Professional Documents
Culture Documents
Nefrolitiaza
Nefrolitiaza
“Elena Gjika”
2020
Ferizaj
1
Nefrolitiaza
Deklarata e kandidatëve
Ne nxënësit Alma Ramushi,Shkodran Imeri dhe Valtona Sejdiu deklarojmë se ky punim është
punimi ynë original.
Të njejtin punim nuk e kemi kopjuar nga nxënësit e tjerë apo nga ndonjë burim tjeter,përveq
atyre burimeve dhe literaturave të cituar në referenca.
Nga fillimi deri në përfundim e këtij punimi kemi rrespektuar dhe jemi mbështetur në gjithë
rregulloren për Hartimin e Temës së Diplomës të përcaktuar nga SHMM “Elena Gjika”.
2
Nefrolitiaza
Falenderimet
Një falenderim specifik shkon vecanërisht për familjen time,e cila në cdo hap timin më ka
mbështetur që nga fillimi e deri në mbarimin e shkollimit tim.
Një falënderim shkon për profesorin e nderuar,Dr.Festim Bislimi, për mbështetjen e çmuar që
më ofroi përgjatë gjithë punës sime në finalizimin e këtij punimi të diplomës, me këshillat,
konsultimet dhe rekomandimet e tij.
3
Nefrolitiaza
Përmbajtja
I ABSTRAKT ----------------------------------------------------------------------- 6
II Hyrje ------------------------------------------------------------------------------- 7
5.Simptomat----------------------------------------------------------------------- 16
4
6.1 Gurët kalcik---------------------------------------------------------------- 17
8. Referencat.------------------------------------------------------------------ 22
5
Nefrolitiaza
I ABSTRAKT
6
Nefrolitiaza
II Hyrje
Nefrolitiaza është një sëmundje mjaft e përhapur, me etiologji të njohur,që i prek pothuajse të
gjitha moshat.
Me përkushtim dhe vullnet,kemi punuar temën mbi Nefrolitiazën,ku shpresojmë se puna jonë të
jetë sa më e mire dhe e kuptueshme. Në këtë punim përfshihen të gjitha materialet e sakta të
marrura në literatura të ndryshme mjekësore. Në pjesën e parë të këtij punimi do të tregojmë se
qka kuptojmë me termin Nefrolitiazë dhe do shpjegojmë mënyrat e formimit të gurëve në
veshka.
Në pjesën e dytë të këtij punimi do të flasim për simptomat dhe diagnostikimin e gurëve në
veshka. Dhe në pjesën e fundit do të tregojmë se si mjekohen gurët në veshka.
7
Nefrolitiaza
III Metologjia e hulumtimit
Materiali është grumbulluar nga literatura dhe hulumtimet e ndryshme të cilat na dhënë këto
informacione me metoda të ndryshme . Kemi paur qëllim pasqyrojmë në këtë punim të tregojmë
për diagzonat, simptomat, dhe gjendjen e të sëmurëve nga sëmundja e pneumonisë dhe i kemi
paraqitur ne këtë punim diplome.
8
Nefrolitiaza
9
Nefrolitiaza
1.Përbërja e gurëve
Gurët përbëhen nga kristale inorganike(okalate dhe fosfate të kalciumit ose të magnesiumit),
organike (acid urik,urate,cistinë), ujë dhe një matricë organike(zakonisht mukoproteinë).
Në gurët e përzier rëndësi kryesore kanë oksalatet e kalciumit,të cilat në përgjithësi përbëjnë
shumicen,por edhe ato në raste kur ato gjenden me pakicë nuk duhet nënvlersuar,sepse pikërisht
ajo sasi fare e vogël mund të jetë bërthama e parë e gurit,sic ndodh p.sh në gurët me acid urik.
Pra,një përbërës qoftë edhe në sasi të vogël mund të ketë rëndësi të dorës së parë në formimin e
gurit,prandaj analiza kimike e gurit duhet të jetë e plotë.
10
Nefrolitiaza
2.1 LITOGJENEZA
Formimi I gurëve(ose litogjeneza) kalon nëpër 3 faza të njëpasnjëshme,që janë:
Faza e dytë e grumbullimit të kristaleve nuk është gjë tjetër veqse përgaditore për fazën e tretë.
