You are on page 1of 18

04/01/2021

Bộ môn KẾ TOÁN TÀI CHÍNH

Chương 30
GIAO DỊCH NỘI BỘ TRONG
TẬP ĐOÀN
LẬP & TRÌNH BÀY BCTC
HỢP NHẤT
(Intercompany transactions
within Group – Preparatian of
Consolidated FS)
11

MỤC TIÊU HỌC TẬP:

Sau khi nghiên cứu chương này, người học có


thể:
1. Nhậ n biế t được lý do củâ việc loại trừ các giâo
dịch nội bộ trước khi lập và trình bày BCTCHN.
2. Hiểu được nguyên tắc kế toán về loại trừ các
giâo dịch nội bộ phát sinh trong tập đoàn.
3. Hiểu và thực hiện được bút toán loại trừ ảnh
hưởng củâ các giâo dịch nội bộ phát sinh trong
tập đoàn trước khi lập BCTCHN.
4. Hiểu và thực hiện được việc lập và trình bày
BCTCHN ở mức độ căn bản.

TÀI LIỆU:
Việt Nam
Chuẩn mực kế toán:
• VAS 07- Kế toán các khoản đầu tư vào công ty liên kết;
• VAS 08- Thông tin tài chính về những khoản góp vốn liên
doanh;
• VAS 11- Hợp nhất kinh doanh;
• VAS 21- Trình bày báo cáo tài chính;
• VAS 25- Báo cáo tài chính hợp nhất và kế toán khoản đầu
tư vào công ty con.
Chế độ kế toán: Thông tư 202/2014/TT-BTC (hướng dẫn
phương pháp lập và trình bày BCTCHN);

1
04/01/2021

NỘI DUNG

1. LOẠI TRỪ ẢNH HƯỞNG CỦA GIAO DỊCH BÁN


HÀNG TỒN KHO TRONG NỘI BỘ TẬP ĐOÀN
2. LOẠI TRỪ ẢNH HƯỞNG CỦA GIAO DỊCH BÁN
TÀI SẢN CỐ ĐỊNH TRONG NỘI BỘ
3. LẬP VÀ TRÌNH BÀY BCTC HỢP NHẤT

Bộ môn KẾ TOÁN TÀI CHÍNH

LOẠI TRỪ ẢNH HƯỞNG


CỦA GIAO DỊCH BÁN
HÀNG TỒN KHO TRONG
NỘI BỘ TẬP ĐOÀN

55

MỘT SỐ KHÁI NIỆM

• Doanh thu nội bộ: là khoản doanh thu giao dịch


trong kỳ báo cáo giữâ các đơn vị trong nội bộ tập
đoàn, không phân biệt đã thu tiền hay chưâ thu tiền,
hàng hóa còn nằm trong kho hay đã bán ra bên ngoài
tập đoàn.
• Lãi, lỗ nội bộ chưa thực hiện: là khoản lãi, lỗ được
tạo ra từ các giao dịch nội bộ nhưng đến cuối kỳ lập
báo cáo tài chính, hàng tồn kho từ giao dịch nội bộ
vẫn còn nằm trong kho, chưâ bán ra bên ngoài tập
đoàn kỳ này.
• Lãi, lỗ nội bộ đã thực hiện: đây chính là khoản lãi, lỗ
phát sinh trong giao dịch bán hàng tồn kho giữâ các
thành viên trong tập đoàn và chỉ khi hàng đã bán ra
bên ngoài thì khoản lãi, lỗ mới được ghi nhận.
6

2
04/01/2021

MỘT SỐ KHÁI NIỆM

• Giao dịch theo chiều xuôi: là giao dịch giữâ các


đơn vị trong nội bộ tập đoàn trong đó bên bán là
công ty mẹ hoặc giao dịch giữâ nhà đầu tư với
công ty liên doanh, liên kết trong đó bên bán hoặc
góp vốn là nhà đầu tư.
• Giao dịch theo chiều ngược: là giao dịch giữâ
các đơn vị trong nội bộ tập đoàn trong đó bên bán
là công ty con hoặc giao dịch giữâ nhà đầu tư và
công ty liên doanh, liên kết trong đó bên bán là
công ty liên doanh, liên kết.

NGUYÊN TẮC LOẠI TRỪ

Trong Báo cáo tài chính hợp nhất, doanh thu và giá
vốn củâ hàng tiêu thụ trong nội bộ tập đoàn phải được
loại trừ toàn bộ. Các khoản lãi, lỗ chưâ thực hiện từ các
giâo dịch bán hàng đâng phản ánh trong giá trị củâ
hàng tồn kho cũng phải được loại trừ hoàn toàn.

