Thí nghieäm QT-TB GVHD: Coâ Nguyeãn Thò Nhö Ngoïc

Baøi: Khuaáy chaát loûng

1.TRÍCH YEÁU
1.1. Muïc ñích :
Khaûo saùt giaûn ñoà chuaån soá coâng suaát khuaáy Np vôùi nhieàu heä thoáng
coù hình daïng khaùc nhau.
1.2. Phöông phaùp TN:
 Ño löïc ma saùt F baèng caùch ñoïc chæ soá treân löïc keá sau moãi giaù trò
vaän toác khuaáy N.
 Tính coâng suaát caùnh khuaáy.
 Tính chuaån soá Reynold.
 Tính chuaån soá coâng suaát .
 Veõ giaûn ñoà theå hieän quan heä giöõa Re & N p – goïi laø giaûn ñoà chuaån
soá coâng suaát ( khi ñaõ boû qua aûnh höôûng cuûa chuaån soá Froude) cho 2
heä thoáng ñoàng daïng laø bình daàu & bình nhôùt .
1.3. Keát quaû thí nghieäm:
- Sau khi thí nghieäm, ño ñaïc vaø tính toaùn ta thu ñöôïc 4 giaûn ñoà chuaån soá
coâng suaát khuaáy (Np) theo chuaån soá Re cho töøng tröôøng hôïp chaát loûng laø
nhôùt vaø daàu (Ñoà thò phaàn 4.4)
- Ôû taát caû caùc tröôøng hôïp, vaän toác khuaáy ñeàu döôùi 1100 voøng/phuùt.
Treân 1100 voøng/phuùt, maùy bò laéc maïnh.
- Nhaän xeùt keát quaû TN:
 Trong tröôøng hôïp coù taám chaën thì chaån soá coâng suaát luoân
lôùn hôn trong tröôøng hôïp khoâng coù taám chaën. Nghóa laø coâng
suaát tieâu hao P cho khuaáy coù taám chaën lôùn hôn khi khoâng coù
taám chaën vôùi cuøng moät giaù trò vaän toác khuaáy.
 Khuaáy daàu deãâ taïo loõm xoaùy hôn khi khuaáy nhôùt.

Trang 1 1
Thí nghieäm QT-TB GVHD: Coâ Nguyeãn Thò Nhö Ngoïc
Baøi: Khuaáy chaát loûng
2. LYÙ THUYEÁT THÍ NGHIEÄM:
2.1. Khaùi nieäm:
Khuaáy laø quaù trình laøm giaûm söï khoâng ñoàng nhaát trong chaát loûng. Ñoù
laø söï cheânh leäch veà noàng ñoä, ñoä nhôùt, nhieät ñoä… ôû nhöõng vò trí khaùc nhau
trong loøng chaát loûng.
2.2. Xaùc ñònh coâng suaát caùnh khuaáy P:
Coâng suaát khuaáy P phuï thuoäc nhieàu yeáu toá ñöôïc bieãu nhö sau:
P=f ( N , d , μ , ρ , D , H , Z , caùc kích thöôùc khaùc) (1)
Baèng phöông phaùp phaân tích thöù nguyeân, ngöôøi ta thieát laäp caùc phöông
trình chuaån soá tính coâng suaát khuaáy döôùi daïng:
P=N p . N 3 . d 5 . ρ (2)
Trong ñoù Np laø chuaån soá coâng suaát, noù phuï thuoäc vaøo cheá ñoä thuûy
ñoäng löïc hoïc cuûa thieát bò:
N p =f (Re, Fr , Ga, . .. ) (3)
Vôùi:
P
Np= 3 5
 N d ρ : Chuaån soá coâng suaát, voâ thöù nguyeân.

 : Chuaån soá Reynolds cuûa caùnh khuaáy, tyû soá giöõa löïc ly taâm
& löïc ma saùt

 : Chuaån soá Froude, tyû soá giöõa löïc ly taâm & löïc troïng tröôøng,
ñaëc tröng cho söï hình thaønh xoaùy pheãu.

 laø caùc thöøa soá hình daïng cuûa heä thoáng.

