Professional Documents
Culture Documents
Leà On 12
Leà On 12
1
որոշելիությունը,
դրանց նկատմամբ վերահսկողությունը, և
դրանցից ապագա տնտեսական օգուտների ակնկալումը:
համակարգչային ծրագրեր,
արտոնագրեր,
հեղինակային իրավունքներ,
լիցենզիաներ,
ներմուծման քվոտաներ,
ֆրենչայզներ /վստահագրեր/,
ֆիրմային անվանումներ,
բանաձևեր, մոդելներ, նախագծեր, բաղադրատոմսեր և
փորձանմուշներ,
շուկայավարման համար ստացած իրավունքներ, և այլն:
2
Կազմակերպությունն իր գործունեության ընթացքում կարող է
իրականացնել հետազոտության և մշակման գործընթացներ:
Օրինակ, կարող է ուսումնասիրել նորարարական
տեխնոլոգիական որևէ գործընթաց և այդ նոր գիտելիքները
փորձարկել և դնել կիրառության մեջ` հետագայում նպատակ
ունենալով կազմակերպել առևտրային արտադրություն
/գործունեություն/: Այս գործընթացների արդյունքում կարող են
առաջանալ /ստեղծվել/ ոչ նյութական ակտիվներ: Տարբերակենք
այդ երկու գործընթացները, ինչպես նաև դրանց արդյունքում
առաջացող ոչ նյութական ակտիվների ճանաչման և
ֆինանսական հաշվառման մոտեցումները:
3
ճանաչվում են որպես ծախս`դրանց տեղի ունենալու պահին:
Սա հիմնականում կապված է այն հանգամանքի հետ, որ
հետազոտության փուլում նախագծի հավանական
հաջողությունը, հետևապես, ապագա տնտեսական օգուտները,
չափազանց անորոշ են:
4
Սկզբնական ճանաչումից հետո վերագնահատման մոդելով
հաշվառման դեպքում, կազմակերպությունը ոչ նյութական
ակտիվը հաշվառում է վերագնահատված արժեքով: Վերջինս
իրենից ներկայացնում է վերագնահատման ամսաթվի
դրությամբ ոչ նյութական ակտիվի իրական արժեքը`առանց
կուտակված մաշվածության և արժեզրկումից կորուստների:
Վերագնահատումները ենթակա են կատարման այնպիսի
պարբերականությամբ, որ ոչ նյութական ակտիվի
հաշվեկշռային արժեքը հաշվետու ժամանակաշրջանի վերջի
դրությամբ էականորեն չտարբերվի դրա իրական արժեքից:
5
***Սեփական կապիտալում արտացոլումը /կուտակումը կամ մնացորդի նվազեցումը/
կատարվում է այլ համապարփակ ֆինանսական արդյունքներից` չիրացված
վերագնահատման գումարների /օգուտի կամ կորուստի/ տեղափոխման /շրջանառման/
ճանապարհով: Ընդհանուր /համապարփակ/ ֆինանսական արդյունքը ընթացիկ
ժամանակաշրջանում կապիտալի փոփոխությունն է, որն առաջանում է սեփականատերերի
հետ գործառնություններից բացի այլ գործառնություններից և դեպքերից առաջացող
փոփոխություններից: Ընդհանուր /համապարփակ/ ֆինանսական արդյունքը ներառում է ա.
շահույթ կամ վնասը և բ. այլ համապարփակ արդյունքը: Այն կարող է ներկայացվել ա.կամ
մեկ ընդհանուր հաշվետվությամբ /Հաշվետվություն համապարփակ ֆինանսական
արդյունքների մասին/, կամ բ. երկու առանձին հաշվետվություններով`1. Հաշվետվություն
շահույթ/վնասի մասին /Հաշվետվություն ֆինանսական արդյունքների մասին/, որը ցույց կտա
շահույթի ու վնասի բաղկացուցիչ տարրերը, և 2. Հաշվետվություն այլ համապարփակ
ֆինանսական արդյունքների մասին, որը կսկսվի 1-ի հաշվետվության շահույթ/վնասով
/որպես սկզբնական մնացորդ/ և ցույց կտա այլ համապարփակ արդյունքի բաղկացուցիչ
տարրերը: Շահույթը կամ վնասը իրենից ներկայացնում է ընդհանուր եկամուտների և
ծախսերի տարբերությունը, ինչը չի ներառում այլ համապարփակ ֆինանսական արդյունքի
բաղադրիչները: Այլ համապարփակ ֆինանսական արդյունքի /հաշվետվության/
բաղադրիչներից են, օրինակ, հիմնական միջոցների և ոչ նյութական ակտիվների
վերագնահատման փոփոխությունները, որոնք այլ համապարփակ արդյունքից իրենց
արտացոլումն են գտնում և կուտակվում սեփական կապիտալում /հաշվապահական
հաշվեկշռում/:
Օրինակ
ա. վերագնահատման աճ`
Դտ “Հաշվարկային հաշիվ” 7
