Bahagi ng ating pang-araw-araw na gawain ang

panonood (viewing) na may malaking naidudulot

sa buhay ng bawat indibidwal. Maraming mga
bagay ang nagagawa ng panonood sa iba't
ibang pormat nito, tulad ng biswal (larawan,
grap, cartoons, paintings at iba pa), drama (dula,
teatro at iba pa) at midya (vidyu, telebisyon,
magasing onlayn at iba pa) (Arbes, et al., 2014).
Ang panonood ay isang pagkakataong
matunghayan at matamo ang isang Ito ay isang akto ng pagtingin,
bagay, kwento at buhay sa anyong
pagmamasid at pagsusuri;
sining na nilikha ng tao;

Ito ay nakatutulong sa
paglinang ng pakikinig at
pagbabasa.
Sinasabing ang panonood, lalo na sa
pamamagitan ng mga napapanahong
midya ay nakatutulong na mabatid,
masalamin at masuri ang malalim at
malawak na pagkakaiba-iba ng
kultura ng mga tao, lahi at bansa.
Sa pamamagitan ng prosesong ito ay
nabibigyang pagkakataon ang mga
mag- aaral at ibang tao na maging
responsible at matalinong manonood.
Maaari itong pag-usapan, talakayin,
bigyang puna, gawan ng paghihinuha,
konklusyon at rekomendasyon.
Ang ganitong uri ng panonood ay
isang magandang daan sa paglinang
ng kasanayan sa pagkaklasipika, pag-
aanalisa, pagsusuri at pagpapahalaga.
Subalit nararapat ding maiwasan ang
masangkot sa pamimirata o
pagrekord at pagpapakalat ng
pelikula sa sosyal midya.
Mahalagang matukoy ang layunin sa panonood tulad
ng makapaglibang, matamo ang nilalaman,
magkaroon ng dagdag kaalaman, masalamin ang
mga elemento nito, masuri ang kabuuan, mahango
ang ilang pagpapahalaga o aral, makapagnilay o
magpahalaga sa pelikula bilang isang anyo ng sining.

Isaisip at isapuso ang mga gawaing dapat ikilos bago,

habang at pagkatapos ng panonood.
Iwasang mag-ingay, magbigay ng agarang
komentaryo o puna, magpairal ng emosyon,
magpakita ng mga negatibong reaksyon na
maaaring hindi makatutulong sa gagawing panonood.
Makatutulong ang pagkakaroon ng inihandang mga
gabay na tanong (guide questions) kahit sa isip
lamang o gawin bago ang isang maparturing
panonood.
Maging atentibo sa pinapanood sa pamamagitan ng
sapat na paghahanda at gawin ito nang may
paghanga at pagpapahalaga.
Ang pelikula na tinatawag ding sine ay isang
anyo ng gawang sining biswal na nagpapamalas
ng karanasang maghatid ng ideya, mga kwento,
pananaw, pakiramdam, kagandahan at
kapaligiran sa pamamagitan ng paggamit ng
mga gumagalaw na imaheng nilalapatan ng
tunog na nakapupukaw ng pakiramdam.
 Ang salitang sine na hango sa
konseptong sinematograpiya ay
kadalasang ginagamit upang tumukoy
sa paggawa ng isang pelikula,
industriya ng pelikula at ang anyo ng
sining na bunga nito.
 Ang gumagalaw na imahen ng isang pelikula ay
nililikha sa pamamagitan ng pagkuha sa mga
aktwal na eksena o tagpo gamit ang isang bidyo
kamera, ang pagpapagalaw sa potograpikong
larawan o modelo gamit ang tradisyunal na
teknik animasyon sa pamamagitan ng isang CGI
at kompyuter animasyon o di kaya'y ang
kombinasyon ng ilan o ng lahat ng mga teknik at
iba pang biswal na epekto.
Bago pa man maipakilala ang dihital na produksyon, ang
isang pelikula ay isang pisikal na istrip na binubuo ng
maraming di gumagalaw na imahen ng buhay na aksyong
kinunan nang may 24 na frames sa bawat segundo. Ang
bawat isang imaheng bumubuo sa isang pelikula ay
tinatawag na “frame”. Kapag ang imahen ay kinukunan
nang may parehong anggulo ng ilusyon ng galaw, ito ay
resulta ng tinatawag na "persistence of vision" (POV) o
isang katotohanang ang isip ay hindi makapagpoproseso
ng indibidwal na imahen sa gayong bilis.
 Sa pagprodyek ng tradisyunal na ‘celluloid films’ ang
umiikot na shutter ang daan sa mga interbal ng dilim
sa bawat frame. Pinagagalaw nito ang anggulo at
posisyong kailangang ipakita o iprodyek nang di
namamalayan ng mga manunuod ang nagiging
interapsyon dahil sa epekto ng naturang POV na kung
saan ang kanilang mga mata ay nagpapanatili sa
kanilang biswal na imahen para sa isang praksyon ng
isang segundo matapos mawala ang sors.
 Kaya naman, ang mga naturang imahen ay
pinagsasama-sama upang makabuo ng mga ilusyon ng
galaw sa naturang imahen. Samantala, ang persepsyon
naman hinggil sa galaw ay sanhi ng isang sikolohikal na
epekto na tinatawag na “phi phenomenon”.