Gjatë fazës së fundit guri zmadhohet duke vështirësuar jahtënxjerrjen e tij nëpërmjet urinës.
Zhvillimi I këtyre fazave kushtëzohet nga shumë faktorë,shumica e të cilëve janë të panjohur.
Padyshim mbingopja e urinës luan rol kryesor në rritjen e gurëve. Mbingopja e urinës me një
kripë gurëformuese pakëson aftësinë tretëse të urinës për këtë kripë,duke favorizuar kristalizimin
e saj. Natyrisht,ulja e aftësisë tretëse të urinës për një kripë gurëformuese varet nga shumë
faktorë,por rëndësi të veqantë kanë vëllimi dhe pH urinar si dhe përbërësit e tjerë inorganikë ose
organikë që ndodhen në urinë,veq e veq ose të përzier. Urina normale ushtron një veprimtari
frenuese të kristalizimit,e cila te njerëzit që formojnë gurë është më e vogël se te njerëzit normal,
c’ka shpjegon gurë,në disa të tjerë nuk formohen.
11
Nefrolitiaza
Kur guri është I fikësuar në ind nuk e pengon rrjedhën e urinës,prandaj mund të mbetet për
shumë kohë I heshtur,pa e shqetësuar të sëmurin dhe të tolerohet përgjithësisht
mirë,karakteristike është kjo për gurët e kaliceve dhe gurët koraliform. Kur guri lëviz dhe
vendoset në pielon ose në fillim të ureterit jep dhimbje dhe hematuria. Lëvizja e gurit drejt
fshikëzës gjithmonë mbart në vete mundësinë e lindjes së dhimbjeve akute nëpërmjet
distendosjes së rrugëve urinare,e cila shkakton rritje të presionit retrograde në rrugët urinare.
Pra,dukuria klinike më e shpeshtë është dhimbja e cila zakonisht është në formë krize akute
(colica renalis).
Mekanizmi I kolikës renale është rritja e presionit(në mënyrë akute) në rrugët urinare (pelvis dhe
ureter) mbi pengesën (që në këtë rast është guri), por mund të jenë edhe shkaqe të tjera si
koagula ,tumore etj.kriza e dhembjes mund të shpërthejë nga kura e diurezës,eforti fizik I
theksuar,udhëtimi me tren ose automobile etj,kriza zakonisht është e shkurtër,qetësohet pas disa
minutave ose orëve. Pas krizës njeriu e ndjen veten mirë dhe guri mund të rrëshqasë poshtë
drejtë fshikëzës urinare. Dhimbja mund të përsëritet në intervale kohe të papërcaktuara,por
nganjëherë mund të jetë e vazhdueshme duke krijuar një gjendje të rëndë që quhet status doloroz.
Si rregull kur kolika renale shoqërohet me ethe,kur ajo zgjat shumë ose kur ndërlikohet me
oligoanuri duhet të trajtohet në spital.
12
Në raste të tjera dhimbjet e gurëve mund të jenë atipike me karakter intermittent dhe favorizohen
nga ndryshimet e dietës ose udhëtime të ndryshme.Dhimbjet mund të jenë të lokalizuara në
hipokonder,në fosat iliake ose në regjionin pelvik.Nganjëherë ato mund të stimulojnë sëmundje
të aparatit tretës,vecanërisht kolecistitet dhe apendicitet ose mund të ngatërrohen me sindromat e
dhimbjes vertebrore.
Përveq dhimbjeve,gurët mund të zbulohen edhe nga shenja të tjera sic është hematuria,e cila
mund të jetë makroskopike dhe që shpesh është bashkshoqëruese e kolikes renale.Por,hematuria
mund të shfaqet edhe heshturazi,e pashoqëruar me dhimbje,pa ndonjë shkak favorizues ose mund
të favorizohet nga eforti fizik apo lëvizjet e ndryshme.
Edhe infeksioni urinar mund të jetë gjithashtu dukuria e parë zbuluese e gurëve,ndonëse jo rrallë
infeksioni zhvillohet si ndërlikim I tyre.
