SEKİZİNCİ SENE — No.
2786
Sahlp ve Başmuharriri
VUIMVJ8 NADİ
\ İDAREHANESİ:
3 «Vâyunuoıuuıniye kanH&iRda 4airri »ahsûsa
| ^Telgraf: İstanbuJ Cumhuriyet
1 Posta kutusu: N° 246
Başmuharrlr : 22366
T a h r i r m O dora :2323e
tdare müdürü 22365. Matbae ' 20472
nıııifinıııifimiHiıııı)
llk TUrkçe Hutbe Dün Okundu
Türk tütüncülüğünü
Kurtarmak için...
- tkî üç senedenberi bazı banka •
îarm depolarında bekliyen tütünler
gittikçe artan malî yiiklerin altında
ezilecek hale gelmiş olduğundan ge-
- çen sene bunların bazı şerait altında
İnhisar İdaresine mal edilmesi rau-
vafık görülmüştü. Haber aldığımıza
göre esasen pek te intizam ile yü -
rütülmemîş olan bu muamelenin he-
nûz arkası alınmış değildir. Fakat
tütünün bu sene maruz kaldığı vazi-
yet bize eski stokları unutturdu. Bu
sene bilhassa Ege iktisadî mıntaka •
mızda mebzuliyeti ile beraber em •
salsiz nefasette yetişen tütünlerîmi •
zin değer fîatile satılmasına imkân
bulunmadı. Bununla da anlaşılmış ol-
du ki artık Türkiye îçin de bir tütün
mes'elesi vardır. Şimdi tütüncüler -
den müteşekkil bir kongre Anka •
ra'da bu mes'eleyi tetkik ediyor.
Kongrenin ruznamesinde ziraatin
tahdidi ve saire gibi muhtelif mad •
deler vardır, ve tabiî bunların hepsi
îçin bazı esaslar tesbit olunacaktır.
Ancak bir madde vardır ki ruzna «
mede onun yerini bulamadık: Mevcut
tütünlerünizin ne olacağı maddesi.
Filhakika mevcut tütünler ancak
umutnî arz ve talep kaidesine tâbi
ölmak vaziyetinde bulunabilerek o •
nun haricinde her hangi muamele bü-
yük bir mes'ele teşkil edecek gibi gö-
rünür. Hele kongre ruznamesinin tes-
bitine hükûmetin f ikri de katılmış o-
lunca hükûmetin külf eti kadar mes'u-
liyeti de büyük görünecek böyle bir
tnevzua temas etmekten çekinmiş ol-
masını tabiî görmek lâzımdır, ve bu
da sebepsiz değildir. Mevcut tütün -
leri mevzuu bahsetmek her şeyden
evvel az çok bir para işidir, bir de
teşkilât işL Paraca umumî darlıktan
hükûmetin dahi hariç bulunmadığı
malûm. Teşkilâta gelince tktisat Ve-
kili Mustafa Şeref Beyefendi kon •
greyi açarken irat eylediği nutukta
bu noktaya taallûk etmek üzere ez-
cümle şunları söylemiştir:
I <— Devletin iktisadi vazifeleri
günden giine arttığt halde devletin
iktîsadî teşekkül yolunda inkişafı he-
nüz başlamamış denecek bir halde
bultmuyor. Bunun içindir ki devlet
iktisadm amelî hayattaki tecellilerile
karşılaşttği zaman bu hayatı yastyan
ve yasatanlarla istişare zararetini du-
yuyor.»
Demek tütüncülüğümüzün gerek
îsthisal ve gerek satış vaziyetlerinde
hükûmet te kendisine terettüp eden
vazifeleri yapmak zaruretini bütün
ehemmîyetile hissetmekte bulunu •
yor. Ancak müstahsil ile devleti müş-
terek bir yolda yürütecek olan bu
teşkilât bugün îçin henüz yok deni -
lecek haldedir. Bu teşkilâtın ciddî
tetkiklerle esaslı olarak vücut bul -
ması hepitnizin temenni ettiğimiz bir
şeydir. Ancak biz öyle zannediyoruz
ki bu temenni mevcut tütünlerle meş-
gul olmağa mâni değildi. Hatta aksî
ileri sürülerek denilebilir ki mevcut
tütünlere gösterilecek alâka tütün-
cülük yolunda ilerisi için yapmak is-
tediğimizi takviye edecek ilk âmil
bile olabilirdi.