Trong ñoù :
 P : Coâng suaát khuaáy (W).
 N : Vaän toác caùnh khuaáy (1/s).
 d : Ñöôøng kính caùnh khuaáy (m)
  : Khoái löôïng rieâng cuûa chaát loûng khuaáy (kg/m3).
  : Ñoä nhôùt ñoäng löïc hoïc chaát loûng khuaáy (N/s.m).
Nhö vaäy vaán ñeà öôùc ñoaùn coâng suaát khuaáy raát phöùc taïp vì caàn bieát
roõ caû aûnh höôûng cuûa hình daùng heä thoáng.
2.3. Giaûn ñoà coâng suaát vaø caùc chuaån soá ñaëc tröng:
Treân thöïc teá, ngöôøi ta chæ ño ñöôïc aûnh höôûng cuûa chuaån soá Reynolds
vaø Froude treân chuaån soá coâng suaát sau khi ñaõ xaùc ñònh caùc thöøa soá hình
daïng.
- Chuaån soá coâng suaát:

Trang 2 2
Thí nghieäm QT-TB GVHD: Coâ Nguyeãn Thò Nhö Ngoïc
Baøi: Khuaáy chaát loûng
Ta coù theå vieát:
P = Ff.v = J.A.v
A ~ d2
v ~ dN
Trong ñoù :
 Ff : Löïc ma saùt.
 v : vaän toác löu chaát.
 J : Heä soá ma saùt.
 A : Dieän tích caùnh khuaáy vuoâng goùc vôùi phöông chuyeån ñoäng cuûa doøng
löu chaát.
 d : Ñaïi löôïng chieàu daøi.

Vaäy (4)
Ta thaáy chuaån soá coâng suaát coù yù nghóa cuûa moät thuøa soá ma saùt.
- Chuaån soá Reynolds caùnh khuaáy:
Suy thaúng töø ñònh nghóa chuaån soá Re cuûa doøng chaûy khi thay vaän toác v
baèng soá voøng quay N

(5)

- Chuaån soá Froude:

Laø tæ soá giöõa löïc ly taâm vaø gia toác troïng tröôøng

(6)
Chính quaân bình giöõa hai löïc naøy taïo neân xoaùy loác hình pheãu. Xoaùy loác
naøy gaây ra löïc phuï taùc duïng ngang leân truïc khuaáy, löïc naøy seõ raát lôùn neáu
ñoä saâu xoaùy pheãu lôùn hôn ñoä saâu caùnh khuaáy tính töø maët thoaùng chaát loûng
vaø khi ñoù khí seõ loït vaøo chaát loûng laøm giaûm ñaùng keå hieäu suaát khuaáy. Söï
taïo pheãu coøn gaây söï ñaûo, laéc truïc khuaáy neáu truïc khuaáy khoâng ñöôïc laép
ñaët chính taâm. Vaän toác khuaáy caøng cao thì khaû naêng taïo xoaùy pheãu caøng
lôùn, ñeå khaéc phuïc hieän töôïng naøy, ngöôøi ta boá trí nhöõng taám chaën ñeå ngaên
caûn söï taïo pheãu, khi naøy hieäu suaát khuaáy taêng leân nhöng coâng suaát caùnh
khuaáy cuõng taêng leân do söùc caûn khuaáy taêng.
- Neáu löïc ly taâm nhoû (Re < 300) thì chuaån soá Fr chöa ñaùng keå (gaàn baèng
soá khoâng)vaø coâng suaát khuaáy trong tröôøng hôp coù taám chaén vaø khoâng coù
taám chaén laø nhö nhau, xoaùy loác chöa xuaát hieän.
- ÔÛ chuaån soá Re cao trong bình khoâng coù taám chaén ngöôøi ta goäp aûnh
höôûng cuûa chuaån soá Fr vaøo chuaån soá coâng suaát qua ñònh nghóa cuûa chuaån
soá coâng suaát hieäu chænh:
Np
Np∗¿
Fr m (7)

Trang 3 3
Thí nghieäm QT-TB GVHD: Coâ Nguyeãn Thò Nhö Ngoïc
Baøi: Khuaáy chaát loûng
Luõy thöøa m tuøy thuoäc hình daùng cuûa caùnh khuaáy vaø cuûa heä thoáng

(8)
Trong ñoù : a,b laø caùc haèng soá phuï thuoäc hình daïng caùnh khuaáy vaø caùc thöøa
soá hình daïng.
Ñoái vôùi chong choùng 3 caùnh böôùc 2 coù H/D t = 3,3 vaø Z/d = 1 thì a = 1,7
vaø b = 18,0.
Moät caùch toång quaùt, ta coù :
Np0 =f ( Re, Fr )=C N Reα Fr α 2 (9)
Trong ñoù : CN, 1, 2, laø caùc haèng soá phuï thuoäc cheá ñoä khuaáy.
Neáu löu chaát khuaáy coù cheá ñoä chaûy :
 Chaûy taàng : 1 = -1, 2 = 0 khi naøy P0 = CNRe-1.
 Chaûy roái coù taám caûn : 1 = 0, 2 = 0 khi naøy P0 = CN .

 Chaûy roái khoâng coù taám caûn : 1 = 0, 2 = , trôû laïi tröôøng hôïp
treân.

2.4. Nguyeân taéc khueách ñaïi ñoàng daïng

Hai heä thoáng ñöôïc goïi laø ñoàng daïng hoaøn toaøn khi chuùng thoûa maõn
ñoàng thôøi :
 Ñoàng daïng hình hoïc.
 Ñoàng daïng ñoäng hoïc.
 Ñoàng daïng ñoäng löïc hoïc.
Moâ hình ñoàng daïng hoaøn toaøn ñoøi hoûi taát caû caùc chuaån soá voâ thöù
nguyeân töông öùng baèng nhau.
Khi caàn thieát keá moät heä thoáng khuaáy lôùn cho coâng nghieäp, ngöôøi ta
thöôøng taïo moät moâ hình nhoû roài ño thöïc nghieäm giaûn ñoà coâng suaát cuûa moâ
hình naøy. Vì coù ñoàng daïng hình hoïc giöõa hai heä thoáng nhoû vaø lôùn neân giaûn
ñoà aùp ñöôïc cho caû haivaø coù theå duøng ñeå tieân ñoaùn coâng suaát cuõng nhö
cöôøng ñoä khuaáy trong nhaø maùy: ñaây laø nguyeân taéc khueách ñaïi ñoàng daïng.
Trong thöïc teá, nhieàu khi raát khoù thöïc hieän moâ hình ñoàng daïng hoaøn
toaøn, neáu hai heä thoáng lôùn nhoû gaàn ñoáng daïng nhöng coù vaøi dò bieät thì ta coù
theå duøng heä soá hieäu chænh thöïc nghieäm.

Tuy nhieân baèng thöïc nghieäm ngöôøi ta nhaän thaáy : N p =f (Re ) . Coù 3 phöông
phaùp xaùc ñònh chuaån soá coâng suaát Np
 Xaùc ñònh Np theo phöông phaùp giaûi tích :
−m
 Xaùc ñònh N theo phöông trình chuaån soá : N p =C . Re
p , caùc giaù
trò
C & m ñöôïc xaùc ñònh qua caùc baûng tra.
 Xaùc ñònh Np theo ñoà thò (duøng giaûn ñoà coâng suaát).

Trang 4 4
Thí nghieäm QT-TB GVHD: Coâ Nguyeãn Thò Nhö Ngoïc
Baøi: Khuaáy chaát loûng
2.5. Tieân ñoaùn coâng suaát trong caùc heä thoáng thöïc:
Khi caàn thieát keá moät heä thoáng khuaáy troïn trong coâng nghieäp, ngöôøi ta taïo
moät moâ hình maãu nhoû roài xaây döïng giaûn ñoà chuaån soá coâng suaát cho moâ
hình naøy. Moâ hình maãu phaûi ñoàng daïng vôùi moâ hình thöïc teá. Vì söï ñoàng daïng
naøy maø moâ hình lôùn coù theå duøng chung giaûn ñoà cuûa moâ hình maãu. Töø ñoù
ta coù theå tieân ñoaùn coâng suaát thöïc caàn thieát.
3. THIEÁT BÒ & PHÖÔNG PHAÙP THÍ NGHIEÄM:
3.1. Thieát bò TN :
 2 bình chöùa daàu vaø nhôùt
 2 caùnh khuaáy turbine CT2, CT3 & 1 caùnh khuaáy chaân vòt CP2
 1 truïc gaén caùnh khuaáy
 1 boä taám chaën 4 taám
 1 ñoäng côù ¼ maõ löïc coù theå thay ñoåi vaän toác 0 – 1200v/ph baèng
hoäp soá
 1 löïc keá loø xo coù thang ño 0 – 2lbf
 1 vaän toác keá coù 3 thang ño ( 0- 300; 0- 600; 0 – 1200v/ph)
3.2. Phöông phaùp TN:
3.2.1. Ño coâng coâng suaát khuaáy:
Coâng suaát khuaáy P ñöôïc tính baèng coâng thöùc:
P=2 π .r . F . N (10)
Trong ñoù: r = 5 inch laø khoaûng caùch töø vò trò gaén loø xo ñeán truïc
ñoäng cô; F-löïc ma saùt giöõa chaát loûng vaø caùnh khuaáy, N- soá voøng quay caùnh
khuaáy
3.2.2. Vaän toác khuaáy N:
Ñoïc treân vaän toác keá (v/ph)
3.3. Noäi dung TN
(1) Choïn löu chaát daàu hay laø nhôùt ñeå tieán haønh TN
(2) Choïn caùnh khuaáy turbine (CT2 hay CT3) hay c aùnh khuaáy chaân vòt
CP2 laép vaøo truïc khuaáy
(3) Ñoâi vôùi nhôùt ñieàu chænh toác ñoä khuaáy laø 200,400,600,800,1000.
Coøn ñoái vôùi daàu thì choïn toác ñoä khuaáy laø 50,400,700,900,1100
voøng/phuùt
* Chuù yù khi tieán haønh TN :
 Khoâng neân chaïy maùy quaù 1100voøng/phuùt maùy seõ rung, nguy hieåm
 Khi ñoïc vaän toác luoân thöû ñeå vaän toác keá ôû thang 0 -1200prm tröôùc.
Neáu thaáy chöa ñuû chính xaùc thì môùi giaûm xuoáng thang ño nhoû hôn .
Traùnh ñeå kim chæ nhaûy quaù möùc toái ña cuûa thang ño.
 Moãi khi baät taét ñoäng cô hay thay ñoåi vaän toác khuaáy, phaûi duøng tay
giöõ ñoäng cô cho löïc ban ñaàu khoâng laøm ñoäng cô xoay maïnh seõ gaây
va chaïm vaø laøm hö maùy.
 Khi thaùo laép caùnh khuaáy , truïc … khoâng ñeå rôi xuoáng laøm vôõ bình.
 Tröôùc khi duøng löïc keá phaûi chænh veà 0 khi ñoäng cô quay .

