ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ՏՆՏԵՍԳԻՏԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Ֆինանսական Ֆակուլտետ

س·Çëïñ³ïáõñ³ 3 Ïáõñë

س·Çëïñáë³Ï³Ý ·Çï³Ñ»ï³½áï³Ï³Ý åñ³ÏïÇϳÛÇ

ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅՈՒՆ

ՊՐԱԿՏԻԿԱՅԻ ՎԱՅՐ` вڴƼܺ괲ÜÎ

ՂԵԿԱՎԱՐ`

ԿԱՏԱՐՈՂ` Զ. Գևորգյան

ºðºì²Ü 2012
ԲԱՆԿԵՐԻ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ ԵՎ ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄԸ

§Բանկ¦ և §բանկային գործ¦ հասկացություններն իրենց լիարժեք դրսևորումներն են ստան

ում տնտեսավարման շուկայական մեթոդների պայմաններում, որին բնորոշ ենսեփական
ության տարբեր ձևերի, տնտեսավարող սուբյեկտեների ինքնուրույնության և պատասխա
նատվության սկզբունքների, շուկայական տնտեսությանը բնորոշ այլգործոնների առկայ
ությունը:Այլ կերպ ասած` բանկերը կատարում են ֆինանասական միջնորդի դեր դրամակ
ան միջոցների ժամանակավորապես ավելցուկ և դրանց նկատմամբժամանակավոր պահ
անջ ունեցող անձանց միջև: Դրանով նրանք նպաստում են դրամաշրçանառության գործը
նթացի կազմակերպմանը, տնտեսության տարբեր ճյուղերին ևոլորտերին վարկային ռես
ուրսներով ապահովմանը:

Բանկերը մատուցում են բազմաբնույթ ֆինանասական ծառայություններ ֆիզիկական և

իրավաբանական անձանց (օրինակ` ֆինանսական խորհրդատվություն, երաշխիքների
տրամադրում,ակրեդիտիվների բացում և սպասարկում և այլն): ՀՀ տարածքում գործող
բանկերը և դրանց մասնաճյուղերը և օտարերկրյա բանկերի մասնաճյուղերը սահմանված
կարգով կարող են իրականացնել հետևյալ ֆինանսական գործառնությունները.

 ընդունել ցպահանջ և ժամկետային ավանդներ,

 տրամադրել առևտրային և սպառողական վարկեր,այդ թվում` հիփոթեքային
վարկեր,իրականացնել պարտքի կամ առևտրային գործարքների
ֆինանսավուրում,ֆակտորինգ,
 տրամադրել բանկային երաշխիքներ և ակրեդիտիվներ,
 բացել և վարել հաշիվներ,աըդ թվում` այլ բանկերի թղթակցային հաշիվներ,
 մատուցել վճարահաշվարկային ծառայություններ և աըլ կերպ սպասարկել
հաճախորդների հաշիվները,
 թողարկել,գնել,վաճառել և սպասարկել արժեթղթեր,վճարային
փաստաթղթեր,ճանապարհային չեկեր,քարտեր և այլ գործիքներ,
 իրականացնել ինվեստիցիոն և բաժանորդագրական գործունեություն
Բանկերը չեն կարող իրականացնել արտադրական,առևտրային և ապահովագրական
գործունեություն (եթե օրենքով այլ բան սահամանված չէ):

ԲԱՆԿԻ ԿԱՄ ՕՏԱՐԵՐԿՐՅԱ ԲԱՆԿԻ ՄԱՍՆԱՃՅՈՒՂԻ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ

ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՁԵՎ
ÀܸвÜàôð ¸ðàôÚÂܺðÀ

Բանկի կամ օտարերկրյա բանկի մասնաճյուղի գործունեության տնտեսական ծրագիրը

կոնկրետ հաշվարկներով, վերլուծություններով և ելակետային տվյալներով
հիմնավորված, ծրագրի ներկայացմանը հաջորդող երեք լրիվ ֆինանսական տարիների
համար կազմված, բանկի տնտեսական գործունեությունը և ներքին կազմակերպական
կառուցվածքը նկարագրող և հիմնավորող փաստաթուղթ է:
Բանկի գուրծունեության տնտեսական ծրագրի ընդհանուր դրույթներում պետք է նշվեն`

1.ստեղծվող բանկի անվանումը և գտնվելու վայրը

2.նախաձեռնող անձանց կողմից նոր բանկի ստեղծման նախադրյալները

3.բանկի առաքելությունը

4.բանկի նպատակները

5.բանկի մասնակիցների կազմը և մասնակցության չափը:

ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ՀԵՌԱՆԿԱՐԱՅԻՆ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՄԻՏՈՒՄՆԵՐ

1. բանկի գործունեության հիմնական ուղղությունները, նախատեսվող

ֆինանսական գործառնությունների ցանկը և դրանց համառոտ նկարագիրը
2. բանկի կողմից ֆինանսական շուկայում նոր տիպի ծառայությունների
ներդրումը
3. բանկի հնարվոր դուստր կազմակերպությունները,դրանց կողմից իրականացվող
գործառնությունները
4. բանկի շուկայում հնարավոր դերը,մասնաբաժինը,սպասարկման բաժինը
5. բանկի նախատեսվող մասնաճյուղերի ցանցը,նրանց տեղակայվածությունը

ՀԱՃԱԽՈՐԴՆԵՐԻ ՀԱՇՎԻ ՍՊԱՍԱՐԿՈՒՄԸ

Հաճախորդների բանկային հաշիվների սպասարկումը կարգավորվում է ՀՀ
օրենսդրությամբ, ՀՀ Կենտրոնական բանկի նորմատիվ ակտերով, բանկային հաշվի
պայմանագրով: Հաճախորդի հաշվի սպասարկումը իրականացնում են Հայբիզնեսբանկի
և նրա մասնաճյուղի համապատասխան ծառայությունները: Հաճախորդի բանկային
հաշվի սպասարկաման և միջոցների փոխանցման գործառնական օրը բանկը սահմանում
է ինքուրույն, որի մասին տեղեկացնում է հաճախորդին գրավոր, բանավոր կամ
էլեկտրոնային եղանակով: Հաշվի սպասարկման պայմանագրի շրջանակում
հաճախորդի համալիր սպասարկումը, հաշվարկային և դրամարկղային
գործառնություններն իրականացվում են հաշիվների մնացորդի սահմաններում`
ներառյալ սակագներով սահմանված միջնորդավճարները: Հաճախորդի ներկայացրած
վճարման հանձնարարականնների, այլ հաղորդագրությունների պատկանելիության
հավաստման և հնարավոր սխալների կանխարգելման նպատակով կիրառվում է
անվտանգության արարողակարգ: Անվտանգության արարողակարգով անցած վճարման
հանձնարարականը համարվում է վավեր և ընդունում կատարման:

ՀՀ Օրենսդրության և Բանկային հաշվի պայմանագրով սահմանված կարգի խախտումով

լրացված վճարային փաստաթղթերը չեն կատարվում և հետ են վերադարձվում
հաճախորդին: Հաճախորդի վճարման հանձնարարականը մերժելու դեպքում բանկը այդ
մասին տեղեկացնում է հաճախորդին 1 բանկային օրվա ընթացքում: Հաճախորդի կողմից
կատարված գործառնությունները հիմք են հանդիսանում բանկին,առանց հաճախորդի
հանձնարարության,գանձել նրա բանկային հաշիվներից բանկի կողմից սահմանված
սակագներով նախատեսված միջնորդավճարը:

Գործարքի կատարման հաջորդ օրը հաճախորդին տրամադրվում է հաշվի

քաղվածքները` համապատասխան փաստաթղթերի հետ:

ՀՀ ԴՐԱՄՈՎ ՓՈԽԱՆՑՈՒՄՆԵՐ

Բանկի կողմից հաճախորդներին մատուցվուղ ծառայությունների մեջ կարևորագույն

նշանակություն ունեն դրամային անկանխիկ միջոցների փոխանցման գործարքները:

<Հայբիզնեսբանկ> ՓԲԸ-ում ներհանարապետական դրամական վճարումների գերակշռող

մասը իրականացվում է ՀՀ Կենտրոնական բանկում բացված դրամային թղթակցային
հաշվի միջոցով` BANKMAIL էլեկտրոնային վճարային համակարգով: Բանկում գործող
վճարահաշվարկային համակարգը ապահովում է արագ և հուսալի փոխանցումների
իրականացում` ինչպես բանկի բոլոր մասնաճյուղերի,այնպես էլ հայաստանյան այլ
բանկերի միջև:<Հայբիզնեսբանկ> ՓԲԸ-ը գործում է Online ռեժիմում,որի արդյունքում
բանկի ներհանրապետական համակարգչային ցանցի տվյալների միասնական բազայում
ինֆորմացիայից կուտակումը և մշակումը թույլ է տալիս առավել արդյունավետ և արագ
կերպով սպասարկել հաճախորդին` անկախ այն հանգամանքից, թե որ մասնաճյուղում
են գտնվում նրա հաշիվները:

Բանկային հաշվից դրամային վճարումները կատարվում են մեկ բանկային օրվա

ընթացքում: Հաշվից գործառնություններ իրականացնելու համար բավական է բանկ
ներկայացնել սահմանված կարգի վճարային փաստաթուղթ: Դրամային փոխանցումները
իրականացվում են անվճար:

ԱՐՏԱՐԺՈՒՅԹԻ ԱՌՈՒՎԱՃԱՌՔԻ ՍԱԿԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ

ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ԼԻՑԵՆԶԻԱՅԻ ՏՐԱՄԱԴՐՈՒՄԸ
Հայտատուներն արտարժույթի առուվաճառքի սակարկությունների կազմակերպման
լիցենզիա ստանալու համար Կենտրոնական բանկ են ներկայացնում հետևյալ
փաստաթղթերը.

1. լիցենզիա ստանալոõ հայտը

2. Բորսայի կանոնադրությունը
3. Տեղեկանք Բորսայի գործադիր`տնօրենի և գլխավոր հաշվապահի վերաբերյալ
4. Բորսայի գործադիր տնօրենի և գլխավոր հաշվապահի համար իրավասու
մարմնից տեղեկանք դատվածություն չունենալու կամ ներկայումս նախաքննության կամ
դատաքննության մեջ չգտնվելու վերաբերյալ
5. Բորսայի կողմից ընդունված արտարժույթի առևտրի կանոնները
6. Բորսայի կողմից ընդունված արտարժույթի առուվաճառքի սակարկությունների
քլիրինգի և վերջնահաշվարկի կանոնները

ԱՐՏԱՐԺՈՒՅԹԻ ՓՈԽԱՆՑՈՒՄՆԵՐ

Բանկում գործող արտարժութային փոխանցումների համակարգը թույլ է տալիս արագ և

ճշգրիտ միջոցներ փոխանցել ցանկացած բանկ, ցանկացած արտարժույթով:
Արտարժութային փոխանցումները կատարվում են նույն բանկային օրվա ընթացքում:
Բոլոր փոխանցումները կատարվում են SWIFT էլեկտրոնային վճարումների
համաշխարհային համակարգի միջոցով, ստացված գումարը մուտքագրվում է
հաճախորդի հաշվին կամ վճարվում է կանխիկ այն արտարժույթով,որով ստացվել է:

1. Փոխանցում բանկային հաշվին

Այս տարբերակի ընտրության դեպքում հաճախորդին անհրաժեշտ է իմանալ հետևյալ

ռեկվիզիտները`

 Միջնորդ բանկի անվանումը,հասցեն,այդ բանկի SWIFT համակարգում գործող

իդնտիֆիկացիոն կոդը
 Շահառուի հաշվի համարը շահառուի բանկում,շահառուի
անվանումը,իրավաբանական հասցեն:

 Փոխանցում Anelik համակարգի միջոցով

Այս տարբերակի ընտրության դեպքում համակարգը ապահովում է փոխանցման
իրականացումը միայն ստացողի անուն – ազգանվամբ և փոխանցողից գանձվում է
ստանդարտ 3 % միջնորդավճար և ստացողը չի վճարում որևէ
միջնորդավճար:Միջոցների փոխանցման համակարգերը կենտրոնական բանկի կամ
բանկերի հաղորդակցման մասնագիտացված համակարգերն են,որոնց միջոցով վճարման
հանձնարարականները և հաշիվների մասին տեղեկացումները փոխանցվում են
դրանցում հասցեագրված անձանց:

3. Փոխանցում WESTERN UNION համակարգի միջոցով

Այս տարբերակի ընտրության դեպքում համակարգը ապահովում է փոխանցման

իրականացում միայն ստացողի անուն,ազգանվամբ և ստացողը չի վճարում որևէ այլ
միջնորդավճար:Ուղարկողը միջնորդավճար վճարում է կախված ուղարկվող գումարի
ծավալից:

ԿԵՆՏՐՈՆԱԿԱՆ ԲԱՆԿԻ ԱՎԱՆԴԱՅԻՆ և ՎԱՐԿԱՅԻՆ

ԳՈՐԾԱՌՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Ինչպես և առևտրային բանկերը,կենտրոնական բանկը ևս ընդունում է ավանդներ և

ստանում է վարկեր:

Կենտրոնական բանկը կարող է ՀՀ դրամով կամ արտարժուըթով ցպահանջ կամ

ժամկետային ավանդներ ընդունել կամ նյութական արժեքներ ի պահ ընդունել միայն ՀՀ
պետական մարմիններից, միջազգային ֆինանսական և վարկային
կազմակերպություններից:

Կենտրոնական բանկն իր խնդիրներն իրագործելու նպատակով կարող է միջազգային

ֆինանասական կազմակերպություններից, այլ պետությունների կառավարություններից,
կենտրոնական և առաջնակարգ այլ բանկերից ստանալ վարկեր:

ՀՀ ԿԵՆՏՐՈՆԱԿԱՆ ԲԱՆԿԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄԸ

Կենտրոնական բանկի կառավարման բարձրագույն մարմինը կենտրոնական բանկի
խորհուրդն է:

Խորհուրդը կազմված է կենտրոնական բանկի նախագահից,նրա տեղակալից,խորհրդի

հինգ անդամներից:Կենտրոնական բանկի նախագահը և նրա տեղակալը կենտրոնական
բանկի խորհրդի կազմում ընդգրկվում են ի պաշտոնե: Կենտրոնական բանկի խորհրդի
մյուս հինգ անդամներին նշանակում է ՀՀ նախագահը` հինգ տարի ժամկետով:ԿԲ-ի
խորհրդի անդամները չեն կարող ԿԲ-ում այլ պաշտոն զբաղեցնել:

Կենտրոնական բանկի բարձրագույն պաշտոնատար անձը կենտրոնական բանկի

նախագահն է: Կենտրոնական բանկի նախագահը պատասխանատու է Կենտրոնական
բանկի խնդիրների իրագործման համար: Նախագահի բացակայության կամ
պարտականությունների կատարման անհնարինության դեպքւմ նրան փոխարինում է
կենտրոնական բանկի նախագահի տեղակալը,իսկ տեղակալի բացակայության կամ նրա
պարտականությունների կատարման անհնարինության դեպքում` կենտրոնական բանկի
խորհդրի տարիքով ավագ անդամը:Կենտրոնական բանկի նախագահին և նրա
տեղակալին նշանակում է Ազգային ժողովը` ՀՀ նախագահի առաջարկությամբ` 6 տարի
ժամկետով: Կենտրոնական բանկի նախագահը կոորդինացնում է կենտրոնական բանկի
բնականոն աշխատանքը, ներկայացնում է կենտրոնական բանկը Հայաստանի
Հանրապեպությունում, այլ պետություններում և միջազգային կազմակերպություններում
իրականացնում է օրենքով կենտրոնական բանկի խորհրդի իրավասությանը
չվերապահված այլ լիազորություններ: Կենտրոնական բանկի նախագահը և նրա
տեղակալը, ինչպես նաև խորհրդի անդամները չեն կարող լինել որևէ կուսակցության
ղեկավար մարմնի անդամ, կատարել այլ աշխատանք,բացառությամբ գիտական,
մանկավարժական, ստեղծագործական աշխատանքներից:

ԿԲ-ի ԴՐԱՄԱՎԱՐԿԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԷՈՒԹՅՈՒՆՆ ՈՒ

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՁԵՎԵՐԸ

Կենտրոնական բանկերի կողմից իրականացվող դրամավարկային քաղաքականության

գլխավոր խնդիրը դրամական միավորի կայուն գնողունակ ուժի պահպանումն ու
դրամական հաշվարկների և վճարումների սահուն համակարգի ապահուվումն է:
Միևնույն ժամանակ, կենտրոնական բանկերի կողմից իրականացվող դրամավարկային
քաղաքականությունը հանդիսանում է պետության ընդհանուր տնտեսական
կարգավորման բաղկացուցիչ կարևոր մասերից մեկը` ուղղված գործազրկության և
արտադրության ճգնաժամային անկումների իսպառ կամ մասնակի վերացմանը:
Բանային պրակտիկայում հայտնի են դրամավարկային քաղաքականության հետևյալ
հիմնական ձևերը.

1. Ռեստրիկցիոն դրամավարկային քաղաքականություն կամ հետևյալ <<թանկ

փողի>> քաղաքականություն:
2. Էքսպանսիոնիստական դրամավարկային քաղաքականություն կամ <<էժան
փողի>> քաղաքականություն:
3. Միջանկայալ կամ <<ոսկե միջինի>> դրամավարկային քաղաքականություն,որն
իրենից ներկայացնում է վերոհիշյալ երկու ձևերի յուրովի համակցում:

Բացի այդ տարբերում են նաև <<լայն>> և <<նեղ>>

դրամավարկային քաղաքականություններ: <<Նեղ>> դրամավարկային
քաղաքականության իրականցման դեպքում օպտիմալ արժութային փոխարժեքը ձեռք է
բերվում արժութային շուկայում ներդրումների, հաշվառման քաղաքականության և
կարճաժամկետ տոկոսադրույքների վրա ազդող այլ գործիքների օգնությամբ: Իսկ
<<լայն>> դրամավարկային քաղաքականությունն իրականացվում է շրջանառության մեջ
գտնվող դրամական զանգվածի վրա ներգործելու միջոցով սղաճի արդյունավետ
կառավարման ճանապարհով:

Գործնականում հայտնի են կառավարման տնտեսական մեթոդների 3 հիմնական

տեսակներ.

1. հարկային մեթոդներ
2. նորմատիվային մեթոդներ
3. ճշգրտող մեթոդներ

Հարկային մեթոդների օգտագործումը ֆինանսական մարմինների առանձնաշնորհն է,իսկ

մյուս երկու մեթոդները կիրառում է կենտրոնական բանկը:

Այսպիսով`դրամավարկային կարգավորման իրականացման անուղղակի մեթոդները

հիմնականում երեքն են.

1. Կենտրոնական բանկի կողմից առևտրային և մասնագիտացված բանկերի

պարտադիր պահուստների նորմատիվների փոփոխությունը:
2. Դիսկոնտային և վերաֆինանսավորման քաղաքականության իրականացումը:
3. Կենտրոնական բանկի կողմից իրականցվող գործառնությունները բաց
շուկայում:
ՀՀ ԴՐԱՄԱՎԱՐԿԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆ ՈՒ
ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՆՊԱՏԱԿՆԵՐԸ

ՀՀ կենտրոնական բանկի գլխավոր նպատակը,ըստ <<ՀՀ կենտրոնական բանկի

մասին>> ՀՀ օրենքի 4-րդ հոդվածի,գների կայունության ապահովումն է:ՀՀ ԿԲ-ն որդեգրել
է ծավալային կարգավորման ռազմավարությունը, որի համատեքստում որպես
միջանկյալ նպատակ վերահսկում է փողի զանգվածը, իսկ որպես գործառնական
նպատակ`փողի բազան: ՀՀ ԿԲ-ը իրականցնում է նաև արժութային քաղաքականություն:

Դրամավարկային քաղաքականության մշակման և իրականացման գործընթացը.

Գների կայունության ապահովման նպատակով կենտրոնական բանկը մշակում,

հաստատում և իրականացնում է դրամավարկային քաղաքականության ծրագիրը:
Յուրաքանչյուր տարի, կիսամյակի կտրվածքով, կիսամյակի ավարտից հետո 1 ամսվա
ընթացքում ՀՀ ԿԲ խորհրդի քննարկման է ներկայացվում անցած կիսամյակի
մակրոտնտեսական իրավիճակի վերլուծությունն ու փաստացի ցուցանիշների
ֆինանսական ծրագիրը: Ընդ որում,վերջինս կարող է վերանայվել տարվա ծրագրի
համեմատ այն դեպքում,երբ անցած կիսամյակում դիտվել են էական շեղումներ:

ՓՈՂԻ ԲԱԶԱՅԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄՆ ՈՒ ԴՐԱՄԱՎԱՐԿԱՅԻՆ ԳՈՐԾԻՔՆԵՐԸ

Փողի բազայի, որպես ՀՀ ԿԲ գործառնական նպատակի, կառավարումն իրականացվում է

բացառապես դրամավարկային անուղղակի գործիքների միջոցով, որոնցից առավել
ակտիվ կիրառվում են ռեպո համաձայնագրերը, պետարժեթղթերի առք ու վաճառքի
գործառնություններին ԿԲ-ն դիմում է ոչ հաճախ և առավելապես այն դեպքում,երբ
անհրաժեշտ է մեկանգամյա ազդեցություն գործել իրացվելիության մակարդակի վրա:

Փողի բազայի կառավարման նպատակով կիրառվում են նաև արտարժույթի առք ու

վաճառքի գործառնությունները:ՀՀ ԿԲ դրամավարկային գործիք է նաև պարտադիր
պահուստավորմումը:Նշենք,որ 1999թ. Ապրիլի 9-ից գործում է պարտադիր
պահուստավորման նոր ռեժիմ,համաձայն որի և դրամով, և արտարժույթով ներգրավված
միջոցների դիմաց պահուստավորումն իրականացվում է միայն ՀՀ դրամով:

1999թ. Դրամավարկային քաղաքականության ծրագրում ամրագրվել է փողի բազայի

տատանումների թույլատրելի միջակայքի ( -, + 2%) գաղափարը: Փողի բազայի
տատանումների թույլատրելի միջակայք սահմանելու նպատակը մի կողմից դրա կտրուկ
տատանումների մեղմումն է,իսկ մյուս կողմից ճկուն կառավարումը `թույլատրելի է:
Տատանումների միջակայքն ընդգրկում է փողի բազայի օրական տատանումների վերին և
ստորին սահմանները:Յուրաքանչյուր ժամանակահատվածի համար միջակայքի
սահմանները որոշվում են նախորդ տարիներին գրանցված`փողի բազայի միջինի
նկատմամբ առևտրային բանկերի տնօրինած ավելցուկ պաշարների ստանդարտ
շեղումների միջին ցուցանիշների հիման վրա:

´²ÜÎ- вֲÊàð¸ вزβð¶À

²Ûëûñ ³ñ¹»Ý ·ñ»Ã» ³ÝÑݳñ ¿ ѳݹÇå»É Ù»ÏÇÝ, áí áãÇÝã ãÇ Éë»É ÇÝï»ñÝ»ïÇ Ù³ëÇÝ: Üñ³ÝóÇó
û·ïíáÕÝ»ñÇ ù³Ý³ÏÝ ûñ»óûñ ³í»É³ÝáõÙ ¿: ØÛáõë ÏáÕÙÇó Ù»Ýù û·ïíáõÙ »Ýù ÇÝï»ñÝ»ïÇ ÙdzÛÝ
÷áùñ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÇó. »ñÇï³ë³ñ¹Ý»ñÇ Ñ³Ù³ñ ³ÛÝ ÑÇÙݳϳÝáõ٠ͳé³ÛáõÙ ¿ ųٳÝóÇÝ
¨ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛ³Ý áñáÝÙ³ÝÁ, ³í»ÉÇ ï³ñ»óÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ³ÛÝ Ù³ëݳ·Çï³Ï³Ý ·Çï»ÉÇùÝ»ñÇ ¨
ÝáñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³ÕµÛáõñ ¿: ²ñ¹Ûáù ųٳݳÏÁ ã¿ ÁݹɳÛÝ»É Ñ³Ù³ó³ÝóÇ ëï³Ý¹³ñï
ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇó û·ïí»Éáõ ó³ÝÏÁ: êñ³Ýáí Ù»Ýù óáõÛó »Ýù ï³ÉÇë ÇÝï»ñÝ»ïñ Ù»Ï ³ÛÉ
Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ, áñÝ Çñ³Ï³Ý ¿ ¹³ñÓÝáõÙ §´³ÝÏ- ѳ׳Ëáñ¹¦ ͳé³ÛáõÃÛáõÝÁ:

§´³ÝÏ-ѳ׳Ëáñ¹¦ ѳٳϳñ·Á ã³÷³½³Ýó ѳñÙ³ñ ѳٳϳñ· ¿, áñÁ ÃáõÛÉ ¿ ï³ÉÇë ѳ׳Ëáñ¹Ý»ñÇÝ

ÇÝùÝáõñáõÛÝ Ï³é³í³ñ»É Çñ»Ýó ѳßÇíÝ»ñÝ ÇÝï»ñÝ»ïÇ ÙÇçáóáí: ²ÛÝ å³ñ½ ³Ýíï³Ý· Íñ³·Çñ ¿,
áñÇ ÙÇçáóáí ³é³Ýó µ³ÝÏ ³Ûó»É»Éáõ, ßáõñçûñÛ³ Ñݳñ³íáñ ¿ ϳï³ñ»É ·áñͳñùÝ»ñ ë»÷³Ï³Ý
ѳßÇíÝ»ñÇ Ñ»ï:

²ÛëåÇëÇ Í³é³ÛáõÃÛ³Ý ëï»ÕÍÙ³Ý ÙÇïùÝ ³é³ç³ó»É ¿ ²Ù»ñÇϳÛÇ ØdzóÛ³É Ý³Ñ³Ý·Ý»ñáõÙ:

ä³ï׳éÝ»ñÇó Ù»ÏÁ »Õ»É ¿ µ³ÝÏ»ñÇ Ù³ëݳ×ÛáõÕ»ñÇ µ³óÙ³Ý ë³Ñٳݳ÷³ÏáõÙÝ»ñÇ ³ÛÉ
ݳѳݷݻñáõÙ, ÇÝãÇ Ñ»ï ϳåí³Í ѳ׳Ëáñ¹Ý»ñÇ ï»Õ³÷áËáõÃÛáõÝÁ Çñ Ñ»ï µ»ñáõÙ ¿ñ µ³ó³ë³Ï³Ý
ѻ勉ÝùÝ»ñ »ñÏáõ ÏáÕÙ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ¿É, µ³ÝÏÁ ÏáñóÝáõÙ ¿ñ Çñ ѳ׳Ëáñ¹ÇÝ, ÇëÏ Ñ³×³Ëáñ¹Á`
µáÉáñ ³é³í»ÉáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, Ó»éùµ»ñáõÙÝ»ñÁ ïíÛ³É µ³ÝÏáõÙ, ¨ ëïÇåí³Í ¿ñ ÉÇÝáõÙ ÏñÏÇÝ
³å³óáõó»É Çñ í׳ñáõݳÏáõÃÛáõÝÁ ³ÛÉ µ³ÝÏ»ñÇ: ²Û¹ ÇëÏ å³ï׳éáí í»ñçÇÝÝ»ñë ëïÇåí³Í ¿ÇÝ ·ïÝ»É
³ÛÉ Ý³Ñ³Ý·Ý»ñáõ٠ϳ٠»ñÏñÝ»ñáõÙ ·ïÝíáÕ Ñ³×³Ëáñ¹Ý»ñÇÝ Í³é³ÛáõÃÛáõÝ Ù³ïáõó»Éáõ
ï³ñµ»ñ³ÏÝ»ñÁ: лÝó ³Ûë ¹ñ¹³å³ï׳éáí ¿É 1995Ã. ÑáÏï»Ùµ»ñÇ 18-ÇÝ ÇÝï»ñÝ»ïáõÙ ëï»ÕÍí»É
¿ ³é³çÇÝ ûÝɳÛÝ µ³ÝÏÁ` Security First Network Bank.

§´³ÝÏ-ѳ׳Ëáñ¹¦ ѳٳϳñ·Á ݳ˳ï»ëí³Í ¿ ѳ׳Ëáñ¹Ý»ñÇ Ñ³ßí»Ñ³Ù³ñÝ»ñÁ ÇÝï»ñÝ»ïÇ ÙÇçáóáí

ûÝɳÛÝ é»ÅÇÙáí ϳé³í³ñ»Éáõ ѳٳñ: гٳϳñ·Ý ³é³ç³ñÏáõÙ ¿ ÇÝï»ñÝ»ïÇ ÙÇçáóáí ¨ å³ßïå³Ýí³Í
Ùáõïù µ³ÝÏÇ ýÇݳÝë³Ï³Ý ¨ ³ÛÉ µÝáõÛÃÇ ï»Õ»Ï³ïí³Ï³Ý ßï»Ù³ñ³ÝÝ»ñ: гٳϳñ·Á ÃáõÛÉ ¿ ï³ÉÇë
ϳï³ñ»É ÷á˳ÝóáõÙÝ»ñ, Çñ³Ï³Ý³óÝ»É ï³ñ³¹ñ³Ùáí ·áñͳñùÝ»ñ, ϳï³ñ»É í³ñÏ»ñÇ Ù³ñáõÙ, ëï³Ý³É
ù³Õí³ÍùÝ»ñÇ ó³Ýϳó³Í ųٳݳϳѳïí³ÍÇ Ñ³Ù³ñ, ÇÝãå»ë ݳ¨ Ñ»ï¨»É Ñ³ßÇíÝ»ñÇ ÁÝóóÇÏ íÇ׳ÏÇÝ
áõ í³ñ»É ݳٳϳ·ñáõÃÛáõÝ µ³ÝÏÇ Ñ»ï:

²Ûë ѳٳϳñ·Ý áõÝÇ ÙÇ ß³ñù ³é³í»ÉáõÃÛáõÝÝ»ñ, Ù³ëݳíáñ³å»ë` ³å³ÑáíáõÃÛáõÝ áõ

Ñáõë³ÉÇáõÃÛáõÝ, ·áñͳñùÝ»ñÇ Çñ³Ï³Ý³óÙ³Ý Ù»Í ³ñ³·áõÃÛáõÝ áõ ѳñÙ³ñ³í»ïáõÃÛáõÝ:
гٳϳñ·Ç ѳ׳Ëáñ¹Ý»ñÇ Ñ³Ù³ñ í»ñ³ÝáõÙ ¿ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝ Ï³ï³ñ»Éáõ ѳٳñ µ³ÝÏ ³Ûó»É»Éáõ
³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛáõÝÁ, ¨ ѳ׳Ëáñ¹Á Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ ëï³ÝáõÙ Çñ ѳٳϳñ·ãÇ ³é³ç Ýëï³Í,
ÇÝùÝáõñáõÛÝ Çñ³Ï³Ý³óÝ»É µ³ÝϳÛÇÝ ·áñͳñùÝ»ñ:

§´³ÝÏ- ѳ׳Ëáñ¹¦ ѳٳϳñ·Á ³é³ç³ñÏáõÙ ¿ û·ï³·áñÍ»É å³ßïå³Ýí³Í ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛ³Ý ëï³Ý¹³ñï

³ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝ (SSl): Üßí³Í ³ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝÁ ÃáõÛÉ ¿ ï³ÉÇë ³íïáÙ³ï Ï»ñåáí ͳÍϳ·ñ»É áÕç
÷á˳ÝóíáÕ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛáõÝÁ: ÎÇñ³éíáõÙ ¿ ¿É»ÏïñáݳÛÇÝ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ý Ù»Ë³ÝǽÙÁ:
¾É»ÏïñáݳÛÇÝ Ãí³ÛÇÝ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ý ëï»ÕÍáõÙÁ Ñݳñ³íáñ ¿ ·³ÕïÝÇ µ³Ý³Éáõ ÙÇçáóáí, áñÁ
·ïÝíáõÙ ¿ ѳ׳Ëáñ¹Ç Ùáï: ¶áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ µ³Õϳó³Í ¿ »ñÏáõ ÷áõÉÇó.

1. ̳ÍϳÝí³Ý ¨ ͳÍϳ·ñÇ ëïáõ·áõÙ

2. ¶³ÕïÝÇ µ³Ý³Éáõ ëïáõ·áõÙ

Ü߳ݳµ³é»ñÁ, µ³Ý³ÉÇÝ»ñÁ, ÇÝãå»ë ݳ¨ ÙáõïùÇ Çñ³íáõÝùÝ»ñÁ ﻽³¹ñíáõÙ »Ý µ³µÏáõÙ:

г׳Ëáñ¹Ç µáÉáñ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ÝßíáõÙ ¨ ·ñÇ »Ý ³éÝíáõÙ ·É˳íáñ ѳٳϳñ·ãáõÙ:
г׳Ëáñ¹Ç ÏáÕÙÇó å³ïñ³ëïí³Í í׳ñÙ³Ý ÷³ëï³ÃáõÕÃÁ ³ÝóÝáõÙ ¿ »ñÏÏáÕÙ³ÝÇ í»ñ³ÑëÏáÕáõÃÛáõÝ
(í»ñ³ÑëÏáÕáõÃÛáõÝ Ñ³×³Ëáñ¹Ç ÏáÕÙÇó ¨ í»ñ³ÑëÏáÕáõÃÛáõÝ µ³ÝÏáõÙ):

²ñø³ ìÖ²ð²ÚÆÜ Ð²Ø²Î²ð¶Æ äȲêîÆÎ ø²ðîºð

ArCa Ciassic ù³ñïÁ í³ñϳÛÇÝ ù³ñï ¿, áñÁ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ ÁÝÓ»éáõÙ ù³ñï³å³ÝÇÝ ëï³Ý³É
ϳÝËÇÏ ¹ñ³Ù, ϳï³ñ»É ³ÝϳÝËÇÏ ·áñͳñùÝ»ñ, Ý»ñ³éÛ³É ÏáÙáõÝ³É í׳ñáõÙÝ»ñÁ, ϳÝ˳í׳ñ³ÛÇÝ
ù³ñï»ñÇ ÉÇóù³íáñáõÙÁ, ·ÝíáÕ ³åñ³ÝùÝ»ñÇ ¨ Ù³ïáõóí³Í ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹ÇÙ³ó í׳ñáõÙÁ
ѳٳå³ï³ëË³Ý ³é¨ïñÇ ¨ ëå³ë³ñÏÙ³Ý Ï»ï»ñáõÙ: ArCa Ciassic ù³ñïÁ ϳñáÕ ¿ ͳé³Û»É ݳ¨ áñå»ë
³ß˳ï³í³ñÓ³ÛÇÝ ù³ñï: ²ÛëÇÝùÝ` ó³ÝÏáõÃÛ³Ý ¹»åùáõÙ ù³ñï³å³ÝÁ ϳñáÕ ¿ Çñ ³ß˳ï³í³ñÓÁ
÷á˳Ýó»É µ³ÝÏáõÙ µ³óí³Í ù³ñï³ÛÇÝ Ñ³ßíÇÝ ¨ û·ïí»É í»ñÁ Ýßí³Í Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÇó: îíÛ³É
ï»ë³ÏÇ ù³ñïÁ ݳ¨ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ ï³ÏÇë ù³ñï³å³ÝÇÝ û·ïí»Éáõ ù³ñï³ÛÇÝ Ñ³ßíÇ í³ñϳíáñÙ³Ý
ѳݳñ³íáñáõÃÛáõÝÇó` ѳٳӳÛÝ ´³ÝÏÇ ÏáÕÙÇó ë³ÑÙ³Ýí³Í å³ÛÙ³ÝÝ»ñÇ: ø³ñï³ÛÇÝ Ñ³ßíÇ
í³ñϳíáñáõÙÝ Çñ³Ï³Ý³óíáõÙ ¿ ´³ÝÏÇ ¨ ѳ׳Ëáñ¹Ç ÙÇç¨ ÏÝùí³Í å³Ûٳݳ·ñÇ ÑÇÙ³Ý ¨ ÃáõÛÉ ¿ ï³ÉÇë
ù³ñï³å³ÝÇÝ ë»÷³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ ëå³éÙ³Ý ¹»åùáõÙ û·ïí»É ´³ÝÏÇ ÏáÕÙÇó ïñ³Ù³¹ñí³Í í³ñϳÛÇÝ
ÙÇçáóÝ»ñÇó:

ArCa Ciassic ù³ñïÁ ïñ³Ù³¹ñíáõÙ ¿ 2 ï³ñÇ Å³ÙÏ»ïáí:

ArCa Cold ù³ñïÁ í³ñϳÛÇÝ ù³ñï ¿, áñÁ ϳñáÕ »Ý Ó»éù µ»ñ»É ´³ÝÏÇ íëï³Ñ»ÉÇ ³é³çݳϳñ·
ѳ׳Ëáñ¹Ý»ñÁ: ´³ÝÏÇ ÏáÕÙÇó ù³ñï³å³ÝÝ»ñÇÝ ïñ³Ù³¹ñíáõÙ »Ý ÙÇ ß³ñù Éñ³óáõóÇã
ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñ, áñáÝóÇó ³é³çÇÝ Ñ»ñÃÇÝ Ï³ñ»ÉÇ ¿ ³é³ÝÓݳóÝ»É í³ñϳÛÇÝ ·ÍÇ ëå³ë³ñÏáõÙÁ
³ñïáÝÛ³É å³ÛÙ³ÝÝ»ñáí: ì³ñÏÝ û·ï³·áñÍ»Éáõ ¹»åùáõÙ ÷á˳¹³ñÓ Ñ³ßí³ñÏÝ»ñÇ Ï³ï³ñÙ³Ý ûñí³
§å³Ûٳݳ·ñáí ë³ÑÙ³Ýí³Í ³Ù»Ý³ÙëÛ³ Ù³ñÙ³Ý ûñ¦ ¹ñáõÃÛ³Ùµ Ó¨³íáñí³Í í³ñÏÇ å³ñïùÁ ø³ñï³å³ÝÁ
ϳñáÕ ¿ í׳ñ»É 15 ûñ³óáõó³ÛÇÝ ûñí³ ÁÝóóùáõÙ: ø³ñï³å³ÝÇ ÏáÕÙÇó í׳ñÙ³Ý ³ñïáÝÛ³É
ųٳݳϳѳïí³ÍÇ ÁÝóóùáõÙ í³ñÏÇ å³ñùÁ ³ÙµáçÕçáõÃÛ³Ùµ Ù³ñ»Éáõ ¹»åùáõÙ ´³ÝÏÁ ïáÏáëÝ»ñ ãÇ
·³ÝÓáõÙ:
ArCa Cold ù³ñïÁ ïñ³Ù³¹ñíáõÙ ¿ 1-2 ï³ñÇ Å³ÙÏ»ïáí:

ArCa Business ù³ñïÁ í³ñϳÛÇÝ ù³ñï ¿, áñÁ ϳñáÕ »Ý Ó»éù µ»ñ»É ÙdzÛÝ
ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, áñáÝù ó³ÝϳÝáõÙ »Ý ϳÝáݳíáñ»É ͳé³ÛáÕ³Ï³Ý Í³Ëë»ñÁ: ì»ñáÑÇßÛ³É
ù³ñïáí ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý ³ß˳ï³ÏÇóÁ, áñÇ ³ÝáÇÝáí µ³óí³Í ¿ ù³ñïÁ, ϳñáÕ ¿ ëï³Ý³É ϳÝËÇÏ ¹ñ³Ù ϳÙ
ϳï³ñ»É í׳ñáõÙÝ»ñ ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý ÏáÕÙÇó Ó»éù µ»ñí³Í ³åñ³ÝùÝ»ñÇ Ï³Ù ëï³ó³Í
ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹ÇÙ³ó` ݳËûñáù ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý ÏáÕÙÇó ë³ÑÙ³Ýí³Í ·ÝáõÙÝ»ñÇ
ë³ÑÙ³ÝÝ»ñáõÙ: γ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý ³ÝáõÝáí µ³ÝÏáõÙ µ³óí³Í ù³ñï³ÛÇÝ Ñ³ßíÇÝ Ï³ñáÕ »Ý Ïóí»É ÙÇ
ù³ÝÇ ù³ñï»ñ` µ³óí³Í ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÇ ³ÝáõÝáí` ݳËûñáù Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñÇ Ñ³Ù³ñ ë³ÑٳݻÉáí
ͳËë³ÛÇÝ ÉÇÙÇïÝ»ñ:

ArCa Business ù³ñïÁ ïñ³Ù³¹ñíáõÙ ¿ 1-2 ï³ñÇ Å³ÙÏ»ïáí:

ArCa Ciassic, ArCa Gold ¨ ArCa Business ù³ñï»ñÁ ëå³ë³ñÏáõÙ »Ý ArCa í׳ñ³Ñ³ßí³ñϳÛÇÝ
ѳٳϳñ·Ç ÙÇçáóáí:

ø³ñï³ÛÇÝ Ñ³ßÇíÝ»ñÁ µ³óíáõÙ »Ý ÐÐ ¹ñ³Ùáí:

ØÆæ²¼¶²ÚÆÜ äȲêîÆÎ ø²ðîºð

´³ÝÏÁ ïñ³Ù³¹ñáõÙ ¨ ëå³ë³ñÏáõÙ ¿ Master Card/Europay ÙÇç³½·³ÛÇÝ í׳ñ³ÛÇÝ Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç Maestro

Cirrus, MasterCard Standart, MasterCard Business, MasterCard Gold åɳëïÇÏ ù³ñï»ñÁ:

Maestro Cirrus ÙÇç³½·³ÛÇÝ ù³ñï»ñÁ ѳݹÇë³ÝáõÙ »Ý ¹»µ»ï³ÛÇÝ ù³ñï»ñ ¨ ͳé³ÛáõÙ »Ý ϳÝËÇÏ

¨ ³ÝϳÝËÇÏ ·áñͳñùÝ»ñÇ Çñ³Ï³Ý³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ` ù³ñï³ÛÇÝ Ñ³ßíáõÙ ³éϳ ÙÇçáóÝ»ñÇ
ßñç³Ý³ÏÝ»ñáõÙ:

Maestro Cirrus ù³ñïÁ ïñ³Ù³¹ñíáõÙ ¿ 1-2 ï³ñÇ Å³ÙÏ»ïáí:

MasterCard Standart ÙÇç³½·³ÛÇÝ ù³ñï»ñÁ í³ñϳÛÇÝ ù³ñï»ñ »Ý, áñáÝó ÙÇçáóáí ù³ñï³å³ÝÁ
ϳñáÕ ¿ û·ïí»É ѳßíÇ í³ñϳíáñÙ³Ý Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÇó, áñÇ í»ñ³¹³ñÓ»ÉÇáõÃÛáõÝÁ å»ïù
¿ ³å³Ñáíí³Í ÉÇÝÇ Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý »ñ³ß˳íáñáõÃÛ³Ùµ ϳ٠³ÛÉ ÝÛáõÃ³Ï³Ý ³ñÅ»ùÝ»ñáí: Üßí³Í ù³ñïáí
Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ ÁÝÓ»éíáõ٠ݳ¨ ϳï³ñ»É ³ÝϳÝËÇÏ ·áñͳñùÝ»ñÁ ÇÝï»ñÝ»ïÇ ÙÇçáóáí:
MasterCard Standart ù³ñïÁ ïñ³Ù³¹ñíáõÙ ¿ 1-2 ï³ñÇ Å³ÙÏ»ïáí:

MasterCard Business ÙÇç³½·³ÛÇÝ Ïáñåáñ³ïÇí ù³ñï»ñÁ ïñíáõÙ »Ý Çñ³í³µ³Ý³Ï³Ý ³ÝÓ³Ýó, ÇÝãå»ë

ݳ¨ ÁÝÓ»éáõÙ »Ý ѳßíÇ í³ñϳíáñÙ³Ý Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ:

MasterCard Business ù³ñïÁ ïñ³Ù³¹ñíáõÙ ¿ 1-2 ï³ñÇ Å³ÙÏ»ïáí:

MasterCard Gold ÙÇç³½·³ÛÇÝ ù³ñï»ñÁ í³ñϳÛÇÝ ù³ñï»ñ »Ý, áñáÝù ïñíáõÙ »Ý µ³ÝÏÇ ³é³çݳϳñ·
ѳ׳Ëáñ¹Ý»ñÇÝ ¨ ïñ³Ù³¹ñáõÙ »Ý ÙÇ ß³ñù Éñ³óáõóÇã ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ áõ
³ñïáÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ: ì»ñçÇÝÝ»ñÇë ÃíáõÙ ³é³çÇÝ Ñ»ñÃÇÝ Ï³ñ»ÉÇ
³é³ÝÓݳóÝ»É Ñ³ßíÇ í³ñϳíáñÙ³Ý ó³Íñ ïáÏáë³¹ñáõÛùÝ»ñ` í³ñÏÇ Ù³ñÙ³Ý ß³ÙÏ»ï³ÛÇÝ
³ñïáÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñݳñ³íáñáõÃÛ³Ùµ: ì³ñÏÝ û·ï³·áñÍ»Éáõ ¹»åùáõÙ ÷á˳¹³ñÓ Ñ³ßí³ÏÝ»ñÇ
ϳï³ñÙ³Ý ûñí³ §å³Ûٳݳ·ñáí ë³ÑÙ³Ýí³Í ³Ù»Ý³ÙëÛ³ Ù³ñÙ³Ý ûñ¦ ¹ñáõÃÛ³Ùµ Ó¨³íáñí³Í í³ñÏÇ å³ñïùÁ
ø³ñï³å³ÝÁ ϳñáÕ ¿Ã í׳ñ»É 15 ûñ³óáõó³ÛÇÝ ûñí³ ÁÝóóùáõÙ: ù³ñï³å³ÝÇ ÏáÕÙÇó í׳ñÙ³Ý
³ñïáÝÛ³É Å³Ù³Ý³Ï³Ñ³ïí³ÍÇ ÁÝóóùáõÙ í³ñÏÇ å³ñïùÁ ³ÙµáóçáõÃÛ³Ùµ Ù³ñ»Éáõ ¹»åùáõÙ ´³ÝÏÁ
ïáÏáëÝ»ñ ãÇ ·³ÝÓáõÙ:

MasterCard Gold ù³ñïÁ ïñ³Ù³¹ñíáõÙ ¿ 1-2 ï³ñÇ Å³ÙÏ»ïáí:

Maestro Cirrus, MasterCard Standart, MasterCard Business, MasterCard Gold

ù³ñï»ñÁ ëå³ë³ñÏíáõÙ »Ý MasterCard í׳ñ³Ñ³ßí³ñϳÛÇÝ Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç ÏáÕÙÇó:

ø³ñï³ÛÇÝ Ñ³ßÇíÝ»ñÁ µ³óíáõÙ »Ý ÐÐ ¹ñ³Ùáí ϳ٠²ØÜ ¹áɳñ»í` Áëï ѳ׳Ëáñ¹Ç ó³ÝÏáõÃÛ³Ý:

ArCa Business ¨ Master Card Business ø³ñï»ñÁ

γñáÕ »Ý ïñ³Ù³¹ñí»É Çñ³í³µ³Ý³Ï³Ý ³ÝÓ³Ýó ϳ٠³Ýѳï Ó»éݳñϳï»ñ»ñÇÝ:

Իϳí³ñÇ ó³ÝÏáõÃÛ³Ùµ ù³ñï³ÛÇÝ Ñ³ßíÇÝ Ï³ñáÕ »Ý Ïóí»É ù³ñï»ñ ³ßÕ³ï³ÏÇóÝ»ñÇ ³ÝáõÝáí, ï³ñµ»ñ
ͳËë³ÛÇÝ ë³Ñٳݳã³÷»ñáí §ûñ³Ï³Ý, ³Ùë³Ï³Ý, ß³µ³Ã³Ï³Ý¦:
вÞì²ä²Ð²Î²Ü вÞì²èØ²Ü ºì вÞìºîìàôÂÚàôÜܺðÆ ì²ðâàôÂÚ²Ü Î²èàôòì²ÌøÀ

´³ÝÏÇ ·É˳íáñ ѳßí³å³ÑÁ Ý߳ݳÏíáõÙ ¿ ´³ÝÏÇ ËáñÑñ¹Ç ÏáÕÙÇó` ´³ÝÏÇ í³ñãáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³ÑÇ
Ý»ñϳ۳óٳٵ: гßí³å³Ñ³Ï³Ý ѳßí³éÙ³Ý ¨ ѳßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í³ñãáõÃÛáõÝÁ Ó¨³íáñíáõÙ
¿ ´³ÝÏÇ í³ñãáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³ÑÇ Ññ³Ù³Ýáí` ѳٳӳÛÝ ´³ÝÏÇ §Ð³ëïÇùÝ»ñÇ Ñ³Ù³ÉñÙ³Ý Ï³ñ·Ç¦:

гßí³å³Ñ³Ï³Ý ѳßí³éÙ³Ý ¨ ѳßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í³ñãáõÃÛáõÝáõÙ Ý»ñ³éí³Í µ³ÅÇÝÝ»ñÁ

ϳéáõóí³Íù³ÛÇÝ ÇÝùÝáõñáõÛÝ ëïáñ³µ³Å³ÝáõÙÝ»ñ ã»Ý ¨ ·áñÍáõÙ »Ý ëáõÛÝ Î³Ýáݳϳñ·Ç ÑÇÙ³Ý
íñ³: ´³ÅÇÝÝ»ñÁ ջϳí³ñáõÙ »Ý ¶É˳íáñ ѳßí³å³ÑÇ »ÝóϳÛáõÃÛ³Ùµ ³ß˳ïáÕ µ³ÅÝÇ å»ï»ñÇ
ÏáÕÙÇó: Ü»ñµ³ÝϳÛÇÝ ·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ µ³ÅÝÇ å»ïÁ ѳݹÇë³ÝáõÙ ¿ ݳ¨ ´³ÝÏÇ ·É˳íáñ
ѳßí³å³ÑÇ ï»Õ³Ï³É: ´³ÅÇÝÝ»ñÁ ϳ½Ùí³Í »Ý ·É˳íáñ Ù³ëݳ·»ïÇ, ³é³ç³ï³ñ Ù³ëݳ·»ïÇ ¨ Ù³ëݳ·»ïÇ
ѳëïÇùÝ»ñÁ ½µ³Õ»óÝáÕ ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÇó, áñáÝó ù³Ý³ÏÁ ë³ÑÙ³ÝíáõÙ ¿ ´³ÝÏÇ Ñ³ëïÇù³óáõó³Ïáí:
гßí³å³Ñ³Ï³Ý ѳßí³éÙ³Ý ¨ ѳßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í³ñãáõÃÛáõÝÁ ϳ½Ùí³Í ¿ 3 µ³ÅÇÝÝ»ñÇó`

1. Ü»ñµ³ÝϳÛÇÝ ·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ µ³ÅÇÝ.

