Palit-Koda at Halo-Koda

Ang radyo at telebisyon ay midyum sa paghahatid ng mga napapanahon at mahahalagang impormasyon.

Kasabay ng paglipas ng panahon ang mga pagbabagong nagaganap lalo na sa pag-unlad ng wika. Ang
pagiging daynamiko ng wika ay isa sa mga dahilan ng pag-usbong ng mga makabagong pamamaraan sa
paggamit ng salita o pangungusap gaya ng palit-koda (code switching) at halo-koda (code mixing). Ito ay
paggamit ng magkaibang wika na may magkaibang sistemang panggramatika subalit nagawang pag-
isahin sa natural at komunikatibong pahayag tulad ng Taglish or Englog.

Halimbawa:

1. Nakuha ko na yung point mo. Pero 'yung sinabi mo, it really hurts. (palit-

koda)

Ang salitang Ingles ay ginamit sa pahayag sa halip na gamitin ang salitang Filipino ng point at it really
hurts.

2. Well, nag-advise ako sa'yo na makinig ka sa akin (halo-koda).

Ang salitang nag-advise ay binubo ng unlaping nag- na ikinabit ang salitang ugat sa Ingles na advise.
Dalawang wika na may magkaibang tuntuning gramatikal subalit nakabubuo pa rin ng kahulugan at
kapwa nauunawaan ng mga taong gumagamit.

Balitang Pantelebisyon

Bago tayo magpatuloy, loy, aalamin muna natin ang mah ahahalagang bagay na makatutulong sa
pagsasagawa ng pag-aaral sa sitwasyong pangwika sa kasalukuyan. Angkop na Salita, Pangungusap Ayon
sa Konteksto ng Paksa

Sa larangan ng pamamahayag. pasalita man o pasulat, nakatutulong pagtukoy ng mensahe ng isang

balita ang paggamit ng mga salitang nagsasama o nag-uugnay ng isang ideya sa mga kasunod na ideya
ulong

Sa paggamit

pagpapahayag o ng angkop na salita o pangungusap. skurso pangangatwiran, at paglalahad o

pagsasalaysa May gamit sa o pagpapaliwanag. alaysay para meglahad ng mga pangyayari. nakabatay ito
sa uri ng pagsasalaysay. paglalarawang May mga salita paglalarawan, ita na na ginagamit mga salitang
panlarawan, mga salitang gamit sa pagbibigay ng linaw para sa pagpapaliwanag, at mga salitang
negmamatuwid para sa pangangatuwiran

May mga Url at

Anyo ng Pagsulat ayon sa Layunin ng Pagsulat:

1. Pagsasalaysay

Pagkukwento sa

pagkakasunod at pagkakaugnay ng
mga pangyayaring base sa buhay ng tao na maaaring totoo o kathang isip lamang.

Sadyang mahalaga ang kaalaman sa pagkilala at paggamit ng angkop salita, pangungusap ayon sa sa
konteksto napakinggang mga balita sa radyo ng paksang ginagamit Sa lahat ng at napanood sa
telebisyon, higit na nakatutulong sa pag-unawa ang kaangkupan ng pahayag at ng

(Diskurso sa Pagsulat)

Halimbawa:

Ang panahon ng pandemya nagpapatuloy ay tuloy. Ilang buwan na ngayon

ang nakalipas, patuloy pa rin ang pagtaas ng kaso ng COVID 19. Bago tayo magpatuloy, loy, aalamin muna
natin ang mah ahahalagang bagay na makatutulong sa pagsasagawa ng pag-aaral sa sitwasyong
pangwika sa kasalukuyan. Angkop na Salita, Pangungusap Ayon sa Konteksto ng Paksa

Sa larangan ng pamamahayag. pasalita man o pasulat, nakatutulong pagtukoy ng mensahe ng isang

balita ang paggamit ng mga salitang nagsasama o nag-uugnay ng isang ideya sa mga kasunod na ideya
ulong

Sa paggamit

pagpapahayag o ng angkop na salita o pangungusap. skurso pangangatwiran, at paglalahad o

pagsasalaysa May gamit sa o pagpapaliwanag. alaysay para meglahad ng mga pangyayari. nakabatay ito
sa uri ng pagsasalaysay. paglalarawang May mga salita paglalarawan, ita na na ginagamit mga salitang
panlarawan, mga salitang gamit sa pagbibigay ng linaw para sa pagpapaliwanag, at mga salitang
negmamatuwid para sa pangangatuwiran

May mga Url at

Anyo ng Pagsulat ayon sa Layunin ng Pagsulat:

1. Pagsasalaysay

Pagkukwento sa

pagkakasunod at pagkakaugnay ng

mga pangyayaring base sa buhay ng tao na maaaring totoo o kathang isip lamang.

