Professional Documents
Culture Documents
Khí máu và các Thông số quan trọng trong Khí máu
Khí máu và các Thông số quan trọng trong Khí máu
nh ng Thông s quan tr ng
Các ý chính
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
- Các lo i m u khí máu và v trí l y m u
Our Passion.
Your Results.
ng d ng c a Khí Máu
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
2. Đánh giá cao t m quan tr ng c a khí máu và các phép đo liên quan đ i v i
vi c chăm sóc b nh nhân nguy k ch
3. Hi u v các l i ích c a khí máu trong môi trư ng Point of Care (POC)
Our Passion.
Your Results.
Our Passion.
Your Results.
Xét nghi m Khí máu là gì?
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
Xét nghi m Khí máu là gì?
Khí Máu ch y u đư c s d ng trong ch n đoán, đi u tr và qu n lý nh ng b nh
lý n ng.
• Theo truy n th ng, KM (khí máu) đư c s d ng trong đánh giá và qu n lý các
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
r i lo n axit-bazơ và oxy hóa
• Vi c m r ng Menu v i các ch t đi n gi i và chuy n hóa đã làm tăng tính h u
d ng c a máy phân tích KM.
IL 113
1975 IL computer
Our Passion.
Your Results.
Cân b ng Axit-Bazơ (pH)
Liên quan Lâm sàng
• Cân b ng n i môi axit-bazơ đư c đ nh nghĩa là cơ ch ki m soát đ pH c a máu và mô.
Đi u này vô cùng quan tr ng đ i v i s c kh e con ngư i.
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
• Duy trì đ pH (n ng đ H+) là hoàn toàn quan tr ng đ i v i các ch c năng s ng….
Our Passion.
Your Results.
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
http://www.intensivistenopleiding.nl/downloads-25/files/Bloedgasanalyse%2020160414.pdf
7
Our Passion.
Your Results.
T i sao ph i làm xét nghi m Khí máu?
Có ba lý do chính đ th c hi n khí máu:
1. Đ đánh giá tr ng thái axit-bazơ: pH, pCO2, HCO3 & BE (đi n gi i & chuy n hóa)
• Đo n ng đ axit-bazơ trong máu
- Suy tim -
Suy th n -
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
Ti u đư ng m t ki m soát -
Nhi m trùng n ng -
Dùng thu c quá li u -
Ng đ c
- Nhi m trùng máu
- COPD/Hen suy n/Suy hô h p
2. Đ đánh giá ch c năng hô h p: pH & pCO2
• Qu n lý b nh nhân th máy
• Qu n lý COPD, hen suy n, viêm ph i, v.v..
3. Đ đánh giá tình tr ng oxy hóa và nhu c u đi u tr : pO2,O2 Sat, CO-Oximetry
• Các v n đ v hô h p nghiêm tr ng
- Hen xuy n
Suy tim -
B nh xơ nang
COPD -
ARDS
Suy ph i -
Nhi m trùng huy t
8
Our Passion.
Your Results.
Các lo i M u Khí máu
Phân tích máu toàn ph n
M u đư c l y trong xi-lanh tráng heparin
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
• Đ ng m ch(chích đ ng m ch ho c dây)
• Tĩnh m ch h n h p (dây)
• Tĩnh m ch (thư ng dùng dây)
• ng Capillary tráng heparin
• Capillary (b nh nhân sơ sinh & nhi)
Our Passion.
Your Results.
Khí máu đư c th c hi n như th nào?
L y máu đ ng m ch
• M t m u máu t đ ng m ch thư ng đư c l y t các v trí sau:
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
Đ ng m ch cánh tay
Đ ng m ch c tay
10
Our Passion.
Your Results.
Khí máu đư c th c hi n như th nào?
Đư ng Đ ng m ch
• N u c n nhi u m u thì có th đ t m t ng thông trong đ ng m ch. Đư c s d ng cho b nh
nhân n ng đ theo dõi huy t áp và ABGs. Các m u t các ng đ t trong tĩnh m ch trung tâm
cũng đư c s d ng.
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
https://www.youtube.com/watch?v=w7FrDG2C8uM 11
Our Passion.
Your Results.
Our Passion.
Your Results.
Xét nghi m Khí máu
Thông s quan tr ng
12
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
Xét nghi m khí máu
Các Thông s quan tr ng
Món th nh t Món th 2 Món th 3
Cân b ng Axit-Bazơ CO-Oximetry Đi n gi i
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
& Oxy hóa • tHb - Na
• pH - HbO2 - K
• pCO2 - HbCO - Cl
• pO2 - HbMet - iCa
• HCO3 (calc) - HHb
• O2 Content
• Đ d n Hct
Tráng mi ng Đ u ng
Chuy n hóa Các giá tr tính toán
- Glucose
- Lactate
13
Our Passion.
Your Results.
Đo Khí máu & Giá tr tham chi u
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
pH 7.35 – 7.45 • paCO2 (Áp su t m t ph n c a cacbonic)
14
Our Passion.
Your Results.
Cách ti p c n 5 bư c đ gi i thích khí máu đ ng m ch
1. Tình tr ng b nh nhân?
2. Đánh giá quá trình oxy hóa?
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
• Ch s paO2 nên ≥ 75 mmHg trông không khí
3. Xác đ nh đ pH ho c n ng đ H+
• Pt có ph i là toan (acidemic); pH < 7.35
• Pt có ph i là ki m (alkalemia); pH > 7.45
4. Xác đ nh thành ph n hô h p
• paCO2 ≥ 45mmHg – nhi m toan hô h p
• ≤ 35mmHg – nhi m ki m hô h p
5. Xác đ nh thành ph n trao đ i ch t
• HCO3 ≤ 22mmol – toan nhi m chuy n hóa
≥ 26mmol – ki m nhi m chuy n hóa
15
Our Passion.
Your Results.
Menu Khí máu: Món th nh t
Cân b ng Axit-Bazơ
pH pCO2 & HCO3 (bicarbonate)
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
pH bình thư ng: 7.35 đ n 7.45
• pH < 7.35 = Toan huy t pH > 7.45 = Ki m huy t
pH
HCO3 Bình thư ng: 22-24 mmol/L ↓HCO3
↑pCO2
• HCO3 Tăng = tăng pH (ki m nhi m)
• HCO3 Gi m = gi m pH (toan nhi m)
16
Our Passion.
Your Results.
Menu Khí máu: Cân b ng Axit-Bazơ
Gi cân b ng và bù tr
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
• Giá tr pH ngoài ph m vi bình thư ng không đư c dung n p t t
• Các giá tr n m xa ph m vi có th gây t vong
Our Passion.
Your Results.
Cân b ng Axit-Bazơ
Bù tr Trao đ i ch t
• Ví d 1: Toan nhi m Đư ng hô h p
• Trong b nh ph i mãn tính, hi u su t c a ph i b gi m và pCO2 có th tăng cao.
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
• Không có bù tr :
• ↑pCO2 60 (8) và HCO3 23mmol/L pH 7.21 = Toan nhi m hô h p
nghiêm tr ng
• Có bù tr Trao đ i ch t:
• ↑pCO2 60(8) và ↑HCO3 31mmol/L pH 7.34
18
Our Passion.
Your Results.
Nghiên c u đi n hình
Di n gi i Khí máu
Di n gi i Khí máu là gì?
M t ph n 21 tu i b thương ng c do tai n n ô tô.
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
Trên đư ng đ n b nh vi n, cô y ngày càng tr nên mơ h và các nhân viên y t đã đ t m t
đư ng th h u h ng và cho th oxy lưu lư ng cao qua m t n . K t qu khí máu đ ng m ch
t i ED:
pH 7.19 ↓
paCO2 76 mmHg (10.1 kPa) ↑
paO2 140 mmHg(18.7 kPa)
Bicarbonate 23.6 mmol/L N
Lư ng ki m dư -2.4 mmol/L N
19
Our Passion.
Your Results.
Cân b ng Axit-Bazơ
Bù tr Hô h p
• Ví d 2: Toan nhi m trong chuy n hóa
• Trong nhi m toan ceton do đái tháo đư ng, axit chuy n hóa tăng
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
• S bù tr x y ra do tăng thông khí làm gi m pCO2
• Không có bù tr :
• ↓HCO315mmol/L, pCO2 40(5.3)
• Axit chuy n hóa làm gi m HCO3 và gi m đ n pH 7.20
• Có bù tr :
• ↓HCO315mmol/L, ↓pCO2 29(3.9) pH= 7.34
• Đây đư c g i là Bù tr Hô h p
20
Our Passion.
Your Results.
Di n gi i Khí máu
Thu t ng
Tr ng thái Axit/Bazơ bình thư ng (pH 7.35-7.45)
Toan nhi m (pH < 7.35)
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
Ki m nhi m (pH > 7.45)
21
Our Passion.
Your Results.
Bài t p di n gi i
Đ = ↓ Toan nhi m ↑ Ki m nhi m Xanh = bù tr
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
pH 7.34↓ pCO2 60(8)↑ pO2 55(7.3)↓ HCO3 31.3↑ BE 5.5↑
Respiratory Acidemia, chronic (partially compensated)
Our Passion.
Your Results.
Menu Khí máu: Món th nh t
Oxy hóa
pO2 là tiêu chu n vàng đ đánh giá
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
Ph mvi bình thư ng: Đ ng m ch pO2 80-100mmHg
H oxy máu = th p pO2 < 80(10.7)
có th đe d a tính m ng n u r t th p < 55mmHg(7.3)
23
Our Passion.
Your Results.
Menu Khí Máu: Món th 2
CO-Oximetry
CO-Oximetry s d ng phép đo quang ph đ đo:
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
• tHb g/dL
- O2Hb% Oxyhemoglobin
- HHb% Deoxy or reduced Hb
- COHb% Carboxyhemoglobin
- MetHb% Methemoglobin
• Hàm lư ng O2 mlO2/dL
24
Our Passion.
Your Results.
Khí máu: CO-Oximetry
ng d ng lâm sàng
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
• pO2 bình thư ng không ph i lúc nào cũng có nghĩa là
oxy hóa bình thư ng
• Ví d : pO2 Bình thư ng ≠ Oxy hóa bình thư ng
- Phân ph i O2 có th th p khi thi u máu
- Phân ph i O2 có th th p trong ng đ c Carbon Monoxide
- Phân ph i O2 có th th p v i nhi u lo i ng đ c, hóa ch t
và thu c
25
Our Passion.
Your Results.
Các khoa b nh vi n có nhu c u CO-Ox
• Khoa c p c u
- Ng đ c khí CO
- Quy t đ nh/qu n lý truy n máu nhanh chóng và chính xác
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
• Phòng M tim (CVOR)
- Quy t đ nh/qu n lý truy n máu nhanh chóng và chính xác
26
Our Passion.
Your Results.
Khí máu: CO-Oximetry
ng d ng lâm sàng
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
• Máy phân tích máu luôn đư c s d ng trong CVOR
- Đ theo dõi axit-bazơ, oxy hóa, ch t đi n gi i G/L
- Qu n lý máu b ng cách s d ng Hematocrit d n trong KM
• Hct d n trong khí máu không ph i lúc nào cũng chính xác trong CVOR
- Đ d n đi n Hct
- Huy t tương d n đi n t t hơn t bào máu
- Đi n trsu t tăng khi n ng đ t bào máu tăng lên
- N ng đ protein và lipid thay đ i so v i m c bình thư ng c a chúng có th gây ra thay đ i k t qu hematocrit
• CO-Ox tHb/Hct r t chính xác và ngăn ng a sai sót khi truy n
27
Our Passion.
Your Results.
Menu Khí máu: Món th ba
Đi n gi i
Na (Natri)
Cl (Clorua)
135-145 mmol/L 98-107 mmol/L
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
H natri máu <135 Tăng natri máu >145 H clo máu <98 Tăng clo máu >107
28
Our Passion.
Your Results.
Menu Khí máu: Đi n gi i
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
máu v i Ch t đi n gi i r t h u ích cho vi c chăm sóc b nh nhân.
Ví d :
Nhi m toan chuy n hóa thư ng kèm theo tăng kali máu
K t h p có th gây r i lo n nh p tim và suy tim
Đi u tr c n đi u ch nh c hai tình tr ng
29
Our Passion.
Your Results.
Menu Khí máu: Tráng mi ng
Chuy n hóa
Glucose & Lactate đư c công nh n là nh ng ch t phân tích quan tr ng
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
• Ki m soát đư ng huy t thích h p làm gi m t l m c b nh/t vong & gi m chi phí và th i
gian n m vi n
• Ph m vi bình thư ng: 70-110mg/dL
• Ch c năng n i t ng và s a ch a mô đư c t i ưu hóa khi glucose đư c gi m c bình thư ng
• Đư c đi u khi n ch y u b i tuy n t y thông qua insulin và glucagon
- Insulin làm gi m lư ng đư ng trong máu
- Glucagon làm tăng lư ng đư ng trong máu
30
Our Passion.
Your Results.
Lactate
• Lactate đã đư c công nh n là thông s quan tr ng đ i v i vi c chăm sóc b nh nhân nhi m
trùng huy t (s yêu c u bù tr ) và m t bi n pháp đo tình tr ng thi u oxy mô
• Ph m vi bình thư ng: 0.5 – 2.0 mmol/L
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
• Glucose đư c chuy n hóa (đư c s d ng đ t o năng lư ng) trong t bào v i s tr giúp
c a oxy.
N u không có oxy, vì b t k lý do gì, glucose v n s đư c chuy n hóa, nhưng không hi u
qu .
• Con đư ng chuy n hóa glucose này k t thúc v i m t s n ph m th i ra là lactate
- Lactate là m t d u hi u ban đ u c a tình tr ng thi u oxy
- Lactate cũng là m t ph n c a nhi u lo i nhi m trùng huy t
- Phác đ đi u tr nhi m trùng huy t duy trì lactate < 4.0 mmol/L
• Tăng khi s n xu t cao và / ho c gi m s d ng ho c thanh th i (suy gan/th n)
• Quan tr ng đ i v i x trí h i s c, suy tim, ph u thu t tim m ch, th máy
31
Our Passion.
Your Results.
Menu Khí máu: Đ u ng
Giá tr tính toán
Nhi u giá tr đư c tính toán do ngư i dùng l a ch n
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
M t s giá tr đư c tính toán:
• HCO3 & HCO3 tiêu chu n
• Hct t CO-Ox tHb
• Dung lư ng/hàm lư ng O2
• Kho ng cách Anion
• t l P/F
• SO2 c & SO2 t CO-Ox
• BE B (Lư ng ki m dư máu)
• BE ecf (d ch ngo i bào lư ng ki m dư)
32
Our Passion.
Your Results.
Our Passion.
Your Results.
Khí máu: T i sao,
đâu và cho Ai
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
Khí máu : T i sao
Máy phân tích KM cung c p các k t qu c n thi t đ chăm
sóc nh ng ngư i b nh n ng.
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
• Suy Tim
• Suy Hô h p
• Nhi m toan ceton do đái tháo đư ng
• Sinh non (bi n ch ng ph i và tim)
• B nh ph i mãn tính
• Ph u thu t Tim L ng Ng c
• Ph u thu t c y ghép
• Ng đ c và quá li u
• T n thương
• Các b nh chuy n hóa
34
Our Passion.
Your Results.
Khí máu : đâu
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
Máy phân tích Khí máu (Chăm sóc tích c c) cung c p:
35
Our Passion.
Your Results.
Khí máu : đâu
H u d ng nh t khi s d ng t i
POC:
• CVOR & OR
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
• ED
• ICUs
• NICU
Cũng đư c s d ng t i:
Central Labs (thư ng cho iCa)
Lab ch c năng ph i
Khoa Hô h p
Lab Nghiên c u
36
Our Passion.
Your Results.
Khí máu: Cho Ai
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
• POCCs
• Bác sĩ đi u tr não
• Ngư i nghiên c u Phòng thí nghi m
• Bác sĩ
37
Our Passion.
Your Results.
B nh nhân chăm sóc tích c c – Ví d
Nam thanh niên 24 tu i đư c đưa vào khoa ch n thương v i v t thương đ u và ng c
sau m t v tai n n xe máy.
• Anh ta đư c đ t n i khí qu n và đ t máy th và m t ng ng c đư c đưa vào ph n dư i bên trái
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
c a ph i.
• Sau 20 phút, m t m u khí máu đư c đưa ra kêt qu : pH 7,28, pCO2 50 (6,7), pO2 94 (12,5),
HCO3 24 và Sat 100%
• Sau khi ch p MRI, b nh nhân đư c xác nh n b ch n thương đ u.
• B nh nhân đư c chuy n đ n ICU và s d ng máy th đ h tr thông khí. Theo dõi Khí máu
thông qua đư ng đ ng m ch.
• K t qu khí máu ngày th 4 cho k t qu pH 7.38, pCO2 39(5.2), pO2 91(12.1) HCO3 24, BE -1, Sat
96% .
• Anh ta t nh táo và đư c tháo máy th .
38
Our Passion.
Your Results.
B nh nhân chăm sóc tích c c – Ví d 2
• M t ph n b n mươi tám tu i đư c đưa vào Khoa C p c u v i RR là 40 và t nh táo..
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
- Cô y ngay l p t c đư c đ t n i khí qu n, đ t máy th và có ch s khí máu là : pH 7.00, pCO2
10(1.3), pO2 90(12), HCO3 2 BE -35 K 6.1 Glu 510 mg/dL
- Sau đó, b nh nhân đư c chuy n đ n ICU và đư c đ t trên máy th h tr
- Sau 5 gi trên máy th và truy n IV, khí máu đư c rút ra là pH is 7.29, pCO2 29(3.9), pO2 88(11.7),
K 5.4 , Glu 128 mg/dL
- Sau 24 gi , khí máu lúc này có giá tr là: pH is 7.40 pCO2 39(5.2),
pO2 91(12.1), HCO3 24, K 4.2, Glu 96 mg/dL
39
Our Passion.
Your Results.
Tóm t t khái ni m cơ b n v Khí máu
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
2. T m quan tr ng c a KM trong chăm sóc b nh nhân
• Khí máu và các phép đo liên quan là các xét nghi m quan tr ng nh t đ chăm sóc
ngư i b nh n ng
3. KM t i POC (xu hư ng đang phát tri n)
• Đ t máy phân tích g n b nh nhân, gi m s ch m tr trong chăm sóc và gi m kh
năng x y ra các l i trư c phân tích.
40
Our Passion.
Your Results.
Our Passion.
Your Results.
Câu h i?
© Instrumentation Laboratory. All rights reserved. Confidential. For internal use only.
41