Trang 5 5
Thí nghieäm QT-TB GVHD: Coâ Nguyeãn Thò Nhö Ngoïc
Baøi: Khuaáy chaát loûng
 Khi quay hoäp soá ñeå ñieàu cheá vaän toäc, phaûi thaùo rôøi loø xo khoûi
ñoäng cô.
4. KEÁT QUAÛ THÍ NGHIEÄM:

Chaát loûng Vaän toác F(lbf)

khuaáy
(voøng/ph)
Nhôùt -caùnh khuaáy Khoâng coù 100 0.03
CT2 taám chaën 200 0.04
300 0.045
400 0.055
Coù taám 100 0.04
chaën 200 0.05
300 0.06
400 0.07
- caùnh Khoâng coù 100 0.03
khuaáy CT3 taám chaën 200 0.04
300 0.045
400 0.055
Coù taám 100 0.035
chaën 200 0.04
300 0.05
400 0.06
- caùnh Khoâng coù 100 0.04
khuaáy CP2 taám chaën 200 0.05
300 0.06
400 0.07
Coù taám 100 0.04
chaën 200 0.05
300 0.075
400 0.0825
Daàu -caùnh khuaáy Khoâng coù 50 0.035
CT2 taám chaën 150 0.04
250 0.045
350 0.05
Coù taám 50 0.04
chaën 150 0.045
250 0.05
350 0.055

4.3. Xaây döïng giaûn ñoà Coâng suaát khuaáy – Vaän toác khuaáy cho boàn
nhôùt 50m3 ñoàng daïng boàn nhôùt thí nghieäm:
Ñöôøng kính boàn nhôùt thöïc teá: D = 4.3m

Trang 6 6
Thí nghieäm QT-TB GVHD: Coâ Nguyeãn Thò Nhö Ngoïc
Baøi: Khuaáy chaát loûng
Choïn loaïi caùnh khuaáy maùi cheøo ñoàng daïng vôùi caùnh khuaáy CT3 coù
ñöôøng kính
d = 1.14 m
Vaän toác khuaáy P
Re Np
(voøng/s) (W)
0.008 100 4.5 0.00408
0.016 200 4.2 0.03048
0.025 300 4.2 0.10285
0.041 500 4 0.4535

4.4. Ñoà thò

Np Giaûn ñoà Np -
Re - chat long: nhot
-  = 852.15 kg/m3
- = 98.89 cp
- canh khuay CT2

khong co tam chan

co tam chan

Re

Trang 7 7
Thí nghieäm QT-TB GVHD: Coâ Nguyeãn Thò Nhö Ngoïc
Baøi: Khuaáy chaát loûng

Np
Giản ñồ Np - Re - chat long: nhot
-  = 852.15 kg/m3
- = 98.89 cp
- canh khuay CT3

khong co tam chan

co tam chan

Re

Np
Giản ñồ Np - Re - chat long: nhot
-  = 852.15 kg/m3
- = 98.89 cp
- canh khuay CP₂

khong co tam chan

co tam chan

Np

Trang 8 8
Thí nghieäm QT-TB GVHD: Coâ Nguyeãn Thò Nhö Ngoïc
Baøi: Khuaáy chaát loûng

Np
Giản ñồ Np - Re - chat long: dau
-  = 811.75 kg/m3
- = 51.84 cp
- canh khuay CT2

khong co tam chan

co tam chan

Re

Trang 9 9
Thí nghieäm QT-TB GVHD: Coâ Nguyeãn Thò Nhö Ngoïc
Baøi: Khuaáy chaát loûng

P(W) Ñoà thò coâng suaát – vaän toác - Chaát loûng : Nhôùt
= 852.15 kg/m3
khuaáy  = 98.89 cP
- Caùnh khuaáy ñoàng
daïng CT2 coù d =
1.14m

N(vong/s)

