Iluzionet Optike: Ligjerata

……………………………………………………………… BAZAT E PROEJKTIMT ……………………………………………………… A.
Fazliu
ILUZIONET OPTIKE
ILUZIONET OPTIKE
LIGJERATA Dr.Sc. Armend Fazliu I.D.A
……………………………………………………………… BAZAT E PROEJKTIMT ……………………………………………………… A.Fazliu
ILUZIONET OPTIKE
ILUZIONET OPTIKE
m.k.escher: bota tjetër II
ILUZIONET OPTIKE
Iluzionet optike shkaktohen nga:
ILUZIONET OPTIKE
Kontrasti në fushën pamore
Lëvizja e syve,
Perspektiva,
...por edhe nga një varg shkaqesh tjera
psikologjike.
Kur i shikojmë disa sende ose objekte në arkitekturë, ato mund të kenë rëndësi
dhe ndikim të ndryshëm te ne.
Këto iluzione kanë të bëjnë me perceptimin specifik të formës, të madhësisë,
gjegjësisht të drejtimit dhe të vijave të ndonjë objekti.
NDIKIMI I KONTRASTIT
Rrathët e të njëjtës madhësi në një fushë më të vogël, për shkak të
ILUZIONET OPTIKE
kontrastit me sfondin, do të duket më i madh (2 > 1).
❖ Objekti i të njëjtës madhësi ndërmjet objekteve të larta ose të

ulëta do të na duket me madhësi të ndryshme.
❖ I njëjti rregull vlen edhe në vendosjen e objekteve në një shesh të

madh ose në shesh të vogël. Objektet në sheshin e madh do të
duken më të vogla.
ILUZIONET OPTIKE
Nga e gjithë kjo mund të përfundojmë:
• Madhësia e një objekti është çështje relative dhe ajo duhet të shikohet në
raport me strukturën dhe madhësinë e objekteve fqinje në mjedisin e të
cilave gjendet.
• Kur zgjedhim përmasat e gabaritit dhe të vëllimit të objekteve, nuk mund të

jenë vendimtare masat fizike, por raportet e tyre reale në kontekstin urbanistik.
ILUZIONET OPTIKE
➢ Faqja ‘a’ e katrorit më të gjatë
duket më e shkurtë, ndërsa
gjerësia e ndarjes ‘b’ në objektin
më të lartë duket më e ngushtë.
➢ Vija me gjatësi të njëjtë në rastin

1, duket më e shkurtra, ndërsa në
rastin 3, duket më e gjata.
➢ Figurat e hapura gjeometrike

duken më të mëdha se figurat e
mbyllura.
ILUZIONI I MULLER-LYER
ILUZIONI I MULLER-LYER
ILUZIONET OPTIKE
Majtas: iluzioni i Zollnerit: dy rrjeta paralele duket se po shmangen (divergjojne) ne
drejtimin e konvergjimit te segmenteve te tërthorta.
Djathtas: varianti i te njëjtit iluzion nga Farne.

NDIKIMI I LËVIZJES SË SYVE

Syri ynë, në vazhdimësi dhe shpejt e shikon një figurë a vëllim.
Ai ndalet në pjesët e caktuara për një moment të shkurtër.
ILUZIONET OPTIKE
Prandaj, katrorin 1 e shikon më gjatë në gjerësi, për shkak të
ndarjeve vertikale, në të cilat ndalet më gjatë.
Për shkaqe të njëjta, katrorin 2. e përjetojmë si më të madh se

katrorin 1., ndërsa katrorin 3. e përjetojmë si më të madhin prej të
gjithë katrorëve tjerë.
Meqë katrori 4 nuk ka kurrfarë ndarjesh dhe syri e percepton më

shpejtë, përjetohet si katrori më i vogël. Ky efekt mund të jetë edhe
më i fuqishëm, po qe se ndarjet vertikale dhe horizontale jane me vija
më të trasha.
ILUZIONI I VERTIKALES
ILUZIONET OPTIKE
❑ Aparati ynë pamor ka një tipar të
veçantë, që ndikon në krijimin e
iluzionit të vertikales më të lartë sesa
horizontalja, edhe në rastet kur ato
kanë gjatësi të njëjte.
❑ Vertikalja duket gjithnjë më e gjate,

sepse syri lëviz më vështirë nëpër
vertikale. Prandaj, ajo përjetohet si më e
gjatë.
ILUZIONI I VERTIKALES
❑ Kjo është si rrjedhojë e faktit se fusha jonë
pamore nëpër horizontale kap këndin 54º,
ILUZIONET OPTIKE
ndërsa në vertikale këndi që kapet është 10-27º.
Me hulumtime është provuar që për ta përjetuar