2. ÂÕóÏó³ÛÇÝ Ñ³ßÇíÝ»ñÇ í³ñÙ³Ý ¨ ÙÇçµ³ÝϳÛÇÝ ·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ µ³ÅÇÝ.
3. гßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ µ³ÅÇÝ:

´³ÝÏÇ ·É˳íáñ ѳßí³å³ÑÇ áõ гßí³å³Ñ³Ï³Ý ѳßí³éÙ³Ý ¨ ѳßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í³ñãáõÃÛ³Ý

ÑÇÙÝ³Ï³Ý ËݹÇñÝ»ñÝ »Ý`

1. ѳßí³å³Ñ³Ï³Ý ѳßí³éáõÙÁ ϳñ·³íáñáÕ Çñ³í³Ï³Ý ³Ïï»ñÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý Ñ³ßí³å³Ñ³Ï³Ý

ѳßí³éÙ³Ý í³ñáõÙÁ.
2. ÐÐ Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý µ³ÝÏÇ ÏáÕÙÇó ë³ÑÙ³Ýí³Í ϳñ·áí, Ó¨»ñáí ¨ ųÙÏ»ïÝ»ñáõÙ
ѳßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÐÐ Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý µ³ÝÏ Ý»ñϳ۳óáõÙÁ, ýÇݳÝë³Ï³Ý ѳßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ
ϳ½ÙáõÙÁ ¨ Ññ³å³ñ³ÏáõÙÁ.
3. ÐÐ ûñ»Ýë¹ñáõÃÛ³Ùµ ë³ÑÙ³Ýí³Í ϳñ·áí, Ó¨»ñáí ¨ ųÙÏ»ïÝ»ñáõÙ å»ï³Ï³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇÝ
ѳñϳÛÇÝ, å»ï³Ï³Ý íÇ׳ϳ·ñ³Ï³Ý ¨ ³ÛÉ Ñ³ßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ý»ñϳ۳óáõÙÁ.
4. ´³ÝÏÇ ÏáÕÙÇó Çñ³Ï³Ý³óíáÕ ·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ýϳïٳٵ ѳßí³å³Ñ³Ï³Ý
í»ñ³ëÏáÕáõÃÛ³Ý Çñ³Ï³Ý³óáõÙ.
5. ´³ÝÏÇ ÃÕóÏó³ÛÇÝ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³ßí³å³Ñ³Ï³Ý ëå³ë³ñÏáõÙ:

гßí³å³Ñ³Ï³Ý ѳßí³éÙ³Ý ¨ ѳßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í³ñãáõÃÛ³Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý ËݹÇñÝ»ñÇó »ÉÝ»Éáí`

ë³ÑÙ³ÝíáõÙ »Ý ¹ñ³ÝáõÙ Ý»ñ³éí³Í Ü»ñµ³ÝϳÛÇÝ ·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ µ³ÅÝÇ ÑÇÙݳϳÝ
·áñͳéáõÛÃÝ»ñÁ: ¸ñ³Ýù »Ý`

1. ´³ÝÏÇ ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÇ ³ß˳ï³í³ñÓÇ Ñ³ßí³ñÏáõÙ, í׳ñáõÙ ¨ ѳßí³å³Ñ³Ï³Ý Ó¨³Ï»ñåáõÙ.

2. ´³ÝÏÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ, ÝÛáõÃ³Ï³Ý ¨ áã ÝÛáõÃ³Ï³Ý ³ÏïÇíÝ»ñÇ ß³ñÅÇ Ñ³ßí³éáõÙ
¨ ѳßí³å³Ñ³Ï³Ý Ó¨³Ï»ñåáõÙ.
3. ѳñÏ»ñÇ ¨ ³ÛÉ å³ñï³¹Çñ í׳ñÝ»ñÇ Ñ³ßí³éáõÙ ¨ ѳßí³å³Ñ³Ï³Ý Ó¨³Ï»ñåáõÙ.
4. ѳñϳÛÇÝ ¨ ³ÛÉ å»ï³Ï³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇÝ Ý»ñϳ۳óíáÕ Ñ³ßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ï³½ÙáõÙ.
5. ´³ÝÏÇ ÏáÕÙÇó ÏÝùí³Í ¨ µ³ÝϳÛÇÝ ·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ ãí»ñ³µ»ñíáÕ å³Ûٳݳ·ñ»ñÇó
µËáÕ Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ ¨/ϳ٠å³ñï³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³ßí³éáõÙ ¨ ѳßí³å³Ñ³Ï³Ý Ó¨³Ï»ñåáõÙ.
6. ³ÛÉ ³ÝÓ³Ýó ϳÝáݳ¹ñ³Ï³Ý ϳåÇï³ÉáõÙ Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÇ Ñ³ßí³éáõÙ.
7. ³ñï³ñÅáõÛÃÇ ÷á˳ݳÏÙ³Ý Ù»ù»Ý³Ý»ñáõ٠ϳï³ñí³Í ÷á˳ñÏáõÙÝ»ñÇ Ñ³ßí³å³Ñ³Ï³Ý
Ó¨³Ï»ñåáõÙ ¨ Ùݳóáñ¹Ý»ñÇ ëïáõ·áõÙ.
8. Ù³ëݳ×ÛáõÕ»ñÇ ÏáÕÙÇó ÁݹáõÝí³Í ÏáÙáõÝ³É í׳ñÝ»ñÇ µ³½³Ý»ñÇ áõÕÕáñ¹áõÙ
ѳëó»³ï»ñ»ñÇÝ:

гßí³å³Ñ³Ï³Ý ѳßí³éÙ³Ý ¨ ѳßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í³ñãáõÃÛ³Ý ¶É˳íáñ ѳßí³å³ÑÇ ï»Õ³Ï³É-

Ü»ñµ³ÝϳÛÇÝ ·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ µ³ÅÝÇ å»ïÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ·áñͳéáõÛÃÝ»ñÝ »Ý`

1. ÷á˳ñÇÝ»É ¶É˳íáñ ѳßí³å³ÑÇÝ Ýñ³ µ³ó³Ï³ÛáõÃÛ³Ý ¹»åùáõÙ.

2. ϳ½Ù³Ï»ñå»É ¨ Ïááñ¹ÇݳóÝ»É ´³ÅÝÇ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ.
3. Çñ³Ï³Ý³óÝ»É ´³ÅÝÇ ËݹÇñÝ»ñÇ ¨ ·áñͳéáõÛÃÝ»ñÇ Ï³ï³ñÙ³Ý Ýϳïٳٵ
ÑëÏáÕáõÃÛáõÝ.
4. ϳ½Ù³Ï»ñå»É ¨ í»ñ³ÑëÏ»É ´³ÝÏÇ ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÇ ³ß˳ï³í³ñÓÇ Ñ³ßí³ñÏÙ³Ý ¨ í׳ñÙ³Ý
³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ.
5. ϳ½Ù³Ï»ñå»É ´³ÝÏÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ, áã ÝÛáõÃ³Ï³Ý ³ÏïÇíÝ»ñÇ Ñ³ßí³éÙ³Ý,
Ù³ßí³ÍáõÃÛ³Ý Ñ³ßí³ñÏÙ³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ ¨ í»ñ³ÑëÏ»É ¹ñ³Ýù.
6. ëïáõ·»É ѳñϳÛÇÝ ¨ ³ÛÉ å»ï³Ï³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇÝ Ý»ñϳ۳óíáÕ Ñ³ßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñ.
7. ëïáõ·»É ´³ÝÏÇ ÏáÕÙÇó ÏÝùí³Í ¨ µ³ÝϳÛÇÝ ·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ ãí»ñ³µ»ñáÕ
å³Ûٳݳ·ñ»ñÇó µËáÕ Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ ¨/ϳ٠å³ñï³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³ßí³éáõÙÁ ¨ ѳßí³å³Ñ³Ï³Ý
Ó¨³Ï»ñåáõÙÝ»ñÁ:

гßí³å³Ñ³Ï³Ý ѳßí³éÙ³Ý ¨ ѳßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í³ñãáõÃÛ³Ý Ü»ñµ³ÝϳÛÇÝ

·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ µ³ÅÝÇ ·É˳íáñ Ù³ëݳ·»ïÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ·áñͳéáõÛÃÝ»ñÝ »Ý`

1. ´³ÝÏÇ ÏáÕÙÇó ÏÝùí³Í ¨ µ³ÝϳÛÇÝ ·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ ãí»ñ³µ»ñíáÕ å³Ûٳݳ·ñ»ñÇó

µËáÕ Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ ¨/ϳ٠å³ñï³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³ßí³éáõÙÁ ¨ ѳßí³å³Ñ³Ï³Ý Ó¨³Ï»ñåáõÙÁ.
2. ³ÛÉ ³ÝÓ³Ýó ϳÝáݳ¹ñ³Ï³Ý ϳåÇï³ÉáõÙ Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÇ Ñ³ßí³éáõÙÁ, ѳßí³å³Ñ³Ï³Ý
Ó¨³Ï»ñåáõÙÝ»ñÁ, ßáõÏ³Û³Ï³Ý ³ñÅ»ùÇ ×ß·ñïáõÙÁ.
3. ѳٳӳÛÝ Ññ³Ù³ÝÇ ·áñÍáõÕáõÙÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ³éѳßÇí ·áõÙ³ñÝ»ñÇ ïñ³Ù³¹ñáõÙÁ,
Ý»ñϳ۳óí³Í ÷³ëï³ÃÕûñÇ ÑÇÙ³Ý íñ³ ѳßí»ïíáõÃÛ³Ý ëïáõ·áõÙÁ, ѳßí³å³Ñ³Ï³Ý Ó¨³Ï»ñåáõÙÁ.
4. ´³ÝÏÇ ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÇ ³ß˳ï³í³ñÓÇ Ñ³ßí³ñÏáõÙÁ ¨ ѳßí³å³Ñ³Ï³Ý Ó¨³Ï»ñåáõÙÁ.
5. ѳñÏ»ñÇ ¨ ³ÛÉ å³ñï³¹Çñ í׳ñÝ»ñÇ Ñ³ßí³éáõÙÁ ¨ ѳßí³å³Ñ³Ï³Ý Ó¨³Ï»ñåáõÙÁ.
6. áã 黽ǹ»ïÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó ´³ÝÏÇÝ Ù³ïáõóí³Í ͳé³ÛáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ ѳñϳÛÇÝ Ñ³ßíÇ
ϳ½ÙáõÙÁ, ѳñÏ»ñÇ í׳ñáõÙÁ .
7. ѳñϳÛÇÝ ¨ ³ÛÉ å»ï³Ï³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇÝ Ý»ñϳ۳óíáÕ Ñ³ßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ
ϳ½ÙáõÙÁ:

гßí³å³Ñ³Ï³Ý ѳßí³éÙ³Ý ¨ ѳßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í³ñãáõÃÛ³Ý Ü»ñµ³ÝϳÛÇÝ

·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ µ³ÅÝÇ ³é³ç³ï³ñ Ù³ëݳ·»ïÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ·áñͳéáõÛÃÝ»ñÝ »Ý`

1. ´³ÝÏÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ, ÝÛáõÃ³Ï³Ý ¨ áã ÝÛáõÃ³Ï³Ý ³ÏïÇíÝ»ñÇ ß³ñÅÇ Ñ³ßí³éáõÙ

¨ ѳßí³å³Ñ³Ï³Ý Ó¨³Ï»ñåáõÙÁ.
2. ÑÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ Ù³ßí³ÍùÇ Ñ³ßí³ñÏáõÙ ¨ ѳßí³å³Ñ³Ï³Ý Ó¨³Ï»ñåáõÙ.