5
. BAØN LUAÄN:
5.1. AÛnh höôûng cuûa taám chaën ñeán coâng suaát khuaáy:
- Trong caùc thí nghieäm, ta luoân thaáy vôùi cuøng moät vaän toác khuaáy, tröôøng
hôïp laép taám chaën seõ coù chuaån soá coâng suaát (hay coâng suaát) khuaáy cao hôn
so vôùi khoâng laép taám chaën.
- Laép taám chaën seõ laøm taêng trôû löïc caûn trôû doøng chaûy xoaùy troøn cuûa
chaát loûng trong boàn khuaáy. Töø ñoù laøm taêng löïc ma saùt cuûa doøng chaûy.
Trong tröôøng hôïp khoâng coù taám chaën neáu duøng moät coâng suaát baèng vôùi
tröôøng hôïp khoâng laép taám chaën thì do trôû löïc doøng chaûy ñoù, vaän toác khuaáy
seõ ñaït giaù trò thaáp hôn. Vì vaäy, ñeå ñaûm baûo ñöôïc vaän toác khuaáy caàn thieát,
ta phaûi cung caáp moät coâng suaát lôùn hôn tröôøng hôïp khoâng laép taám chaën. Tuy
nhieân, khi laép taám chaën seõ ngaên caûn ñöôïc söï hình thaønh xoaùy pheãu, laøm taêng hieäu
suaát khuaáy, beân caïnh ñoù coâng suaát khuaáy cuõng taêng do trôû löïc caûn cuûa taám chaën
leân söï khuaáy taêng.
Tuy nhieân, ôû ñoà thò 1,2,4, khi vaän toác khuaáy ñaït ñeán moät giaù trò naøo ñoù
thì chuaån soá coâng suaát ôû hai tröôøng hôïp laïi tieán veà gaàn baèng nhau. Coù veû
nhö keát quaû treân hoaøn toaøn ngöôïc laïi so vôùi hai giaûn ñoà trong saùch höôùng
daãn thí nghieäm. Coøn ñoà thò 3 thì laïi gioáng vôùi 2 giaûn ñoà trong saùch höôùng
daãn. Nguyeân nhaân coù theå do thieát bò: khi quay laâu trong nhôùt (daàu) do coù ñoä
nhôùt cao neân khi heä thoáng khuaáy hoaït ñoäng laâu seõ laøm loûng khôùp noái caùnh
khuaáy vôùi truïc khuaáy. Ñieàu naøy laøm cho vieäc ño löïc khoù khaên hôn, soá lieäu
thu nhaän ñöôïc töø löïc keá khoâng coøn tính chính xaùc nöõa. Ngoaøi ra, heä thoáng
goàm: ñoäng cô, hoäp soá ñöôïc ñôõ treân oå bi, khi heä thoáng hoaït ñoäng khoâng
ngöøng dao ñoäng => soá ño löïc keá dao ñoäng lieân tuïc => khoù xaùc ñònh chính xaùc

Trang 10 10
Thí nghieäm QT-TB GVHD: Coâ Nguyeãn Thò Nhö Ngoïc
Baøi: Khuaáy chaát loûng
giaù trò vaø sai soá do khoâng keå ñeán ma saùt trong oå bi ñôõ ñoäng cô (choáng laïi ma
saùt giöõa caùnh khuaáy vaø chaát loûng laøm sai keát quaû ño löïc).
2. Söï tieâu thuï naêng löôïng cuûa töøng loaïi caùnh khuaáy
Vôùi cuøng moät loaïi caùnh khuaáy vaø cuøng ñieàu kieän thí nghieäm veà caùc
thoâng soá khaùc, ñöôøng kính caùnh khuaáy caøng lôùn thì naêng löôïng tieâu thuï
caøng lôùn.
Trong tröôøng hôïp ñoù, naêng löôïng tieâu thuï phuï thuoäc vaøo tieát dieän
vuoâng goùc vôùi vaän toác daøi cuûa caùnh khuaáy. Tieát dieän caøng lôùn, löïc caûn
cuûa chaát loûng leân caùnh khuaáy caøng lôùnnaêng löôïng tieâu hao ñeå thaéng löïc
caûn ñoù caøng lôùn.
Löïc caûn naøy ñöôïc bieåu dieãn bôûi phöông trình cuûa Newton :

