3/4/2019

KHAÙNG SINH
PHENICOL

ÑAÏI CÖÔNG

• Phaân laäp töø moâi tröôøng nuoâi caáy Steptomyces

venezuelae
• Daäp taét dòch thöông haøn
• Caáu truùc ñôn giaûn  Toång hôïp hoùa hoïc
• Gaây ñoäc tính veà maùu traàm troïng, coù theå cheát ngöôøi

1
 3/4/2019

CLORAMPHENICOL
• Caáu truùc cloramphenicol goàm
• nhaân benzen nitro hoùa ôû vò trí para,
• chuoãi amino-2 propandiol-1,3
• nhoùm dicloracetyl.

CLORAMPHENICOL

• Trong caáu truùc coù 2 C*, neân coù boán ñoàng phaân quang
hoïc, D(-) threo coù hoaït tính sinh hoïc.
• Söï toaøn veïn veà caáu truùc ñaûm baûo cloramphenicol coù
hoaït tính.

2
 3/4/2019

ÑIEÀU CHEÁ

• Cloramphenicol coù theå ñöôïc toång hôïp hoaøn toaøn

baèng phöông phaùp hoùa hoïc, nguyeân lieäu coù theå ñi
töø :
• P-nitroacetophenon.
• Acetophenon.
• P-nitrobenzaldehyd.
• Styren.
• Alcol cinamic.

O
O 1. (CH2)6N4
Br2 O
H3C 2. HCl
Br
H2N HCl
NO2
NO2
NO2
2-amino-4'-nitroaceto
phenone hydrochloride (I)

O O
H H
+ Ac2O N (HCHO)n
H3C H3C N
I
O NO2 O NO2
OH
2-aceto-4'-nitro 2-aceto-3-hydroxy-
acetophenone 4'-nitropropiophenone (II)

Al[OCH(CH3)2]3 OH
HO-CH(CH3)2 OH
H HCl H2N
II H3C N
Aluminum NO2
isopropoxide O NO2 OH
OH
DL-threo-2-acetomido DL-threo-2-amino
1-(4-nitrophenyl)- 1-(4-nitrophenyl)-
1,3-propanediol 1,3-propanediol (III)

OH
Cl OH
H2N Cl H
D-camphosulfunic Cl O CH N
3
acid O Cl
III NO2
OH O NO2
OH
D(-)threo-2-amino methyl-
1-(4-nitrophenyl)- dichloroacetate
1,3-propanediol (III)

3
 3/4/2019

TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC

Nhoùm nitro thôm
• Khöû hoùa nhoùm nitro thaønh amin thôm baäc nhaát, taïo
muoái diazoni vaø taïo phaåm maøu azoic vôùi  naphtol.

TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC

Nhoùm nitro thôm
• Khöû hoùa töøng phaàn nhoùm nitro bôûi Zn / CaCl2 taïo
N-arylhydroxylamin,  chuyeån thaønh daãn chaát
hydroxamic (khi taùc duïng vôùi benzoyl clorid),  taïo
phöùc vôùi Fe+++ cho maøu ñoû tím.

• Ñun noùng vôùi dung dòch NaOH, maøu vaøng xuaát

hieän, sau ñoù chuyeån thaønh maøu cam.

4
 3/4/2019

TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC

Do nhoùm dicloacetyl
• Khi ñun noùng cloramphenicol vôùi KOH, thu ñöôïc dung
dòch chöùa ion Cl- cho phaûn öùng traàm hieän vôùi
AgNO3/HNO3.

TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC

Do nhoùm dicloacetyl
• Phaûn öùng FUJIWARA – ROSS ñaëc tröng cho nhoùm
gem-diclo: ñun caùch thuûy cloramphenicol vôùi pyridin vaø
NaOH, maøu ñoû xuaát hieän.

5
 3/4/2019

TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC

Do nhoùm alcol baäc nhaát

• Phaûn öùng taïo este vôùi caùc acid töông öùng

• este palmitat, stearat khoâng ñaéng, khoâng tan trong
nöôùc  duøng cho treû em
• este succinat, glicinat tan ñöôïc duøng laøm thuoác
tieâm.