Կտ “Ոչ նյութական ակտիվներ” 6
Կտ “Օգուտ`ոչ նյութ. ակտիվի վաճ.-ից” 1
8
նյութական ակտիվների օգտակար ծառայությունը որոշակի
ժամկետով է, թե`անորոշ:
9
օգտակար ծառայության ընթացքում: Օգտակար
ծառայությունը`ըստ ժամկետի կամ քանակի, գնահատվում է
կազմակերպության կողմից`մասնագիտական դատողության
հիման վրա: Ամորտիզացիայի կիրառվող մեթոդը կամ մոդելը
պետք է արտացոլի ակտիվի օգտագործումից ակնկալվող
ապագա տնտեսական օգուտների սպառման բնույթը: Եթե ոչ
նյութական ակտիվի առանձնահատկությունից ու բնույթից
ելնելով նման մոդել հնարավոր չէ գնահատել կամ որոշել, ապա
կազմակերպությունը կիրառում է գծային մեթոդը:
Ամորտիզացիայի ժամկետը կազմակերպությունը պետք է
վերանայի /գնահատի, և պարտադիր չէ, որ փոփոխի/ առնվազն
տարեկան մեկ անգամ:
10
Ոչ նյութական ակտիվների վաճառքի /օտարման/ դեպքում
կուտակված ամորտիզացիայի գումարները դուրս են գրվում`
1.6 Գուդվիլ
11
հաշվապահության մեջ օգտագործվել է մատնանշելու համար
կազմակերպության ակտիվների համեմատ դրա արժեքի թեև
ֆիզիկական բնույթ չունեցող, սակայն քանակապես
արտահայտելի ու “շրջահայացորեն գնահատված”
մեծությունը /գերազանցումը/, որն օրինակ կարող է ծագել
որպես հաճախորդների շրջանակում կազմակերպության
ունեցած բարձր վարկանիշի հետևանք:
12
տարբերության չափով ձեռքբերողը ճանաչում է օգուտ իր
ֆինանսական արդյունքներում:
Գուդվիլի նկատմամբ չի հաշվարկվում ամորտիզացիա:
Գուդվիլի ճանաչված արժեքը կարող է նվազել արժեզրկման
հետևանքով:
Պետք է նաև նշել, որ գուդվիլը տեխնիկական առումով,
այսինքն`բնութագրող չափանիշներով և հատկանիշներով,
համարվում է որպես ոչ նյութական ակտիվ, միևնույն ժամանակ,
ոչ նյութական ակտիվներն ու գուդվիլը կազմակերպության
հաշվեկշռում սովորաբար թվարկվում են /ընդգրկվում են/
առանձին տողերով /հոդվածներով/:
13
2.Ոչ նյութական ակտիվների օրինակներ են`
ա. համակարգչային ծրագրեր,
բ. արտոնագրեր,
գ. հեղինակային իրավունքներ,
դ. լիցենզիաներ,
ե. ներմուծման քվոտաներ,
զ. ֆրենչայզներ /վստահագրեր/,
է. ֆիրմային անվանումներ,
ը. բանաձևեր, մոդելներ, նախագծեր, բաղադրատոմսեր և
փորձանմուշներ,
թ. շուկայավարման, ծառայությունների մատուցման,
շահագործման իրավունքներ,
ժ. գրասենյակային սարքավորումներ,
ի. համակարգիչ,
լ. գրասենյակի ճաշարանի խոհարարի նոթատետրում
աղցանների պատրաստման օրերի վերաբերյալ անձնական
գրառումներ:
14
գ. ճանաչվում է որպես արտասովոր կամ չնախատեսված ծախս,
դ. ճանաչվում է որպես վերագնահատման աճի նվազում:
4. Որ պատասխանն է սխալ`
ա.օգտակար ծառայության որոշակի ժամկետով ոչ նյութական
ակտիվների համար հաշվարկվում է ամորտիզացիա,
բ.եթե ոչ նյութական ակտիվի ամորտիզացման մոդելը
հնարավոր չէ արժանահավատորեն որոշել, ապա պետք է
կիրառվի գծային մեթոդը,
գ. օգտակար ծառայության անորոշ ժամկետով ոչ նյութական
ակտիվի համար հաշվարկվում է ամորտիզացիա`20 տարուց
ավելի ժամկետով,
դ.ամորտիզացիայի ժամկետը պետք է վերանայվի տարեկան
առնվազն մեկ անգամ:
6. Որ պատասխանն է սխալ`
ա.գուդվիլի նկատմամբ հաշվարկվում է ամորտիզացիա,
բ. գուդվիլը, ընդհանրական իմաստով`ձեռքբերման արժեքի և
ձեռբերված զուտ ակտիվների իրական արժեքի դրական
15
տարբերությունը, ճանաչվում է ձեռքբերողի հաշվապահական
հաշվեկշռում`որպես ակտիվ,
գ.գուդվիլի հաշվարկման ժամանակ, ձեռքբերման ամսաթվի
դրությամբ, ձեռքբերման արժեքի և ձեռբերված զուտ ակտիվների
իրական արժեքի բացասական տարբերության չափով
ձեռքբերողը պետք է ճանաչի օգուտ`ֆինանսական
արդյունքներում,
դ. գուդվիլի նկատմամբ ամորտիզացիա չի հաշվարկվում:
Հաջորդ թեմաներ
16