Trong ñoù :
 P : Löïc caûn (N).
  : Heä soá nhôùt ñoäng löïc hoïc (N.s/m2).
 A : Tieát dieän vuoâng goùc vôùi vaän toác doøng chaûy.
 dv/dy : Gradient vaän toác löu chaát theo phöông vuoâng goùc doøng chaûy.
Trong thí nghieäm, ta thaáy
- Caùnh khuaáy CT2 tieâu thuï naêng löôïng lôùn hôn caùnh khuaáy CT3, theå hieän
ôû choã coâng suaát khuaáy lôùn hôn. Vì: caùnh khuaáy C T2 coù ñöôøng kính 3 inch,
caùnh khuaáy CT3 coù ñöôøng kính 2.5 inch dieän tích beà maët vuoâng goùc vaän toác
daøi caùnh khuaáy cuûa caùnh khuaáy CT3 lôùn hôn.
- Caùnh khuaáy CP2, tuy coù ñöôøng kính baèng vôùi caùnh khuaáy CT3, tuy nhieân
caáu taïo cuûa noù coù daïng chong choùng, phaàn tieát dieän vuoâng goùc vôùi vaän
toác daøi cuûa noù beù hôn caû caùnh khuaáy C T3 vì theá noù tieâu thuï naêng löôïng
thaáp nhaát. Coù moät ñieåm caàn löu yù laø do caáu taïo nhö chong choùng, caùnh
khuaáy CP2 seõ laøm taêng löïc ñaåy theo chieàu truïc, vì vaäy noù seõ taêng cöôøng
khuaáy troän doïc.
3. Khoaûng caùch giöõa caùc vaän toác trong tröôøng hôïp khuaáy daàu lôùn
hôn khuaáy nhôùt:
Trong cuoán höôùng daãn thí nghieäm : vôùi nhôùt coù theå choïn vaän toác 200,
400,600, 800 vaø 1000; vôùi daàu coù theå choïn 50, 400, 700, 900, 1100.
Do ñoä nhôùt cuûa daàu nhoû hôn nhieàu so vôùi nhôùt, chæ gaàn baèng phaân
nöõa. Vì vaäy löïc ma saùt ño ñöôïc khi khuaáy daàu seõ nhoû hôn khi khuaáy nhôùt.
Neáu laáy khoaûng vaän toác khuaáy hai chaát loûng gioáng nhau thì khoaûng caùch
giöõa caùc löïc ño ñöôïc khi khuaáy daàu seõ nhoûkhoù phaân bieät. Vì vaäy, khoaûng
caùch vaän toác cuûa thí nghieäm khuaáy daàu phaûi lôùn hôn thí nghieäm khuaáy nhôùt
ñeå taêng khoaûng caùch caùc löïc ma saùt ño ñöôïcdeã ñoïc giaù trò treân löïc keá.
Khi laøm thí nghieäm, vaän toác choïn vôùi nhôùt 100, 200, 300, 400; vôùi daàu 50,
150, 250, 350. Khoaûng caùch giöõa vaän toác khi ño vôùi daàu vaø nhôùt khoâng
cheânh leäch nhau neân ñoïc giaù trò raát khoù. Bieân ñoä dao ñoäng cuûa löïc keá raát
nhoû vaø haàu nhö khoâng khaùc bieät nhau laém ôû moãi möùc vaän toác (vôùi daàu).

Trang 11 11
Thí nghieäm QT-TB GVHD: Coâ Nguyeãn Thò Nhö Ngoïc
Baøi: Khuaáy chaát loûng
4. Trong tröôøng hôïp naøo thì coù xoaùy pheãu ? Xoaùy pheãu coù lôïi hay
khoâng. Coù nhöõng phöông aùn naøo laøm maát xoaùy pheãu ? Beà maët cuûa
xoaùy pheãu loõm xuoáng hay loài leân? Taïi sao?
Xoaùy pheãu xuaát hieän khi löïc ly taâm ñuû lôùn, vaän toác xoay cuûa doøng löu
chaát lôùn seõ taïo ra moät tröôøng löïc caân baèng vôùi troïng löïc chaát loûng laøm cho
beà maët phaàn chaát loûng phaân boá theo daïng cong loõm. Daïng cong loõm cuûa
xoaùy ñöôïc giaûi thích theo 2 caùch:
+ Theo giaûi tích:
Maët thoaùng chaát loûng trong thieát bò laø maët cong ñöôïc bieåu dieãn bôûi
phöông trình:
dz 0 v 2t
=
dr rg
B . N 2 .d 2
z0=
Trong ñoù: z0 – laø ñoä saâu cuûa pheãu, z0 = h1 + h2; 2g
B- tham soá phuï thuoäc vaøo thoâng soá phaân boá toác ñoä,ψ 1 B = f(ψ )
ñöôïc
bieãu dieãn treân ñoà thò.
h1-khoaûng caùch töø möïc chaát loûng ban ñaàu ñeán ñeán ñaùy cuûa loõm
xoaùy,m
h2- möïc chaát loûng daâng leân ôû thaønh thieát bò,m
Roõ raøng laáy tích phaân cuûa phöông trình treân thì z0 = - f(vt , r, g, …) < 0, do vaäy
beà maët cuûa loõm xoaùy (daïng parabol) seõ loõm xuoáng.
+ Theo baûn chaát: löïc ly taâm coù xu höôùng ñem caùc phaàn töû chaát loûng töø
taâm ra ngoaøi. Ñeán thaønh bình, chuùng bò caûn laïi vaø öù ñoïng taïi ñoù. Vì vaäy
maät ñoä caùc phaàn töû chaát loûng ôû taâm bình seõ ít hôn ôû ngoaøi thaønh bình vì
vaäy seõ xuaát hieän daïng loõm (do thieáu chaát loûng ôû taâm bình khuaáy).
Caùnh khuaáy chaân vòt coù taùc duïng taêng cöôøng khuaáy troän doïc neân seõ ít
taïo xoaùy pheãu hôn.
Thöôøng thì xoaùy pheãu khoâng coù lôïi, vì treân beà maët chaát loûng seõ xuaát
hieän nhieàu choã xoaùy lôùn vaø söï chuyeån ñoäng cuûa chaát loûng trong loøng ñoâi
khi bò haïn cheá do söï maát maùt naêng löôïng nhieàu vaø söï taïo boït trong khi khuaáy.
Hôn nöõa, xoaùy pheãu hình thaønh vaø toàn taïi laøm giaûm löïc khuaáy troän ,ñoâi khi
coøn coù taùc duïng ngöôïc laïi laøm xuaát hieän khaû naêng phaân li laøm giaûm hieäu
quaû cuûa quaù trình khuaáy. Do vaäy thöïc teá ngöôøi ta thöôøng traùnh khaû naêng taïo
xoaùy pheãu baèng caùc phöông aùn sau:
+ Ñaët leänh taâm caùnh khuaáy vaøo beå ( thuøng) khuaáy: ñaët nghieâng hay ñaët
naèm ngang
+ Gheùp thanh chaën trong thuøng khuaáy: Gheùp thanh chaën ôû thaønh thuøng,
duøng voøng caûn, thanh roái doøng, caùc oáng thaúng ñöùng ñaët trong thuøng, caùc
voøng oáng …

