1596 - Unia brzeska

1560 - pierwszą królewską flotę kaperską

1573 - Pierwsza wojna elekcja

1569 - Unia lubelska

1561- podpisały pakt wileński

1519 do 1521 - konflikt z zakonem krzyżackim

1525 -hołd pruski

1492-Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę.

1517-niemiecki ks. dr. Marcin Luter wystąpił przeciwko zaniedbywaniu obowiązków duszpasterskich
przez księży. Powstało wyznanie luterańskie

1534-akt supremacji Henryka VII w Anglii

1540-zatwierdzenie zakonu jezuitów

1542- odnowienie świętej inkwizycji

1555 - pokój w Augsburgu

1559- Zygmunt II August zawarł w Wilnie pakt z Gothardem Kettlerem, na mocy którego inflancka gałąź
zakonu krzyżackiego oddaje się pod opiekę króla. lub Drugi akt supremacji

1572- noc św.Bartłomieja

1598-Wydanie edyktu nantejskiego przez króla francji Henryka IV

1545-1563 - obrady soboru trydenckiego

zygmunt stary - 1506 - 1548

Zygmunta Augusta - 1548 -1572

Henryk Walezego - 1551 - 1589

Stefan batory - 1533 - 1586

akt supremacji - Akt supremacji to ustawa uchwalona przez parlament angielski w roku 1534, która
przyznała władcy Anglii tytuł głowy Kościoła anglikańskiego oraz uniezależniła faktycznie angielskie
duchowieństwo od papiestwa.ystąpił do papieża Klemensa VII z prośbą o unieważnienie jego małżeństwa
z Katarzyną Aragońską. Główną przyczyną takiej decyzji była miłość do Anny Boleyn, dwórki Katarzyny
papiż się nie zgodizł

cleuls regio eius - Czyja władza, tego religia Zasada ta powstała w wyniku postanowień pokoju w
Augsburgu w roku 1555

Ignacy Loyola-święty Kościoła katolickiego, duchowny, teolog, prezbiter i założyciel zakonu jezuitów

Henryk VIII-do rozłamu z Kościołem rzymskokatolickim oraz ustanowienia Kościoła anglikańskiego,

niezależnego od papieża, ale podporządkowanego królowi Anglii; za jego panowania dokonano kasaty
klasztorów. Znany jest także z faktu, iż sześciokrotnie zawierał związek małżeński

Zasady kalwinizmu:- odrzucono większośc sakramentów i kult świętych - surowe wymagania etyczne -
obowiązkiem każdego człowieka jest pracowitość i oszczędnośc - uproszczone obrzędy religijne - 4 rzay w
roku mozna było przyjąć komunię - zakaz zabaw flirtów noszenia kolorowych strojów - z kościołów
usunięto obrazy rzeżby

luteraniz - odrzucono celibat - przyjęcie tylko 2 sakr. komunia i chrzest - nie uznają kultu świętych -
odrzucenie władzy papieża jako zwierzhcnika kościoła

Reformacja -to ruch religijny zapoczątkowany przez Marcina Lutra w roku 1517. Luter chciał
przeprowadzenia reform w Kościele katolickim Ostatecznie reformacja doprowadziła do rozłamu w
Kościele i utworzenia wyznań protestanckich

Kontrreformacja w Polsce – działania podjęte przez Kościół rzymskokatolicki w I Rzeczypospolitej i

poparte przez polskich monarchów, w reakcji na wystąpienie reformacji na ziemiach polskich

Kontrreformacja- był to nurt w kosciele katolickim zwalczający reformację w celu odbudowy własnej
potęgi oraz politycznych, gospodarczych i kulturalnych wpływów

Przyczyny reformacji- Głęboki upadek moralny duchowieństwa- Sprzedaż odpustów- Handel relikwiami-
Gromadzenie majątków przez duchowieństwo- Słabe wykształcenie duchownych - Walka o władzę
polityczną

Podstanowienia soboru-potwierdzono obecność Chrystusa w Eucharystii na Mszy św. jako ofiary,-

potwierdzono znaczenie wszystkich siedmiu sakramentów,

-podtrzymano koncepcję wolnej woli, zdolnej samodzielnie wybrać dobro,

-potępiono indywidualne interpretowanie Pisma Św.,

-uznano Biblię i Tradycję Kościoła za równoważne źródła wiary,

-zakazano kumulacji beneficjów,

-zakazano nepotyzmu -wprowadzono księgi metrykalne

-stopniowo wprowadzano języki narodowe w czytaniach, lecz modlitwy pozostały odmawiane po łacinie,

-potępiono nauki Marcina Lutra,

-ujednolicono liturgię,

rodzaj szlachty

Magnateria - była najwyższą warstwą szlachecką dzięki posiadanemu majątkowi miała szerokie wpływy
w państwie Magnaci zazwyczaj piastowali najważniejsze urzędy