Sadyang mahalaga ang kaalaman sa pagkilala at paggamit ng angkop salita, pangungusap ayon sa sa
konteksto napakinggang mga balita sa radyo ng paksang ginagamit Sa lahat ng at napanood sa
telebisyon, higit na nakatutulong sa pag-unawa ang kaangkupan ng pahayag at ng

(Diskurso sa Pagsulat)

Halimbawa:

Ang panahon ng pandemya nagpapatuloy ay tuloy. Ilang buwan na ngayon

ang nakalipas, patuloy pa rin ang pagtaas ng kaso ng COVID 19.

2. Paglalarawan
Konkretong paglalarawan sa kulay, hugis o anyo ng isang bagay, lugar o pangyayari sa isipan ng mga
mambabasa sa masining na paraan.

3. Paglalahad

Layunin nitong makagawa ng isang malinaaw at walang kinikilingang pagpapaliwanag sa isang disiplina.
Halimbawa nito ang editoryal artikulo sa mga magasin, at patalastas sa telebisyon ay gumagamit ng
ganitong uri.

4. Pangangatwiran

Layunin nitong hikayatin na maniwala at mapakilos ang iba tungo sa ninanais ng sumulat. Ginagamitan
ito ng lohika upang makaimpluwensiya ng mga kaisipan.

Halimbawa:

Ang dati'y maingay at magulong lungsod ngayon ay tila libingan ng mga buhay na kaluluwa nang
maipatupad ang 'lockdown' sa buong siudad.

Halimbawa:

Cellphone, Laptop, Internet, at iba pa ay ilan lamang sa mga bagay na iniikutan ng mundo ng mga tao sa
kasalukuyang panahon.

Halimbawa:

Sa kalagayang ito, nararapat na magkaagapay ang pamahalaan at mamamayan nito.

Mga Antas ng Wika

Ang edad, kasarian, lugar, kalagayang panlipunan at iba pa ay ilan lamang sa mga salik sa paiba-ibang
paggamit ng wika. Kung kaya't mahalagang malaman natin ang iba't ibang antas ng wika na
makakatulong sa kaangkupan ng salita o pangungsap na gagamitin sa pakikipagkomunikasyon.

1. Pampanitikan

Mayaman ang antas na ito sa paggamit ng idyoma, tayutay, at iba pang tono, tema at punto. Karaniwang
ginagamit ng mga makata, dalubhasa at mananaliksik.

Halimbawa: pag-ibig (pag-irog, pagsinta), ilaw ng tahanan, nilubugan ng araw, kabiyak dibdib.

2. Pambansa

Ito ay mga salitang ginagamit sa mga aklat, babasahin at sirkulasyong pangmadla. Ito rin ang wikang
ginagamit sa mga paaralan at sa pamahalaan.

Halimbawa: buhay, bansa, ama, aklat

Ito ang salitang karaniwang salitain o dayalekto ng mga katutubo sa lalawigan gaya ng mga Cebuano,
Bicolano at iba pa na may tatak lalawiganin. Palatandaan nito ang punto o accent.

Halimbawa: paa (tiil, saka, bitis), halik (halok, hadok)

Sailtang nabuo mula sa pormal na mga salita. Nagtataglay ng kagaspangan ang mga salitang ito subalit
maaari rin namang maging pormal batay sa kung sino ang nagsasalita gayon din sa kanyang kinakausap.
Halimbawa: tara (tayo na), kelan (kalian)

4. Kolokyal

8. Bulgar

Ginagamit sa larangan ng agham at matematika. Ito ay mga katawagan o terminolohiyang ginagamit sa

iba't ibang larangan tulad ng mga kagamitan at proseso. Halimbawa: formula, H2O, mi

Ginagamit sa larangan ng teknolohiyang computer Halimbawa: upload, chat, online

7. Balbal o Panlansangan

Maltuturing na pinakamababang antas. Tinatawag din Itong salitang pangkalye o pangkanto. Halimbawa:
tsibug (kain), lobat (lupaypay), tsekot (kotse)

Ginagamit sa pagmumura at malalaswang mga salita. Lintik!

Halimbawa: Shit!

