2/19/24

Quá trình Lọc tách Vật lý

Chương 2: Quá trình chưng cất, hấp thụ,

stripping trong NMLD

TS. Nguyễn Thanh Bình

Bộ môn Công nghệ Hóa học – Dầu và Khí
thb.nguyen@dut.udn.vn

Đà Na" ng, 2024

Nội dung

2.1. Sản phẩm của quá trình chưng cất

2.2. Lý thuyết chưng cất
2.3. Tháp chưng cất khí quyển
2.4. Tháp chưng cất chân không cặn khí quyển
2.5. Tháp tách xăng và xử lý khí
2.6. Thiết bị tháp chưng cất

1
 2/19/24

2.5. Tháp tách xăng và xử lý khí

Vị trí của phân xưởng trong NMLD

Phân xưởng này dùng để phân tách phân đoạn naphta tổng (hay xăng
tổng) đến từ phân xưởng chưng cất khí quyển thành các sản phẩm sau:
● Khí nhiên liệu hay khí đốt
● Khí hóa lỏng (propane hay butane: nhiên liệu đốt hay cho động cơ)
● Xăng nhẹ dùng cho hóa dầu hoặc quá trình đồng phân hóa
● Xăng nặng dùng cho phân xưởng reforming xúc tác
Phân xưởng này cũng có thể cho phép thu được các cấu tử sau:
● iso-butane dùng cho quá trình alkyl hóa
● iso-pentane dùng phối liệu xăng

2
 2/19/24

Vị trí của phân xưởng trong NMLD

Phân xưởng này thường được thiết kế cùng với quá trình xử lý hydro,
nhằm để loại bỏ các hợp chất lưu huỳnh có trong xăng tổng.
Phân xưởng này phân đoạn các hỗn hợp khí của phân xưởng chưng cất
khí quyển (chiếm 1-2% dầu thô), nhưng đồng thời nó cũng có thể được
sử dụng để xử lý các khí và xăng đến từ các phân xưởng khác như các
phân xưởng xử lý bằng hydro, phân xưởng hydrocracking và phân
xưởng reforming xúc tác.
Thông thường, các phân xưởng này đều có khu vực ổn định phân đoạn
khí và xăng riêng khi năng suất phân xưởng đủ lớn. Còn về phân xưởng
cracking xúc tác tầng sôi (FCC), sau khi thực hiện FCC xong, nó luôn có
một công đoạn hoàn chỉnh chưng cất xăng và phân đoạn khí vì số lượng
các chất này là khá nhiều.
5

Mô tả phân xưởng chưng cất xăng và phân đoạn khí

Sơ đồ công nghệ thông dụng

3
 2/19/24

Mô tả phân xưởng chưng cất xăng và phân đoạn khí

Sơ đồ công nghệ thông dụng

Phân xưởng này bao gồm một chuỗi các tháp hoạt động ở các áp suất
khác nhau. Các áp suất này được chọn lựa để quá trình ngưng tụ có thể
được thực hiện nhờ thiết bị làm lạnh bằng không khí hay làm lạnh bằng
nước.
Gồm có 4 tháp:
● Tháp ổn định hóa hay là tháp tách butane.
● Tháp tách ethane
● Thiết bị tách propane
● Thiết bị phân đoạn xăng

Mô tả phân xưởng chưng cất xăng và phân đoạn khí

Sơ đồ công nghệ thông dụng

Tháp đầu tiên của phân xưởng là tháp ổn định hóa hay là tháp tách butane. Tháp này thu
được phân đoạn đỉnh bao gồm tất cả các hợp chất nhẹ hơn butane, kể cả butane, còn phân
đoạn đáy gọi là xăng tổng đã được ổn định. Phân đoạn đáy này có áp suất hơi vừa đủ
thấp để có thể lưu trữ được.
Phân đoạn đỉnh sau khi được rửa bằng amine, sẽ đến tháp thứ hai gọi là tháp tách ethane,
tháp này sẽ tách các khí hóa lỏng (LPG: propane và butane), thu được ở đáy, ra khỏi các
thành phần dễ bay hơi nhất (methane, ethane, H2S, v.v.).
Khí hóa lỏng LPG được phân đoạn trong thiết bị tách propane, để tách propane thu được
ở đỉnh ra khỏi butane thu được ở đáy tháp. Với khí hóa lỏng của phân xưởng reforming
xúc tác, do nó có nhiều C2+ nên nó thường được hòa trộn với nguyên liệu của thiết bị
tách ethane.
Cuối cùng, xăng tổng đã được ổn định thường được phân đoạn thành 2 phân đoạn xăng
nhẹ và xăng nặng trong thiết bị phân đoạn xăng.
8

