Professional Documents
Culture Documents
Romero, LPT
Guro sa Filipino
Wika ang kasangkapan sa iba’t ibang mensahe na nais
mong iparating. Kung mag-uuutos, magpaparamdam,
magbibigay-opinyon o kaya ay maghahatid ng kaalaman. Ayon
kay Michael Kirkwood (M.A.K.) Halliday, may pitong (7)
pangunahing tungkulin ng wika.
Sa madaling salita, ang wika ay isang moda ng pag-uugali at
hindi isang purong elementong panggramatika. May panlipunang
papel na ginagampanan ang wika upang maglinaw ng kahulugan
batay sa mga aktuwal na sitwasyon at natural na tungkulin nito
upang tumugon sa mga tiyak na panlipunang konteksto.
Ito ay tungkulin ng wika na ginagamit sa
pakikipagkomunikasyon kung nais o gustong ipahayag ang
sariling saloobin nang may pagsasaalang-alang sa sariling
indibidwalidad. Bahagi nito ang pagbulalas ng damdamin gaya
ng pagkagulat, pagkagalit, hinanakit at tuwa. Maging ang
pagmumura at mga eskpresyong naibubulalas nang biglaan ay
saklaw rin ng tungkuling ito, gayundin, ang pagtataglay ng punto
sa pagsasalita na nagpapakita ng kakanyahang taglay ng
mananalita.
Ang idyolek ay isa sa mga mabuting halimbawa ng
tungkuling ito. Maaari ring madetermina sa punto o pagbigkas ang
likas na pinanggalingan ng mananalita. Ang katumbas na “Oo” ay
nagiging “Wewn,” (Ilocos Norte), “Wen,”(Tarlac), “Wown,” (Isabela)
o “Won” (Pampanga).
Sa iba’t ibang ekspresyon ay naipahahatid din ng
tagapagsalita at nadedetermina ng mga mambabasa o
tagapakinig kung ang tagapagsalita ay taga-Rizal, taga-Cavite o
kaya ay taga-Batangas. Hindi maikakaila ng “Ala eh” na siya ay
isang Batangueno; ng napakalambing na punto ng isang Ilonggo;
at ng “Ga” ng mga Cebuano o Bicolano.
Nandito ako para ipaliwanag na mali lamang ang iyong
pagkakaintindi sa aking sinabi. (Pagbibigay-diin sa sariling punto)
Bam ganda ng iyong bagong pintang obra! (Nagpapahiwatig
na ang nagsasalita ay taga-Angono)
Lakar-hinto ang gawin natin upang hinri agar tayo mapagor. (Sa
mga lehitimong taga-Rizal ang d ay nagiging r; kaya
nagpapahiwatig naman ito na ang tagapagsalita ay tubong Rizal).
Tungkulin ito ng wika na ginagamit upang hikayatin ang
mambabasa o tagapakinig na mapagana ang imahinasyon o
kaya unawain o bigyang-hugis sa isipan ang mensaheng nais
iparating ng tagapagsulat. Bunga nito na nabubuhay ang
emosyon o damdamin ng mambabasa habang pinatatakbo
lamang sa gunita ang mga pangyayari, senaryo at sitwasyong
inilalarawan. Estetiko ang bunga nito kaya madalas na nagagamit
sa pagsulat ng mga akdang pampanitikan.
Ang paggamit ng iba’t ibang uri ng tayutay ay
pinakamabuting halimbawa nito. Hindi nga ba’t tungkulin ng mga
tayutay na sa halip na direktang sabihin ang denotasyon ng mga
pahayag ay ikinukubli ang kahulugan ng nais ipahiwatig sa
pamamagitan ng paggamit ng pagkukumparahan o metapora?
Isandaang mga mata ang nakatitig sa aking gagawin!
(Sa halip na sabihing may 50 taong manonood)
“Knock! Knock!”
Girl 1: Knock! Knock!
Girl 2: Hus der?
Girl 1: Guava
Girl 2: Guava hu?
Girl 1: Nagpagupit ako ng buhok. Masaguava?
•GUMAWA NG TULA NA
NAGPAPAKITA NG DALAWANG
TUNGKULIN NG WIKA NA NATALAKAY
SA ARAW NA ITO.
(1-2 SAKNONG, APAT NA TALUDTOD
SA BAWAT SAKNONG). KAHIT ANONG
PAKSA. LAGYAN NG PAMAGAT.
Ito ay ginagamit sa pakikipagkapwa, pagpaplano,
pagpapayabong o pagpapanatili ng ugnayan sa iba, gayundin
maaari rin namang mga tungkuling panatilihin ang ekslusibilidad.
-sosyolek
-jargon
Mungkahi ng panig ng nagsasakdal na ganapin ang
kasunod na hearing, dalawang linggo makalipas na makauwi ang
saksi sa Pilipinas; Sang-ayon ba rito ang panig na sinasakdal?
Nakahanda po ang aming panig
anumang oras na itakda ang kasunod na hearing.
Kung gayon, malinaw na itatakda natin ang kasunod
na hearing, sa ika-9 ng Disyembre, ganap na 2:00 hapon sa silid
ding ito. Adjorn!
TL: Guys, huddle!
Agent: Wait lang TL. Tapusin ko lang isang prio ko.
TL: 5 minutes lang
Sa uring ito, tungkulin ng wika na maging kasangkapan
upang maipahatid ang nais o gusto, direktang pag-uutos, pagtutol
o kaya ay pagsang-ayon. Nakabatay rin dito ang panghihikayat
upang gawin ng kausap ang nais na tupdin o mangyari. Ipinakikita
rin sa tungkuling ito ang pagbabago ng tono upang bigyang-diin
ang nais ipahiwatig.
Instrumental Regulatori
Heuristiko
Paliwanag: ______________________________________________________________
______________________________________________________________
B. Kumpletuhin ang dayagram ng mga impormasyong tumutukoy sa
pagkakaiba ng tatlong tungkulin ng wikang tinalakay. Ilagay sa unang linya
ang pagkakaiba sa kahulugan, sa ikalawa ang pagkakaiba sa tungkulin, at
sa ikatlo batay sa ibibigay na tiyak na halimbawa.
halimbawa
KASUNDUAN
•MAGDALA NG SHORT BOND PAPER
BUKAS