PODSTAWY ZARZĄDZANIA

● naukowe zarządzanie
- Przedstawiciele: Frederick W. Taylor, Frank Gilbreth, Lilian Gilbreth, Henry
Gantt, Harrington Emerson.
- Główną rolę odgrywał F.W. Taylor.

● zarządzanie administracyjne
- Przedstawiciele: Henri Fayol, Max Weber, Chester Barnard.
- Główną rolę odgrywał H. Fayol.

14 zasad zarządzania:
- podział pracy
- autorytet
- dyscyplina
- jedność rozkazodawstwa
- jedność kierownictwa
- podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu
- wynagrodzenie
- centralizacja
- hierarchia
- ład
- sprawiedliwość
- stabilizacja personelu
- inicjatywa
- esprit de corps (harmonia)

Kładka fayola - sposób kontaktu w hierarchicznej strukturze organizacyjnej zaproponowany

przez Henriego Fayola, polegający na upoważnieniu pracowników różnych części
organizacji (działów) do komunikowania się między sobą w sprawach mniejszej wagi.

Spojrzenie behawioralne (ruch na rzecz stosunków międzyludzkich) - podstawowe

założenie tego ruchu polegało na przyjęciu, że troska menedżera o robotników doprowadzi
do wzrostu zadowolenia, które z kolei zaowocuje poprawą wyników.

Ilościowe podejście do zarządzania - Koncentruje się na podejmowaniu decyzji,

efektywności ekonomicznej, modelach matematycznych oraz wykorzystaniu komputerów.

Spojrzenie ilościowe do zarządzania ma dwa wymiary:

- ilościową teorię zarządzania
- zarządzanie operacyjne
 Organizacja - grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany i
skoordynowany, aby osiągnąć pewien zestaw celów.

Klasyfikacja przedsiębiorstw ze względu na wielkość:

- mikroprzedsiębiorstwa (do 9 pracowników)
- małe przedsiębiorstwa (od 10 do 49 pracowników)
- średnie przedsiębiorstwa (od 50 do 249 pracowników)
- duże przedsiębiorstwa (powyżej 249)

Klasyfikacja przedsiębiorstw ze względu na rodzaj działalności:

- produkcyjne
- handlowe
- usługowe

Model Leavitta:
R. E. Freeman
Kierowanie - to proces planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania pracy
członków organizacji oraz wykorzystania wszelkich dostępnych zasobów organizacji do
osiągnięcia jej celów.

R. W. Griffin
Sprawność - oznacza robienie rzeczy we właściwy sposób
Skuteczność - oznacza robienie właściwych rzeczy

M. Bielski
Zarządzający (menedżerowie) osiągają założone cele poprzez umiejętne organizowanie i
kierowanie pracą innych osób, a nie przez wykonywanie zadań osobiście

Zarządzanie jest procesem:

- planowania i podejmowania decyzji
- organizowania
- przewodzenia
- kontrolowania

Kierownikiem w organizacji jest ten, kto jest odpowiedzialny za sprawowanie czterech

głównych funkcji zarządzania w odniesieniu do stosunków między ludźmi wystepujących w
czasie

Szczeble zarządzania:
- kierownicy najwyższego szczebla (naczelne kierownictwo)
- kierownicy średniego szczebla
- kierownicy najniższego szczebla (pierwszej linii)
Umiejętności a szczeble zarządzania

Role menedżerskie:
- interpersonalna
- informacyjna
- decyzyjna

Zasięg czasowy planu

Z punkty widzenia charakteru planów można go podzielić na:

- długoterminowy (powyżej 5 lat)
- średnioterminowy (od roku do 5 lat)
- krótkoterminowy (do jednego roku)
 - W planowaniu długookresowym kierownictwo powinno ustalić misję, strukturę i
strategię organizacji.
- Dlatego taki rodzaj planowania nazywany jest planowaniem strategicznym.
- Wiąże się ono z zasadniczymi zmianami w celach i środkach przedsiębiorstwa.

- W planowaniu krótkookresowym strategia, kultura i ilości są dane, ale kierownictwo

może manipulować środkami i technologią przy programowaniu poszczególnych
działań.
- Jest to innymi słowy planowanie operacyjne.
- Każdy rodzaj planowania jest w przedsiębiorstwie potrzebny, niezbędny. Uzupełniają
się one wzajemnie.

