Արտարժույթ

Կազմակերպությունը արտերկրյա գործունեություն կարող է

իրականացնել երկու եղանակով`

կատարել արտարժույթով գործառնություններ կամ

ունենալ արտերկրյա ստորաբաժանումներ:

Այստեղ հարց է առաջանում`

 որոշել, թե ինչպիսի փոխարժեք պետք է կիրառել և,

 ինչպես պետք է կազմակերպության ֆինանսական
հաշվետվություններում արտացոլվեն
արտարժույթով գործառնությունները

Արժույթը որևէ պետության դրամական միավորն է:

Ֆունկցիոնալ արժույթը այն հիմնական տնտեսական

միջավայրի արժույթն է, որտեղ կազմակերպությունը
իրականացնում է գործունեություն:

Հիմնական տնտեսական միջավայրը սովորաբար այն

միջավայրն է, որտեղ հիմնականում ստացվում և ծախսվում
են դրամական միջոցները:

Արտարժույթը արժույթ է, որը տարբերվում է

կազմակերպության ֆունկցիոնալ արժույթից:

Օրինակ՝ ԱՄն դոլար, եվրո, ռուբլի

Արտարժույթով գործառնությունը կամ սահմանված է
արտարժույթով, կամ պահանջում է արտարժույթով մարում

Արտարժույթով գործառնությունները առաջանում են, երբ

կազմակերպությունը`

գնում կամ վաճառում է ապրանքներ կամ

ծառայություններ, որոնց գինը սահմանված է
արտարժույթով.

ստանում կամ հատկացնում է միջոցներ, որոնց

վճարման կամ ստացման ենթակա գումարները
սահմանված են արտարժույթով. կամ

այլ ձևով ձեռք է բերում կամ օտարում է ակտիվներ,

ստանձնում կամ մարում է պարտավորություններ,
որոնք սահմանված են արտարժույթով:

Արտարժույթով գործառնությունը սկզբնապես

ճանաչման պահին պետք է հաշվառվի ֆունկցիոնալ
արժույթով` արտարժույթի գումարի նկատմամբ
կիրառելով ֆունկցիոնալ արժույթի և արտարժույթի
միջև գործառնության ամսաթվի դրությամբ սփոթ
փոխարժեքը

Գործառնության ամսաթիվ է համարվում այն

ամսաթիվը, երբ գործառնությունն առաջին անգամ
որակվում է որպես ճանաչման ենթակա

Օրինակ՝ Հայկական կազմակերպությունը վրացական

կազմակերպությունից ձեռք է բերում սարքավորում $2000-ով,
 որի ներմուծումը կատարվում է հունվարի 25-ին, իսկ
պահեստ է մուտքագրվում փետրվարի 3-ին:

Քանի որ գործարքն իրենից ներկայացնում է սարքավորման

ձեռքբերում, և պայմանագրի համաձայն սեփ. իրավունքը
մատակարարից գնորդին փոխանցվում է հանձնման պահին՝
հունվարի 25-ին, հետևաբար գործարքի օրը հունվարի 25-ն է:

Արտարժույթով գործառնություն

Արտարժույթով
գործառնության
սկզբնական ճանաչում

Արտարժույթ Սփոթ Հաշվետվակ

ի քանակ . փոխարժեք
=
ան արժույթ

Ստանում է հաշվապահական
գրանցում

Փոխարժեքային տարբերությունների ճանաչումը

Փոխարժեքային տարբերությունները, որոնք առաջանում են

դրամային հոդվածների մարման արդյունքում, կամ

 դրամային հոդվածների վերահաշվարկման
արդյունքում,

պետք է ճանաչվեն շահույթում կամ վնասում այն

ժամանակաշրջանում, որում դրանք առաջացել են:

Úáõñ³ù³ÝãÛáõñ ѳßíïáõ ųٳݳϳßñç³ÝÇ í»ñçÇ ¹ñáõÃÛ³Ùµ

ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ å»ïù ¿

 í»ñ³Ñ³ßí³ñÏÇ ³ñï³ñÅáõÛÃáí ¹ñ³Ù³ÛÇÝ Ñá¹í³ÍÝ»ñÁª ÏÇñ³é»Éáí ÷³ÏÙ³Ý

÷á˳ñÅ»ùÁ
 í»ñ³Ñ³ßí³ñÏÇ ëϽµÝ³Ï³Ý/Çñ³Ï³Ý ³ñÅ»ùáí ã³÷íáÕ ³ñï³ñÅáõÛÃáí áã
¹ñ³Ù³ÛÇÝ Ñá¹í³ÍÝ»ñÁª ·áñͳéÝáõÃÛ³Ý ³Ùë³ÃíÇ/Çñ³Ï³Ý ³ñÅ»ùÇ
áñáßÙ³Ý ³Ùë³ÃíÇ/ûñí³ ÷á˳ñÅ»ùáí:
¸ñ³Ù³ÛÇÝ Ñá¹í³ÍÝ»ñÝ »Ý ³éϳ ¹ñ³Ù³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÁ, ÇÝãå»ë ݳ¨ ¹ñ³Ýóáí í׳ñÙ³Ý Ï³Ù ëï³óÙ³Ý
»Ýóϳ ³ÏïÇíÝ»ñÝ áõ å³ñï³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÁª
 µÛáõç»Ç ·Íáí å³ñï³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñ
 í³ñÏ»ñÇ ·Íáí å³ñï³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñ
 ·ÝáõÙÝ»ñÇ ·Íáí Ïñ»¹Çïáñ³Ï³Ý å³ñïù»ñ
 í³×³éùÝ»ñÇ ·Íáí ¹»µÇïáñ³Ï³Ý å³ñïù»ñ

àã ¹ñ³Ù³ÛÇÝ Ñá¹í³ÍÝ»ñÝ »Ý ѳßí»ÏßéÇ µáÉáñ Ñá¹í³ÍÝ»ñÁ, µ³ó³éáõÃÛ³Ùµ ¹ñ³Ù³ÛÇÝ

Ñá¹í³ÍÝ»ñǪ

 ÑÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñ
 ·áõ¹íÇÉ
 áã ÝÛáõÃ³Ï³Ý ³ÏïÇíÝ»ñ

²ñï³ñÅáõÛÃáí ·áñͳñùÝ»ñÇÝ í»ñ³·ñíáÕ ¹ñ³Ù³ÛÇÝ Ñá¹í³ÍÝ»ñÇ í»ñ³Ñ³ßí³ñÏáõÙÇó

³é³ç³ó³Í ÷á˳ñÅ»ù³ÛÇÝ ï³ñµ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇó »Ï³ÙáõïÝ»ñÁ ѳßí³éíáõÙ »Ý 625
³é³çÇÝ Ï³ñ·Ç ѳßíáí: гßÇíÁ å³ëÇí³ÛÇÝ ¿ , Ïñ»¹ÇïáõÙ ³ñï³óáÉíáõÙ
¿ ³ñï³ñÅáõÛÃÇ ÷á˳ñÅ»ù³ÛÇÝ ï³ñµ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇó ³é³ç³ó³Í »Ï³ÙáõïÝ»ñÇ
·áõÙ³ñÁ, ÇëÏ ¹»µ»ïáõÙ ¹ñ³ ¹áõñë ·ñáõÙÁ ýÇݳÝë³Ï³Ý ³ñ¹ÛáõÝùÇÝ:

²ñï³ñÅáõÛÃáí ·áñͳñùÝ»ñÇÝ í»ñ³·ñíáÕ ¹ñ³Ù³ÛÇÝ Ñá¹í³ÍÝ»ñÇ í»ñ³Ñ³ßí³ñÏáõÙÇó

³é³ç³ó³Í ÷á˳ñÅ»ù³ÛÇÝ ï³ñµ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇó ͳËë»ñÁ ѳßí³éíáõÙ »Ý 725 ³é³çÇÝ
ϳñ·Ç ѳßíáí: гßÇíÁ ³ÏïÇí³ÛÇÝ ¿ , ¹»µ»ïáõÙ ³ñï³óáÉíáõÙ ¿ ³ñï³ñÅáõÛÃÇ
÷á˳ñÅ»ù³ÛÇÝ ï³ñµ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇó ³é³ç³ó³Í ͳËë»ñÇ ·áõÙ³ñÁ, ÇëÏ Ïñ»¹ÇïáõÙ
¹ñ³ ¹áõñë ·ñáõÙÁ ýÇݳÝë³Ï³Ý ³ñ¹ÛáõÝùÇÝ:
 Արտարժութային գործառնություն

Արտարժութային գործառնության սկզբնական չափում

Գործառնության օրվա
փոխարժեք

Արտարժութային գործառնության հետագա չափում

 
Դրամային հոդված Ոչ դրամային հոդված

Փակման
փոխարժեք

Սկզբնական Իրական
արժեքով արժեքով
չափվող չափվող

Իրական
Գործառնությ
արժեքի
ան օրվա
որոշման օրվա
փոխարժեք
փոխարժեք