gjatësinë e horizontales njësoj me atë të
vertikales (me kusht që gjatësitë të jenë të
njëjta), ato duhen të shikohen nga distanca të
ndryshme.
Për horizontalen, kjo distancë është e njëjtë me

gjatësinë e saj, ndërsa për vertikalen, distanca e
shikuesit duhet të jetë më e madhe për 1.53.
❑ Meqë objektin e shikojmë nga e njëjta pike në të

dyja dimensionet, që të shikojmë në vertikale, ne
duhet të ngremë kokën. Kjo lëvizje e kokës,
shkakton perceptimin më të gjatë të vertikales,
prandaj, ajo do të duket më e gjatë.
ILUZIONI I PERSPEKTIVËS
Meqë dy vija konvergjente e sugjerojnë
ILUZIONET OPTIKE
perspektivën, del se objektet që
gjenden më larg duhet të jenë më të
vogla.
Prandaj, në figurat anash, vija ‘a’ në

pozitën 2 na duket më e gjatë sesa e
njëjta vijë në pozitën 1.
KURBATURA E HORIZONTALES
Grekët e vjetër ishin të parët që konstatuan se “me pa nuk d.m.th. me besue”.
ILUZIONET OPTIKE
Prandaj duke u mbështetur në vrojtime të kujdesshme, bënë korrigjime në tempujt që i
ndërtonin, mbi bazën e iluzioneve optike të cilat i konstatonin.
Trari plotësisht i drejtë ndërmjet dy shtyllave do të duket i hepuar (lakuar) teposhtë.

Për ta korrigjuar këtë iluzion, trari nga mesi i tij lakohet pakëz përpjete në formë
harkore.
Pas këtij veprimi, trau do të perceptohet nga syri si tra i drejtë.
KURBATURA E HORIZONTALES
ILUZIONET OPTIKE
Nëse stilobati i tempullit është i konstruktuar krejt horizontalisht, si në fig.1,
atëherë syrit tonë do t’i duket sikur skajet po i ngrihen pakëz përpjetë (fig.2).
Kjo tendencë është korrigjuar duke e ngritur lehtë stilobatin në mes (fig.3).
Pas këtij veprimi, efekti i arritur ka qenë si në fig. 1.
EFEKTI I IRADACIONIT
Rrezet nga katrori i bardhë në fig. a përhapen edhe përtej konturave të tij, prandaj
ILUZIONET OPTIKE
katrori i bardhë duket më i madh.
Ne fig. b kemi efektin e kundërt. Sfondi i bardhë i reflekton rrezet e dritës që

kalojnë përtej konturave të katrorit të zi, prandaj katrori i zi duket më i vogël.
a b
EFEKTI I IRADACIONIT
I njëjti efekt shfaqet edhe në natyrë, kur i shohim figurat të cilat për sfond e kanë
ILUZIONET OPTIKE
kupën e ndritur qiellore. Rrezet e dritës të sfondit ‘amë’ i irritojnë konturat e
sipërfaqeve ose të vëllimeve me ngjyra të errëta.
Ky efekt mund të shmanget po qe se skulpturat ose sipërfaqet që për sfond do ta

kenë kupën qiellore, i bëjmë më të mëdha, në mënyre që ta kemi efektin
përfundimtar – atë që e kemi dëshiruar.
IMAZHET BISTABILE
ILUZIONET OPTIKE
Majtas: kubi i NECKERIT dhe djathtas: figura e SHROEDERIT
Kur trurit i paraqitet një imazh me dy interpretime te mundshme, ai bën një zgjedhje
sipas një vendimi të prerë. Sidoqoftë, ekzistojnë raste kur për shkak te mungesës se
referimit me elementet e përditshmërisë ose për shkak te besueshmërisë të të dyja
hipotezave, dykuptimësia e imazhit vazhdon te jete e forte.
Në këto raste truri mbetet i çorientuar dhe kërcen sa te njeri sa te tjetri interpretim,
duke nxjerre shpesh përfundime te pabesueshme. Ky efekt quhet bistabiliteti i imazhit
dhe është prej efekteve më të fuqishme që çon deri te krijimi i iluzioneve optike.
JOSTABILITETI FIGURE-SFOND
ILUZIONET OPTIKE
Kur dy interpretime të një figure të dhënë
paraqiten njësoj të pranueshme, truri
kapërcen herë te njeri e herë te tjetri
interpretim dhe Asnjëherë nuk percepton
të dy imazhet përnjëherësh. Njeriu mund e
mund te intervenoje në këtë mekanizëm
me një akt të vullnetshëm, duke e
favorizuar njërin nga perceptimet dhe duke
e lënë anash tjetrin.
Ne fig. dykuptimësia tentohet të zgjidhet