6
 3/4/2019

Cho biết tên gọi và ứng dụng trong bào chế của cấu trúc sau:

7
 3/4/2019

CÔ CHEÁ TAÙC ÑOÄNG

• keát dính 50 S cuûa ribosom  t-ARN khoâng giaûi maõ

ñöôïc  ngaên chaän quaù trình sinh toång hôïp protein

PHOÅ KHAÙNG KHUAÅN

Phoå khaùng khuaån töông ñoái roäng nhöng bò ñeà khaùng

raát nhanh, chuû yeáu taùc duïng treân vi khuaån gram aâm:
• Vi khuaån gram döông: Streptococcus pneumoniae,
Corynebacterium.
• Vi khuaån gram aâm: Neisseria gonorhoea, N.
meningitides, Salmonella, Shigella, Haemophilus,
Campylobacter.
• Vi khuaån kî khí: Clostridium, Bacteroides

8
 3/4/2019

SÖÏ ÑEÀ KHAÙNG

• Söï ñeà khaùng qua trung gian plasmid

• Vi khuaån tieát ra acetyl tranferase taïo daãn chaát acetyl
hoùa cuûa cloramphenicol, daãn chaát aáy khoâng keát hôïp
ñöôïc vôùi ribosom cuûa vi khuaån, laøm maát taùc duïng cuûa
thuoác.

ÑOÄC TÍNH VAØ TAI BIEÁN

• Roái loaïn tieâu hoùa: buoàn noân, noân möûa vaø tieâu chaûy
• Dieät taïp khuaån ruoät: coù theå bò boäi nhieãm naám maøng
nieâm maïc (mieäng vaø aâm ñaïo).
• Ñoäc tính ñoái vôùi maùu:
Roái loaïn tuûy xöông (duøng laâu ngaøy, lieàu cao), coù theå
phuïc hoài
Thieáu maùu khoâng taùi taïo (aplastic anemia) chæ xaûy ra
caù bieät ôû nhöõng beänh nhaân ñaëc öùng do di truyeàn (tæ leä
khoaûng 1/30000), khoâng phuïc hoài

9
 3/4/2019

ÑOÄC TÍNH VAØ TAI BIEÁN

• Hoäi chöùng xaùm:

Vôùi treû sô sinh do chöùc naêng chuyeån hoùa vaø chöùc
naêng thaän chöa hoaøn chænh, vöøa chuyeån hoùa ít vöøa thaûi
hoài chaäm do ñoù coù theå tích luõy thuoác gaây hoäi chöùng
xaùm (grey syndrom): noân möûa, thaân nhieät haï, da xaùm,
choaùng vaø truïy tim maïch.

ÑOÄC TÍNH VAØ TAI BIEÁN

• Tai bieán loaïi Herxheimer:

Khi trò beänh soát thöông haøn, hoaëc beänh bruxella hay
beänh ho gaø, duøng cloramphenicol vôùi lieàu taán coâng
maïnh, vi khuaån cheát quaù nhieàu, phoùng thích haøng
loaït noäi ñoäc toá coù theå gaây ra vieâm phuùc maïc, xuaát
huyeát ruoät, haï thaân nhieät baát thình lình, suy tim maïch
traàm troïng.
• Dò öùng: phaùt ban, maãn ngöùa.

10
 3/4/2019

CHÆ ÑÒNH

• Cloramphenicol chæ ñöôïc duøng khi caàn thieát

• Duøng cloramphenicol chuû yeáu trong soát thöông haøn
vaø phoù thöông haøn, nhieãm truøng Haemophilus nhaát
laø khi chuùng ñònh vò trong naõo (Khueách taùn toát qua
maøng naõo vaø dòch naõo tuûy)
• Duøng trong nhieãm truøng kî khí ñaëc bieät nhieãm truøng
do Bacteroides.
• ÔÛ daïng thuoác nhoû maét, coâng duïng cuûa
cloramphenicol ñöôïc giôùi haïn trong nhöõng nhieãm
truøng caùc vi khuaån nhaïy caûm.

THIAMPHENICOL

Cl OH
H
N
Cl
O SO2
OH
CH3

Nhoùm nitro ôû vò trí p-thay baèng methyl-sulfonyl (CH3-SO2).

• Khueách taùn toát qua maøng naõo vaø dòch naõo tuûy
• Ít bò chuyeån hoùa döôùi daïng glucuronic,
• Baøi xuaát qua nöôùc tieåu (50-70% coøn hoaït tính)
• Phoå khaùng khuaån töông töï cloramphenicol. Duøng chuû yeáu cho
nhieãm truøng tieåu, ñaëc bieät beänh laäu.

11