8/9/2023

Chương 5

Phương pháp vốn chủ sở hữu

Nội dung

1. Ảnh hưởng đáng kể

2. Chính sách kế toán đầu tư vào công ty liên kết
3. Kế toán phương pháp vốn chủ sở hữu
4. Điều chỉnh từ giá gốc sang phương pháp vốn chủ sở hữu

 . Ngày 1/1/ 2020, công ty M (năm tài chính kết thúc ngày 31/12) mua 60% vốn cổ
phần trong công ty A với giá 600 tỷ đồng, GTHL của NCI ngày mua là 350 tỷ đồng.
 Tại ngày mua (1/1/2020) có thông tin về công ty A như sau:
 Vốn đầu tư chủ sở hữu 600 tỉ đồng, Lợi nhuận giữ lại 80 tỉ đồng, OCI: 10 tỷ đồng.
 Ngoài ra có một TSCĐ vô hình có giá trị hợp lý lớn hơn giá trị ghi sổ là 100 tỉ đồng,
tài sản này được phân bổ trong 5 năm kể từ ngày mua
 Trong năm 2020, A bán cho M 1 lô hàng: GG: 20 ty , giá bán 25tỷ. Cty M bán lô
hàng ra ngoài trong năm 2020: 30%, 2021 50%, 2022: 20%.
 Lợi nhuận sau thuế các năm 2020, 2021, 2022 lần lượt là: 20 tỷ, 30 tỷ và 100 tỷ
đồng; cổ tức A trả CĐ vào các năm 2020, 2021, 2022 lần lượt là: 12 tỷ, 18 tỷ và 20 tỷ.
Thuế suất 20%.
 Năm 2020 & 2022 tổn thất lợi thế thương mại: 10 % và 30%.
 Tính NCI vào các ngày 31/12/2020; 31/12/2021 và 31/12/2022:
3

1
 8/9/2023

1. Ảnh hưởng đáng kể

• Quyền lực tham gia, nhưng không kiểm soát hay đồng kiểm soát các
chính sách

Quyền Kiểm
Năng lực Thu nhập
lực soát

Chia sẻ quyền Đồng Đồng

lực theo thỏa
thuận thuận kiểm soát

Quyền lực Không Ảnh

tham gia kiểm soát
hưởng
vào các hay đồng
kiểm soát đáng kể
chính sách

2. Chính sách kế toán đầu tư liên kết

Các mức độ của BCTC Chính sách kế toán
1. BCTC riêng của nhà đầu tư: Đơn vị
pháp lý (pháp nhân) Giá gốc hay theo IFRS 9 hoặc
theo Pp VCSH (*)

2**. BCTC hợp nhất (gồm cty con và

liên kết) : Đơn vị kinh tế (TĐ” >= 3PN: Phương pháp VCSH
NĐT (mẹ)– Cty con – Cty LK )
3**. BCTC của nhà đầu tư thay thế cho
BCTC hợp nhất (với cty liên kết) : Đơn
vị kinh tế = 2PN: nhà ĐT & cty LK Phương pháp VCSH

(*) áp dụng cho kỳ kế toán bắt đầu từ 1/1/2016 trên BCTC riêng của nhà đầu tư
** Hai BCTC sau liên quan đến BC của đơn vị kinh tế
5

3. Kế toán phương pháp vốn chủ sở hữu

(trên sổ kt pháp nhân nhà đầu tư)
Ngày mua: Đo lường theo giá gốc

Sau ngày mua: Điều chỉnh tương ứng với sự thay đổi lợi ích
của nhà đầu tư trong tài sản thuần của bên cty liên kết, bao
gồm:
 Phần lợi ích của nhà đầu tư trong lợi nhuận (lãi/lỗ) của
bên nhận đầu tư (liên kết) sau khi điều chỉnh phân bổ
chênh lệch giá trị hợp lý và giao dịch nội bộ..
 Phần lợi ích của nhà đầu tư trong OCI của bên nhận đầu
tư.
 Loại trừ (điều chỉnh giảm) lợi nhuận được chia từ bên
nhận đầu tư;
 Tổn thất lợi thế thương mại
6

2
 8/9/2023

3. Kế toán phương pháp vốn ch sở hữu

Nội dung Bút toán ghi sổ

Lợi ích của nhà đầu tư Nợ- Đầu tư liên kết
trong lợi nhuận (lãi/lỗ) Có Thu nhập từ liên kết (P/L)
(chia LNST từ cty LK)
Phần lợi ích của nhà đầu Nợ- Đầu tư vào liên kết
tư trong OCI Có Thu nhập tổng hợp từ liên kết (OCI)
Cổ tức nhận được Nợ- Tiền/phải thu
Có- Đầu tư vào liên kết
Tổn thất LTTM Nợ - Thu nhập từ LK (P/L)
Có- đầu tư liên kết
7

 . Ngày 1/1/ 2020, công ty X (năm tài chính kết thúc ngày 31/12) mua 40% vốn cổ
phần trong công ty A với giá 350 tỷ đồng.
 Tại ngày mua (1/1/2020) có thông tin về công ty A như sau:
 Vốn đầu tư chủ sở hữu 600 tỉ đồng, Lợi nhuận giữ lại 80 tỉ đồng, OCI: 10 tỷ đồng.
 Ngoài ra có một TSCĐ vô hình có giá trị hợp lý lớn hơn giá trị ghi sổ là 100 tỉ đồng,
tài sản này được phân bổ trong 5 năm kể từ ngày mua
 Trong năm 2020, A bán cho X lô hàng: GG: 20 ty , giá bán 25tỷ. Cty X bán lô hàng ra
ngoài trong năm 2020: 30%
 Lợi nhuận sau thuế các năm 2020 là: 20 tỷ,
 cổ tức A trả CĐ vào các năm 2020là: 12 tỷ,
 Thuế suất 20%.
 Năm 2020 tổn thất lợi thế thương mại: 10 %
 Yêu cầu: Hạch toán đầu tư vào cty liên kết năm 2020
8

3
 8/9/2023

 . Ngày 1/1/ 2020, công ty X (năm tài chính kết thúc ngày 31/12) mua 40% vốn cổ
phần trong công ty A với giá 350 tỷ đồng.
 Tại ngày mua (1/1/2020) có thông tin về công ty A như sau:
 Vốn đầu tư chủ sở hữu 600 tỉ đồng, Lợi nhuận giữ lại 80 tỉ đồng, OCI: 10 tỷ đồng.
 Ngoài ra có một TSCĐ vô hình có giá trị hợp lý lớn hơn giá trị ghi sổ là 100 tỉ đồng,
tài sản này được phân bổ trong 5 năm kể từ ngày mua
 Trong năm 2020, A bán cho X 1 lô hàng: GG: 20 ty , giá bán 25tỷ.
 Cty X bán lô hàng ra ngoài trong năm 2020: 30%, 2021 50%, 2022: 20%.
 Lợi nhuận sau thuế các năm 2020, 2021 Lần lượt là: 20 tỷ, 30 tỷ
 cổ tức A trả CĐ vào các năm 2020, 2021, : 12 tỷ, 18 tỷ . Thuế suất 20%.
 Năm 2020 tổn thất lợi thế thương mại: 10 % và 30%.
 Hạch toán đầu tư vào liên kết năm 2021

10

 . Ngày 1/1/ 2020, công ty X (năm tài chính kết thúc ngày 31/12) mua 40% vốn cổ
phần trong công ty A với giá 350 tỷ đồng.
 Tại ngày mua (1/1/2020) có thông tin về công ty A như sau:
 Vốn đầu tư chủ sở hữu 600 tỉ đồng, Lợi nhuận giữ lại 80 tỉ đồng, OCI: 10 tỷ đồng.
 Ngoài ra có một TSCĐ vô hình có giá trị hợp lý lớn hơn giá trị ghi sổ là 100 tỉ đồng,
tài sản này được phân bổ trong 5 năm kể từ ngày mua
 Trong năm 2020, A bán cho X 1 lô hàng: GG: 20 ty , giá bán 25tỷ.
 Cty X bán lô hàng ra ngoài trong năm 2020: 30%, 2021 50%, 2022: 20%.
 Lợi nhuận sau thuế các năm 2020, 2021, 2022 lần lượt là: 20 tỷ, 30 tỷ và 100 tỷ
đồng; cổ tức A trả CĐ vào các năm 2020, 2021, 2022 lần lượt là: 12 tỷ, 18 tỷ và 20 tỷ.
Thuế suất 20%.
 Năm 2020 & 2022 tổn thất lợi thế thương mại: 10 % và 30%.
 Hạch toán đầu tư vào liên kết năm 2022
11

Thí dụ 1
Ngày 01/01/2019, Jack Ltd mua 25% cổ phiếu của Joshua Ltd với
giá $45.000. Vào ngày này, VCSH của Joshua Ltd bao gồm:

Vốn góp 100 000

Quỹ dự phòng 30 000
Thặng dư đánh giá lại tài sản 20 000
Lợi nhuận giữ lại 20 000

Tại ngày mua, tất cả tài sản & nợ phải trả có thể xác định được của
Joshua đã được ghi nhận có giá trị ghi sổ bằng GTHL, ngoại trừ một
thiết bị sản xuất mà giá trị ghi sổ là $20 000. Thiết bị này có GTHL
là $28 000 và thời gian sử dụng còn lại là 5 năm. Thuế suất 30%

12

4
 8/9/2023

Thí dụ 1 (tt)

Trong năm 2019, Joshua Ltd có lợi nhuận sau thuế là $25 000. Quỹ
thặng dư đánh giá lại tài sản trong năm tăng lên $5 000. Joshua Ltd trả
cổ tức $4 000 và bổ sung quỹ dự phòng là $3 000.
Trong kỳ hiện hành, Joshua Ltd đã bán hàng cho Jack Ltd với giá cao
hơn giá gốc 20%, giá gốc của lô hàng là $15.000. Đến ngày
31/12/2019, 70% lô hàng này vẫn chưa bán được.
Trong năm 2019, LTTM của khoản đầu tư vào Joshua Ltd bị tổn thất
20%.
Yêu cầu
Hạch toán khoản đầu tư vào cty liên kết Joshua Ltd cho BCTC năm
2019 của Jack Ltd.

13

Thí dụ 2
(Tiếp tục thí dụ 1)
Trong năm 2020, Lợi nhuận sau thuế của Joshua Ltd là 0.
Trong năm hiện hành Jack Ltd đã bán cho bên thứ ba tất cả số hàng
mua của Joshua năm trước còn lại.
Yêu cầu
Hạch toán khoản đầu tư vào cty liên kết Joshua Ltd trên BCTC của
Jack Ltd năm 2020
Solution
Nội dung Bút toán Số tiền
Lợi nhuận Nợ- Đầu tư vào cty LK
Có- Thu nhập từ cty LK (P/L)

14

Mua rẻ
Chênh lệch giữa giá mua (gốc) khoản đầu tư vào cty LK và GTHL
phần lợi ích của nhà đầu tư trong tài sản thuần của cty LK được xử lý
như sau:
a) LTTM (giá mua >GTHL) là một thành phần của giá mua khoản đầu
tư. LTTM được xét tổn thất hàng năm và ghi giảm giá trị khoản đầu
tư, nhưng không được phép trích khấu hao.
b) Số tiền mua rẻ (giá mua <GTHL) được ghi vào thu nhập và làm
tăng giá trị khoản đầu tư:
Nợ Đầu tư vào cty LK
Có Thu nhập cty LK

15

5
 8/9/2023

Thí dụ 3
Ngày 01/01/2019, Jack Ltd mua 25% cổ phiếu của Joshua Ltd với
giá $42.500. Vào ngày này, VCSH của Joshua Ltd bao gồm:

Vốn góp 100 000

Quỹ dự phòng 30 000
Thặng dư đánh giá lại tài sản 20 000
Lợi nhuận dư lại 20 000

Tại ngày mua, tất cả tài sản & nợ phải trả có thể xác định được của
Joshua đã được ghi nhận có giá trị ghi sổ bằng GTHL, ngoại trừ một
thiết bị sản xuất mà giá trị ghi sổ là $20 000. Thiết bị này có GTHL
là $28 000 và thời gian sử dụng còn lại là 5 năm. Thuế suất 30%

16

Thí dụ 3 (tt)

Trong năm 2019, Joshua Ltd có lợi nhuận sau thuế là $25 000. Quỹ
thặng dư đánh giá lại tài sản trong năm tăng lên $5 000. Joshua Ltd trả
cổ tức $4 000 và bổ sung quỹ dự phòng là $3 000.
Trong kỳ hiện hành, Joshua Ltd đã bán hàng cho Jack Ltd với giá cao
hơn giá gốc 20%, giá gốc của lô hàng là $15.000. Đến ngày
31/12/2019, 70% lô hàng này vẫn chưa bán được.

Yêu cầu
Hạch toán khoản đầu tư vào cty liên kết Joshua Ltd cho BCTC năm
2019 của Jack Ltd.

17

Giải

Nội dung Bút toán ghi sổ Số tiền

Lợi nhuận Nợ-Đầu tư vào cty LK
sau thuế Có- Thu nhập cty LK (P/L)

OCI Nợ - đầu tư vào cty LK

Có- Thu nhập tổng hợp khác từ
Cty LK (OCI)
Cổ tức Nợ- Tiền/Phải thu
Có-Đầu tư vào cty LK
Thu nhập Nợ- Đầu tư vào cty LK
mua rẻ Có- Thu nhập cty LK (P/L)

18

6
 8/9/2023

Thí dụ 4
(Tiếp tục thí dụ 1)
Trong năm 2020, Lợi nhuận sau thuế của Joshua Ltd là 0.
Trong năm hiện hành Jack Ltd đã bán cho bên thứ ba tất cả số hàng
mua của Joshua năm trước còn lại.
Yêu cầu
Hạch toán khoản đầu tư vào cty liên kết Joshua Ltd trên BCTC của
Jack Ltd năm 2020
Solution
Nội dung Bút toán Số tiền
Lợi nhuận Nợ- Đầu tư vào cty LK
Có- Thu nhập từ cty LK (P/L)

19

4. Điều chỉnh từ giá gốc sang phương pháp VCSH

Giao dịch PP giá gốc PP VCSH Điều chỉnh

Mua cổ phiếu Giá gốc Giá gốc, ngoại trừ Ghi nhận lãi (thu nhập) mua
mua rẻ rẻ

P/L & OCI Không ghi Ghi nhận Phần lợi ích của nhà đầu tư
nhận trong lợi nhuận (P/L) & OCI
của bên nhận đầu tư
Dividend paid Tăng doanh Giảm giá trị khoản Cổ tức được chia
thu tài chính đầu tư
Giao dịch bán Ghi nhận Hoãn ghi nhận doanh Phần DT/ CP & LNNB thuộc
xuôi toàn bộ thu/chi phí chưa thực về nhà đầu tư
hiện & LNNB
Giao dịch bán Ghi nhận Không ghi nhận Phần LNNB thuộc về nhà
ngược
20
toàn bộ DT/CP đầu tư

Thí dụ 5
Ngày 01/01/2019, Jack Ltd mua 25% cổ phiếu của Joshua Ltd với
giá $42.500. Vào ngày này, VCSH của Joshua Ltd bao gồm:

Vốn góp 100 000

Quỹ dự phòng 30 000
Thặng dư đánh giá lại tài sản 20 000
Lợi nhuận dư lại 20 000

Tại ngày mua, tất cả tài sản & nợ phải trả có thể xác định được của
Joshua đã được ghi nhận có giá trị ghi sổ bằng GTHL, ngoại trừ một
thiết bị sản xuất mà giá trị ghi sổ là $20 000. Thiết bị này có GTHL
là $28 000 và thời gian sử dụng còn lại là 5 năm. Thuế suất 30%

21

7
 8/9/2023

Thí dụ 5 (tt)

Trong năm 2019, Joshua Ltd có lợi nhuận sau thuế là $25 000. Quỹ
thặng dư đánh giá lại tài sản trong năm tăng lên $5 000. Joshua Ltd trả
cổ tức $4 000 và bổ sung quỹ dự phòng là $3 000.
Trong kỳ hiện hành, Joshua Ltd đã bán hàng cho Jack Ltd với giá cao
hơn giá gốc 20%, giá gốc của lô hàng là $15.000. Đến ngày
31/12/2019, 70% lô hàng này vẫn chưa bán được.
Trong năm 2019, LTTM của khoản đầu tư vào Joshua Ltd bị tổn thất
20%.
Yêu cầu
Hạch toán khoản đầu tư vào cty liên kết Joshua Ltd cho BCTC HN năm
2019 của Jack Ltd.

22

Thí dụ 6
(Tiếp tục thí dụ 5)
Trong năm 2020, Lợi nhuận sau thuế của Joshua Ltd là 0.
Trong năm hiện hành Jack Ltd đã bán cho bên thứ ba tất cả số hàng
mua của Joshua năm trước còn lại.
Yêu cầu
Hạch toán khoản đầu tư vào cty liên kết Joshua Ltd trên BCTC HN
của Jack Ltd năm 2020

23

 P6.4. phương pháp vốn chủ sở hữu

 P Co mua 30% lợi ích A Co. Báo cáo tài chính của A Ltd như sau (X5):

A Co ($)
Lợi nhuận trước thuế…………………. 200,000
Chi phí thuế……………………………. (40,000)
Lợi nhuận sau thuế……………………. 160,000
Cổ tức công bố…………………………. (20,000)
Lợi nhuận được giữ lại……………….. 140,000
LNGL đầu năm (1/1/x5)………………. 100,000
Lợi nhuận giữ lại ngày 31/12/X5…….. 240,000

24

8
 8/9/2023

A Co($)
TSCĐ hữu hình (GTCL) 450,000
Hàng tồn kho 120,000
Nợ phải thu khách hàng 60,000
Tiền 25,000
Tổng Tài sản 655,000
Nợ phải trả người bán 315,000
Vốn góp 100,000
LNGL 240,000
Tổng nguồn vốn 655,000

Ngày mua 1/1/X3

Tỷ lệ lợi ích 30%
Giá mua (gốc) 200,000

VCSH của A Co ngày mua

Vốn góp cổ phần 100,000
LNGL 30,000
Tổng 130,000

GTHL & GTGS tài sản thuần của A Co ngày mua:

TSCĐ VH (chưa được ghi nhận) (GTHL) 40,000
25sản thuần có thể xác định khác (GTGS =GTHL)
Tài 130,000

P6-4(tt)
 Thông tin bổ sung:
 a)TSCĐ vô hình mà chưa được ghi nhận vào ngày mua bị tổn
thất một phần (50% giá trị hợp lý ngày mua) trong năm X4.
 b)Vào ngày 1/12/X4, A Co mua hàng từ P Co, chi tiết như sau:
Giá bán: $ 20,000; Giá gốc: $ 15,000. Lô hang này được bán
hết cho bên thứ ba vào năm X5.
 Yêu cầu:
 Trình bày các bút toán cho năm X5
 Kiểm tra số dư khoản đầu tư vào A Co vào ngày 31/12/X5

26

End

27