1. ³ñ³·³Ù³ß ³é³ñϳݻñÇ Ñ³ßí³éáõÙÁ ¨ ѳßí³å³Ñ³Ï³Ý Ó¨³Ï»ñåáõÙÁ.

2. ïÝï»ë³Ï³Ý ³åñ³ÝùÝ»ñÇ, í³é»ÉÇùÇ Ñ³ßí³éáõÙÁ, ÷á˳ÝóáõÙÝ»ñÇ Ï³ï³ñáõÙÝ Áëï ѳßÇí
³åñ³Ýù³·ñ»ñÇ, ¹ñ³Ýó Ùáõïù³·ñáõÙÁ å³Ñ»ëï, å³Ñ³Ýç³·ñ»ñÇ Ó¨³Ï»ñåáõÙÁ.
3. ´³ÝÏÇÝ Í³é³ÛáõÃÛáõÝ Ù³ïáõóáÕ ³ÝÓ³Ýó å³Ûٳݳ·ñ³ÛÇÝ ·áõÙ³ñÝ»ñÇ í׳ñáõÙÁ:

гßí³å³Ñ³Ï³Ý ѳßí³éÙ³Ý ¨ ѳßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í³ñãáõÃÛ³Ý Ü»ñµ³ÝϳÛÇÝ

·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ µ³ÅÝÇ Ù³ëݳ·»ïÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ·áñͳéáõÛÃÝ»ñÝ »Ý`

1. ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñÇÝ ³éѳßÇí ·áõÙ³ñÝ»ñÇ ïñ³Ù³¹ñáõÙÁ, ųÙÏ»ïÝ»ñÇ ÑëÏáõÙÁ.

2. ³ñï³ñÅáõÛÃÇ ÷á˳ݳÏÙ³Ý Ù»ù»Ý³Ý»ñáõ٠ϳï³ñí³Í ÷á˳ñÏáõÙÝ»ñÇ Ñ³ßí³å³Ñ³Ï³Ý
Ó¨³Ï»ñåáõÙÁ ¨ Ùݳóáñ¹Ý»ñÇ ëïáõ·áõÙÁ.
3. Ù³ï³Ï³ñ³ñÝ»ñÇÝ ïñí³Í ϳÝ˳í׳ñÝ»ñÇ Å³ÙÏ»ïÝ»ñÇ ÑëÏáõÙÁ.
4. ´³ÝÏÇ ¶áñͳéÝ³Ï³Ý í³ñãáõÃÛ³Ý ¨ Ù³ëݳ×ÛáõÕ»ñÇ ÏáÕÙÇó ÁݹáõÝí³Í ÏáÙáõݳÉ
í׳ñÝ»ñÇ µ³½³ÛÇ áõÕÕáñ¹áõÙÁ ѳëó»³ï»ñ»ñÇÝ.
5. ÏáÙáõÝ³É í׳ñÝ»ñÇ ·Íáí ·³ÝÓí³Í ÙÇçÝáñ¹³í׳ñÝ»ñÇ ëïáõ·áõÙÁ, ѳßÇí ³åñ³Ýù³·ñ»ñÇ ¨
³Ïï»ñÇ Ï³½ÙáõÙÁ.
6. íÇ׳ϳ·ñ³Ï³Ý ѳßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ï³½ÙáõÙÁ ¨ Ý»ñϳ۳óáõÙÁ.
7. гßí³å³Ñ³Ï³Ý ѳßí³éÙ³Ý ¨ ѳßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í³ñãáõÃÛ³Ý ·áñͳí³ñáõÃÛ³Ý í³ñáõÙÁ:

ܳ¨ Ùß³Ï»É »Ù ³ß˳ïáõÃÛáõÝներ`

1.лÕÇݳÏ` ²Ýݳ ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý

г۳ëï³Ý ³Ùë³·Çñ 2010à ÜáÛ»Ùµ»ñ

ÈǽÇÝ·³ÛÇÝ ·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¿áõÃÛáõÝÁ ¨ Ó¨»ñÁ

лÕÇݳÏÁ ³Ý¹ñ³¹³ñÓ»É ¿ ÉǽÇÝ·Ç Ñ³ëϳóáõÃÛ³ÝÁ, ë³ÑÙ³ÝÙ³ÝÁ ÈǽÇÝ·³ÛÇÝ ·áñͳñùÇ

ÑÇÙÝ³Ï³Ý Ù³ëݳÏÇóÝ»ñÇÝ` ÉǽÇÝ·³ïáõÇÝ, ÉǽÇÝ·³éáõÇÝ ¨ Ù³ï³Ï³ñ³ñÇÝ:

úñÇÝ³Ï ÉǽÇÝ·³ïáõ ϳñáÕ »Ý ÉÇÝ»É µ³ÝÏ»ñÁ, í³ñϳÛÇÝ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, áñáÝó

ϳÝáݳ¹ñáõÃÛ³Ùµ ³ñ·»Éí³Í ã»Ý ÝÙ³Ý ïÇåÇ ·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, ÉǽÇÝ·³ÛÇÝ
ÁÝÏ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ¨ ³Ýѳï Ó»éݳñϳï»ñ»ñÁ:

ÈǽÇÝ·³éáõ ϳñáÕ ¿ ÉÇÝ»É Ó»éݳñϳïÇñ³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ùµ ½µ³ÕíáÕ ó³Ýϳó³Í ³ÝÓ:

²Ûëï»ÕÇó Ñ»ï¨áõÙ ¿, áñ ÉǽÇÝ·³éáõ ϳñáÕ »Ý ÉÇÝ»É ÙdzÛÝ ³Ýѳï Ó»éݳñϳïÇñáç ϳÙ
Çñ³í³µ³Ý³Ï³Ý ³ÝÓÇ Ï³ñ·³íÇ×³Ï áõÝ»óáÕ ³ÝÓÇÝù:

ÈǽÇÝ·Ç ³é³ñÏ³Ý í³×³éáÕÁ` Ù³ï³Ï³ñ³ñÁ, ϳñáÕ ¿ ÉÇÝ»É Çñ³í³µ³Ý³Ï³Ý ³ÝÓ Ï³Ù ù³Õ³ù³óÇ:

²Ý¹ñ³¹³ñÓ»É ¿ ݳ¨ ÉǽÇÝ·Ç ÑÇÙÝ³Ï³Ý Ó¨»ñÇÝ` ýÇݳÝë³Ï³Ý, ûå»ñ³ïÇí:

üÇݳÝë³Ï³Ý ÉǽÇÝ·Á »ñϳñ³Å³ÙÏ»ï ѳٳӳÛݳ·Çñ ¿, áñÁ ݳ˳ï»ëáõÙ ¿ ¹ñ³ ·áñÍáÕáõÃÛ³Ý

ųٳݳϳßñç³ÝÇ ÁÝóóùáõÙ í׳ñ»É ë³ñù³íáñÙ³Ý ³Ùáñïǽ³ódzÛÇ ÉñÇí ³ñÅ»ùÁ Ï³Ù Ù»Í Ù³ëÁ,
ÇÝãå»ë ݳ¨ í³ñÓ³ïáõÇ ß³ÑáõÛÃÁ: ÜÙ³Ý Ñ³Ù³Ó³Ûݳ·ñÇ ·áñÍáÕáõÃÛ³Ý Å³ÙÏ»ïÁ Éñ³Ý³ÉÇë
Ñݳñ³íáñ »Ý, í³ñӳϳÉÇ ÏáÕÙÇó ë³ñù³íáñáõÙÝ»ñÇ ·ÝáõÙ` Ùݳóáñ¹³ÛÇÝ ³ñÅ»ùáí ,
í³ñӳϳÉáõÃÛ³Ý ûµÛ»ÏïÇ í»ñ³¹³ñÓ í³ñÓ³ïáõÇÝ,ųÙÏ»ïÇ »ñϳñ³óáõÙ` Ýáñ ѳٳӳÛݳ·ñÇ
ÏÝùٳٵ:

úå»ñ³ïÇí ÉǽÇÝ·Á ѳٳӳÛݳ·Çñ ¿, áñÇ ·áñÍáÕáõÃÛ³Ý Å³ÙÏ»ïÁ ϳñ× ¿ ë³ñù³íáñÙ³Ý

³Ùáñïǽ³óÇáÝ Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝÇó: гٳӳÛݳ·ñÇ Å³ÙÏ»ïÁ Éñ³Ý³ÉÇë ûµÛ»ÏïÁ ϳñáÕ
¿ í»ñ³¹³ñÓí»É ë»÷³Ï³Ý³ïÇñáçÁ ϳ٠í»ñëïÇÝ í³ñӳϳÉáõÃÛ³Ý ïñí»É:

úå»ñ³ïÇí ¨ ýÇݳÝë³Ï³Ý ÉǽÇÝ·Ç ï³ñµ»ñáõÃÛáõÝÝ ³ÛÝ ¿, áñ ³é³çÇÝÇ ¹»åùáõÙ ÉǽÇÝ·³ÛÇÝ

í׳ñÝ»ñÇ ïáÏáë³¹ñáõÛùÝ»ñÝ ³í»ÉÇ µ³ñÓñ »Ý, ÇÝãÁ ÷áËѳïáõóáõÙ ¿ ³é¨ïñ³ÛÇÝ éÇëÏ»ñÁ` ϳåí³Í
ë³ñù³íáñÙ³Ý ³ÙµáÕç ³ñÅ»ùÁ ÷áËѳïáõó»Éáõ ѳٳñ ÉǽǷ³éáõ ã·ïÝ»Éáõ Ñ»ï, ë³ñù³íáñÙ³Ý
íݳëÙ³Ý, ųٳݳÏÇó ßáõï å³Ûٳݳ·ñÇ ÉáõͳñÙ³Ý Ñ»ï:

²é³ÝÓݳóÝáõÙ »Ý ݳ¨ Ý»ñùÇÝ Ï³Ù Ý»ñ³½·³ÛÇÝ ÉǽÇÝ·, ³ñï³ùÇÝ Ï³Ù ÙÇç³½·³ÛÇÝ ÉǽÇÝ·:

¶áõÛùÇ ï»ë³ÏÇó »ÉÝ»Éáí ï³ñµ»ñáõÙ »Ý ß³ñÅ³Ï³Ý ·áõÛùÇ ÉǽÇÝ· ¨ ³Ýß³ñÅ ·áõÛùÇ ÉǽÇÝ·
ѳëϳóáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:
üÇݳÝë³íáñÙ³Ý Ó¨Çó »ÉÝ»Éáí ` ÉǽǷÁ ÉÇÝáõÙ ¿. ųÙÏ»ï³ÛÇÝ, é»í³Éí»ñ³ÛÇÝ, ÁݹѳÝáõñ
ÉǽÇÝ·:

îñ³Ù³¹ñíáÕ Ñ³ñϳÛÇÝ ¨ ³Ùáñïǽ³óÇáÝ ³ñïáÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ »ñµ»ÙÝ Ñ³Ý·»óÝáõÙ »Ý Ï»ÕÍ

ÉǽÇÝ·Ç, ³Ûëï»Õ ·áñͳñùÁ ëå»ÏáõÉÛ³ïÇí µÝáõÛà ¿ ÏñáõÙ ¨ Ñ»ï³åݹáõÙ ¿ ³ñïáÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ
ëï³óÙ³Ý ÙÇçáóáí »Ï³ÙáõïÝ»ñÇ ³í»É³óÙ³Ý Ýå³ï³Ï:

2.Արժութային փոխարժեքների վարքագիծը համաշխարհային

ֆինանսական ճգնաժամի պայմաններում

Հեղինակ՝ Հայկ Ավետիսյան

ÐեÕÇݳÏÁ Ñá¹í³ÍáõÙ ËáëáõÙ ¿ ѳٳß˳ñѳÛÇÝ ×·Ý³Å³ÙÇ ¨ Ýñ³ ÃáÕ³Í Ñե勉ÝùÝեñÇ

Ù³ëÇÝ: üÇݳÝë³Ï³Ý ׷ݳųÙÁ ëÏǽµ ³éÝեÉáí 2007Ã. ÏեëեñÇÝ ²ØÜ-áõÙ, ³ñ³·áñեÝ
տարածվեց ÙÛáõë ½³ñ·³ó³Í եñÏñÝեñáõÙ` ѳïϳåեë ºíñáå³ÛáõÙ: 2007Ã. ëեåïեÙµեñÇó ÙÇÝã
2008Ã. Ù³ñïÁ ¹áɳñÁ ßáõñç 15%-áí ³ñÅե½ñÏíեó եíñáÛÇ ¨ ׳åáÝ³Ï³Ý ÇեÝÇ Ýϳïٳٵ: ÜáõÛÝ
ųٳݳϳѳïí³ÍáõÙ ½³ñ·³óáÕ եñÏñÝեñÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý Ù³ëáõÙ ³ñÅáõÛÃÝեñÁ ³ñŨáñíեÉ ¿ÇÝ
¹áɳñÇ Ýϳïٳٵ Ùáï 6%-áí: ՀեÕÇݳÏÁ ÝßեÉ ¿, áñ Áëï եñÏñÝեñÇ ËÙµ³íáñáõÙÝեñÇ
íեñÉáõÍáõÃÛáõÝÁ óáõÛó ¿ ï³ÉÇë, áñ ³é³íեɳ·áõÛÝ ³ñÅե½րÏáõÙÁ ·ñ³ÝóíեÉ ¿ ÎեÝïñáÝ³Ï³Ý ¨
²ñ¨եÉÛ³Ý ºíñáå³ÛÇ ¨ ²äÐ ï³ñ³Å³ßñç³ÝÇ եñÏñÝեñáõÙ (30%, ÇëÏ ³é³íեÉ ÙեÕÙ í³ñù³·ÇÍ եÝ
¹ñë¨áñեÉ áã βº ¨ ²äÐ ï³ñ³Í³ßñç³ÝÇ Ý³íà ³ñ¹ÛáõݳѳÝáÕ եñÏñÝեñáõÙ: Øáï 20% ³ñÅե½ñÏáõÙ
եÝ ·ñ³ÝóեÉ Ý³¨ ÁÝïñ³ÝùáõÙ ÙÇçÇÝÇó µ³ñÓñ ·Ý³× áõÝեóáÕ եñÏñÝեñÁ: ÐեÕÇݳÏÁ ݳ¨
ÝßեÉ ¿, áñ µ³½Ù³ÃÇí ϳñ¨áñ ÑÇÙݳËݹÇñÝեñ ϳñեÉÇ ¿ ÉáõÍեÉ ¸³ë³Ï³ñ·áõÙÝեñÇ ¨
éե·ñեëÇáÝ Í³éեñÇ ÙÇçáóáí: ²ÛÝ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ ï³ÉÇë.

* ´³ó³Ñ³ÛïեÉáõ ÷á˳ñÅեùÝեñÇ Ñ³Ù³ß˳ñѳÛÇÝ í³ñù³·ÍáõÙ ï³ñµեñ³Ïí³ÍáõÃÛ³Ý ÑÇÙݳϳÝ

å³ï׳éÝեñÁ,

* ·Ý³Ñ³ïեÉáõ ³Û¹ ï³ñµեñáõÃÛáõÝÝեñÇ ÑÇÙùáõÙ ÁÝÏ³Í µ³ó³ïñáÕ ï³ñµեñ ÷á÷á˳ϳÝÝեñÇ

ßեÙ³ÛÇÝ Ù³Ï³ñ¹³ÏÝեñÁ,

* ÙեÏݳµ³ÝեÉáõ ÷á˳ñÅեùÇ í³ñù³·ÇÍÁ ï³ñµեñ ·áñÍáÝÝեñÇ Ñ³Ù³ÏóáõÃÛáõÝÝեñÇ ÑÇÙ³Ý

íñ³:
3.Արտադրական կազմակերպությունների ֆինանսական վիճակի գնահատման և
կայունացման հիմնահարցերը ՀՀ-ում

Հեղինակ՝ Աշոտ Մաթևոսյան

Øեݳ·ñáõÃÛáõÝÁ ÝíÇñí³Í ¿ ßáõÏ³Û³Ï³Ý Ñ³ñ³µեñáõÃÛáõÝÝեñÇ Ó¨³íáñÙ³Ý ¨ ½³ñ·³óÙ³Ý

å³ÛÙ³ÝÝեñáõÙ ·áñÍáõÝեáõÃÛáõÝ Çñ³Ï³Ý³óÝáÕ ÐÐ ³ñï³¹ñ³Ï³Ý ϳ½Ù³ÏեñåáõÃÛáõÝÝեñÇ
ýÇݳÝë³Ï³Ý íÇ׳ÏÇ ·Ý³Ñ³ïÙ³Ý ÑÇÙݳѳñóեñÇ å³ñ½³µ³ÝÙ³ÝÁ: ÐեÕÇݳÏÁ ¹Çï³ñÏեÉ
¿ ϳ½Ù³ÏեñåáõÃÛ³ÝϳåÇï³ÉÇ ³ñÅեùÇ ·Ý³Ñ³ïÙ³Ý ÙáïեóáõÙÝեñÁ, ϳåÇï³ÉÇ Ï³éáõóí³ÍùÇ áõ
߳ѳµ³ÅݳÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ËݹÇñÝեñÁ, ѳßíեÏßéÇ Çñ³óíեÉÇáõÃÛ³Ý íեñ³ÑëÏÙ³Ý,
·Ý³Ñ³ïÙ³Ý áõ ϳé³í³ñÙ³Ý ·Ý³Ñ³ïÙ³Ý , ÇÝãåեë ݳ¨ ϳ½Ù³ÏեñåáõÃÛáõÝÝեñÇ ëݳÝϳóÙ³Ý
·áñÍÁÝóóÇ Ï³ñ·³íáñÙ³Ý Ñ³ñóեñÁ:

Øեݳ·ñáõÃÛ³Ý Ýå³ï³ÏÝ ¿ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ¨ ѳÛñեÝ³Ï³Ý Ïáõï³ÏÙ³Ý ÷áñÓÇ Ñ³Ù³ÏáÕÙ³ÝÇ

íեñÉáõÍáõÃÛ³Ý ÑÇÙ³Ý íñ³ µ³ó³Ñ³ÛïեÉ ³ÛÝ ÑÇÙݳËݹÇñÝեñÁ, áñáÝù ÝեñϳÛáõÙë ³éϳ եÝ
ÐÐ ³ñï³¹ñáõÃÛ³Ý áÉáñïÇ ³é¨ïñ³ÛÇÝ Ï³½Ù³ÏեñåáõÃÛáõÝÝեñÇ ýÇݳÝë³Ï³Ý íÇ׳ÏÇ ·Ý³Ñ³ïÙ³Ý
¨ ϳñ·³íáñÙ³Ý ·áñÍÁÝóóáõÙ, ïեë³Ï³Ý áõ ·áñÍݳϳÝ, ÙեÃá¹³Ï³Ý µÝáõÛÃÇ ³é³ç³ñÏÝեñáí
Ýå³ëïեÉ ³é¨ïñ³ÛÇÝ Ï³½Ù³ÏեñåáõÃÛ³Ý Ï³åÇï³ÉÇ û·ï³·áñÍÙ³Ý, ѳßíեÏßéÇ Çñ³óíեÉÇáõÃÛ³Ý
ϳé³í³ñÙ³Ý, ýÇݳÝë³Ï³Ý íÇ׳ÏÇ Ï³Ý˳ïեëÙ³Ý ·áñÍÁÝóóÇ ³ñ¹ÛáõݳíեïáõÃÛ³Ý
÷áËϳå³ÏóáõÃÛ³Ý Ñ³ñóեñÇÝ, ëݳÝϳóÙ³Ý ·áñÍÁÝóóÇ Ï³ñ·³íáñÙ³Ý ËݹÇñÝեñÇ
å³ñ½³µ³ÝÙ³ÝÁ, ¨ Ùß³ÏեÉ ·Ý³Ñ³ïÙ³Ý áõ ϳñ·³íáñÙ³Ý ëϽµáõÝùáñեÝ Ýáñ ѳٳϳñ·³ÛÇÝ
ÙáïեóáõÙÝեñ: Øեݳ·ñáõÃÛáõÝáõÙ ¹ñí³Í Ýå³ï³ÏÇ Çñ³·áñÍٳٵ å³Ûٳݳíáñí³Í է Ñեï¨Û³É
ËݹÇñÝեñÇ ³é³ç³¹ñáõÙÁ.

* å³ñ½³µ³ÝեÉ Ï³åÇï³ÉÇ ¿áõÃÛáõÝÁ, ¹ñ³ ³ñÅեùÁ ¨ ·Ý³Ñ³ïÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ÏÇó ÙáïեóáõÙÝեñÁ,

* µ³ó³Ñ³ÛïեÉ Ï³åÇï³ÉÇ Ï³éáõóí³ÍùÇ ûåïÇٳɳóÙ³Ý ¨ ߳ѳµ³ÅݳÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý

ËݹÇñÝեñÁ,

* áõëáõÙݳëÇñեÉ Ñ³ßíեÏßéÇ Çñ³óíեÉÇáõÃÛ³Ý íեñ³ÑëÏÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ÏÇó ÙáïեóáõÙÝեñÁ,

Çñ³óíեÉÇáõÃÛ³Ý ·Ý³Ñ³ïÙ³Ý óáõó³ÝÇßÝեñÇ ·áñÍáÕ Ñ³Ù³Ï³ñ·Á,
* ϳ½Ù³ÏեñåáõÃÛ³Ý Çñ³óíեÉÇáõÃÛ³Ý Ï³é³í³ñÙ³Ý ³ñ¹ÛáõݳíեïáõÃÛ³Ý µ³ñÓñ³óÙ³Ý Ýå³ï³Ïáí
³é³ç³ñÏեÉ ÙÇçáó³éáõÙÝեñÇ Ñ³Ù³ÉÇñ Íñ³·Çñ,

* å³ñ½³µ³ÝեÉ ýÇݳÝë³Ï³Ý ϳÛáõÝáõÃÛ³Ý ¨ í³ñÏáõݳÏáõÃÛ³Ý ÷áËϳå³ÏóáõÃÛáõÝÁ ¨ Ùß³ÏեÉ

í³ñÏáõݳÏáõÃÛ³Ý ·Ý³Ñ³ïÙ³Ý ÙáïեóáõÙ,

* ùÝݳñÏեÉ Ï³½Ù³ÏեñåáõÃÛáõÝÝեñÇ ëݳÝϳóÙ³Ý ·áñÍÁÝóóÇ Ï³½Ù³ÏեñåÙ³Ý ÑÇÙùեñÁ,

* ³é³ç³ñÏեÉ Ï³½Ù³ÏեñåáõÃÛ³Ý ýÇݳÝë³Ï³Ý íÇ׳ÏÇ ·Ý³Ñ³ïÙ³Ý ¨ µ³ñեɳíÙ³Ý Ýáñ

ÙáïեóáõÙÝեñ áõ Ùե˳ÝǽÙÝեñ:

4.Ձեռնարկությունների ֆինանսավորման այլընտրանքային աղբյուրների

զարգացման ուղիները ՀՀ-ում

Հեղինակ՝ Մխիթարյան Ներսես Սերգեյի

ò³Ýϳó³Í եñÏñÇ ïÝïեë³Ï³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý ÑÇÙùáõõÙ ÁÝÏ³Í ¿ Óեéݳñϳ³ïÇñáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý

ѳٳñ Ñݳñ³íáñÇÝë É³í³·áõÛÝ å³ÛÙ³ÝÝեñÇ ³å³ÑáíáõÙÁ, ÇëÏ ÓեéݳñÏáõÃÛáõÝÝեñÇ
½³ñ·³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ϳñ¨áñ³·áõÛÝ Ý³Ë³å³ÛÙ³Ý ¿ ѳݹÇë³ÝáõÙ íեñçÇÝÝեñÇë ·Çï³Ï³Ý ¨
ïեËÝáÉá·Ç³Ï³Ý ÑÇÙùեñÇ ³ÝÁݹѳï áõÅեÕ³óáõÙÝ áõ Ýáñ³óáõÙÁ: ´Ý³Ï³Ý³µ³ñ, Ýßí³Í
ËݹÇñÝեñÇ ³ñ¹Ûáõݳíեï ÉáõÍáõÙÁ Ñݳñ³íáñ ¿ Çñ³Ï³Ý³óÝեÉ ÙdzÛÝ Ýեñ¹ñáõÙ³ÛÇÝ µ³í³ñ³ñ
éեëáõñëÝեñÇ ³éϳÛáõÃÛ³Ý å³ñ³·³ÛáõÙ: àñåեë ϳÝáÝ, ÓեéݳñÏáõÃÛáõÝÝեñÇ
ýÇݳÝë³íáñÙ³Ý ÝեñùÇÝ ³ÕµÛáõñÝեñÇ Ñ³ßíÇÝ áã ÙÇßï ¿ Ñݳñ³íáñ ³å³ÑáíեÉ
ÓեéݳñÏáõÃÛ³Ý ·áñÍáõÝեáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý ËݹÇñÝեñÇ ³ñ¹Ûáõݳíեï ÉáõÍáõÙÁ: ²Û¹
ïեë³ÏեïÇó , ³Ýã³÷ ϳñ¨áñ Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝ եÝ ëï³ÝáõÙ ýÇݳÝë³Ï³Ý éեëáõñëÝեñÇ ³ñï³ùÇÝ
³ÛÉÁÝïñ³Ýù³ÛÇÝ ³ÕµÛáõñÝեñÇ ³éϳÛáõÃÛáõÝÁ ¨ ¹ñ³ÝóÇó û·ïíեÉáõ
ÓեéݳñÏáõÃÛáõÝÝեñÇ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÝեñÁ:

¼³ñ·³ó³Í եñÏñÝեñáõÙ ÓեéݳñÏáõÃÛáõÝÝեñÇ ýÇݳÝë³íáñÙ³Ý ³ÛÉÁÝïñ³Ýù³ÛÇÝ

ÙÇçáóÝեñÁ ³ãùÇ եÝ ÁÝÏÝáõÙ ¿³Ï³Ý µ³½Ù³½³ÝáõÃÛ³Ùµ: ²í³Ý¹³Ï³Ý µ³ÝϳÛÇÝ í³ñÏեñÇ Ñեï
ÙÇ³Å³Ù³Ý³Ï µ³í³Ï³ÝÇÝ ÙեÍ ³ñ¹ÛáõݳíեïáõÃÛ³Ùµ ÏÇñ³éíáõÙ եÝ Ý³¨ ýÇݳÝë³Ï³Ý
éեëáõñëÝեñÇ Ýեñ·ñ³íÙ³Ý ³ÛÝåÇëÇ եճݳÏÝեñ, ÇÝãåÇëÇù եÝ ³ñÅեÃÕÃեñÇ Ññ³å³ñ³Ï³ÛÇÝ
³é³ç³ñÏÝեñÁ, ÇÝãåեë ݳ¨ áõÕÕ³ÏÇ Ù³ëݳíáñ Ýեñ¹ñáõÙÝեñÁ:
г۳ëï³ÝáõÙ ÝáõÛÝåեë, µ³ÝϳÛÇÝ Ñ³Ù³Ï³ñ·Á ѳݹÇë³ÝáõÙ ¿ ýÇݳÝë³Ï³Ý ßáõϳÛÇ
³ÙեݳËáßáñ ѳïí³ÍÁ:

àñåեë ϳÝáÝ, ÷áùñ áõ ÙÇçÇÝ ÓեéݳñÏáõÃÛáõÝÝեñÇ ÏáÕÙÇó ³ñÅեÃÕÃեñÇ Ññ³å³ñ³Ï³ÛÇÝ

ÃáÕ³ñÏáõÙÝեñ Çñ³Ï³Ý³óÝեÉáõ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÝեñÁ ã³÷³½³Ýó ó³Íñ եÝ ¨ ÝÙ³Ý
ÓեéݳñÏáõÃÛáõÝÝեñÇ ·áñÍáõÝեáõÃÛ³Ý ýÇݳÝë³íáñÙ³Ý ËݹÇñÝեñÇ ³ñ¹Ûáõݳíեï ÉáõÍÙ³Ý
³ÙեݳÇñ³ïեë³Ï³Ý ³ÕµÛáõñ ¿ ѳݹÇë³ÝáõÙ áõÕÕ³ÏÇ Ù³ëݳíáñ Ýեñ¹ñáõÙÝեñÁ:

Ðեï³½áïáõÃÛ³Ý Ýå³ï³ÏÁ ¨ ËݹÇñÝեñÁ: ²ß˳ï³ÝùÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý Ýå³ï³ÏÁ` г۳ëï³ÝáõÙ

ÓեéݳñÏáõÃÛáõÝÝեñÇ ýÇݳÝë³íáñÙ³Ý ³ÛÉÁÝïñ³Ýù³ÛÇÝ ³ÕµÛáõñÝեñÇ áÉáñïáõÙ ³éϳ
ÑÇÙݳËݹÇñÝեñÇ íեñÉáõÍáõÃÛáõÝÝ ¿ ¨ ¹ñ³Ýó ½³ñ·³óÙ³ÝÝ áõÕÕí³Í áñáß³ÏÇ
ÉáõÍáõÙÝեñÇ ¨ ³é³ç³ñÏáõÃÛáõÝÝեñÇ Ýեñϳ۳óáõÙÝ ¿ :

²ß˳ï³ÝùáõÙ ¹ñíեÉ եÝ Ñեï¨Û³É ËݹÇñÝեñÁ.

* íեñÉáõÍեÉ ¨ Ýեñϳ۳óÝեÉ ÓեéݳñÏáõÃÛáõÝÝեñÇ ýÇݳÝë³íáñÙ³Ý ³ÛÉÁÝïñ³Ýù³ÛÇÝ

³ÕµÛáõñÝեñÇ ¿áõÃÛáõÝÁ, ¹ñ³Ýó ÑÇÙÝ³Ï³Ý ïեë³ÏÝեñÁ ¨ ³é³ÝÓݳѳïÏáõÃÛáõÝÝեñÁ,

* Ñեï³½áïեÉ ÓեéݳñÏáõÃÛáõÝÝեñÇ ýÇݳÝë³íáñÙ³Ý ³ÛÉÁÝïñ³Ýù³ÛÇÝ ³ÕµÛáõñÝեñÇ

½³ñ·³óÙ³Ý ÙÇç³½·³ÛÇÝ ÷áñÓÁ` ½³ñ·³ó³Í ¨ ½³ñ·³óáÕ եñÏñÝեñÇ ûñÇݳÏáí,

* ¹Çï³ñÏեÉ ¨ íեñÉáõÍեÉ Ð³Û³ëï³ÝáõÙ ÓեéݳñÏáõÃÛáõÝÝեñÇ ýÇݳÝë³íáñÙ³Ý áÉáñïáõÙ ³éϳ

Çñ³íÇ׳ÏÁ` Áëï ýÇݳÝë³íáñÙ³Ý ³ÛÉÁÝïñ³Ýù³ÛÇÝ ³ÕµÛáõñÝեñÇ,

* Ýեñϳ۳óÝեÉ ³é³ç³ñÏáõÃÛáõÝÝեñ г۳ëï³ÝáõÙ ÓեéݳñÏáõÃÛáõÝÝեñÇ ýÇݳÝë³íáñÙ³Ý

áÉáñïáõÙ ³éϳ ÑÇÙݳËݹÇñÝեñÇ ¨ ÓեéݳñÏáõÃÛáõÝÝեñÇ ýÇݳÝë³íáñÙ³Ý
³ÛÉÁÝïñ³Ýù³ÛÇÝ áõÕÇÝեñÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ÙÇç³½·³ÛÇÝ ÷áñÓÇ Ñ³Ù³¹ñÙ³Ý ³ñ¹ÛáõÝùáõÙ:

êáõÛÝ ³ïեݳËáëáõÃÛáõÝáõÙ Ýեñϳ۳óí³Í áõëáõÙݳëÇñáõÃÛáõÝÝեñÝ áõ

íեñÉáõÍáõÃÛáõÝÝեñÁ, ¹ñ³Ýó ÑÇÙ³Ý íñ³ ϳï³ñí³Í ե½ñ³Ñ³Ý·áõÙÝեñÁ ÙdzÝß³Ý³Ï íϳÛáõÙ եÝ
³ÛÝ Ù³ëÇÝ , áñ г۳ëï³ÝáõÙ ÓեéݳñÏáõÃÛáõÝÝեñÇ ýÇݳÝë³íáñÙ³Ý ³ÛÉÁÝïñ³Ýù³ÛÇÝ
³ÕµÛáõñÝեñÁ ãեÝ ·áñÍáõÙ µ³í³ñ³ñ ³ñ¹ÛáõݳíեïáõÃÛ³Ùµ:
¶áñÍÝ³Ï³Ý ³éáõÙáí ³ïեݳËáëáõÃÛ³Ý ³é³ç³ñÏÝեñÁ ϳñáÕ եÝ û·ï³·áñÍíեÉ ÐÐ ûñեÝë¹Çñ ¨
·áñͳ¹Çñ Ù³ñÙÇÝÝեñÇ ÏáÕÙÇó` ÓեéݳñÏáõÃÛáõÝÝեñÇ ýÇݳÝë³íáñÙ³Ý ³ÛÉÁÝïñ³Ýù³ÛÇÝ
³ÕµÛáõñÝեñÇ ½³ñ·³óÙ³ÝÁ íեñ³µեñáÕ Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ùß³ÏÙ³Ý ,
ϳï³ñեɳ·áñÍÙ³Ý ¨ Çñ³Ï³Ý³óÙ³Ý Ýå³ï³ÏÝեñáí:

Պրակտիակյի ընացքում ուսումնասիրել եմ տարբեր միջազգային ֆինանսական

կազմակերպությունների կողմից հրապարակվող պարբերական նյութեր:

Համաշխարհային բանկի «Global Development Finance» հաշվետվության ամենամյա

անդրադարձն է գլոբալ ֆինանսական իրադրությանը, որին հանդիպում է
յուրաքանչյուր զարգացող երկիր:

Այս հաշվետվության մեջ ներառված են ֆինանսական աշխարհի զարգացման

հիմնական միտումների մասին վերլուծություններ, որոնց շարքում հատուկ շեշտվում
են զարգացող երկրներում միջազգային ֆինանսական գործունեության դերին
վերաբերող նյութերը:

Աշխարհը վարկավորման բումի և տնտեսության գերտաքացման տևական փուլից

անցում է կատարում ավելի դանդաղ աճի շրջան: Այդ կապակցությամբ միջազգային
ֆինանսական համակարգի մասնակիցները պետք է հարմարեցնեն իրենց
վարքագիծը նոր իրականությանը՝ խստացված վարկավորման պայմաններ,
ֆինանսական հարաբերություններում պետության անմիջական դերի մեծացում,
ուղղակի պետական կարգավորիչ քաղաքականություն:

Կառավարությունն իր հերթին պետք է աջակցի առողջացման նշաններ ցույց տվող

ֆինանսական շուկաներին , ավելի խելամիտ, երկարատև ռազմավարական
ջանքերով ֆինանսական և իրական հատվածների միջև գոյություն ունեցող ոչ
բարենպաստ փոխադարձ կապը ձևափոխի ավելի բարենպաստի:

Միջազագային պարբերականներում հիմնականում հիշատակվում են

հետևյալ օրակարգային հիմնախնդիրները՝

* Համաշխարհային տնտեսական անկման խորացումը

* Մասնավոր կապիտալի հոսքերի աննախադեպ կրճատումը

* Ֆինանսական դրության սրընթաց վատթարացումը

* Վստահ և համարձակ քաղաքականության կառուցման կենսական

անհրաժեշտությունը վերականգման և երկարաժամկետ աճի համար

* Ցածր եկամուտ ունեցող երկրներին ճգնաժամի հասցրած վնասների

անհրաժեշտ մեղմումը:

Ծանոթացել եմ նաև World Economic Forum ամսագրի, ինչպես նաև արժույթի

միջազգային հիմնադրամի՝ համաշխարհային ռիսկերի վերաբերյալ
հաշվետվություններին: Հրապարակումներում ներկայացված է
հերթական կիսամյակային վերլուծությունը երկրների ռիսկայնության
վերաբերյալ: Նշվում է, որ ռիսկայինության նվազման առավել մեծ
ձեռքբերումները պատկանում են այն երկրներին, որոնց տնտեսական
զարգացումները խարսխվում են կամ նավթամթերքի արդյունահանման,
կամ առնվազն սեփական մարդկային և ֆիզիկական հսկայածավալ
ռեսուրսների շահագործման վրա: Պատահական չէ, որ Բրազիլիան,
Հնդկաստանը, Ռուսաստանը և Չինաստանը շարունակում են իրենց
կայուն ընթացքը ռիսկայնության գնահատման սանդղակով դեպի վեր: