Professional Documents
Culture Documents
Leà On 10
Leà On 10
մասին
1.1. Շահույթ և իրացվելիություն
1.2. Դրամական միջոցներ և դրանց համարժեքներ
1.3. Դրամական միջոցների հոսքերի մասին հաշվետվության
ներկայացումը. ուղղակի և անուղղակի մեթոդներ,
գործունեության երեք տեսակներ
1.4. Ուղղակի մեթոդ
1.5. Անուղղակի մեթոդ
1.6. Գործառնական գործունեությունից առաջացող դրամական
հոսքեր
1.7. Ներդրումային գործունեությունից առաջացող դրամական
հոսքեր
1.8. Ֆինանսավորման գործունեությունից առաջացող
դրամական հոսքեր
1.9. Դրամական միջոցների հոսքերի մասին հաշվետվության
օրինակելի ձև և որոշ մեկնաբանություններ. անուղղակի
մեթոդ
1.10. Դրամական միջոցների հոսքերի մասին հաշվետվության
պատրաստմանն առնչվող խնդիր
1.11. Թեսթային որոշ առաջադրանքներ
1
արդյունքում`անկախ ակնկալվող դրամական միջոցների
փաստացի մուտքերից ու ելքերից: Արդյունքում շահույթն
ավելացնում, իսկ վնասը պակասեցնում էր կազմակերպության
հիմնադիրների ունեցվածքը`սեփական կապիտալը: Ընդ որում,
շահույթով աշխատելուց բացի,կազմակերպության համար
կարևոր է նաև, որ այն միաժամանակ կարողանա
ստեղծելկանխիկ դրամական միջոցներ և ապահովել
անհրաժեշտ իրացվելիություն`ակտիվները դրամական
միջոցների հեշտությամբ ու արագորեն վերածելու ունակություն:
Այսպիով, մի կողմից`շահույթի, և մյուս կողմից կանխիկ
դրամական միջոցներով ապահովվածության միջև ուղղակի
կապի մեջ չկա. շահույթի ստացումը կարող է դեռևս չնշանակել,
որ կազմակերպությունն ունի բավականաչափ դրամական
միջոցներ և անհրաժեշտ իրացվելիություն, և հակառակը, քիչ
շահույթ կամ վնաս արձանագրած կազմակերպությունը կարող
է լինել իրացվելի և ժամանակին կատարել անհրաժեշտ
վճարումները:
Նախորդ դասերից մեկում, որը նվիրված էր ոչ ամբողջական
գրանցումներին, մատնանշվեց այն դիտարկումը, որ շահույթն
իրենից ներկայացնում է տվյալ հաշվետու ժամանակաշրջանում
կազմակերպության զուտ ակտիվների /կապիտալի/ աճը,
իհարկե եթե հաշվի չառնենք կապիտալի փոփոխություն բերող
որոշ այլ տարրեր, ինչպես օրինակ, կապիտալի սկզբնական,
հետագա ներդրումներն ու դուրսհանումները: Հաշվետու
տարվա ընթացքում զուտ ակտիվների փոփոխությունը/աճը կամ
նվազումը/ կարող է ունենալ կանխիկ դրամական միջոցների
արտահայտություն կամ տեսք, միաժամանակ, բնականոն
կերպով, այն կարող է կապված լինել նաև այլ ակտիվներում
արձանագրված փոփոխությունների հետ: Այսպիսով, զուտ
ակտիվների փոփոխությունը կարող է հանդես գալ որպես
2
դրամական միջոցների փոփոխություն կամ կարող է “կցված
լինել” և վերագրվել այլ ակտիվների: Օրինակ`
հաշվետու տարվա վերջում`հաշվետու տարվա սկզբի
համադրությամբ, հնարավոր է, որ արձանագրվի
դեբիտորական պարտքերի ավելացում,
կարող է դիտվել կրեդիտորական պարտքերի նվազում.
օրինակ, երբ հաշվետու տարում կրեդիտորական
պարտքերը ավելի արագ են մարվել, քան նախորդ
տարում,
հնարավոր է, որ ձեռք են բերվել ոչ ընթացիկ ակտիվներ և
արդյունքում ավելացել են կազմակերպության ընդհանուր
ակտիվները,
հնարավոր է, որ ավելացել են ներդրումները
պաշարներում, և այլն:
3
ունենալու տեղեկատվություն կազմակերպության
հիմնական դրամական հոսքերի վերաբերյալ,
գնահատելու և կանխատեսելու ապագա դրամական
հոսքերը,
գնահատելու կազմակերպության հիմնական, և դրանից
բացի, այլ բնույթի գործունեությունից առաջացող
դրամական միջոցների հոսքերը:
4
դրամական միջոցների: Բերենք դրամական միջոցների
համարժեքների մի քանի օրինակներ`
կարճ մարման ժամկետ /օրինակ, մոտ երեք ամիս/
ունեցող միջոցներ,
արժեքի փոփոխման նշանակալի ռիսկ չպարունակող
միջոցները,
կարճաժամկետ դրամական պարտավորությունները
մարելու նպատակով պահվող միջոցները, և այլն:
Այդպիսով, դրամական միջոցների համարժեքները կարող են
լինել կարճաժամկետ պարտատոմսերի, չեկերի, մուրհակների և
արժեք ունեցող այլ միջոցների տեսքով, որոնք բավարարում են
դրամական միջոցների համարժեքների վերը բերված
բնութագրմանը:
5
հաշվետվությունը: Այս դեպքում ճշգրտվում է
կազմակերպության շահույթը կամ վնասը`հաշվի առնելով ոչ
դրամական բնույթի ազդեցությունները: Այլ խոսքով,
կազմակերպության ֆինանսական արդյունքներից զտվում են
այն հոդվածները, որոնք չեն դրսևորվել որպես դրամական
մուտքեր և ելքեր, սակայն հաշվեգրվել են կազմակերպության
ֆինանսական արդյունքն արտացոլելու նպատակով /օրինակ,
մաշվածությունը/: Ինչպես նաև, հաշվի են առնվում գործող
կապիտալում արձանագրված փոփոխությունները: Երբ
հաշվետվությունը կազմվում է նման կարգով, ասվում է, որ այն
կազմվել է անուղղակի մեթոդով:
6
կարգավորող համապատասխան հաշվապահական
ստանդարտը /ՀՀՄՍ 7/ գործառնական գործունեությունից
առաջացող դրամական միջոցների հոսքերի ներկայացման
համար ուղղակի մեթոդի կիրառումը խրախուսում է,
միաժամանակ, ընդունելի էհամարում անուղղակի մեթոդի
կիրառումը:
7
ներկայացման տեսանկյունից ազդեցություն ունեցող
փոփոխությունները: Օրինակ, գործառնական դրամական
հոսքերը ներկայացվում են հետևյալ դասերի պատկերմամբ`
շահույթ`մինչև հարկումը,
հետ գումարած մաշվածքը /ոչ դրամական հոդված/,
8
1.6 Գործառնական գործունեությունից առաջացող
դրամական հոսքեր
9
հիմնական միջոցների, ոչ նյութական և այլ
երկարաժամկետ ակտիվների ձեռքբերումից առաջացող
դրամական միջոցների ելքերը,
հիմնական միջոցների, ոչ նյութական և այլ
երկարաժամկետ ակտիվների վաճառքից առաջացող
դրամական միջոցների մուտքերը,
պարտատոմսերի ու բաժնետոմսերի ձեռքբերումից
առաջացող դրամական միջոցների ելքերը,
պարտատոմսերի ու բաժնետոմսերի վաճառքից
առաջացող դրամական միջոցների մուտքերը,
այլ կողմերին փոխատվությունների, վարկերի
տրամադրումից առաջացող դրամական միջոցների
ելքերը /բացի ֆինանսական հաստատությունների կողմից,
երբ սովորաբար նման գործունեությունը դասակարգվում է
որպես գործառնական/,
այլ կողմերին տրամադրված փոխատվությունների,
վարկերի վերադարձումից կամ մարումից առաջացող
դրամական միջոցների մուտքերը /բացի ֆինանսական
հաստատությունների կողմից, երբ սովորաբար նման
գործունեությունը դասակարգվում է որպես
գործառնական/:
10
գործունեությունից առաջացող դրամական հոսքերի օրինակներ
են`
բաժնետոմսերի թողարկումից կամ սեփական
կապիտալում այլ մասնակցության դիմաց կատարվող
վճարումներից առաջացող դրամական միջոցների
մուտքերը,
դրամական վճարումները սեփականատերերին
բաժնետոմսերի կամ սեփական կապիտալումայլ
ներդրումների /մասնակցության/ձեռքբերման դիմաց
/շահաբաժիններ, փայաբաժիններ/,
դրամական վճարումները սեփականատերերին
բաժնետոմսերի կամ սեփական կապիտալում այլ
ներդրումների /մասնակցության/մարման /հետ գնման,
վերադարձի/ դիմաց,
փոխառությունների և վարկերի ստացումից /մուրհակների,
պարտատոմսերի, վարկերի և այլ փոխառությունների
թողարկումից/առաջացող դրամական միջոցների
մուտքերը,
ստացված փոխառությունների և վարկերի դրամական
միջոցներով մարումից /վերադարձումից/ առաջացող
դրամական միջոցների ելքերը,
վարձակալական հիմնական պարտավորության
/հիմնական գումարի/ վճարումներից առաջացող
դրամական վճարումների ելքերը: /Վարձակալական
պարտավորության տոկոսային մասի գծով վճարումները
կարող են դասակարգվել որպես ֆինանսական կամ
գործառնական գործունեությունից առաջացող դրամական
հոսքեր/:
11
1.9. Դրամական հոսքերի մասին հաշվետվության օրինակելի
ձև և որոշ մեկնաբանություններ. անուղղակի մեթոդ
Ստորև բերված է դրամական միջոցների մասին
հաշվետվության /անուղղակի մեթոդ/ նմուշային օրինակ.