13
4.Diagnoza e rrugëve urinarë
Diagnoza e gurëve bazohet në këto të dhëna:
14
4.3.ANALIZAT LABORATORIKE-Analizat laboratorike të urinës duhet të kryhen në urinen e
24 orëve dhe gjithmonë në kushtet e ditës së zakonshme. Në të gjitha llojet duhet të bëhen këto
analiza :analiza bakteriologjike e urinës për të zbuluar praninë e infeksionit urinar ;analiza
kimike e gurit ;të vlerësohet funksioni renal (kreatininemia dhe filtrimi glomerular) ;për gurët
urikë(me urate) përveq analiza të mësipërme duhet të pH-i urinës disa herë brenda 24 orëve
(gjithmonë në urinën e freskët)si dhe uricemia së bashku me urikozurinë.
Në disa raste të veqanta duhet të bëhen disa egzaminime speciale,sic janë:dozimi I hormonit të
paratiroides (HPT) ,oksalemia,ekuilibri acido-bazik, AMP ciklike të urinë etj.
15
5.SIMPTOMAT
Ju mund të keni gurë në veshka dhe të mos dini që i keni ato. Pjesa më e madhe e gurëve të
vegjël të veshkave kalojnë nëpërmjet ureter-it (tubat që lidhin veshkat me fshikëzën) në fshikëz
pa shkaktuar probleme. Megjithatë, nëse ju kaloni një gur të madh veshkash, ju do të viheni në
dijeni për këtë, pasi ju do të keni dhimbje, madje shpesh dhimbje torturuese.
Simptoma të tjera të gurëve në veshka janë:
-Gjak në urinë;
-Përzierje dhe të vjella;
-Një nevojë urgjente për të shkuar për të urinuar;
-Të ngjethura dhe ethe; dhe
-Kalimi i gurëve të vegjël në urinë.
Kur guri fillon të lëvizë në traktin urinar, personi do të përjetojë “kolikë renale”, që është një
dhimbje e vazhdueshme në shpinë, nën brinjët. Dhimbja zakonisht shkon deri poshtë nën ije –
dhe në testikujt e meshkujve.
16
6.Natyra kimike e gurëve dhe etiologjia e tyre
6.1.Gurët kalcikë-Janë gurët më të shpeshtë (80% e gurëve). Në shumicen e rasteve kanë natyrë
beninje,por format bilaterale dhe përsëritëse,shpesh lidhen me shkaqe urologjike ose metabolike.
Gurët që përmbajnë oksalate dallohen se e kanë sipërfaqen me majëza të shumta dhe janë forma
më e shpeshtë e gurëve kalcikë. Format e tjera që përmbajnë fosfate të kalciumit ose të përzier
fosfate + oksalate janë më të rralla.
17
hiperparatiroidizmit parësor është e vështirë,sidomos në ato raste që nuk paraqesin
hiperkalcemi të madhe ,prandaj duhen bërë matje të përsëritura të HPT.
Acidoza tubulare distale (sindroma Butler Albright). Kjo është një lloj tubulopatie e
trashëguar e fëmijëve që shkakton acidozë plazmatike,crregullime kockore,vonesë të
rritjes dhe shoqërohet shpesh me nefrokalcinozë ose kalkulozë të veshkave. Nganjeherë
sindroma zhvillohet në mënyrë të heshtur,pa shenja klinike dhe zbulohet në moshë të
rritur nga shkaku I gurëve.
Sindroma karakterizohet nga acidoza metabolike,urina alkaline dhe hiperkalciuria.
Acidoza favorizon daljen e kriprave të kalciumit nga kockat në gjak duke shkaktuar nga
njëra aëe varfërimin e kockave në kalcium dhe nga ana tjetër shtimin e kalciumit në gjak
dhe në urinë. Prandaj sindroma shpeshherë shoqerohet me nefrokalcinozë dhe kalkulozë
kalcike.
Shkaqe të tjera më të rralla,janë edhe hipertiroidizmi ,sëmundja e Paget,imobilizimet e
gjata post-traumatike,poliomieliti etj.
