1.

Các ký hiệu trong sơ đồ P&ID

1.1. Trang thiết bị
Danh mục thiết bị bao gồm các phương tiện và thiết bị như máy nén,
băng tải, động cơ, tuabin, máy ly tâm, v.v…

Hình 1. Ký hiệu thiết bị trong bản vẽ P&ID

1
1.2. Đường ống và kết nối
Các đường ống được sử dụng để vận chuyển các chất lỏng trong
công nghiệp. Tùy vào theo điều kiện vận hành mà đường ống sẽ có cấu
tạo và chất liệu khác nhau, chẳng hạn như ống kim loại và ống nhựa, ống
đôi, ố

2
 Hình 2. Ký hiệu ống dẫn và các kết nối

1.3. Bồn chứa

Thông thường, bồn chứa là một loại nơi dùng để chứa lưu chất, hoặc
thay đổi tính năng của lưu chất trong quá trình bảo quản. Bồn chứa bao
gồm các loại sau:

3
 Hình 3. Ký hiệu bồn chứa

1.4. Bộ trao đổi nhiệt

Bộ trao đổi nhiệt được sử dụng để truyền nhiệt lượng từ nhiều khu
vực hoặc phương tiện khác nhau.

Danh mục này bao gồm nhiều dạng thiết bị như nồi hơi, bình ngưng,
cuộn vòi và nhiều loại khác.

4
 Hình 4. Ký hiệu bộ trao đổi nhiệt

1.5. Máy bơm

Nói chung, máy bơm là một loại thiết bị sử dụng áp suất để đẩy hoặc
nén lưu chất và làm cho chúng di chuyển trong đường ống. Máy bơm
được sử dụng rộng rãi trong cả công nghiệp và đời sống.

Danh mục này bao gồm máy bơm, quạt, vòi phun và nhiều loại khác.

5
 Hình 5. Ký hiệu máy bơm

1.6. Thiết bị đo lường

Thiết bị đo lường được dùng để kiểm tra và giám sát các đại lượng
như: lưu lượng, nhiệt độ, áp suất, v.v. của lưu chất ở các bộ phận khác
nhau trong hệ thống. Trong bản vẽ P&ID các ký hiệu sẽ chỉ rõ loại thiết bị
đang dùng và vị trí mà thiết bị đó được lắp đặt trong thực tế.

Danh mục thiết bị này bao gồm các thiết bị đo lường, xử lý và hiển
thị, v.v.

6
 Hình 6. Ký hiệu thiết bị đo lường

1.7. Van
Van được sử dụng để kiểm soát dòng chảy của chất lỏng bằng cách
mở hoặc đóng các lối đi trong hệ thống đường ống. Tùy theo loại lưu chất
mà đường ống đang vận chuyển ta cần chọn loại van cho hợp lý.

Phần này bao gồm van tay, van điện từ, van một chiều, van nhiều
cửa,…

7
 Hình 7. Ký hiệu van

2. Một số ví dụ về sơ đồ P&ID
2.1. Hệ thống phát điện
Hệ thống phát điện, hay nhà máy điện hoặc trạm phát điện, là một
tập hợp các thiết bị công nghiệp để tạo ra năng lượng điện. Bạn có thể
thấy nhiều loại thiết bị khác nhau như nồi hơi, tua bin, máy bơm trong sơ
đồ sau.

8
 Hình 8. Hệ thống trạm phát điện

2.2. Hệ thống điều hoà không khí

Ví dụ về sơ đồ P&ID ở đây cho thấy quá trình loại bỏ nhiệt và độ ẩm
ra khỏi một không gian nhất định nhằm cải thiện điều kiện môi trường. Điều
hòa trung tâm được đặt ở giữa và được trang bị bởi một loạt các đường
ống theo các hướng khác nhau.

Hình 9. Hệ thống điều hoà không khí

9
1. Giới thiệu về các bản vẽ của process và mối liên hệ giữa process và piping:
Như các bạn đã biết, các bản vẽ của Process có:
 PFD – Process Flow Diagram: thể hiện vắn tắt quy trình công nghệ, sơ đồ bố
trí thứ tự của thiết bị, hệ thống ống, thiết bị điều khiển.
 UFD – Utility Flow Diagram: thể hiện tổng quát nguyên lý hoạt động của các
hệ thống phụ trợ như: Chemical Injection, Open Drain, Fresh Water, Flare…
 P&ID – Piping and Instrument Diagram: Là bản vẽ các quy trình công nghệ,
sơ đồ bố trí thiết bị, hệ thống ống, thiết bị điều khiển giống với PFD nhưng
mức độ chi tiết hơn.
Trong đó, P&ID là bản vẽ mà PipingDesigners sử dụng nhiều nhất. Trên bản vẽ
này bạn biết được các thông số kỹ thuật, tên các thiết bị, tên các đường ống, kích
thước, các fitting, đường đi của các loại tín hiệu điều khiển tới các thiết bị v.v.
Các thông tin bạn sẽ nhận được khi đọc bản vẽ P&ID
 Tên và hệ thống kết nối của các thiết bị: Pig launcher, Pumps, Test
separater…
 Tên, số hiệu của tất cả các loại Valves: Manual valves, Control valves,
On/Off valves, Pressure Safety Valves, Instrument Valves…
 Thiết bị đo và điều khiển cho lưu lượng, vận tốc, áp suất, nhiệt độ, độ ăn
mòn…
 Hệ thống ống: tên ống, kích thước, chiều dòng chảy, kiểu kết nối, các thông
số kỹ thuật của ống…
Để dễ dàng đọc và hiểu được bản vẽ P&ID bạn phải biết các nguyên tắc đọc loại
bản vẽ này. Nếu không bạn sẽ bị lạc vào mê cung của những hình vẽ, ký hiệu…mà
kết quả là bạn không biết gì hết.
Bạn hãy tưởng tượng rằng trên tay bạn đang là 1 xấp các bản vẽ P&ID được in khổ
A3.
Một dự án thông thường thì từ mười trang đến vài chục trang.
 Trang đầu tiên sẽ là trang bìa mang tên của bản vẽ P&ID và cũng chính là
tên của Dự Án.
 Trang thứ hai là trang Index. Trang này là trang mục lục giúp bạn dễ dàng
tìm đến đúng trang bạn muốn một cách nhanh chóng.
 Trang thứ 3 là quan trọng nhất đối với người mới lần đầu cầm đến P&ID.
Bởi nó chứa vô vàn các giải thích cho các chữ viết tắt sẽ dùng trong tài liệu
này. Bạn sẽ mất nhiều ngày để học thuộc các chữ viết tắt này. Và bạn sẽ còn
lật đi lật lại trang này nếu muốn làm một Designer. Không những thế, trong
trang này bạn còn biết được các ký hiệu của Instrument, Piping…
10
2. Quy tắt đặt tên Line

3. Ký hiệu đường ống

11
4. Các hệ thống đường ống

5. Hệ thống chữ viết tắt

12
6. Ký hiệu các thiết bị điều khiển

7.

Ký hiệu van

13
8. Các thiết bị điều khiển

14
9. Các cấp độ áp suất của ống

10. Các hệ thống trong thiết kế

15