May mga pelikulang nagiging sikat na pandaigdigang

atraksyon sa pamamagitan ng paggamit ng “dubbing” o
di kaya'y ang paglalapat ng mga katumbas na wika
(subtitles) upang makaganyak na panuorin, maging sa
iba't ibang panig ng mundo.
Sa kabilang banda, kapag ang pelikula ay isang
uri ng animasyon, ang malawakang
pinaghiwalay na mga napapanahong imahen ay
pinaplanong makita sa isang istandardisadong
bilis. Sa tradisyunal na pamamaraan, ang isang
pelikula ay inirerekord sa celluloid film stock sa
pamamagitan ng isang potokemikal na proseso
at pagkatapos ay sa pamamagitan ng isang
prodyektor na pampelikula gamit ang isang
malaking telon.
Samantala, ang kontemporaryong pelikula naman ay
kadalasang tuwirang dihital sa pamamagitan ng
proseso ng produksyon, distribusyon at eksibisyon.

Ang mga pelikula ay nirerekord sa isang potokemikal

na anyo na sinamahan ng “analogous optical
soundtrack” na nagrerekord ng grapiks ng mga
sinasambit na salita (dayalogo), paglalapat ng musika,
at iba pang tunog na kinakailangan at naaayon sa mga
imaheng tumatakbo sa bawat bahagi ng pelikula nang
hindi naipoprodyek.
Ang pelikula na tinatawag ding sine ay isang
anyo ng gawang sining biswal na nagpapamalas
ng karanasang maghatid ng ideya, mga kwento,
pananaw, pakiramdam, kagandahan at
kapaligiran sa pamamagitan ng paggamit ng
mga gumagalaw na imaheng nilalapatan ng
tunog na nakapupukaw ng pakiramdam.
Samaktwid, ang pelikula ay mga artipaktong pangkultura
na nilikha sa pamamagitan ng mga natatanging kultura.
Inaaninag nila ang mga naturang kultura at sa dulo nito ay
nakaaapekto sa kanila.

Ang isang pelikula ay mahalagang anyo ng sining,

pinagmumulan ng tanyag na anyo ng libangan at
makapangyarihang paraan ng pagtuturo at pag-
iindoktrina sa mga mamamayan. Kung kaya't, ang biswal
na batayan ng pelikula ay nakapagbibigay ng isang
unibersal na lakas ng pakikipagtalastasan.
• 1870 – Nagsimula ang pagusbong, pag-imbulog at
paghubog ng pelikulang Pilipino. Ito ay maituturing
na panahon ng pagtuklas ng pelikula sa anyong
sining biswal. Binuksan ang pagkakataon para sa
mga iskrip at karakterisasyon sa mga pelikulang
ipinalalabas sa mga sikat na dulaan at panitikang
Pilipino sa pinilakang tabing.
• 1897 – Pagsisimula ng pelikulang Pilipino at
pagsulong nito sa pamamagitan ng pagpapalabas
ng isang Kastilang may-ari ng Teatro sa mga
pelikulang dayuhan.
• 1940 – Naging daan ang pelikulang Pilipino sa paghubog at
paggising ng kamalayan hinggil sa totoong buhay sa
ganitong industriya. Tinangkilik hanggang sa naging
tanyag ang mga pelikulang Pilipino lalo na ang mga
temang hinggil sa digmaan at kabayanihan bilang naging
panlasa ng mga Pilipinong manonood.

