वस्तू व सेवा कर

संपूर्ण देशामध्ये एकसमान (वस्तू व सेवा कर - एक राष्ट्र, एक कर, एक बाजार) अप्रत्यक्ष

करपद्धतीकरिता वस्तु व सेवा कर प्रणालीचा अवलंब करण्याचा निर्णय संघराज्य व राज्यशासनांनी
एकमताने घेतला. वस्तु व सेवा कराच्या अंमलबजावणी करिता राज्यघटनेत बदल करण्याची आवश्यकता
होती .त्यानुसार बदल करण्याचे विधेयक लोकसभेत मांडण्यात आले ,व लोकसभेने राज्यघटना ( एकशे
बावीसवी सुधारणा ) विधेयक २०१४ दिनांक ६ मे २०१५ रोजी संमत के ले. लोकसभेने मंजूर के लेले विधेयक
संमतीकरिता राज्यसभेकडे पाठविण्यात आले. राज्यसभेने काही बदलासहित वस्तू व सेवा कर विधयेक २०१४
दि. ३ ऑगस्ट २०१६ रोजी मंजूर के ले. व बदलासह विधेयक लोकसभेकडे पाठविण्यात आले. व बदलांसह
विधेयक लोकसभेकडे पाठविण्यात आले. व राज्यसभेने सुचवलेले बदल लोकसभेने दि. ८ ऑगस्ट २०१६ रोजी
स्वीकृ त के ले व संविधान सुधारणा विधेयक संमत करण्यात आले वस्तू व सेवा कर
{जीएसटी(GST)}: भारतात एक जुलै २०१७ पासून वस्तू व सेवा कर [१]
हा एकच अप्रत्यक्ष कर लागू करण्यात
आला. देशभरात एकसमान करप्रणाली असावी असा उद्देश यामागे होता. त्यानुसार संघराज्य आणि राज्य
सरकारद्वारे त्यापूर्वी लागू असलेले अनेक अप्रत्यक्ष कर रद्द करून ही करप्रणाली देशात लागू करण्यात
आली. वस्तू व सेवा कर लागू करण्यासाठी राज्यघटनेत १२२ वी घटनादुरुस्ती करून नवीन कायदे करण्यात
आले.

'वस्तू आणि सेवा कर परिषद' ही मध्यवर्ती वैधानिक संस्था याचे नियमन करते. संघराज्य अर्थमंत्री हे या
परिषदेचे प्रमुख आहेत.

वस्तू व सेवा कर लागू करण्यासाठी ३० जून २०१७ च्या रात्री संयुक्त सभेचे (लोकसभा व राज्यसभा यांचे
एकत्र) विशेष अधिवेशन झाले. त्यात राष्ट्रपतींनी मध्यरात्रीच्या सुमारास वस्तू व सेवा कर लागू झाल्याची
अधिकृ त घोषणा के ली.[ ] सर्व वस्तू आणि/ किं वा सेवा यांची विक्री, हस्तांतर, वस्तुविनिमय, भाड्याने देणे
२

किं वा आयात व्यवहारांवर हा कर लागू करण्यात येईल [ ] असे प्रसारमाध्यमांतून त्यापूर्वीच स्पष्ट करण्यात
३

आले होते.

वस्तू व सेवा कर अंतर्गत १ जुलै २०१७ पासून ०%, ५%,१२%,१८%, व २८% असे कर दर ठरविण्यात आले
आहेत.

कें द्रीय वस्तू आणि सेवा कर, राज्य वस्तू आणि सेवा कर आणि एकात्मिक वस्तू आणि सेवा कर म्हणजे
काय?[संपादन]

भारत हे एक संघराज्य लोकशाही आहे, याचा अर्थ असा आहे की त्याच्या घटनेत राज्ये आणि संघराज्य
यांच्यात सत्ता, जबाबदारी आणि महसूल संकलनाबद्दल स्पष्टपणे सीमांकन आहे.

उदाहरणार्थ, नियम व सुव्यवस्था ही राज्याच्या अखत्यारीत येते, तर देशाचा बचाव ही संघराज्याची

जबाबदारी आहे. त्याचबरोबर वस्तू आणि सेवा करात देखील अशा स्पष्ट तरतुदी आहेत, जेणेकरून या
संघराज्य व राज्याबाबत कोणतेही वाद होणार नाहीत आणि दोघेही त्यांच्या पद्धतीने महसूल गोळा करू
शकतील.
कें द्रीय वस्तू आणि सेवा कर - यामध्ये संघराज्याच्या कर संकलनाचा समावेश होतो.

राज्य वस्तू आणि सेवा कर - यामध्ये कर आकारण्याची जबाबदारी राज्याची असते. यामध्ये संघराज्य
हस्तक्षेप करत नाही.

एकात्मिक वस्तू आणि सेवा कर- यामध्ये कर संकलन भारतीय संघराज्याच्या अखत्यारीत येते. ते संघराज्य
सरकार गोळा करते, परंतु नंतर ते राज्यांमध्ये हस्तांतरित के ले जाते.

भारताची सध्याची कर रचना फारच जटिल आहे. भारतीय राज्यघटनेनुसार वस्तूंच्या विक्रीवर कर लादण्याचा
अधिकार आणि वस्तूंच्या उत्पादन व सेवांवर कर आकारण्याचा अधिकार राज्य सरकारला आहे. यामुळे,
देशात विविध प्रकारचे कर लागू आहेत, ज्यामुळे देशातील सध्याची कर प्रणाली अत्यंत जटिल बनली आहे.
कं पन्या आणि लहान व्यवसायांना वेगवेगळ्या प्रकारच्या कर कायद्याचे पालन करणे अवघड जात आहे.
म्हणून वस्तू आणि सेवा कर त्यावरील उपाय आहे, असे सांगितले जाते.

इतिहास
१९८६ मध्ये विश्वनाथ प्रतापसिंह यांनी अप्रत्यक्ष करव्यवस्थेची सुधारणा प्रक्रिया- सुधारित मूल्यवर्धित कर
सुरू के ली.[
४]

वस्तू आणि सेवा कर कर, अबकारी कर, सेवा कर, अतिरिक्त सीमा शुल्क, अधिभार, राज्यस्तरावरील
मूल्यवर्धित कर आणि जकात व इतर कर जे सध्याच्या आंतर-राज्य परिवहन वाहतुकीवर लागू आहेत,
तेदेखील वस्तू आणि सेवा नियमांत नष्ट होण्याची शक्यता आहे.