Giá trị của


Lãi hoặc lỗ Giá trị của hàng
hàng tồn kho
chưa thực hiện tồn kho cuối kỳ
= cuối kỳ tính –
trong hàng tồn tính theo giá vốn
theo giá bán
kho cuối kỳ của bên bán hàng
nội bộ
8

NGUYÊN TẮC LOẠI TRỪ

a) Lãi hoặc lỗ chưâ thực hiện trong giá trị hàng tồn
kho cuối kỳ phải được loại trừ khỏi giá trị hàng tồn
kho cuối kỳ, đồng thời lãi hoặc lỗ chưâ thực hiện
trong giá trị hàng tồn kho đầu kỳ cũng phải được
loại trừ khỏi giá vốn hàng bán trong kỳ.
→ Việc loại trừ lãi hoặc lỗ chưâ thực hiện trong
giao dịch công ty mẹ bán hàng cho công ty con
không ảnh hưởng đến việc phân chia lợi ích cho các
cổ đông không kiểm soát củâ công ty con vì toàn bộ
lãi hoặc lỗ chưâ thực hiện thuộc về công ty mẹ.

3
04/01/2021

VÍ DỤ 1

Ngày 1/12/2020 công ty mẹ A bán hàng cho công


ty con B với giá bán 500.000.000đ. Giá vốn củâ lô
hàng này tại công ty mẹ A là 420.000.000đ. Thuế
suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 20%. Đến ngày
31/12/2020 toàn bộ số hàng mua củâ công ty mẹ A
vẫn tồn trong kho củâ công ty con B.
→ Lợi nhuận chưa thực hiện trong giá trị HTK cuối
kỳ là __________________________

10

10

VÍ DỤ 2

Ngày 1/12/2020 công ty mẹ A bán hàng cho công


ty con B với giá bán 500.000.000đ. Giá vốn củâ lô
hàng này tại công ty mẹ A là 420.000.000đ. Thuế
suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 20%. Đến ngày
31/12/2020, 60% số hàng mua củâ công ty mẹ,
công ty con B đã bán ra bên ngoài.
→ Lợi nhuận chưa thực hiện trong giá trị HTK cuối
kỳ là __________________________

11

11

VÍ DỤ 3

Ngày 1/12/2020 công ty mẹ A bán hàng cho công


ty con B với giá bán 500.000.000đ. Giá vốn củâ lô
hàng này tại công ty mẹ A là 420.000.000đ. Thuế
suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 20%. Đến ngày
31/12/2020, toàn bộ số hàng mua củâ công ty mẹ,
công ty con B đã bán ra bên ngoài.
→ Lợi nhuận chưa thực hiện trong giá trị HTK cuối
kỳ là __________________________

12

12

4
04/01/2021

VÍ DỤ 4

Ngày 1/12/2020 công ty mẹ A bán hàng cho công


ty con B với giá bán 500.000.000đ. Giá vốn củâ lô
hàng này tại công ty mẹ A là 420.000.000đ. Thuế
suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 20%. Đến ngày
31/12/2020, 60% số hàng mua củâ công ty mẹ,
công ty con B đã bán ra bên ngoài.
Ngày 1/02/2021 toàn bộ 40% số hàng mua củâ
công ty mẹ A (mua từ ngày 1/12/2020) đã được
công ty B bán ra bên ngoài tập đoàn.
Biết năm tài chính củâ công ty A, B trùng với năm
dương lịch.
→ Lợi nhuận chưa thực hiện trong giá trị HTK đầu
năm 2021 là __________________________
13

13

NGUYÊN TẮC LOẠI TRỪ

b) Các khoản lỗ chưa thực hiện phát sinh từ các


giao dịch bán hàng nội bộ cũng phải được loại bỏ,
trừ khi chi phí tạo nên khoản lỗ đó không thể thu
hồi được.
Trường hợp xét thấy bên mua hàng không thể bán
được hàng với giá cao hơn giá gốc củâ tập đoàn thì
việc phản ánh khoản lỗ chưâ thực hiện là phù hợp
với việc ghi nhận hàng tồn kho theo giá thấp hơn
giữâ giá gốc và giá trị thuần có thể thực hiện được
củâ tập đoàn do đó không cần phải thực hiện việc
loại trừ.

14

14

NGUYÊN TẮC LOẠI TRỪ

c) Nếu đến cuối kỳ kế toán bên mua hàng vẫn chưâ


trả hết tiền thì khoản mục phải thu củâ khách
hàng và khoản mục phải trả cho người bán trên
BCTCHN cũng phải loại trừ số tiền còn nợ giữâ các
đơn vị trong tập đoàn.
d) Giá trị ghi sổ củâ hàng tồn kho trong BCTCHN đã
loại trừ lãi hoặc lỗ chưâ thực hiện phát sinh từ giao
dịch nội bộ, tuy nhiên cơ sở tính thuế củâ hàng tồn
kho được xác định trên cơ sở hoá đơn mua hàng đã
có lãi hoặc lỗ từ các giao dịch bán hàng nội bộ →
phát sinh chênh lệch tạm thời (khấu trừ/chịu thuế)
→ Kế toán phải phản ánh tài sản thuế thu nhập
hoãn lại/ Thuế thu nhập hoãn lại phải trả trong Báo
cáo tình hình tài chính hợp nhất
15

15

5
04/01/2021

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH


GIAO DỊCH THEO CHIỀU XUÔI
a) Loại trừ doanh thu, giá vốn hàng bán và lãi hoặc
lỗ chưâ thực hiện cuối kỳ
Trường hợp có lãi:
Nợ Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ (DTBH
nội bộ).
Có Giá vốn hàng bán (DTBH nội bộ - Lãi
chưâ thực hiện trong HTK cuối kỳ)
Có Hàng tồn kho (Lãi chưâ thực hiện trong
HTK cuối kỳ)

16

16

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH


GIAO DỊCH THEO CHIỀU XUÔI
a) Loại trừ doanh thu, giá vốn hàng bán và lãi hoặc
lỗ chưâ thực hiện cuối kỳ
Trường hợp lỗ:
• Nếu giá trị thuần có thể thực hiện được của hàng
tồn kho nhỏ hơn giá gốc củâ số hàng tồn kho tiêu
thụ nội bộ (giá trị tại bên bán) thì kế toán không
thực hiện loại trừ lỗ chưa thực hiện mà chỉ loại
trừ doânh thu bán hàng và giá vốn hàng bán như
sau:
Nợ Doânh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
(DTBH nội bộ).
Có Giá vốn hàng bán (DTBH nội bộ).
17

17

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH


GIAO DỊCH THEO CHIỀU XUÔI
a) Loại trừ doanh thu, giá vốn hàng bán và lãi hoặc lỗ
chưâ thực hiện cuối kỳ
Trường hợp lỗ:
• Khi giá trị thuần có thể thực hiện được củâ hàng tồn
kho cuối kỳ phát sinh từ giâo dịch bán hàng nội bộ
trong kỳ lớn hơn giá gốc củâ số hàng tồn kho trong
nội bộ (giá trị tại bên bán) thì kế toán thực hiện loại
trừ khoản lỗ chưâ thực hiện.
Bút toán:
Nợ Doânh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ (DTBH
nội bộ)
Nợ Hàng tồn kho (lỗ chưâ thực hiện trong HTK cuối
kỳ)
Có Giá vốn hàng bán (DTBH nội bộ + lỗ chưâ thực
hiện trong HTK cuối kỳ)
18

18

6
04/01/2021

VÍ DỤ 5. Ghi nhận bút toán cho ví dụ 1.


VÍ DỤ 6. Ghi nhận bút toán cho ví dụ 2

19

19

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH


GIAO DỊCH THEO CHIỀU XUÔI
b) Loại trừ giá vốn hàng bán và lợi nhuận sau thuế chưa
phân phối đầu kỳ
• Trường hợp năm trước đã loại trừ lãi chưa thực hiện
trong giá trị hàng tồn kho đầu kỳ này, kế toán ghi:
Nợ Lợi nhuận sâu thuế chưâ phân phối lũy kế đến cuối kỳ trước
(lãi chưâ thực hiện trong hàng tồn kho đầu kỳ)
Có Hàng tồn kho (lãi chưâ thực hiện trong hàng tồn kho
đầu kỳ).
• Điều chỉnh lãi chưa thực hiện trong hàng tồn kho đầu
kỳ liên quan hàng bán ra tập đoàn trong kỳ này:
Nợ Hàng tồn kho (lãi chưâ thực hiện trong hàng bán râ tập
đoàn trong kỳ).
Có Giá vốn hàng bán (lãi chưâ thực hiện trong hàng bán
râ tập đoàn trong kỳ).
20

20

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH


GIAO DỊCH THEO CHIỀU XUÔI
b) Loại trừ giá vốn hàng bán và lợi nhuận sau thuế chưa
phân phối đầu kỳ
• Trường hợp năm trước đã loại trừ lỗ chưa thực hiện
trong giá trị hàng tồn kho đầu kỳ này, kế toán ghi:
Nợ Hàng tồn kho (lỗ chưâ thực hiện trong hàng tồn kho đầu
kỳ)
Có Lợi nhuận sâu thuế CPP lũy kế đến cuối kỳ trước
(lỗ chưâ thực hiện trong hàng tồn kho đầu kỳ).
• Điều chỉnh lãi chưa thực hiện trong hàng tồn kho đầu
kỳ liên quan hàng bán ra tập đoàn trong kỳ này:
Nợ Giá vốn hàng bán (lỗ chưâ thực hiện trong hàng bán ra tập
đoàn trong kỳ).
Có Hàng tồn kho (lỗ chưâ thực hiện trong hàng bán ra
tập đoàn trong kỳ).
21

21

7
04/01/2021

VÍ DỤ 7

Ghi nhận bút toán ở năm 2021 trong Ví dụ 4.

22

22

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH


GIAO DỊCH THEO CHIỀU XUÔI
c) Điều chỉnh ảnh hưởng của thuế thu nhập doanh
nghiệp
Điều chỉnh ảnh hưởng của thuế thu nhập doanh
nghiệp do loại trừ lợi nhuận chưa thực hiện
trong hàng tồn kho cuối kỳ.
• Trường hợp loại trừ lãi chưâ thực hiện trong giá
trị hàng tồn kho cuối kỳ trong BCTCHN làm phát
sinh chênh lệch tạm thời được khấu trừ, kế toán
phải xác định tài sản thuế thu nhập hoãn lại và ghi
nhận như sau:
Nợ Tài sản thuế thu nhập hoãn lại
Có Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại.
23

23

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH


GIAO DỊCH THEO CHIỀU XUÔI
c) Điều chỉnh ảnh hưởng của thuế thu nhập doanh
nghiệp
Điều chỉnh ảnh hưởng của thuế thu nhập doanh
nghiệp do loại trừ lợi nhuận chưa thực hiện
trong hàng tồn kho cuối kỳ.
• Trường hợp loại trừ lỗ chưâ thực hiện trong giá
trị hàng tồn kho cuối kỳ trong BCTCHN làm phát
sinh chênh lệch tạm thời phải chịu thuế, kế toán
phải xác định thuế thu nhập hoãn lại phải trả và
ghi nhận như sau:
Nợ Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại
Có Thuế thu nhập hoãn lại phải trả
24

24

8
04/01/2021

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH


GIAO DỊCH THEO CHIỀU XUÔI
c) Điều chỉnh ảnh hưởng của thuế thu nhập doanh
nghiệp
Điều chỉnh ảnh hưởng của thuế thu nhập doanh
nghiệp do loại trừ lãi hoặc lỗ chưa thực hiện
trong hàng tồn kho đầu kỳ.
• Trường hợp năm trước đã loại trừ lãi chưâ thực
hiện trong hàng tồn kho kế toán phải tính toán tài
sản thuế thu nhập hoãn lại được hoàn nhập trong
kỳ, ghi:
Nợ Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại
Có Lợi nhuận sâu thuế CPP lũy kế đến cuối kỳ trước.

25

25

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH


GIAO DỊCH THEO CHIỀU XUÔI
c) Điều chỉnh ảnh hưởng của thuế thu nhập doanh
nghiệp
Điều chỉnh ảnh hưởng của thuế thu nhập doanh
nghiệp do loại trừ lãi hoặc lỗ chưa thực hiện
trong hàng tồn kho đầu kỳ.
• Trường hợp năm trước đã loại trừ lỗ chưâ thực
hiện trong hàng tồn kho kế toán phải tính toán
thuế thu nhập hoãn lại phải trả được hoàn nhập
trong kỳ, ghi:
Nợ Lợi nhuận sâu thuế CPP lũy kế đến cuối kỳ trước
Có Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại.

26

26

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH


GIAO DỊCH THEO CHIỀU NGƯỢC
Trường hợp công ty con là bên bán (nếu công ty
mẹ không sở hữu toàn bộ công ty con) thì lãi, lỗ
chưâ thực hiện sẽ ảnh hưởng đến kết quả kinh
doanh củâ công ty con – đồng nghĩâ với liên quan
đến công mẹ và cổ đông không kiểm soát, vì lãi (lỗ)
chưâ thực hiện phản ánh trên BCTC riêng củâ công
ty con.
→ Bút toán điều chỉnh loại trừ Lợi nhuận chưa
thực hiện khi hợp nhất sẽ ảnh hưởng làm tăng
hoặc giảm Lợi nhuận sau thuế phát sinh trong kỳ
và Lợi nhuận chưa phân phối đầu kỳ của công ty
con.
27

27

9
04/01/2021

VÍ DỤ 8
Ngày 1/12/2020 công ty con B bán hàng cho công ty
mẹ A với giá bán 500.000.000đ. Giá vốn củâ lô hàng này
tại công ty mẹ A là 300.000.000đ. Thuế suất thuế TNDN
là 20%. Đến ngày 31/12/2020, 40% số hàng mua củâ
công ty B, công ty A còn tồn kho (công ty A sở hữu 80%
công ty B).
Yêu cầu:
1. Xác định lãi (lỗ) chưâ thực hiện trong HTK cuối kỳ.
2. Thực hiện bút toán điều chỉnh giao dịch bán HTK
nội bộ tập đoàn cho năm 2020.
3. Thực hiện bút toán điều chỉnh lợi ích củâ cổ đông
không KS trong LN sau thuế củâ tập đoàn năm
2020.
28

28

Bộ môn KẾ TOÁN TÀI CHÍNH

LOẠI TRỪ ẢNH HƯỞNG


CỦA GIAO DỊCH BÁN TÀI
SẢN CỐ ĐỊNH TRONG NỘI
BỘ

29
29

29

NGUYÊN TẮC LOẠI TRỪ

• Các khoản thu nhập khác, chi phí khác, lãi hoặc lỗ
chưâ thực hiện phát sinh từ các giâo dịch bán
TSCĐ trong nội bộ tập đoàn phải được loại trừ
hoàn toàn. Trong BCTCHN, giá trị ghi sổ củâ TSCĐ
(nguyên giá, hâo mòn lũy kế) phải được điều
chỉnh lại như thể không phát sinh giâo dịch bán
TSCĐ trong nội bộ tập đoàn.
• Trường hợp TSCĐ được bán có lãi thì chi phí khấu
hâo đâng được ghi nhận trong Báo cáo tài chính
riêng củâ bên muâ TSCĐ sẽ câo hơn chi phí khấu
hâo xét trên phương diện củâ cả tập đoàn, do đó
trong BCTCHN kế toán phải điều chỉnh giảm chi
phí khấu hâo và hâo mòn lũy kế do ảnh hưởng củâ
giâo dịch bán TSCĐ trong nội bộ tập đoàn.
30

30

10
04/01/2021

NGUYÊN TẮC LOẠI TRỪ

• Khi loại trừ lãi chưâ thực hiện trong giao dịch bán
TSCĐ trong nội bộ tập đoàn thì giá trị ghi sổ củâ TSCĐ
trong BCTCHN sẽ nhỏ hơn cơ sở tính thuế củâ nó nên
kế toán phải phản ánh tài sản thuế thu nhập hoãn lại
tương ứng với số lãi chưâ thực hiện bị loại trừ khỏi
giá trị TSCĐ.
Trong Báo cáo kết quả hoạt động, khoản mục chi phí
thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại cũng phải được
ghi giảm số tiền tương ứng với thuế thu nhập doanh
nghiệp hoãn lại phát sinh từ việc loại trừ lãi chưâ thực
hiện củâ tập đoàn. Tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát
sinh từ giao dịch bán TSCĐ giữâ các đơn vị trong nội
bộ tập đoàn sẽ được hoàn nhập dần hàng kỳ khi kế
toán điều chỉnh giảm chi phí khấu hao củâ tập đoàn.
31

31

NGUYÊN TẮC LOẠI TRỪ

• Trường hợp giâo dịch bán TSCĐ giữâ các đơn vị


thuộc tập đoàn làm phát sinh một khoản lỗ thì giá
trị ghi sổ củâ TSCĐ xét trên phương diện tập đoàn
sẽ lớn hơn cơ sở tính thuế củâ nó nên BCTCHN
phải phản ánh được phần thuế thu nhập hoãn lại
tương ứng với số lỗ chưâ thực hiện nằm trong giá
trị TSCĐ. Báo cáo kết quả hoạt động phải phản
ánh được số tăng chi phí thuế thu nhập doânh
nghiệp hoãn lại tương ứng với việc tăng lợi nhuận
củâ tập đoàn. Thuế thu nhập hoãn lại phát sinh từ
giâo dịch bán TSCĐ giữâ các đơn vị trong nội bộ
tập đoàn sẽ được hoàn nhập dần hàng kỳ khi kế
toán điều chỉnh tăng chi phí khấu hâo củâ tập
đoàn.
32

32

NGUYÊN TẮC LOẠI TRỪ

• Trường hợp phát sinh lãi hoặc lỗ chưâ thực hiện


từ giâo dịch công ty con bán TSCĐ trong nội bộ
tập đoàn thì khi xác định lợi ích cổ đông không
kiểm soát, kế toán phải xác định phần lãi hoặc lỗ
chưâ thực hiện cần phân bổ cho các cổ đông
không kiểm soát và điều chỉnh lợi ích cổ đông
không kiểm soát.

33

33

11
04/01/2021

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH

a) Loại trừ thu nhập khác, chi phí khác, lợi nhuận
chưâ thực hiện và điều chỉnh lại giá trị ghi sổ củâ
TSCĐ phát sinh từ giao dịch bán TSCĐ giữâ các đơn
vị trong nội bộ tập đoàn trong kỳ.
• Trường hợp giao dịch bán TSCĐ có lãi và giá
bán nhỏ hơn nguyên giá TSCĐ, kế toán ghi:
Nợ Nguyên giá TSCĐ (phần chênh lệch giữâ nguyên giá -
giá bán )
Nợ Thu nhập khác (phần chênh lệch giữâ giá bán cao
hơn giá trị còn lại TSCĐ và chi phí thanh lý, nhượng
bán TSCĐ)
Có Giá trị hao mòn lũy kế TSCĐ (hao mòn lũy kế
đến ngày bán)
34

34

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH

a) Loại trừ thu nhập khác, chi phí khác, lợi nhuận
chưâ thực hiện và điều chỉnh lại giá trị ghi sổ củâ
TSCĐ phát sinh từ giao dịch bán TSCĐ giữâ các đơn
vị trong nội bộ tập đoàn trong kỳ.
• Trường hợp giao dịch bán TSCĐ có lãi và giá
bán lớn hơn nguyên giá TSCĐ, kế toán ghi:
Nợ Thu nhập khác (phần chênh lệch giữâ giá bán câo
hơn giá trị còn lại TSCĐ và chi phí thânh lý, nhượng
bán TSCĐ)
Có Nguyên giá TSCĐ (phần chênh lệch giữâ giá
bán - nguyên giá)
Có Giá trị hâo mòn lũy kế TSCĐ (hâo mòn lũy kế
đến ngày bán)
35

35

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH

â) Loại trừ thu nhập khác, chi phí khác, lợi nhuận
chưâ thực hiện và điều chỉnh lại giá trị ghi sổ củâ
TSCĐ phát sinh từ giâo dịch bán TSCĐ giữâ các đơn
vị trong nội bộ tập đoàn trong kỳ.
• Trường hợp giao dịch bán TSCĐ bị lỗ, kế toán
ghi:
Nợ Nguyên giá TSCĐ (phần chênh lệch giữâ nguyên giá -
giá bán)
Có Giá trị hâo mòn lũy kế TSCĐ (hâo mòn lũy kế
đến ngày bán)
Có Chi phí khác (chênh lệch giữâ giá bán nhỏ hơn
giá trị còn lại TSCĐ và chi phí thânh lý, nhượng
bán TSCĐ)
36

36

12
04/01/2021

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH

b) Loại trừ lãi hoặc lỗ chưâ thực hiện phát sinh từ


giâo dịch bán TSCĐ giữâ các đơn vị trong nội bộ tập
đoàn trong kỳ trước.
• Trường hợp giao dịch bán TSCĐ phát sinh lãi
và nguyên giá TSCĐ lớn hơn giá bán, kế toán
ghi:
Nợ Nguyên giá TSCĐ (phần chênh lệch giữâ nguyên giá -
giá bán)
Nợ Lợi nhuận sâu thuế chưâ phân phối lũy kế đến cuối
kỳ trước (lãi gộp từ giâo dịch bán TSCĐ )
Có Giá trị hâo mòn lũy kế TSCĐ (hâo mòn lũy kế).

37

37

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH

b) Loại trừ lãi hoặc lỗ chưâ thực hiện phát sinh từ


giâo dịch bán TSCĐ giữâ các đơn vị trong nội bộ tập
đoàn trong kỳ trước.
• Trường hợp giao dịch bán TSCĐ phát sinh lãi
và nguyên giá TSCĐ nhỏ hơn giá bán kế toán
ghi:
Nợ Lợi nhuận sâu thuế chưâ phân phối lũy kế đến cuối
kỳ trước (lãi từ giâo dịch bán TSCĐ trong nội bộ)
Có Nguyên giá TSCĐ (Phần chênh lệch giữâ giá bán
- nguyên giá)
Có Giá trị hâo mòn lũy kế TSCĐ (hâo mòn lũy kế).

38

38

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH

c) Điều chỉnh chi phí khấu hao và hao mòn luỹ kế do


ảnh hưởng củâ lãi chưâ thực hiện trong giao dịch
bán TSCĐ.
• Trường hợp tài sản được sử dụng trong hoạt động
quản lý, hoạt động bán hàng, kế toán ghi:
Nợ Giá trị hao mòn lũy kế TSCĐ (số điều chỉnh luỹ kế đến
cuối kỳ)
Có Chi phí quản lý doanh nghiệp (số điều chỉnh
phát sinh trong kỳ)
Có Chi phí bán hàng (số điều chỉnh phát sinh trong
kỳ)
Có Lợi nhuận sau thuế chưâ phân phối lũy kế đến
cuối kỳ trước (số hao mòn luỹ kế đến cuối kỳ
trước).
39

39

13
04/01/2021

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH

d) Điều chỉnh chi phí khấu hâo và hâo mòn lũy kế


do ảnh hưởng củâ lỗ chưâ thực hiện trong giá trị
còn lại củâ TSCĐ.
• Trường hợp tài sản được dùng trong quản lý
hoặc cho bộ phận bán hàng, kế toán ghi:
Nợ Chi phí quản lý doânh nghiệp (số điều chỉnh phát
sinh trong kỳ)
Nợ Chi phí bán hàng (số điều chỉnh phát sinh trong kỳ)
Nợ Lợi nhuận sâu thuế chưâ phân phối lũy kế đến cuối
kỳ trước (số hâo mòn luỹ kế đến cuối kỳ trước)
Có Giá trị hâo mòn lũy kế TSCĐ (số điều chỉnh lũy
kế đến cuối kỳ).
40

40

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH

d) Điều chỉnh chi phí khấu hao và hao mòn lũy kế


do ảnh hưởng củâ lỗ chưâ thực hiện trong giá trị
còn lại củâ TSCĐ.
• Trường hợp tài sản được dùng sản xuất, kế
toán ghi:
Nợ Giá vốn hàng bán (số điều chỉnh phát sinh trong kỳ)
Nợ Lợi nhuận sau thuế chưâ phân phối lũy kế đến cuối
kỳ trước (số hao mòn lũy kế đến cuối kỳ trước)
Có Giá trị hao mòn lũy kế TSCĐ(số điều chỉnh lũy
kế đến cuối kỳ).

41

41

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH

d) Điều chỉnh chi phí khấu hao và hao mòn lũy kế do


ảnh hưởng củâ lỗ chưâ thực hiện trong giá trị còn lại
củâ TSCĐ.
• Nếu việc loại trừ chi phí khấu hao có ảnh hưởng
trọng yếu đến chỉ tiêu hàng tồn kho thì kế toán
phải phân bổ ảnh hưởng của chi phí khấu hao
được loại trừ giữa hai chỉ tiêu giá vốn hàng bán và
hàng tồn kho cuối kỳ và ghi:
Nợ Giá vốn hàng bán (số điều chỉnh phát sinh trong kỳ)
Nợ Hàng tồn kho (số điều chỉnh phát sinh trong kỳ)
Nợ Lợi nhuận sau thuế chưâ phân phối lũy kế đến cuối kỳ
trước (số hao mòn lũy kế đến cuối kỳ trước)
Có Giá trị hao mòn luỹ kế TSCĐ (số điều chỉnh lũy kế
đến cuối kỳ).

42

42

14
04/01/2021

BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH

đ) Ghi nhận ảnh hưởng củâ thuế thu nhập doanh


nghiệp do ảnh hưởng củâ giao dịch bán TSCĐ trong
nội bộ tập đoàn khi tài sản vẫn đâng sử dụng.
Kế toán phải xác định thuế thu nhập doanh nghiệp
hoãn lại phát sinh từ giao dịch bán TSCĐ giữâ các
đơn vị trong nội bộ tập đoàn và phản ánh ảnh
hưởng củâ thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại
đến Báo cáo tài chính. Đồng thời với việc loại trừ lãi
chưâ thực hiện trong giao dịch bán TSCĐ giữâ các
đơn vị nội bộ trong tập đoàn, kế toán ghi:
Nợ Tài sản thuế thu nhập hoãn lại
Có Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại.
43

43

VÍ DỤ 9

Ngày 01/01/2020, công ty Mẹ bán cho công ty Con một


TSCĐ với giá 2 tỷ đồng. Nguyên giá củâ tài sản này là 3
tỷ đồng, hao mòn lũy kế 1,8 tỷ đồng. Công ty Mẹ khấu
hao theo phương pháp đường thẳng trong 10 năm,
Công ty Con tiếp tục khấu hao theo phương pháp
đường thẳng trong 4 năm còn lại, TSCĐ sử dụng ở bộ
phận quản lý doanh nghiệp. Thuế suất thuế thu nhập
doanh nghiệp là 20%. GT thanh lý ước tính củâ TS = 0.
Yêu cầu:
1/ Thực hiện các bút toán điều chỉnh từ giao dịch nội
bộ trên trong năm 2020
2/ Thực hiện các bút toán điều chỉnh từ giao dịch nội
bộ trên trong năm 2021
44

44

Bộ môn KẾ TOÁN TÀI CHÍNH

LẬP VÀ TRÌNH BÀY BÁO CÁO


TÀI CHÍNH HỢP NHẤT

45
45

45

15
04/01/2021

NGUYÊN TẮC CHUNG


Báo cáo tình hình tài chính hợp nhất và Báo cáo kết quả hoạt
động hợp nhất được lập bằng cách cộng từng chỉ tiêu thuộc
Báo cáo tình hình tài chính và Báo cáo kết quả hoạt động củâ
Công ty mẹ và các công ty con trong tập đoàn sau đó thực
hiện điều chỉnh cho các nội dung sau:
GTGS khoản đầu tư củâ cty mẹ trong từng cty con và phần
vốn củâ cty mẹ trong VCSH củâ cty con phải được loại trừ
a) toàn bộ đồng thời ghi nhận LTTM hoặc lãi từ giao dịch
mua giá rẻ (nếu có).

Phân bổ lợi thế thương mại.


b)

Lợi ích cổ đông không kiểm soát (CĐKKS) được trình bày
trong BCTHTCHN thành một chỉ tiêu riêng thuộc phần
c) VCSH. Phần sở hữu củâ CĐKKS cũng phải được trình bày
thành chỉ tiêu riêng biệt trong BCKQHĐHN.
46

46

NGUYÊN TẮC CHUNG


Số dư các khoản mục phải thu, phải trả, cho vay...
d) giữa các đơn vị trong cùng tập đoàn phải được loại
trừ hoàn toàn.

Các khoản doanh thu, thu nhập, chi phí phát sinh từ
đ) các giao dịch trong nội bộ tập đoàn phải được loại
trừ toàn bộ.

Các khoản lãi, lỗ chưa thực hiện phát sinh từ các


e) giao dịch trong nội bộ tập đoàn đang nằm trong giá
trị tài sản phải được loại trừ hoàn toàn, trừ khi chi
phí gây ra khoản lỗ đó không thể thu hồi được.

47

47

PHƯƠNG PHÁP HỢP NHẤT BÁO CÁO TÀI CHÍNH


Hợp nhất Báo cáo tình hình tài chính và Báo cáo kết quả
hoạt động
➢ Loại trừ khoản đầu tư củâ công ty mẹ vào công ty con
➢ Ghi nhận thuế TNDN hoãn lại phát sinh từ giao dịch hợp
nhất kinh doanh
➢ Điều chỉnh ảnh hưởng củâ chênh lệch giữâ giá trị hợp lý
và giá trị ghi sổ khi thu hồi tài sản và thanh toán nợ phải
trả củâ công ty con khi lập Báo cáo tài chính hợp nhất
➢ Kế toán hoàn nhập thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại
phát sinh tại thời điểm nắm giữ quyền kiểm soát công ty
con.
➢ Phân bổ lợi thế thương mại
➢ Tách lợi ích củâ cổ đông không kiểm soát.
➢ Loại trừ các giao dịch nội bộ
➢ Thực hiện bút toán kết chuyển 48

48

16
04/01/2021

VÍ DỤ TỔNG HỢP
Đầu năm 2020, công ty A mua 80% cổ phần củâ công ty B (công ty A nắm 80%
quyền biểu quyết và có quyền kiểm soát công ty B) với trị giá là 14.000 triệu
đồng.
Tại thời điểm đầu tư, Báo cáo tài chính riêng củâ công ty A và công ty B như sau
(Đơn vị tính: triệu đồng):
Chỉ tiêu Công ty A Công ty B
Tiền 58.000 9.200
Hàng tồn kho 20.000 2.800
Đầu tư vào công ty con 14.000
Tài sản cố định: 13.000 2.500
- Nguyên giá 15.000 3.000
- Giá trị hao mòn lũy kế (2.000) (500)
Tài sản khác 3.000 500
Tổng tài sản 108.000 15.000
Nợ phải trả 30.000 3.500
Vốn góp của chủ sở hữu 60.000 10.000
Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối 18.000 1.500
Tổng nguồn vốn 108.000 49
15.000

49

VÍ DỤ TỔNG HỢP
Biết rằng tất cả các tài sản và nợ phải trả củâ công ty B
trên BCTC đều phù hợp với giá trị hợp lý trừ một thiết
bị dùng tại bộ phận quản lý có giá trị ghi sổ là 200, giá
trị hợp lý là 250. Công ty B khấu hao tài sản này trong 5
năm.
Ngày 10/12/2020, công ty A bán cho công ty B một lô
hàng hóa có giá gốc 500, giá bán 600, đã thu bằng
chuyển khoản. Cuối năm 2020, lô hàng này tồn trong
kho công ty B là 60%.
Báo cáo tài chính riêng củâ công ty A và công ty B tại
ngày 31/12/2020 như sau:
(Đơn vị tính: triệu đồng):

50

50

VÍ DỤ TỔNG HỢP
Chỉ tiêu Công ty A Công ty B
Tiền 40.000 9.000
Hàng tồn kho 18.000 2.000
Tài sản cố định: 12.500 2.400
- Nguyên giá 15.000 3.000
- Giá trị hao mòn lũy kế (2.500) (600)
Đầu tư vào công ty con 14.000
Tài sản dài hạn khác 2.500 600
Tổng tài sản 87.000 14.000
Nợ phải trả 12.000 2.400
Vốn góp của chủ sở hữu 60.000 10.000
Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối 15.000 1.600
Tổng nguồn vốn 87.000 14.000

Doanh thu bán hàng và CCDV 23.000 5.000


Giá vốn hàng bán 15.000 2.600
Lợi nhuận gộp 8.000 2.400
Chi phí QLDN 3.000 1.000
Lợi nhuận kế toán trước thuế 5.000 1.400
Chi phí thuế TNDN hiện hành 1.500 300
Lợi nhuận kế toán sau thuế 3.500 51
1.100

51

17
04/01/2021

VÍ DỤ TỔNG HỢP
Thuế suất thuế TNDN củâ các công ty A, B đều là 20%.
Lợi thế thương mại được phân bổ trong 10 năm.
Yêu cầu: Lập Báo cáo tình hình tài chính hợp nhất và Báo
cáo kết quả hoạt động hợp nhất của công ty A năm 2020.

52

52

TÓM TẮT
• Thông tin trình bày trên BCTCHN nhằm cung cấp cho
người sử dụng về tình hình tài chính, kết quả hoạt động
và lưu chuyển tiền, thể hiện được các thông tin về tập
đoàn như một doânh nghiệp độc lập không tính đến rânh
giới pháp lý củâ các pháp nhân riêng biệt. Để thực hiện
được điều này các giâo dịch nội bộ trong tập đoàn phải
được loại bỏ.
• Các giâo dịch trong nội bộ tập đoàn có thể phát sinh từ
việc muâ bán hàng hóâ, TSCĐ giữâ các thành viên trong
tập đoàn, ngoài râ còn có các hoạt động khác như vây
vốn, cung cấp, sử dụng dịch vụ quâ lại lẫn nhâu hoặc chiâ
cổ tức.
• Việc loại bỏ các giâo dịch nội bộ sẽ dẫn đến các bút toán
điều chỉnh liên quân đến doânh thu, chi phí, lãi chưâ thực
hiện và thuế thu nhập hoãn lại nếu phát sinh giâo dịch
bán hàng tồn kho. Trong trường hợp đơn vị có giâo dịch
bán TSCĐ thì các bút toán điều chỉnh liên quân đến
Nguyên giá, giá trị hâo mòn lũy kế, thu nhập khác, chi phí
khác, lãi chưâ thực hiện và thuế thu nhập hoãn lại.
53

53

KẾT THÚC CHƯƠNG 30

54

54

18

You might also like