• 1950 – Naganap ang unang gintong panahon ng pelikulang

Pilipino. Ang dekadang ito ay nagsimula ang pagbangon ng
mas masining at may-gulang na pelikula at makabuluhang
pagpapabuti sa sinrmationg kasiningan. Gayundin, nabuo
ang sistemang istudyo sa pamamagitan ng masilakbong
aktibidad sa industriya ng pelikula sa Pilipinas dahil sa
taunang paglikha ng mga pelikula at nang magsimulang
makilalala ang ilang mga artista sa ibang bansa.
• 1960 – Humina ang kasiningan dulot ng paglagananap
na komersyalismo sa mga pelikula.

• 1970 at 1980 – Itinuring ang mga dekadang ito bilang

mga magulong taon para sa industriya ng pelikulang
Pilipino, na kapwa nagdulot ng mga positibo at
negatibong pagbabago. Itinuon ang mga pelikula sa
mga seryosong paksa kasunod ng panahon ng Batas
Militar at nilinang ang mga pelikulang aksyon,
kanluranin, drama, pang-adulto at komedya sa mga
kalidad ng larawan, tunog at pagsulat. Kaya’t hatid ng
dekada ‘80 ang pagdating ng malayang pelikula sa
Pilipinas.
1990 – Sa loob ng dekadang ito pumailanlang ang
mga pelikulang drama, romantiko, komedya
patinedyer, pang-adulto, komedya at bakbakan o
aksyon. Kinilala ang Pilipinas sa pagiging
tagapanguna sa industriya ng pelikula sa buong Asya
na pinatunayan ng pinakamataas na bilang ng
admisyon sa mga sinehan.

1996 – Nasaksihan ang unti-unting pagbaba ng bilang

ng manunuod mula 131 milyon patungo sa 63 milyon
noong 2004, isang patunay ng pagtamlay ng
industriya ng pelikula.
• 2006 at 2007 – Mula sa tala paglabas ng 350 pelikula
bawat taon nung dekada ‘50 at 200 naman bawat
taon noong dekada ‘80 ay kapuna-punang lalong
bumaba ang bilis ng palabas ng pelikula sa Pilipinas.

• Ika-21 siglo – naganap ang muling pagsilang at pag-

usbong ng malayang paglikha ng pelikula sa
pamamagitan ng teknolohiyang dihital na muling
bumangon, nakilala at nagtanyag. At bunga ng
mabilisang pagpapalabas ng mga pelikula ay ang
pagpapaganap ng ilang artista sa halos higit na 100
papel na ginampanan sa pelikulang Pilipino na
ikinalugod at kinilala ng mga tagahanga at manunuod.
 Subalit muling tumamlay ito sa paglipas ng
panahon bunsod bg talamak na paglaganap ng
pamimirata, pagtuon sa mga pelikulang banyaga,
pag-usbong ng iba’t ibang sosyal midya na kung
saan ay doon nahumaling ang mga tao , mga libreng
dihital platporm 9facebook, Youtube, Tiktok, atbp.),
ang pagdagsa ng industriya ng larong onlayn (online
gaming). Sensura at krisis sa ekonomiya na naging
daan sa pagkalugi, pagbagsak at pagsasara ng ilang
kumpanya ng pelikula at paghina ng naturang
industriya. Gayundin, sa kasalukuyan, ang dinaranas
na krisis ng bansa dulot ng pandemia ay lalong
nagpalubog sa pelikulang Pilipino na unti-unting
nauuposat namamatay sa paglipas ng araw.
Pelikulang Drama Sa uring ito ay matutunghayan ang di-
pagkakasundo ng mga tauhan sa simula, maaaring
pagluha,pagdadalamhati, paghihiwalay, di-pagkakaunawaan
ng magkasintahan, mag-asawa, magkakapatid, magkamag-
anak, magkakaibigan na kung saan sa dakong dulo nito ay
nakakamit ang pagkakasundo at kapayapaan.

