‫به نام خدا‬

‫فصل ‪4 :‬‬ ‫محتوای نوشتاری‬

‫معاونت آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش‬
‫بخش‪:‬‬ ‫کتاب ‪ :‬تفکر و سواد رسانه ای‬
‫دفتر آموزش متوسطه نظری‬
‫درس‪14 :‬‬ ‫سال تحصیلی‪:‬‬
‫دبیرخانه راهبردی کشوری علوم اجتماعی و سواد رسانه‬
‫نام طراح‪ :‬امیر خادم کیمیایی‬ ‫‪1399-1400‬‬
‫تولید شده در استان گیالن‬

‫عنوان درس ‪ :‬مخاطب بی مخاطب‬

‫اهداف یادگیری‪:‬‬
‫‪ ‬پرورش مخاطب فعال در مرحله اول و در مرحله بعد تولیدکننده خالق از میان دانش آموزان‬
‫‪ ‬آموزش مفاهیم حقوق فردی و حریم شخصی‬
‫‪ ‬پرورش تفکر و ذهن هوشمند در دانش آموزان‬
‫‪ ‬آموزش نحوه تصحیح تعامل و تبادل افکار با دیگران‬
‫‪ ‬پرورش فضیلت های فردی در دانش آموزان با تمرکز بر شهامت فکری استقالل فکری انصاف و صداقت فکری و‬
‫پشتکار فکری شجاعت و احتیاط‬

‫انتظارات پس از مطالعه‪ :‬دانش آموز بتواند‬

‫‪ ‬مفهوم حریم خصوصی افراد را توضیح دهد‬
‫‪ ‬نمونه هایی از مصداق های اصلی حریم خصوصی را نام ببرد‬
‫‪ ‬با خطرهایی که درکمین حریمخصوصی وی در فضای رسانهای است آشنا باشد و نمونه هایی از نتایج این تهدیدها را‬
‫مثال بزند‪.‬‬
‫‪ ‬مهمترین مصداق های حقوق مخاطب در برابر رسانه ها را نام برده و مثال بزند‪.‬‬
‫‪ ‬برای نقض حقوق رسانه ای در رسانه ها مثال بزند‪.‬‬
‫‪ ‬پس از مشاهده و تحلیل یک نمونه از پیام های رسانه ای‪ ،‬حقوق رساانهای نقض شده در آن را تشخیص داده و نام‬
‫ببرد‪.‬‬
‫‪ ‬اقدامات الزم برای حفاظت برخط (آنالین) را بداند و از آنها در فضای مجازی استفاده کند‬

‫نکات مهم درس ‪:‬‬

‫مفاهیم حریم خصوصی‪ ،‬حق نشر‪ ،‬حقوق مخاطب در برابر رسانه ‪ ،‬حفاظت برخط(آنالین)‬

‫خالصه درس‪:‬‬
‫شناخت حقوق متقابل رسانه ها مخاطبان و دولتها امری ضروری در دنیای امروز است زیرا از مصداق های مهم حقوق بشر‬
‫به شمار می رود‪ .‬مخاطبین در برابر رسانه ها حقوقی دارند که بسیاری از مواقع توسط رسانه ها نقض می شود‪ .‬حفظ حریم‬
‫خصوصی در فضای مجازی یکی از نکات مهم در استفاده از رسانه ها است که هم رسانه ها باید به آن توجه کنند و هم خود‬
‫مخاطبین مراقب این حریم باشند‪.‬‬
 ‫توضیح تصاویر‪:‬‬

‫چکش چوبی که نمادی از قضاوت و قانون است در کنار‬

‫تابلوی دور زدن ممنوع می تواند به نوعی بیان کننده پیام‬
‫ممنوع بودن دور زدن قانون و سرپیچی از آن باشد‬

‫وجود راهی با انشعابات زیاد و تابلوهای مختلف در بررابر یک‬

‫فرد میتواند بیانکننده بایدها و نبایدها در یک مسیر باشد در‬
‫مجموع می توان از این دو تصویر نتیجه گرفت که این درس در‬
‫مورد باید ها و نباید ها و قوانین است‬

‫تصویر بیان کننده این مطلب است که هنگامی که در رایانه‬

‫شخصی خود مشغول کار هستیم در سطوح باالتر ممکن است‬
‫زیر نظر باشیم و فعالیت ها و اطالعات ما در دسترس دیگران‬
‫قرار گرفته باشد (نقض حریم خصوصی)‬

‫تصویری طنز از تالش افراد برای حفظ اطالعات و حریم‬

‫شخصی خود‬
 ‫تصویری از قفل و کلید بر روی تلفن همراه و رایانه که بیان‬
‫کننده لزوم وجود کنترل های احراز هویت برای استفاده از‬
‫ابزارهای الکترونیک شخصی و حفاظت از اطالعات است‬

‫تصویری از یک سارق‪ ،‬یک جاروبرقی و یک رایانه که نشان‬

‫می دهد سارق چگونه در حال سرقت اطالعات درون رایانه می‬
‫باشد فرستنده پیام بدین وسیله به استفاده کنندگان رایانه در‬
‫مورد اقدامات هکرها و بدافزارها هشدار می دهد‬

‫پاسخ فعالیت های کتاب‪:‬‬

‫فعالیت صفحه ‪ :115‬در فیلم تکنیک نقاشی شاهد این حقیقت هستیم که چگونه رسانهها میتوانند اطالعات غیر واقعی را‬
‫البالی حقایق مخفی کرده و بیننده را گمراه کنند همان گونه که در فیلم دیدیم بعنوان یک بیننده نمیتوان تمایز میان اشیا‬
‫واقعی و تصاویر نقاشی شده را به آسانی پیدا کرد‪.‬‬
 ‫فعالیت های مکمل‪:‬‬
‫نمایش چند نمونه از نقض حقوق مخاطبان در رسانه ها (مثال کوتاه کردن موهای مهمان برنامه در برنامه آقای مهران مدیری‬
‫و یا نمایش کلیپی از جعل عمیق ‪ deep fake‬برای دانش آموزان )‬

‫سواالت امتحانی‪:‬‬
‫‪ ‬منظور از حقوق مخاطب چیست و چرا این مسئله یکی از مسایل مناقشه بر انگیز در عصر حاضر است؟‬
‫‪ ‬فیلم تکنیک نقاشی بیان کننده کدام واقعیت رسانه ای است؟‬
‫‪ ‬دو نمونه از حقوق مخاطب در برابر رسانه ها را نام برده و برای هر کدام یک مورد از نقض آن در رسانه مثال بزنید‪.‬‬
‫‪ ‬خداوند در سوره نور آیه ‪ ۲۷‬می فرمایند" ای کسانی که ایمان آورده اید در خانه هایی غیر از خانه خود وارد نشوید‬
‫تا اجازه بگیرید و بر اهل آن خانه سالم کنید شاید متذکر شوید" این آیه به کدام یک از مفاهیم رسانه ای اشاره‬
‫دارد؟‬