Gurët kalcikë pa hiperkalciuri-Gurët kalcikë pa hiperkalciuri zakonisht shoqërohen më
hiperuricuri ose hiperoksaluri,mund të shfaqen (ndonëse rrallë)dhe pa asnjë anomaly
metabolike.
a) Gurët kalcikë pa hiperkalciuri dhe me hiperuricuri. Në këto raste uricuria arrin mbi
4700 mol/24 ose 800mg/24 orë. Hiperuricuria takohet në 10-30% të gurëve kalcikë.
Qfarë roli luan uricuria në formimin e gurëve kalcikë? Uricuria favorizon
precipitimin e oksalateve të kalciumit,sepse dihet që acidi urik e pengon veprimin e
frenuesve të kristalizimin të oksalateve të kalciumit.
b) Gurët kalcikë pa hiperkalciuri dhe me hiperoksaluri. Hiperoksaluria mund të jetë
parësore (nga shtimi I prodhimit endogjen ose shtimi I thithjes në zorrë) dhe
dytësorë,që vihet re gjatë ileitis terminalis(sëmundja Crohn),sëmundje kjo që e shton
thithej e oksalateve në zorrë.
c) Gurët kalcikë pa hiperkalciuri dhe pa anomaly metabolike. Këta lloj gurësh vihen re
shumë rrallë. 75% e gurëve kalcikë kanë anomali metabolike shoqëruese.
18
6.2 Gurët urikë
Këta lloje gurësh përbëjnë 5-15% të gurëve urinarë dhe formohen nga hiperuricuria,që zakonisht
shoqërohet me urinë acide(pH<6). Por në shumë raste gurët urikë mund të formohen edhe në
mungesë të hiperuricurisë.
Acidi urik eliminohet në dy forma,i jonizuar dhe I pajonizuar. Kur urina është acidike gjejmë
kryesisht acid urik të pajonizuar,ndërsa kur urina është alkaline(pH>7) gjejmë kryesisht acid urik
të jonizuar. Në patogjenezën e gurëve urikë 2 janë faktorë kryesorë:I pari, hiperuraturia (mbi
600 mg/24 orë),e cila gjendet vetem në 1/3 e rasteve; I dyti.shtimi I aciditetit urinar,që është
faktorë gjithmonë I pranishëm.
Vlen të nënvizohet se shtimi I urateve në urinë nuk shoqërohet gjithmonë të acidit urik në
gjak,pasi është parë se vetëm 50-60% e gurëve urikë shoqërohen më hiperuricemi.
19
6.3 Gurët fosfo-amoniako-magnezianë
Këta lloj gurësh, që quhen ndryshe gurët infeksiozë,përbëjnë 5-10% të gurëve urinarë. Këta gurë
zakonisht janë pasojë e uropative obstruktive që shkaktojnë stazë urinare dhe infeksion kronik.
Gurët infeksioz zakonisht janë të mëdhenjë, shhpesh të tipit koraliform, formohen në urinët e
infektuara dhe me pH alkaline. Infeksioni më zakonshëm që shoqërohet me këta lloj gurësh është
I shkaktuar nga mikrobet ureazik,në radhë të parë proteus mirabilis. Pikësisht ato mikrobe që
kthejnë urënë në amoniak. Pra,në përgjithësi,këta janë gurë që vihen re në të sëmurët urologjikë
me patologji obstruktive ose keqformuese në mënyrë të veqantë pas ndërhyrjeve kirurgjikale.
6.4.Gurët cistikë
Gurët cistikë janë të rrallë,përbëjnë vetëm 1% të gurëve urinarë. Takohen kryesisht në fëmijët e
të rinjtë dhe baza fiziopatologjike e formimit të tyre lidhet me defekte të bashkëlindura të
rithithjes tubulare të cistinës. Diagnoza bazohet në gjetjen e kristaleve të cistinës në urinë gjatë
vështrimit të sendimentit urinar në mikroskopin e zakonshëm. Gurët cistikë formohen në mjedis
urinar acid dhe janë të tipit koraliform ose disa kurë të vegjël. Gurët e tjerë
ksantikë,medikamentozë etj.,janë shumë të rrallë.
20
7.Mjekimi I gurëve urinarë
21
8.Referencat
https://mjekesiabimorearabe.com/guret-ne-veshka/
https://gazetablic.com/guret-ne-veshka-cilat-jane-simptomat-dhe-si-kurohen/
22