वस्तू आणि सेवा करात खालील कर एकत्र के ले जातील:

 उत्पादन शुल्क
 व्यवसाय कर
 मूल्यवर्धित कर
 अन्न कर
 विक्री कर
 परिचय
 करमणूक कर
 प्रवेश कर
 खरेदी कर
 चैनीच्या वस्तूंवर कर
 जाहिरात कर

विक्री, हस्तांतरण, खरेदी, वस्तुविनिमय, भाडेपट्टी किं वा वस्तू व/किं वा सेवांच्या आयातीसारख्या सर्व
व्यवहारांवर वस्तू व सेवा कर आकारला जाईल. भारत दुहेरी वस्तू व सेवा कर राबवेल, म्हणजेच प्रत्येक
संघराज्य आणि राज्य सरकारांना कराचा वाटा दिला जातो. एका राज्यामध्ये के लेल्या व्यवहारांसाठी
संघराज्य सरकार आणि राज्य वस्तू आणि सेवा करद्वारा त्या राज्याच्या सरकारद्वारे कें द्रीय वस्तू आणि
सेवा करला लागतील(?). आंतरशालेय (?) व्यवहार आणि आयात के लेल्या वस्तू किं वा सेवांसाठी, संघराज्य
सरकार एकच एकीकृ त वस्तू आणि सेवा कर लावला जाईल. वस्तू आणि सेवा कर हा खर्चावर आधारित कर
आहे, त्यामुळे ज्या राज्यामध्ये वस्तू किं वा सेवा वापरल्या जात नाहीत त्या राज्यात ज्या उत्पादनांचा
उपयोग के ला जात नाही अशा राज्यांना कराचा वाटा दिला जातो. एकात्मिक वस्तू आणि सेवा कर संघराज्य
सरकारकडू न थेट करदात्यांकडू न कर वसूल करण्यासाठी राज्य सरकारने गुंतागुंतीची करवसुली के ली आहे.
आधीच्या यंत्रणेनुसार, राज्याला कर महसूल गोळा करण्यासाठी के वळ एका सरकारशी व्यवहार करणे
आवश्यक आहे(?).[
३]

प्रभाव[संपादन]
वस्तू आणि सेवा कराद्वारे प्रभावापासून राज्यांना महसूल राखण्याचे आश्वासन दिले आहे. संघराज्य
सरकारने कर लागू झालेल्या दिवसापासून पुढील पाच वर्षांच्या काळात झालेल्या नुकसानाची भरपाई
करण्याचे आश्वासन दिले आहे.[
५]

नियम[संपादन]
नियोजित कर आणि वस्तू कर नियमानुसार २१ सदस्य असलेल्या समितीची स्थापना करण्यात आली आहे.
[६]
राज्य आणि संघराज्यशासित प्रदेश वस्तू व सेवा कर नियम जम्मू आणि काश्मीर वगळता[ ] भारताच्या
७

सर्व राज्यांद्वारे आणि संघराज्यशासित प्रदेशांद्वारे मंजूर करण्यात आले होते. करसवलत सुलभ करण्यासाठी
सुरक्षा विक्री आणि खरेदीवर हा कर नसेल. सुरक्षा व्यवहार कर चालू राहील
परिचय
GST चे पूर्ण स्वरूप वस्तू आणि सेवा कर आहे. GST ही अप्रत्यक्ष कर प्रणाली आहे. हे भारतातील अन्य
अप्रत्यक्ष करांची बदल करते. जीएसटी हा देशव्यापी उत्पादने आणि सेवांवर लादलेला उपभोग आधारित कर
आहे. GST कर प्रणाली सुलभ करण्याचा प्रयत्न करते आणि सर्व करदात्यांना सातत्याने आणि खुल्या
प्रमाणात कर भरण्याची हमी देते. सामान्यपणे, प्रदान के लेल्या वस्तूंच्या स्वरुपानुसार 5 प्रकारचे GST चे
मूल्यांकन के ले जाते; हे लेख GST टक्के वारीच्या प्रकारांवर चर्चा करेल.

GST म्हणजे काय

जुलै 1, 2017 रोजी, भारताने वस्तू आणि सेवा कर (GST) लागू के ला, अप्रत्यक्ष कर व्यवस्था. हा एक
गंतव्यस्थान-आधारित कर आहे ज्याचा अर्थ असा आहे की जिथे उत्पादने किं वा सेवा घेतली जातात ते कर
संकलित करण्यासाठी जबाबदार असतात. जीएसटी प्रणाली अंतर्गत, ₹20 लाखांपेक्षा अधिक वार्षिक महसूल
असलेल्या कं पन्यांनी (ईशान्य राज्यांसाठी ₹10 लाख) जीएसटी नियमांचे नोंदणी आणि पालन करावे. जीएसटी
ही बहु-टप्प्यातील कर प्रणाली असल्यामुळे, उत्पादकाकडू न खरेदीदाराकडे प्रत्येक पुरवठा साखळी लिंकवर कर
भरला जातो. तथापि, कर भरण्यासाठी के वळ अंतिम ग्राहकच जबाबदार असेल. संपूर्ण देशभरात सातत्यपूर्ण
कर संरचना स्थापित करणे आणि कर संकलन आणि अनुपालनामध्ये अनेक कर, सुधारित कार्यक्षमता दूर
करणे.

जीएसटीचे उद्दीष्ट
वस्तू आणि सेवा कर किं वा जीएसटी, एकल, स्ट्रेटफॉरवर्ड कर संरचना स्थापित करून व्यवसाय आणि
ग्राहकांवर विविध आकार दूर करण्याचा प्रयत्न करते. कर अनुपालनाची कार्यक्षमता आणि पारदर्शकता
सुधारून एकाच, सर्वसमावेशक करासह अनेक अप्रत्यक्ष कर बदलून कर प्रणाली सुलभ करण्याचा जीएसटीचा
हेतू आहे. कर प्रभाव कमी करण्यासाठी, कर संकलन वाढविण्यासाठी आणि सरकारी महसूल वाढविण्यासाठी
GST ची अपेक्षा आहे. याव्यतिरिक्त, जीएसटीचा उद्देश व्यवसाय आयोजित करणे आणि राष्ट्रव्यापी
कं पन्यांसाठी खेळण्याचे क्षेत्र स्तरित करणे आहे. भारतातील विविध प्रकारचे GST चे उद्दीष्ट भारतातील
आर्थिक विकास आणि विकास प्रोत्साहन देताना कर अधिक सरळ, पारदर्शक आणि व्यावहारिक बनविणे
आहे.

विविध प्रकारचे GST

नेहमी विचारले जाते, किती प्रकारचे GST आहेत? त्यामुळे, विविध प्रकारच्या GST टक्के वारीमध्ये समाविष्ट
आहेत:

● कें द्रीय वस्तू आणि सेवा कर: आंतरराज्य व्यवहारांवर कें द्र सरकारद्वारे लादले जाते.
● राज्य वस्तू आणि सेवा कर: राज्य सरकार वस्तू आणि सेवांच्या परिपूर्ण पुरवठ्यावर लादणारा कर आहे.

● एकीकृ त वस्तू आणि सेवा कर: राज्ये किं वा कें द्रशासित प्रदेशांमध्ये वस्तू आणि सेवांचे आदानप्रदान आणि
व्यापार करण्यावर हे लागू के ले जाते.

