat na panahon
para maipamahagi ang agenda, dapat
tapos at aprobado na ito ng
nagpapatawag ng pulong tatlong araw
bago ang pagpupulong.
- Maagang distribusyon ng agenda ang
mga kalahok upang paghandaan ang
mga paksang nakatala rito.
3. Simulan sa mga simpleng detalye
- Bago itala ang mga paksa, mahalagang
ilahad ang mga impormasyon tulad ng
petsa at oras ng pulong, lugar ng pulong,
at mga inaasahang kalahok.
4. Magtalaga lamang ng hindi hihigit
sa limang paksa para sa agenda.
- masyadong maraming talakayin ay
maaaring makapgdulot lamang ng
pagkabagot o information overload.
- Maaaring magpatawag na lang ng
panibagong pagpupulong kung
kinakailangan.
- kung hinihinging mahigpit ng
pagkakataon, maaaring lumagpas sa
lima ang paksa.
5. Ilagay ang nakalaang oras para sa
bawat paksa
- Ayon sa nakaplano, ilagay ang
nakalaang oras sa bawat paksa.
- Magagabayan nito ang mga kalahok sa
ilalaang panahon upang pag-usapan
ang bawat isyu.
LECTURE 2
PAGSULAT NG KATITIKAN NG PULONG
(CERTIFIED ACCOUNTANTS, 2012)
Pagpupulong – pagtitipon ng dalawa o higit
pang indibidwal upang pag-usapan ang isang
komon na layunin para sa pangkalahatang
kapakanan ng organisasyon o grupong
kinabibiilangan nila.
Ipinatatawag ang ganitong pagtitipon kung may
sapat na dami ng mga paksa o isyung dapat
pag-usapan.
Para masabing balido ang isang pulong, dapat
na matupad ang mga sumusunod na kondisyon:
• Ang nagpapatawag ng pulong ay may
awtoridad para gawin ito.
• Ang pabatid na magkakaroon ng pulong
ay nakuha ng mga inaasahang kalahok.
• Ang quorum ay nakadalo.
• Ang alintuntunin o regulasyon ng
organisasyon ay nasunod.
MGA HAKBANG SA PAGSASAGAWA NG
PULONG
- Walsh (1995) The Meeting Manual:
1. Pagbubukas ng Pulong (Opening the
meeting) - Opisyal na idedeklara ng
chairperson ang pagsisimula ng
pagpupulong.
2. Paumanhin (Apologies) - Bago man ang
pagsisimula ng pulong, kinukuha ng
kalihim ang listahan ng mga nakadalo at
hindi.
3. Adapsyon sa katitikan ng nakaraang
pulong (Adoption of the previous minutes)
– binabasa ng kalihim ang katitikan ng
nakaraang pulong o binibigyan ang mga
dumalo ng kopya ng naturang katitikan.
- Kapag nabasa na ang katitikan,
inihahayag na ang adapsyon o
pagtanggap nito.
- Kapag lahat ay sumang-ayon,
tinatanggap na ito. Kung mayroong mga
pagtutol o mungkahing pagbabago,
tinatalakay ito at muling ihahayag ang
adapsyon ng katitikan.
- Kapag tinanggap na ng grupo ang
katitikan, pinipirmahan ito ng chairperson
at ibinibigay niya ito sa kalihim para sa
opisyal na pag-iingat sa dokumento.
4. Pagllilinaw mula sa katitikan ng
nakaraang pulong (Business arising from
previous minutes) - Kung may mga
paksang nais pang pag-usapan na hango
sa katitikan ng nakaraang pagpupulong,
isinasama ito sa agenda. Nagkakaroon ng
deliberasyon ukol dito.
5. Pagtalakay sa mga liham
(Correspondence) - Kung mayroong
ipinadalang mga liham para sa
pagpupulong tulad ng liham sa koreo, e-
 FSPL-AKADEMIK
2ND QUARTER |1ST SEMESTER |12TH GRADE A.Y. 2023-2024
mail, o fax mail, at kailangang talakayin at
pagdebatehan sa pulong, ito’y dapat
isagawa. Maaari itong talakayin nang
pabuod para maipabatid ito sa mga
kasapi ng organisasyon o grupo.
6. Pagtalakay sa mga ulat (Reports) - Sa
bahaging ito, tinatalakay at
pinagdedebatehan ang nilalaman,
interpretasyon, at rekomendasyon ng ulat.
- Sa bahaging ito tinatalakay ang mga ulat,
kung mayroon, na inihanda para sa
pagpupulong.
- Nagkakaroon ng mosyon na natanggap
ang ulat para maipakita na mayroong
nagawang ulat para sa pulong na
isasagawa.
7. Pagtalakay sa agenda (General business)
- Ang mga nakalistang pangunahing
paksa sa agenda ay tinatalakay sa
bahaging ito.
- Ang pinakasentro ng isinagawang pulong.
- Base sa layunin ng bawat paksa --
pagbabahagi ng impormasyon, pagkuha
ng panukala para sa pagdedesisyon, o
paggawa ng desisyon, pag-uusapan ng
mga kalahok ang mga nakatalang
- paksa sa agenda.
8. Pagtalakay sa paksang di-nakasulat sa
agenda (Other business) - Kapag natapos
na ang pagtalakay sa agenda,
itinatanong ng chairperson kung may
mga isyung nais pang pag-usapan ang
mga kalahok.
9. Pagtatapos ng pulong (Closing the
meeting o adjournment) - Dito na isinasara
ng chairperson ang pagpupulong.
- Isinasagawa ito kung lahat ng nais pag-
usapan ay naiharap na at natalakay. Sa
pagdeklara ng chairperson na
pagtatapos, opisyal na nagwawakas ang
pulong.
KATITIKAN – opisyal na rekord ng pulong ng isang
organisasyon, korporasyon, o asosasyon.
- Tala ng mga napagdesisyunan at mga
pahayag sa isang pulling. Bagama’t hindi
ito verbatim na pagtatala sa mga
nangyari o nasabi, ang mga itinatalang
aytem ay may sapat na deskripsyon
upang madaling matukoy ang
pinagmulan nito at mga nagging
konsiderasyong kaakibat ng tala.
Ilang mga bagay na hindi na kailangan pang
isama sa katitikan ng pulong ang sumusunod:
1. Ang mosyon na nailatag ngunit hindi
sinusugan.
2. Ang mosyon para sa pagbabago na
sinusugan, ngunit hindi sinang-ayunan.
3. Ang mosyon para sa pagbabago ngunit
hindi pinayagan ng opisyal na
tagapamahala.
4. Ang bilang ng boto ng sumang-ayon at
hindi sumang-ayon sa isang mosyon.
5. Ang pamamaraan ng pagboto ng mga
kalahok, maliban kung hihilingin ng isang
kalahok na itala ang paraan ng kaniyang
pagboto.
Sylvester (2015) - kung hindi gagawin ang
katitikan ng pulong, makikitang hindi pare-pareho
ang rekoleksyon ng mga kalahok sa mga
naganap. Maaari ring magkaiba-iba na sila ng
ideya sa mga napagkasunduan.
LECTURE 3
PAGSULAT NG REPLEKTIBONG SANAYSAY
KAHULUGAN AT KALIKASAN NG REPLEKTIBONG
SANAYSAY
REPLEKTIBONG SANAYSAY O REPLEKSYONG PAPEL
– tinatawag ding reflective paper o
contemplative paper)
- Isang pasulat na presentasyon ng kritikal
na repleksyon o pagmumuni-muni tungkol
sa isang tiyak na paksa.
- maaaring isulat hinggil sa isang itinakdang
babasahin, sa isang lektyur o karanasan
katulad ng internship, volunteer
experience, retreat and recollection o
educational tour.