Ito ay uri ng pelikulang naghahatid sa tagapanood ng ganap

na kasiyahan at kaluguran. Layunin nito na patawanin at
kilitiin ang mga manonood mula sa simula hanggang sa
pagtatapos ng pelikula.
Ang pelikulang ito ay nakasisindak panuorin mula sa simula
hanggang sa pagtatapos nito na hatid ay ibayong takot mula
sa mahusay na pagganap, mga prostetiks, tagpuan,
nakapangingilabot na tunog at ilaw.

Ang pelikulang ito ay nagpapakita ng paksa tungkol sa

naging kasaysayan ng isang lugar o bansa o kaya'y mga
pangyayari mula sa kwento hinggil sa katangian ng mga
taong may mahahalagang papel sa paghubog ng
kasaysayan.
Ang uring ito ay nagsasaad ng pisikal na bakbakan, labanan,
tapatan at maging ang ilan ay ang pagdanak ng dugo at
pagkasawi ng buhay dulot ng matinding sagupaan at
mapupusok na damdamin ng mga tauhan.

Ito ay isang uri ng pelikula na gumagamit ng mga

sapantahang likha ng isip o paglalarawan sa mga kaganapan
na hindi gaanong tanggap ng sangay ng agham, tulad ng
mga aliens, sasakyang pangkalawakan, robot, cyborg at iba
pang teknolohikal na materyal.
Ito ay kadalasang nakatutok sa pag-iibigan ng mga
pangunahing tauhan bagaman puno ng mga hamon at
sagabal, sa dulo ay mapagtatagumpayan pa rin nila ang
kanilang pagmamahalan.

Ito ay binubuo ng mga kwentong likha ng imahinasyon,

pakikipagsapalaran, salamangka at mahika na balot ng
kababalaghan, mundo ng mga diwata, kapangyarihang
taglay ng mga tauhan at mga perpektong pamumuhay na
kadalasan ay malayo sa katotohanan ng buhay.
Ito ay mga kwentong itinatanghal sa pelikula sa saliw
ng mga awitan at tugtugang tunay na
nakapaglilibang at nakapagpapasaya sa mga
manunuod.

Ito ay pelikulang ginamitan ng mga larawang guhit ng

mga tauhang binibigyang buhay sa kwento na minsan
ay literal na mga hayop, ngunit minsan naman ay
taong iginuhit lamang.
 An object or an This shows the
An actor is seen
actor’s head An actor’s entire This is a very landscape of the
from the waist
takes up most of body is seen as close shot and film with a
up (this is the
the screen. It is well as some of may be only a barely visible
most common
used to reveal the setting. It small part of an character in the
type of shot). It
emotion through shows a object or person. distance. It
shows emotion
facial expression character's It is used to draw shows setting or
through facial
and is the best emotion through our focus to makes a person
expression as
choice for posture and show a specific look small or
well as body
shooting gesture. detail. vulnerable in the
language.
dialogue. surroundings.
EXT. PLAYGROUND - DAY

A group of children, aged 8-10, are playing on the swings and climbing structures. ANNA, a
thoughtful and shy girl, sits on a bench, drawing in her sketchbook. NEIL, an outgoing boy
with a big grin, approaches her.

NEIL:
(excitedly)
Hey, Amy! Wanna join us on the monkey bars? We're having a race!

ANNA:
(looking up, hesitant)
Um, I'm not really good at that...
 NEIL:
(grinning)
Nah, come on! It's easy, I'll show you. You just have to grab on and swing like this!

