FILIPINO
MODULE #13 - #14
ARALIN #1 - KALIGIRANG
PANGKASAYSAYAN NG EL
FILIBUSTERISMO
● EL FILIBUSTERISMO -
Nobelang pampolitikong
nag-aalab sa poot at
himagsikan. “Ang Paghahari
ng Kasakiman”
● Nasaksihan ni Rizal sa
kanyang pagbabalik sa
Pilipinas mula sa Europa,
pagsasamantala sa
kababaihan, panghahamak sa
mga kalalakihan,
pang-aabuso sa karapatan,
pahtatapon, pagpaparusa, at
sa pagpatay sa mga
naglalakas-loob na
magtanggol sa kanilang sarili
at sa bayan.
● Sinimulan ni Rizal ang
pagsusulat ng El
Filibusterismo habang
nag-aaral ng medisina sa
Calamba, Oktubre 1887.
● Nilisan ang Pilipinas noong
Pebrero 3, 1888; malagay sa
panganib ang buhay ng
kanyang mga mahal sa buhay.
● Pinagpatuloy ang pagsusulat
ng nobela sa London, England
1890. Nirebisa at pinagbuti
ang pagkakasulat sa ilang
mga kabanata.
● Natapos ang ilang bahagi sa
Madrid at Paris.
RUADO, 10 - NIYOG
● Lumipat sa Brussels,
Belgium, at malaking bahagi
nito ang natapos.
● Ghent, Belgium - natapos ang
huling bahagi ng nobela.
● Nagpakasal ang kasintahang
si Leonor Rivera kay Charles
Kipping.
● Panggigipit at pagpaparusa sa
kanyang pamilya at
kamag-anak bunga ng
kanyang naunang nobela.
● Natapos ang pagrerebisa ng
manuskripto, Marso 29, 1891
sa Biarritz.
● Ghent, kung saan
nakapamura ng
pagpapalimbag.
● Hindi birong hirap ng loob at
kawalan ng panustossa
kanyang paninirahan sa
Europa.
● Pinakamurang palimbagan, F.
Meyer-Van Loo Press,
pumayag sa unti-unting
pagbabayad.
● Sulat sa kaibigang si Jose
Maria Basa
● Kaibigang si Valentin
Ventura, mula sa Paris,
nagpadala ng kinakailangang
pera para sa pagpapalimbag.
● Nailabas ang mga unang
kopya ng “El Filibusterismo”
- Setyembre 18, 1891
FILIPINO RUADO, 10 - NIYOG
MODULE #13 - #14
Surve Tanon Annot Recite Pinal
● Inalay ang nobela sa tatlong ying g na ation na
paring martir o GOMBURZA - namu Highli tala
Padre Gomez, Padre Burgoz, o sa ghting
isip
at Padre Zamora. Binitay sa
ng
harap ng bayan dahilan sa mamb
kanilang paniniwala, dahilan abasa
kung ba’t nasabing nobelang
politikal ang El Fili.

NOBELA
PAGTATALA NG
MAHAHALAGANG ● Mahaba at masining na
IMPORMASYON kathambuhay.
● Kawil-kawil na pangyayaring
maingat na binalangkas
1. Pamamaraang Cornell
upang magkaugnay-ugnay sa
- Kapag pinakikinggan
buhay ang pangunahing
ang lektyur.
tauhan.
- Walter Pauk, lecturer sa
● Nahahati sa mga kabanata
Cornell University
● Bawat kabanata’y naka
- 40 taon nakalipas
balangkas tulad ng isang
(1975)
maikling kwento.
● Layuning gumising ng diwa at
CORNELL FORMAT
damdamin ng mga
mambabasa.
CUES/KEYWORDS NAME, TOPIC, ● Nagbigay ng aral upang
TANONG CLASS, DATE
magkaroon ng pagbabago sa
NOTES (BULLET sariling buhay maging sa
FORM) lipunan

SUMMARY URI NG NOBELA

2. Pamamaraang SQ3R 1. Nobela ng Tauhan -

- Kapag binabasa ang pinahahalagahan ng nobela
impormasyon ang pangunahing tauhan nito.
Umiikot sa kaniya ang istorya.
S Q R R R 2. Nobela ng Romansa -
survey questi read recall review nauukol sa pag-iibigan.
on
FILIPINO
MODULE #13 - #14
3. Nobela ng Makabanghay -
kawilihan ng mga mambabasa
ay nakatuon sa
pagbabalangkas ng mga
pangyayari.
4. Nobelang Pasalaysay -
binibigyang diin ang
kasaysayan o pangyayaring
naganap na.
ARALIN #2
MGA MEKANIKS NG PAGSULAT
- Kasanayan at kahusayan sa
komunikasyong pasulat tulad
ng pagbubuod ng isang
artikulo o kabanata.
A. PAGBABANTAS
1. Gatlang (-)
- Sakop ng bilang,
petsa, at oras.
- Alam ang simula,
‘di tiyak kung
hanggang kailan.
- Biglaang pagtigil,
pagpokus ng
pahayag sa
dagdag na
kaalaman.
2. Panipi (“)
- Tuwirang
pahayag ng salita.
- Paghihiwalay ng
salitang banyaga,
pamagat ng
artikulo o kwento
na binanggit sa
pangungusap.
3. Gitling (-)
RUADO, 10 - NIYOG
- Paghihiwalay ng
oo at hindi sa iba
pang salita.
- Lipon ng mga
salitang panuring
o pamuno.
- Paghihiwalay ng
dalawang salitang
pinagsama.
- May unlapi ang
tanging ngalan,
at simbolo.
- Pangalang
pantangi ay hindi
dapat na mabago
ang ispeling.
B. PAGBAYBAY NG SALITANG
HIRAM
1. Bagong hiram na salita
2. Lumang salitang Espanyol
3. Di-binabagong bagong hiram
C. PAG-UUGNAY-UGNAY NG
MGA PANGUNGUSAP
1. Ang lahat ng sulatin ay may
tatlong bahagi:
- Simula
- Gitna
- Wakas
2. Mga angkop na salita at
parilara tulad ng mga
pang-ugnay at iba pa.
- Nagpapakilala ng
relasyon o koneksyon
- Naglalahad ng oras at
panahon
- Nag-uugnay sa salitang
naglalarawan at salita
FILIPINO RUADO, 10 - NIYOG
MODULE #13 - #14
inilalarawan (paggamit ● Gulok - itak
ng na at -ng) ● Agnos - kwintas

5. ● Kasagsagan -
KABA TALASALITAAN kasalukuyan
NATA ● Prusisyon - Parada
● Kutsero - drayber
1. ● Bapor Tabo - Barko ng kalesa
na hugis Tabo ● Kwartel - tirahan
● Patungo - Papunta ng sundalo
● Paksa - ● Sedula - tax o
Pinag-uusapan kasulatan
● Nagmungkahi - ● Karitela - sasakyan
Nagsalaysay na hinihila ng
● Himagsikan - kabayo
Rebelyon, ● Kura - pari
Pakikidigma ● Alperes - batang
opisyal ng militar
2. ● Kubyerta - palapag ● Pagkabihag -
o sahig ng barko pagdakip
● Tampipi - isang
lalagyang gawa sa 6. ● Alila - Alipin
dahon ng niyog ● Bunton - Tambak
● Bakol - lalagyan o ● Gula-gulanit -
basket Sira-sira
● Paksa - pinag ● Nagpakadalubhasa
uusapan - Nagpakahusay,
● Salapi - pera Eksperto
● Kinamuhian -
3. ● Bapor - barko Kinainisan
● Tulisan - hindi ● Yumao - Pumanaw
sumusunod sa
batas 7. ● Yabag - tunog ng
● Yungib - kweba lakad
● Arsobispo - mataas ● Nagulintang -
na uri ng pari nagulat,nabigla
● Tinugis - hinanap ● Paghihimagsik -
pagsuway,pagrereb
4. ● Kabesa - kapitan elde
ng barangay ● Naniniil -
● Tumutol - nang-aapi
di-pagsang-ayon ● Hahantong -
● Nangangasiwa - darating
nangangalaga,
nagpapatakbo
FILIPINO RUADO, 10 - NIYOG
MODULE #13 - #14
● Taliwas - pagkatapos
kabaliktaran,hindi lumubog ang araw
pagsunod ● Rebolber – maliit
● Nabanaag - na uri ng baril
Natagpuan ● Liham – sulat
● Panunulisan –
8. ● Mahal na birhen - pamimirata,
birheng maria pandarambong
● Ingkong - Lolo
● Kasamaang palad -
pangyayaring
nagdudulot ng
kapahamakan
● Kumibot - kibot
● Paski -
kapayapaan,
pagmamahal, at
pag-asa

9. ● Parusa - pahirap
● Pagluwas -
pagtungo sa ibang
lugar
● Pantubos - tawag
sa bayad upang
lumaya
● Nangamba -
pagkabahala
● Nasasawi -
namamatay
● Pagkabihag -
pagkadakip
● Lisanin - lumikas,
lumayo

10. ● Nagtungo –
nagpunta
● Humanga –
nagalingan
● Agnos – kwintas
● Isangguni –
komunsulta
● Takipsilim –
panahong