Punyeta!

gamit ng idyoma, punto. Karaniwang

Kahulugan ng Diskurso

Sa aklat nina Carpio at mga kasama (2012), natalakay na ang pinagmulan o etimolohiya ng salitang
diskurso ay "discours", salitang nagmula sa Middle English, na mula naman sa Medieval at Late Latin na
"discursus" na nangangahulugang "argumento" at "kumbersasyon" Sa sinaunang pagtingin, tumutukoy
ang diskurso sa "kakayahan ng pagsasaayos ng kaisipan, pamamaraan o pagiging makatwiran ng isang
tao." Karaniwan nang naipakikita ang ganito sa pagtatalumpati saan isinusulat muna ng mananalumpati
ang kanyang papel bago binibigkas upang makapangatwiran sa paksang tinatalakay.

Nabanggit naman ni Slembrouck (2000) sa kanyang artikulo, na ang diskurso ay "wikang ginagamit higit
pa sa mga salita, pangungusap o pahayag kaugnay ng

Mga Uri ng Diskurso

1. Paglalarawan. Ang diskursong ito ay nagbibigay-anyo sa mga detalye tungkol sa isang tao, hayop,
bagay, lugar, pangyayari at maging sa damdaming nararamdaman ng isang tao at hayop. Ito ang
nagsisilbing "pangulay ng nagsasalita o nagsusulat sa kanyang mga pahayag. Layunin ng diskursong ito na
pagalawin ang imahinasyon, guniguni o balintataw ng makikinig o mambabasa. Sa isang mahusay na
paglalarawan, nagagawang ibahagi ng tagapagsalita o ng manunulat ang magagandang tanawin sa isang
lugar, ang magandang anyo at katangian ng isang tao o maging ng hayop, ang maayos na serbisyo ng
isang bagay, at mga mahahalagang pangyayaring naganap sa isang pagkakataon. Ang maayos at malinaw
na paglalarawan ay nakasalalay sa taong naglalarawan.
May dalawang anyo ang paglalarawan: ang obhektibo o karaniwang paglalarawan, at ang subhektibo o
masining na paglalarawan.

Obhektibo o karaniwang paglalarawan ang diskurso kung ito ay naghahayag ng aktuwal na nakikita ng
mata, nalalasahan ng dila, naririnig ng tainga, naaamoy ng ilong o nadarama ng katawan. Karaniwang
inihahayag sa paglalarawang ito ang nakikita o nasasaksihan ng nakararami.

Halimbawa:

KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO KPWKP

Pinukaw ang malalim niyang pag-iisip ng isang masigabong palakpakan. Itinaas ang tabing at lumabas
ang masayang pangkat ng mga magbubukid sa Corneville. Sila'y nangakasuot ng gorang bulak <at
nangakabakya. Halos nakalantad ang kalahati ng katawan ng may anim o pitong dalagang umaawit at
pangingiming nagsisingiti sa mga nanonood. Tinapunan ng tingin ni Don Custodio si Pepay upang tiyaking
hindi gumagawa ng gayon at walang si Pepay, pagkatapos ay itinala sa kartera ang kahalayang yaon at
ibinaba pa nang bahagya ang kanyang ulo upang tiyakin kung nagtatanghal ng

Custodio habang nag-iisip ng

hanggang tuhod ang mga artista. Naibulong ni Don mga panukala ang "Ah ang mga Pransesang ito."

mula sa El Filibusterismo, Kabanata XXII, "Ang Palabas"

Subhektibo a Masining na Paglalarawan naman ang diskurso kung naghahayag nang higit sa likas na
katangian ng inilalarawan. Ang anyo

larawang maaaring mabuo ay nakaatang sa imahinasyon ng tagapakinig o mambabasa. Kadalasan, ang

ganitong anyo ng paglalarawan ay ginagamit sa mga akdang pampanitikan upang higit na maging
makulay, buhay at kaaya-aya sa mga mambabasa o makikinig.

Halimbawa:

Buong lupang yayapakan

ay kristal na kumikinang.

pook na tago sa araw ngunit daig ang may ilaw.

Mahalama't mabulaklak

bango't humahalimuyak, may palasyong kumikislap

na yari sa ginto't pilak.

Ang Prinsipe, sa paghanga'y

parang namamalik-mata... at ang gabi: - "Ohiwaga.

ito'y isang engkantong gawa!"

Lalo siyang nanggilalas

nang tamaan ng pangmalas

ni Donya Juanang marilag.

at ang puso ay nabihag..

2. Pagsasalaysay. Diskurso itong nagkukuwento ng mga pangyayari o kaganapan na maaaring naganap

na, nagaganap sa kasalukuyan, o magaganap pa lamang sa hinaharap. Nangangailangan ito ng
pagkakasunod-sunod ng ikukuwentong mga pangyayari o kaganapan upang hindi maguluhan o malito
ang mga mambabasa o makikinig tungo sa ganap na pag-unawa ng mensaheng ipinaaabot. Madalas
nagiging paksa sa pagkukuwento ang magagandang karanasan ng isang tao mula sa aktuwal na
karanasan o karanasang nakuha sa pagbabasa, pakikinig o panonood. At sapagkat likas na makuwento
ang tao, nagiging maligoy tuloy siya sa pagkukuwento sa pagnanais na maisalaysay lahat ang nilalaman
ng isip at puso na tuwirang umaapila sa kanyang nararamdaman. Subalit kailangang iwasan sa
pagkukuwento ang pagiging maligoy o mapalabok upang magkaroon ng tiyak na pagkilala sa paksa ng
kuwento at malapatan ng ganap na pang-unawa.

Halimbawa:

Talinhaga Tungkol sa mga Damo sa Triguhan

Nagsalaysay muli sa Jesus sa kanila ng isa pang talinhaga. Sabi niya, "Ang kaharian ng langit ay katulad ng
isang taong naghasik ng mabuting binhi sa kanyang bukid."

Isang gabi, habang natutulog ang mga tao, dumating ang kanyang kaaway,

naghasik ng mapanirang damo sa triguhan at saka umalis. Nang tumubo at

magbunga ang trigo, lumitaw rin ang mapanirang damo. Kaya't pumunta ang mga

utusan sa may-ari ng bukid at nagtanong, "Hindi po ba mabuting binhi lamang ang

inihasik ninyo sa inyong bukid? Bakit po may damo?

3. Paglalabad. Makapagpaliwanag ang pangunahing layunin ng diskursong ito, bagama't maaari ring
magbigay ng kaalaman at/o magtimbang ng mga impormasyon ang maging layunin ng diskursong
paglalahad. paglalahad, nakapaloob o nasasagot ang iba't ibang katanungan tulad ng Ano ang Sa pagbuo
ng nangyari? Paano sisimulan? Ano ang pinagkaiba? Bakit? at iba pang anyo ng pagtatanong. Mahalaga
ang diskursong ito sapagkat napauunlad ng tao ang kanyang kaalaman batay sa iba't ibang
impormasyong maaaring malaman, nalalaman, at nalaman na.

May iba't ibang pamamaraan ang maaaring isagawa upang maging mabisa ang paglalahad:

1. Pagbibigay ng Kahulugan

Ang pagbibigay-kahulugan o depinisyon ay binubuo ng mga pahayag na nagpapaliwanag ng katangian,

kinabibilangan, hangganan lawak o saklaw ng isang termino. Nagbabago ang kahulugan ng isang salita
batay sa reperensya nito. May mga kahulugang nagpapakita ng saklaw, at mayroon din namang
nagpapakita ng hangganan. Sa agham at matematika, higit na naliliwanag ang depinisyon ng isang

termino sa pamamagitan ng paghahain ng "genus" at "differentia".

Paano ipaliliwanag ang pagpapakahulugang "genus" at "differentia"? Sa pagbibigay ng kahulugan,

mahalagang tinitiyak ang terminong ipaliliwanag; ang pagpapaliwanag naman ay maipakikita sa
pamamagitan ng paglalahad ng mga katangiang kinabibilangan nito; at dadagdagan kung paano itong
naiiba sa ibang terminong nagtataglay din ng katangiang nabanggit. Ang pagiging kabilang sa isang
katangian ay ang tinatawag na genus"; samantalang ang pagiging iba naman ang tinatawag na
"differentia

1. Pagbibigay ng Kahulugan

Ang pagbibigay-kahulugan o depinisyon ay binubuo ng mga pahayag na nagpapaliwanag ng katangian,

kinabibilangan, hangganan, lawak o saklaw ng isang termino. Nagbabago ang kahulugan ng isang salita
batay sa reperensya nito. May mga kahulugang nagpapakita ng saklaw, at mayroon din namang
nagpapakita ng hangganan. Sa agham at matematika, higit na naliliwanag ang depinisyon ng isang
termino sa pamamagitan ng paghahain ng "genus" at "differentia".

Paano ipaliliwanag ang pagpapakahulugang "genus" at "differentia"? Sa pagbibigay ng kahulugan,

mahalagang tinitiyak ang terminong ipaliliwanag; ang pagpapaliwanag naman ay maipakikita sa
pamamagitan ng paglalahad ng mga katangiang kinabibilangan nito; at dadagdagan kung paano itong
naiiba sa ibang terminong nagtataglay din ng katangiang nabanggit. Ang pagiging kabilang sa isang
katangian ay ang tinatawag na genus"; samantalang ang pagiging iba naman ang tinatawag na
"differentia."

Halimbawa:

Ang triyanggulo ay isang hugis na "plane" na may tatlong sulok.

Termino o salitang binigyan ng kahulugan (Ang triyanggulo) Pangkat o kaisipang kinabibilangan o ang
"genus" ( ito ay isang hugis na

"plane") Kaibahan o katangiang ipinagkaiba sa mga kauri o ang "differentia" (may tatlong sulok)

Ang anumang terminong binibigyang-kahulugan ay maaring magtaglay ng kahulugang literal at talinhaga.

Ang kahulugang literal ay ang mga kahulugang natatagpuan sa diksyonaryo na sinasabi ring karaniwang
kahulugang ibinibigay samga salita o termino. Ang kahulugang talinhaga naman ay nakabatay sa
sitwasyon at nakatagong simbolo na maaaring ihalintulad sa o taglayin ng termino.

Halimbawa:

"Madilim" kung bibigyang-kahulugan ay maaaring kumatawan sa espasyong di makita o kaya'y di

maliwanag; subalit ang "madilim na isip" ay naglalahad ng pag-iisip ng hindi maganda; ang "madilim na
kahapon" ay naghuhudyat ng masamang nakaraan; samantalang ang "madilim na gabi na tinatanglawan
ng buwan" ay nagpapahiwatig ng kagandahan ng gabi lalo na sa mga kanayunan.

Ipinakita ng mga halimbawang banggit ang pagbabago ng kahulugan na nagpapatotoo sa pahayag ni

Resurreccion Dinglasan (2001) na nagsasabing, "ang wastong pagbibigay ng kahulugan ng mga salita ay
nakatutulong sa pagpili at paggamit ng angkop na salita sa pagpapahayag ng mga kaisipan." Dagdag pa
niya, "Ang pagtukoy sa wastong kahulugan ng mga salita ay mahalaga sa ganap na pagkaunawa sa isang
teksto o sitwasyon." Kaya nga ba, napakahalagang taglay ng isang mambabasa ang kasanayan sa
pagtukoy ng kahulugang literal o denotasyon, at ang kahulugang patalinhaga, o ang konotasyon

pamamaraan" kung paanong ang isang bagay ay nabuo o natamo. Ang Logos naman ay
nangangahulugang kung paanong ang isang bagay ay ipinahayag, at isiniwalat. Ibig sabihin, ang
teknolohiya ay ang pagpapahayag nang may kasiningan kung paanong bubuuin ang isang bagay o
produkto.

Ilan sa mga halimbawa ng mga salitang ang kahulugan ay nagmula sa mga pinaunlad na tunog nito ay
ang mga sumusunod: "dagundong" - ang pagsasalpukan ng mga nakulob na hangin sa kalawakan;
"bulwak" - ang tunog na nalilikha sa pagapaw ng tubig na kumukulo; "wisik" ang tunog ng tubig na
nagmumula sa dutsa (shower) o kaya sa isang labasan ng tubig na pinipigil at may pwersang magtatalsik
ng tubig.

-ing kumatawan sa "madilim na isip" ay im na kahapon" ay madilim na gabi na g gabi lalo na sa mga

o ng kahulugan na a nagsasabing, "ang ulong sa pagpili at n." Dagdag pa niya, alaga sa ganap na
malagang taglay ng eral o denotasyon,

ON

ha niyang

2. Pag-iisa-isa.

Ang pag-iisa-isa o enumerasyon ay ang pagkaklasipika sa mga detalye sa ayos na tila magkakasunod,
samantalang maaari ring magkabaligtaran o walang tiyak na sinusundang ayos. Mahalagang matiyak na
ang mga detalye ay magkakaugnay, may pagkakatulad, at di nalalayo sa pinag-uusapan. Ang paraang ito
ay maaaring ilahad na papangungusap o paparirala, o kaya ay sa pamamagitan ng paggamit ng anumang
bilang o mga bullet.

Halimbawa:

Pag-iisa-isa na hindi kailangang pagsunud-sunurin ang mga detalye: