ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

ΔΙΚΛΟΦΑΙΝΑΚΗ

Η δικλοφαινάκη αποτελεί ένα στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο που

χρησιμοποιείται στα ρευματικά νοσήματα. Είναι παράγωγο του φαίνυλοξεικού
οξέος και υπάρχει σαν νατριούχο ή καλιούχο άλας. Ο μοριακός τύπος είναι
C14H10ClNNaO2. Η καλιούχος δικλοφαινάκη είναι υδατοδιαλυτή ενώ η νατριούχος
πολύ υδατοδιαλυτή. Η δικλοφαινάκη είναι άοσμη, κιτρινόλευκη κρυσταλλική σκόνη.

Έχει σημείο τήξης 281-284 oC και pKa= 3,8 στους 25 oC. Σημείο τήξης ορίζεται η
περιοχή θερμοκρασιών όπου αρχίζει να λιώνει ο πρώτος κρύσταλλος ενός στερεού
δείγματος μέχρι να λιώσει και ο τελευταίος. Η δικλοφαινάκη πρέπει να φυλάσσεται
σε συσκευασίες που να μη επηρεάζεται από το φως και σε ρυθμιζόμενη
θερμοκρασία δωματίου.

Ποτενσιομετρία

Ποτενσιομετρικές ογκομετρήσεις: μετράμε την ηλεκτρεγερτική δύναμη Η.Ε.Δ ενός

στοιχείου μετά την προσθήκη γνωστών όγκων πρότυπου διαλύματος. Το ποτήρι
ογκομετρήσεως με το διάλυμα που ογκομετρείται και το ενδεικτικό ηλεκτρόδιο
αποτελεί το ένα ημιστοιχείο ενώ το άλλο ημιστοιχείο είναι ένα ηλεκτρόδιο
αναφοράς.

Το δυναμικό του ηλεκτροδίου αναφοράς είναι ανεξάρτητο από τη χημική σύσταση

του διαλύματος ενώ το δυναμικό του ενδεικτικού ηλεκτροδίου εξαρτάται από τη
συγκέντρωση του μετρούμενου ιόντος.

Η καμπύλη ογκομέτρησης λαμβάνεται είτε σημείο προς σημείο είτε αυτόματα με

προσθήκη του πρότυπου διαλύματος με προχοίδα σταθερής ροής συγχρονισμένης
με καταγραφικό σύστημα οπότε ο άξονας του χρόνου στον καταγραφικό χάρτη
μετατρέπεται σε άξονα όγκου.

Εάν η ηλεκτροδιακή αντίδραση είναι αμφίδρομη και οι ουσίες αντιδρούν με

στοιχειομετρική αναλογία 1:1 η ποτενσιομετρική καμπύλη ογκομετρήσεως είναι
συμμετρική σιγμοειδής. Σε μια τέτοια καμπύλη το ισοδύναμο σημείο αντιστοιχεί
στο σημείο καμπής δηλαδή στο σημείο μέγιστης κλίσης που μπορεί να
προσδιοριστεί ως το μέσο του απότομα μεταβαλλόμενου ευθύγραμμου τμήματος
της καμπύλης ή ως το σημείο τομής της καμπύλης με τη μεσοπαράλληλο των δύο
εφαπτομένων της σιγμοειδούς καμπύλης.

Η μορφή της ποτενσιομετρικής καμπύλης ογκομέτρησης στην περιοχή του

ισοδύναμου σημείου και κυρίως η κλίση δείχνουν πόσο απότομο θα είναι το τελικό
σημείο. Η ακρίβεια της ογκομετρήσεως αυξάνεται με την ταχύτητα μεταβολής του
δυναμικού του ενδεικτικού ηλεκτροδίου στην περιοχή του ισοδύναμου σημείου.

Πλεονεκτήματα ποτενσιομετρικών ογκομετρήσεων

Οι ποτενσιομετρικές ογκομετρήσεις χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ακρίβεια και

μεγαλύτερη επαναληπτικότητα. Σε σύγκριση με τις ογκομετρήσεις με τη βοήθεια
δεικτών είναι εφικτές σε έγχρωμα ή θολά διαλύματα ή αδιαφανή ή φθορίζοντα. Σε
πολλές περιπτώσεις είναι δυνατός ο σταδιακός προσδιορισμός δύο ή περισσοτέρων
ουσιών στο ίδιο διάλυμα.

Εφαρμογές ποτενσιομετρίκων ογκομετρήσεων στη φαρμακευτική ανάλυση

Μια πληθώρα φαρμακευτικών ουσιών προσδιορίζεται με ποτενσιομετρική

ογκομέτρηση χρησιμοποιώντας ηλεκτρόδια υάλου, λευκοχρύσου κτλ. Η
ποτενσιομετρική ογκομέτρηση χρησιμοποιείται σε μη υδατικούς διαλύτες. Μια
άλλη ποτενσιομετρική ογκομέτρηση είναι η εξουδετέρωση οξέος και μετρείται η
ποσότητα πρότυπου διαλύματος βάσης μέχρι το pH να γίνει 4.

ΠΟΣΟΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΔΙΚΛΟΦΑΙΝΑΚΗΣ

0,25 g ουσίας διαλύονται σε 30 ml οξικού οξέος. Εκτελείται ογκομέτρηση με 0,1Μ

υπερχλωρικό οξύ προσδιορίζοντας το τελικό σημείο ποτενσιομετρικά.

1 ml 0,1Μ υπερχλωρικού οξέος ισοδυναμεί με 31,81 mg C14H10Cl2NNaO2.