duke e lexuar sipërfaqen më të madhe si
sfond dhe atë më të voglën si figure.
ILUZIONET OPTIKE
Figura e BORINGUT: cilën e shihni
më pare, vajzën e re ose plakën
hundëmadhe?
Ambiguiteti i figure-sfond i ngritur ne nivel artistik: veprat e Escherit
ILUZIONET OPTIKE
m.k.escher: mozaik II
ILUZIONET OPTIKE
m.k.escher: parajsa dhe ferr
ILUZIONET OPTIKE
m.k.escher: rRethkufi I
ILUZIONET OPTIKE
m.k.escher: rrethkufi III
ILUZIONET OPTIKE
m.k.escher: dielli dhe hëna
ILUZIONET OPTIKE
m.k.escher: vorbullat
ILUZIONET OPTIKE
m.k.escher: qielli dhe uji II
ILUZIONET OPTIKE
m.k.escher: takimi
ILUZIONET OPTIKE
m.k.escher: verbum
ILUZIONET OPTIKE
Salvador dali: tregu i sklleverve (me portretin e voltairit)
OBJEKTE TË PAMUNDSHME
ILUZIONET OPTIKE
Këto objekte duken kësisoj sepse sistemi ynë perceptues pandërprerë sforcohet për te
gjetur gjithandej tridimensionalitetin.
IMAZHE TE ESCHERIT ME BISTABILITET

OPTIK
ILUZIONET OPTIKE
m.k.escher: konkave dhe konvekse

OPTIK
ILUZIONET OPTIKE
m.k.escher: kubi me shirita magjik

OPTIK
ILUZIONET OPTIKE
m.k.escher: relativiteti

OPTIK
ILUZIONET OPTIKE
m.k.escher: belvedere

OPTIK
ILUZIONET OPTIKE
m.k.escher: zbritja dhe ngjitja

OPTIK
ILUZIONET OPTIKE
m.k.escher: ujevara
ILUZIONET OPTIKE
Ju faliminderit për vëmendje !!!
Dr.Sc. Armend Fazliu I.D.A

Iluzionet Optike: Ligjerata

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Iluzionet Optike: Ligjerata

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

……………………………………………………………… BAZAT E PROEJKTIMT ……………………………………………………… A.

❖ Objekti i të njëjtës madhësi ndërmjet objekteve të larta ose të

❖ I njëjti rregull vlen edhe në vendosjen e objekteve në një shesh të

• Kur zgjedhim përmasat e gabaritit dhe të vëllimit të objekteve, nuk mund të

➢ Vija me gjatësi të njëjtë në rastin

➢ Figurat e hapura gjeometrike

Djathtas: varianti i te njëjtit iluzion nga Farne.

NDIKIMI I LËVIZJES SË SYVE

Për shkaqe të njëjta, katrorin 2. e përjetojmë si më të madh se

Meqë katrori 4 nuk ka kurrfarë ndarjesh dhe syri e percepton më

❑ Vertikalja duket gjithnjë më e gjate,

Me hulumtime është provuar që për ta përjetuar

Për horizontalen, kjo distancë është e njëjtë me

❑ Meqë objektin e shikojmë nga e njëjta pike në të

Prandaj, në figurat anash, vija ‘a’ në

Trari plotësisht i drejtë ndërmjet dy shtyllave do të duket i hepuar (lakuar) teposhtë.

Ne fig. b kemi efektin e kundërt. Sfondi i bardhë i reflekton rrezet e dritës që

Ky efekt mund të shmanget po qe se skulpturat ose sipërfaqet që për sfond do ta

Ne fig. dykuptimësia tentohet të zgjidhet

Ambiguiteti i figure-sfond i ngritur ne nivel artistik: veprat e Escherit

IMAZHE TE ESCHERIT ME BISTABILITET

IMAZHE TE ESCHERIT ME BISTABILITET

IMAZHE TE ESCHERIT ME BISTABILITET

IMAZHE TE ESCHERIT ME BISTABILITET

IMAZHE TE ESCHERIT ME BISTABILITET

IMAZHE TE ESCHERIT ME BISTABILITET

Dr.Sc. Armend Fazliu I.D.A

You might also like