Organizowanie:
- jest procesem tworzenia takiego układu ludzi i innych zasobów, które umożliwiłoby
współpracę zmierzającą do osiągnięcia wspólnego celu
- proces ten pozwala ustalić, kto co powinien robić, kto kogo nadzoruje oraz jakie są
wzajemne relacje między poszczególnymi ludźmi i częściami organizacji.

Struktura organizacyjna:
- to układ elementów tworzących pewną całość (organizację) i ich wzajemnych relacji

Do podstawowych elementów struktury organizacyjnej zalicza się:

- stanowisko pracy,
- komórki organizacyjne (liniowe, sztabowe i pomocnicze)
- oraz szczeble zarządzania.

Stanowisko pracy
- obejmuje miejsce zajmowane przez pracownika w danej organizacji wraz z całym
niezbędnym wyposażeniem potrzebnym do właściwego wykonywania przydzielonych
mu zadań.
- składają się na nie zadania, pracownik, narzędzia, informacje, finanse, obowiązki,
uprawnienia i odpowiedzialność

Komórka organizacyjna
- to zespół stanowisk pracy znajdujących się pod wspólnym, jednolitym
kierownictwem, realizujących podobne funkcje

Podział pracy
- oznacza rozkładanie złożonego zadania (działania) na części, w wyniku czego dany
pracownik ponosi odpowiedzialność za fragment tego zadania, a nie za jego całość.

Specjalizacja
- polega na wyznaczeniu danej osobie na ogół wąskiego lub ograniczonego zadania
bądź czynności, aby mogła ona osiągnąć sprawność w jej wykonywaniu.
Departamentalizacja (grupowanie stanowisk pracy)
- polega na łączeniu podobnych czynności, które powstały w wyniku podziału pracy, w
większe komórki organizacyjne

Centralizacja
- to proces, który polega na odbieraniu uprawnień decyzyjnych niższym szczeblom i
umiejscowieniu ich na szczeblach wyższych oraz najwyższym, innymi słowy to
proces systematycznego utrzymywania władzy i autorytetu w rękach menedżerów
wyższego szczebla.

Decentralizacja
- zaś jest procesem przekazywania uprawnień do podejmowania decyzji w dół
hierarchii organizacyjnej, czyli procesem systematycznego delegowania władzy i
autorytetu w kierunku menedżerów średniego i niższego szczebla.

Koordynacja działań
- oznacza zintegrowanie miejsca, czasu i sposobu realizacji poszczególnych działań w
organizacji, które przyczyniają się do osiągnięcia wspólnego celu. To określony
sposób współpracy różnych stanowisk organizacyjnych, zapewniający spójność i
harmonię ich pracy.

Formalizacja
- jest procesem utrwalenia struktury organizacyjnej poprzez ustalenie wzorców
zachowań ludzi w organizacji za pomocą przepisów, norm, zasad, ról i reguł, które
wspólnie tworzą dokumentację organizacyjną.
Przez styl kierowania (przewodzenia) rozumie się względnie trwały i powtarzalny sposób
oddziaływania przełożonego na podwładnych, służący nakłonieniu ich do takich postaw i
zachowań, które umożliwiają osiągnięcie celów organizacji. Określa on więc postawę
kierownika wobec podwładnych, wobec ich potrzeb, problemów zawodowych i osobistych.

Kontrola to proces śledzenia wyników i przebiegu wykonywania zadań, porównywania ich z

celami i korygowania wszelkich większych odchyleń, tak by rzeczywiste działania były
zgodne z planowanymi.

Audyt to ocena organizacji, zadań, procesów i produktów. Jego celem jest weryfikacja, czy
cele i zamierzenia wyznaczone przez organizację są osiągane lub czy jej działania pozostają
w zgodzie z zaakceptowanymi standardami, normami, statusem czy praktykami.
Kontrola jest jedną z funkcji kierowniczych, która odnosi się do ciągłego monitorowania
czynności wykonywanych na podstawie wcześniej ustalonych celów. Mimo że funkcja
kontroli występuje na końcu cyklu zarządzania, to dla efektywności i skuteczności
założonego celu należy ją uwzględnić przez cały czas dążenia do niego.