Họ và tên: Nguyễn Huy Hải MSV: 2013530009 STT: 27

Bài làm
So sánh nhà nước xã hội chủ nghĩa với các nhà nước khác
So với các kiểu nhà nước khác trong lịch sử, nhà nước xã hội chủ nghĩa là kiểu
nhà nước mới, có bản chất khác với bản chất của các kiểu nhà nước bóc lột trong lịch
sử. Tính ưu việt về mặt bản chất của nhà nước xã hội chủ nghĩa được thể hiện trên các
phương diện:
Về chính trị, nhà nước xã hội chủ nghĩa mang bản chất của giai cấp công nhân,
giai cấp có lợi ích phù hợp với lợi ích chung của quần chúng nhân dân lao động. Trong
xã hội xã hội chủ nghĩa, giai cấp vô sản là lực lượng giữ địa vị thống trị về chính trị.
Tuy nhiên, sự thống trị của giai cấp vô sản có sự khác biệt về chất so với sự thống trị
của các giai cấp bóc lột trước đây. Sự thống trị của giai cấp bóc lột là sự thống trị của
thiểu số đối với tất cả các giai cấp, tầng lớp nhân dân lao động trong xã hội nhằm bảo
vệ và duy trì địa vị của mình. Còn sự thống trị về chính trị của giai cấp vô sản là sự
thống trị của đa số đối với thiểu số giai cấp bóc lột nhằm giải phóng giai cấp mình và
giải phóng tất cả các tầng lớp nhân dân lao động khác trong xã hội. Do đó, nhà nước
xã hội chủ nghĩa là đại biểu cho ý chí chung của nhân dân lao động.
Về kinh tế, bản chất của nhà nước xã hội chủ nghĩa chịu sự quy định của cơ sở
kinh tế của xã hội xã hội chủ nghĩa, đó là chế độ sở hữu xã hội về tư liệu sản xuất chủ
yếu. Do đó, không còn tồn tại quan hệ sản xuất bóc lột. Nếu như tất cả các nhà nước
bóc lột khác trong lịch sử đều là nhà nước theo đúng nghĩa của nó, nghĩa là bộ máy
của thiểu số những kẻ bóc lột để trấn áp đa số nhân dân lao động bị áp bức, bóc lột, thì
nhà nước xã hội chủ nghĩa vừa là một bộ máy chính trị - hành chính, một cơ quan
cưỡng chế, vừa là một tổ chức quản lý kinh tế - xã hội của nhân dân lao động, nókhông
còn là nhà nước theo đúng nghĩa, mà chỉ là “nửa nhà nước”. Việc chăm lo cho
lợi ích của đại đa số nhân dân lao động trở thành mục tiêu hàng đầu của nhà nước xã
hội chủ nghĩa.
Về văn hóa, xã hội, nhà nước xã hội chủ nghĩa được xây dựng trên nền tảng tinh
thần là lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và những giá trị văn hóa tiên tiến, tiến bộ
của nhân loại, đồng thời mang những bản sắc riêng của dân tộc. Sự phân hóa giữa các
giai cấp, tầng lớp từng bước được thu hẹp, các giai cấp, tầng lớp bình đẳng trong việc
tiếp
cận các nguồn lực và cơ hội để phát triển.
Liên hệ phương hướng xây dựng nhà nước pháp quyền
Phương hướng vừa cơ bản vừa cấp bách hàng đầu lúc này là giữ vững và phát huy bản
chất tốt đẹp của nhà nước ta, ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng suy thoái đạo đức, tham
nhũng, lãng phí, quan liêu, sách nhiễu nhân dân trong bộ máy nhà nước. Đây là vấn đề
có ý nghĩa sống còn đối với chế độ ta
Để thực hiện phương hướng trên, điều quan trọng hàng đầu là nâng cao chất lượng chế
độ dân chủ đại diện, mở rộng và có cơ chế từng bước thực hiện chế độ dân chủ trực
tiếp một cách thiết thực, đúng hướng và có hiệu quả. Để thực hiện được phương hướng
nêu trên cần triển khai các nhiệm vụ sau:
Thứ nhất, tiếp tục cải tiến chế độ bầu cử các cơ quan dân cử, bảo đảm cho cử tri
tiếp xúc, đối thoại với ứng cử viên, có đủ thông tin để trao đổi, nhận xét, lựa chọn và
bầu cử đại biểu của mình thực sự dân chủ trên cơ sở có sự lãnh đạo, hướng dẫn về tiêu
chuẩn, cơ cấu.
Thứ hai, nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ quan dân cử (Quốc hội, Hội
đồng nhân dân) để các cơ quan này thực sự là cơ quan đại diện của nhân dân và là cơ
quan quyền lực nhà nước trong việc xem xét và quyết định những vấn đề quan trọng
của đất nước, của địa phương. Các cơ quan hành chính nhà nước phải nghiêm túc chấp
hành các quyết định của cơ quan dân cử trong trách nhiệm, quyền hạn đã được pháp
luật quy định và chịu sự kiểm tra, giám sát của các cơ quan dân cử.
Thứ ba, đẩy mạnh cải cách thể chế và thủ tục hành chính trong các lĩnh vực trực
tiếp liên quan đến đời sống nhân dân. Nhà nước giảm tối đa cơ chế xin phép - cho phép
trong từng vụ việc; rút kinh nghiệm về cơ chế “một cửa” đã 26 thực hiện có hiệu quả ở
một số địa phương để chỉ đạo áp dụng rộng ở các ngành các cấp. Các nội dung trên
được đăng trên các phương tiện thông tin, công báo; niêm yết hoặc lưu trữ ở các phòng
thông tin, trụ sở, nơi tiếp dân.
 Thứ tư, xác định rõ trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan nhà nước trong việc giải
quyết khiếu nại, tố cáo của nhân dân. Xử lý nghiêm minh các hành vi trì hoãn, chậm trễ,
làm sai lệch, can thiệp trái pháp luật hoặc lẩn tránh trách nhiệm đối với việc giải quyết
khiếu nại, tố cáo. Cần có quy chế tạo thuận lợi để người dân trình bày ý nguyện, thực
hiện quyền khiếu nại, tố cáo của mình, ngăn chặn những hành vi lợi dụng quyền khiếu
nại, tố cáo để xuyên tạc, vu khống, gây rối.
Thứ năm, các cơ quan có thẩm quyền lập pháp, lập quy cần rà soát, sửa đổi, bổ
sung và xây dựng mới các văn bản pháp luật với các định chế cụ thể, rõ ràng về quyền
giám sát, kiểm tra của nhân dân trong các lĩnh vực sản xuất, phân phối, thu chi ngân
sách, tài chính, các chế độ thu và sử dụng học phí, viện phí... trong các cơ quan, đơn vị
sản xuất kinh doanh, trường học, bệnh viện.
Thứ sáu, nghiên cứu thực hiện từng bước chế độ dân chủ trực tiếp, trước hết ở
cấp cơ sở: - Những quyết định quan trọng ở cấp cơ sở có quan hệ đến đông đảo nhân
dân (như chủ trương huy động sức dân để xây dựng kết cấu hạ tầng và các công trình
phúc lợi...) cần đưa các phương án khác nhau và thông qua những hình thức phù hợp để
nhân dân thảo luận và biểu quyết. Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân chấp hành
theo kết quả biểu quyết đó.