Bernales & Bernardino, 2013
- ang repleksyong papel ay naglalaman ng
mga reaksyon, damdamin, at pagsusuri
ng isang karanasan sa napakapersonal na
 FSPL-AKADEMIK
2ND QUARTER |1ST SEMESTER |12TH GRADE A.Y. 2023-2024
paraan, kaiba sa paraan ng pormal na
pananaliksik o mapanuring sanaysay
Ang repleksyong papel ay hindi dayari o dyornal,
kahit pa sabihing ang dayari at dyornal ay
maaaring gamiting paraan sa pagpoproseso ng
mga repleksyon bago isulat ang repleksyong
papel.
- Isang impormal na sanaysay.
- tala ng mga kaalaman at kamalayan
hinggil sa isang bagay.
- isang interaksyon sa pagitan ng mga
ideyang natanggap mula sa labas (libro,
lektyur, karanasang pampaaralan, at iba
pa) kabilang na rin ang iyong internal na
pag-unawa at interpretasyon sa mga
ideyang iyon.
- nag-aanyaya ng self-reflection o
pagmumuni-muni.
Nangangailangan ng mga sumusunod:
1. Introduksyon
2. Katawang malinaw at lohikal na
naglalahad ng iyong mga iniisip at/o
nadarama.
3. Konklusyon.
• Kadalasan, ginagamit ang unang
panauhan (ako, tayo, kami) dahil
nirerekord dito ang mga sariling kaisipan,
damdamin, at karanasan.
• maaaring kailanganin ng in-text
references kung gumamit ng mga ideya
ng ibang tao, at kung gayon, ang
sanggunian ay kailangang maitala sa
katapusan.
PAGSULAT NG REPLEKTIBONG SANAYSAY
(MAGGIE MARTENS)
1. MGA INIISIP AT REAKSYON
Kapag nagsusulat ng repleksyong papel hinggil
sa literatura o karanasan, kailangang maitala ang
iyong mga naiisip at reaksyon sa binasa o
karanasan.
Maaari mong ilahad at ipaliwanag ang iyong
mga damdamin hinggil sa binasa o karanasan.
Tukuyin ang mga ispesipikong bahagi ng binasa o
karanasang naging inspirasyon ng damdamin.
Maaari ring maglahad ng mga personal na
karanasan, ngunit huwag umasa sa mga ito, dahil
nararapat na ibatay ang papel sa iyong reaksyon
at repleksyon sa materyal na iyong paksa.
2. BUOD
isang malayang daloy ng mga ideya at iniisip.
Hindi simpleng pagbubuod ng binasa o
karanasan ang repleksyong papel.
Ang ideya ng repleksyong papel ay makasulat ng
isang sanaysay na naglalarawan ng mga
reaksyon at pagsusuri ng isang binasa o iba pang
karanasan, ngunit higit na pormal ito kaysa
dyornal entri, kaya hindi angkop ang impormal na
wika at anyo.
3. ORGANISASYON
Maglaan ng introduksyon, katulad halimbawa ng
paglalarawan ng iyong mga inaasahan bago
magbasa o gawin sa isang bagay.
Maaaring tapusin ang papel sa pamamagitan ng
pagbubuod ng iyong mga natamo mula sa
binasa o karanasan.
Maaaring i-ugnay iyon sa iyong mga inilahad na
inaasahan o ekspektasyon, o humantong sa
ibang konklusyon o analisis ng binasa o
karanasan kaugnay ng iyong mga damdamin at
reaksyon.
MGA GABAY SA PAGGAWA
1. Bigyan ng pansin ang panahong saklaw
ng repleksyon.
Maaring pansinin at pagmuni-munihan ang mga
sumusunod:
• mga konsepto o aralin na lubhang
sinasang-ayunan o tinututulan;
• mga gawain sa klase, mga pinanood,
pinarinig, at iba pa na lubusang
nakaapekto o nakapagpaisip;
• mga leksyon, konsepto, at iba pa na:
1. lubos na nakapukaw ng interes at nais
saliksikin o aralin pa;
2. nahanapan ng paglalapat sa sariling mga
karanasan at;
 FSPL-AKADEMIK
2ND QUARTER |1ST SEMESTER |12TH GRADE A.Y. 2023-2024
3. nagdulot ng mga tanong na nais iharap ng
mag-aaral para sa klase.
2. Isa hanggang dalawang pahina
lamang ang repleksyong papel. Kung higit
pa sa tatlo ay labis na.
3. Dahil sa hindi mahaba ang repleksyong
papel, inaasahang hindi na
magpapaligoy-ligoy pa. Maaari
namang maglaro sa anyo upang
magkaroon ng sariling estilo.
4. Maaaring gumamit ng wikang pormal
o kumbersasyonal, basta tiyaking malinaw
kung ano ng mga puntong
pagmumulan ng repleksyon at
masusuportahan ito ng mga kongkretong
paliwanag.
5. Malaking tulong din ang pagbibigay ng
mga halimbawa o aplikasyon ng mga
konseptong natutuhan sa klase. Dito
papasok ang kaalaman sa context o
intertext. Nararapat na magbigay ng
mga halimbawang hindi na tinalakay sa
klase.
6. Laging isaisip na ito ay papel na
mamarkahan para sa talas ng inyong
pagmumuni-muni. Kung gayon, maaaring
simple lang ang wika at nagpapatawa o
magaan ang tono, pero hindi
nangangahulugang hindi ito magiging
seryoso.
7. Bagama’t personal na gawain ang
repleksyong papel, hindi ibig sabihin na
maaari nang balewalain ang mga
tuntunin sa gramatika, wastong baybay at
pagbabantas, lalo na kung ito ay isang
mamarkahan na gawaing pasulat bilang
isang rekwayrment sa kurso sa wika.
8. Ipaloob ang sarili sa micro at macro na
lebel ng pagtingin sa mga konseptong
tinalakay sa papel.
- Maaaring magsimula ang
pagpapaliwanag sa sariling karanasan,
pagkatapos ay sa mga napag-aralan
sa ibang klase, pagkatapos, ay sa mga
usaping pambansa, at iba pa.
9. Kung gagamit ng mga impormasyong
galing sa mga website, libro, panayam,
at iba pa, siguraduhing mababanggit sa
papel ang mga naging sanggunian
(maaaring sa huling bahagi o sa katawan
mismo ng papel).
10. Magpasa sa tamang oras at tamang
lugar. Ito ay itinakda ng guro nang may
sapat na pag-aabiso, kaya walang
dahilan para hindi ito magampanan.
Kung hindi makakapasok, ipakisuyo ang
iyong ginawa sa kaklase.
11. Maaaring maglagay ng pamagat na
angkop sa ginawang repleksyong
papel. Kung walang maisip na pamagat,
ilagay na lamang ang Sulatin Blg. ______
o kung pang-ilang sulatin ito.
LECTURE 4
PAGSULAT NG LARAWANG SANAYSAY
“A picture is worth a
thousand words.”
- Albert Einstein
KAHULUGAN AT KALIKASAN
• Tinatawag ding photo essay.
• kamangha-manghang anyo ng sining na
nagpapahayag ng kahulugan sa
pamamagitan ng paghahanay ng mga
larawang sinusundan ng maiikling
deskripsyon o kapsyon kada larawan.
Dalawang pangkalahatang sangkap:
1. Larawan
2. Teksto
Kombinasyon ito ng potograpiya at wika.
KATANGIAN NG MAHUSAY NA PICTORIAL
ESSAY
1. Malinaw na Paksa - pumili ng paksang
mahalaga sa iyo at alam na alam mo.
Hindi kailangang napaka-engrande ng paksa.
Maraming maliliit na bagay ang maaaring
paksain ng isang mahusay na pictorial essay.
2. Pokus - Huwag na huwag lumihis sa paksa.
 FSPL-AKADEMIK
2ND QUARTER |1ST SEMESTER |12TH GRADE A.Y. 2023-2024
Ang iyong malalim na pag-unawa,
pagpapahalaga, at matamang obserbasyon sa
paksa ay mahahalagang sangkap tungo sa
matagumpay na pictorial essay.
3. Orihinalidad - Higit na mainam kung ikaw
mismo ang kukuha ng larawan. Maaari
ring gumamit ng mga software ng
kompyuter tulad ng photoshop.
Kung hindi ito magagawa, maaari namang
gumamit ng larawang kuha ng iba mula sa
lumang album o magasin bilang panimula. Gupit-
gupitin ang mga iyon at gumawa ng mga
collage upang makalikha ng bagong larawan.
Kailangang ang pangkalahatang kahulugang
ipinahahayag ng nalikhang larawan ay orihinal
sa iyo.
4. Lohikal na Estruktura - Isasaayos ang mga
larawan ayon sa lohikal na
pagkakasunod-sunod.
kailangang may kawili-wiling simula, maayos na
paglalahad ng katawan at kawili-wiling wakas.
5. Kawilihan - Ipahayag ang iyong kawilihan
at interes sa iyong paksa.
6. Komposisyon - Piliin ang mga larawang
kalidad ang komposisyon. Iyong mga
artistik na kuha. Ikonsidera ang kulay, ilaw,
at balanse ng komposisyon. Huwag
gumamit ng malabo at madidilim na
larawan.
7. Mahusay na Paggamit ng Wika - Iorganisa
nang maayos ang teksto. Tiyaking ang
teksto ay tumatalakay sa larawan.
PAGGAWA NG PICTORIAL ESSAY
1. Pumili ng paksang tumutugon sa pamantayang
itinakda ng inyong guro.
2. Isaalang-alang ang iyong awdiyens.
3. Tiyakin ang iyong layunin sa pagsulat at gamitin
ang iyong mga larawan sa pagkakamit ng iyong
layunin.
4. Kumuha ng maraming larawan upang
maraming mapagpilian.
5. Piliin at ayusin ang mga larawan sa lohikal na
pagkakasunod-sunod.
6. Isulat ang iyong teksto sa ilalim o sa tabi ng
bawat larawan.
MGA URI NG PICTORIAL ESSAY
1. Dokumentaryong Photo Essay - Layunin
nitong ipakita ang dokumentaryo ng isang
pangyayari, lugar, o grupo ng mga tao
gamit ang mga larawan.
- Ang mga larawan ay naglalaman ng
kwento at impormasyon upang maipakita
ang realidad ng isang sitwasyon.
2. Portrait Photo Essay - Binubuo ito ng serye
ng mga portreyt na larawan ng isang tao
o grupo ng mga tao.
- layunin nito ay ipakita ang mga detalye
ng personalidad, karanasan, o buhay ng
mga nasa larawan.
3. Travel Photo Essay - Ipinapakita rito ang
mga karanasan sa paglalakbay sa iba't
ibang lugar.
- Ang mga larawan ay naglalarawan ng
mga tanawin, kultura, at mga
pagkakataon na makakakita ng mga
bagong bagay.
4. Conceptual Photo Essay - Gumagamit ito
ng mga larawan upang ipakita ang isang
ideya, konsepto, o tema. Ang bawat
larawan ay may koneksyon sa
pangkalahatang mensahe na nais
iparating.
5. Environmental Photo Essay - Isinasalaysay
nito ang mga isyu kaugnay sa kalikasan at
kapaligiran. Ang layunin ay magbigay ng
kamalayan hinggil sa pangangalaga sa
kalikasan at ang mga isyu tulad ng
pagbabago ng klima.
6. Personal Photo Essay - Ito ay naglalaman
ng mga larawan na naglalarawan ng
personal na buhay ng isang tao. Maaaring
ito ay tungkol sa pang-araw-araw na
karanasan, damdamin, o paglalakbay ng
isang indibidwal.
 FSPL-AKADEMIK
2ND QUARTER |1ST SEMESTER |12TH GRADE A.Y. 2023-2024
7. Historical Photo Essay - Naglalaman ng
mga larawan na nagpapakita ng
kasaysayan ng isang lugar o pangyayari.
Ito ay maaaring magtakda ng konteksto
at naglalaman ng mahahalagang yugto
sa kasaysayan.
8. Cultural Photo Essay - Layunin nitong
ipakita ang kultura ng isang grupo ng mga
tao. Ang mga larawan ay naglalarawan
ng mga tradisyon, ritwal, at iba't ibang
aspeto ng kultura ng isang komunidad.