4
 2/19/24

Mô tả phân xưởng chưng cất xăng và phân đoạn khí

Sơ đồ công nghệ thông dụng

Điều kiện làm việc chủ yếu

Mô tả phân xưởng chưng cất xăng và phân đoạn khí

Sơ đồ công nghệ thông dụng

Tiêu chuẩn tách của các tháp

● Tháp tách butane
- Hàm lượng C5 trong butane: 0.5% kl hay 1% thể tích (tối đa)
- Hàm lượng C4 trong xăng nhẹ: 1% thể tích (tối đa)
● Tháp tách propane và tháp tách ethane:
- Việc điều khiển các tháp này phải tuân theo các tiêu chuẩn thương
mại của sản phẩm
- Hàm lượng propane trong sản phẩm butane được ràng buộc theo
áp suất hơi bão hòa của butane (không được quá 6 bar ở 50°C)
- Hàm lượng ethane trong sản phẩm propane được ràng buộc theo
áp suất hơi bão hòa của propane (không được quá 14 bar ở
37.8°C) 10

10

5
 2/19/24

Mô tả phân xưởng chưng cất xăng và phân đoạn khí

Sơ đồ công nghệ thông dụng

Tiêu chuẩn tách của các tháp

● Tháp tách xăng nhẹ và xăng nặng (splitter):
- Gap (điểm 95% ASTM của phân đoạn xăng nhẹ và điểm 5% ASTM
của phân đoạn xăng nặng) : 20°C
- Các tiêu chuẩn khác của tháp này tuy thuộc vào phân xưởng hạ
nguồn của phân đoạn xăng nhẹ

11

11

Mô tả phân xưởng chưng cất xăng và phân đoạn khí

Sơ đồ có thiết bị hấp thụ và thiết bị stripper

Đối với các nhà máy lọc dầu phức tạp hơn, việc thu hồi propane và butane (trong đó propane chiếm
rất ít, chủ yếu là butane) có trong các dòng khí thải của các phân xưởng chuyển hóa hay phân xưởng
xử lý bằng hydro của nhà máy lọc dầu thường được quan tâm xử lý.
12

12

6
 2/19/24

Mô tả phân xưởng chưng cất xăng và phân đoạn khí

Sơ đồ có thiết bị hấp thụ và thiết bị stripper

Nguyên lý vận hành là hấp thụ propane và butane có trong các hỗn hợp khí khác nhau
nhờ vào xăng làm dung môi. Các khí thải đến từ các phân xưởng của nhà máy như là
phân xưởng xử lý hydro, phân xưởng hydrocracking, phân xưởng đồng phân hóa,
reforming xúc tác chứa một phần đáng kế propane và butane được nén đến 15 bar sau đó
làm lạnh và vào đáy tháp hấp thụ hồi lưu, tiếp xúc với dòng phân đoạn xăng đi từ đỉnh
tháp xuống. Các propane và butane có trong dòng khí này được hấp phụ bởi dòng xăng
và đi ra khỏi đáy tháp, được trộn lẫn với các phân đoạn xăng không ổn định khác của nhà
máy (bao gồm phân đoạn xăng của tháp chưng cất khí quyển, của phân xưởng xử lý bằng
hydro và kể cả LPG của reforming xúc tác) được nạp liệu vào đỉnh tháp stripping có thiết
bị đun sôi lại. Hơi đỉnh tháp stripping này quay trở lại tháp hấp thụ; dòng sản phẩm đáy
tháp là phân đoạn xăng giàu cấu tử propane và butane (không chứa các cấu tử nhẹ hơn)
làm nguyên liệu cho chuỗi các tháp tách butane, propane và phân chia phân đoạn xăng,
để thu hồi các sản phẩm khác nhau, tương tự trong sơ đồ cổ điển.

13

13

Thank you!

Questions?

14