Trang 12 12
Thí nghieäm QT-TB GVHD: Coâ Nguyeãn Thò Nhö Ngoïc
Baøi: Khuaáy chaát loûng
Tuy nhieân, vieäc ñaët leäch taâm caùnh khuaáy vaø gheùp thanh chaën trong thuøng
chaén seõ xuaát hieän theâm trôû löïc cuïc boä vaø xuaát hieän vuøng tuø => ñeå giaûm
thæu vuøng tuø ta phaûi taêng vaän toác khuaáy troän.
5. Nhaän xeùt möùc ñoä tin caäy cuûa phöông phaùp ñoàng daïng.Phaân tích
tröôøng hôïp boàn “50m3” ôû treân:
Phöông phaùp ñoàng daïng laø phöông phaùp ñöôïc öùng duïng nhieàu trong nghieân
cöùu vaø thieát keá caùc heä thoáng. Nhö ñaõ ñeà caäp ôû phaàn lyù thuyeát, hai quaù
trình ñöôïc goïi laø ñoàng daïng phaûi thoûa:
 Ñoàng daïng hình hoïc.
 Ñoàng daïng ñoäng hoïc.
 Ñoàng daïng ñoäng löïc hoïc.
Moâ hình ñoàng daïng hoaøn toaøn ñoøi hoûi taát caû caùc chuaån soá voâ thöù
nguyeân töông öùng baèng nhau.
Tuy nhieân, khi aùp duïng moâ hình ñoàng daïng cuûa moâ hình thí nghieäm vaøo
moâ hình saûn xuaát coâng nghieäp seõ khoù traùnh khoûi nhöõng sai khaùc veà moät
soá thoâng soá kó thuaät. Vì vaäy, ñeå coù theå aùp duïng nhöõng nghieân cöùu trong
phoøng thí nghieäm vaøo thöïc teá thöôøng ngöôøi ta seõ theâm 1 hay 1 vaøi thoâng soá
hieäu chænh.
Möùc ñoä tin caäy cuûa phöông phaùp ñoàng daïng laø coù theå chaáp nhaän
ñöôïc trong khi chöa coù moät moâ hình giaûi tích chính xaùc ñeå tính toaùn caùc heä
thoáng thöïc.
Trong moâ hình saûn xuaát coâng nghieäp, yeâu caàu naêng suaát ñöôïc ñaët leân
haøng ñaàu vaø coâng suaát khuaáy troän lôùn hôn raát nhieàu so vôùi thí nghieäm. Theo
thí nghieäm treân Re cuûa chaát loûng laø <1000 => raát nhoû so vôùi thöïc teá. Vì vaäy,
ñeå coù theå tính toaùn cho heä thoáng thöïc nghieäm yeâu caàu ta phaûi laøm thí
nghieäm ôû ñieàu kieän coù Re cao hôn raát nhieàu so vôùi thí nghieäm ( vaän toác
khuaáy troän lôùn).