Bu mevzuda tatbik olunabilecek
usulün simdilik yalnız bu seneye mün-
hasır bir muamele olmak üzere mev-
cut tütünleri sahipleri namma depo e-
derek îşletmekten ve onlar namına
dahi satmaktan ibaret olduğunu ve
olacağını bugün burada bir da^a tek-
rar etmek mecburiyetini hissedîyoruz
Bir kere ortadaki tütünler sahiple •
rinin elinden çıkmalı ve gene onların
malı olmak üzere başında Tütün İn-
hisar İdaremizin bulunacağı bir te -
şekküliin idaresinde işlenmelidir. Bu
halile tütünler ilk çıkacak müsteri .
lere satılacak halde hazır bulunur,
ve tem-in ederiz ki satılır da, hem de
öldukça değer pahasile. Tütünlerin
kıymetini çok düsüren bir âmil de on-
ların hep ihtiyaç içinde bulunan müs-
tahsiller elinde mütemadiyen ve ade-
ta her ne pahasına olursa şeklile satl-
lığa arzedilmiş halde bulunmasıdır.'
Bu esas doğru îse şimdi kalır onun
malî cihetini temin etmek mes'elesi.
Tütünleri sahpilerinden tesellüm e -
derek ambarlara koymak ve oralarda
işletmek tabiî masrafla olur, ve bu az
buz bir şey de değildir. Eğer mevcut
tütünler beş altı milyon kiloyu bu •
lursa işletme masrafı da hiç olmazsa
bîr milyon lira tutar diye hesap olun-
mak doğrudur. Tütünlere mahsuben
sahîplerine bîrer miktar avans ver -
mek mümkün olvr mu acaba? Mu •
amelenin esasına karar verilince sa-
Cu m h u ri
Süleymaniye'de tükçe hutbe j~ Harp devam ediyor
Cami lebalep dolmuştu,hutbe okunur
ken bir taraftan da tekbir alınıyordu
Dün bütün camiler hıncahınc dolmuş, halk türkce
Kur'an dinlemistir
camünde türkçe hutbeyt Ğirdiyen haüc ve Kalfp
Hafız Saddettin Bey
Dün ramtzanm son cuması olduğu
için camiler her günkünden daha ka-
labalıktı. Bu ramazan, halkın türkçe
Kur'ana karsı gösterdiği büyük alâ-
ka ve tahassüsü yüzünden mabet •
lerimizde hâsıl olan izdiham dünkü
cuma namazında Ayasofya, Beya •
zıt, Fatih, Süleymaniye gibi camiler-
mizde en azamî şeklini almış bulu •
nuyordu.
Bilhassa Süleymaniye camisinde
Tütüncülüğümüzün ıslah ve inkişafı
Tütün kongresi dün son
içtimainı yaparak dağıldı
Hükûmetçe tetkik edilmek üzere te-
menni mahiyetinde kararlar verildi
Tütüncülük Bankası
Tesisi fikrL.
İktisat VeMli Mustafa Şeref Bey
Ankara 5 (Telefonla) — Tütün
Kongresi bugün saat 10,30 da top •
landı ve mukarreratını ittiha7 ede «
rek dağıldı. Kongre açılınca tktisat
Vekili Mustafa Seref Bey evvelâ ko-
misyonların verdiği kararlarm okun-
masını teklif etti. Mukarreratı Ha •
riciye ticarnt müdürü Avni Bey o •
kudu.
Birinci madde okunduktan sonra
sabık İstanbul meb'usu Hüseyin Bey
tütüncülüğün mahdut zürra tara -
fından yap'lması lâzım geldiğini,
bunun bir ihtisas işi olduğunu, îhti-
sası olmıyanlarm tam manasile tü -
tüncü olamıyacaklarını söyledi. Ma-
nisa meb'usu Turgut Bey, Hüseyin
Beye cevap vererek, Hüseyin Beyin
hiplerine tayînvediFe<*ek*vasatî veya
asgarî fiat üzerinden hiç olmazsa
%25 nisbetinde bir avans ver mek te
mümkün olur.
Biz bu imkânı şundan dolayı der-
piş ediyoruz: Devlet, müstahsiller he-
sabına yapılacak bu ise binnef is ken-
disi para koymıyarak işin malî cihe •
tinî basında Ziraat Bankası buluna -
cak bir bankacılar gruDuna - ehven
bir faizle - yaptırmahdır. Bu tak -
dirde bir sene zarfmda tasfiye edil •
lecek olan bu işe bankalarm koymuş
olacakları para nihayet 3 milyon rad-
sesinin güzelliği ile de maruf o-
lan Hafız Sadettin Bey tara J
fından türkçe hutbe okunaca -
ğını haber alanlar cuma nama-ı
zından çok evvel camiyi dol -i
durmuslardır.- Namaz saati
geldiği zaman izdiham öyle bir
hal almıştı ki camiye namaz,
kılmak için girenlerin, hatta kı-
pırdamalarına imkân kalma •
mış ve yüzlerce kişi de içeri gi-
İsmet Pş. Hz.
Dün gittiler
. İktisat Vekili Mustafa Şeref B.
f ertlerin hakkını tahdit-etmek*«iye •» darJDoImabahçe Sarayında. kal-
' - , 7 (Hfaöadf 3 İnpü şahijfeSS)
ıruiJBiMiııiMiııııımiiJiîtfiı'Hifiııııııınııııijıııı'İHuııııo ferâe Haydarpaşa'ya geçmîşlor-
desinde bir şey olîteaktrr. Bu müddet
zarfında tütünler işlenir, satılır, ban-
kalar paralarını alırlar, mütebaki kı-
sım da müstahsillere verilir, olur bı-
ter.
Devletin bu işte oynamış olacağı
rol millî. iktisat namına ve herkesin
hayrına kefaleti dahi tazammun e -
den bir pişvalık rolü olacaktır, ve
muamelede bundan sonra tahakku -
kunu istediğimiz kooperatifçiliğm za-
rurî ve f ilî bir baslangıcım temin et-
miş bulunacaktır.
YUNUS NADt
remiyerek avlularda kaimışl.
(Mabadi 3 üncü sahifedey
Reisicumhur Hz.
Reisicumhur Hz. dm Saraydaki
mesai bürolarında meşgul olmuş*
lar, hiç bir yere çıkmamışlardır.
* Yangın saat dört buçuk sularında
Evvelki gece Maksim salonla -
rında verilen Darülâceze balosu-
nun çok muvaffak olduğunu ve
baloda millî danslarımızın büyük
bir takdir kazandığını yazmıştık.
Darülâceze balosu, Reisicumhurj
Hz. nin huzurlarile de şereflen -
mistir. Gazi Hz., geceyarısından
sonra refakatlerinde Başvekil ts-
met Pasa Hz. ve maiyyetleri erkâni
olduğu halde baloyu teşrif buyur-
muşlar, geç vakte kadar baloda
kalmıslardır.
Başvekil Pş. merasimle
teşyi edildiler
Bir kaç gündenberi şehrimîz-
de misafir bulunan Başvekil îs-
met Pş. Hz. dün akşam Ankara'ya
avdet etmişlerdir.
İsmet Pş. Hz., dün akşama ka •
nnşlar, akşam üzeri Sakarya mö-
Başvekilimizi Haydarpasa ga -
rında B. M. Meclisi Reisi Kâzım
Pş. Hz., Sıhhiye Vekili Refik B.
ile Vali, Vali muavini, Polis Mü-
dürü, şehrimizde bulunan meb'us-
lar, müessesatı resmiye ve husu-
siye erkânı teşyi etmişlerdir.
Başvekilimize istasyonda bir
polis müfrezesi taraf ından ihti •
ram vazifesi ifa edilmiştir.
CUMARTESi 6 ŞUBAT 1932
ABONE ŞERAİTİ
fclODDET: JTÜRKİYEİcfiNİ HARİÇ İÇİN
î"T Seneli&i : 14OO K r . 1 2700 Kr.
t 6 Aylığı : 750 Kr. 1450 Sr.'
3 Aylıgı : 400 800Kr.t
1 Ayhfeı l 150 Kr.
Nlishası her yerde
= 5 Kuruştur =
ıı.MimııııiMiııııımıııııııiMiııııııııııımııııııııııııııııiıımiııımıııııınmıııııııınıı
Japon'lar Çapey'i bombardıman edi-
yor - Devletler bir teşebbüs yapacak
Şanghay S (A.A.) — Şehir Yeni bir teşebbfls
halkı bu sabah putluk toplarla Londra 5 (A.A.) — Resmi
Çapey istikametinde yapılan mahafilde beyan edildiğine göre
bombardtman gürültüsile tffan- İngiliz, Amerika, Fransa ve Hal
tnışttr, ya hükûmetlerî dört büyük dev-
Bombardımaritn fiddetine rağ- letin tekliflerine Japonya tara~
men Çin'liler saat 16AS te hâlâ fından dün verilen cevap üze -
istasyon ctvarında makavemet rine yapdacak yeni teşebbüs hak-
göstermekte ve Japon'ların hü- kında müzakerede bulunmakta-
cümlannt püskartmekte idiler. dırlar.
Japon'lar Şanghay • Woo • italyan torpitoları
Saung demiryolundan daha sî- Roma S (A.A.) — Trento
male ileriemeğe muvaffak ol • kruvazörü ile Espere torpito
muşlardır. Saat 6 da Woo -
muhribi dün saat 23,30 da Ga-
Soung'ta sükân hüküm sürmek- ete'den hareket ve Şanghay'a
te idi. mateveccihen yola çıkmıslardır.
Dün sabahki yangın
Ğalata'dald yangında bir otel, üç dük-
kân yandı, dört ağır yaralı var!
Bir otel ve İM dûkkânın yanmasüe neticelerien yangından sonra yangm mahalhnin.
manzarası: *Sol taraftaki kadrn, yangından kaçarken ağtr surette yaralanan
r.
Müzeyyen Hanımdm.
Evvelki gece sabaha karsı Ga • Ateş, büyük bir dalga halinde bü-
Iata'da Necatibey caddesinde Ka • tün Galata muhitini tehdit etmeğe
rakuş otelinden yangın çıkmıs, ne - baslamıs, kıvılcımlar civar binalara
ticede otel ile beraber biri matbaa sirayet etmistir.
olan iki dükkân yanmış, dört kişi de Itfaiyenin bütün gayretine rağ-
muhtelif mahallerinden ağır surette men Karakuş oteli, altmdaki iki dük-
yaralanmıstır. kân kâmilen ve arka tarafta bulunan
bir dükkân da kısmen yandıktan
çıkmıstır. Ateşi evvelâ Yangınkulesi sonra ateş söndürülebilmiştir.
görmüs, İtfaiyeye haber vermiştir. Karakuş otelinin üçüncü katında
Beyoğlu Itfaiyesi derakap yangın ye- oturan Müzeyyen Hanım ile Madam
rine gelmis, bir müddet sonra da Rita ve Madam Nadya ve Arif Ham-
İstanbul ttfaiye grupu yetişmiştir.
Fakat o sırada gayet siddetli bir fır-
di Efendi pencereden kendilerini se-
kağa atmak suretile kurtulmuşlarsa
tına hüküm sürdüğünden ateşi he- da bu sukut neticesinde mumtelif ma-
men söndürmek imkânı bulunama*
mıştır.
hallerinden yaralanmışlardır. Müzey-
OSdbadi 2 ind sahttede)
Tayyareciİik derslerı
Dün Aero kulüpte başladı, ilk dersi
tayyareci Nuri Bey verdi.
Dün Aero Kvlüjfte ilk nazarî tayyarecilik dersi verüirken
Dün saat on birde Aero kulüpte na- tazaman seyrüseferi havaî, topoğrafya,
zarî olarak tayyarecüik derslerine bas- tayyare insaatı, nazarî amelî motör, fo-
lanmıstır. llk ders tayyareci Nori B. ta- toğrafçılık, rasadatı havaiye, aero dî •
rafindan (Aero dinamik) mevzuu üze- namik dersleri verilecektir.
rinden verilmistir. Çok yakında amelî derslere de bas-
Şimdiden sonra haftada üç gun mun- Ianacajc Fransız ve ttalyan nakliyab ha-