Szlachta średnia - dysponowała majątkami ziemskimi które zapewniały utrzymanie ich rodzinom oraz
umożliwiały angażowanie się w życie polityczne państwa

Szlachta zagrodowa - była najliczniejszą grupą stanu szlacheckiego na co dzień podobnie jak chłopi
zajmowała się pracą na roli na znak przynależności do uprzywiejowanego stanu jej przedstawiciele nosili
szablę

Gołota - była najuboższą cześci szlachty która nie posiada majątków jaj przedstawiciele musieli
podejmować służbe na dworach i w armiach magnatów

Hołd pruski - 1525 roku w Krakowie po wcześniejszym zawarciu traktatu W wyniku tego aktu Prusy
Zakonne zostały przekształcone, jako lenno Polski, w Księstwo Pruskie.

Unia lubelksa -

Pacta conventa - zaprzysiężone w 1574 r przez heryka walezego pacta conventa stanowią przykłąd
osobistych zobowiązań władcy które obejmowały tron rzeczypospolitej w wynkiu wolnej elekcji np. aby
były pewne pakta między koroną polską a królestwiestwem francuskim ,== aby król kosztem swym na
morzu armate chował i narywickiej nawigaciej zabronił

artykuły henrykowskie - polsko-litewskie akty prawne sformułowane w czasie bezkrólewia traktowanano

jako gwarancję trawałość i nienaruszalności ustroju rzepospolitego tron polski elekcyjny co jednoznacznie
uniemożliwiało królowi wskazanie i przeforsowanie wyboru następcy za swojego życia nawet własnego
syna --- król musiał uzyskać zgodę sejmu na nakładanie nowych poadtków i ceł zwoływanie pospolitego
ruszenia oraz wypowiadznie wojny ---- senat miał decydujący wpływ na kierunki polityki zagranicznej
oraz wybór przez króla kandatki na żone --- król nie mógł tworzyć nowych urzedów - prawo litewskie i
ruskie miało zachować odrębność od polskiego ---- władca gwarantował innowiercom wolność reglijną
-----w razie rażacego złamania zasad przyjętych szlachta miała prawo do wypowiedzenia królowi
posłuszeństwa

Unia Brzeska , unia lubelska , Unia wileńska , unia perosonalna , unia realna

Unia lubelska - Akt unii został ogłoszony i zaprzysieżony 1 lipca 1569 r na sejmie w lublinie była to
pierwsza polsko-litewska unia realna która nie polegała jednak na inkorporacji Litwy do korony królestwa
Polskiego zgodnie z ustaleniami -- powstało nowe państwo Rzeczpospolita objoga narodów --- polska i
litwa miały wspólnego władcę noszącego tytuły króla polskiego i wielkiego księcia litweskiego -
wprowadzono wspólną monetę oraz politykę podatkową i zagraniczną - powołano jeden sejm walny w
miejsce dotyczasowych dwóch przy czym do izby poselskiej przyjęto posłów wybranych przez sejmiki
litwskie a do senatu możnowładców litwskich

Sejm walny

Sejm konwokacyjny

Sejm koronacyjny

Sejm obozowy

Sejm rokoszowy

Konfederacja warszawska określenie uchwały 1573 r. na sejmie konwokacyjnym w Warszawie,

zawierającej postanowienia dotyczące zapewnienia swobody wyznania szlachcie w Rzeczypospolitej.
Gwarantowała bezwarunkowy i wieczny pokój między wszystkimi różniącymi się w wierze

Husaria - elitarna ciężka jazda Rzeczypospolitej, składająca się z najzamożniejszej szlachty, należąca do
autoramentu narodowego. Jej cechą charakterystyczną były skrzydła Husaria była jedną z
najskuteczniejszych formacji kawaleryjskich w historii wojskowości całego świata które dzięki sile
natarcia przełamywały szyki nieprzyjaciela
Mikołaj Kopernik , Maciej z Miechowa , Jan Kochanowski , Marcin Kromer , Mikołaj Rej , Jan Zamoyski

elekcja- jeden z głownych fudamentów ustroju demokracji szlacheckiej była bardzo wydarzeniach
ogromna i dalekosiężna w skutkach aby posadzić na tronie nowego włądze trzeba było przeprowadziż
złożone procedury parlamentarne

elekcja viritim , wolna elekcja ,

Mecenat − opieka wpływowych i bogatych miłośników, amatorów literatury i sztuki nad twórcami. Na
ogół wiąże się to z finansowym wspieraniem tych artystów i ich poczynań.

sejmiki przedsejmowe , sejmiki relacyjne , sejmiki gospodarcze , sejmiki kapturowe , sejmiki elekcyjne i
deputkackie