● कें द्रशासित प्रदेश वस्तू आणि सेवा कर: अंदमान आणि निकोबार बेटांसारख्या कें द्रशासित प्रदेशात वस्तू
आणि सेवा देण्यावर कें द्रशासित प्रदेश सरकारद्वारे लादले जाते.

GST सह बदललेले कर
भारतातील विविध प्रकारच्या जीएसटीचा परिचय व्यवसायांवरील एकू ण कर भार लक्षणीयरित्या कमी के ला
आहे आणि कर प्रणालीची कार्यक्षमता आणि पारदर्शकता सुधारली आहे.

भारतातील जीएसटीद्वारे बदललेले अनेक अप्रत्यक्ष कर आहेत:

● कें द्रीय उत्पाद शुल्क

● सेवा कर
● वॅल्यू ॲडेड टॅक्स (VAT)
● सेंट्रल सेल्स टॅक्स (CST)
● मनोरंजन कर
● लक्झरी टॅक्स
● खरेदी कर
● ऑक्ट्रॉय
● प्रवेश कर
● जाहिरात कर

GST चे लाभ

जीएसटीचे काही फायदे आहेत:

● कर संरचना सुलभ करते
● अनुपालन भार कमी करते
● करांचा प्रभाव दूर करते
● एकसमान कर रचना तयार करते
● सरकारसाठी महसूल वाढवते
विविध प्रकारच्या GST चे वर्तमान ॲप्लिके शन
मुख्यत्वे 5 प्रकारच्या जीएसटीची ओळख भारताच्या कर संरचनेला अधिक सरलीकृ त आणि प्रभावी बनवले
आहे. व्यवसायांवरील अनुपालनाचा भार कमी करताना जीएसटीने सरकारी महसूल उभारला आहे.
याव्यतिरिक्त, विविध प्रकारच्या GST टक्के वारीने सुनिश्चित के ले आहे की देशाची कर प्रणाली एकत्रित के ली
जाते, ज्यामुळे करदात्यांना व्यवसाय करण्यास अधिक सरळ बनवते.

● वस्तू आणि सेवांच्या परिपूर्ण पुरवठ्यावर राज्य वस्तू आणि सेवा कर (एसजीएसटी) लागू के ला जातो.
राज्यांमध्ये SGST दर 0% ते 28% पर्यंत बदलते. संबंधित राज्य सरकार एसजीएसटी उत्पन्न गोळा
करण्याच्या शुल्कात आहे.

● वस्तू आणि सेवांचे इंटरस्टेट पुरवठा कें द्रीय वस्तू आणि सेवा कर (सीजीएसटी) च्या अधीन आहेत.
सीजीएसटी गोळा करण्यासाठी कें द्र सरकार जबाबदार आहे, ज्याची रेंज 0% ते 28% पर्यंत आहे.

● जेव्हा एकाधिक राज्ये किं वा कें द्रशासित प्रदेशांमध्ये उत्पादने आणि सेवा पुरवल्या जातात, तेव्हा एकीकृ त
उत्पादने आणि सेवा कर (आयजीएसटी) आकारला जातो. कें द्र सरकार आयजीएसटी देखील संकलित करते,
ज्याची श्रेणी 0% ते 28% पर्यंत आहे. उत्पादने किं वा सेवा कु ठे जात आहेत यावर अवलंबून, कें द्र आणि राज्य
सरकार आयजीएसटी महसूल विभागतात.

● कें द्रशासित प्रदेशात वस्तू आणि सेवा कर (UTGST) म्हणून ओळखला जाणारा हा कर कें द्रशासित प्रदेशात
के लेल्या वस्तू आणि सेवांच्या पुरवठ्यावर आकारला जातो. कें द्रशासित प्रदेश सरकार 0% ते 28% पर्यंत
UTGST संकलित करते.

भारतातील विविध प्रकारच्या GST टक्के वारीचे वर्तमान ॲप्लिके शन वर्णन करणारी टेबल येथे आहे:

GST चा लागू तारीख याद्वारे रेटिंग

प्रकार संकलित के लेले

एसजीएसटी राज्यात वस्तू आणि सेवांचा राज्य- राज्य सरकार 0%-28% (संपूर्ण
राज्य पुरवठा राज्यांमध्ये
बदलते)

सीजीएसटी राज्यात वस्तू आणि सेवांचा राज्य- कें द्र सरकार 0%-28%
राज्य पुरवठा

आयजीएसटी विविध राज्ये किं वा कें द्रशासित कें द्र सरकार 0%-28%
प्रदेशांमधील वस्तू आणि सेवांचा
 आंतरराज्य पुरवठा

युटीजीएसटी कें द्रशासित प्रदेशात वस्तू आणि कें द्रशासित प्रदेश 0%-28%
सेवांचा राज्य-पुरवठा सरकार

GST प्रकारांमधील फरक

चार प्रकारच्या जीएसटी टक्के वारी - सीजीएसटी, एसजीएसटी, यूटीजीएसटी आणि आयजीएसटी यांच्यातील
मूलभूत भेद - ते कु ठे अर्ज करतात आणि कोण त्यांना संकलित करतात. राज्य आणि कें द्र सरकार
एसजीएसटी आणि सीजीएसटी संकलित करतात, जे वस्तू आणि सेवांच्या आंतरराज्य पुरवठ्यांचा वापर
करतात. याव्यतिरिक्त, आयजीएसटी कें द्र सरकारद्वारे आकारला जातो आणि वस्तू आणि सेवांच्या इंटरस्टेट
शिपमेंटसाठी लागू होतो. एसजीएसटी प्रमाणे, यूटीजीएसटी योग्य कें द्रशासित प्रदेश सरकारद्वारे संकलित
के ला जातो आणि के वळ कें द्रशासित प्रदेशांमध्ये वस्तू आणि सेवांच्या पुरवठ्यासाठी लागू होतो. दिलेल्या
उत्पादने किं वा सेवांच्या प्रकारानुसार, सर्व प्रकारच्या GST टक्के वारीचे दर 0% ते 28% पर्यंत आहेत.

जीएसटी भरण्यास कोण जबाबदार आहे?

● जीएसटी प्रत्येक व्यक्ती, व्यवसाय, भागीदारी, मर्यादित दायित्व भागीदारी (एलएलपी) आणि वस्तू किं वा
सेवा प्रदान करणाऱ्या इतर संस्थेमुळे आहे.

● बहुतांश राज्यांमध्ये, ₹40 लाखांपेक्षा जास्त (उत्पादनांसाठी) किं वा ₹20 लाखांपेक्षा (सेवांसाठी) वार्षिक महसूल
असलेली फर्म GST च्या अधीन आहेत. तथापि, राज्ये आणि ईशान्येकडील राज्यांमधील विशिष्ट श्रेणींसाठी
₹10 लाख सुरुवातीची मर्यादा आहे.