6. Chuyeån giao giaûn ñoà

Sau khi xaây döïng thaønh coâng boàn chöùa 50m 3, ñieàu ñaàu tieân phaûi laøm ñoù
laø laøm thöïc nghieäm vaø laäp neân giaûn ñoà N P – Re. Sau ñoù ñoái chieáu vôùi giaûn
ñoà thí nghieäm lí thuyeát. Töø ñoù xaùc ñònh caùc heä soá hieäu chænh. Sau khi ñaõ
laøm xong nhöõng böôùc ñoù, ta ñaõ coù moät giaûn ñoà hoaøn chænh vaø coù theå
duøng giaûn ñoà ñoù ñeå tính toaùn cho caùc thieát bò coù dung tích lôùn hôn döïa treân
giaûn ñoà hoaøn chænh. Vaø giaûn ñoà ñaõ laäp ñöôïc coù theå aùp duïng ñeå thieát keá
caùc thieát bò coâng nghieäp vaø ñöa vaøo saûn xuaát theo qui moâ coâng nghieäp.
VI. PHUÏ LUÏC
* Caùc thoâng soá caàn thieát:
- Ñöôøng kính bình nhôùt vaø daàu laàn löôït : DN = 24cm, Dd = 30cm
- Ñöôøng kính caùnh khuaáy: CT2 : d = 3 inch; CT3 : d = 2,5 inch; CP2 : d = 3 inch
- Khoái löôïng rieâng cuûa nhôùt vaø daàu laàn löôït laø:
ρ N =852, 15 kg /m3 , ρd =811, 75 kg /m3
- Ñoä nhôùt cuûa nhôùt vaø daàu laàn löôït laø:

Trang 13 13
Thí nghieäm QT-TB GVHD: Coâ Nguyeãn Thò Nhö Ngoïc
Baøi: Khuaáy chaát loûng
μ N =90 ,89 cP=0 . 09089 Pa . s
μd =51, 84 cP=0. 05184 Pa . s
- Chieàu cao möïc chaát loûng: nhôùt :HN = 16cm; daàu : Hd= 25cm
- Chieàu cao möïc chaát loûng töø ñaùy bình ñeán caùnh khuaáy : ZN = 10 cm;
- Beà daøy taám chaën: δ=3 mm , beà ngang taám chaën : b = 2.5 cm.
* Tính toaùn caùc giaù trò:
N ( v / ph )
N ( v /s )=
60
F (N )=F (lbf )×4 . 45
P
Np=
N 3 d5 ρ

P=2 π .r . F . N

*Tính toaùn tröôøng hôïp boàn nhôùt thöïc teá 50m3:

πD2
V TN = H=0 . 007235 m3
- Theå tích boàn nhôùt thí nghieäm: 4

- Tæ soá ñoàng daïng hình hoïc:

Vôùi VTT = 50m3
l=
√
3 V TT
V TN
=19 .05

Ñöôøng kính boàn nhôùt thöïc teá: DTT =D×l =4.572

- Ñöôøng kính caùnh khuaáy thöïc teá: d TT =d×l=1 . 45161 m
- Choïn giaù trò N(v/s) sao cho giaù trò Re (tính theo d TT )  giaù trò Re (tính theo
d)
- Töø giaûn ñoà Np – Re cuûa caùnh khuaáy CT2 tröôøng hôïp khuaáy nhôùt, tra
giaù trò Np cho tröôøng hôïp thöïc teá.
3 5
- Tính coâng suaát khuaáy thöïc teá: PTT =NpN d TT ρ

7. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

[1].Taäp theå Taùc giaû boä moân Maùy & Thieát bò – Khoa Coâng ngheä Hoùa hoïc &
Daàu khí – Tröôøng Ñaïi hoïc Baùch khoa –Ñaïi hoïc Quoác gia Tp.Hoà Chí Minh, “ Thí
nghieäm Quaù trình & Thieát bò”,9/2003.
[2]. Taäp theå taùc giaû, “ Soå tay Quaù trình & Thieát bò Coâng ngheä Hoùa chaát –
taäp 1”,Nhaø xuaát baûn Khoa hoïc & Kyõ thuaät Haø Noäi,1992.
[3]. Nguyeãn vaên Luïa, “Quaù trình & Thieát bò Coâng ngheä Hoùa hoïc & Thöïc
phaåm – taäp 1 – Caùc Quaù trình & Thieát bò Cô hoïc – quyeån 1- Khuaáy Laéng
Loïc”,NXB –Ñaïi hoïc Quoác gia Tp. Hoà Chí Minh, 2001.

Trang 14 14
Thí nghieäm QT-TB GVHD: Coâ Nguyeãn Thò Nhö Ngoïc
Baøi: Khuaáy chaát loûng

Trang 15 15