12
Որոշ մեկնաբանություններ
Գործառնական գործունեությունից դրամական հոսքերն
արտացոլող բաժինը կազմված է անուղղակի հիմունքով. այն
սկսվում է զուտ շահույթից, իսկ մնացած հոդվածներն ու թվերը
իրենցից ներկայացնում են համապատասխանեցումներ
շահույթի ցուցանիշից դրամական հոսքերին անցնելու առումով:
Այլ խոսքով, շահույթից զտվում են այն բոլոր հոդվածները,
որոնք չունեն դրամական հոսքերի արտահայտություն:Ինչպես
նաև, այնուհետ հաշվի են առնվում գործող կապիտալում
արձանագրված և դրամական շարժերի ներկայացման
տեսանկյունից ազդեցություն ունեցող փոփոխությունները:
13
Դեբիտորական պարտքերի ավելացման չափով կատարվում է
նվազեցում, քանի որ շահույթի հաշվարկման ժամանակ այն
արտացոլվելով եկամուտներում`ազդել է շահույթի վրա,
սակայն դեբիտորական պարտքերի համապատասխան չափով
վճարումներ դեռևս չեն ստացվել: Այլ խոսքով, եկամուտներն
ավելացել են, սակայն կազմակերպությունը այդ չափով դեռևս չի
ստացել դրամական միջոցներ:
15
Խնդիր
“Արևելք” բաժնետիրական ընկերության հաշվապահական
հաշվեկշիռները 2010 և 2011թթ. դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ
բերված են ստորև`
16
2011 թ. ընթացքում հիմնական միջոցների միավորներ չեն
վաճառվել, փոխարենը կազմակերպությունը 2011թ. ձեռք
բերված հիմնական միջոցների դիմաց կատարել է բոլոր
վճարումները: 2011 թ. համար հիմնական միջոցների
մաշվածության գումարը կազմել է 2000 պ.մ.: Պարզության
համար ընդունենք, որ հաշվետու ժամանակաշրջանում
տոկոսների, շահաբաժինների և հարկերի վճարում չի
կատարվել:
17
Ինչպես երևում է, չնայած 4000 պ.մ. շահույթին,
կազմակերպությունը արձանագրել է դրամական միջոցների
նվազեցում`3000 պ.մ.-ի չափով: Այս առումով, ազդեցություն է
ունեցել այն հանգամանքը, որ կազմակերպության զուտ գործող
կապիտալի /պաշարներ ու դեբիտորական պարտքեր`հանած
18
կրեդիտորական պարտքեր/ ավելացումը հանրագումարում
բերել է զուտ դրամական միջոցների նվազման, չնայած որ
ֆինանսական արդյունքներում արձանագրվել է շահույթ:
1.11 Թեսթային որոշ առաջադրանքներ
1. Կազմակերպության շահույթի ու իրացվելիության միջև`
ա. կա ուղղակի կապ,
բ. չկա ուղղակի կապ,
գ. կա հակադարձ կախվածություն,
դ. կա գծային կախվածություն:
19
3ա. Վերը բերված դրամական հոսքերից որը կամ որոնք են
համարվում ֆինանսավորման գործունեությունից առաջացող`
ա. դ-ն,
բ. գ-ն,
գ. բ-ն և գ-ն,
դ. ա-ն և բ-ն:
20
5. Դրամական հոսքերի մասին հաշվետվություն
կազմելիս`անուղղակի մեթոդի կիրառման դեպքում,գործող
կապիտալում արձանագրվողհնարավոր փոփոխություններից
կրեդիտորական պարտքերի նվազումը հանգեցնում է`
ա. դրամական զուտ հոսքերի ավելացման,
բ. դրամական զուտ հոսքերի նվազման,
գ. դրամական զուտ հոսքերի ոչ մի փոփոխության,
դ.դրամական զուտ հոսքերի ոչ էական փոփոխության:
21
Հաջորդ թեմաներ
Դաս 11:Վարձակալություն
Դաս 12: Ոչ նյութական ակտիվներ
22