● वस्तू आणि सेवांचे उत्पादन, विपणन किं वा वितरण करणाऱ्या व्यक्तींनी जीएसटीसाठी नोंदणी करणे
आवश्यक आहे.

● ई-कॉमर्स कं पन्या ज्या त्यांच्या प्लॅटफॉर्मद्वारे विक्री उत्पादने किं वा सेवा सक्षम करतात ते GST च्या
अधीन आहेत.

● रिव्हर्स चार्ज सिस्टीमसह, प्रॉडक्ट्स किं वा सर्व्हिसेस खरेदीदार आता GST भरण्यासाठी जबाबदार आहे,
विक्रे ता नाही.
GST देयकामधून वस्तूंवर सूट
नवीन फळे आणि भाजीपाला, अनाज, मांस, मछली, दूध, अंडे, आरोग्यसेवा आणि शैक्षणिक सेवा यासारख्या
आवश्यक खाद्यपदार्थांना भारतातील GST पेमेंटमधून सूट दिली जाते. काही सरकारी सेवा, पुस्तक श्रेणी
आणि कृ षी उत्पादने जीएसटी देयकांमधून सूट आहेत.

FAQ
1. जीएसटी अंतर्गत करपात्र व्यक्ती कोण आहेत?

जीएसटी अंतर्गत, वस्तू किं वा सेवांच्या पुरवठ्यात गुंतलेली कोणतीही व्यक्ती किं वा संस्था करपात्र व्यक्ती
म्हणून मानली जाते.

2. GST कॅ ल्क्युलेटरचा वापर काय आहे?

GST कॅ ल्क्युलेटर लागू GST दरांनुसार विशिष्ट प्रॉडक्ट किं वा सेवेसाठी भरावयाची GST रक्कम कॅ ल्क्युलेट
करते.
वस्तू आणि सेवा कर (GST): पूर्ण मार्गदर्शन

GST Information in Marathi, “वस्तू आणि सेवा कर (GST)” भारतीय अर्थव्यवस्थेतील एक

सार्वजनिक कर आहे. या कराच्या नियमांमध्ये कें द्र आणि राज्य सरकारांनी संयुक्त कार्य के ले
आहे. वस्तू आणि सेवा कर व्यवसायांना आणि उपभोक्त्यांना एकत्र करून त्यांचे रक्षण करण्यात
आले आहे. या कराच्या नियमांमध्ये, वस्तूंच्या आणि सेवांच्या विविध प्रकारांच्या करांची संरचना
आहे. वस्तू आणि सेवा कर भारतीय अर्थव्यवस्थेला एकत्र आणण्यात मदत करत आहे आणि वस्तू
आणि सेवा कर व्यवस्थापनाच्या नियमांमध्ये निरंतर बदल आणण्याचा प्रयत्न करत आहे. वस्तू
आणि सेवा कर म्हणजे वस्तूंच्या आणि सेवांच्या करांच्या विश्लेषणात एक अनुवाद करणारी
प्रणाली आहे ज्याने व्यवसायांना आणि उपभोक्त्यांना मदत मिळाली आहे.

वस्तू आणि सेवा कर (GST)

वस्तू आणि सेवा कर ही एक भारतीय कर प्रणाली आहे ज्यात उत्पादनाच्या प्रक्रियेच्या दरम्यान
विविध प्रकारच्या करांची व्यवस्था के ली आहे. वस्तू आणि सेवा कर भारतातील सर्व कर प्रक्रियेच्या
संघटनांना एकमेकांत आणणारा असा कर आहे.

वस्तू आणि सेवा कराची संरचना

वस्तू आणि सेवा कराची व्यवस्था चार मुख्य वर्गांमध्ये विभागीत के लेली आहे:

 कें द्रीय वस्तू आणि सेवा कर

 राज्य वस्तू आणि सेवा कर
 संयुक्त वस्तू आणि सेवा कर
 संघटन क्षेत्र वस्तू आणि सेवा कर
 कें द्रीय वस्तू आणि सेवा कर
ह्या कराचा मुख्य उद्देश्य आपल्या वस्तू आणि सेवा कराच्या किं मतीत कर ठे वणे आहे. ह्या
कराच्या द्वारे, कर आपल्या देशाच्या कें द्रीय सरकारला येतात.

 राज्य वस्तू आणि सेवा कर

राज्य वस्तू आणि सेवा कर ह्या कराचा मुख्य उद्देश्य आपल्या राज्याच्या किं वा प्रदेशाच्या
सरकारसाठी महसूल निर्माण करणे आहे. हे कर आपल्या राज्याच्या किं वा प्रदेशाच्या सरकारला
मिळतात.
 संयुक्त वस्तू आणि सेवा कर
संयुक्त वस्तू आणि सेवा कर ह्या कराचा मुख्य उद्देश्य विविध राज्यांमध्ये वस्तू आणि सेवा
सामग्र्यांच्या करांच्या किं मतीच्या वळणाची सामान्य विचाराणा देणे आहे. ह्या कराच्या द्वारे, कर
विचारणाऱ्या राज्याच्या सरकारला एक जागा दिली जाईल.

 संघटन क्षेत्र वस्तू आणि सेवा कर

संघटन क्षेत्र वस्तू आणि सेवा कर म्हणजे भारताच्या संघटन क्षेत्राच्या सरकारने के लेल्या वस्तू
आणि सेवांच्या कराच्या संचयनातला भाग आहे. या कराचा मुख्य उद्देश्य संघटन क्षेत्राच्या
सरकारला आपल्या संघटन क्षेत्राच्या आयकर विभागाला वापरायला मिळतो.

वस्तू आणि सेवा कर दर

वस्तू आणि सेवा कर दर म्हणजे वस्तूंच्या किं मतीच्या वर्णनात्मक किं मती. वस्तू आणि सेवा कर
दर ह्या दरांच्या अंशाच्या रूपात निर्धारित के ल्या जातात, ज्याच्यामध्ये मुख्यपूर्ण अंश अनुसरणीय
आहे:
१) ५% (मुख्य वस्त्रसामग्र्यांसाठी)
ह्या दराच्या कार्यात जी वस्त्रसामग्र्या विभागात येतात, अशा वस्तूंवरती ५ % कर आकारला जातो
जसे की मध , पुस्तके , कोळसा .

२) १२ % आणि १८ % (विविध वस्तू आणि सेवा सामग्र्यांसाठी)

ह्या दरांत विविध वस्तूसाठी १२% किं मत आणि सेवा सामग्र्यांसाठी १८% किं मत ठरविली आहे
जसे की उदबत्त्या, औषधे , प्रवासाची तिकिटे.

३) २८% (लक्झरी सामग्र्यांसाठी)

हे दर लक्झरी किं वा उच्च दराच्या वस्तूंसाठी ठरवले आहे जसे की ऑटोमोबाईल्स , चित्रपटाची
तिकिटे.

४) 0% (मुक्त वस्तूसाठी)
काही वस्तूंसाठी कोणतेही कर ठरले नाहीत, आणि ह्या वस्तूंची किं मत 0% आहे.

२०२३ साठी नवीन वस्तू आणि सेवा कर सूचना

 १ ऑगस्ट २०२३ पासून पुढे, आपल्याला ५ कोटी किं वा त्यापेक्षा अधिक व्यापारास ई-व्यापार
प्रमाणपत्रित करण्याचे अनिवार्य आहे.
 १०० कोटी किं वा त्यापेक्षा अधिक व्यापारांना कर प्रमाणपत्र आणि क्रे डिट-डेबिट नोट्स
इनव्हॉयस नोंदणी संके तस्थळाला दिल्यानंतर ७ दिवसांपासून दिल्याच्या दिनांकपासून प्रारंभ
करून, १ मे २०२३ पासून अनिवार्य आहे.”
 २०२३ मध्ये अवैध कामकर्त्या GSTR-४, GSTR-९ आणि GSTR-१० दिलेल्या करांच्या
विलंबकरणासाठी ३० जून २०२३ पर्यंत अम्नेस्टी स्कीम आणि कें द्रीय वस्तू आणि सेवा कर
कायद्याच्या धारा ६२ लागू के ल्याने आणि
रद्दीकरणाच्या वस्तू आणि सेवा कर नोंदणीसाठी REG-२१ मध्ये रद्दीकरणाचा अर्ज करण्यासाठी
प्रस्तावित के ला आहे.

 विकृ तीची कायदेशीर क्रिया सीमा, दुरुस्त चालनांसह, १ कोटी रुपयापासून २ कोटी रुपयापर्यंत
वाढली आहे.
 वस्तू आणि सेवा कराच्या अपराधांच्या संघटनेसाठी निर्धारित शुल्क २५ % व १०० %
आकाराच्या कराच्या रक्कमेच्या दरम्यान कमी के ल्या आहेत.”

जगातील पहिल्या वस्तू आणि सेवा कर वापरकर्त्याचा परिचय

“फ्रांस हा विश्वातील पहिला देश आहे ज्याने वस्तू आणि सेवा कर अंमलात आणला.” वस्तू आणि
सेवा कर जगातील सर्व प्रमुख देशांमध्ये वापरला जातो. भारतातील वस्तू आणि सेवा कर १ एप्रिल
२०१७ पासून अंमलात आला.

वस्तू आणि सेवा कराचा नवीन नियम

 ५ कोटीच्या व्यापारातील व्यवहाराच्या किं मतीसाठी कं पन्यांना इलेक्ट्रॉनिक चालन प्रमाणपत्र
निर्मित करणे अनिवार्य आहे.
 १० कोटी किं वा त्याहून अधिक उलाढाल असलेल्यांचे वार्षिक उत्पन्न निर्माण करणाऱ्या
व्यवसायांना उत्पादन करणे बंधनकारक होते.
 १ ऑगस्ट २०२३ पासून, किं मतीसाठी वस्तू आणि सेवा कराच्या करदात्यांना ज्यांची व्यापाराची
किं मत एका वित्तीय वर्षात रुपये ५ कोटीपेक्षा अधिक आहे, त्यांना व्यापारातील व्यवहार वस्तू
किं वा सेवा संवादांच्या पुरवठ्यासाठी किं वा निर्यातसाठी अनिवार्यपणे इ-चालन तयार करणे
आवश्यक आहे.
 १ मे २०२३ पासून १०० कोटी रु.ची वार्षिक उलाढाल असलेल्या व्यवसायांसाठी वस्तू आणि सेवा
कर अनिवार्य आहे.
 आपल्याला प्राप्त पैसे किं वा जारी चालन वर ८% वस्तू आणि सेवा कर लागू होईल

भारतातील वस्तू आणि सेवा कर स्लॅब्स

२०२३ मध्ये भारतात वस्तू आणि सेवा कर स्लॅब्सची संख्या ४ आहे. आपल्या देशातील वस्तूंच्या
आणि सेवांच्या करांच्या किं मतीसाठी हे ४ स्लॅब्स वापरल्याने करदात्यांना विविध दरे लागू के ली
जातात.
 ५ % वस्तू आणि सेवा कर
५% वस्तू आणि सेवा कर स्लॅबमध्ये काही अपरिष्कृ त वस्तूंची किं मत आणि सेवांच्या किं मतीवर
कर लागू होतो.

 १२ % वस्तू आणि सेवा कर

१२ % वस्तू आणि सेवा कर स्लॅबमध्ये काही उच्च मूल्यांची वस्तूंची किं मत आणि सेवांच्या
किं मतीवर कर लागू होतो.

 १८% वस्तू आणि सेवा कर

१८% वस्तू आणि सेवा कर स्लॅबमध्ये उच्च मूल्यांची वस्तूंच्या आणि सेवांच्या किं मतीवर कर लागू
होतो.

 २८% वस्तू आणि सेवा कर

२८% वस्तू आणि सेवा कर स्लॅबमध्ये अत्यंत उच्च मूल्यांची वस्तूंची किं मत आणि सेवांच्या
किं मतीवर कर लागू होतो.

वस्तू आणि सेवा कराच्या नोंदणीसाठी वस्तू आणि सेवा कराच्या व्यापाराची
आवश्यकता
वस्तू आणि सेवा कराच्या नोंदणीसाठी वस्तू आणि सेवा कराच्या व्यापाराची आवश्यकता म्हणजे
आपल्याला वस्तू आणि सेवा कराच्या नोंदणीसाठी त्याच्या व्यापाराच्या वार्षिक व्यापाराचा एकू ण
दर किती आहे, त्याची माहिती. वस्तू आणि सेवा कराच्या प्रणालीच्या संदर्भात, व्यवसायांना आपल्या
व्यापाराच्या वार्षिक दरानुसार निर्धारित के लेल्या नियमानुसार वस्तू आणि सेवा कराची नोंदणी
करायला आवश्यक आहे. वस्तू आणि सेवा कराच्या नोंदणीसाठी आवश्यक

असलेल्या किं मतीची सीमा देशापेक्ष असू शकते आणि विविध प्रकारांसाठी वेगळी असते.

 वस्तुंसाठी ४० लाख रुपयांपेक्षा अधिक आणि सेवांसाठी २० लाख रुपयांपेक्षा अधिक घोषणा
झाल्यास, वस्तू आणि सेवा कर नोंदणीसाठी अनिवार्य आहे.”
१) सामान्य व्यवसायसाठी
आर्थिक वर्षातील एकत्रित व्यापारिक घोषणा २० लाख रुपये (विशेष वर्गाच्या राज्यांसाठी १० लाख
रुपये) पार पाडल्यास, वस्तू आणि सेवा कर नोंदणीसाठी अनिवार्य आहे.

२) सेवा प्रदायकांसाठी
एकत्र घोषित व्यापारी घोषणा 20 लाख रुपये (विशेष वर्गाच्या राज्यांसाठी 10 लाख रुपये) पार
पाडल्यास, वस्तू आणि सेवा कर नोंदणीसाठी अनिवार्य आहे.

वस्तू आणि सेवा कर अंतर्गत पगारावर कर आकारणी

वस्तू आणि सेवा कर हा भारतीय कर व्यवस्थेतील महत्त्वपूर्ण कर आहे. पगाराच्या क्षेत्रात, वस्तू
आणि सेवा कर अंतर्गत तो अपलोड के लेला आहे. पगार वस्तू किं वा सेवा नाही त्यामुळे वस्तू
आणि सेवा कर प्रणालीवर कर लागू के ला नाही.
वस्तू आणि सेवा कर मध्ये प्रविष्ट कर जमा
वस्तू आणि सेवा करामध्ये प्रविष्ट कर जमा अशी एक प्रणाली आहे ज्याने आपल्या व्यवसायाच्या
संदर्भात ज्या भागात आपल्याला वस्तु आणि सेवा कर कर चालवायचा आहे, त्या भागाच्या कराची
मूळ आपल्याला मिळवून देते. आपल्याला वस्तू आणि सेवा कराची मूळ प्राप्त करून त्याच्यात
उपयोग करून त्याच्यातून किं वा त्याच्या खात्यातून किं वा बाजारातून आपल्याला वस्तू किं वा सेवा
वापरल्याने प्राप्त के लेल्या वस्तू आणि सेवा कराची वस्तुसंख्या आपल्याला त्या वस्तू किं वा
सेवेच्या वस्तू आणि सेवा करात वजा करायला अधिकृ ती देते.

वस्तू आणि सेवा कर सूट मर्यादा

वस्तू आणि सेवा कर सूट मर्यादा ही एक कर प्रणालीतील विशेष कला आहे. ज्या व्यक्ती किं वा
व्यापाराला आपल्याला वस्तू आणि सेवा कर कर प्रणालीत करण्याची आवश्यकता नसल्याची
अधिकृ ती देतात. सूट मर्यादा ही निर्धारित असताना, व्यवसायाच्या प्रकारानुसार विविध वस्तूंच्या
जातींच्या आधारावर असू शकते. या कलेच्या खालील सूट मर्यादा यावर विचार के ला जाऊ शकतो,
आणि त्याच्या व्यवसायाच्या आर्थिक स्वरूपाच्या कार्यप्रवृत्त्या नुसार वाढवले जाऊ शकते.

वस्तू आणि सेवा कर यांचे फायदे

१) वस्तू आणि सेवा कर ही एक कर प्रणाली आहे ज्याने सर्व प्रकारच्या करांची एक मुळ तरतूद
के लेली आहे. ह्यामुळे व्यवसायाच्या करांच्या अनुपालनाची प्रक्रिया सोपी झाली आहे.

२) वस्तू आणि सेवा कर अधिनियमानुसार ऑनलाइन पोर्टल्स द्वारे कराच्या नोंदणीची प्रक्रिया
सोपी आणि प्रशासकीय कार्यप्रणाली अधिक प्रभावी झाली आहे.

३) वस्तू आणि सेवा कर अधिनियमानुसार आपल्या व्यवसायातील कराच्या नोंदणीची प्रक्रिया सोपी
आहे आणि आपल्या व्यवसायाला उपयुक्त कर जाणकारी देते.

वस्तू आणि सेवा कराची गणना

१) वस्तू आणि सेवा कर दराची माहिती
वस्तू आणि सेवा कर दरांची माहिती मिळवण्याची प्रक्रिया सोपी आहे. वस्तू आणि सेवा कर दरांची
माहिती व्यवसायाच्या प्रकारानुसार बदलते. ह्याच्या माध्यमाने आपल्याला आपल्या व्यवसायाच्या
संबंधित वस्तू किं वा सेवेच्या दरांची माहिती मिळवायला आणि वस्तू आणि सेवा कराच्या
प्रक्रियेसाठी तयारी करायला मदत मिळते.
२) वेगळे करपात्र मूल्य
वेगळे करपात्र मूल्य म्हणजे कोणत्याही कराच्या अंकांच्या गणनेत वेगळे के लेल्या मूल्याचे
अनुपालन किं वा कराच्या नोंदणीमध्ये स्वतंत्रपणे असलेले मूल्य यामध्ये कोणत्याही आपत्तिनुसार
किं वा स्वतंत्रपणे ठरवल्या जाऊ
शकतात. वेगळे करण्यात येणारे मूल्य सामान्यत: प्राधान्याच्या कोणत्याही विचारानुसार ठरवला
जातो.

३) वस्तू आणि सेवा कराची गणना

आपली वस्तू किं मत लागू करून तुम्ही त्याला १०० मध्ये भागून त्याची वस्तू आणि सेवा कराची
रक्कम मिळवू शकता. अर्थात,

वस्तू आणि सेवा कराची रक्कम = (वस्तू किं मत * वस्तू आणि सेवा कराचे दर) / १००

उदाहरण, जर तुम्हाला कोणत्याही वस्तूची किं मत आहे रु. १०० आहे, आणि वस्तू आणि सेवा
कराचे दर १८% आहे, तर तुम्ही कसे वस्तू आणि सेवा कराची रक्कम गणना कराल?

वस्तू आणि सेवा कराची रक्कम = (१०० * १८) / १०० = रु.१८

अशा प्रकारे, ज्याच्या वस्तूची किं मत रु. १०० आहे, ती १८ % वस्तू आणि सेवा कराच्या दरानुसार
रु.१८ कराच्या रूपात मिळवायला हवी.

४) एकू ण चालन किं मत

भरायची एकू ण रक्कम शोधण्यासाठी तुम्हाला करपात्र मूल्य आणि वस्तू आणि सेवा कराची
रक्कम एकत्र जोडणे आवश्यक आहे.

एकू ण चलन रक्कम = करपात्र रक्कम + वस्तू आणि सेवा कराची रक्कम
५) महसूल गणना
जर तुमच्याकडे एकू ण चलन रक्कम आणि वस्तू आणि सेवा कर दर असेल आणि तुम्हाला
करपात्र मूल्य किं वा वस्तू आणि सेवा कर रक्कम ठरवायची असेल तर तुम्ही हे सूत्र वापरू
शकता.

करपात्र मूल्य = (एकू ण चलन रक्कम* १००) / (१००+ वस्तू आणि सेवा कर दर)

वस्तू आणि सेवा कर रक्कम = एकू ण चलन रक्कम – करपात्र मूल्य

भारतातील शुल्कमुक्त वस्तू

भारतातील शुल्कमुक्त वस्तू” म्हणजे त्या वस्तूंची यादी, ज्यात भारतातील वस्तू आणि सेवा कर
लागू होत नाही. आणी त्या वस्तूंमध्ये कोणतीही वस्तू आणि सेवा कराची फी वसूलली जात नाही
अशा वस्तूंना “शुल्कमुक्त” असे समजले जाते.
१) आवश्यक आहार सामग्री
आवश्यक आहार सामग्रीमध्ये प्रमुख खाद्यपदार्थे, जसे की अनाज, दूध आणि दूध, मांस, मांस, फळे,
भाजी, द्रव्यपिण्याचे पदार्थ, तेल, अन्य जलपान आणि आहार सामग्री उपस्थित आहे. आवश्यक
आहार सामग्री हे आपल्या आदर्श आहार योजनेतील अभिप्रेत आहे, कारण आपल्याला आवश्यक
पोषण आपल्या शरीराला उपलब्ध करून आपल्या स्वास्थ्याला सुरक्षित ठे वतो.

२) आरोग्य सेवा
आरोग्य सेवा म्हणजे व्यक्तिच्या आरोग्याच्या सुधारणेच्या क्षेत्रातील सेवा आणि वस्तू. आरोग्य
सेवा ही विविध प्रकारच्या व्यवसायिक, शासकीय आणि सामाजिक संघठनांद्वारे प्रदान के ली जाते.
ज्यामुळे व्यक्तीला आरोग्य साध्यात आणि सुधारण्यात मदतीला येते. आरोग्य सेवेच्या विविध
प्रकारांमध्ये डॉक्टरच्या संदेशाने औषधे देणे, चिकित्सकीय तंत्रज्ञान व व्यायाम, आरोग्याच्या
समस्यांच्या निदानाच्या सुधारणेची सेवा, अस्पताळांतील असलेल्या आरोग्य सेवा, गर्भावस्था

आणि मूलस्वास्थ्य सेवा, नागरिकांसाठीच्या आरोग्य शिक्षणाची सेवा, व आरोग्य संगठनांच्या

सहाय्याने वापरलेल्या विविध सेवांमध्ये समाविष्ट आहे.

३) शिक्षण
शिक्षण हे आहे, ज्यामुळे विद्यार्थ्यांना अंधविश्वास, तंत्रज्ञान, कला, सामाजिक विज्ञान, आणि इतर
जीवनाच्या विविध क्षेत्रात ज्ञान प्राप्त होते. शिक्षणाच्या क्रियामध्ये शिक्षक, शिक्षिका, विद्यार्थी,
विद्यार्थिनी, पालक, आणि शैक्षणिक संघटनांची भागीदारी आहे. शिक्षणाच्या मुख्य उद्दिष्टाने
विद्यार्थ्यांना समग्र विकास करणे, त्यांच्या बौद्धिक, सामाजिक, आणि आत्मनिर्भरता विकसित
करणे, आणि त्यांना उच्च शिक्षण अथवा व्यवसायात्मक प्रशिक्षण प्राप्त करून उच्च शिक्षण
क्षेत्रातील योग्यतेने सुरुवात करणे आहे.

४) सार्वजनिक परिवहन
सार्वजनिक परिवहन हे वाहने, उपग्रहे, अथवा अन्य परिवहन साधनांच्या जोडप्यात सार्वजनिक
अंतरणाची साधना करतो, ज्यातली सेवा सरकारी किं वा खासगी संघटनांच्या माध्यमातून प्रदान
के ली जाते. या प्रणालीमध्ये लोकांना लक्षणीय स्थानीय वा नगरपरिषदेच्या बस, ट्रेन, मेट्रो, तारकोणी
विमान, आणि इतर वाहन सेवा उपलब्ध के ल्या जातात.
५) पुस्तके आणि वृत्तपत्रिका
 पुस्तके – “पुस्तक” हे एक लिखित माध्यम आहे ज्यातली विविध प्रकारची माहिती, कथा,
कादंबरी, वैचारिक विचार, इतिहास, कला, विज्ञान, धर्म, कौशल्य, आणि इतर विषयांचे आढळणारे
वाचन संग्रहित आहे. पुस्तकांमध्ये विविध प्रकारच्या लेखकांच्या कलेचे प्रदर्शन मिळतेल ,
ज्यामुळे वाचनांचे आनंद घेऊ शकता.
 वृत्तपत्रिका – वृत्तपत्रिका हे माध्यम आहे ज्यामध्ये वाचनासाठी अधिक ताजा आणि
समाचारिक माहिती प्राप्त के ली जाते. वृत्तपत्रिका विविध खंडपत्रिका, विशेषांक, समाचार,
विचारपत्रिका, विज्ञान, वाचनाच्या संग्रहाच्या विभागांच्या सहाय्याने तयार के ली जाते.
६) कृ षि उपकरण
कृ षि उपकरण” हे म्हणजे कृ षीसाठी वापरण्यात येणारे विविध प्रकारचे उपकरण किं वा मशीने. या
उपकरणांमध्ये खेती, बागायत, आणि वनस्पतीसंवर्धनसाठी वापरले जाणारे साधने आणि अचूक
वनस्पतीसंवर्धन साठीच्या उपाययोजना, तळे व जलसंचयन, अभियांत्रिकी उपकरणे, व्यवसायिक
उपकरणे, आणि इतर अग्रणी तंत्रज्ञान असून, कृ षि क्षेत्रातील कामामध्ये सुधारण्याच्या क्षेत्रात
वापरले जातात. कृ षि उपकरणांमध्ये खेतीसाठीच्या हेक्टर, बीजपिक, झाडाघर, ट्रॅक्टर,
बागवानीसाठीच्या सजीवाणी, आणि इतर उपकरणांची विविधता आहे.

७) हस्तकृ त उत्पादन
हस्तकृ त उत्पादनातील वस्त्र, आभूषण, कला, बोट, आणि इतर वस्त्रही, असले तरी वास्तविकतेत,
हस्तकृ त उत्पादनात व्यक्तीची कलेची नम्रता व विशेषता आपल्याला आपल्या क्रियांमध्ये
दिसतात. हस्तकृ त उत्पादनाच्या सर्वात महत्वाच्या विशेषता म्हणजे हस्तकृ त उत्पादनाच्या प्रत्येक
घटकाच्या माध्यमातून त्याच्या स्वत:च्या कलेच्या असलेल्या विचारात्मक विशेषता व स्वत:च्या
मौल्यात्मक विशेषता आणि पर्यायिक शैलीच्या उत्पादनात दिसते.

पेट्रोलची वस्तू आणि सेवा कर स्थिती

पेट्रोलची वस्तू आणि सेवा कर स्थिती” म्हणजे पेट्रोलच्या खर्चाच्या आणि वस्तू किं वा सेवा
कराच्या विशिष्ट नियमांची स्थिती. या स्थितीच्या संदर्भात, किं वा पेट्रोलच्या खर्चाच्या प्रकारात जर
कोणत्याही वस्तू किं वा सेवा कर लागू होतो किं वा लागू होत नाही तरी त्याची माहिती आपल्या
सर्क ल किं वा विभागातील कर विभागातून मिळते. त्यामुळे पेट्रोलच्या खर्चाच्या संदर्भात संघटनाऱ्या
कराच्या नियमांची अधिक माहिती आणि स्थिती मिळते.

वस्तू किं वा सेवा कर कलेक्शनमधील ट्रेंड (रु. कोटी)

महीना २०२१-२०२२ २०२२-२०२३

एप्रिल १३९७०८ १६७५४०

मे ९७८२१ १४०८८५

जून ९२८०० १४४६१६

 जुलै ११६३९३ १४८९९५

ऑगस्ट ११२०२० १४३६१२

सप्टेंबर ११७०१० १४७६८६

ऑक्टोबर १३०१२७ १५१७२८

नोव्हेंबर १३१५२६ १४५८६७

डिसेंबर १२९७८० १४९५०७

जानेवारी १४०९८६ १५७५५४

फे ब्रुवारी १३३०२६ १४९५७७

मार्च १४२०९५ १६०१२२

समापन
वस्तू आणि सेवा कर ही अद्वितीय कर नीती आहे ज्यामुळे भारतीय अर्थव्यवस्थेतील कर प्रणाली
सुधारली आहे. वस्तू आणि सेवा कर या प्रणालीने करांच्या प्रक्रिया, नियम, आणि निर्धारणांमध्ये
सुधार आणला आहे.

सतत विचारले जाणारे प्रश्न

प्रश्न १: वस्तू आणि सेवा कर म्हणजे काय?
उत्तर: वस्तू आणि सेवा कर ही एक करप्रणाली आहे ज्यात सरकारने सर्व करांची कसरदारी काढली
आहे.
प्रश्न २ : वस्तू आणि सेवा कराच्या माध्यमातून कोणत्या वस्तूंच्या किं वा सेवांच्या करांच्या
दरात वळणी किं वा बदल के ली आहे?”
उत्तर: वस्तू आणि सेवा कराच्या माध्यमातून सर्व वस्तूंच्या आणि सेवांच्या करांच्या दरात वळणी
किं वा बदल जाईल. वस्तू आणि सेवा कराच्या कायद्याच्या प्राधान्यानुसार, वस्तूंच्या आणि सेवांच्या
करांच्या दरात कोणतीही विशिष्ट अंडलन नसताना त्याच्या व्यवस्थापनातील कर्मचार्यांच्या
अधिकारानुसार नियमन के ले जाईल.

प्रश्न ३: वस्तू आणि सेवा कर काढल्यानंतर किं वा कराच्या सर्वच किं वा अंशकीत कराच्या
निर्धारणात काही बदल होईल का?
उत्तर: वस्तू आणि सेवा कर काढल्यानंतर, कराच्या सर्वच किं वा अंशकीत कराच्या नियमांमध्ये
अंशकीत परिवर्तन होऊ शकतात, परंतु यामुळे कराच्या सामान्य प्रक्रियेच्या व्यापक अंदाजात
वळणी किं वा बदल काढला जाणार नाही.

प्रश्न ४: वस्तू आणि सेवा कर निमित्त किं वा निर्धारित के ल्यास, वस्तू किं वा सेवेच्या कराच्या
दरात बदल होऊ शकतात का?
उत्तर: हो, आपल्या सरकारने किं वा कें द्र सरकारने वस्तू आणि सेवा कर निमित्त किं वा निर्धारित
के ल्यानंतर कराच्या दरात बदल करण्याचे असल्याने वस्तू किं वा सेवेच्या कराच्या दरात परिवर्तन
होऊ शकते.

प्रश्न ५: वस्तू आणि सेवा कर अंतरराष्ट्रीय व्यापारात कसे प्रभाव डाळतो?

उत्तर: वस्तू आणि सेवा कर आंतरराष्ट्रीय व्यापारात वस्तूंच्या विक्री शुल्क आवश्यक नसल्याने
विदेशी वस्तूंच्या प्रसारात वाढ झालेल्या आहे. वस्तू आणि सेवा कर एक वस्तू किं वा सेवेच्या
स्थानानुसार करांच्या संदर्भात बदलत नाही, ज्यामुळे आंतरराष्ट्रीय व्यापारात कार्यरत व्यापारींसाठी
संगणक निर्धारणा आपल्याला अधिक सरल असतो.

प्रश्न ६. वस्तू आणि सेवा कर काढल्यानंतर किं वा कराच्या सर्वच किं वा अंशकीत कराच्या
निर्धारणात काही बदल होईल का?
उत्तर: वस्तू आणि सेवा कर काढल्यानंतर, कराच्या सर्वच किं वा अंशकीत कराच्या नियमांमध्ये
अंशकीत परिवर्तन होऊ शकतात, परंतु यामुळे कराच्या सामान्य प्रक्रियेच्या व्यापक अंदाजात
वळणी किं वा बदल काढला जाणार नाही.

प्रश्न ७. वस्तू आणि सेवा कर कधी लागू झाले?

उत्तर: वस्तू आणि सेवा कर भारतात १ जुलै २०१७ पासून लागू झाले.

प्रश्न ८ वस्तू आणि सेवा कराचे बिल कसे तयार करायला हवे ?
उत्तर: वस्तू आणि सेवा कर बिल तयार करण्यासाठी व्यापाराच्या वितरण प्रक्रियेच्या सर्व
घटकांसाठी सुसंगत असणे आवश्यक आहे. व्यापाराला आपल्या वस्तूंच्या आणि सेवेच्या कराच्या
दराच्या विरुद्ध ग्राहकांकडू न नोंद किं वा बिल घेणे आवश्यक आहे.
प्रश्न ९ वस्तू आणि सेवा कराच्या खात्यातले प्रक्रियेचे कायदे काही आहे का?
उत्तर: होय, वस्तू आणि सेवा कराच्या खात्यातले कायदे आहे, ज्यामुळे व्यापारांना आपल्या
वस्तूंच्या आणि सेवेच्या कराच्या दराच्या विरुद्ध नोंदणीत किं वा बिलिंगमध्ये विशिष्ट सुरक्षा उपाये
घेतली पाहिजे.

प्रश्न १० वस्तू आणि सेवा कराच्या संपूर्ण क्षेत्रांतील व्यापारांसाठी अनिवार्य आहे का?
होय, , वस्तू आणि सेवा कराच्या संपूर्ण क्षेत्रांतील व्यापारांसाठी अनिवार्य आहे. यात्रा, खाद्य पदार्थ,
आरोग्य, शिक्षण, संचालन, मनरेगा, आणि इतर काही विशिष्ट प्रकारच्या व्यापारांसाठी किं वा
उपकरणांसाठी अपेक्षित असल्यास, ती करांच्या प्रतिष्ठे तून सुद्धा उपयोगी आहे.