NEIL demonstrates, swinging effortlessly from bar to bar across to the other platform, his
feet barely touching the ground.

ANNA:
(watching, impressed)
Wow, you make it look so easy...

NEIL: (offering his hand)

Here, I'll help you. Trust me, you'll get the hang of it in no time!

ANNA takes NEIL’s hand, and they walk towards the monkey bars together,
ANNA’s apprehension slowly giving way to a growing sense of excitement.
 1 2

Long shot of empty classroom. Eerie music Cut to close-up shot of girl. She is visibly
plays. Sound of school bell rings. distressed. Voiceover off camera: “Don’t
worry about the exam, it’s going to be fine!”
 The artistic quality of the drawings isn’t really important (it doesn’t
matter if you draw stick figures!). The importance of this process is to
visualise what the finished film will look like and then commit it to paper so
you know exactly what you need to film on the day.

When planning your storyboard, think carefully about the elements that will
best communicate your message to the audience. This includes things
like camera shots, camera angles, camera movement, editing
techniques and sound devices.

Remember to be realistic about how much filming can be achieved in the

allotted time frame and what resources (props, objects, costumes,
locations) you will have access to.
 The editing process is where it all comes together, using your screenplay and the storyboard.
Upload all your footage onto your device and use a specialised movie-making program.

Watch the film

Add in Adjust the
Cut down your back as a Don’t forget
transitions to levels of sound
shots or scenes group and the last minute
join the shots and dialogue to
to the desired discuss the details like
together if you clean up the
length and join footage to adding a title
need any sound and add
them together make sure it slide and some
special ones sound effects
so they flow makes sense. credits at the
besides and music to
smoothly. Make required end.
general cuts. enhance mood.
adjustments.
The camera is positioned above
the subject, looking down. This
makes the subject looks small,
weak, powerless or
insignificant.
The camera is placed overhead
or directly above the subject.
Characters and objects are
made to look small compared
to their surroundings.
The camera is positioned below
the subject, looking up. It
makes the subject appear
large, imposing and powerful.
The camera is positioned
directly beneath the subject. It
is often coupled with point-of-
view shots when the character
is looking up at something.
The audience sees the subject
straight on (this is the most
common type of shot). The
subject is observed with no
bias.
The camera is tilted on it’s axis
so it produces an image that is
similar to tilting one’s head on
the side. It’s often used to
convey tension or chaos.
 The camera is
stationary and The camera is The camera is
The camera is The camera
the head moves stationary and deliberately
stationary and moves on tracks
up or down on a the focus shaky to make
the head moves or wheels, from
vertical axis. It is changes to zoom the footage
from left to right a helicopter or
used to show the in or out on an appear home-
or right to left crane or from
height of object, made. This can
on a horizontal the body of a
something or to character or be to create
axis. It is usually person. They
mirror someone setting. It is used realism or to
used to show a often follow a
raising or to draw focus to create a chaotic
setting or traveling or
lowering their a particular environment.
landscape. moving subject.
head. detail.

Two shots are joined in a way
that looks like an
instantaneous change between
shots.
Also called cross-cutting, the
film cuts back and forth
between scenes that are
happening simultaneously but
in different locations.
The image appears or
disappears gradually by slowly
fading to black, white or
another colour as a division
between scenes.
A series of shots reveal what a
character is seeing (as if
through their gaze) and then
cuts to their reaction to it via
facial expression.
An image on screen slowly
fades away while the next
image slowly fades in.
A series of shots from different
settings or times shown in
sequence to create a
continuous reality usually with
voiceover or music.
 Before you head out to shoot, it’s important to undertake the following activities:

Make a list of props, It is important that you

Cast your actors. Decide
costumes and settings familiarise yourself with
who is playing which part.
you’ll need to shoot. the camera and learn
Then, rehearse with the
Think about the elements how to use its functions.
actors so everyone knows
that are necessary to Test out different frames,
their lines and actions.
convey your story and learn how to zoom and
This will ensure filming
the items that you will focus and become
runs smoothly.
need to film. comfortable with filming.