LECTURE 5
LAKBAY SANAYSAY
1. KARANASAN - ang kaalaman ng isang
taong nakukuha sa pamamagitan ng
paggawa ng isang bagay o gawain.
2. PAGLALAKBAY - laging kinapapalooban
ng mayamang karanasan at punumpuno
ng masasayang pangyayari,
pagkamangha o paghanga sa
magagandang lugar na unang
napuntahan, mga alaalang magiging
bahagi ng buhay ng isang manlalakbay.
3. PAGTATALA - Isang paraan ng manunulat
na maibahagi ang karanasan at
kasiyahan sa paglalakbay.
4. LAKBAY SANAYSAY - Uri ng lathalaing ang
pangunahing layunin ay maitala ang mga
naging karanasan sa paglalakbay.
5. LARAWAN - Isa sa mga dapat taglayin sa
pagsulat ng lakbay sanaysay kung saan
nilalagyan ng maikling deskripsyon.
KAHULUGAN
LAKBAY SANAYSAY - tinatawag ding travel essay
o travelogue.
- isang uri ng lathalaing ang pangunahing
layunin ay maitala ang mga karanasan sa
paglalakbay.
- isinusulat gamit ang unang panauhan
(ako, kami, tayo).
- Tinatawag namang delimitasyon ang
pagtukoy sa isang paksa upang
matiyak ang sakop ng nilalaman ng
lakbay sanaysay.
TRAVELOGUE – nagdodokumento ng iba’t ibang
lugar na binisita at mga karanasan ng isang
turista o dokumentarista
• Dokyu
• Pelikula
• TV Series
TRAVEL BLOG - Gamit ang internet, nabibigyan na
ng ideya ang mga manlalakbay ng posibleng
gastos at iteneraryo o kung ano ang aasahang
makita, mabisita, at makain sa isang lugar.
HAKBANG SA EPEKTIBONG PAGSUSULAT
HABANG NAGLALAKBAY
1. Magsaliksik - Magbasa nang malalim
tungkol sa iyong destinasyon.
Huwag lamang umasa sa guidebook, bagkus ay
unawain ang kasaysayan, ekonomiya, kultura,
agrikultura, pagkain, relihiyon at mga paniniwala
ng isang lugar.
Sa pamamagitan nito, mas mauunawaan mo
ang kakaibang bahagi ng kultural na praktis at
konteksto nito habang naglalakbay. (Moore,
2013)
2. Mag-isip nang labas sa ordinaryo -
magkwento ng karanasan, humanap ng
malalim na kahulugan at mailarawan ang
lahat ng ito sa malikhaing paraan.
kailangan mongbmagpakita ng mas malalim na
anggulong hindi basta namamalas ng mata.
3. Maging isang manunulat - Nasa bakasyon
ang isang turista habang mas may
malalim na tungkulin at layunin sa
paglalakbay ang isang manunulat.
nakabubuti ang pagkuha ng larawan at mga
tala sa mga bagay na naoobserbahan at
naririnig.
 FSPL-AKADEMIK
2ND QUARTER |1ST SEMESTER |12TH GRADE A.Y. 2023-2024
MGA BAHAGI
SIMULA - Ito ang pinakamahalagang bahagi
dahil dito inaasahan kung ipagpatuloy ng
mambabasa sa kanyang binabasang sulatin.
- Dapat makuha ng akda ang atensyon at
damdamin ng mambabasa.
GITNA - Dito mababasa ang mga mahalagang
puntos o ideya ukol sa paksang pinili at sinulat ng
may-akda.
- Dito rin natin malalaman ang buong
puntos dahil ipinaliliwanag nang maayos
at Mabuti ang paksang pinag-uusapan o
binibigyang pansin.
WAKAS - isinasara ng akda ang paksang
nagaganap sa gitna o katawan ng isinulat niya.
- Dito rin inilalahad ang mga realisasyon o
mga natutuhan sa ginawang
paglalakbay.
MGA GABAY
1. Hindi kailangang pumunta sa ibang bansa o
malayong lugar upang makahanap ng paksang
isusulat.
2. Huwag piliting pasyalan ang napakaraming
lugar sa iilang araw lamang.
3. Ipakita ang kwentong-buhay ng tao sa iyong
sanaysay.
4. Huwag limitahan ang sarili sa mga normal na
atraksyon at pasyalan.
5. Hindi lahat ng paglalakbay ay positibo at puno
ng kaligayahan.
6. Alamin mo ang mga natatanging pagkain na
sa lugar lamang na binisita matitikman at pag-
aralang lutuin ito.
LECTURE 6
PANUKALANG PROYEKTO
KAHULUGAN AT KALIKASAN
PANUKALANG PROYEJKTO - isang detalyadong
deskripsyon ng mga inihahaing gawaing
naglalayong lumutas ng isang problema o
suliranin. (BESIM NEBIU)
URI:
• INTERNAL – inihahain sa loob na
kinabibilangang organisasyon
• EKSTERNAL - panukala para sa
organisasyong di-kinabibilangan ng
Proponent.
ANYO:
• Pasulat
• Oral
SOLICITED - isinagawa dahil may pabatid ang
organisasyon sa kanilang pangangailangan.
UNSOLICITED - isinagawa nang walang pabatid sa
kanilang pangangailangan at kusa o nagbaka-
sakali lamang ang proponent.
(NEBIU, 2002) Hindi maituturing na proyekto ang
mga sumusunod:
➢ mga dating aktibidad na nauulit sa
eksaktong pamamaraan
➢ mga aktibidad na walang depinado at
malinaw na layunin
➢ mga aktibidad na maaaring maulit
➢ mga regular na aktibidad ng
organisasyon
MGA TAGUBILIN
1. MAGPLANO NANG MAAGAP
binibigyang pagkakatoon ng nagsasagawa nito
na makausap ang mga stakeholder, matalakay
ang kanilang pangangailangan at masuri ang
panukalang proyekto nang may sapat na oras.
2. GAWIN ANG PAGPAPLANO NANG
PANGKATAN
Bigyan ng tungkulin ang bawat isa upang maging
kolaboratibo ang paghahanda.
 FSPL-AKADEMIK
2ND QUARTER |1ST SEMESTER |12TH GRADE A.Y. 2023-2024
3. MAGING REALISTIKO SA GAGAWING
PANUKALA
Tandaan na ang nilalaman ng panukula ay
laging SMART (specific, measurable, attainable,
realistic, at time-bound).
4. MATUTO BILANG ISANG ORGANISASYON
Matuto sa sariling karanasan at sa karanasan ng
iba; balik-tanawan at suriin ang resulta ng mga
naipanukalang proyekto.
5. LIMITAHAN ANG PAGGAMIT NG JARGON
Makabubuting isulat ang panukala sa isang
wikang pangkaraniwan at naiintindihan ng lahat.
6. PUMILI NG PORMAT NA MADALING
BASAHIN
Makatutulong ito sa taong nagbibigay
ebalwasyon sa panukala. Mas bigyang pansin
ang madaling maunawaang nilalaman.
7. GUMAMIT NG SALITANG KILOS
Kabilang sa mga maaaring gamitin ang simulan,
ikumpara, maghandog, mag-oraganisa,
suportahan, gumawa, gumamit, at iba pa.
8. ALALAHANIN ANG PRAYORIDAD NG
HINIHINGIAN NG SUPORTANG PINANSYAL
Tiyaking ang layunin ng panukalang proyekto ay
isa sa mga top of the list na prioridad ng
hinihingian ng suportang pinasyal o ng mag-
aapruba sa panukala.
MGA ELEMENTO
I. TITULO NG PROYEKTO
• Kasama sa pahinang ito ang titulo ng
proyekto, pangalan ng nagpapanukalang
organisasyon, lugar, petsa ng preparasyon
ng panukala at ahensyang pinaglalaanan
ng panukala.
• Tandaang ang titulo ng proyekto ay
dapat maikli, tuwiran at tumutukoy sa
pangunahing aktibidad o inaasahang
resulta ng proyekto.
II. NILALAMAN
• Mahalaga ang pahinang ito upang
madaling mahanap ang mga bahagi ng
proposal. Naglalaman ito ng titulo ng
bawat seksyon.
III. ABSTRAK
• Ito ang huling ginagawang bahagi ng
panukala. Inaasahang makikita ang
pagtalakay sa suliranin, layunin,
mangungunang organisayon,
pangunahing aktibidad at kabuuang
badyet.
IV. KONTEKSTO
• naglalaman ng sanligang sosyal,
ekonomiko, politikal at kultural ng
panukalang proyekto.
V. KATWIRAN NG PROYEKTO
• pinaka-rasyonal ng proyekto. Nahahati ito
sa apat na sub-seksyon.
1. PAGPAPAHAYAG NG SULIRANIN -
papaanong ang isang isyu o sitwasyon
ay nagiging suliranin.
2. PRAYORIDAD NA PANGANGAILANGAN
- Ipinaliliwanag ang pangangailangan
ng mga target na benipisyaryo dahil
sa pagkakaroon ng suliranin.
3. INTERBENSYON - Ilarawan ang
estratehiyang ginamit kung paanong
sosolusyunan ang suliranin at paano
magdadala ng pagbabago ang
gagawing hakbang.
4. MAG-IIMPLEMENTANG
ORGANISASYON - Ilarawan ang
kapabilidad ng nagpapanukalang
organisasyon. Isama ang mga
nakaraang rekord ng kapasidad sa
pagresolba ng suliranin at ilalahad
kung bakit sila karapat-dapat upang
pagkatiwalaang solusyunan ang
suliranin.
VI. LAYUNIN
• Iisa-isahin din ang mga tiyak na layunin na
nais makamit ng panukala.
VII. TARGET NG BENEPISYARYO
• Ipakita kung sino ang mga makikinabang
sa panukalang proyekto at kung paano
sila makikinabang dito.
 FSPL-AKADEMIK
2ND QUARTER |1ST SEMESTER |12TH GRADE A.Y. 2023-2024

VIII. IMPLEMENTASYON NG PROYEKTO

• Ipakikita sa bahaging ito ang iskedyul at
alokasyon ng resorses, sino ang gagawa
ng aktibidad, at kailan at saan ito
gagawin.

1. ISKEDYUL - Ang detalye ng mga

pinlanong aktibidad ay dapat
maipakita. Magagamit ang mga
talahanayan at Gantt Chart sa
pagpapakita nito.

2. ALOKASYON - Ipakikita ang mga

kakailanganin upang isagawa ang
mga aktibidad. Dito tinutukoy ang
iba’t ibang kategorya ng gastusin
(kagamitan, presyo, at io ba pa)
upang magkaroon ng buod ng
impormasyon ukol sa gastusing
kakailanganin para sa pagbabadyet.

3. BADYET - Ito ang buod ng mga

gastusin (expenses) at kikitain
(income) ng panukalang proyekto.

4. PAGMONITOR AT EBALWASYON -
Nakabatay ito sa kung paano at
kailan isasagawa ang mga aktibidad
para mamonitor ang pag-unlad ng
proyekto; anong metodo ang
gagamitin sa pagmonitor at pag-
evaluate; at sino ang magsasagawa
ng pag-monitor at ebalwasyon.

5. PANGASIWAAN AT TAUHAN -
Naglalaman ito ng maikling
deskripsyon ng bawat miyembro ng
grupo na gumawa ng panukalang
proposal. Kung ano ang tungkuling
nakaatang sa bawat miyembro ay
kailangan ding isama. Maaaring isama
na lamang sa lakip ang curriculum
vitae ng mga miyembro.

6. MGA LAKIP - Ito ang mga

karagdagang dokumento o sulatin na
kakailanganin upang lalong
mapagtibay ang panukalang
proyekto. Isasama rin sa bahaging ito
ang anomang papeles na hihingiin ng
organisasyon o indibidwal kung saan
ipapanukala ang proyekto.